|
The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ
1 Xalla tïćha Jesusiź tukita achchi ephnakaki, Jesusaki Davidźkiśtan niźaśa Abrahamźkiśtan oqhñitaćha: 2 Abrahamki Isaacź ephtaćha, Isaacki Jacobź ephtaćha Jacobki Judá ephtaćha, niźaśa nïź jilanakźtanpacha. 3 Judaki Fares, Zerahź ephtaćha niźaśa ninakź mäki Tamar. Fareski Hesronź ephtaćha, Esromki Aramź ephtaćha. 4 Aramki Aminadabź ephtaćha, Aminadabki Nahasonź ephtaćha, Nahasonki Salomonź ephtaćha. 5 Salomonki Booz ephtaćha, niźaśa Rahabki Booz mätaćha, Boozki Obedź ephtaćha, nïź mäki Ruttaćha, Obedki Jus ephtaćha, 6 Jusiki rey Davidź ephtaćha. Rey Davidki Salomonź ephtaćha, ni Salomonź mäki Urías śultatuź thuntaqalćha. 7 Salomonki Roboamź ephtaćha, Roboamki Abías ephtaćha, Abiaski Asaź ephtaćha. 8 Asaki Josafatź ephtaćha, Josafatki Joramź ephtaćha, Joramki Ozías ephtaćha. 9 Oziaski Jotamź ephtaćha, Jotamki Acaz ephtaćha, Acazki Ezequías ephtaćha. 10 Ezequiaski Manasés ephtaćha, Manaseski Amonź ephtaćha, Amonki Josías ephtaćha. 11 Josiaski Jeconías ephtaćha niźaśa nïź jilanakźtanpacha, niźaśa nïpacha ni isralitanakaki Babilonia tanźku chhichśtaćha. 12 Xalla ni tantikiśtan, Jeconiaski Salatielź ephtaćha, Salatielki Zorobabelź ephtaćha. 13 Zorobabelki Abihudź ephtaćha, Abihudki Eliakimź ephtaćha, Eliakimki Azorź ephtaćha. 14 Azorki Sadocź ephtaćha, Sadocki Aquimź ephtaćha, Aquimki Eliudź ephtaćha. 15 Eliudki Eleazarź ephtaćha, Eleazarki Matanź ephtaćha, Matanki Jacobź ephtaćha. 16 Jacobki Joseź ephtaćha, ni Joseki María lukutaćha, niźaśa na Marïki Jesusiź mätaćha, ućhumnakki nïźkiś Mesías khićha. 17 Niźaśa Abrahamź kiśtanpacha Davidźkama qhalupaqhpikchiś matźmati watchićha; niźaśa Davidź kiśtanpacha Babilonia tanźku chhichśtakama qhalupaqhpikchiś matźmati watchićha, niźaśa Babilonia tanźku chhichtikiśtanpacha Jesusa mathtakama qhalupaqhpikchiś watchićha. 18 Xalla ni Jesusa mathtaki tuźućha: Jesusiź mäki María khitiki Joseźtan śalśxapa palt'itataćha; ima pukultan qamkan Espíritu Santuź aśtan śalchinćha Neqhśtan ika khissinćha. 19 Näźa luku Joseki źkayi quśśiś źoñitaćha, niźaśa ana näkiśtan chïchïś pekatćha, Mariyakiśtan xamaśit xaytiś pekatćha. 20 Joseki xalla nuźpäś pinsichitaćha, neqhśtan tshi Yöś anjila thxaxan wiyźkichićha tuź khikan: “José, Davidźkiśtan oqhñi, ana na Mariyatan śalś eqhsna, näźa wawaki Espíritu Santuź aśtan t'ikźtaćha. 21 Marïki tshi Machhchiś khekićha, niźaśa nïźkiśim thüsqatakićha Jesús khikan. Xalla nïki nïź wathchiś źoñinakź ujnakkiśtan liwriyakićha.” 22 Thappacha tinakaki watchićha, niźaśa Yöś kuchanźkita chïñinakaź chïtakama watchićha: 23 “Tsha ana matiñ źonki ikakićha niźaśa tshi machhchiś khekićha, xalla nïźkiśiki Emanuel thüsqatakićha” (Emanuelki khićha: “Yöśki ućhunakatanćha”). 24 Joseki thxaxi wathźku, Yöś anjilaź chïtakama pächićha, neqhśtan na Mariyatan śalśićha. 25 Niźaśa Joseki anapan María xañchi paxchićha, ni tayna wawa mathśkama, niźaśa ni Joseki Jesús khita thüsqatchićha. 1 Jesusaki Belén wathkiś Judea khita yoqkiś mathtaćha, ni Herodeski nïpacha reytaćha, niźaśa Magonakaki tuwanta yoqkiśtan Jerusalén watha irantiźkichićha, ni Magonakaki warawaranaka qhurñitaćha śiśxapa, 2 niźaśa ninakaki pewkśićha: –¿Xaqhsikin ni judiunakź uśhka mathta reyxo? Niźaśa nïź warawara tuwanta yoqkin werhnakki cherchinćha niźaśa nïźkiś amtil thonućha. 3 Ni rey Herodeski, xalla ni Magonakaź chïta nonźku muspaysi khissićha, niźaśa ni Jerusalén wathchiś źoñinakami muspaysi khissiśaqaśśa. 4 Niźaśa ni rey Herodeski qhawśñi kuchanchićha, thappacha ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa lï utt'ayñinaka, ninakźkiś pewkśićha xaqhsikin Mesías khita mathśtantaxo. 5 Ni źoñinakaki qhäśićha: –Ni Belén wathkiś Judea yoqkin; xalla nuź khjirchićha ni Yöś kuchanźkita chïñiki: 6 ‘Niźaśa ni Belén Judá yoqkiś, anaź amki añcha qoltallam ni cheqan chawkh wathnakźkiśtan niźaśa amkiśtan tshi irpiñi ulnakićha xalla nïki weth Israel wathaź irpakićha.’ 7 Neqhśtan Herodeski ni Magonaka xamaśit qhawśićha, niźaśa ninakźkiśtan śumpacha ni warawara thensi thuñi śiśśićha. 8 Xalla neqhśtan ninaka, Belén watha kuchanchićha tuź khikan: –Ni Belén watha oqa, niźaśa ni uśhkiśtan śumpacha purwiyt'akićha; neqhśtan ni uśha wathźku wethkiś maśkakićha, niźaśa werhśaqal ni uśha amti oqaćha. 9 Xalla ni reyź chïtanaka nonźku, ni Magonakaki Belén watha oqhchićha. Niźaśa ninakaź tuwanta yoqkin cherta warawaraki ninakź tukkin oqatćha, niźaśa ni warawaraki ni uśha xaqhsikiś mathtataźlaxa, xalla ni juntuñ tshitsićha. 10 Xalla ni Magonakaki ni warawara cherźku añcha chipchićha. 11 Neqhśtan qhuya luśhśićha, niźaśa ni uśha Mariy mätanpacha cherśićha; niźaśa nïź tukkiś killśićha, niźaśa ni uśhkiś amtichićha. Neqhśtan ninakź päś pitaja khetźku qori niźaśa inśinśu niźaśa mirra onanchićha. 12 Xalla neqhśtan ni magonakźkiś ćhhüsqatchćha, ana Herodes qhutñi kuttaxu, neqhśtan ninakaki ninakź yoqa yaqha jikhśuñ kuttichićha. 13 Xalla ni Magonakaź oqhtan, tshi Yöś anjilaki Joseź thxaxan ćhhüsqatchićha, tuź khikan: “Źäźna, ni uśha niźaśa mätanpacha źinźna niźaśa chhichku oqa ni Egiptu yoqa. Xalla nikhum eklakićha werh maśinśkama, ni Herodeski ti uśha konśxapa qhurakićha.” 14 Joseki źäźku ni wënpacha, ni uśhtan niźaśa mätanpacha chhichku oqhchićha Egiptu oqhñi jikhśqhutñi. 15 Xalla nikhu Herodes tikhśkama źelhchićha. Xalla nuźupan watchićha, Yöś Ephź kuchanźkita chïñinakź taqukama: “Ni Egiptukiśtan weth Machh qhawśinćha.” 16 Neqhśtan Herodeski näśićha ni Magonakaź q'ottikiśtan, niźaśa muspa ana wali źaxwchićha, neqhśtan piśk watkiśtan qossuk okhalanaka konźkaxu kuchanchićha, thappacha ni Belén wathchiś niźaśa ni wath muytata źelhñinakźkinami. 17 Xalla nuź watchićha ni Jeremías Yöś kuchanźkita chïñiź chïtakama: Xalla tuź khichićha: 18 “Tshi xora qhawñi Ramakin nonźtaćha, qäyi niźaśa chawkh llaki. Na Raquelki, näźa okhalźkiśtan qätćha niźaśa ana quśtami iyawkhetćha xalla ni okhalanaka tikhśiźkhen.” 19 Xalla ni Herodes tikhźtikiśtan, tshi Yöś anjilaki Joseź thxaxan ćhhüsqatchićha Egiptu yoqkiś źelan, niźaśa tuź khichićha: 20 “Źäźna, ni uśha niźaśa mätanpacha źinźna niźaśa Israel yoqa kutta, xalla ni uśha konś pekñinakaki tikhśićha.” 21 Neqhśtan Joseki źäźku, nïź uśha niźaśa mätanpacha źinśićha, neqhśtan Israel yoqa oqhchićha. 22 Xalla neqhśtan Joseki ni Arquelao nïź ephź Herodes irpiśkiś irpan, Joseki ni watha oqhś eqhsićha; niźaśa Yöś Efesios Joseźkiś thxaxan ćhhüsqatchićha Galilea yoqa oqaxu. 23 Xalla ni yoqa irantiźku, Nazaret chawkh wathkiś qami qallantichićha, xalla tïki watchićha ni Yöś chïñinakaź chïtakama; ni Jesusaki Nazareno khitaśaqaś khiśtanćha. 1 Xalla ni pacha ni Juan Wawtistaki Judea ch'eqti yoqkin Yöś śuma kintu palxaykan thonchićha, 2 tuź khikan thaxnatćha: “¡Yöśkinź qhutźka, niźaśa quśnakaź turka, ni tsewkta Yöś irpiś wathaki keźunskichićha!” 3 Niźaśa Yöśki ni Isaías Yöśkiśtan chïñiźkiś Juanźkiśtan chïqatchićha tuź khikan: “Tshi xora ch'eqti yoqkin qhawćha: ‘Tatź jikhś thakśnakićha; tshi śoq'u jikhś khetźinakićha.’ ” 4 Juanź śkitiki camelluź chomkiśtan pätataćha, nïź tshayimi śqiśkiśtan pätataćha; niźaśa nïź luliki śher śherñitaćha niźaśa munti misk'inaka lulhñitaćha. 5 Neqhśtan Jerusalén wathchiś źoñinakaki, niźaśa ni Judea yoqkiśtan niźaśa ni Jordán puj keźu khiñinakami, Juanź taqu nonśñi oqatćha. 6 Ni źoñinakaź uj pampachtikiśtan Juanki Jordán pujkiś wawtisatćha. 7 Xalla ni wakchi fariseonaka niźaśa saduceonakaź wawtisqati thonan, Juanki ninakźkiś khichićha: “¡Anćhukki śqor kaśtanakćhukćha! ¿Jëkht anćhukakiś atipakiź khichixo, ni t'aqhiśiś keźunskiśtanxo? 8 Anćhukki ni uj pampachchiźta śuma quśśis thëźna, niźaśa cheqpacha Yöśkin quś thutśi źoñiźtaqaś, 9 niźaśa ana anćhukpacha chiya: ‘Ućhumnakki Abrahamźkiśtan oqinćhumćha’; Werhki cheqpachal khiwćha, Yöś munasaź nïki ti maśkiśtanami Abrahamź okhalanaka tukqatasaćha. 10 Niźaśa tshi xachaki źelhćha ni munti śep'ikiśtanpacha q'achśxapa. Thappacha ana ćhherñi muntinakaki q'achśku ujkiś täśtaź khekićha. 11 Cheqpacha werhki qhaśtanqaś anćhuk wawtisinćha, anćhuka uj panpachtikiśtan; xalla tshi weth xaruź thonćha xalla nïćha wethkiśtan tshan aśśiśki, nïźkiś anal wakiśućha nïź ćhhata chhichanśmi, xalla nïki Espíritu Santuźtan niźaśa ujźtanź wawtisakićha. 12 Niźaśa nïź qharkiś ni layinś pats tanśi thonćha ni tiriku ni phitkiśtan phalśxapa. Neqhśtan ni śuma tirikuki nïź perśun qhuykiś makhźnakićha, ni itsaki lijw täśtaź khekićha tshi ana thesñi ujkiś.” 13 Galilekiśtan Jesusaki Jordán puju oqhchićha, xaqhsikin Juan źelatćhaxa xalla nikhu, neqhśtan Juanźkiś wawtisqatśxapa. 14 Xalla ni Juanki ana wawtis pekatćha, neqhśtan tuź khichićha: –Weril amiź wawtistakhiś wakiśućha, ¿niźaśa amki wethkin thonqaya? 15 Jesusaki qhäśićha: –Anśiki nuźuqa pä, Yöś chïtakama xalla nuźupanź wakiśićha. Xalla neqhśtan Juanki qhäśićha. 16 Neqhśtan Juanź Jesusa wawtisan niźaśa qhaśkiśtan wax ulnawk khen, Jesusaki ni tsewkta yoqa khetsñi cherchićha, ni Yöś Espíritu tshi palomaźtaqaś nïź juntuñpacha śhujźkiñi. 17 Ni orapacha tshi xora tsewktan chïźkiñi nonźtaćha, xalla tuź khikan: “Xalla tïćha weth q'ay Matiki, werhki am illśinpanćha.” 1 Xalla neqhśtan Yöś Espirituki Jesusa ch'eqti yoqa chhichchićha, niźaśa Saxraź yanźta khiśxapa. 2 Jesusaki ni ch'eqti yoqkin, wëntiźtan maxiñtiźtan paqhpikqhalu thuñi ana lulhchi źelhchićha, xalla neqhśtan ćhheri eksqatchićha. 3 Ni Saxraki Jesusiźkiś makhatźkichićha ujkiś thxotsqatśxapa, xalla tuź khikan: –Cheqpacha Yöś Matimźlax nïki, amki ti maśkiś chiya t'anta tukaxu. 4 Xalla neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: ‘Źoñinakaki anaź t'antiźtanqaś źetasaćha, Yöś atkiśtan ulañi taqućha cheqanaki.’ 5 Neqhśtan Saxraki Jesusa chhichchićha ni Jerusalén śuma źkay chawkh watha, neqhśtan ni Timlu juntuñ yawqatchićha. 6 Neqhśtan Saxraki khichićha: –Cheqpacha Yöś Matimźlax nïki, qossuk thxotsna; Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: ‘Yöśki nïź anjilanaka kuchanźkakićha am kuytaxu. Niźaśa ninakź qharźtan am tanźnakićha, xalla neqhśtan am qhxocha ana maśkiś śhoxritsnaxu.’ 7 Jesusaki qhäśićha: –Yöś śuma kintu khjirtikiśśaqaś khićha: ‘Ana amki, am Yöś ujkiś thxotś peka.’ 8 Xalla neqhśtan Saxraki Jesusa tshi paqh kur juntuñ chhichchićha, niźaśa thëśićha thappacha ti yoq chawkh wathanaka niźaśa nïź qamanakami, 9 neqhśtan ni Saxraki khichićha: –Amki wethkiś killśkum amtakiź nïki, werhki thappachal amkiś thäćha. 10 Jesusaki qhäśićha: –Saxra wethkiśtan saraqa, Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: ‘Amki am Yöś alaxa amta, niźaśa nïźkiś alaxa manta pä.’ 11 Neqhśtan Saxraki Jesusiźkiśtan saraqchićha, niźaśa Yöś anjilanaka Jesusa quśhñi thonchićha. 12 Jesusaki Juan karsilkin chawkhta kintu nonchićha, xalla neqhśtan Jesusaki Galilea oqhchićha. 13 Ni Jesusaki Nazaret watha ekku oqhchićha Cafarnaúm wathkin qami, ti wathaki Galilea qot atkiśtaćha, niźaśa xalla nikhu Zabulón niźaśa Neftalí t'aqa qamatćha. 14 Xalla tïki watśtanpantaćha Isaías Yöśkiśtan chïñiź khjirtakama: 15 “Zabulonź yoqa niźaśa Neftaliź yoqa, Jordán pujź nawkhchaqtan, niźaśa qot atkiśtaćha: Neqhśtan Galilea wathkiś, ana Yöś kirïñi źoñinaka qamćha. 16 Xalla ni sumchi laqhkiś qamñi wathaki tshi chawkh qhana cherchićha; niźaśa tshi qhanaź qhanźkichiki ni tikhś śiwśkiś qamñinakźtaki.” 17 Neqhśtanpacha Jesusaki Yöś śuma kintu palxayi qallantichićha: “Yöśkinź qhutźka, niźaśa quśnakaź turka, ni tsewkta Yöś irpiś wathaki keźullaćha.” 18 Jesusaki Galilea qot atkiś oqhkan, pukultan jilaśullka cherchićha: Tshïki Simón, Piru khitaśaqaśtaćha, niźaśa nïź jilaki Andrés khitataćha, tinakaki ni qotkiś ninakź ch'iś tanś kakuna thxotźnatćha, ninakaki ch'iś tanñi źoñinakataćha. 19 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Werh apźka, werhki źoñinaka tanñi anćhuk khisqataćha. 20 Neqhśtan ninakaki ni orapacha ninakź ch'iś tanś kakuna ekku Jesusiźtan oqhchićha: 21 Neqhśtan nawkhxapalla watźku, Jesusaki cherchiśaqaśśa yaqha pukultan jilaśullka: Santiaguźtan Juanźtan, ninakaki Zebedeoź machhnakataćha, ninakaki ephźtan walsikiś ni ch'iś tanś kakuna t'irkan źelatćha. Niźaśa Jesusaki ninaka qhawśićha. 22 Neqhśtan ninakaki ni orapacha ni walsami ephmi ekku, Jesusa apśićha. 23 Jesusaki thappacha ni Galilea yoqaran oqhlaychićha, niźaśa śapa ni akhs qhuyaran thaxinchićha Yöś śuma irpiś wath kintukiśtan palxaykan, niźaśa lä źoñinaka ćhhetinkan, niźaśa thappacha ni wathanakź llaki quźśićha. 24 Jesusiź pätanakźkiśtan thappacha ni Siria yoqaran śiśśićha, xalla neqhśtan thappacha ni thapaman lä źoñinaka niźaśa llakitanakami, niźaśa ni anaśum yenqhaź tantanaka niźaśa t'ukurinakami niźaśa śuchunakami śhikchićha, neqhśtan Jesusaki thappacha ni lä źoñinaka ćhhetinchićha. 25 Niźaśa tama Galilea źoñinaka, niźaśa Decápolis wathanakkiśtanami, niźaśa Jerusalén wathkiśtanami niźaśa Judea yoqanakkiśtanami niźaśa Jordán puj nawkhchaqtanami Jesusa apśićha. 1 Jesusaki ni tama źoñinaka cherźku, kuru yawchićha xalla nikhu julśićha. Niźaśa nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatchićha, 2 neqhśtan Jesusaki chiyi qallantichićha, niźaśa thaxinchićha tuź khikan: 3 “Añcha walićha ni Yöśkin thapa quśtan qamñi źoñinakaki, xalla ninakźtaćha ni tsewkta Yöś irpiś wathaki. 4 “Añcha walićha ni qäñinakaki, xalla ninakaź quśta khekićha. 5 “Añcha walićha ni amunakaki, xalla ninakaź Yöś Ephź thäś khita wataki tanźnakićha. 6 “Añcha walićha ni ćhheri niźaśa qhaś eksqatñinakaki ni juchjiptayta khiskiśtanki, xalla ninakaź chheqhchi khekićha. 7 “Añcha walićha ni źoñi oqśñinakaki, niźaśa Yöśki ninaka oqźnakićha. 8 “Añcha walićha ni źkayi quśśiś źoñinakaki, ninakaź Yöś cherakićha. 9 “Añcha walićha ni śuma khiśxapa lanqśñinakaki, xalla ninakaki Yöś mati khitaź khekićha. 10 “Añcha walićha ni źkayi quśśiś khisqatś pekñiźkhen qhurtanakaki, xalla ninakźtaćha ni tsewkta Yöś irpiś wathaki. 11 “Añcha walićha anćhukki, ni źoñinakaź ch'änan niźaśa śhoxrichan, niźaśa weriź khen thapaman toskar taqunakźtan anćhukakiś khjitxatanki. 12 Anćhukki chipźna niźaśa quś phiyaźkhe, niźaśa anćhukki tshi wali chawkh onanś thätaź khekićha ni tsewkta yoqkinaki; xalla niźtaśaqaś ni Yöśkiśtan chïñinakaki qhurtaśaqaśtaćha ima anćhukaź ti yoqkiś qamanaki. 13 “Anćhukki ti yoqź yakućhukćha. Niźaśa ni yakuź laq'ansnasaź nïki, ¿xaqhnuź wilta ch'ukha khisqatasaxo? Anaź iya ćhhulxapami wakiśasaćha, nuźqaś thawqśa niźaśa ni źoñinakakiź thek thekźa. 14 “Anćhukki thapa ti yoq źoñinakź qhanćhukćha. Niźaśa tshi paqh kur juntuñ ana śhoxśñimi atchuk chawkh wathtaćha. 15 Niźaśa anaź jëkhmi tshi kajun qhulltan micha thëśnasaćha; niźaśa michaki micha tewśkiśpan tewśa, thappacha ni qhuykiś źelhñinakźkiś qhanaxu. 16 Niźtaśaqaś anćhuka qhanaki ti yoq źoñinakźkiś qhanśtanćha, xalla ni anćhuk śuma päñi cherźku, thappacha ti źoñinakaki tsewkta Yöś Ephź thü aynaqla. 17 “Werhki anaćha ni Yöśkiśtan chïñinakź lï thatni thonchinki xalla niźta anaź pinsa anćhukki. 18 Cheqpachal chiyućha ti tsewkta pacha niźaśa ti yoqa źelan, ni Yöś lïki anaź tshi puntumi niźaśa tshi khjirtami watakićha, niźaśa thappacha ni Yöś lï kumliskama. 19 Tshi qhaźta qolta lïllami, xalla ni ana kaśñi źoñiki tshi tshi Yöś lïkiśtan, niźaśa ni yaqha źoñinakźkiś niźtapacha ana śuma thaxnan, neqhśtan ni tsewkta Yöś irpiś wathkinaki tshan qoltalla khitaź khekićha; xalla ni Yöś lï patxparu oqhñinakaśti niźaśa ni lï xaru thaxiñinakami, ni tsewkta Yöś irpiś wathkinaki paqhi khitaź khekićha. 20 “Anćhukakiś cheqpachal khiwćha, ni lï utt'ayñinakźkiśtan niźaśa fariseonakźkiśtan, anaź Yöś lï kama oqakiź anćhuk nïki, anaź ni tsewkta Yöś irpiś wathkiś luśhakićha. 21 “Anćhukki anćhuka achchi ephnakźkiśtan nonśinćhukćha tuź khiñi: ‘Ana źoñi konasaćha, niźaśa ni konñiki chawkh ujchiś khekićha.’ 22 Xaśiki werhki khiwćha, xaqhsilta źoñit nïź jilźxapa źaxwaćhaxa, xalla nïki chawkh ujchiś khekićha; niźaśa xaqhsiltami nïź jilźkiś anaśum tawqźtan ar araćhaxa, xalla nïki chawkh jilirźkiś juchjiptaytaź khekićha, niźaśa xaqhsilta źoñit quśkiś źaxwchiqaś khećhaxa, xalla nïki ni ana thesñi ujkiś xaquntita khiś wakiśićha. 23 “Niźaśa tshi ofrenda altarkin chhichchax nïki, niźaśa am jilźtan moq'u qamtam khuñśax nïki, 24 xalla ni altar śankiśpacha am ofrenda eka, niźaśa tuki am jilźtan śumanska. Xalla neqhśtan amki ni altara kephźku ni ofrentam thäsaćha. 25 “Niźaśa xaqhsilta źoñit am kijaćhaxa, ima jilirźkin luśhkan śuman palt'asa ana am ni juyśiźkiś makaxu; xalla ni juyśaki śultatunakźkiś am thäsaćha niźaśa ni śultatunakaśti karsilkiś am makasaćha. 26 Weraral khiwćha anam neqhśtan ulnasaćha, am päś pakxawi śheqśañkama. 27 “Anćhukki anćhuka achchi ephnakźkiśtan nonśinćhukćha tuź khiñi: ‘Ana iźiwiri khiśtanćha.’ 28 Werhki weraral khiwćha xaqhsilta źoñit tsha mätaq źon śmaśaćhaxa, xalla ni źoñiki nïź quśkiś źelhchićha na źonatan. 29 “Niźaśa am źew źhukit am ujkiś thxotsqatćhax nïki lekźna, amkiśtan nawk thxota; waliź khesaćha tshi manta päñi xañchi apt'iśki, neqhśtan ana am thappach xañchi ni t'aqhiśiśkin thxotta khiśxapaki. 30 Niźaśa am źew qharat am ujkiś thxotsqatćhax nïki potźna, niźaśa amkiśtan nawk thxota; waliź khesaćha tshi manta päñi am xañchikiśtan apt'iśki, neqhśtan ana am thappach xañchi ni t'aqhiśiśkin thxotta khiśxapaki. 31 “Anćhuka achchi eph Moisesaki khichiśaqaśśa: ‘Xaqhsilta anćhukakiśtan perśun thunatan jalhtaćhax nïki, tshi jalhtita papila thäśtanćha.’ 32 Niźaśa werhki khiwćha, tshi źoñiki perśun thun yaqha źoñźtan źelhchiźkhen jalhtasaćha. Niźaśa tshi źoñiki perśun thunatan ana ćhhul ujkiśtanami jalhtasaź nïki, niźaśa na źon ana wal iź iśkiś thxotźa. Niźaśa tshi źoñiki tsha jalhtichin źonatan śalźnasaź nïki iźiwiriź khissa, pukultanpacha ujchiś khissa. 33 “Anćhuka achchi eph Moisesaź chïta nonśinćhukćha: ‘Thurt'iśxapa ana inapachkiśtan Yöś thü aynaqa, neqhśtan ana nikama atśxapaki.’ 34 Werhki cheqpachal khiwćha: Anćhukki ana śinta thurt'akićha ni tsewkta pachkiśtanami, xalla ni tsewkta pachaki Yöś julśśa; 35 Niźaśa ana thurt'asaćha ti yoqkiśtanami, xalla ti yoqaki Yöś Ephź thekśa; niźaśa ana Jerusalén wathkiśtanami xalla ni wathaki ni chawkh reyź chawkh wathaćha. 36 Niźaśa anćhukki anaź perśun achkiśtan thurt'asaćha, anaź anćhuka śinta charallami chiwimi uśh tsoqhchimi khisqati atasaćha. 37 Xalla ni ućhumnaka chïśki qhanakama khiśtanćha ‘jë khikumi’ uśh ‘anaćha khikumi.’ Teqhśtan iyat yapśax nïki Saxriźkiśtanź thonćha. 38 “Anćhuka achchi eph Moisés chïta nonśinćhukćha: ‘Źhukźtan lerq'u chersas niźaśa iźqi qhxoxsinas.’ 39 Werhki weraral khiwćha: Źoñiź qichan ana thurt'aśa, niźaśa am źew p'osqukiś ćhakhźnanaki, niźaśa tshi lätu p'osqu tirśna. 40 Niźaśa tshi źoñiź am kijasaź nïki niźaśa am almillaź qhañś pekasaź nïki kuchśna, niźaśa am irśtanpacha chhichaxkhe. 41 Xaqhsilta źoñimiź am supicha tshi tupu nïź quźi chhichnax khesaź nïki, amki piśk tupu chhichna. 42 Xaqhsilta źoñimiź amkiśtan mayasaź nïki, amki thä; niźaśa xaqhsilta źoñimiź amkiśtan qaxś pekasaźñiki ana q'iwa khe, ans amki qaxźna. 43 Anćhuka achchi eph Moisés chïta nonśinćhukćha: ‘Am maśi oqźna niźaśa amtan moq'uśñi źoñi ćhhaxwa.’ 44 Werhki weraral khiwćha: Amtan moq'uśñi źoñinaka oqźna, niźaśa am iñarñinakźkiś ona, niźaśa am ćhhaxwñinakźtan śumam päkićha, niźaśa am ar arñinakźtami niźaśa śhoxritchñinakźtami Yöśkiśtan ninakźta mayiśa. 45 Xalla nuź anćhukki tsewkta Yöś Ephź mati khekićha; ni Yöś Ephki ni ñexw źoñinakźkiś niźaśa śuma źoñinakźkiś thuñi thekhqatćha, niźaśa źkayi quśśiś źoñinakźkiś niźaśa ana źkayi quśśiś źoñinakźkiś chijinsqatćha. 46 Niźaśa anćhukki anćhuka oqśñinakźkiśqaś oqźnasaź nïki, ¿ćhhulu onanś anćhuk tanźnasaxo? Niźaśa ni Romźta taśa mayñinakaki nïź maśinakźkiśqaś oqźa. 47 Niźaśa anćhukki anćhuka jilanakźkiśqaś tsänakź nïki, ¿ćhhulupan wali khes nïxo? Niźtaśaqaś päćha ni ana Yöś kirïñi źoñinakami. 48 Anćhukki źkayi quśśiś khiśtanćha, anćhuka tsewkta Yöś Ephki źkayi quśśiśśa, xalla niźta irata quśśiś khiśtanćha. 1 “Anćhukki anaź Yöś tawqźtan qhanaru khïkhiya, ni źoñinakź tukkiś cherta khiśxapaqaśki. Xalla nuź päsaź nïki, am tsewkta Yöś Ephki anaź ćhhulumi onasaćha. 2 “Niźaśa anćhukki ni t'aqhir źoñinakźkiś onankan, ana am tukkiś tomansqatkan chïqata, niźaśa ni toskar źoñinakaki ni akhs qhuyaran niźaśa wath moraran xalla nuź päñićha, xalla tinakaki źoñinakaź aynaqta khiśxapaki nuź päñićha. Niźaśa werhki weraral khiwćha, xalla nïźtan onanś tanśićha ninakaki. 3 Niźaśa amki ni t'aqhir źoñinakźkiś onanźku, anapan śiśtanćha ni am śqar qharaki, ćhhulu päćhaxa ni am źew qharaki; 4 amiź qostan onantaki Yöś Ephki cherćha. Niźaśa Yöś Ephki ni cherźku amkiś qhanaruź onakićha. 5 “Niźaśa anćhuk mayiśikanaki ana ni toskar źoñinakaźtaqaś khiśtanćha, ni źoñinakaki ni akhs qhuyaran tshithchiqaś mayiśiś juśtaśñićha, niźaśa ni wath oqhlayś wequranmi, neqhśtan thappacha źoñinakaź cherta khiśxapa. Werhki cheqpachal khiwćha, xalla nuź pänaki onanś tanśićha ni źoñinakaki. 6 Niźaśa amki mayiśikanaki am qhuya luśha niźaśa śana chawkhźka, neqhśtan amki am Yöś Ephźkin xamaśit mayiśa. Niźaśa am Yöś Ephki amiź xamaśit päta cherćha, neqhśtan am Yöś Ephki amkiś qhanaruź thäkićha. 7 “Niźaśa anćhukki mayiśikanaki anaćha kephźku kephźku ana wakiśiñi taqunaka chïśki, xalla ni ana Yöś kirïchi źoñinakaki pinsiñićha, kephźku kephźku chïta taqu nonźta khesaq khikanaki. 8 Anćhukki ana ni źoñinaka irata khe, ućhum Yöś Ephki ima ućhunnakaź mayan ćhhuluź pekćhax xalla ni śiśśa. 9 Ućhumnakki tuź mayiśiśtanćha: ‘Yöś Tata, amki tsewkta yoqkin źelhćha, niźaśa am thüki alt'itax khila. 10 Niźaśa am irpiś wathakix thonlalla. Am quśkama pälla ni tsewkta yoqkin, niźaśa ti yoqkiś. 11 Niźaśa śapuru wethnaka lulhś t'anta töx thuñi thäźkalla. 12 Wethnaka ujkiśtanź pertunalla, niźaśa werhnakki thappacha wethnakatan ana wali päñinakźkiś pertunućha. 13 Niźaśa anaź werhnak ujkiś thxotsqatalla, niźaśa wethnaka ujkiśtanź liwriyalla. Niźaśa amtaćha ni tsewkta irpiś wathaki, niźaśa ni am aśimi, niźaśa ni am thonñi chawkh aśimi watay wata thurñićha. Xalla nuźox khilalla.’ 14 “Niźaśa ni anćhukatan ana wali päñinakźtan anćhuk śumansnakiź nïki, niźtaśaqaś ni tsewkta Yöś Ephki anćhuka ujkiśtan pertunakićha; 15 niźaśa ni amtan ana wali päñi źoñinakźtan anam śumansnakiź nïki, niźtaśaqaś ni tsewkta Yöś Ephki anaź anćhuka ujkiśtan śumansnakićha. 16 “Niźaśa anćhukki ayunaśkanaki ana ni toskar źoñinakaźtaqaś t'aqhirtichi chercherchiś khiśtanćha; niźaśa ninakaki źoñinaka ayunaśñi nayaxu niźta päñićha. Werhki cheqpachal khiwćha, niźta pätikiśtan ninakaki wax onanś tanśićha. 17 Niźaśa amki ayunaśkanaki am acha t'axśiźna niźaśa źhikźna, niźaśa yukhmi axwźna, 18 niźaśa ni amiź ayunaśta ana źoñiź śiśta khiśtanćha, niźaśa am tsewkta Yöś Efesios alaxaź xamaśit śiśtanki; niźaśa xamaśit am cherñi Yöś Ephki amkiś qhanaruź thäźkakićha. 19 “Niźaśa ana ti yoqkiś źelinśnaka aka, ti yoqkiśiki ni khuri niźaśa śaxwiź thatanćha, neqhśtan ni źelinśnakaki apt'ićha, niźaśa ni qhuykiś thañinakamiź khiśñi luśhśa. 20 Niźaśa anćhuka źelinśnaka tsewkta yoqkinź aka, neqhśtan nikhuki ni khurimi niźaśa ni śaxwimi anaź thatanćha, niźaśa thañinakami anaź khiśñi luśhśa. 21 Xalla neqhśtan xaqhsikin anćhuka źelinśnaka akhchinćhukźlaxa, xalla nikhuśaqaś anćhukki quś thäćha. 22 “Am źhukiki xañchiź michaćha; niźaśa am źhukiki śumaźlax nïki thappacha am xañchiki qhanaź khekićha; 23 niźaśa am źhukiki ana śumaźlax nïki, thappacha am xañchiki sumchi laqhkiś khekićha. Ni am qhanaki ana śumaźlax nïki, ¡qhaźta sumchi laqhat kheki nïxo! 24 “Niźaśa anapanź tshi uywitaki piśk tuyñuźkin manta päsaćha, niźtikiśtan tshïsuñaki pektaź khekićha niźaśa tshïsuñaki ćhhaxwtaź khekićha, niźaśa tshïźkiś thapa quśtanź khekićha niźaśa tshïsuñźkiśti ana quśtanź khekićha. Anapanź Yöśkin niźaśa źelinśnakźkin manta päyi atasaćha. 25 “Cheqpachal khiwćha: Anaź anćhukki lulhśkiśtan niźaśa likhśkiśtan llakiśhakićha ti yoqkiś qamśxapaki, niźaśa ana ućhum xañchi śkiti kuthśkiśtanami. ¿Anax ni źoñź źeti ćhherkiśtan tshan kuśtixo, niźaśa anax ni źoñź xañchi tshan kuśti ni śkitkiśtanxo? 26 Anćhukki ni tsekuñ layñi weźlanaka cherźna, ni weźlanakaki ana ćhhakhñićha niźaśa ana axśñićha, niźaśa ninakaki ana ćhheri makhś qhuychiśśa niźaśa ana ketalchiśśa; neqhśtan ućhum Yöś Ephqaź lulinaka thäćha. ¡Niźaśa ućhumnakki weźlanakźkiśtan tshantiź kuśtićha! 27 Niźaśa xaqhsilta anćhukakiśtan añcha llakiśhku, ¿xaqhnuź tshi źoñi nïź tshiti tshi qhara yapśnasaya? 28 “¿Qhaźtikiśtan anćhukki śkitkiśtanqaś llakiśhxo? Anćhukki ni liryu phxaqalla cherźna xaqhnuź paqćhaxa ni pampuñki, ninakaki ana lanqśñićha niźaśa ana qawuñićha. 29 Niźtikiśtan anćhukakiś weraral chiyućha anapan ni rey Salomonki nïź źelinśnakźkiśtanami niźta k'achha kuthśićha, ni phxaqalla nakaźtaqaśki. 30 Xalla nuź Yöśki ni phxaqallanaka thutźa, töxiki pampikinćha niźaśa xaqaki jurnukiś ujtaź khekićha, ¡tshanti anćhukakiś päsaćha, ana Yöśkiś quśśiś źoñinaka! 31 Neqhśtan anćhukki anaź llakiśha: ‘¿Ćhhulut werhnak lulaki?’ ‘¿Niźaśa ćhhulut werhnak likakixo?’ Niźaśa ‘¿ćhhul śkitit werhnak kuthźnakixo?’ Khikanaki. 32 Thapa ti ćhhultaqkiśtanaki ana Yöś kirïchi źoñinakaź llakiśhićha, niźaśa ućhum tsewkta Yöś Ephki ćhhulu ućhunnakakiś phalhtiźinćhaxa xalla ni śiśśa. 33 Xaśiki anćhuk Yöś irpiś wathapanź qhura, niźaśa nïź lï patxparu oqa, neqhśtan anćhukaź maytanakaki thätaź khekićha. 34 Niźaśa anćhukki xaqatixapa anaź llakiśha, niźaśa ni xaqa thuñiki ni oraqaś llakiśhiś thensnakićha. Śapuru ćhhul anawali llakiśhnakami thensñipanqaśśa. 1 “Yeqha źoñinaka ana juchjiptaya, niźaśa Yöśki anćhuk anaź juchjiptayakićha. 2 Xaqhnuź anćhuk źoñinakkiś k'ari juchjiptayaćhaxa, xalla niźtaśaqaś Yöś Ephki anćhukakiś k'ari juchjiptayakićha; niźaśa anćhukki qhaźta tupullkiśqaś ni yaqha źoñinakźkiś onanćhani, xalla niźtallaśaqaś Yöśki anćhukakiś onakićha. 3 ¿Qhaźtikiśtanam am jilź źhukkiś quyrichi cherxo, niźaśa anam nayya ni quyru am źhukkiś źelhñi? 4 Niźaśa amki anam ni am źhukkiś źelhñi quyru nayya, ¿anam jiwjat qhaźtataxo ni am jilźkiś chïś: ‘Jila am źhukkiśtan am quyru wethkiś apaqsqatalla khikanxo?’ 5 ¡Toskara! Tuki am perśun źhukkiśtan ni am quyru apaqźna, neqhśtan amki śumam cherasaćha ni am jilź quyru apaqśinśxapaki. 6 “Niźaśa Yöś ćhhultaqinaka ana pakunakźkiś thä, neqhśtan ni pakunakaki anćhukź wilsuyasaćha niźaśa anćhuk xwarźnasaćha. Niźtaśaqaś ana anćhuka champinakami kuchinakź tukkiś thxotna, neqhśtan ni kuchinakaki thek thekźnasaćha niźaśa anćhuk xwar xwarźnasaćha. 7 “Niźaśa Yöśkiśtan maya, Yöśki anćhukakiś thäkićha; niźaśa qhura ni qhurñi źoñiki waćhakićha; niźaśa qhawźna neqhśtan tsewkta śanaki khetsnakićha. 8 Xalla ni thapa mayñi źoñiki tanźnakićha; niźaśa ni qhurñi źoñiki waćhakićha; niźaśa ni Yöś Ephź śana qhurñiki khetźintaź khekićha. 9 “¿Xaqhsilta źoñit ućhumnakkiśtan, nïź uśhaź t'anta mayan tshi maś thäsaxo? 10 ¿Uśh tshi ch'iś mayan, niźaśa tshi śqora thäsaya? 11 Niźaśa anćhukki ñexwćhukćha anćhuka okhalanakaź mayan śuma ćhhultaqinakaqaś thäyinćhukćha, ¡ućhum tsewkta Yöś Ephki ni mayñi źoñźkiś tshallantiź śuma ćhhultaqinaka thäsaćha! 12 “Xaqhsilta źoñinakat anćhuk xaqhnuź päñi pekćhaxa, xalla niźtaśaqaś anćhukki päkićha ni źoñinakźta, xalla nuźućha ni Yöś kuchanźkita chïñinakź lïki. 13 “Anćhukki ow śankiśtanź luśha. Niźaśa ni t'aqhiśiś jikhśki palaćha niźaśa ni t'aqhiśiś śanami palaśaqaśśa, xalla neqhśiki tama źoñinakaź luśhśa; 14 xalla ni tsewkta qamañkin chhichñi jikhśki k'ullkullaćha, niźaśa ni śanaki owallaćha, xalla neqhśiki qoluk źoñinakaqaś luśhśa. 15 “Anćhukki kuytaśakićha ni toskar Yöś śuma kintu xoxoñi źoñinakźkiśtan. Xalla ninakaki ućhumnakakiś thonakićha üśa tukźku, xalla ninakź qosta quśki tshi qitź sikaź taqaśśa. 16 Niźaśa śapa muntinakaki nïź ćhherkiśtan paxśa, anaź uwa axźnasaćha ch'apkiśtan niźaśa anaź jiwusa axźnasaćha zarza ch'ap muntikiśtanami. 17 Niźaśa ni śuma muntiki śuma ćhheripanź poqćha, niźaśa ni anaśum muntiki anaśum ćhheripanź poqćha. 18 Niźaśa ni śuma muntiki anaź anaśum ćhheri poqasaćha, niźaśa ni ana śum muntiki anaź śuma ćhheri poqasaćha. 19 Thappacha ana śum ćhheri poqñi muntiki, q'achśku ujkiś ujtaź khekićha. 20 Neqhśtan anćhukki ninakź ćhherkiśtan paxakićha ni toskar źoñinaka. 21 “Niźaśa anaź thappacha wethkiś: ‘Tata, Tata’, khiñinakaki luśhakićha ni tsewkta Yöś irpiś wathkinaki, ananaxśti ni weth tsewkta Ephź quś kama päñi źoñinakaź luśhakićha. 22 Ni juyśu thuñkiśiki tama źoñinakaki wethkiś chiyakićha: ‘Yöś tata, Yöś tata, am thükiś werhnakki am Yöś śuma kintu źoñinakźkiś palxaychinćha, niźaśa am thükiś anaśum yenqhanaka chhetqatchinćha, niźaśa am thükiś tama milajrunaka pächinćha.’ 23 Xalla neqhśtan werhki qhäśnaćha: ‘Anapan anćhuk paxchinćha; ¡Wethkiśtan uj päñinaka saraqa!’ 24 “Xalla ni werh nonśñi źoñiki niźaśa weriź chïta kaśñi źoñiki, xalla nïki tshi k'uñchi źoñiźtaqaśśa, xalla ni źoñiki tshi maś aqh juntuñ qhuya qhuychiźtaqaśśa. 25 Neqhśtan chijñi thonchićha, niźaśa pujunaka qhaś yapźkichićha niźaśa thami thonchićha ni qhuya palata; neqhśtan ni qhuyź śuyluki maśkiśtanpacha chukźtataćha xalla neqhśtan ni qhuyaki ana eśśićha. 26 Xalla ni weth taqu nonźku neqhśtan weriź chïta ana kaśñi źoñiki, tshi sumsu źoñi nïź qhuya phil yuntuñ qhuychiźtaqaśśa. 27 Niźaśa chijñi thonchićha niźaśa pujunakami phatsićha, niźaśa thamimi śmali thamchićha neqhśtan ni qhuyaki eśśićha. ¡Niźaśa paqh uthiri khissićha!” 28 Neqhśtan ni Jesusaź chï źerźtan, ni źoñinkaki Jesusa thaxiñi nonźku iśpantichi khissićha, 29 xalla ni Jesusaki tshi chawkh jiliriźtaqaś thaxnatćha, ana ni judiuź lï utt'ayñi źoñinakaźtaqaś. 1 Xalla neqhśtan Jesusaź kurkiśtan śhujźkan, niźaśa tama źoñinakaki ni apźkichićha. 2 Xalla nuź khen tshi moqhchi xañchichiś lä źoñi Jesusiźkiś makhatźkichićha, neqhśtan ni lä źoñiki Jesusiź tukkiś killśićha, tuź khikan: –Yöś tata, am munćhax nïki ti weth konkiśtan ćhhujźinasaćha. 3 Jesusaki ni źoñi qharźtan lanśićha, tuź khikan: –Pekućha. ¡Xaśiki źhujtamćha! Ni orapacha ni moqhś konaki saraqchićha ni lä źoñźkiśtan. 4 Neqhśtan Jesusaki wilta khichićha: –Nonźna, ana jëkhźkiśimi maśmaśnakićha; timlu jilirkiśqaś thëźka niźaśa am ćhhetintikiśtan ofrenda chhichku oqa Moisés chïtakama pä, ni timlu jilirinaka śiśaxu. 5 Jesusaź Cafarnaúm khita wathkiś luśhan, tshi kapitan roman śultatuki Jesusiźkiś makhatźku rokt'ichićha. 6 Tuź khikan: –Yöś tata, weth qhuykiś weth uywita źoñiki śmali läkhichićha, niźaśa śuchunsi añchaź ayinćha nïź konkiś. 7 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Werhki oqźkul ćhhetinźkaćha. 8 Ni kapitanki qhäśićha: –Yöś tata, werhki anal wakiśućha am weth qhuykiś luśhkaxu; amiź tshi taqullaqaś chïtaki weth uywitaki źetasaćha. 9 Niźaśa werh pachaćha werh irpiñiź kuchanta kaśinki, niźaśa weth qharkiśkhiñi śultatunakaki werh kaśñiśaqaśśa. Niźaśaqaś werhki tshïsuñźkiś oqax khinćha xalla nïki, oqhćha; niźtaśaqaś tshïsuñźkiś chïnćha thonaxu, xalla nïki thonćha; niźaśa weth uywitaki ćhhulu päxu khenami päñićha. 10 Jesusaki niźta taqu nonźku iśpantichi khissićha, neqhśtan ni apśñi źoñinakźkiś khichićha: –Cheqpachal chiyućha ana śinta źoñillami ti Israel wathkiś, tiźta añcha śuma quśśiś źoñi wathchinćha. 11 Niźaśa weraral khiwćha tuwantan tama źoñinakaź thonakićha niźaśa taxatan tama źoñinakaź thonakićha, neqhśtan ni źoñinakaki Abrahamźtan, Isaacźtan niźaśa Jacobuźtan ni tsewkta irpiś wathkiś luli julźnakićha, 12 xalla ni Israel achchi ephnakź matinakźtataćha ni tsewkta irpiś wathaki, xalla ni źoñinakaśti śawkta sumchi laqhkin thxottaź khekićha. Neqhśtan ni qäyi niźaśa iźqi qhxoximi thonakićha. 13 Neqhśtan Jesusaki ni kapitanźkiź khichićha: –Am qhuya oqa, niźaśa amiź thapa quśtan kirïchiź khen, amiź chïtakamax khila. Xalla ni orapacha nïź uywitaki źethchi khissićha. 14 Jesusaki Piruź qhuya oqhchićha, neqhśtan Piruź axmuś mä aphśkiś ćh'ulhñi konkiś läkhichi śalchićha. 15 Neqhśtan Jesusaki näźa qhara lanźinchićha, ni lanźintikiśtan näźa ćh'ulhñi konaki saraqchićha, xalla neqhśtan na źonki źäźku ninaka liwarpayi qallantichinćha. 16 Thuñiź qattan śeślaqa Jesusiźkiś tama anaśum yenqhaź tanta źoñinaka śhikchićha; niźaśa Jesusaki nïź tawqźtan ujźku chhetqatchićha ni yenqhanaka, niźaśa tama lä źoñinaka ćhhetinchićha. 17 Xalla nuź watchićha ni Isaías Yöś kuchanźkita chïñiź khjirta patxparu, xalla nïki tuź khichićha: “Ni źoñź Matiź ućhum llakinaka tanśiki niźaśa nïćha ućhumnaka konanaka quźśiki.” 18 Jesusaki ni tama źoñinakaź muyuntita cherźku, nïź thaxinta źoñinaka kuchanchićha ni Galilea qotź nawktuñtan qaqaxu. 19 Xalla neqhśtan Jesusiźkiś tshi lï utt'ayñi źoñi makhatźkichićha tuź khikan: –Thaxiñi, amiź xaqhsi oqanami ampanl apźnaćha. 20 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Ni qitinakami qarchiśśa niźaśa ni weźlanakami thurchiśśa; xalla ni źoñź Matiśti ana xaqhsiranmi acha nonśallami źelhćha. 21 Yeqha źoñi, ni Jesusaź thaxintanakaźkiśtan khichićha: –Yöś tata, werh anś weth eph thati oqhqatalla. 22 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Werh apźka, niźaśa ni tikhśinakaki ninakź tikhśinaka thatla. 23 Jesusaki walsikiś luśhśićha niźaśa nïź thaxintanakaki ni apśićha. 24 Xalla nuź ni qota qaqan añcha aśśiś thami thonchićha, niźaśa ni qhaś lhxoqiki ni walsa thatnatćha. Xalla ni Jesusaśti thxaxatqalćha. 25 Neqhśtan nïź thaxintanakaki Jesusa źinchićha, tuź khikan: –¡Yöś tata, werhnak liwriyalla! ¡Ućhumnakki qhaśkiś qatśmayaćha! 26 Ni Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuk añcha eqhsxo? ¡Anćhukki upa quśśiś ćhukpanqaya! Xalla nuź chïźku tshitsićha neqhśtan ni thami ujśićha niźaśa ni chawkh qotami. Neqhśtan thappacha apaltichićha niźaśa phiya khissićha. 27 Neqhśtan ni źoñinakaki iśpantichi pewksasatćha, tuź khikan: –¿Ćhhul źoñipan tïxo, niźaśa ni thami ni qotamiź ti kaśla? 28 Ni Jesusaź qotź nawkhtuñtan Gadar yoqa irantitan, pukultan źoñinakaki kampasantukiśtan ulanźkichićha Jesusa śali, niźaśa Jesusiźkiś makhatźkichićha. Ni źoñinakaki añcha tsukhchukanakataćha ana jëkhmi ni jikhśuñ watñitaćha; 29 niźaśa ni źoñinakaki qhawi qallantichićha: –¡Amki ana wethnakakiś mitiśa, Jesusa Yöś Mati! ¿Amki werhnak muspayi teqhś ima phalś thuñi irantiźkan thonchamqaya? 30 Niźaśa ni źkati tama kuchinaka lulatćha, 31 ni anaśum yenqhanakaki Jesusa rokt'ichićha tuź khikan: –Am werhnak chhetqatakiź nïki werhnak ni kuchinakźkiś luśhqatalla. 32 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Niźtaki oqa. Niźaśa ni anaśum yenqhanakaki ni źoñinakźkiśtan ulanźku ni kuchinakźkiś luśhśićha; neqhśtan ni orapacha ni kuchinakaki thappacha śhuktichićha qossuk qota iranta, niźaśa ni qot qhaśkiś thxotsku tikhśićha. 33 Xalla ni kuchinaka ichñi źoñinakaki añcha tsukhchi śathchićha, niźaśa ni watha irantiźku thappacha ni anaśum yenqhaź tanta źoñinakźkiś xaqhnuź watćhaxa xalla ni kint'i qallantichićha. 34 Neqhśtan thappacha ni wathkiś źelhñi źoñinakaki ulanźkichićha, xaqhsikintaźlaxa Jesusa xalla nikhu, neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa roki qallantichićha, ni yoqanakźkiśtan oqaxu. 1 Xalla neqhśtan Jesusaki walsikiś yawźku ni qota qaqhchićha, neqhśtan perśun watha irantichićha. 2 Xalla nikhu Jesusiźkin tshi śuch źoñi pirsatkiś kallchi śhikchićha; niźaśa Jesusaki ni źoñinaka thapa quśśiś nayźku, neqhśtan ni lä źoñźkiś khichićha: –Jila ana llakiśha; am ujnakaki śumansqattaćha. 3 Neqhśtan tshi qhaźu lï utt'ayñi źoñinakaki pinsatćha: “Xalla ti źoñiź chïtaki Yöśkiśtan ana śumapanćha.” 4 Niźaśa Jesusaki ninakaź quśkiś pinsita näśićha, neqhśtan ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuka quśkiś ana śuma pinsitaxo? 5 ¿Ćhhulut tshan phaśila chïś khesaxo: ‘Am ujnakaki śumansqattaćha khikan’, uśh tuź chiyasax: ‘Źäźku niźaśa oqa’? 6 Niźaśa werhki anćhukakiś thëźnaćha ni źoñź Matiki ti yoqkiś jilirićha niźaśa źoñinakź ujnakźkiśtan śumansqatśxapa. Xalla neqhśtan ni śuch źoñźkiś khichićha: –Źäźna niźaśa am pirsata chhichku am qhuya oqa. 7 Neqhśtan ni śuch źoñiki źäśićha niźaśa nïź qhuya oqhchićha. 8 Xalla ni cherźku ni źoñinakaki eqhsićha, niźaśa Yöś ti źoñinakźkiś aśi thätikiśtan, Yöś thü aynaqchićha. 9 Jesusaki ni wathkiśtan ulankan, tshi źoñi cherchićha Mateo khita, ni źoñiki Romźta taśa mayś julśkiś julśi źelatćha. Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Werh apźka. Neqhśtan Mateoki tshitsku Jesusa apśićha. 10 Neqhśtan ni nöxpacha Jesusaki nïź thaxinta źoñinakźtan Mateoź qhuya luli oqhchićha, niźaśa tama Romźta taśa mayñinaka niźaśa ana śum źoñinaka thonchićha, neqhśtan Jesusiźtan chika miśkiś luli julśićha. 11 Xalla niźta cherźku, ni farseonakaki Jesusiź thaxinta źoñinaka pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ti anćhuk thaxiñi, ni taśa mayñinakźtan niźaśa ujchiś źoñinakźtan lulhxo? 12 Xalla niźta chïñi nonźku, Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni wiw źoñinakaki anaź qullñi źoñi pekasaćha, lä źoñinakaź qullñiki pekćha. 13 Niźaśa anćhukki oqa, niźaśa ti chïta śiśka: ‘Werhki śuma quśl pekućha, anal ni wilananaka thxotñi pekućha.’ Niźaśa werhki ana źkayi quśśiś źoñinakźkin thonchinćha, ans werhki ni ujchiś źoñinakźkin thonchinćha. 14 Neqhśtan ni Juan Wawtistaź thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku pewkśićha tuź khikan: –Werhnakki niźaśa fariseonakźtan añcha ayunaśinćha, ¿ni amiź thaxinta źoñinakaśti qhaźtikiśtan ana ayunaśñixo? 15 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni śalśkiś maśinta źoñinaka llakita khesaxo, ni śalśñi źoñiź anćhukatan źelanpacha? Niźaśa ni thuñiki thonakićha neqhśtan ni śalśñi źoñiki qhañtaź khekićha, ni thuñi irantiźkitan ayunaśakićha. 16 “Niźaśa anaź xaqhsiltami tshi ach śkiti ew ch'oqhluźtan rimintasaćha, niźaśa ni ew rimintaki tsatñićha, neqhśtan ni ach śkitiki xwarsnasaćha, ni xwarsiki tshan paqhiź khisnasaćha. 17 Niźaśa anaź xaqhsiltami ach śqiś kewkiś ew winu alźnasaćha, ni ach śqiś kewiki xwarsnasaćha, niźaśa ni winumi ni śqiś kewimi apt'akićha. Xalla niźtikiśtan ew winuki ew śqiś kewkiśpanź alśki, xalla nuź ni piśkpach ćhhultaqi thuraxu.” 18 Jesusaź nuź parlan tshi judiu źoñinakź chawkh jiliri thonchićha, Jesusiź tukkiś killśićha tuź khikan: –Weth uśhki anśilla tikhśinćha, amki thonźkalla am perśun qharźtan lanźinalla neqhśtan weth uśhki źetakićha. 19 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxinta źoñinakźtan, niźaśa ni jilirźtanpacha oqhchićha. 20 Neqhśtan xalla nuź oqan, qhalu piśk wata lhokh thawqsñi konkiś lä źon źelatćha, neqhśtan na źonki Jesusiź wirqhuttan makhatchinćha neqhśtan nïź irś atalla lanźinchinćha. 21 Na źonki pinsatćha: “Nïź irślla lanźkuqal źetaqa.” 22 Niźaśa Jesusaki wirqhutñi qhutśićha, neqhśtan na źon cherźku khichićha: –Ana llakiśha kullaka, amiź thapa quśśiś khen ćhhetintamćha. Na źonki ni orapacha źethchi khissinćha. 23 Neqhśtan ni Jesusaź ni judiunakź chawkh jilirź qhuya irantitan, niźaśa ni waylinakaki thatśxapa thakśitaćha, niźaśa yaqhap źoñinakaki añcha iraź qätćha, 24 neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki teqhśtanź ulna, ta uśhki anaćha tikhśiñ ans ta uśhkil thxaxćha. Ni źoñinakaki Jesusa thassićha, 25 xalla ni Jesusaki ni źoñinaka ulansqatchićha; neqhśtan ni qhuykiś luśhku Jesusaki na uśha qhara tanźinchićha, neqhśtan na uśhki źäśinćha. 26 Niźaśa thappacha ni yoqkiś niźta watchi kintu śiśśićha. 27 Jesusaź neqhśtan ulnan, pukultan śuranakaki apźkichićha qhawkan: –¡Werhnak oqźnalla, Davidź Mati! 28 Neqhśtan Jesusaź qhuya luśhtan, ni śur źoñinakaki nïźkiś makhatźkichićha, neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukki werh ćhhetiñiź kirïxo? –Yöś tata werhnakki kirïućha. 29 Neqhśtan Jesusaki ninakź źhuki lanźinchićha, tuź khikan: –Anćhuka thapa quśtan pektakamax khila. 30 Neqhśtan ninakaki cherñi khissićha. Niźaśa Jesusaki ninakźkiś śumpacha iwxt'ichićha: –Nonźna anćhuk ćhhetinta ana jëkhmi śiśtanćha. 31 Xalla ni źoñinakaki qhuykiśtan ulanźkupacha, thappacha ni yoqaran ni Jesusaź ćhhetinta kint'ichićha. 32 Ni śur źoñinakaź qhuykiśtan ulantan, tshi qhaźultan źoñinakaki Jesusiźkiś tshi anaśum yenqha tanta up źoñi śhikchićha. 33 Niźaśa Jesusaź ni anaśum yenqha chhetqattikiśtan, ni up źoñiki chïchi qallantichićha. Neqhśtan ni źoñinakaki añcha iśpantatćha tuź khikan: –¡Anapan ti Israel wathkiś tiźta irata chertaćha! 34 Xalla ni fariseonakaśti tuź khetćha: –Xalla ni anaśum yenqhiź chawkh jiliri pachaćha, ti Jesusiźkiś ni chhetqatś aśi thächiki. 35 Jesusaki thappacha ti yoqaran niźaśa ti watharan niźaśa xochiran, niźaśa śapa akhs qhuyaran thaxiñitaćha, niźaśa Yöś śuma kintu niźaśa irpiś watkiśtan, niźaśa thapaman konanakźkiśtan ćhhetiñitaćha niźaśa llakinakźkiśtanami. 36 Niźaśa Jesusaki ni tama ötchi niźaśa aśi lhxatkhichi źoñinaka cherźku oqśićha, ni źoñinakaki tshi ana awatirchiś üśaź taqaśtaćha. 37 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Cheqpacha ti śqala axśki taźźa, xalla ni lanqśñi źoñinakaki qolukullaćha. 38 Anćhukki ni śqalchiś tuyñuźkin maya, ni śqala axśxapa lanqśñi źoñinaka kuchanźkaxu. 1 Ni Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxinta źoñinaka qhawśićha, ninakźkiś jilir aśi thächićha ni yenqhanaka chhetqataxu, niźaśa thapaman konanaka ćhhetnaxu niźaśa xañchi miśqatñi źoñinakami. 2 Xalla tïnakaćha ni qhalu piśkchiś illśta źoñinakź thüki: Tukkinaki Simunaćha, xalla tïki Piru khitaśaqaśśa, niźaśa Andreski nïź laqhtaćha; Santiaguźtan Juanźtan jilaśullkataćha Zebedeoź machhwichnakataćha; 3 niźaśa Felipe, Bartolomé; Tomasa niźaśa Mateo, ti Mateoki Romźta taśa mayñitaćha, niźaśa Jacobuki Alfeoź machhtaćha niźaśa Lebeoki Tadeo; 4 niźaśa Simunaki Cananeo t'aqkiśtantaćha, niźaśa Judas Iscariotiki wiruñ Jesusa millk'untichićha. 5 Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxinta źoñinaka kuchanchićha, śumpacha iwxt'iźku tuź khikan: “Anćhukki anaź ni ana Yöś kirïchi źoñinakź yoqqhutñik oqakićha, niźaśa anaź ni Samaria khita wathkiś luśhaki. 6 Anćhukki Israel wathchiś qatchi üśa nakźqhutñiź oqakićha. 7 Niźaśa anćhukki oqa ni tsewkta Yöś irpiś wathaki keźunskichićha, xalla nuź palxayakićha. 8 Niźaśa lä źoñinakaź ćhhetnakićha, niźaśa tikhśi źoñinaka jakatatsqatakićha, niźaśa ni moqhś konkiśtan źhujźinakićha, niźaśa anaśum yenqhanaka chhetqatakićha. Anćhukki Yöś aśi ana pakśuñ tanśinćhukćha, niźaśa anćhukki anaź mayakićha ni ćhhetinźkuki. 9 “Niźaśa anćhukki anaź chhichakićha ni qorimi niźaśa päśmi niźaśa churimi 10 Ana jikhśxapaki źaqami chhichakićha niźaśa ana turkiś śkitimi niźaśa ana ćhhatami niźaśa ana athsmi; xalla ni lanqśñi źoñiki ćhheri lulhchi panqaź khekićha. 11 “Neqhśtan tshi watha irantiźku uśh qolta watha irantiźkumi śuma źoñipanź qhurźnakićha, niźaśa xalla nïź qhuykiś eklakićha anćhukki, ni qhuykiśtan oqhśkama. 12 Niźaśa ni qhuykiś luśhkanaki neqhś źelhñi źoñinakźkiś tsänakićha. 13 Niźaśa ni źoñinakaź śuma khenaki, Yöś śuma qamañaki ninakźkiś khekićha; niźaśa ni źoñinakaź ana śuma khenaki, anćhukki Yöśtanpanćha anaź ćhhulumi apt'ićha. 14 Niźaśa xaqhsiltata źoñimi ana anćhuk tanśpekakiź nïki, niźaśa anaź nonśmi pekakiź nïki, ni qhuykiśtan niźaśa ni wathkiśtanami ulnakićha neqhśtan ni qhxochkiś skatchi philanaka tsath tsathsnakićha. 15 Werhki cheqpachal chiyućha xalla ni phalś tuñkiśki, tshanti kaśtiktaź khekićha ni Sodoma Gomorra khita wathkiśtan, ni anćhuk ana thewśñi wathanakaki. 16 Werhki anćhuk kuchnućha tshi üśa qitinakź taypikiśtaqaś. Niźaśa anćhukki walxa naynayiź khekićha ni śqoraźtaqaś, niźaśa anćhuka quśki palomaźtaqaś śuma khekićha. 17 Ni anaśum źoñinakźkiśtan kuytaśakićha, ninakaki anćhuk chawkh jilirinakźkiś thäkićha, niźaśa anćhukki ni akhs qhuyaran xwattaź khekićha 18 niźaśa weriź khen anćhukki ni irpiñi jilirinakźkin niźaśa reynakźkin thätaź khekićha; xalla neqhśtan anćhukaltaki wethkiśtan maśinś źelakićha ninakź tukkiś niźaśa ni ana Yöś kirïchi źoñinakźkiśimi. 19 Niźaśa anćhukki ni jilirinakźkiś thätaź khen, anaź llakiśakićha ćhhulu chïś khenami, xalla ni chïś ora irantiźkitan Yöś anćhukakiś ćhhulu chïś khenami thaxźkakićha. 20 Anaź anćhukki chiyakićha, ni anćhuka Yöś Ephź Espirituź anćhukakiś chïqatakićha. 21 “Niźaśa jilanakaki perśun laqhnakaź tikhźnaxu thäkićha, niźaśa ephnakaki perśun machhnakaź thäkićha; niźaśa matinakaki ephźtan moq'u khisnakićha niźaśa konqatakićha. 22 Thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki weriź khen anćhuk ćhhaxwakićha; xalla ni tukuśinskama weth manta päñi źoñiki xalla nïź liwrïtak khekićha. 23 Neqhśtan ni chawkh wathkiś anćhuk qhuran, xochqhutñi śhoxźnakićha; cheqpachal khiwćha ni źoñź Matiki ima anćhukaź ni Israel chawkh wathanaka muyi źerźnan thonakićha. 24 “Anaź xaqhsilta thaxinta źoñinakami nïź thaxiñiźkiśtan tshanti śiśñi khesaćha, niźaśa ana xaqhsilta uywitami nïź uywiñiźkiśtan tshanti khesaćha. 25 Ni thaxintanakaki nïź thaxiñi źoñi irata khiś pekśtanćha, niźaśa ni uywitaki ni uywiñi irata khiś pekśtanćha. Niźaśa tshi qhuy ephki Beelzebú khitaźlax nïki, ¡Tshanti nïź qhuy źoñinakźkiś khekićha! 26 “Niźaśa anaź źoñinaka eqhsna, anaź ćhhulu śhoxtami źelasaćha, ni śhoxtanakaki wathźtapanqaś khekićha, niźaśa anaź ana śiśta źelasaćha ni ana śiśtaki śiśtaqaś khekićha. 27 Niźaśa weriź sumchikiś chïtaki, anćhukki chiyakićha thuñ qhankiś; niźaśa xamaśit chïtaki anćhukki qhuy juntuñkiśtanpacha qhawakićha. 28 Niźaśa ni xañchi konñinaka ana eqhsna, ninakaki anaź animu koni atasaćha; ans anćhukki eqhsna, ni animu niźaśa ni xañchi ni sumchi laqhkiś t'aqhiśsqatñi. 29 “¿Anaź piśk weźlallanakaki tshi päśuñ tuyasaćha? Anaź xaqhsiltami ninakźkiśtan yoqkiś thxotsnasaćha, ima anćhuka Yöś Ephź munanaki. 30 Niźaśa Yöś Ephźkiśiki anćhuka ach charaki thappacha qantaćha. 31 Niźtikiśtan anćhukki anaź eqhsna: Anćhukki ni tama weźlanakźkiśtan tshantiź kuśtićha. 32 “Niźaśa jëkit weth tukatu źoñinakź tukkiś chiyaćhaxa, niźtaśaqaś werhki ni źoñź tukatu chiyaćha ni weth tsewkta Ephź tukkiśki; 33 niźaśa xaqhsilta źoñit źoñinakź tukkiś werh ana paxñi chiyaćhax nïki, niźtaśaqaś werhki ana paxñi chiyaćha ni weth tsewkta Ephźkiśiki. 34 “Niźaśa anćhukki anaź pinsa, werhki ti yoqkiś anaź śuma qamaña śhikchin; niźaśa werhki anaćha ni śuma qamañchiśnaka chhichi thonchinki, anstï źoñinaka aphthapi thonchinćha. 35 Niźaśa werhki aphthapi thonchinćha ni ana Yöś kirïchi machhtan niźaśa Yöś kirïchi ephźtan moq'u khisqatśxapa, niźaśa na mathki źmätan moq'u khekićha niźaśa waśki näź qhan mätan moq'u khekićha; 36 niźaśa śapamayni źoñinakź moq'uki qhuy źoñinakpachaź khekićha. 37 Niźaśa wethkiśtan tshanti nïź mä eph pekñi źoñiki, anaź wethta khiś wakiśićha; niźaśa wethkiśtan tshanti nïź uśha niźaśa nïź uśh pekñi źoñiki, anaź wethta khiś wakiśićha; 38 niźaśa ana nïź kuruśha chhichku werh apśñiki, anaź wethta khiś wakiśićha. 39 Xalla ni perśun źeti liwrïś pekñiki apt'akićha, niźaśa xalla ni perśun źeti weriźkhen apt'iñiki liwrïtaź khekićha. 40 “Niźaśa anćhuk tanśñinakaki werh śaqaś tanźa; niźaśa ni werh tanśñiki, ni werh kuchanźkiñi śaqaś tanźa. 41 Niźaśa ni Yöśkiśtan chïñi tanśñiki, tshi Yöśkiśtan chïñiź taqaś, xalla nïki tshi Yöśkiśtan chïñi irataź tanźnakićha; niźaśa ni źkayi quśśiś źoñi tanśñiki, tshi źkayi quśśiś źoñiźtaqaś, xalla nïki ni źkayi quśśiś irataź tanźnakićha. 42 Niźaśa xaqhsilta źoñimiź werh apśñiź khen, ti qoltallanakźkiś tshi ch'uñur qhaślla onanćhaxa, niźaśa werhki cheqpachal chiyućha ni onañiki, ni onanś thätaźkhekićha.” 1 Neqhśtan Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźkiś thaxni źerźku, ni yoqkiśtan oqhchićha, niźaśa ninakź chawkh wathkin Yöś śuma kintu thaxinchićha niźaśa palxaychićha. 2 Ni Juanki karsilkiśtaćha, niźaśa Jesusiź thapa päta kintunaka śiśśićha. Neqhśtan pukultan ni apśñi źoñinaka kuchanchićha 3 Jesusa pewkśñi: ¿Ni panqay ni Mesías thonñi khitä, uśh yaqhaź thewźnasaxa? 4 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: “Juanźkin oqa anćhukaź chertanaka niźaśa nonźtanaka kint'iźka. 5 Ni śuranakakiź cherćha, niźaśa ni kojunakaki oqhlayćha, niźaśa ni moqhchi xañchichiś źoñinakaki ninakź konkiśtan źkayi khisqattaćha, niźaśa ni oñinakaki nonźa, niźaśa ni tikhśinakaki jakatatsqattaćha, niźaśa ni t'aqhir źoñinakźkiś ni Yöś śuma kintu maśintaćha. 6 ¡Niźaśa añcha walićha ni wethkiś ana qhxeśñi źoñinakaki!” 7 Neqhśtan ni źoñinakaź oqhtan, Jesusaki ni źoñinakźkiś Juanźkiśtan chï qallantichićha tuź khikan: “¿Anćhukki ni ch'eqtiyoqkin ćhhulu cheri oqhchinćhuktaxo? ¿Tshi tuñi thamiź wewkźta? 8 Neqhśtan ¿ćhhulu cherśñipan oqhchinćhuktaxo? ¿Tshi śuma śkiti kuthchi źoñi? Anćhukki śiśśa ni śuma śkiti kuthñi źoñinakaki reyź qhuyuñpanź qamćha. 9 Niźaśa, ¿ćhhulkin oqhchinćhuktaxo? ¿Tshi Yöś kuchanźkita chïñi źoñi cherśñï? Xalla nïchi cheqpachaki Yöś kuchanźkita chïñiźkiśtan tshantiki. 10 Juanźkiśtan ni Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: ‘Werhki wethkiśtan chïñi am tukkiś am jikhś thakśinaxu kuchanźkućha.’ 11 Werhki cheqpachal khiwćha thappacha ti źoñinakźkiśtan anaź xaqhsiltami Juan Wawtistiźkiśtan tshallan paqhiki źelhćha; niźaśa ni tshan qoltalla ni tsewkta Yöś irpiś wathkiśtan, xalla nïćha tshan paqhiki Juanźkiśtanaki. 12 “Juan Wawtistaź thonta thuñkiśtanpacha anśkama, ni tsewkta irpiś wathaki añchaź t'aqhiśi, niźaśa ni ñexw aśśiś źoñinakaki Juan Wawtista thatanś pekćha. 13 Thappacha Yöś kuchanźkita chïñi źoñinakaki, niźaśa Yöś lïki Juanź thonśkamaqaś, ni tsewkta Yöś irpiś wathaki maśintaćha; 14 niźaśa anćhukki Juanź tanśpekćhax nïki, nïćha ni Elías thonñiki. 15 Niźaśa khuñchiś źoñinakaki, nonźla. 16 “¿Ćhhulźtanpan tupas ti anśta źoñinaka? Tshi wath morkiś julśi uśiñi okhalaźtaqaśśa, niźaśa qhawkan ninakź maśinakźtan: 17 ‘Pinkallu phujchinćha xalla neqhśtan anćhukki ana tsathchinćhukćha; niźaśa ira ir wirsulla ittsinćha xalla neqhśtanami anćhukki ana qächinćhukćha.’ 18 Niźaśa ni Juanki thonchićha, ana lulhñi niźaśa ana likhñi, niźaśa ni źoñinakaki anaśum yenqhitchiśśa khetćha. 19 Xalla neqhśtan ni źoñź Matiki lulhñi niźaśa likhñi thonchićha, niźaśa ni źoñinakaki khetćha añcha lulhñićha niźaśa likhñićha, neqhśtan ni ujchiś źoñinakź maśi niźaśa ni Romźta taśa mayñinakź maśićha. Xalla ni Yöś śiśki thëźa thapa nïź pätikiśtan.” 20 Xalla neqhśtan Jesusaki ni wakchi milajru päta wathanakźkiś qhana khiyi qallantichićha, neqhśtan ni źoñinakaź ana Yöśkin kirïchiź khen, Jesusaki ninakźkiś khichićha. 21 “¡Aywira am Corazinśti! ¡Aywira am Betsaidaśti! Xalla ni milajrunaka anćhukakiś pätaćha, xalla ti milajrunaka ni Tiro niźaśa Sidón wathkiś pätasaź nïki, xaqhsipacha ni źoñinakaki Yöśkin quś thutźtasaćha, ninakaki tshi śhaxrañ śkiti kuthźtasaćha niźaśa qhuphkiś julźtasaćha. 22 Xalla neqhśtan ni Yöś thonś thuñkiśiki ni anćhuka wathaki tshanti anawal t'aqhiśiśkiś thonakićha, ni Tiro niźaśa Sidón wathchiś źoñinakźkiśtan. 23 Niźaśa amśti Cafarnaúm, ¿tsewkta yoqa iranta waytita kheqam khiya? ¡Amki thxottam khekićha ni qos pheta sumchi laqha iranta! Xalla ti amkiś päta milajrunaka ni Sodoma khita wathkiś ni milajrunaka pätasaź nïki, ni wathaki töx thuñikama thurtasaćha. 24 Xaśiki anćhukakiś cheqpachal khiwćha, xalla ni Yöś thonś thuñkiśiki anćhuka t'aqhiśiśki tshanti anawaliź khekićha ni Sodom yoqchiś źoñinakźkiśtan.” 25 Xalla ni pachaki Jesusaki khichićha: “Tatay am aytućha, tsewkta yoqa niźaśa ti yoq Yöś tata, xalla ni śiśñi źoñinakźkiśtan niźaśa ni näśñi źoñinakźkiśtan śhoxźintanaka, ni śuma quśśiś źoñinakźkiś ni ćhhultaqinaka thëśamćha. 26 Jë Tatay, xalla nuźupan amki pekchamćha.” 27 “Weth ephki thappacha nïź ćhhultaqinaka wethkiś thächićha. Niźaśa anaź jëkhmi śiśśa nïź Mati, Ephqaź śiśśa; niźaśa anaź jëkhmi śiśśa jëkhźlax nïź eph, niźaśa nïź Matiqaś śiśśa, niźaśa ni Machhki jëkhźkiśqaś thäśpekćhan nïźkiśqaś śiśqakćha. 28 Niźaśa thappacha ni ötchi źoñinaka niźaśa quźśiś źoñinaka wethkiś makhatźka, niźaśa werhki anćhuk jejsqataćha. 29 Neqhśtan anćhukki weth qhuthśñiź khe niźaśa wethkiśtan yateqa, werhki añcha śumćha niźaśa llanu quśśiśtćha, niźaśa anćhuka animuki jejś waćhakićha. 30 Niźaśa weth qhutśñiki llanullaćha niźaśa weth quźiki kheźullaćha.” 1 Ni pacha Jesusaki tshi śawatu jejś thuñ nöx śqal taypiran oqatćha. Nïź thaxintanakaki ćhheri eksqatchićha, neqhśtan tiriku ćhheri k'uti qallantichićha niźaśa lulhchićha. 2 Ni k'utñi cherźku ni fariseonakaki Jesusiźkiś khichićha: –Cherźna, ni amiź thaxintanakaki ni śawatu ana päśnakaź päćha. 3 Ni Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anapan ni Davidź päta lïchinćhuk qhaźtataxo?, tshi wilta nïki nïź maśinakźtan añcha ćhheri eksqatchila. 4 Davidki Yöś qhuykiś luśhśićha neqhśtan ana ina źoñź lulhś t'anta lulhchićha, ni t'antaki anataćha ni Davidź lulhśki niźaśa nïź maśinakami, ni t'antaki timlu jilirinakaqaśtaź lulhñiki. 5 ¿Uśh anapan Moisés lï lïchinćhuk qhaźtataxo? Ni timlu jilirinakaki ni śawatu jejś thuñkiś anapanź jejźla, niwktanaki ni śawatu jejś thuñkiś ujź päćha, neqhśtan ana ujchiśtćha khićha ninakaki. 6 Niźaśa weraral khiwćha, xalla teqśiki timlukiśtan tshan cheqan źoñiź źelhćha. 7 Xalla ti chïta taqunakaź näśax anćhukki: ‘Werhki źoñinaka oqśñil pekućha, niźaśa anal uywi wilananaka pekućha, xalla ni khjirtaź näśnasaź anćhuk nïki anaź ni śuma źoñinaka ujkiś thxotsqatasaćha.’ 8 Niźaśa ni źoñź Matiki ni śawatu jejś thuñkiśtan jiliriśaqaśśa. 9 Neqhśtan Jesusaki oqhchićha niźaśa ninakź akhs qhuykiś luśhśićha. 10 Xalla neqhśi tshi qhara qhonchi źoñi źelatćha; niźaśa ni fariseo źoñinakaki Jesusiź uj jesanśpekatćha, niźtikiśtan Jesusa pewkśićha: –¿Ni śawatu jejś thuñkiś tshi lä źoñi ćhhetnaxkhitapanqay? 11 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Xaqhsilta anćhukakiśtan, tshi śawatu jejś thuñkiś anćhuka üśa tujkiś thxotsnasaź nïki, anam ni orapacha xöźnasaya? 12 Niźaśa ¡Tshi źoñiki tshi üśikiśtan tshantiź kuśtićha! Niźtikiśtan ni śawatu jejś thuñiki śumanaka päśkhitapanćha. 13 Neqhśtan Jesusaki ni lä źoñźkiś khichićha: –Am qhara wäźna. Neqhśtan ni źoñiki nïź qhara wäśićha, niźaśa nïź qharaki źethchi khissićha nïź tshi qhara irata. 14 Xalla ni fariseo źoñinakaki neqhśtan ulanźku, Jesusa konśxapa qaśśićha. 15 Niźaśa Jesusaki niźta śiśku neqhśtan oqhchićha, niźaśa tama źoñinaka ni apśićha. Neqhśtan Jesusaki thappacha ni lä źoñinaka ćhhetnatćha. 16 Neqhśtan ni ćhhetinta źoñinakźkiś śumpacha iwxt'ichićha ana jëkhźkiśimi chïchiyaxu. 17 Xalla tuź ni Isaías Yöś kuchanźkita chïñiź khjirtaki watchićha, nïki tuź khichićha: 18 “Xalla tïćha weth manta päñiki, xalla tïpan illśinćha, wethkiś añcha q'ayaćha, niźaśa nïźtan añchal chipućha. Xalla nïźkiś weth Espiritul thäćha, Niźaśa nïki ni chawkh wathanakźkiś Yöś lï maśnakićha. 19 Niźaśa anaź qhäśnakićha niźaśa anaź qhawakićha; niźaśa anaź jëkhmi nïź xora nonźnakićha ni wath moraran. 20 Niźaśa ni źotsi kaña anaź qholakićha, Niźaśa ni chöchi michami anaź thesakićha, nïź irpiś watha thulśkama. 21 Ni chawkh wathanakaki Jesusiźkin tasnakićha.” 22 Jesusiźkin tshi śur up źoñi chhichchićha nïki anaśum yenqhaź tantataćha, neqhśtan ni Jesusaki ni śura cherqatchićha niźaśa chïqatchićha. 23 Thappacha ni źoñinakaki iśpantichi pewksasatćha: “¿Tïx Davidź Mati khesay?” 24 Xalla ti nonźku ni fariseo źoñinakaki khetćha: “Beelzebuki anaśum yenqhanakź chawkh jilirićha, nïćha ti Jesusiźkiś aśi thächiki chhetqatśxapa.” 25 Xalla ni Jesusaki ninakź pinsita śiśku, ninakźkiś khichićha: “Thapa t'aqsi chawkh wathaki ninakporaź aqsnakićha; niźaśa tshi wathkiśtan t'aqsimi niźaśa tshi qhuykiśtan t'aqsi źoñimi niźtaśaqaś ninakaki anaź thurasaćha. 26 Niźtaśaqaś, ni Saxraki nïź Saxri maśi chhetqatasaź nïki, ninakpora t'aqsku: ¿Xaqhnuź ninakź aśi waqaychasaxo? 27 Anćhukki wethkiś khinćhukćha, ni Beelzebuź aśtan anaśum yenqhanaka chhetqatćha; xalla nuź khesaź nïki, ¿jëkht anćhuka apśñinakźkiś aśi thäñi chhetqatśxapaxo? Niźtikiśtan ninakpachaź anćhukakiś thëźa ana śumaćha khikan. 28 Werit anaśum yenqhanaka chhetqatućhax nïki ni Yöś Espirituźtan, xalla nïki thëźa Yöś irpiś wathaki wax anćhukakiś irantiźkichićha. 29 “¿Xaqnuźt xaqhsilta źoñi tshi aśśiś źoñź qhuya luśhi atasaxo nïź qinasinaka khiśñimi, ima aśśiś źoñi ćhelhźku? Tukiki ni aśśiś źoñi ćhelhśtantaćha nïź qinasinaka khiśśapaki. 30 “Xaqhsilta źoñiźlax ana weth tukatu, xalla nïki wethtan moq'ućha; niźaśa xaqhsilta źoñit ana werh źoñinaka śhiki yanapćhax nïki, xalla nïki źoñinakaź witcha. 31 “Niźtikiśtan anćhukakiś khiwćha, Yöśki thappacha anćhuka ujnakźkiśtan niźaśa anćhukaź anaśuma chïtikiśtanami śumansnakićha, xalla ni Espíritu Santuźxapa chuchñi źoñiki anaź śumansqatta khekićha. 32 Niźaśa Yöśki śumansnasaćha ni źoñź Matźxapa moq'u chïñinakźkiśtan, niźaśa xalla ni Espíritu Santuźxapa moq'u chuchñi źoñiki anaź śumansqatta khekićha, ana tïpachami niźaśa ana uśhka thonñi thuñkiśimi. 33 “Niźaśa śuma muntiźlax nïki, śuma ćhheripanź poqćha; niźaśa tshi anaśum muntiki anaśum ćhheripanź poqćha; niźtikiśtan tshi muntiki nïź ćhherkiśtanqaś paxśa. 34 ¡Śqorkiśtan thoninćhukćha! ¿Xaqhnuź anćhuk śuma chiyasaxo, anćhukpachaćha ñexwćhukki? Niźaśa ćhhulu anćhuka quśkiś źelhćhaxa ni atakiź chïćha. 35 Niźaśa ni śuma źoñiki śuma ćhhultaqinakapanź chïćha, xalla nïźkiśiki śuma quś źelhćha; niźaśa ni ñexw źoñiki anaśum ćhhultaqinakapanź chïćha, xalla nïźkiśiki anaśum quś źelhćha. 36 Neqhśtan cheqpachal khiwćha, ni juyśu thuñkiśiki ni ana śuma chïtanakami thappacha tsirakićha. 37 Neqhśtan amki perśun taqupachaź anćhuk juchjiptayakićha, niźaśa śuma khikumi uśh ana śuma khikumi.” 38 Yeqhap fariseo źoñinakźtan niźaśa ni lï utt'ayñinakźtan Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, werhnakki am chimpu päñil cherśpekućha. 39 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Ti ñexw źoñinaka niźaśa ana Yöś kirïñinakaki tshi chimpunakaqaś thëśñi pekćha, xalla ti źoñinakźkiś anaź iya thëźta khekićha, ni Jonás Yöśkiśtan chïñiźkiś thëźta irataki. 40 Xalla ni Jonaski chheph max wëntiźtan maxintiźtan tshi paqh ch'iś phuchhś qhulltan źelhchićha, niźtaśaqaś ni źoñź Matiki chheph max wëntiźtan maxintiźtan ti yoq tuśhkiś źelakićha. 41 Ni juyśu thuñkiśiki ni Ninive wathchiś źoñinakaki jakatatakićha, neqhśtan ti xaśta źoñinakźxapa źaxwakićha ninakź ujkiśtan juchjiptayan, niźaśa ninakaki ti xaśta źoñinakźkiś ujchiśśa khekićha; neqhśtan ni Jonás maśintikiśtan ni Ninive wathchiś źoñinakaki Yöśkin qhutśićha, niźaśa anś teqhś źelhñiki Jonaskiśtan tshan paqhićha. 42 Niźtaśaqaś ni juyśu thuñkiś na warti reyniki jakatatakićha ti xaśta źoñinaka juchjiptayan, niźaśa näki ti xaśta źoñinakźkiś ujchiśśa khekićha; xalla na źonki muspa aźkiśta yoqkiśtanpacha thonchinćha Salomón śiśta taqu nonśñi, niźaśa anś teqhś źelhñiki Salomonźkiśtan tshan paqhićha. 43 “Niźaśa tshi yenqhaki źoñźkiśtan ulanźku, qhoñ yoqaranź oqhlayćha jejś qhurkan; niźaśa ana wathźku pinsićha: 44 ‘Weth qhuyal kepaćha, xaqhsikiśtan ulanchinźlax xalla nikhu.’ Xalla nuź kephźku ni źoñi śalćha, tshi śuma pewźta qhuyaźtaqaś niźaśa lächi śuma thakśta. 45 Neqhśtan ni yenqhaki oqhźku towqu yenqhanaka akhsqatźkichićha nïźkiśtan tshallan anawalinaka, neqhśtan ni yenqhanakaki thappacha luśhśa ni źoñźkiś qami, neqhśtan ni źoñiki tshanti ana wali khissa nïź tuki qamtikiśtan. Xalla niźtaśaqaś ti ñexw źoñinakźkiś watakićha.” 46 Jesusaź tira ni źoñinakźta parlan, nuźkhen Jesusiź mäki nïź laqhnakźtan thonchinćha, nïźtan parliś pekatćha. Neqhśtan ninakaki śanku eklichinćha. 47 Neqhśtan ni źoñinakźkiśtan tshïsuña Jesusiźkiś maśśićha: –Am mä niźaśa am laqhnakźtan ti śanku thewźa, niźaśa amtanź parliś pekćha. 48 Niźaśa Jesusaki ni maśñi źoñźkiś qhäśićha: –¿Jëkht weth mäxo jëkhpan weth laqhnakaxo? 49 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś qharźtan thëźku khichićha: –Tinakaćha weth mäki, niźaśa tinakaśaqaśśa weth jilanakaki. 50 Xaqsiltat weth tsewkta Yöś Ephź quśkama qamćhaxa, nïćha weth jilaki, näćha weth kullakiki, niźaśa näćha weth mäki. 1 Ni nöxpacha Jesusaki qhuykiśtan ulanchićha, neqhśtan Galilea qota oqhchićha xalla nikhu ni qot atkiś julśićha. 2 Neqhśtan tama źoñinakaź akhskichiź khen Jesusaki tshi walsikiś luśhku julśićha, neqhśtan ni tama źoñinakaki ni qot atkiś eklichićha. 3 Neqhśtan Jesusaki ni tama źoñinakźkiś thapaman kintunakźkiśtan thaxinchićha. Tuź khikan: “Tshi źoñiki śqal ćhhaki tewqchićha. 4 Ni śqala ćhhakhñiźkiśtan tshi qhaź mujunakaki jikhśkiś thxotsićha, neqhśtan weźlanakaćha thonchi ni luli. 5 Tshi qhaźu mujunakaki źhaxw yoqaran thxotsićha, xalla neqhśi anaź tawqhi lama źelatćha; xalla ni lama ana tawqhiź khen ni mujuki rattulla jekśićha. 6 Xalla ni thuñiź jekźkitan ni śqalaki ujsićha, niźaśa ana śep'ichiś khen qhonchićha. 7 Niźaśa tshi qhaźu mujunakaki ch'ap yoqaran thxotsićha, niźaśa ni ch'apinakaki paqchićha neqhśtan upsqatchićha. 8 Tshi qhaźu mujunakaśti śuma yoqkiś thxotsićha, niźaśa śuma ćhheri poqchićha; tshi qhaź mujunakaki tshi watha tiriku poqchićha śapa mujkiśtan, niźaśa yaqhapaśti taqchukuqhalu tiriku, niźaśa yaqhapaśti chhephqhalu tiriku poqchićha śapa mujkiśtan. 9 Xaqsiltaźlax nonśñi khuñchiś nïki nonźla.” 10 Ni thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku pewkśićha, qhaźtikiśtan ni źoñinakźkiś ni kintunakkiśtanqaś palxayxo. 11 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: “Anćhukakiś Yöśki paxqatćha ni tsewkta irpiś watha; ni yaqha źoñinakźkiśiki ana śiśqatćha. 12 Xaqsiltaźlax źelinchiś źoñi nïźkiś tshanti thätaź khekićha, niźaśa nïki tshanti źelinchiś khekićha; xalla ni ana źelinchiśti, ni qoluk źelinśallami qhañtaź khekićha. 13 Niźtikiśtan ti kintunakkiśtanqaś palxayućha; ninakaki cherźkumi ana cherchiźtaqaś khekićha; niźaśa nonźkumi ana nonśiźtaqaś khekićha niźaśa anaź katoqćha. 14 Xalla nuź ninakźkiśtan watćha ni Isaías Yöśkiśtan chïñiź chïtakama: ‘Qhaźta nonźkumi, anapanź katoqakićha, qhaźta cherźkumi, anapanź cherakićha. 15 Xalla ti źoñinakź quśki choxru khissićha, niźaśa khuñimi chawkhśićha niźaśa źhukimi tsomanchićha ninakaki, ana cherśxapa niźaśa ana nonśxapa, xalla nuź ana katoqśxapa niźaśa ana Yöśkin qhutśxapa, xalla neqhśtan werh ana ćhhetnaxu.’ 16 “Xalla neqhśtan anćhukki añcha walićha, ni cherñi źhukchiśki niźaśa ni nonśñi khuñchiśki. 17 Cheqpachal chiyućha, tama Yöśkiśtan chïñinaka niźaśa ni źkayi quśśiś źoñinakaki xalla tinaka cherś pekatćha, ti anćhukaź chertanaka, niźaśa ninakaki ana cherchićha; niźaśa ti anćhukaź nonźtanaka nonś pekatćha, ninakaki ana nonśićha. 18 “Xaśikiź nonźna, qhaź khićhax ni śqala ćhhakhñiź kintuki: 19 Xalla ni tsewkta Yöś irpiś taqu nonśñinakaki, niźaśa nonźku anaź katoqćha, xalla ninakaki ni jikhśkiś thxotsi mujunakaźtaqaśśa; xalla neqhśtan Saxraki thonźku nïź quśkiś Yöś śuma kintu ćhhakhta qhañćha. 20 Xalla ni maśkiś thxotsi mujunakaki, ni Yöś śuma kintu nonśñi niźaśa śuma quśtan katoqñi źoñiźtaqaśśa, xalla niźta irataćha ninakaki. 21 Xalla ninakaki ana qos śep'ichiśśa niźaśa anaź śuma thurt'ićha; xalla ni Yöś taquź khen ni źoñinakakiź t'aqhiśi niźaśa llakiśhićha niźaśa qhurtaśaqaśśa, niźaśa aqsa. 22 Xalla ni ch'apiran ćhhakhta mujunakaki ni Yöś śuma kintu nonśñi irataćha, xalla neqhśtan perśun qamañanakkiśqaś quś thäćha, niźaśa ti yoq źelinśnakaki ni Yöś taquź uphsqatćha, niźtikiśtan anaź ćhherćha. 23 Xalla ni śuma yoqkiś ćhhakhta mujunakaki, ni Yöś śuma kintu nonśñi irataćha niźaśa katoqñićha, neqhśtan śuma ćhheriź poqćha; xalla ni tiriwk śhoxlluki tshiwatha tiriku niźaśa taqchuquqhalu tiriku niźaśa chhephqhalu tirikuź poqćha śapa mujkiśtan ninakaki niźta irataćha.” 24 Jesusaki ninakźkiś ti yaqha kintukiśtan kint'ichićha tuź khićha: “Ni tsewkta Yöś irpiś wathaki tshi źoñi nïź śqal yoqkiś śuma muju ćhhakhchiźtaqaśśa; 25 neqhśtan thappacha ni źoñinakaź thxaxan, tshi moq'u źoñi thonchićha xalla ni tirikukiś anaśum paśtu cizaña khita ćhhakhźinźku oqhchićha. 26 Neqhśtan ni tirikuź paqtan niźaśa śhoxllitan, ni anaśum paśtuki jekśiśaqaśśa. 27 Xalla neqhśtan ni lanqśñi źoñinakaki tuyñuźkin maśñi oqhchićha: ‘Tata, ni ćhhakhś yoqkiś amiź ćhhakhta mujuki śumataćha, ¿xaqhsikiśtan ni anaśum paśtu cizaña khita jekśitaxo?’ 28 Ni tuyñuki khichićha: ‘Tshi moq'u źoñiź tïk pächi.’ Neqhśtan ni lanqśñi źoñinakaki pewkśićha: ‘¿Am werhnak pekqay ni anaśum paśtu kalhñi?’ 29 Neqhśtan ni tuyñuki khichićha: ‘Ana, xalla ni anaśum paśtu kalhkan anćhukki ni tirikźtanpachaź kalasaćha. 30 Niźaśa waliź khesaćha nuź chika paqqatśki ni śqala axś thuñikamaki; neqhśtan werhki ni lanqśñinaka kuchśnaćha, tuki ni anaśum paśtunaka axźnaxu neqhśtan taź ćhelhźnakićha ujkiś ujśxapa, neqhśtan ni tiriku axźku weth tiśpiñkiś makhźnakićha.’ ” 31 Jesusaki ti kintukiśtanśaqaś kint'ichićha: “Ni tsewkta Yöś irpiś wathaki tshi mustas mujuźtaqaśśa, tshi źoñi nïź śqal yoqkiś ćhhakhćha. 32 Niźaśa thappacha ni mujunakźkiśtan qoltallaćha ni mustasaki; xalla neqhśtan jekźkuki thapa śqalanakźkiśtan tshan paqhiź paqćha, niźaśa tshi muntiźtaqaś paqćha muspa thamśa niźaśa ni weźlanakaki nïź itsaran jejźa.” 33 Jesusaki ti kintu śaqaś kint'ichićha: “Ni tsewkta irpiś wathaki, tsha mätaq źonki chheph tupu jak'uźtan liwaturźtan ćhhuwćha ni ćhhuwta t'amqatśxapa, xalla niźta irataćha.” 34 Jesusaki thappacha ni źoñinakźkiś ti kintukiśtan chïźinchićha, niźaśa ana kintuźtan ana thaxiñitaćha. 35 Xalla tïki Yöśkiśtan chïñiź chïta watax khitapantaćha: “Kintukiśtanqaś chiyaćha; ana śiśta ćhhultaqi qhanal khećha Yöś ti yoqa thulźtikiśtanpacha.” 36 Neqhśtan Jesusaki ni źoñinakźtan jalhtiźku tshi qhuykiś luśhśićha, niźaśa nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku maychićha ni anaśum paśtu kintukiśtan thaxźnaxu. 37 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: “Xalla ni źoñź Matićha ni śuma muju ćhhakhñiki, 38 ni śqala ćhhakhś xochiki ti źoñinakź quśśa. Xalla ni śuma mujunakaki ni tsewkta irpiś źoñinakaćha, niźaśa ni anaśum paśtunakaki saxriź matinakaćha, 39 niźaśa ni moq'u anaśum paśtu ćhhakhchiki Saxraćha. Xalla ni śqala axśki ti yoqa tukuśiñićha, niźaśa ni śqala axśñinakaki Yöś anjilanakaćha. 40 Xalla niźtaśaqaś ni anaśum paśtunakaki axśa ni ujkiś ujśxapa, xalla niźtaśaqaś ti yoqa tukuśinskiśiki watakićha. 41 Ni źoñź Matiki nïź anjilanaka kuchanźkakićha, nïź irpiś wathkiśtan axśñi thappacha ni yaqha źoñinaka ujkiś thxotsqatñinaka niźaśa ana śuma päñi źoñinaka. 42 Niźaśa tshi uj asñi jurnukiś wayuntakićha, neqhśtan xalla nikhuź ninakź qäyi niźaśa iźqi qhxoxś khekićha. 43 Neqhśtan ni źkayi quśśiś źoñinakaki tshi thuñiźtaqaś llijakićha, ninakź ephź irpiś wathkin. Ni khuñchiś źoñinakakix nonźla. 44 “Ni tsewkta irpiś wathaki tshi yoqkiś śhoxta champiźtaqaśśa. Tshi źoñiki tshi champi wathćha, neqhśtan ni champi niwkhpachaź ukźa; neqhśtan añcha chipa oqhćha niźaśa thappacha nïź źelinśnaka tuyźku, neqhśtan ni yoqaź qhayćha. 45 “Ni tsewkta Yöś irpiś wathaki tshi k'achha qori qhurñi źoñiźtaqaśśa; 46 niźaśa tshi k'achha qori wathźku, oqhchićha nïź źelinśnaka tuyi, neqhśtan ni k'achha qori qhaychićha. 47 “Ni tsewkta Yöś irpiś wathaki, tshi ch'iś tanś kakuna tshi qotkiś thxotźta xalla niźta irataćha, neqhśtan thapaman ch'iśnakaź tanćha. 48 Neqhśtan ni kakuna śhipstanaki ni ch'iś tanñi źoñinakaki qot atkin xöźa, xalla neqhśi ch'iś phalśxapa julźa; niźaśa ni śuma ch'iśnakaki kanaśtikś śhoxćha niźaśa ni ana śumanakaki thxotćha. 49 Niźtaśaqaś ti yoqa tukuśinskiśiki watakićha: Niźaśa Yöś anjilanakaki thonakićha ni śumanaka niźaśa ni ñexunaka phali. 50 Neqhśtan ni ñexunakaki ni uj asñi jurnukiś wayuntaź khekićha. Xalla nikhuź ni qäyi niźaśa iźqi qhxoś khekićha.” 51 Jesusaki pewkśićha: –¿Anćhuk thappacha ti ćhhultaqinaka näśxo? –Jë –khikan qhäśićha ninakaki. 52 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Tshi lï utt'ayñi źoñiki ni tsewkta irpiś wathkiśtan thaxnan, tshi qhuychiś źoñiźtaqaśśa nïź śhoxta ćhhultaqinaka ewumi niźaśa achimiź xöźa. 53 Jesusaki ni kintunaka kint'i źerźku oqhchićha 54 neqhśtan perśun yoqa irantichićha, xalla nikhu ni akhs qhuyaran thaxni qallantichićha. Xalla ni źoñinakaki añcha iśpantichi tuź khetćha: –¿Xaqhsikin ti źoñi niźta thaxinśnaka śiśśitaxo? ¿Xaqhnuź ni milajrunaka päñitaxo? 55 ¿Anax tïki ni karpintiruź machhya, anax na Mariy tïź mäxo? ¿Anax ni Santiagu, José, Simuna Judas ninakź jila tïxo, 56 anax tïź kullakinaka ućhumnakatan qamxo? ¿Xaqsiktan ti tiźtanaka śiśśitaxo? 57 Niźaśa anapan Jesusa kiriyatćha. Niźtami Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Thapa yoqaranź Yöśkiśtan chïñi tanźa, ans ni perśun wathchiś źoñinakaśti anaź ni tanś pekćha, niźaśa ni perśun qhuy źoñinakami. 58 Niźaśa xalla nikhu ana wakchi milajrunaka pächićha, xalla ni źoñinakaki ana nïźkiś quśśiśtaćha. 1 Ni pacha ni Herodeski Galilea watha irpiñitaćha, nïki Jesusiźkiśtan parliñi nonśićha, 2 niźaśa nïź qharkiś khiñinakźkiś khichićha: “Tïćha ni Juan Wawtista jakatatchiki, niźtikiśtan nïki ni aśśiśśa ni milajrunaka päśxapaki.” 3 Xalla ni Herodeski Juan karsilkiś karinźtan moqźku chawkhqatqalćha. Xalla na Herodiaź khen niźta pächićha, näki nïź jila Filipuź thuntaćha, 4 xalla ni Juanki Herodeskiś khitqalćha: “Amki ana na źon thunachaś wakiśićha.” 5 Niźaśa Herodeski Juan konś pekatćha neqhśtan ni źoñinakaqaś eqhsnatćha, thappacha ni źoñinakaki Yöśkiśtan chïñi Juan paxchitaćha. 6 Xalla ni Herodes wata phxoqś phiśta pän, na Herodias mathki tsati ulanchinćha thappacha ni maśinta źoñinakź taypikiś, neqhśtan ni Herodeski añcha juśtaśśićha. 7 Xalla ni Herodeski na turakiś taqu onśićha ćhhulu mayanami thäsaćha. 8 Näki źmä thaxźtikiśtan, Herodeskiś khichinćha: –Tshi chuwkiś Juan Wawtistiź achaź thälla. 9 Neqhśtan ni rey Herodeski llakt'aśśićha; niźaśa nïź maśinta źoñinakaź nonźnan taqu onśitaćha, neqhśtan thäxu kuchanchićha. 10 Niźaśa Juanź acha potźkaxu kuchanchićha karsilkin; 11 neqhśtan tshi chuwkiś śhikchićha niźaśa na turakiś thächićha, neqhśtan näki źmäkiś thächinćha. 12 Neqhśtan Juan apśñinakaki thonźku nïź xañchi chhichku thatźkichićha; neqhśtan Jesusiźkin maśñi oqhchićha. 13 Neqhśtan Jesusaki ni kintu śiśku neqhśtan śinalla tshi walsikiś luśhku ch'eqti yoqa oqhchićha. Xalla ni śiśku ni źoñinakaki wathanakźkiśtan ulanźku neqhśtan qhxochuñ apśićha. 14 Jesusaki ni walsikiśtan ulanźku, tama źoñinaka cherśićha neqhśtan ni źoñinaka oqśićha, niźaśa ni śhikta lä źoñinaka ćhhetinchićha. 15 Thuñiź śeśi khisnan, nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatchićha tuź khikan: –Śeśićha tïki, anaź jëkhmi źelhćha ti yoqkiśiki. Ti źoñinaka kuchna ti keźu qolta wath qhutñi oqaxu, ćhhul lulillameqaś qhayaxu. 16 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anaź oqś wakiśićha; anćhuk luli thälla. 17 Ninakaki qhäśićha: –Ana werhnak teqhś ćhhulchiśśa, taxśnuku t'anta niźaśa piśk ch'iśllaqaś źelhćha. 18 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla teqśi śhikźka. 19 Neqhśtan Jesusaki ni tama źoñinaka ch'oxña paśturan julźnax khichićha. Xalla neqhśtan Jesusaki ni taxśnuku t'anta piśk ch'iś nïź qharkiś tanźku tsewkchuk cherźku, Jesusaki Yöśkin thapa quśtan sparakiź khikan chïchićha xalla ni t'anta ćh'alhźku, nïź thaxintanakźkiś thächićha ni źoñinakźkiś on onaxu. 20 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki chheqañkama lulhchićha; neqhśtan ni źetchinakaki qhalu piśkchiś kanaśta aptaśśićha. 21 Ni lulhchi źoñinakaki taxśnukuqhalu watha luktaqanakataćha. Ana mätaqanaka niźaśa ana okhalanaka qanźku. 22 Xalla neqhśtan Jesusaki ni thaxintanaka walsikiś luśhax khichićha, niźaśa nïź tuki ni qota wataxu, neqhśtan nawkhtuñtan atkin irantaxu, ni ora nïki ni źoñinakźtan jalhtatćha. 23 Neqhśtan źoñinakźtan jalhtiźku, Jesusaki tshi kuru yawchićha śinapora mayiśiśxapa. Thuñiźqattan Jesusaki nikhu śinallataćha, 24 ni walsaki yoqkiśtan aźkin qot mora oqatćha. Ni qhaś lhxoqhiź ni walsa paśatćha niźaśa ni thamiki ninakź tukqhuttantaćha. 25 Qhantati Jesusaki ninakźqhutñi oqhchićha qhaś juntuñ. 26 Neqhśtan ni thaxintanakaki qhaś juntuñ oqhñi cherźku, ninakaki tsukhchićha niźaśa añcha eqhskan qhawchićha: –¡Nïki kuntinaćha! 27 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś chïźinchićha, tuź khikan: –Werhćha anćhukki anaź tsuka. ¡Thup quśśiś khisna! 28 Neqhśtan Piruki qhäśićha: –Tata, amźlax nïki werh qhaś juntuñ amkin oqhqatalla. 29 –Jesusaki khichićha –picha. Neqhśtan Piruki walsikiśtan śhujźku qhaś juntuñ Jesusiź qhutñi oqi qallantichićha. 30 Neqhśtan ni thamź aśi nayźku Piruki eqhsićha; niźaśa qhaśkiś thxotsñi qallantikan qhawchićha: –¡Yöś tatay werh liwriyalla! 31 Ni orapacha Jesusaki nïź qharkiśtan tanźku khichićha: –¡Amki upa quśśiśamćha! ¿Qhaźtikiśtan teqinaśśamtaxo? 32 Neqhśtan ninakaź walsikiś luśhtan, ni thamiki tshorhchićha. 33 Niźaśa ni walsikiś źelhñi źoñinakaki Jesusiź tukkiś killśićha tuź khikan: –¡Cheqpacha amki Yöś Matimćha! 34 Neqhśtan ni qota qaqhźkuki Genesaret khita yoqkiś irantichićha. 35 Ni yoqchiś źoñinakaki Jesusa paxchićha, niźaśa ni kintuki śiśśićha thappacha ni yoqanakqhutñi. Neqhśtan Jesusiźkin thappacha ni lä źoñinaka śhikchićha. 36 Niźaśa Jesusa rokt'iñitaćha am irś atallameqaś lansqatalla khikan; thappacha nïź irś śkiti lanśñi źoñinakaki, źethchi ekliñitaćha. 1 Neqhśtan tshi qhaź fariseonaka Jesusiźkiś makhatchićha niźaśa ni lï utt'ayñinakami, ninakaki Jerusalén wathkiśtan thonchitaćha, neqhśtan Jesusiźkiś pewkśićha. 2 –¿Qhaźtikiśtan am thaxintanakaki ni tukita ućhumnaka achchi ephnakź usa ana kaśxo? ¿Qhaźtikiśtan ni qhara axwś usa ana päxo ima lulhkanxo? 3 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Niźaśa qhaźtikiśtan anćhukki ni Yöś lï ana kaśinćhuktaxo? Neqhśtan anćhuka perśun usxaruqaś oqhćha. 4 Yöśki tuź khichićha: ‘Am mä eph kaśakićha’, niźaśa ‘jëkit mä eph ana kaśaćhaxa xalla nïki tikhźnakićha.’ 5 Anćhukki tuź thurt'inćhukćha, tshi źoñi chiyasaćha nïź mä ephźkiś: ‘Anal yanapi atasaćha, thappacha weth qinasinakaki Yöśkin thätaćha’; 6 niźaśa xaqhsiltamiź ti chiyasaź nïki, anaź simitu yanapax khita khesaćha nïź mä ephźkiśiki. Xalla nuź anćhukki ni Yöś śuma kintu thatanchinćhukćha, ni anćhuka usa waqaychiśxapaki. 7 ¡Toskaranaka! Werara ni Isaías Yöśkiśtan chïñiki anćhukakiśtan chïchićha, tuź khikan: 8 ‘Ti źoñinakaki atźtanqaś wethkiś manta päćha, niźaśa tinakź quśki wethkiśtan aźkinćha. 9 Ti źoñinakaki inapanqaś wethkiś manta päćha; ninakź thaxinśnakaki źoñinak amtaqaśśa.’ 10 Neqhśtan Jesusaki ni źoñinaka qhawźku khichićha: –Anćhukki thappachaź nonźna niźaśa katoqa: 11 Anaź źoñź atkiśtan luśhñi uj khesaćha. Niźaśa źoñźtaki perśun quśkiśtan ulañi xalla nïćha ujki. 12 Xalla neqhśtan thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku pewkśićha: –Xalla ni fariseonakaki amiź chïta nonźku ana juśtaśśićha. 13 Ni Jesusaki qhäśićha: –Thappacha ni ana weth tsewkta epiź ćhhakhta śqalaki, śep'iźtanpacha kalhźtaź khekićha. 14 Ana chïźina, ni śuranakaki yaqha śuranakaź irpićha. Niźaśa tshi śuraki yaqha śura irpasaź nïki pukultanpachaź tshi othkiś thxotsnakićha. 15 Neqhśtan Piruki Jesusiźkiś khichićha: –Ni amiź chïta wethnakakiś thaxźnalla. 16 Jesusaki qhäśićha: –¿Anćhukmi anapanź näśya? 17 ¿Anapaź anćhukki näśya thapa ni atkiśtan luśhñi porakallkin watñi? Neqhśtan ni xañchikiśtan wirqhutñi qhillapatkinź ulanćha. 18 Xalla ni źoñź quśkiśtan ulañiki źoñź quśkiśtanź thonćha; xalla nïćha źoñi ujchiś päñiki. 19 Xalla ni źoñź qos quśkiśtanaki anaśum pinsamintunakaź ulanćha, ni źoñi konśnaka niźaśa ni iź iśnaka niźaśa yaqha mätaqźtan źelhśnaka niźaśa thañi śäśnaka niźaśa ni toskaranaka niźtaśaqaś ar arśnakami. 20 Xalla ti ćhhultaqinakaćha źoñi ujchiś päñiki, xalla ni ana qhara axwźku lulhśki anaź źoñźta uj khesaćha. 21 Jesusaki neqhśtan ulanźku, Tiro niźaśa Sidón yoqa oqhchićha. 22 Neqhśtan tsha cananea yoqchiś źonki, xalla neqhśtan ulanźku qhawi qallantichinćha tuź khikan: –¡Yöś tata, Davidź Mati, werh oqźnalla! ¡Weth mathki anaśum yenqhaź tantaćha añchal t'aqhiśi! 23 Jesusaki ana śinta qhäśićha. Neqhśtan nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku rokt'ichićha: –Na źonakiś oqaxu chiya, qhaźtikiśtan ućhumnaka wirkiś qhawkan thonxo. 24 Jesusaki khichićha: –Yöś Ephki werh kuchanźkichićha ni Israel wathchiś qatchi üśanakźkin. 25 Neqhśtan na źonki Jesusiźkiś makhatźku, nïź tukkiś killśinćha tuź khikan: –¡Yöś tata, yanapt'alla! 26 Jesusaki näkiś qhäśićha: –Matinakźkiśtan anaćha wali t'anta qhañśki, neqhśtan pakunakźkin onanśki. 27 Näki nïźkiś qhäśinćha: –Nuźućha Tata, xalla ni pakunakaki nïź tuyñunakaź miśkiś wichśtanaka thxotsiź lulhćha. 28 Neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –¡Kullaka añcha paqhićha am quśki! Xaqnuźum am pekćhaxa xalla nuź khekićha. Niźaśa ni orapacha näźa mathki źethchi khissinćha. 29 Jesusaki neqhśtan ulanźku Galilea qot ata irantiźkichićha; neqhśtan tshi kuru yawźku neqhś julśićha. 30 Niźaśa xaqhsikintaźlax Jesusa xalla neqhśi tama źoñinaka akhsićha. Jesusiź qhxochśkiś kojunaka niźaśa śuranaka niźaśa qhar mut'unaka niźaśa upanaka niźaśa tama lä źoñinaka śhikchićha, neqhśtan Jesusaki ni lä źoñinaka ćhhetinchićha. 31 Xalla niźtikiśtan ni źoñinakaki ni upanaka chïñi cherźku niźaśa ni qhar mut'unaka źethchi cherźku, niźaśa ni kojunaka oqhlayñi cherźku niźtaśaqaś ni śuranaka cherñi cherźku. Israel Yöśkin itsi qallantichićha. 32 Jesusaki nïź thaxintanaka qhawźku ninakźkiś khichićha: –Werhki ti źoñinakal oqźnućha, chheph max wethtan qamchićha, tinakaki ana ćhhul lulchiśśa. Anal tinakź qhuya ana lulhchi kuchanś pekućha, tinakaki jikhśkiś oqhkan ñawjtasaćha. 33 Nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś khichićha: –¿Xaqhnuź ućhhunnakki ti tama źoñinakźta luli waćhasaxo, xalla tiźta ana źoñź źelhś ch'eqti yoqkiśxo? 34 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhuk qhaźu t'antichiś ćhuktaxo? Ninakaki qhäśićha –Qonqu, niźaśa tshi qhaźu ch'iśllanaka. 35 Neqhśtan ni źoñinakźkiś khichićha ni yoqaran julźnaxu, 36 ni towqu t'anta niźaśa ni ch'iśllanaka qharźtan tanźku Yöśkin thapa quśtan sparakiź khichićha. Neqhśtan ni t'anta ćh'alhźku thächićha nïź thaxintanakźkiś, ninakaki źoñinakźkiś toxźinchićha. 37 Thapa ni źoñinakaki chheqañkama lulhchićha, niźaśa ni źetchinaka towqu kanaśta śhipchićha. 38 Niźaśa ni lulhchi źoñinakaki paqhpikqhalu wathataćha, niźaśa mätaqanakźtan okhalanakźtan ana qanźku. 39 Neqhśtan Jesusaki ni źoñinakźtan jalhtichićha, neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtan walsikiś luśhku, Magadán khita yoqa oqhchićha. 1 Ni fariseonakźtan saduceonakźtan Jesusa cherśñi oqhchićha, niźaśa ujkiś thxotśxapa tshi milajru thëśñi maychićha xalla ni Jesusa Yöśkiśtan thonñi śiśxapa. 2 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: “Thuñiź qatan lhokhźnanaki anćhukki khinćhukćha: ‘Xaqaki śuma thuñiź kheqalćha’; 3 niźaśa xaqawenśuñ khinćhukćha: ‘Töxiki anaśum thuñiź kheqalćha, xalla ni tsewkta pachaki lhokhźa niźaśa q'uyqu tshirchiśśa.’ Niźaśa anćhukki śiśśa ti yoqa niźaśa ni tsewkta pacha sarayi, ¿qhaźtikiśtan anćhukki ti anśta qamañ chimpunaka ana sarayi atxo? 4 Ti xaśta źoñinakaki añcha ñexu ana śum quśśiśa tshi chimpuqaś mayñićha; xalla ni chimpuki anapanź thëźta khekićha, Jonaskiś thëźta chimpu irataki.” Niźaśa ninaka ekku oqhchićha. 5 Xalla ni thaxintanakaki ni qotź nawkhtuñtan watźku, t'anta chhichś thatźtqalćha. 6 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Nonźna, anćhukki ni fariseo toskar źoñinakźkiśtan niźaśa ni saduceo toskar źoñinakźkiśtan kuytaśakićha. 7 Neqhśtan ni thaxintanakaki ninakpora parlasatćha: –¡Ućhumnakki ana t'anta śhiktaćha! 8 Neqhśtan Jesusaki ni nayźku ninakźkiś khichićha: –¿Anćhukki qhaźtikiśtan ana t'antichiśśa khexo? ¡Anchukki añcha upa quśśiśa! 9 ¿Anćhukki anapanź näśya, niźaśa anaź khuñqay ni taxśnuku t'anta ni taxśnukuqhalu watha źoñinakźkiś toxźinta, niźaśa qhaźu kanaśta ni źethchi aptaśśinćhuktaxo? 10 ¿Niźaśa anapanź khuñyä ni towqu t'anta ni paqhpikqhalu watha źoñinakźkiś toxźinta, niźaśa qhaźu kanaśta śhijpi aptaśśinćhuktaxo? 11 ¿Anćhukki anpanź näśya? Werhki anal ni t'antikiśtan parlućha, niźaśa anćhukki ni fariseo toskar źoñinakźkiśtan niźaśa ni saduceo toskar źoñinakźkiśtan kuytaśakićha. 12 Neqhśtan ninakaki näśićha, Jesusa ana ni t'anti liwaturkiśtan kuytaśaxu chiyatqalćha, ans ni fariseo źoñinakźkiśtan niźaśa ni saduceo źoñinakź thaxinśnakźkiśtan kuytaśaxu. 13 Neqhśtan Jesusaki Cesarea Filipo yoqa irantiźku, nïź thaxintanaka pewkśićha: –¿Qhaźt khiy ni źoñinaka ni źoñź Matkiśtanxo? 14 Ninakaki qhäśićha: –Yaqhap źoñinakaki Juan Wawtistaćha khićha, yaqhapaśti Eliassa khićha, niźaśa yaqhapanakaki Jeremías uśh yaqha Yöśkiśtan chïñiźlani khićha. 15 –Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha, –niźaśa anćhukśti, ¿jëkhćhaź werh khexo? 16 Neqhśtan Simun Piruki qhäśićha: –Amki Mesiyamćha, źethñi Yöś Matimćha. 17 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Simuna añcha walimćha, Jonás mati, xalla tïki ana źoñźkiśtan śiśśamćha, ans ti weth tsewkta Ephćha amkiś wiyźkichiki. 18 Niźaśa werhki amkiś Pirumćha khiwćha, niźaśa ti maś juntuñ weth timlul qhuyaćha; niźaśa ni tikhśmi anaź thatni atasaćha. 19 Niźaśa amkiś tsewkta irpiś wath llawil thäćha; xalla ti yoqkiś amiź ćhelhtaki, niźtaśaqaś ni tsewkta yoqkinaki ćhelhtaśaqaś khekićha, niźaśa amiź ti yoqkiś jerźtaki, niźtaśaqaś ni tsewkta yoqkinaki jerźta khekićha. 20 Xalla neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś chïźinchićha, ana jëkhźkiśimi Mesiassa nïki khikan chïchiyaxu. 21 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś thaxni qallantichićha, ni źoñź Matiki ni Jerusalén wathkiś añchaź t'aqhiśakićha niźaśa ćhhaxwtaź khekićha, ni wath qamchi ephnakźkiś, niźaśa ni timlu jilirinakźkiś, niźaśa ni judiu lï utt'ayñinakźkiśimi. Niźaśa khiwćha konta śaqaś khekićha, neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha. 22 Neqhśtan Piruki Jesusa tshiqhutñi ujśxapa chhichku tuź khichićha: –¡Yöś tata, perśunpacha oqźnalla! ¡Amkiś anapanx tinaka niźta watlalla! 23 Neqhśtan Jesusaki Piruź qhutñi qhutźku khichićha: –¡Saxra wethkiśtan saraqa! Wethkiś aqacham päćha, anam Yöś ćhhultaqkiś cherźa, ans ni źoñinakź ćhhultaqkiśqaśim cherźa. 24 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Xaqhsilta źoñit weth thaxinta khiśpekćhax nïki, thatśtanćha nïź perśun qamaña, niźaśa perśun kuruśha quźku werh apźka, 25 xaqhsiltat perśun źeti liwrïś pekćhaxa, xalla nïki apt'akićha; xaqhsiltat perśun źeti weriź khen apt'aćhaxa; xalla nïki waćhakićha. 26 ¿Źoñinakźtaki inapanqaś ti yoqa qhutupacha kanta khesaćha, niźaśa perśun źetiź apt'akićha? ¿Uśh qhaźut tshi źoñi nïź źetkiśtan thäsaxo? 27 Xalla ni źoñź Matiki nïź ephź qhanźtanź thonakićha, niźaśa nïź anjilanakźtanpacha, neqhśtan śapa mayniźkiś nïź lanqźta patxparuź amayakićha. 28 Werhki cheqpachal khiwćha, anś teqhś źelhñi źoñinakźkiśtan, anaź tikhźnakićha ni źoñź Mati irpi thonñiź cherakićha. 1 Qonqu thuñkiśtan Jesusaki chhichchićha, Piruźtan, Santiaguźtan, Juanźtan, Juanki Santiaguź jilataćha, neqhśtan ninakźtanqaś oqhchićha niźaśa tshi paqh kuru yawchićha; 2 Xalla nikhu ninakź tukkiś Jesusaki thuksićha. Niźaśa nïź yukhki thuñiź taqaś llijatćha, niźaśa nïź śkitiki chiwi khissićha qhanaźtaqaś. 3 Xalla niźtikiś ninakaki cherchićha, Jesusiźtan Moisestan Eliastan parliñi. 4 Neqhśtan Piruki Jesusiźkiś palxaychićha: –Yöś tata, ¡añcha walićha ućhumnakki teqśiki! Am munasaź nïki chheph śhujllal qhuyśnasaćha: Tshïki amta, tshïki Moisesta, tshïki Eliasta. 5 Piruź nuź chiyan tshi śuma qhanñi tshiri ninakźkiś wëskichićha, ni tshirkiśtan tshi xora chïźkichićha, tuź khikan: “Xalla tïćha weth q'ay machhki, xalla ti illśinpanćha: Xalla tïź nonźna.” 6 Xalla ni nonźku ni thaxintanakaki, añcha tsukaña yoqkiś pokt'ichićha. 7 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś makhatźku, ninaka lanźku khichićha: –Źäźna; anaź eqhsna. 8 Neqhśtan ni orapacha, ni muytata chercherśićha, ana ćhhulumi thenchićha, Jesusaqaś nïnakźtan źelatćha. 9 Jesusaki ni kurkiśtan śhujźkikan, ninakźkiś chïźinchićha: –Ana jëkhźkiśimi maśnakićha ti anćhukaź chertanaka, źoñź Matiź jakatattan anćhukki chïchiyakićha. 10 Neqhśtan ni thaxintanakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni lï utt'ayñinakaki Eliassa tuki thonakićha khiñitaxo? 11 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Cheqpachapanśaź Eliaski weth tuki thonćha niźaśa nïź thappacha askichakićha. 12 Xaśiki werh khiwćha Eliaski thonchićha, neqhśtan ni źoñinakaki ninakź quśkama pächićha. Xalla niźtaśaqaś ni źoñź Matiki ni źoñinakź qharkiś t'aqhiśakićha. 13 Neqhśtan ni thaxintanaki näśićha, ni Jesusa Juan Wawtistiźkiśtan palxayñi. 14 Xalla ni źoñinaka źelhñiź nikhu irantitan, Jesusiźkiś tshi źoñi makhatźkichićha niźaśa nïź tukkiś killśićha tuź khikan. 15 –Yöś tata, weth machhśkiś oqźnalla, niźaśa añchaź t'aqhiśićha niźaśa t'ukćha; or oraki ujkiś thxotsa niźaśa qhaśkiś thxotsa. 16 Ti am thaxintanakźkiś śhikchinćha, ninakaki ana ćhhetni atchićha. 17 Jesusaki qhäśićha tuź khikan: –¡Anćhukki ana Yöśkin quśśiś źoñinakćhukpanćha niźaśa toskar źoñinakćhukpanćha! ¿Ćhhul orkamat anćhukatan źelakexo? ¿Ćhhul orkamat anćhuk awantakexo? Teqhś śhikźka ni uśha. 18 Neqhśtan Jesusaki ni anaśum yenqhanaka ujśićha niźaśa ni uśhkiśtan chhetqatchićha, neqhśtanpacha ni uśhaki źethchi khissićha. 19 Neqhśtan ni thaxintanakaki Jesusa śinapora pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan werhnakki ni anaśum yenqhanaka ana chhetqati atchintaxo? 20 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Qhaźtikiśtan anćhuk añcha upa quśśiś ćhuktaxo. Cheqpachal khiwćha tshi mustas mujullaźtaqaś quśśiś khesaź anćhuk nïki ti kurźkiś anćhukki khesaćha. ‘Teqhśtan saraqa yaqha yoqa oqa’, niźaśa ni kuruki oqasaćha. Anaź ćhhulumi anćhukakiś ana atchuka khesaćha. 21 Xalla tiźta yenqhanakaki Yöśkin mayiśiśtan niźaśa ayunaśtanpanź chhetqatasaćha. 22 Galilea yoqkiś chika źelhkan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni źoñź Matiki ni źoñinakź qharkiś thätaź khekićha, 23 niźaśa kontaź khekićha; xalla neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha. Xalla ni nonźku ni thaxintanakaki añcha t'aqhirtichićha. 24 Jesusaź nïź thaxintanakźtan ni Cafarnaúm watha irantitan, xalla ni timluźta taśa mayñinakaki Piru cherśñi oqhchićha, neqhśtan nïźkiś pewkśićha: –¿Am thaxiñiki ana ni timluźta taśa thäñiqaya? 25 –Piruki qhäśićha –jë thäñićha. Neqhśtan Piruź qhuya luśhku ima Piruź chiyan, Jesusaki palxayi qallantichićha tuź khikan: –¿Simuna am qhaźum khexo? ¿Ni yoqa irpiñinaka niźaśa ni taśa mayñinakaki, jëkhnakźkiśtan taśa mayñitaxo ninakź matinakźkiśtanqay uśh yaqha wathchiś źoñinakźkiśtanxa? 26 Piruki qhäśićha: –Ni yaqha wathchiś źoñinakźkiśtan. Jesusaki arxatchićha: –Xalla nuź nïź perśun matinakaki ana śinta ćhhulumi thäñitaćha. 27 Xalla nuź ana jëkhźkiśimi aqacha khiśxapaki, tshi qota oqa neqhśtan ni anśuylu thxotźna niźaśa ni tuki tansñi ch'iś xöźna. Ni ch'iś atkiśiki tshi päśim waćhakićha, ni päśki wethkiśtan niźaśa amkiśtan taśa thäśxapa jilakamaź khekićha, neqhśtan ni päś chhichku oqa niźaśa thäźka. 1 Xalla ni orapacha ni thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku pewkśićha: –¿Xaqhsilta źoñit ni tsewkta irpiśkiś wathkiśtan tshan cheqanaxo? 2 Neqhśtan Jesusaki tshi uśha qhawśićha niźaśa ninakź taypikiś śhikchićha 3 neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Cheqpachal khiwćha anćhuk anaź tshi uśhaźtaqaś quś turkakiź nïki, anaź ni tsewkta irpiś wathkiś luśhakićha. 4 Xalla ni tsewkta Yöś irpiś wathkinaki xaqhsilta źoñit amu khissaxa niźaśa ti uśhaźtaqaś xalla nïćha cheqanaki. 5 Niźaśa xaqhsilta źoñit weth thükiś tshi uśha tanźnaćhaxa ti uśhaźtaqaś, nïki werhśaqaś tanźa. 6 “Xaqsiltat ujkiś thxotsqatćhaxa ti wethkiś kirïchi qoltallanaka, xalla niźtanakaki xorkiś paqh thax moqźku tshi larama sumñi qotkiś xaquntiś wakiśićha. 7 ¡Añcha ana walićha ti yoqkiś ni ujkiś thxotsñinakaki! Ujkiś thxotski panqaś źelasaćha, ¡aywira ni yaqha źoñinaka ujkiś thxotsqatñi źoñiki! 8 “Xalla niźtikiśtan am qharat niźaśa am qhxochat ujkiś thxotsqatćhax nïki, potźna niźaśa amkiśtan aźkin thxota; waliź khesaćha ni wiñay źetkiś mut'u niźaśa koju luśhki, ans ana waliź khesaćha am piśk qharchiś niźaśa piśk qhxochchiś ni wiñaya asñi ujkiśiki. 9 Niźaśa am źhukit ujkiś thxotsqatćhax nïki, lekźna niźaśa amkiśtan aźkin thxota, waliź khesaćha ch'ulla źhukchiś ni wiñay źetkiś luśhki, niźaśa ana waliź khesaćha am piśkpach źhukchiś ni t'aqhiśiś ujkin thxotta khiśki. 10 “Ana xaqhsilta qoltallanakami ćhhaxwakićha. Cheqpachal khiwćha ninakź anjilanakaki weth tsewkta ephź yukh cheqźtapachaćha. 11 Xalla ni źoñź Matiki ni qatchinaka liwrïi thonchićha. 12 “¿Neqhśtan anćhuk qhaźtaź nayxo? Tshi źoñi tshiwatha üśichiś khesaź nïki, neqhśtan tsha üśaź qatanaki, ¿anam ni sanquqhalu sanquchiś tama ni üśi ilaqś yoqkiś ekasaya, neqhśtan ni qatchi üśi qhuri oqaśxapa? 13 Niźaśa na qatchi üśi waćhakiź nïki, neqhśtan ni sanquqhalu sanquchiś tama üśikiśtan tshanti chipźnakićha. 14 Niźtaśaqaś anćhuka tsewkta ephki anaź tshïmi ni qoltallanakźkiśtan qatñi pekćha. 15 “Niźaśa am jilat amtan ana śuma päćhax nïki, śinapora nïźtan palt'a niźaśa chïźina niźaśa nïź ujkiśtan näśqata, neqhśtan am jila iyawkhekiź nïki atipchamćha. 16 Niźaśa anapanź iyawkhekiź nïki, tshi uśh pukultan źoñinaka qhawźna neqhśtan ni źoñinakź tukkiś chïźina ni źoñinakaki tshi cherchi źoñiź khekićha 17 Niźaśa anapanź ninakźkiśimi iyawkhekiź nïki, Yöś kirïchi jilanakźkiś maśna, niźaśa anapanź ni Yöś kirïchi jilanakźkiśmi iyawkhekiź nïki, ana Yöś kirïchi źoñi paxa niźaśa ni Romźta taśa mayñi źoñi irata. 18 “Cheqpachal khiwćha anćhukaź teqhś ti yoqkiś ćhelhtaki, niźtaśaqaś ćhelhta khekićha ni tsewkta yoqkinaki, niźaśa anćhukaź ti yoqkiś jerźtaki, niźtaśaqaś jerźta khekićha ni tsewkta yoqkinaki. 19 “Ti śaqal khiwćha: Ti yoqkiś anćhukakiśtan pukultan palt'asaź nïki Yöśkin mayiśikan ćhhulullami mayśxapa, ni weth tsewkta ephki thäkićha. 20 Niźaśa xaqhsikin pukultan uśh chhepultan weth thükiś akhsax nïki, xalla neqhśićha werhki ninakź taypikiś.” 21 Neqhśtan Piruki Jesusiźkin makhatźku pewkśićha: –Yöś tata, ¿qhaźwiltat werh śumansnasa ni weth jila wethtan uj päsaź nïki? ¿Qonqu kama? 22 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Anal towqu wilta kama khiwćha, ans khiwćha towquqhalu wilta qonquchiś. 23 “Xalla ni tsewkta irpiś wathaki tshi päś qaxśi reyź taqaśśa, nïź uywita źoñinakźtan qaxkiśtan palt'iś pekatćha. 24 Xalla ni qaxanaka tumtikanaki, tshi źoñi wakchi chawkh wathanaka qaxa ulanchićha. 25 Xalla ni ana phxoqi atñiźkiśtan nïź tuyñuki khichićha, tuytax khila nïź thunatanpacha niźaśa nïź okhalallanakźtanpacha niźaśa thapa nïź qamanakźtanpacha, nïź qaxa phxoqta khexu. 26 Xalla ni uywitaki reyź tukkiś killśićha, neqhśtan rokt'ichićha: ‘Amki werhqaź thewźnalla werhki thappachal phxoqaćha.’ 27 Neqhśtan ni reyki ni źoñi oqśićha; niźaśa nïź qaxkiśtan śumansićha niźaśa kuchśićha. 28 “Xalla neqhśtan ulanźku ni uywitaki nïź maśtan śalchićha, nïź maśiki nïźkiś tshiwatha päś qaxataćha, neqhśtan nïź t'ullkiś tanchićha tuź khikan: ‘¡Wethkiś qaxamla ni anśpachaź phxoqa!’ 29 Nïź maśiki nïź tukkiś killśku rokt'ichićha: ‘Amki werhqaź thewźnalla werhki thappachal phxoqaćha.’ 30 Xalla ni qaxśñi źoñiki ana iyawkhichićha, ans tshanti karsilkiś makhqatchićha ni qaxa phxoqśkama. 31 Neqhśtan nïź yaqha maśinakaki niźta watñi cherźku añcha oqśićha, neqhśtan reyźkin ni chertanaka maśñi oqhchićha. 32 Xalla neqhśtan ni reyki qhawsqatźku khichićha: ‘¡Ñexw uywita! Werhki amiź rokt'iñiźkhen thappacha am qaxanakźkiśtan pertunchinla. 33 Niźtaśaqaś amki am maśi oqśtantaćha, xaqhnuź werhki am oqśinźlaxa xalla niźta irata.’ 34 Neqhśtan ni reyki muspa źaxwchićha, neqhśtan kuchanchićha xwataxu niźaśa thappacha ni qaxa phxoqañkama.” 35 Jesusaki khichiśaqaśśa: –Weth tsewkta ephki nuźuśaqaś anćhukatan päkićha, xaqhsilta anćhukakiśtan ana thapa quśtan perśun jilźtan śumansnakiź nïki. 1 Neqhśtan xalla niźta ćhhultaqinaka chïźku, Jesusaki ni Galileakiśtan oqhchićha niźaśa ni Judea yoqa Jordán pujkiśtan tüna irantichićha. 2 Niźaśa tama źoñinakaki ni apśićha, niźaśa xalla nikhu lä źoñinaka ćhhetinchićha. 3 Neqhśtan yaqhap fariseo źoñinakaki Jesusiźkiś makhatchićha, Jesusa ujkiś thxotśxapa pewkśićha: –¿Tshi źoñi perśun thunatan ćhhul ujkiśtan meqaś jalhtasaya? 4 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Ana anćhuk ni khjirta lïchinćhuk panqhaźtataxo? Ni qallantikiś anćhuk päñiki ‘luktaqa mätaqa pächićha’ 5 Niźaśa khichićha: ‘Niźtikiśtan źoñiki mä ephźkiśtan saraqakićha thunatan qamśxapa, niźaśa ni pukultanaki tshi qamañchiś khissa.’ 6 Niźaśa anaćha piśk, ans tshi qamañchiśqaśśa. Niźtikiśtan źoñiki anaź jaljasaćha ni Yöś chhalźta. 7 Neqhśtan ni fariseonakaki pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtanpan ni Moiseski perśun thunakiś tshi jalhtiś papila thäś mantichitaxo nuźuqaś jalhtiśxapa? 8 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukaź choxru quśśiś khen Moisesaki perśun thunatan jalhtiś wakiśqatchićha; xalla ni yoqa qallatiśkiśiki anataćha nuźu. 9 Niźaśa werhki khiwćha, tshi źoñiki perśun thun yaqha źoñźtan źelhchiźkhen jalhtasaćha, niźaśa yaqhatan śalźnasaź nïki iźiwiriź khissa. 10 Ni thaxintanakaki Jesusiźkiś khichićha: –Xalla tïki luktaqanaźkiś niźaśa mätaqanakźkiś watćha, anaź śalś wakiśićha. 11 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anaź thapa źoñinakaki ti katoqi atasaćha, ans ni Yöś thäta źoñinaka alaxaqaś katoqasaćha. 12 Niźaśa yaqhap źoñinakaki mä ikśkiśtanpacha iwapan mathtaćha, niźaśaqaś źoñiź päta iwa źelhćha, niźaśa yaqhap źoñinakaki Yöś irpiś watha oqhś layku iwaźtaqaś khïkhićha. Xaqhsilta źoñit ti katoqśpekćhaxa nïkix katoqila. 13 Neqhśtan Jesusiźkin okhalanaka śhikchićha qharźtan lanźinaxu niźaśa ninakźtaxapa mayiśiźźinaxu; Jesusiź thaxintanakaki ni okhala śhikñi źoñinaka ujśićha. 14 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Ana khe, ni okhalanaka wethkin thonax khe ana ćhhaxwa, ni Yöś irpiś wathaki ti okhalanakź quś irataćha. 15 Niźaśa Jesusaki ni okhalanakź achkiś qharźtan lanźku, neqhśtan ni yoqkiśtan oqhchićha. 16 Tshi thowaki Jesusa cherśñi oqhchićha, niźaśa nïźkiś pewkśićha: –Thaxiñi, ¿werhki ćhhulu śuma päs, khesaya ni wiñay źetchiś khiśxapa? 17 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Qhaźtikiśtanam ni śuma khikan wethkiś pewkźxo? Śintallaqaśśa śumaki. Xalla ni wiñay źetkiśim luśhpekćhax nïki Yöś lïnaka kaśa. 18 –Ni thowaki pewkśićha ¿xaqsiltanakataxo? Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –‘Anaćha źoñź mätaqźtan źelhśki, ana źoñi kona, ana thañiśä, ana toskara chiya źoñźta inapachkiśtan, 19 niźaśa am mä eph kaśa, niźaśa am maśinaka oqźna perśunpachkiśtaqaś.’ 20 –Ni thowaki qhäśićha–. ¿Thapa ninaka pächinćha ćhhulut werh iya phaltixo? 21 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Źkayi quśśiśam khiśpekćhax nïki oqa, thappacha am qinasinaka tuyśka t'aqhir źoñinakźkiś ni päś ona. Neqhśtan tsewkta yoqkin tshanti źelinchiśim khekićha. Neqhśtan thona niźaśa werh apźka. 22 Xalla niźta nonźku ni thowaki llakita oqhchićha, ni thowaki walxa źelinchiśtaćha. 23 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Cheqpachal khiwćha tshi źelinchiś źoñiki tsewkta irpiś wathkiś ch'amanpanź luśhakićha. 24 Werhki wiltal khiwćha tshan phaśilaćha tshi kamillu akuj khuñkiś watśki, tshi źelinchiś źoñiki ch'amaź khekićha ni Yöś irpiś wathkiś luśhki. 25 Xalla ni nonźku ni thaxintanakaki tshanti iśpantichićha, niźaśa ninakaki khetćha: –¿Jëkh pan liwrïta khesaxo? 26 Jesusaki ninakźqhutñi qhutźku qhäśićha: –Źoñinakźta ana atchukanakaki, Yöśtaki thappacha atchukapanqaśśa. 27 Neqhśtan Piruki khichićha: –Werhnakki thappacha ekchinćha wethnaka qamanaka, niźaśa am apźkichinćha. ¿Ćhhulut werhnak tanźnakexo? 28 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Cheqpachal khiwćha ni Yöś thonś thuñkiśki, ni źoñź Mati nïź aśtan nïź irpiśkiś julśkiś julźtan, niźaśa anćhuk werh apźkichinaka niźtaśaqaś anćhukki ni qhalu piśkchiś Israel t'aqa irpiśkiś julśkiś julźnakićha juchjiptayśxapa. 29 Niźaśa thappacha weriź khen, nïź qhuyanaka, jilanaka niźaśa kullakinaka, źmä eph niźaśa okhalanaka, źyoqanakami ekćhaxa, xalla ninakaki tanźnakićha tshiwatha nuźtan niźaśa wiñay źeti tanźnakićha. 30 Xalla anś wakchi tukkin khiñinakaki wirkinź khisnakićha, niźaśa anś wakchi wirkin khiñinakaśti tukkinź khisnakićha. 1 “Xalla ni tsewkta irpiś wathaki, tshi źoñi lanqśnakchiśtaqaśśa, ni źoñiki wentan lanqśñi źoñinaka qhuri ulanchićha nïź uw śqala lanqśñixapa. 2 Neqhśtan ni lanqśñi źoñinakźtan tshi nöx lanqś pakkiśtan palt'ichićha, neqhśtan nïź uwa lanqś yoqa kuchanchićha. 3 Neqhśtan maxiñxapa wilta ulanchićha, wath morkiś ana lanqśśiś źoñinaka cherchićha. 4 Niźaśa ninakźkiś khichićha: ‘Anćhukmiź weth uwa lanqś yoqkin oqalla, niźaśa werhki xaqnuźuqat wakiśaćhani xalla nuź pakaćha.’ Neqhśtan ninakaki oqhchićha. 5 Niźaśa ni tuyñuki taypuru wilta ulanchićha, niźaśa śeśike wilta ulanchićha, neqhśtan niźtaśaqaś pächićha. 6 Niźaśa maxña qaq ora wilta wath mora kephchićha, niźaśa neqhśi ana lanqśśiś źoñinaka śalchićha. Ninakźkiś pewkśićha: ‘¿Qhaźtikiśtan anćhuk töx thuñi ana lanqźku qamxo?’ 7 Niźaśa ninakaki qhäśićha: ‘Anaź jëkhmi werhnak rokchiki.’ Neqhśtan ninakźkiś khichićha: ‘Anćhukmiź weth uwa lanqś yoqkin oqalla.’ 8 “Neqhśtan thuñiź qattan, ni tuyñuki nïź lanqśñi irpiñiźkiś khichićha: ‘Ni lanqśñi źoñinaka qhawźka, niźaśa ni wiri lanqśñi luśhñinakźkiśtan paki qallantakićha niźaśa tuki lanqśñi luśhśinakźkiś źerźnakićha.’ 9 Ni maxña qaq ora lanqśñi luśhśinakaki thonchićha, niźaśa śapa mayni tshi nöx lanqś paka tanśićha. 10 Neqhśtan ni tuki lanqśñi luśhśi źoñinakźkiś pakś thonchićha, niźaśa ninakaki jila paka tanźnaźkä khikan pinsichitaćha; niźaśa śapa mayni ninakaki tshi nöx lanqś paka tanśićha. 11 Neqhśtan paka tanźku, ni tuyñuźxapa chuchi qallantichićha, 12 tuź khikan: ‘Ninakaki tshi upakamaqaś lanqśićha, niźaśa amki wethnakatan chikata ninakźkiś pakchamćha, werhnakśti śitapacha ni lanqśñi niźaśa ni sï qhaqimi awantichinćha.’ 13 Xalla ni tuyñuki qhäśićha ninakźkiśtan tshi suñźkiś tuź khikan: ‘Jila, anal amkiś ana śuma pawućha. ¿Anax amki wethtan tshi nöx lanqś paka palt'ichamxo? 14 Am paka tanźku oqa. Niźaśa werhki ti wiri lanqśñi luśhśiźkiś amkiś pakta irata pakśpekućha, 15 werhki xaqhnuź weth päśtan päśpekućhaxa xalla nuź päsaćha. ¿Uśh weriź śuma khen amki iñiśixa?’ 16 “Niźaśa anś wirkin khiñinakaki tukkinź khekićha; niźaśa anś tukkin khiñinakaki wirkinź khekićha.” 17 Jesusaki Jerusalén jikhśkiś oqhkan, nïź qhalu piśkchiś thaxintanaka yaqhikin qhawźku khichićha: 18 –Anćhuk qhaźtaź nay, xaśiki Jerusalén wathaź oqhćha, ni źoñź Mati thätaź khekićha ni timlu chawkh jilirinakźkiś niźaśa ni lï thaxiñinakźkiśimi, neqhśtan konqatśxapa thäta khekićha, 19 xalla neqhśtan yaqha wathchiś źoñinakźkiś thätaź khekićha nïźkiśtan iñaraxu, niźaśa qichaxu, neqhśtan kuruśhkiś ch'awkta khekićha; xalla neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha. 20 Neqhśtan Santiago niźaśa Juanź mäki näźa matinakźtanpacha Jesusiźkiś makhatźku nïź tukkiś killśinćha tshi oqśñi mayśxapa. 21 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Ćhhuluź anćhuk pekxo? Näki qhäśinćha: –Am irpiś wathkiś mantalla ti weth matinaka tshïki źewqhuttan niźaśa tshïki śqarqhuttan julźnaxu. 22 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Anćhukki anaź śiśśa ćhhuluź mayćhaxa. ¿Anćhukki weth likhś taskiśtanź ni xar qhaś likasaxo? Ninakaki khichićha: –Atasaćha. 23 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki ti xar qhaś likakićha, niźaśa ni weth źew qhuttan niźaśa śqar qhuttan julśki anaź werh ni thäś wakiśićha, ans thätaź khekićha jëkhnakźtaqaś weth eph thakśiźlani xalla ninakźkiś. 24 Neqhśtan xalla ti nonźku ni qhalu thaxintanakaki, ni pukultan jilaśullkiźxapa źaxwchićha. 25 Neqhśtan Jesusaki qhawźku ninaźkiś khichićha: –Niźaśa anćhukki śiśśa, ni ana Yöś kirïchi poraqaś ni chawkh jilirinakaki ninakź munañpikiś ni źoñinaka irpićha, niźaśa ninakporaqaś jiliri khissa. 26 Niźaśa anćhukakiś ana niźta khiśtanćha. Xalla ni anćhukakiśtan irpiś pekñiki, thapatiź manta päśtanćha; 27 niźaśa xaqhsiltat anćhukakiśtan tukkin khiś pekćhax nïki, thapa źoñinakź manta päñi khiśtanćha. 28 Xalla niźtaśaqaś, ni źoñź Matiki ana liwta khiśxapa thonchićha, ans manta päśxapa thonchićha, niźaśa nïź źeti thäśxapa paka kunta, thapa źoñinaka liwrïśxapa. 29 Ninakaź Jericó wathkiśtan ulnan, tama źoñinaka Jesusa apśićha. 30 Pukultan śuranaka jikhś atkiś julśi źelatćha, xalla ni Jesusa watñi nonźku qhawchićha: –¡Yöś tata, Davidź matimćha, werhnakź oqźnalla! 31 Ni źoñinakaki ni śuranakźkiś ujźnatćha ch'uj źelaxu, xalla ni śuranakaśtï tshanti qhawatćha: –¡Yöś tata, Davidź matimćha, werhnakź oqźnalla! 32 Neqhśtan Jesusaki t'ukźku ni śuranaka qhawśićha, neqhśtan ninakźkiś pewkśićha: –¿Ćhhulu päñiź anćhuk werh pekxo? 33 Ninakaki qhäśićha: –Yöś tata, cherś pekućha werhnakki. 34 Jesusaki ninaka oqźku ninakź źhuki lanźinchićha. Ni orapacha ni śuranakaki cherñi khissićha, neqhśtan Jesusiźtan chika oqhchićha. 1 Ni Jerusalén wath keźu khen, niźaśa Betfagé khita qhuyanaka irantiźku, Jesusaki nïź pukultan thaxintanaka kuchanchićha ni Olivu khita kurkin, wën 2 tuź khikan: –Ućhhun tukkin qolta wathaź źelhćha xalla nikhuź oqa, xalla neqhśi tsha aśnim śalakićha tshi ker aśnullchiś, neqhśtan jerźkuź śhikna. 3 Niźaśa xaqhsilta źoñimiź anćhukakiś pewkźnasaćha, anćhukki chiyakićha Yöś tataź pekćha, niźaśa upakhiźkul anćhukakiś śhiknaćha. 4 Xalla tïki watćha ni Yöśkiśtan chïñiź khjirta, xalla tuź khjirchićha wataxu: 5 “Sión chawkh wathźkiś chiya: ‘Cherźna, am Reyki amkiś thonćha, niźaśa llanulla lhat aśnakiś yawchi, niźaśa tshi ker aśnullchiś, tshi quźi xoxoñi uywiź tsjikallkiś.’ ” 6 Neqhśtan nïź thaxintanakaki oqźku Jesusaź chïtakama pächićha. 7 Neqhśtan ninakaki na aśni nïź tsjikallźtanpacha akhźkichićha, niźaśa ninakź irśnaka karunźinchićha neqhśtan Jesusaki na aśnakiś yawśićha. 8 Niźaśa tama źoñinakaki thewźnatćha. Yaqhapanakaki nïź oqhś jikhśkiś ninakź irś śkitinaka chhiñatćha, niźaśa yaqhapanakaśti ni munti thaśna murtanaka jikhśkiś chhiñatćha. 9 Jesusiź tukkin, oqhñi źoñinakaki niźaśa wirkin thonñi źoñinakami, qhawi qallantichićha: –¡Xallalla, ni David reyź Matiki! ¡Añcha walix khila ni Yöś thükiś thonñiki! ¡Xallalla ni tsewkta Yöś wathkinaki! 10 Jesusaź ni Jerusalén wathkiś luśhtan, thappacha ni chawkh wathaki ch'axmi pächićha, niźaśa wakchi źoñinakaki pewkźnatćha: –¿Jëkhpan tïxo? 11 Niźaśa ni źoñinakaki qhäśnatćha: –Ti Jesusaki Yöśkiśtan chïñićha, ni Nazaret wathchiś Galilea khita yoqkiśtan. 12 Jesusaki timlukiś luśhku, niźaśa śawkchuk thapa ni tuyñi niźaśa qhayñi źoñinaka thirqatchićha. Päś kampiyñi źoñinakź miśha thoqźinchićha, niźaśa paloma tuyñiź śillami; 13 niźaśa ninakźkiś khichićha: –Ni khjirtikiśiki tuź khićha: ‘Weth qhuyaki mayiśiś qhuyaź khekićha’, niźaśa anćhukki thañinakź qaqaź taqaś pächinćhukćha. 14 Ni timlukin Jesusiźkiś ni śuranaka niźaśa kojunaka makhatźkichićha, neqhśtan Jesusaki ninaka ćhhetinchićha. 15 Xalla ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni lï utt'ayñinakami ni milajru päñi cherchićha, niźaśa ni okhalanaka timlukiś qhawatćha tuź khikan: “¡Xallalla ni David reyź Machhki!” Neqhśtan ni fariseonakaki źaxwchićha 16 niźaśa Jesusiźkiś khichićha: –¿Anś ninakaź chïla nïm nonźxo? Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werhki nonźnućha. ¿Xalla ni khjirtaki anćhuk ana lïchinćhukpan qhaźtataxo? Xalla neqhśiki tuź khićha: ‘Okhalanakaź itsakićha, niźaśa ni piś ichñinakami, ampacha ninakźkiś wirsu itsaxu thächamki.’ 17 Neqhśtan Jesusaki ni orapacha ninaka ekku ni chawkh wathkiśtan oqhchićha, ni Betania wath qhutñi xalla neqhśi ni wën watchićha. 18 Wenśuñ ni chawkh watha kephźkikan, Jesusaki ćhheri eksqatchićha. 19 Niźaśa jikhś atkiś tshi jiwus munti cherźku xalla nikhu makhatchićha, xalla neqhśi ana ćhhulumi wathchićha chhañiqaś źelatćha. Neqhśtan ni jiwus muntiźkiś khichićha: –¡Xaśiki anam iya śinta ćhherakićha! Neqhśtan ni orapacha ni jiwus muntiki qhonchićha. 20 Xalla ni watñi cherźku nïź thaxintanakaki añcha iśpantichićha, neqhśtan Jesusa pewkśićha: –¿Xaqnuźupan ti jiwus munti ni orapacha qhonchitaxo? 21 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Cheqpachal khiwćha anćhukki thapa quśśiś niźaśa ana teqinaśku khesaź nïki, anaź tillaqaś päsaćha ti jiwuskiś werh pächinla xalla niźtaki, ans ti kurźkiś chiyasaź nïki: ‘Teqhśtan saraqa qotkin thxotsna’, xalla nuźupan watasaćha. 22 Niźaśa thappacha anćhukki mayiśikan thapa quśtanź maya, niźaśaqaś tanźnakićha. 23 Xalla neqhśtan Jesusaki timlukiś luśhśićha, neqhśtan Jesusaź thaxnan ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa judiuź qamchi ephnakaki Jesusiźkiś makhatźku pewkśićha: –¿Ćhhul jilir achśtanam tinaka päxo? ¿Jëkit amkiś ti jiliri thächixo? 24 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werhśaqaś anćhukakiś pewkźnaćha: 25 ¿Jëkit Juan mantichi, wawtisaxu? ¿Yöś qaya, uśh źoñex mantichï? Anćhukź qhäśnakiź nïki, werhki chiyaćha ćhhul jilirź achśtan tiźtanaka pawućhaxa. Niźtikiśtan ninakaki ninakpora ch'ärasi qallantichićha: “Ućhumki Yöś kuchanźkitaćha khikanź chiyakiź nïki, tïki qhäśnaćhan: ‘¿Qhaźtikiśtan ana kirïchinćhuktaxo?’ 26 Niźaśa anaź qhäśnasaćha źoñiź kuchanźkitaćha khikanaki, ućhumnakki źoñinakaź eqhsa, niźaśa thappacha ti źoñinakaki Juan paxchićha Yöśkiśtan chïñi.” 27 Niźtikiśtan Jesusiźkiś qhäśićha: –Werhnakki anal śiśućha Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Niźaśa werhmi ana śaqal anćhukakiś chiyaćha, ćhhul jilir achchiś tinaka pawućhaxa. 28 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Xaqnuźupanź anćhuk tïźkiśtan khexo? Tshi źoñiki pukultan machh wichchiśtaćha, niźaśa tukkin khiñiź nïźkiś makhatźku khichićha: ‘Weth mati, töxiki weth uw śqala lanqśñi oqalla.’ 29 Ni machhki qhäśićha: ‘¡Anal oqhś pekućha!’ Xalla neqhśtan kephsku oqhchićha. 30 Neqhśtan ni ephki tshi machhkin oqhchićha, nuźuśaqaś nïźkiś khichićha. Xalla nïki qhäśićha: ‘Tata werhki oqaćha.’ Xalla neqhśtan nïki ana oqhchićha. 31 ¿Xaqhsilta ni pukultanźkiśtan ni epiź pektakama pächitaya? –Ninakaki qhäśićha –ni tukkin khiñi. Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Cheqpachal khiwćha ni Romźta taśa mayñinakami, niźaśa iźiwir mätaqanakami, anćhuka tukiź ni tsewkta irpiś wathkiś luśhakićha. 32 Xalla ni Juan Wawtistaki śuma jikhś thaxni thonchićha, niźaśa anćhukki nïźkiś ana kirïchinćhukćha; ans ni Romźta taśa mayñinaka niźaśa ni iźiwir mätaqanakami nïźkiś kirïchićha. Niźaśa anćhukki thapa ni watñinaka cherźkumi ana quś wathchinćhukćha niźaśa ana kirïchinćhukćha. 33 “Nonźna anćhukki ti yaqha kintu: Ni śqal yoqchiś źoñiki tshi uw śqala ćhhakhchićha, neqhśtan uyu pirqichićha śqal muytata; niźaśa tshi maś wijiña pächićha uwa sphitśxapa, neqhśtan tshi turi qhuychićha thapa ni śqala cheqśxapa. Neqhśtan ni śqal yoqa pakśuñ ekchićha ni lanqśñi źoñinakźkiś, xalla neqhśtan aźkin jikhś oqhchićha. 34 Neqhśtan śqala axśpacha irantiźkitan, kuchanźkichićha tshi uywita źoñi nïź lanqśñinakźkin, nïźkiś wakiśñi uwa axśxapa. 35 Xalla ni lanqśñi źoñinakaki ni kuchanźkita uywitanaka qichchićha, niźaśa yaqhapanaka konchićha, niźaśa yaqhapanaka maśtan ćhakhchićha. 36 Xalla ni śqal yoqchiś tuyñuki, tuki kuchanźkita uywitanakźkiśtan tshanti uywitanaka kuchanźkichićha; xalla ni lanqśñinakaki niźtaśaqaś thapatiźkiś päćha. 37 “Niźtikiśtan nïź perśun machh kuchanźkichićha tuź khikan: ‘Weth Matit kaśnaćhani.’ 38 Xalla nïź Mati cherźkuki, ni lanqśñi źoñinakaki ninakpora palt'ichićha: ‘Ti qat ti qama tanźnaćhani; ućhumnakki tïź konźla, niźaśa ućhumnakki tïź yoqźtanź eklakićha.’ 39 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki tanśićha, neqhśtan ni śqal yoqkiśtan jesku konchićha. 40 “Xaśiki ni uw śqalchiś tuyñuź thonan, ¿xaqhnuźupan anćhukki, ni lanqśñi źoñinaka päźkaź khexo?” 41 Ninakaki qhäśićha: –Ni tuyñuki ana ni lanqśñi źoñinaka oqźku konakićha, neqhśtan ni uw śqal yoqa yaqha lanqśñi źoñinakźkiś pakśuñ thäkićha, niźaśa ni źoñinakaki ni śqala axśpacha nïźkiś wakiśiñi ni orapacha uwa thäkićha. 42 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukki anapan ni khjirta lïchinćhuk qhaźtataxo? Ni khjirtaki tuź khićha: ‘Ni qhuya pirqiñinakaki maś arśićha, ni maśki cheqan iskina qallantiñikiś khissićha. Yöśśa tïki nuź pächiki, ućhumnakkiśki añcha iśpantichukaćha.’ 43 Cheqpachal khiwćha ni Yöś irpiś wathaki anćhukakiśtan qhañtaź khekićha, neqhśtan nïki ni tuyñuźta ćhheri poqqatñi wathanakźkiś thätaź khekićha. 44 Xalla ni maśkiśtanaki, xaqhsilta źoñimiź ni maśkiś thxotsnakiź nïki t'una t'oquntaź khekićha; niźaśa ni maś jëkhźkiśmeqaś thxotsnakiź nïki qhimi t'oquntaź khekićha. 45 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni fariseo źoñinakami, ni Jesusiź kint'ita nonźku, ninakaki ninakźkiśtan chïñi näśićha. 46 Neqhśtan ninakaki Jesusa chawkhś pekatćha, ans ni źoñinakaqaś eqhsnatćha, xalla ni źoñinakaki Jesusa Yöśkiśtan chïñi paxchitaćha. 1 Jesusaki wilta ti kintukiśtan palxayi qallantichićha tuź khikan: 2 “Ni tsewkta irpiś wathaki, tshi rey nïź machh kaśarś phiśtikiś ćhheri lulhś päñi irataćha. 3 Neqhśtan nïź uywitanaka kuchanchićha ni maśinta źoñinaka qhawźkaxu, xalla ni źoñinakaki ana thonśpekchićha. 4 Niźaśa tshïźtan yaqha uywitanaka kuchanchićha iwxt'iźku: ‘Anćhukki ni maśinta źoñinakźkiś khekićha ćhheri lulhśxapaki thakśtaćha. Werhki weth waka niźaśa khew uywanaka konqatchinćha niźaśa thappacha thakśtaćha; niźaśa thappacha ćhheri lulix thonla.’ 5 Xalla ni maśinta źoñinakaki ana kaśkichićha. Ninakźkiśtan tshïsuñaki nïź yoqa oqhchićha, niźaśa tshïsuñaki nïź tuyśnakźkin oqhchićha, 6 niźaśa yaqhap maśintanakaki ni reyź uywita źoñinaka śhoxritchićha konañkama. 7 Neqhśtan ni reyki śmali źaxwchićha, niźaśa nïź śultatunaka kuchanchićha ni źoñi konñinaka konźkaxu niźaśa ninakź watha ujźtan täśinaxu. 8 Neqhśtan nïź uywitanakźkiś khichićha: ‘Ni ćhheri lulhśki thakśtaćha, xalla ni maśinta źoñinakaki anaź wakiśatćha thonś. 9 Niźaśa anćhukki cheqan wath moraź ulna, niźaśa thapa śaltanakźkiś ćhheri lulhśxapa maśinźka.’ 10 Neqhśtan ni uywitanakaki wath mora ulanchićha, niźaśa thappacha ni śaltakama akhsqatchićha śuma khiñi niźaśa ñexu khiñi; xalla nuź ni paqh qhuykiś źoñinakaki śhipsićha. 11 “Neqhśtan ni reyki ni maśintanaka cherśñi luśhśićha, xalla neqhśi tshi źoñi ana kaśarś śkiti kuthchi cherchićha. 12 Neqhśtan nïźkiś khichićha: ‘Jila, ¿ana ni kaśarś śkiti kuthchi, xaqhnuź teqhś luśhkichamtaxo?’ Xalla ni źoñiki ana tawqchićha. 13 Neqhśtan ni reyki ni miśkiś liwarpayñinakźkiś khichićha: ‘Ni źoñź qharami qhxochami ćhelhźina niźaśa ni śawkta sumchi laqhkin thxota. Xalla nikhuź nïź qäyi niźaśa iźqi qhxoś khekićha.’ 14 Xalla ni qhawźta źoñinakaki tamaćha, niźaśa ni illśta źoñinakaki qolukullaćha.” 15 Xalla neqhśtan ni fariseo źoñinakaki palt'i oqhchićha, Jesusa chïqatźku taqu jesanśxapa, neqhśtan ujchiś jesxapa. 16 Neqhśtan ninakź t'aqkiśtan niźaśa Herodes t'aqkiśtan Jesusiźkin kuchanźkichićha, tuź khikan: –Thaxiñi, werhnakki cheqpacha chïñi am śiśućha, niźaśa Yöś jikhś cheqpacha thaxiñamćha, niźaśa ana źoñinakaź chïta nonśñamćha niźaśa amki ana źoñi phalśñamćha. 17 ¿Walix khesaya ni Romano chawkh jilirźkiś taśa thäś, uśh anaź thäsaxa? Werhnakki nïl śiś pekućha. 18 Jesusaki ninaka millk'u quśśiś nayźku, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Toskar źoñinaka, ¿qhaźtikiśtan wethkiś tshi chalaźtaqaś aqacha päxo? 19 Ni taśa thäś päś thëźnalla. Ninakaki tshi denario khita päś śhikźkichićha, 20 neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Jëkhź yukht tïxo niźaśa Jëkhź thüt teqhś khjirtaxo? 21 Ninakaki qhäśićha: –Cesarźtaćha. Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Niźaśa ni Cesarźtaźlax nïki Cesarźkiś thä, niźaśa Yöśtaźlax nïki Yöśkiś thä. 22 Xalla ti nonźku ni źoñinakaki iśpantichi khissićha; neqhśtan Jesusa ekku oqhchićha. 23 Ni nöx pacha tshi qhaź saduceo źoñinaka Jesusa cherśñi oqhchićha. Ni saduceo źoñinakaki tikhśkiśtan ana jakatatś źelhćha khiñitaćha, xalla neqhśtan ti pewkśićha: 24 –Thaxiñi, Moisesaki khichićha xaqhsiltamiź tikhźnasaź nïki ana mati ekku, ni tikhśiź laqhki śalźnasaćha na źewatan, xalla neqhśtan okhalchiś khesaćha nätan nïź tikhśi jilźta. 25 Tshi pacha, wethnakakiśtan źelatćha towqu jilaśullka. Ni jilir jilaki śalśićha, neqhśtan tikhśićha. Ana machhchiś khen nïź thun nïź laqhźkiś ekchićha. 26 Niźaśaqaś nïź laqhźtan watchićha, neqhśtan nïź xaru khiñiźtanami, niźaśa thappacha ni towqu laqhnakźtan watchićha. 27 Ninakaź thappacha tikhźtan, na źonki tikhśinśaqaśśa. 28 Xalla ni jakatatś thuñkiśiki, ¿ninakźkiśtan xaqhsiltiź thun na źon khekixo niźaśa ni towqu jilaśullka pachal na źonatan śalśiki? 29 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¡Anćhukki tshi qhutñi panćha, anaź anćhuk Yöś śuma kintu khjirta śiśśa, niźaśa anaź Yöś aśimi paxćha! 30 Ni jakatatśkiśiki, ni luktaqanakami niźaśa mätaqanakami anaź śalźnakićha, xalla ni tsewkta yoqkin źelhñi Yöś anjilanakaźtaqaś khekićha. 31 Xalla ni tikhśi jakatatśkiśtanaki, ¿anćhukki ana lïchinćhuk qhaźtataxo, Yöś pachaćha tuź khichiki: 32 ‘Werhki ni Abrahamź Yöśtćha, niźaśa Isaacź Yöśtćha, niźaśa Jacobź Yöśtćha’? ¡Yöśki anaćha tikhśinakź Yöśki, ans źethñi Yöśśa! 33 Xalla ti nonźku ni źoñinakaki Jesusiź thaxintikiśtan iśpantichi khissićha. 34 Ni fariseo źoñinakaki, Jesusa ni saduceo źoñinaka ch'ujtayñi śiśku akhsićha, 35 neqhśtan ninakźkiśtan tshi lï utt'ayñiki Jesusa chalkiś thxotsxapa pewkśićha, tuź khikan: 36 –Thaxiñi, ¿xaqhsilta lït ni lïnakźkiśtan tshan cheqanxo? 37 Jesusaki nïźkiś khichićha: –‘Am Yöś tata thapa quśtan peka, niźaśa thapa am animuźtan niźaśa thapa am śiśtan.’ 38 Tïćha tukkin ni lïnakźkiśtan tshan cheqanaki. 39 Nïź xaruki niźtaśaqaś źelhćha ni irata, nïki tuź khićha: ‘Xaqhnuź perśunpachkiś oqśñamźlaxa, xalla niźta śaqaś thapa źoñinaka oqśtanćha.’ 40 Xalla ti piśk lïćha thappacha ni lïnakźkiśtan niźaśa Yöśkiśtan chïñinakźkiśtan cheqanaki. 41 Ni fariseo źoñinakaź tira akhsi źelan, 42 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Xaqnuźuź anćhuk ni Mesiaskiśtan khexo? ¿Niźaśa jëkhź Mati taxo? Ninakaki qhäśićha: –Davidź machhkiśtan oqhñićha. 43 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –David pachaćha ni Espirituź yanapta, Yöś tata khiñiki, Davidki tuź khichićha: 44 ‘Yöś Ephki weth Yöśkiś khichićha: Weth źewqhuttan julźna, werhki amtan moq'uśñi źoñinaka am qhxoch qostan khisqataćha.’ 45 David pachaćha Yöś tata khichiki, ¿qhaźt Mesías Davidźkiśtan oqhñi khesaxo? 46 Neqhśtan ana jëkhmi qhäśñi atchićha ana tshi taqullami, niźaśa ni thuñkiśtanpacha ana iya jëkhmi nïźkiś pewkśñi atchićha. 1 Xalla neqhśtan Jesusaki ni źoñinakźkiś niźaśa nïź thaxintanakźkiś khichićha: 2 “Ni lï utt'ayñinaka niźaśa ni fariseo źoñinakaki, Moisés julśkiśtan jiliriźtaqaś thaxiñitaćha. 3 Niźtikiśtan anćhukki ninaka kaśakićha, niźaśa ninakaź chïtakama päkićha, ans ana ninakaź pätanaka kaśakićha, ninakaki chïźku ana nuź päñićha. 4 Niźaśa ninakaki likhsi quźi ćhelhśñićha ana atchuka, neqhśtan yaqha źoñinakź aśqarkiś thuśñićha, niźaśa ninaka perśunpacha ana tshi lok'anallźtanami lanś pekñićha. 5 Niźaśa ćhhulumeqaś päñitaćha ni źoñinaka cheraxu, niźaśa ninakź aykiś niźaśa ninakź qharkiśimi Yöś śuma kintu khjirta ninakź śkitkiś tshi śhaxla śhaxla aśaqaźtaqaś śkiti źquwchi oqhlayñitaćha, 6 niźaśa ni ćhheri lulhśkiś tukkinpan julśpekñićha niźaśa ni akhs qhuykiśimi tukkinpan julśpekñićha, 7 niźaśa ninakaki ni wath moraran thapa quśtan tsänñi pekñićha, thaxiñi khikan. 8 “Niźaśa anćhukki anaź thaxiñi khikan tsänñi pekakićha, thappacha anćhukki jilaśullkićhukćha niźaśa anćhuka thaxiñiki tshillaqaśśa. 9 Niźaśa anćhukki ti yoqkiś anaź jëkhźkiśimi eph khekićha, niźaśa anćhukki tshi ephchiśćhukćha: Xalla nïki tsewkta yoqkinćha. 10 Niźaśa anćhukki anaź thaxiñi khita khiś pekakićha, ni ućhumnaka thaxiñiki Criśtu alaxaćha. 11 Niźaśa anćhukakiśtan cheqan źoñiki, ni źoñiki thapatiź manta päśtanćha. 12 Xalla ni perśunpacha walxitćha khiñiki, t'oqźtaź khekićha, niźaśa ni llanu quśśiś źoñiki, cheqan paqhi khitaź khekićha. 13 “¡Aywira anćhuk lï utt'ayñinaka niźaśa toskar fariseonaka!, anćhukki ni tsewkta irpiś wath śana chawkhźa, ni yaqha źoñinaka ana luśhaxu. Niźaśa anaź anćhukpachami luśhśa, niźaśa anaź yaqha luśh pekñi źoñinaka luśhqatćha. 14 “¡Aywira anćhuk lï utt'ayñinaka niźaśa toskar fariseonaka! Ni źew mätaqanakź qhuya qhañiñćhukćha, neqhśtan ana nayqatśxapa añcha aźqa mayiśiñćhukćha. Niźtikiśtan anćhukki tshanti t'aqhiśiśkiś thonakićha. 15 “¡Aywira anćhuk lï utt'ayñinaka niźaśa toskar fariseonaka! Niźaśa anćhukki qotaranśa niźaśa yoqaranśa oqhlayinćhukćha tshi źoñi anćhukakiś kirïsqatśxapa, niźaśa ni źoñi kirïsqatźkuki anćhukakiśtan piśk nuźtan ni t'aqhiśiśkiś päćha. 16 “¡Aywira anćhuk śur irpiñinaka! Anćhukki khinćhukćha: ‘Anćhukakiśtan tshïsuña timlukiśtan thurt'asaź nïki, anaź ćhhulumi khesaćha; niźaśa ni timlu qorkiśtan thurt'asaź nïki, qaxaćha.’ 17 ¡Sumsunaka niźaśa śuranaka! ¿Ćhhulut tshan cheqanaxo: Qoriqay uśh timluxa? Niźtikiśtan timluź khen qoriki śuma walurchiś khissa. 18 Niźaśa anćhukki khiñćhukśaqaśśa: ‘Anćhukakiśtan tshïsuña altarkiśtan thurt'asaź nïki, anaź ćhhulumi khesaćha; niźaśa anćhukakiźtan tshïsuña ni altarkiś tewźta wilankiśtan thurt'asaź nïki, qaxaćha.’ 19 ¡Śur źoñinaka! ¿Ćhhulut tshan cheqanaxo: Ni thäśqay uśh altaraxa? Niźtikiśtan altaraź khen ni thätaki śuma walurchiś khissa. 20 Xalla ni altarkiśtan thurt'iñiki, anaź ni altarkiśtanqaś thurt'ićha anstï thappacha ni tewźtanakźkiśtanami thurt'ićha; 21 niźaśa ni timlukiśtan thurt'iñiki, anaź ni timlukiśtanqaś thurt'ićha, ans Yöśkiśtanpachaź thurt'ićha, niźaśa Yöś neqhśiki qamćha. 22 Niźaśa ni tsewkta wathkiśtan thurt'iñiki, ni Yöś irpiś julśkiśtanpachaź thurt'ićha, niźaśa ni śaqaśśa neqhś julśniki. 23 “¡Aywira anćhuk, lï utt'ayñinaka niźaśa fariseonaka! Ni mintikiśtan yesmuqaś Yöśkin thäyinćhukćha, niźaśa aniskiśtanami niźaśa ni kuminuskiśtanami, niźaśa anćhukki ana kaśinćhukćha ni cheqan lï thaxinśkiśtanaki, ni śuma qamaña thaxinśkiśtanaki, niźaśa źoñi oqśnakźkiśtanami niźaśa thapa quśtan Yöśkin qhutśmi. Xalla ti nakataćha cheqan päśnakaki ni tuki pätanakźkiśtanaki. 24 ¡Niźaśa anćhuk śur irpiñinaka, niźaśa anćhukki kulinćhukćha ni smoyanaka, ans ni kamilluśtï thatśninćhukćha! 25 “¡Aywira anćhuk lï utt'ayñinaka niźaśa toskar fariseo źoñinaka! Anćhukki ni tasa niźaśa chuwami śawntanqaś źhujinćhukćha, niźaśa anćhuka qhulltanaki khiźta śhipićha niźaśa xamrićhukćha. 26 ¡Śur fariseo: Tukkinaki ni tasa niźaśa ni chuwa qhulltan źhujźna, neqhśtan śawntanaki źkayi khisnakićha! 27 “¡Aywira anćhuk lï utt'ayñinaka niźaśa fariseo źoñinaka! Niźaśa anćhukki tshi chiwinsi puyiźtaqaśśa śawntan śuma askichta, niźaśa qhulltanaki tikhśiź tsjij śhipi ćhukćha niźaśa thapaman khjuchi quśśiś ćhukćha. 28 Xalla niźtićhukćha anćhukki: Śawntan cherźta anćhukki śuma źoñiźtaqaśśa, niźaśa anćhukki qhulltanaki toskar śhipićha niźaśa uj śhipićha. 29 “¡Aywira anćhuk lï utt'ayñinaka niźaśa fariseo źoñinaka! Niźaśa anćhukki Yöśkiśtan chïñinakź puyi qhuyinćhukćha, niźaśa ni źkayi quśśiś źoñinaka, irata päta t'iktayinćhukćha, 30 neqhśtan anćhukki khinćhukćha: ‘Ućhumnak ni ućhumnaka achchi ephnakaź qamtikiś qamtasaź nïki, ućhumnakki ni Yöśkiśtan chïñinaka anaź konqatś mutasaćha.’ 31 Xalla nuź khikuki, anćhukpachaź chïćha ni Yöśkiśtan chïñinaka konchiźkiśtan oqhñiki. 32 ¡Niźaśa anćhukki anćhuka achchi ephnakaź päyi qallantita źerźna! 33 “¡Śqoranaka! ¡Śqor oqhñinaka! ¿Xaqhnuź anćhuk ni sumchi laqh t'aqhiśiśkiśtan atipakexo? 34 Niźtikiśtan werhki Yöśkiśtan chïñinaka kuchanźkaćha, niźaśa śiśñinaka niźaśa thaxiñinaka. Niźaśa anćhukki ninakźkiśtan tshïsuña konakićha, niźaśa kuruśhkiś ch'awkźnakićha niźaśa yaqhapanakaśti xwatakićha ni akhs qhuyaran niźaśa tanśxapa qhurakićha wathkiśtan watha. 35 Xalla niźtikiśtan anćhukki t'aqhiśiśkiś thonakićha, niźaśa thappacha ti yoqkiś ni źkayi quśśiś źoñinakaź lhokh thawqtikiśtan ni Abelź źkayi quśśiś tikhźtikiśtanpacha xalla ni Zacarías Yöśkiśtan chïñiź tikhźtakama, nïki Berequías machhtaćha. Xalla ti Yöśkiśtan chïñiki konchinćhukćha ni timlu altar wilana thxotśkiś. 36 Cheqpachal khiwćha thappacha tinakaki ti anśta źoñinakźkiś kaśtiku thonakićha. 37 “¡Jerusalén, Jerusalén, anćhukki Yöś kuchanźkita chïñinaka koninćhukćha, niźaśa ni Yöś śuma kintu xoxoñinaka maśtan ćhakinćhukćha! ¡Qhaźwilta anćhuka okhala akhś pekchinćha, tsha wallpi irata näźa ośmachanaka näźa qharź qostan źkorinla, xalla neqhśtan amki ana munchamćha! 38 Xalla ni cherźna, anćhuka qhuyaki xaytitaź eklakićha; 39 niźaśa cheqpachal khiwćha, teqhśtanpacha anaź iya werh cherakićha, ćhhul ora anćhuk chiyaćhani: ‘¡Añcha walićha ni Yöś thükiś thonñiki!’ ” 1 Jesusaź timlukiśtan ulanźku saraqan, nïź thaxintanakaki nïźkiś makhatchićha, ni chawkh timlu qhuyta thëśxapa. 2 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anćhukki ti Thappachaź cherya? Cheqpachal khiwćha xalla teqśiki anaź tshi maśmi ni maś juntuñ eklakićha. Thappacha palhtaź khekićha. 3 Neqhśtan Olivu khita kuru oqhchićha Jesusaź neqhś julźtan, nïź thaxintanakaki śinapora Jesusiźkiś pewkśxapa makhatźkichićha: –Werhnakki am chïñil pekućha ćhhul orat tinaka watakexo. ¿Ćhhul chimput am kephśkiśiki źelakixo niźaśa ti yoqa tukuśinskiśixo? 4 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki kuytaśakićha, ana jëkhmi anćhuk millk'untaxu. 5 Niźaśa wakchi źoñinakaki weth thükiś thonakićha tuź khikan: ‘Werhtćha Mesías khititki’, neqhśtan wakchi źoñinaka millk'untakićha. 6 Niźaśa anćhukki kir kintuź śiśakićha teqśimi nakhumi, anćhukki anaź tsukakićha nuźupan watśtanćha; niźaśa imaśićha ti tukuśinski. 7 Nación poraź qichasakićha, reyno poraź qichasakićha; thapa qhutñi yoqaki cheqhnakićha niźaśa phomsnakićha, mach'aź watakićha thapa yoqqhutñi. 8 Xalla tinakaćha uśhka t'aqhiśiś qallantiśki. 9 “Neqhśtan anćhukki śhoxrichaxu thätaź khekićha; niźaśa kontaź khekićha niźaśa thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki weriź khen, anćhukki ćhhaxwtaź khekićha. 10 Neqhśtan ni pachaki tama źoñinakaź kephsnakićha, niźaśa ninakporaź ćhhaxwqatasakićha niźaśa ninakporaź millk'untasakićha. 11 Niźaśa tama toskar Yöś śuma kintu chïñi źoñinakaź jekźnakićha, neqhśtan tama źoñinaka millk'untakićha. 12 Niźaśa źoñinakaki añcha mirźku ñexuź khekićha, neqhśtan jilamanqha źoñinakaki anaź yaqha źoñinaka oqźnakićha. 13 Xalla ni tukuśinskama thurt'iñiki liwrïtaź khekićha. 14 Niźaśa ti irpiñi Yöś śuma kintu thapa ti źoñinakźkin maśintaź khekićha, thapa ni chawkh wathanaka śiśaxu; neqhśtanź ti yoqa tukuśinski thonakićha. 15 “Ni Daniel Yöśkiśtan chïñiki khjirchićha tuź khikan: Ni źoñiź päta yöśki Jerusalén Timlukiś jekźnakićha ni źoñinaka aqśxapa, xalla ni źkayi yoqkiś anćhuk cherakiź nïki –ni lïñikix näśla,– 16 neqhśtan ni judea yoqkiś źelhñi źoñinakaki, kurqhutñex śhoxźla; 17 niźaśa ni qhuy juntuñ źelhñi źoñinakaki, anax śhujźkila ćhhulu aptimi; 18 niźaśa ni xochkin khiñinakaki anax qhuya kephźkila nïź irś aptillami. 19 ¡Aywira ni nöxiran ni ik mätaqanaka niźaśa ni wawa t'ichiñi mätaqanaka! 20 Niźaśa anćhukki Yöśkin mayiśa ni śhoxś anax awtipacha watla niźaśa ana śawatu wataxu; 21 neqhśtan anawal t'aqhiśiś watakićha, tuki ti yoqa thulźtikiśtanpacha ana niźta watchićha, niźaśa anaź iya niźta watakićha. 22 Niźaśa Yöśki anaź ti pacha t'upźinasaź nïki, anaź jëkhmi liwrïsnasaćha; xalla ni Yöś illśta źoñinakaź khen ni pachaki t'upźtaź khekićha. 23 “Neqhśtan xaqhsiltamiź anćhukakiś chiyasaćha: ‘Cherźna, teqśićha Mesiaski’, ananax ‘nakhućha Mesiski’, anćhukki anapanź kiriyakićha. 24 Niźaśa toskar mesias nakaź thonakićha, niźaśa toskar yośkiśtan chïñinakaź thonakićha; niźaśa paqh chimpunakaź thëźnakićha niźaśa milajrunakaź thëźnakićha źoñi millk'untiśxapa, niźaśa Yöś illśtanakamiź millk'untasaćha. 25 Werhki tukitan anćhukakiś maśinchinćha. 26 Xalla niźaśaqaś anćhukakiś chiyasaćha: ‘Cherźna ni Mesiaski ni ch'eqti yoqkinćha’, anaź oqa; niźaśa khesaćha: ‘Cherźna ni Mesiaski teqhś śhoxśićha’, anaź kiriya. 27 Xalla ni źoñź Mati thonśki tshi tatala tuwantan taxa iranta llijwkhiñila xalla niźta irataź khekićha. 28 Niźaśa xaqhsikin tikhśi śerwinaka źelaćhaxa, xalla nikhu ni źqaranakaki akhsnakićha. 29 “Xalla ni t'aqhiśiś thuñiź waxilla watan, ni thuñiki sumakićha, niźaśa ni jïśmi anaź iya qhanakićha, ni warawaranakami tsewktanź thxotskakićha, niźaśa ni tsewkta pachkin aśśiś źelhñinakaki cheqhnakićha 30 Neqhśtan ni tsewkta pachkin ni źoñź Matź chimpu cherakićha, niźaśa thappacha ti yoqkiś źelhñi wathanakaki añchaź eqhsnakićha niźaśa qäkićha, neqhśtan ni źoñź Mati cherakićha tshir taypikiś tsewktan thonñi nïź chawkh aśtan niźaśa k'achha qhankan. 31 Neqhśtan thapaqhutñi ni Yöś anjilanakaki ni chawkh totiźtan kuchantaź khekićha, neqhśtan nïź illśta źoñinaka akhźkaxu ti paqhpik yoq qhuttanpacha, niźaśa ni tsewkta pacha źerañikiśtanpacha tshi qhuttan tsewkta pacha źerañikama. 32 “Anćhukki katoqakićha ti jiwusiź kintu: Ni jiwusiź itsaki ch'oxñat khissaxa nïki, niźaśa nïź chhañimi ch'oxćhaxa, anćhukki śiśakićha qutñi pachaź luśhśa. 33 Niźtaśaqaś anćhukki cherakićha ni t'aqhiśiśnaka watan, xalla neqhśtan śiśakićha ni źoñź Mati thonśki śan keźullaćha. 34 Cheqpachal chiyućha ima ti pachkiś qamñi źoñinakaź tikhźnan, ti anawalinakaki watakićha. 35 Ni tsewkta pachami niźaśa ti yoqami watakićha, xalla ni weriź chïta taquki anaź watasaćha. 36 “Niźaśa ni thonś thuñiki niźaśa ni thonś orami anaź jëkhmi śiśśa, ni tsewkta yoqkin źelhñi anjilanakami anaź śiśśa, niźaśa ana ni Yöś Matimi. Yöś Ephqaź śiśśa. 37 “Niźaśa Noeź ni pacha xaqhnuź watchiślax, xalla niźtaśaqaś watakićha ni źoñź Mati kephźkiś thuñkiśiki. 38 Niźaśa ni chijñi mach'iź tukiki, ni pacha ni źoñinakaki lulatćha niźaśa likatćha niźaśa kaśaratćha ni Noé tshi nöx tshi paqh walsikiś luśhkama, 39 niźaśa ni źoñinakaki ana naychićha ni chijñi mach'a thonñi, niźaśa ni qhaśki thappacha ni źoñinaka quźśićha. Xalla niźtaśaqaś ni źoñź Mati kephśkiśki watakićha. 40 Neqhśtan pukultan źoñinakaź xochkin źelan, tshïsuñaki chhichtaź khekićha niźaśa ni tshïsuñaśti ektaź khekićha. 41 Niźaśa pukultan tshi thaxkiś xawuñi mätaqanakaki, tshaki chhichtal khekićha niźaśa tshäki ektal khekićha. 42 “Neqhśtan anćhukki anaź thxaxakićha, niźaśa ana śiśśa ćhhul thuñit thonaćhaxa ni anćhuka Yöś tataki. 43 Xalla ti śiśakićha anćhukki, tshi qhuychiś tuyñuki ni thañi ćhhul wënta ora thonś śiśasaź nïki, cheqźnasaćha neqhśtan anaź thañiki nïź qhuykiś khiśñi luśhqatasaćha. 44 Niźtikiśtan anćhukmi thakśipan khekićha; xalla ni źoñź Matiki ana thewźnanź thonakićha. 45 “¿Xaqhsilta uywitat thapa quśśiś niźaśa muspa khïkhichixo? Xalla nïźkiś qhuya thïźku ekćha, neqhśtan ćhheri lulhś orkiśpan thäxu. 46 Añcha walićha ni uywitaki, nïź qhuy tuyñuźkiś ni päx khitanaka päkan śalqatñiki. 47 Cheqpachal chiyućha ni qhuychiś tuyñuki, thappacha nïź źelinśnakkiś kuytiñi uchakićha. 48 Xalla ni ñexw uywitaki nïź quśkiś khićha, weth qhuychiś tuyñuki anaź uri thonasaćha 49 neqhśtan nïź uywita maśinaka śhoxrichi qallantichićha, niźaśa ni likhñinakźtan akhsićha niźaśa ćhheri luli qallantichićha niźaśa liki qallantićha, 50 neqhśtan ni qhuychiś tuyñuki thonakićha, ana thewźta thuñkiś niźaśa ana śiśta orkiś 51 neqhśtan śmali xwattaź khekićha niźaśa ni ujchiś źoñinakźtan chika ujźtaź khekićha. Xalla nikhuź ni qäyi niźaśa iźqi qhxośki khekićha. 1 “Neqhśtan ni tsewkta irpiś wathaki, xalla ni qhalu turtaqanakaźtaqaśśa, ninakaki micha tanźku ninakź thowa śali oqhchićha. 2 Niźaśa taxśnuku ninakźkiśtanaki quś kamanakataćha, niźaśa tshi taxśnukuki walxa khïkhichi turtaqanakataćha. 3 Xalla ni taxśnuku quś kama turtaqanakaki ninakź micha chhichkuqaś oqhchićha, niźaśa ana khewa yapśxapa chhichchićha. 4 Xalla ni taxśnuku khïkhichi turtaqanakaśti ninakź khewa śhoxś loq'u chhichku oqhchićha. 5 Neqhśtan ni thowaź ana uri thonan, ni turtaqanakaki thappacha thxaxi thonqatchićha, neqhśtan thappacha thxaxchićha. 6 Neqhśtan wën chikaźkhen tshi xora qhawñi nonźtaćha: ‘¡Ni śalśñi thowaź thonćha! ¡Thewśñiź ulanźka!’ 7 Neqhśtan thappacha ni turtaqanakaki źäśićha, niźaśa ninakź micha thakśñi qallantichićha. 8 Xalla neqhśtan ni taxśnuku quś kama turtaqanakaki, ni taxśnuku khïkhichi turtaqanakźkiś khichićha: ‘Anćhuka khewallkiśtan tshi qolukullaź toxnalla, wethnaka michakiź thessa.’ 9 Niźaśa ni khïkhichi turtaqanakaki qhäśićha: ‘Anal atasaćha, niźaśa wethnakaltami anćhukaltami ana upsnaxu anćhukki oqa xaqhsikin tuyñiźlax xalla nikhu, neqhśtan qhayźka anćhukalta.’ 10 Xalla neqhśtan ni taxśnuku turtaqanakaź khewa qhayi oqhtan, ni śalśñi thowaki thonchićha, xalla ni khïkhichi turtaqanakaki nïźtan chika ni phiśtikiś luśhśićha, neqhśtan ni qhuy śanaki chawkhźtaćha. 11 Neqhśtan ni yaqha turtaqanakaki irantiźkichićha, tuź khikan: ‘¡Yöś tata, Yöś tata khetźnalla!’ 12 Neqhśtan xalla nïki qhäśićha: ‘Cheqpachal khiwćha anal anćhuk paxućha.’ 13 Niźaśa anćhukki anaź thxaxakićha, niźaśa anćhukki ni źoñź Mati thonśki anaź śiśśa, ni thuñimi niźaśa ni orami. 14 “Xalla ni tsewkta irpiś wathaki tshi źoñi yaqha watha oqhśkhichi niźta irataćha, neqhśtan nïź uywita źoñinaka qhawśićha neqhśtan ninakźkiś nïź päś thïśićha. 15 Ninakźkiśtan tshïsuñźkiś taxśnukuqhalu watha päś thächićha, niźaśa tshïsuñźkiś piśkqhalu watha päś thächićha niźaśa tshïsuñźkiś tshiqhalu watha päś thächićha śapa mayniźkiś ninakź attakamalla. Neqhśtan aźkin jikhś oqhchićha. 16 Xalla ni taxśnukuqhalu watha päś tanśiki uywitaki, ni päśtan qhatu pächićha neqhśtan tshi nuźtan päś kanchićha. 17 Niźtaśaqaś ni piśkqhalu watha päś tanśi uywitaki, tshi nuźtanśaqaś kanchićha. 18 Xalla ni tshiqhalu watha päś tanśi uywitaki, nïź tuyñuź päś yoqkiś thatźku śhoxchićha. 19 “Xalla neqhśtan ni uywitanakź tuyñuki añcha aźqtan kephźkichićha, niźaśa ninakźkiś qaxźta päś tumtichićha. 20 Neqhśtan ni tuki taxśnuku päś tanśi uywitaki makhatchićha, niźaśa nïź tuyñuźkiś taxśnukuqhalu watha päś thächićha, tuź khikan: ‘Tata, amki wethkiś taxśnukuqhalu watha päś thächamla, xaśiki ni päśtan taxśnukuqhalu watha päś kanchinćha tïćha ni päśki.’ 21 Ni tuyñuki khichićha: ‘Añcha walićha, añcha śuma quśśiś uywitamćha; niźaśa ni qolukullkiź śuma quś thächamćha, xaśiki tshan taźkiś am uchaćha. Luśhka niźaśa wethtan chika chipźna.’ 22 Xalla neqhśtan ni piśkqhalu watha päś tanśi uywitaki makhatchićha, niźaśa tuź khikan: ‘Tata, amki wethkiś piśkqhalu watha thächamla, xaśiki tshi nuźtan kanchinćha tïćha ni päśki.’ 23 Ni tuyñuki khichićha: ‘Añcha walićha, añcha śuma quśśiś uywitamćha; niźaśa ni qolukullkiś śuma quś thächamćha, xaśiki tshan taźkiś am uchaćha. Luśhka niźaśa wethtan chika chipźna.’ 24 “Neqhśtan ni tshiqhalu watha päś tanśi uywitaki makhatchićha, niźaśa tuź khikan: ‘Tata, añcha am eqhsinćha añcha atchiś źoñiź khen, ana amiź ćhhakhta axśñamćha niźaśa ana amiź wichśta aptaśñamćha. 25 Xalla niźtikiśtan eqhsinćha, niźaśa oqźku yoqkiś ni päś ukchinćha. Xalla tïćha ni am päśki.’ 26 Ni tuyñuki qhäśićha: ‘Amki ñexw uywitamćha niźaśa qhenamćha, niźaśa amki śiśatćhani werh ana ćhhakhźku axśñi niźaśa ana wichku aptiñi, 27 ni weth päś, päś tiśpiñkiś uchanśalani, niźaśa werhki kephźkuki ni weth päś matźtanpachal tanźtasaćha. 28 Niźaśa neqhś źelhñi źoñinakźkiś khichićha: ‘Qhañśna ni tshiqhalu watha päś, niźaśa ni qhalu milchiś nïźkiś thä.’ 29 Xalla ni źelinchiśki tshanti thätaź khekićha, niźaśa źetchinakchiśpanź khekićha; xalla ni ana ćhhulchiśki tshanti qhañtaź khekićha, nïź qoluk śiśtallami. 30 Niźaśa ti anaśum uywita chhetqata, śanku ni sumchikin. Neqhśtan nikhuź ni qäyi niźaśa ni iźqi qhxoś khekićha.’ 31 “Xalla ni źoñź Matiki, nïź chawkh qhana muyuntita niźaśa nïź źkayi quśśiś anjilanakźtan thonakićha, neqhśtan nïź qhan julśkiś julźnakićha. 32 Niźaśa thappacha ni chawkh wathchiś źoñinakaki nïź tukkiś akhsnakićha, neqhśtan nïki ni źoñinaka phalakićha, xaqnuźt tshi üśa itśñi źoñiki phalćhaxa ni chiwunakźkiśtan, xalla niźta irata phalakićha. 33 Niźaśa ni üśhanakaki nïź źewkhuttan uchakićha, niźaśa ni chiwunakaśti nïź śqarkhuttan uchakićha. 34 Neqhśtan ni Reyki khekićha nïź źewqhuttan khiñi źoñinakźkiś: ‘Picha anćhukki ni weth epiź q'ächita źoñinakźkiś; niźaśa anćhukki ni irpiś yoqa tanźna ni Yöś ti yoqa thulźtikiśtanpacha anćhukalta thakśićha. 35 Niźaśa ćhheri eksqatchinćha, neqhśtan anćhukki wethkiś luli thächinćhukćha, niźaśa weriź qhaś pekan anćhukki wethkiś qhaś onanchinćhukćha; niźaśa yaqha wathchiś źoñiźtaqaś oqhlayanami, anćhukki werh qhuykiś qhawśinćhukćha. 36 Niźaśa weriź ana śkitchiś khenami, anćhukki wethkiś śkiti onanchinćhukćha; niźaśa weriź lä khenami anćhukki werh thonśinćhukćha; niźaśa weriź karsilkin khenami anćhukki werh cherśñi thonchinćhukćha.’ 37 Neqhśtan ni źkayi quśśiś źoñinakaki pewkźnakićha: ‘Yöś tata, ¿ćhhul ora am ćhheri ekśi cherźku werhnakki am ćhheri thächintaxo? ¿Niźaśa am qhaś pekñi cherźku werhnakki amkiś qhaś thächintaxo? 38 ¿Niźaśa am yaqha wathchiś źoñiźtaqaś oqhlayñi cherźku, werhnakki am qhuykiś qhawśintaxo, niźaśa ana śkitchiś khen werhnakki am thutśintaxo? 39 ¿Niźaśa läkhichi cherźku uśh karsilkin khen, werhnakki am cherśñi thonśintaxo?’ 40 Ni Reyki qhäśnakićha: ‘Cheqpachal khiwćha ni anćhukaź weth amu quśśiś jilanakźkiś oqźtanakaki, wethkiś thätaźuqaś pächinćhukćha.’ 41 “Xalla neqhśtan ni Reyki nïź śqarqhuttan khiñinakźkiś khekićha: ‘Wethkiśtan saraqa ñexu źoñinaka xalla ni wiñaya uj asñikin, ni uj asñiki ni Saxriźta niźaśa nïź anjilanakźta thakśtaćha, 42 Niźaśa werhki ćhheriź ekźnatćha, neqhśtan anćhukki ana werh luli thächinćhukćha; niźaśa qhaśl pekatućha neqhśtan anćhukki ana werh qhaś likhqatchinćhukćha. 43 Niźaśa yaqha wathchiś źoñiźtaqaś oqhlaychinćha, neqhśtan anćhukki ana werh qhuykiś qhawśinćhukćha; niźaśa werhki ana śkitchiś q'alittaćha, neqhśtan ana werh thutśinćhukćha; niźaśa werhki läkhichintaćha, niźaśa karsilkiśtaćha, neqhśtan anćhukki ana werh thonśñi thonchinćhukćha.’ 44 Neqhśtan ninakaki pewkźnakićha: ‘Tata, ¿ćhhul ora werhnakki am cherchinta ćhheri ekśñi uśh qhaś ekśñi uśh yaqha wathchiś źoñi irata uśh ana śkitchiś uśh läkhichi uśh karsilkiśmi neqhśtan werhnakki ana yanapchinqaya?’ 45 Ni Reyki ninakźkiś qhäśnakićha: ‘Cheqpachal khiwćha thappacha ti weth amu quśśiś jilanakźkiś ana oqśinćhukćha, niźaśa ana wethkiśimi pächinćhukćha.’ 46 Xalla tinakaki ni wiñaya t'akhiśiśkin oqakićha, niźaśa ni źkayi quśśiśnakaki wiñay źetkin oqakićha.” 1 Xalla ni Jesusaki thappacha chï źerźku, nïź thaxintanakźkiś khichićha: 2 –Niźaśa anćhukki śiśśa tshi pukmaxkiśtan ni Paśku phiśta päś khekićha, neqhśtan ni źoñź Matiki kuruśhkiś ch'awkta khiśxapa thätaź khekićha. 3 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni lï utt'ayñinaka niźaśa ni wath qamchi ephnakami akhsićha, ni Caifás qhuy kanchikiś, xalla nïki ni timlu chawkh jilirinaka irpiñitaćha, 4 neqhśtan ninakaki Jesusa millk'untiźku chawkhźku konqatśxapa qaśśićha. 5 Xalla ninakaki tuź khetćha: –Anaź phiśtikiś tanś wali khesaćha, niźaśa ana ni źoñinaka ch'axmi päxu. 6 Jesusaki Betania khita wathkiśtaćha, ni Simunź qhuykiś nïki moqhchi xañchichiś khitataćha; 7 xalla neqhś khen tsha mätaq źon makhatźkichinćha, ta źonki tshi xor p'il putillkiś perfumi śhipi añcha jila walurchiś śhikchinćha. Ni ora Jesusaki miśkiśtaćha, na źonki Jesusiź achkiś ni perfumi alśinćha. 8 Xalla ni cherźku ni thaxintanakaki źaxwchićha, neqhśtan tuź khichićha: –¿Qhaźtikiśtan ti inaru pasqatxo? 9 Tïki taź päśuñ tuychukataćha, neqhśtan ni thaqhir źoñinakźkiś yanapśxapa. 10 Jesusaki ni chïñi nonźku, ninakźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan ta źonatan śhikhiśxo? Ta źonki wethkiś añcha śuma pächinćha. 11 Anćhukaltaki thaqhir źoñinaka panqaś źelakićha, niźaśa werhki anal anćhukatan tira źelaćha. 12 Xalla Ta źonaź ni perfumi weth xañchikiś alźkan pätaki, tukitan weth xañchi thatta khiśxapa thakśśinćha. 13 Cheqpachal chiyućha xaqhsi yoqkinami ti Yöś śuma kintu parlita khećhaxa, xalla nikhuśaqaś täźa pätaki parlita khekićha, xalla nuź Ta źon khuñśta khiśxapaki. 14 Niźaśa tshi nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźkiśtan, ni Judas Iscariote ni timlu chawkh jilirinaka cherśñi oqhchićha 15 niźaśa ninakźkiś khichićha: –Werhki anćhukakiś Jesusa thäsaćha niźaśa: ¿Qhaźuź anćhuk wethkiś thäsaxo? Neqhśtan ninakaki chheph qhalu päś thächićha. 16 Niźtikiśtan ni Judaski Jesusa śinapora thäśxapa qhuratćha. 17 Ni phiśta qallantiñi thuñkiśiki ana liwaturźtan päta t'anta lulhśtaćha, nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś makhatźku pewkśićha: –¿Xaqhsikin werhnak thakśñim pekxo, ni Paśku ćhheri lulhśxapaxo? 18 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Jerusalén watha oqa, tshi źoñź qhuya niźaśa nïźkiś khekićha: ‘Ni thaxiñiki khićha: Weth oraki keźullaćha, niźaśa am qhuyal thonaćha weth thaxintanakźtanpacha ni Paśku phiśta päyi.’ 19 Ni thaxintanakaki Jesusaź chïtakama pächićha, niźaśa ni Paśku lulhśxapa thakśićha. 20 Wënxapa khistan, Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźtan miśkiś julśićha; 21 niźaśa ni lulhkan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cheqpachal khiwćha anćhukakiśtan tshïsuña werh millk'untakićha. 22 Neqhśtan ninakaki añcha t'aqhirtichićha, niźaśa ninakaki ninakpora pewksasi qallantichićha: –Tata, ¿werh khesaxo? 23 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Tshïsuña nïź t'anta weth chuwkiś t'awźźa xalla nïź werh millk'untakićha. 24 Xalla ni źoñź Matiki ni khjirta patxparuź oqhćha; ¡aywira, ni millk'untiñi źoñi! Xalla ni źoñiki ana mathta khiśtaźl waliki. 25 Ni millk'untiñi Judaski pewkśićha: –Thaxiñi, ¿werh khesaxo? –Jesusaki qhäśićha –amćha chïchamki. 26 Neqhśtan nuź lulhkan Jesusaki t'anta tanźku Yöśkin sparakiź khikan chïchićha, neqhśtan t'anta ćh'alhźku, nïź thaxintanakźkiś thächićha, tuź khikan: –Tanźna niźaśa lulhźna, tïćha weth xañchiki. 27 Neqhśtan tshi tasa nïź qharkiś tanźku Yöśkin sparakiź khikan chïchićha, xalla neqhśtan nïź thaxintanakźkiś thächićha tuź khikan: –Thappacha anćhukki ti taskiśtan likhźna, 28 xalla tïki weth lhokhćha, niźaśa uśhka ućhunnakaź palt'ita khekićha, 29 Cheqpachal chiyućha, anal iya likaćha ni uw muntikiś poqchi winu, ni weth Ephź irpiś wathkiś anćhukatan ni ew winu likhśkama. 30 Xalla neqhśtan salmukiś tshi Yöś wirsu itsku, Olivu khita kuru oqhchićha. 31 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Thappacha anćhukki wethkiś ana thapa quśśiś ti chhaña khisnakićha. Xalla nuź ni khjirtikiśiki khićha: ‘Ni üśa awatiriki kontaź khekićha neqhśtan ni üśhanakaki wichansnakićha’ 32 Xalla neqhśtan jakatatźkuki, werhki Galilea khita wathkin anćhuk wilta akhźnaćha. 33 Neqhśtan Piruki qhäśićha: –Thappacha tinakaź ana amkiś quśśiś khisnanami, werhki anal kephsnaćha. 34 Jesusaki nïźkiś khichićha: –Cheqpachal chiyućha, ti chhaña, ima wallpaź piśk wilta qhawan, amki chheph wilta werh anam maśakićha. 35 Niźaśa Piruki thurt'ichićha: –Amtan chika tikhś khenami, anapan am ekaćha. Niźaśa thappacha ni thaxintanakaki nuźuśaqaś chiyatćha. 36 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtan Getsemaní khita yoqa oqhchićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Anćhukki teqhś julźna, niźaśa werhki ninakhul mayiśkaćha. 37 Neqhśtan Piru niźaśa Zebedeoź pukultan machhnaka chhichchićha, neqhśtan añcha llakita tsukhchi quśśiś khissićha. 38 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Weth animuki añcha llakitaćha, niźaśa tikhśukapanćha. Anćhukki teqhś wethtan ekla, niźaśa anaź thxaxakićha. 39 Neqhśtan Jesusaki tshi qoluk tukkin oqźku yoqkiś pokt'ichićha, neqhśtan Yöśkin mayiśichićha tuź khikan: “Weth tatay, amiź munanaki ti t'aqhiśaki liwriyalla, anax weth quś pektakama khila, ans amiź pektax khila.” 40 Neqhśtan Jesusaki ni chhepulan thaxintanakźkin kephźkichićha, niźaśa ninaka thxaxñi śalchićha. Piruźkiś khichićha: –¿Ana źeli atchamqaya wethtan tshi jejapachami? 41 Anćhukki anaź thxaxakićha niźaśa źelhkanpanź źela, Yöśkin mayiśkan ana ujkiś thxotsxapa, niźaśa anćhuka animuki śuma quśtanćha, ans anćhukki añcha aś upaćha. 42 Neqhśtan Jesusaki wilta oqźku tuź mayiśichićha: “Weth tatay, anaźlax ti weth llakkiśtan t'aqhiśiś tshitsqati atchuka nïki, am quśkamax khila.” 43 Neqhśtan Jesusaki wilta nïź thaxintanakźkin kephźkichićha, niźaśa wilta thxaxñi śalchiśaqaśśa, ninakź źhukiki añcha thxaxi thonqatatćha. 44 Neqhśtan ninaka ekku, tïźtan cheph wilta mayiśi oqhchićha, ni chïta taqunakaśaqaś mayiśichićha. 45 Xalla neqhśtan xaqhsikintaźlax nïź thaxintanaka xalla nikhu kephchićha, niźaśa ninakźkiś khichićha: –Xaśiki thxaxźna niźaśa jejźna. Ni oraki irantiźkichićha, ni źoñź Matiki thäta khiśtanćha, ni ujchiś źoñinakź qharkiś. 46 Źäźna oqhla; neqhś thonćha ni werh millk'untiñiki. 47 Jesusaź tira ninakźtan parlan, ninakźkiśtan tshïsuña qhalu piśkchiś thaxintanakźkiśtan, Judaski tama źoñinakźtan irantiźkichićha ni źoñinakaki muspa wakiyaśśi paqh kuchillunakchiś niźaśa xwatś tuñinakchiś thonchićha. Ninakaki ni timlu chawkh jilirinakź t'aqkiśtantaćha niźaśa ni wath qamchi ephnakźkiśtantaćha. 48 Ni millk'untiñi Judaski, tukitan qaśśićha, tuź khikan: “Werhki tshi źoñil chhulźnaćha xalla nïćha nïki, neqhśtan ni chhichakićha.” 49 Xalla nuź Jesusiźkiś makhatźku ni Judaski khichićha: –¡Thaxiñi, Tata! Neqhśtan Jesusa chhulśićha. 50 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Maśi, ¿ćhhulkinam thonxo? Neqhśtan ni źoñinakaki, Jesusa tanźku chhichchićha. 51 Neqhśtan tshïsuña ni Jesusiźkiśtan, nïź paqh kuchillu xöźku ni timlu jilirinaka irpiñiź uywita źoñź khuñi potźinchićha. 52 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Ni am paqh kuchillu śhoxśkiś ni kuchillu śhoxźna. Niźaśa thappacha ni paqh kuchillźtan qichasñiki, niźaśaqaś ni paqh kuchillźtan konta tikhźnakićha. 53 ¿Anćhukki anaź śiśśa werhki weth Ephźkin rokt'itasaź nïki? Niźaśa nïki anśpacha qhalu piśkchiś t'aqa jila nïź anjilanaka kuchanźkitasaćha. 54 ¿Xalla nuź khitasaź nïki, xaqhnuź ni Khjirtakama wattasa? Xalla nuź wattasaź nïki anaź ni Khjirti patxparu wattasaćha. 55 Xalla neqhśtan Jesusaki ni thonchi źoñinakźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhukki ni paqh kuchillunakchiś niźaśa ni xwatś tuñinakchiś tshi thañiźtaqaś werh tanśxapa thonchinćhuk qhaźtataxo? Niźaśa werhki śapuru ni timlukiś thaxinkan źelhchinćha, niźaśa anapan werh tanchinćhukćha. 56 Xalla neqhśtan thapa ti watñinakaki ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirta patxparuź watćha. Niźaśa ni pachaki, thappacha nïź thaxintanakaki, Jesusa śinalla ekku śhoxśićha. 57 Xalla ni Jesusa tanñi źoñinakaki, ni Caifás ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiź qhuya chhichchićha, nikhuki ni lï utt'ayñinaka niźaśa ni wath qamchi ephnaka akhsi źelatćha. 58 Piruki aźkinxapuñ apśićha ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiź qhuy kancha luśhkama. Niźaśa neqhś eklichićha ni timlu ichñinakźtan, ćhhuluqat wataki xalla ni cherśxapa. 59 Ni Chawkh Jilirinakź irpiñiźtan, niźaśa thappacha ni chawkh jilir maśinakami, Jesusiź ujnakaź qhuratćha, neqhśtan Jesusa konqatśxapa, 60 niźaśa thapaman źoñinaka thonatćha toskar tawqźtan, xalla neqhśtan anapan uj waćhatćha. Neqhśtan pukultan źoñinaka thonchićha, 61 tuź khikan thurt'atćha: –Ti źoñiki khichićha: ‘Werhki ti Yöś Timlu palhźnasaćha, neqhśtan chephmaxkiś źinźnasaćha.’ 62 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki tshitsku Jesusa pewkśićha: –¿Anam śinta qhäśla? ¿Ćhhulut ti źoñinaka amtan moq'u chïxo? 63 Xalla nuźkhenami ni Jesusaki anapan tawqchićha. Ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki nïźkiś khichićha: –Ni źethñi Yöś thükiś am pewkźnaćha, qhanakamam chiyakićha. Amki Mesías ni Yöś Matimqaya. 64 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Amćha chïchamki. Niźaśa werhki khiwćha teqhśtanpachaź cherakićha ni źoñź Matiki ni aśśiś Yöś źewqhuttan julśi, niźaśa ni tsewkta pachkiśtan tshirtaypikiś thonñi cherakićha. 65 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki źaxwa nïź śkiti xwarśićha neqhśtan nïź źaxwa thëśxapa, tuź khichićha: –¡Ti źoñiki Yöśkin chuchchićha! ¿Ćhhuluź iya pekasaxo tïź moq'u chïñixo? Anćhukki tïź ana śum taqu nonśinćhukćha; 66 ¿xaśiki anćhuk qhaźtaź nayxo? Ninakaki qhäśićha: –Ujchiśśa tïki, niźaśa tikhśtanćha. 67 Neqhśtan Jesusiź yukhkiś thjutchićha niźaśa ćhakhśićha. Niźaśa yaqhapanakaki Jesusiź yukhkiś qichchićha, 68 tuź khikan: –Amki Mesías khitamla, ¡Xaśiki paxalla, jëkht am qichchixo! 69 Ni ora Piruki śawk qhuy kanchikiś źelatćha. Xalla nuź źelan tsha uywitiki nïźkiś makhatźku palxaychinćha tuź khikan: –Amki oqhlayñamśaqaśla, ni Galilea wathchiś Jesusiźtan. 70 Neqhśtan Piruki thappacha ni źoñinakź tukkiś ana paxñi chïchićha, tuź khikan: –Anal śiśućha ćhhulkiśtanqam chïćhani. 71 Neqhśtan Piruki śana oqhchićha, niźaśa yaqha źonki Piru cherźku yaqhanakźkiś khichinśaqaśśa: –Tïki Nazaret wathchiś Jesusiźtan oqhlayatćha. 72 Niźtaśaqaś Piruki thurt'ikan wilta ana maśśićha: –¡Anal ti źoñi paxućha! 73 Neqhśtan tshi upakiźtan, neqhś źelhñi źoñinakaki Piruźkiś makhatźkichićha tuź khikan: –Cheqapan, amki ninakźkiśtam śaqaślani. Niźaśa ni am chïchïśmi naychukaćha. 74 Neqhśtan Piruki toskarkiśtan thurt'i qallantichićha, tuź khikan: –¡Anapan ti źoñi paxućha! Ni orapacha tshi wallpa qhawchićha, 75 Neqhśtan Piruki khuñśićha Jesusiź chïta: “Ima piśk wilta wallpaź qhawan, amki chheph wiltam ana werh maśakićha.” Neqhśtan ulanźku Piruki añcha ira qächićha. 1 Neqhśtan qhanźkitan thappacha ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni judiu wath qamchi ephnakźtan palt'ichićha Jesusa konśxapa. 2 Niźaśa Jesusa ćhelhźku Pilauźkin chhichchićha neqhśtan irpiñiźkiś thächićha. 3 Neqhśtan ni Judas Jesusa millk'untiñiki, ni Jesusa konśxapa thätaź khen añcha quś ćhakhchićha, neqhśtan ni chheph qhalu päś thepunchićha ni timlu chawkh jilirinakźkiś niźaśa ni wath qamchi ephnakźkiś, 4 tuź khikan: –Werhki uj pächinćha, tshi ana ujchiś lhokh konśxapa thäku. Neqhśtan ninakaki nïźkiś qhäśićha: –¿Xalla nïki werhnakki anal śiśpekućha? ¡Am ćhhultaqiź nïki! 5 Xalla neqhśtan Judaski ni timlukiś ni päśnaka thxotanchićha, neqhśtan oqźku xora jerźku tikhśićha. 6 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinakaki ni päś aptaśku khichićha: –Ti päśki ni ana ujchiś lhokhkiś tinsićha; anaź ućhumnakki ni päś akhś kajunkiś uchi atasaćha. 7 Neqhśtan ninakaki palt'iźku ni päśtan tshi yoqa qhaychićha Alfarero khita, ti yoqaki yaqha wathchiś źoñinaka thatśxapataćha. 8 Xalla niźtikiśtan ni yoqaki anśkama, ‘Lhokh yoqa khitaćha.’ 9 Xalla nuź ni Jeremías Yöśkiśtan chïñiź chïtaki watchićha: “Ni chheph qhalu päś tanśićha, ni päśki tshi źoñi qhayñi walurchiśtaćha, xalla nïki Israelź matinakaź uchśtataćha, 10 niźaśa ni päśtan Alfarero khita yoqa qhaychićha, xaqhnuź Yöś werh kuchanźkitćhaxa.” 11 Jesusaki ni irpiñi jilirźkin chhichtaćha, ni jiliriki pewkśićha: –¿Amki ti judiunakź Reyimqaya? Jesusaki qhäśićha –Amim chïćha. 12 Niźaśa ni timlu chawkh jilirinakaki niźaśa ni wath qamchi ephnakami ti Jesusaki ujchiśśa khetćha, nuźkhenami Jesusaki anapan qhäśićha. 13 Xalla neqhśtan ni Pilatuki nïźkiś pewkśićha: –Anam nonźla, thappacha ti źoñinakaki amtan moq'uź chïla. 14 Nuź khenami Jesusaki anapan ćhhulumi tawqchićha; niźtikiśtan Pilatuki muspa iśpantichi khissićha niźaśa ana qhaźkhiyi atatćha. 15 Ni phiśtikiśki ni irpiñi tshi tanta źoñi kuchśñipantaćha, źoñinakaź illśtakama. 16 Xalla neqhśtan Barrabás khita walxa phiru tanta źelatćha; 17 niźaśa ninakaź akhsi khen, Pilatuki ninakźkiś pewkśićha: –¿Xaqsiltapan anćhuk kuchśñi pekxo: Ni Barrabás uśh ni Jesusa Criśtu khita? 18 Xalla ni Pilatuki näśićha Jesusa ćhhaxwkuqaś nïźkiś thätqalćha. 19 Niźaśa Pilatuź ni juchjiptayś julśkiś julśiź khen, nïź thunki chïźkaxu chuchanźkichinćha: “Ana ti źkayi quśśiś źoñźkiś mitiśa, amiź khen tiśwen añcha tsukhchuka ćhhüśinćha.” 20 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinakaki niźaśa ni wath qamchi ephnakaki ni tama źoñinakkiś śuma tawqźtan chïchićha, ni Barrabás liwri kuchśinaxu, niźaśa Jesusa konaxu. 21 Ni irpiñiki wilta ninakźkiś pewkśićha: –¿Xaqsita ti pukultankiśtan kuchśñi pekxo? Ninakaki khichićha: –¡Ni Barrabás! 22 Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaź kheki ni Jesús Mesías khita źoñźtan? Thappacha ni źoñinakaki qhäśićha: –¡Kuruśhkiś ch'awkźna! 23 Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś khichićha: –¿Tïki ćhhulu ana wali pächitaxo? Xalla ni źoñinakaki tshanti qhawchićha tuź khikan: –¡Kuruśhkiś ch'awktax khila! 24 Neqhśtan ni Pilatuki ana nïź amta atchićha, ans ni ch'axmiki tshantitaćha, niźtikiśtan ni Pilatuki qhaśtan nïź qhara axwśićha ni źoñinakź tukkiś, tuź khikan: –Ti źkayi quśśiś źoñź lhokhkiśtan, werhki anal ujchiś khećha; anćhukź ujchiś khekićha. 25 Thappacha ni źoñinakaki qhäśićha: –¡Tïź lhokhki wethnakakiś khila niźaśa wethnaka matinakźkiśimi! 26 Neqhśtan Pilatuki ni Barrabás liwri kuchśićha; xalla neqhśtan Jesusa xwatqati kuchanchićha, niźaśa kuruśhkiś ch'awkta khiśxapa thächićha. 27 Niźaśa ni irpiñiź śultatunakaki Jesusa ni irpiñiź kanchikin chhichchićha, xalla neqhśtan thappacha ninakź maśinaka akhśićha nïź muytata. 28 Neqhśtan Jesusiź śkiti qhañśku lhokh śkiti thutśićha 29 niźaśa tshi ch'apkiśtan päta pillu achkiś skarsinchićha, niźaśa tshi wara nïź źew qharkiś tansqatchićha. Xalla neqhśtan ninakaki nïź tukkiś killśićha ni iñarkan: –¡Xallalla ti judiunakź Rey! 30 Niźaśa nïźkiś thjutchićha, niźaśa ni warźtanpacha achśkiś t'ethqatchićha. 31 Xalla nuź ni Jesusa iñarźku ni lhokh śkiti śhoqźinchićha, neqhśtan nïź perśun śkiti thutźku kuruśhkiś ch'awkśxapa chhichchićha. 32 Ni wathkiśtan ulanźkan tshi Simuna Cirene wathchiś źoñi śalchićha, xalla nïźkiś Jesusiź kuruśha anakhiñi anakhiñi quźqatchićha. 33 Xalla neqhśtan Gólgota khita yoqa irantiźku, (ni Golgotaki tuź khićha “t'oxluź yoqa”), 34 neqhśtan mirra winuźtan t'axźta Jesusiźkiś thächićha; xalla neqhśtan Jesusaki ni mallśku ana likhś pekchićha. 35 Neqhśtan kuruśhkiś ch'awkźku, ni śultatunakaki Jesusiź śkiti yatxatasku ninakpora toxśićha, xalla ni Yöśkiśtan chïñiź chïtakama wataxu, xalla nïki tuź khetćha: Ninakpora weth śkiti toxśićha, niźaśa weth śkitkiś yatxatassićha. 36 Neqhśtan ni cheqśxapa neqhś julśićha. 37 Niźaśa nïź achś juntuñ tshi maśiñi acha khjirta ch'awkźinchićha, xalla neqhśiki nïź tikhźta uj khjirźintataćha. Xalla ni khjirtaki tuź khetćha: “Xalla ti Jesusaki, ni judiu źoñinakź Reyćha.” 38 Niźaśa Jesusiźtan chika pukultan thañinaka ch'awktaśaqaśśa, tshïki źew qhuttan, niźaśa tshïki śqar qhuttan. 39 Niźaśa neqhś watñi źoñinakaki, ar aratćha niźaśa acha xwatźinatćha 40 tuź khikan: –¡Amki timlu palhźnaź khiñamtala, neqhśtan chheph maxkiśtan wilta źinźnaź khiñamla! ¡Niźaśa Yöś Matimźlax nïki perśunpacha liwrïsna, niźaśa kuruśhkiśtan śhujźka! 41 Niźtaśaqaś ni timlu chawkh jilirinakaki, niźaśa ni judiuź lï utt'ayñinakami niźaśa wath qamchi ephnakami Jesusa iñarchićha, tuź khikan: 42 –Yeqha źoñinakaki liwrïchićha, perśunpachaśti anaź liwrïi atćha. Tïki Israelź Reyźlax nïki: ¡Kuruśhkiśtan śhujźkila, xalla neqhśtan ućhumnakki nïźkiś kiriyakićha! 43 Xalla tïki ni Yöśkiś tassićha, xaśiki pekkukex liwrïlalla, xalla tïki tuź khichićha: “Werhki Yöś Matćha.” 44 Niźtaśaqaś ni kuruśhkiś ch'awkta thañinakaki Jesusa ar archićha. 45 Taypurkiśtanpacha śeśikëkama, thappacha ti yoqaki sumchi laqha khissićha. 46 Ni orapacha Jesusaki thapa aśtan qhawchićha: “Elí, Elí ¿lemá sabactani?” Khikan: (Ti taquki khićha: “Weth Yöś, weth Yöś ¿qhaźtikiśtan werh xaytichamtaxo?”) 47 Yaqhapa neqhś źelhñi źoñinakaki ni taqu nonźku khichićha: –Tïki ni Elías Yöśkiśtan chïñiź qhawźa. 48 Neqhśtan tshi ninakźkiśtan śathchićha, niźaśa tshi tuñkiś esponjiźtan jerźku xar winkiś ch'iyśićha neqhśtan ni tuñźtan likhqatś pekchićha. 49 Neqhśtan yaqhapanakaśti khichićha: –Thewźna, Elías thonñiź cherakićha xaqnuźuqat liwriyaćhani. 50 Neqhśtan Jesusaki tshanti qhawchićha, niźaśa nuźkiś nïź animu thächićha. 51 Ni orapacha ni timlukiś tarhźta pañuki piśkkiś xwarsićha, tsewktan qossuk. Niźaśa ti yoqaki cheqhinchićha niźaśa ni maś aqhinakami k'akchićha 52 niźaśa ni puyinakaki khetsićha, niźaśa ni wakchi źkayi quśśiś tikhśi źoñinakaki jakatatchićha ti qamañkin. 53 Neqhśtan ninakź puykiśtan ulanchićha ni Jesusiź jakatattikiśtan, niźaśa ni źkayi Jerusalén chawkh wathkiś luśhśićha, xalla neqhśiki wakchi źoñinakaki cherchićha. 54 Xalla ni kapitan niźaśa nïźtan chika Jesusa cheqśñi źoñinakaki, ti yoqa cheqhinsqatkan xwarñi cherchićha niźaśa thapa neqhś watñinaka ninakaki eqhsku khichićha: –¡Cheqapan ti źoñiki Yöś Mati taqalćha! 55 Niźaśa tshi qhaźultan mätaqanakaki aźkiśtan cheqźkatćha, tinakaki Galilea wathkiśtanpacha Jesusa apźkitqalćha niźaśa ni yanaptqalćha. 56 Niźaśa ninakźkiśtan tinakataćha, María Magdalena, tsha Marïki Santiaguźtan Jusiź ninakź mätaćha, niźaśa Zebedeoź matinakź mä źelatćha. 57 Thuñiź qattan, tshi źelinchiś źoñi thonchićha José khita Arimatea khita wathchiś, xalla tïki Jesusiź thaxintaśaqaśtaqalćha. 58 Neqhśtan ni Jusiki Pilatu cherśñi oqhchićha, niźaśa ni Jesusiź tikhśi xañchi maychićha. Neqhśtan ni Pilatuki ni xañchi thäxu mantichićha, 59 niźaśa Joseki ni tikhśi xañchi aptaśku tshi śuma źkayi pañkiś thelhśićha 60 neqhśtan nïki nïź ew puykiś makhśićha, niźaśa nïki tshi maś aqhkiś phetqatqalćha. Neqhśtan tshi paqh maśtan ni puyi chawkhźku oqhchićha. 61 Neqhśtan María Magdalenki tsha yaqha Mariyatan, ni puyiź tukkin julśi eklichinćha. 62 Xalla ni thakś thuñź xaqataźpacha, ni cheqan timlu chawkh jilirinakaki niźaśa ni fariseo źoñinakaki Pilatuźtan akhsićha, 63 niźaśa nïźkiś khichićha: –Tata, werhnakki ni toskar źoñźkiśtan khuñśinćha, nïki ti yoqkiś źethkan khichićha: ‘Chhephmaxkiśtan jakatataćha.’ 64 Niźtikiśtan amki ni puyi chheph maxkama cheqśñi kuchśnalla, niźaśa nïź thaxintanakaki wën thonźku ni xañchi khiźnasaćha, neqhśtan ti źoñinakźkiś chiyasaćha jakatatchićha khikan. Xalla niźtikiśtan ni anśta toskaraki tshanti khesaćha ni tukita chïta toskarkiśtanaki. 65 Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś khichićha: –Xalla nikhu anćhukalta cheqśñi śultatunaka źelhćha. Niźaśa oqa ni puyi śumpacha chawkhźka, anćhukaź atta kama. 66 Neqhśtan ninakaki oqźku ni puyi śumpacha chawkhśićha niźaśa ni chawkhźta paqh maśkiś tshi teqśchimpu teqśićha; niźaśa xalla neqhśi ni cheqśñi śultatunaka ekchićha. 1 Śawatu jejś thuñiź wattan, niźaśa wënxapa khistan ni śimana qallantiñi thuñkiśiki, María Magdalenki niźaśa yaqha Marïki ni puyi cherśñi oqhchićha. 2 Niźaśa ni orapacha tshi anawal yoqa cheqhinsqatñi watchićha, xalla ni oraki Yöś anjilaź tsewktan śhujźkichiki, niźaśa ni puyiź nikhu makhatchićha, neqhśtan ni puyi chawkhta maś qisqatźku neqhś julśićha. 3 Ni anjilaki tshi llijw llijwñiźtaqaś qhanatćha, niźaśa nïź śkitiki tshi qhatñiźtaqaś chiwitaćha. 4 Xalla ni cherźku ni śultatunakaki añcha tsukhchi tikhśiźtaqaś khissićha. 5 Niźaśa ni anjilaki ni mätaqanakźkiś khichićha: –Anćhukki anaź eqhsna. Werhki śiśućha xalla ni kuruśhkiś ch'awkta Jesusaź qhurćha anćhukki. 6 Niźaśa nïki jakatatchićha anaź teqhś źelhćha, xaqhnuź maśinchitaźlaxa xalla ni kama. Niźaśa anćhukkiź thona ni xañchi nonta yoqa cherśñi. 7 Niźaśa anśpachaź oqa ni thaxintanakźkin maśñi: ‘Jesusaki tikhśikiśtan jakatatchićha, niźaśa Galilea watha anćhuka tukiź oqhćha xalla nikhuź anćhukki ni cherakićha.’ Xalla tïtaćha anćhukakiś chiya khitaki. 8 Neqhśtan ni mätaqanakaki ni puykiśtan apura oqhchićha, niźaśa añcha tsukhchi chipa śatipariju oqhchićha ni ew kintu ni thaxintanakźkiś maśñi. 9 Xalla nuź oqan Jesusaki ninakźkiś thensićha, neqhśtan Jesusaki ninaka tsänchićha. Neqhśtan ninakaki Jesusiźkiś makhatźku nïź qhxochkiś źkorźku amtichićha, 10 neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anaź eqhsna, weth jilanakźkin maśka Galilea wathax oqhla, xalla nikhuź werh cherakićha. 11 Niźaśa ni mätaqaź nuź oqan, tshïsuña ni cheqśñi śultatunakźkiśtan ni chawkh watha oqhchićha, neqhśtan ni timlu chawkh jilirinakźkiś ćhhulu neqhś watćhaxa xalla ni maśśićha. 12 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinakaki ni wath qamchi ephnakźtan akhsićha, niźaśa nuź akhsku palt'ichićha. Neqhśtan ni śultatunakźkiś taź päś thächićha, 13 tuź khikan: –Anćhukki chiyakićha tuź khikan: ‘Wën werhnakaź thxaxan, ni Jesusiź thaxintanakaki thonźku ni Jesusiź xañchi khiźku oqhchićha.’ 14 Niźaśa ni irpiñiki ti kintu śiśakiź nïki, werhnakki ninaka llullśnaćha niźaśa werhnakki anćhuk liwriyaćha. 15 Neqhśtan ni śultatunakaki ni päś tanśićha, niźaśa ni timlu chawkh jilirinakaź chïtakama pächićha. Xalla ti kintuki ni judiu źoñinakźkiś töxkama waqaychićha. 16 Neqhśtan ni qhalu tshichiś thaxintanakaki Galilea watha oqhchićha, niźaśa ni Jesusiź toqinśt'ita kurkin. 17 Xalla neqhśtan ni Jesusa cherźku ninakaki Jesusiźkiś amtichićha, niźtami yaqhapanakaki teqinaśatćha. 18 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś makhatźku khichićha: –Yöśki wethkiś ti tsewkta pachkin niźaśa ti yoqkiś thapa jiliri thächićha. 19 Niźaśa anćhukki thapa ti chawkh wathqhutñiź oqa, niźaśa weth thaxintanakaź khisqatakićha; neqhśtan anćhukki ni Yöś Efesios ni Yöś Machh ni Yöś Espíritu Santuź thükiś wawtisakićha, 20 niźaśa anćhukki thaxnakićha ni źoñinakźkiś thapa ni anćhukakiś chïtanaka kaśaxu. Niźaśa werhki śapuru anćhukatan chikal khećha ti yoqa tukuśinskama. Xalla nuźox khila. 1 Xalla tuź qallantichićha ni Yöś śuma kintu parli Yöś Machhśkiśtan, Jesusaki Yöś kuchanźkitaćha. 2 Isaías Yöśkiśtan chïñiź khjirtikiśiki, tuź khjirtaćha: “Werhki weth taqu palxayñi am tukkiś kuchanźkućha, niźaśa am jikhś thakśinaxu. 3 Tshi xora ni ch'eqti yoqkin qhawćha: ‘Tatź jikhś thakśnakićha; tshi śoq'u jikhś khetźinakićha.’ ” 4 Xalla nuź Juan Wawtistaki ch'eqti yoqkin źoñinaka wawtiskan thonchićha, anćhukki Yöśkin quś thutźnaxu, wawtista khiśxapa anćhuka uj pertunta khiśxapa. 5 Thapa źoñinakaki nonśñi oqhchićha Juanźkin, Judea khita yoqkiśtan niźaśa Jerusalén khita wathkiśtan; ninakaź uj pampachtikiśtan, Juanki Jordán pujkiś wawtisatćha. 6 Juanź śkitiki camelluź chomkiśtan pätataćha, nïź tshayimi śqiśkiśtan pätataćha; niźaśa nïź luliki śher śherñitaćha niźaśa munti misk'inaka lulhñitaćha. 7 Juanki oqhlaykan źoñinakźkiś palxaychićha, tuź khikan: “Tshïki weth xaruź thonćha, xalla nïćha wethkiśtan tshan aśśiśki, nïźkiś anal wakiśućha nïź ćhhata jerźku śhoqhśiñimi. 8 Werhki qhaśtanqaś anćhuk wawtisinćha; ni thonñiki Espíritu Santuźtanź wawtisakićha.” 9 Xalla ni thuñiran Jesusaki Nazaret khita wathkiśtan oqhchićha, ni Nazaret wathaki Galilea yoqkiśtaćha. Juanki Jesusa wawtissićha ni Jordán pujkiś. 10 Jesusaki qhaśkiśtan wax ulnawk khen, Jesusaki ni tsewkta yoqa khetsñi cherchićha, ni Espirituki palomaźtaqaś nïź tsektuñpacha śhujźkiñi. 11 Neqhśtan tsewktan tshi xora palxayźkiñi nonśićha, tuź khikan: “Amćha weth q'ay Matimki, werhki am illśinpanćha.” 12 Neqhśtan Yöś Espirituki, Jesusa ch'eqti yoqkin chhichchićha. 13 Neqhśtan Jesusaki paqhpik qhalu thuñi źelhchićha ni k'ith uywanakźtan, niźaśa ni Saxraki ujkiś thxotsqatś pekatćha. Neqhśtan Yöś anjilanakaki Jesusa quśhñi thonchićha. 14 Juan karsilkiś chawkhtikiśtan, Jesusaki ni Galilea khita watha oqhchićha, Yöś irpiś watha niźaśa Yöś śuma kintu palxaykan. 15 Jesusaki tuź khikan palxaychićha: “Ni chïta thuñiki irantiźkichićha, niźaśa ni Yöś irpiś wathaki keźullaćha. Yöśkinź qhutźna niźaśa nïź śuma kintu thapa quśtan katoqakicha.” 16 Jesusaki oqatćha ni Galilea khita qot atkiś, xalla nuź oqhkan pukultan jilaśullka cherchićha, Simunźtan Andrestan. Ch'iś tanñinakataćha, ninakaki ni ch'iś tanś kakuna qhaśkiś thxotźnatćha. 17 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Werh apźka, werhki źoñi tanñi anćhuk khisqataćha. 18 Neqhśtan ni ora pacha ninakaki, ch'iś tanś kakuna ekku Jesusiźtan chika oqhchićha. 19 Jesusaki tshi qolukulla nawkhxapa oqźku cherchićha, Santiaguźtan Juanźtan, ni Zebedeoź machhnaka, ni pukultan źoñinakaki walsikiś źelatćha ch'iś tanś kakuna t'irkan. 20 Jesusaki ninaka qhawśićha; ninakaki Zebedeo khita ninakź eph ekchićha ni walsikiś nïź piwuna nakźtan, neqhśtan Jesusiźtan oqhchićha. 21 Cafarnaúm khita watha irantichićha; ni jejś thuñkiś Jesusaki luśhśićha ni akhs qhuykiś, neqhśtan Jesusaki thaxni qallantichićha. 22 Ni źoñinakaki nïź thaxnan añcha iśpantichićha; niźaśa chawkh jiliriźtaqaś thaxnatćha, ana ni judiuź lï utt'ayñi źoñinakaźtaqaś. 23 Ni akhs qhuykiśpacha tshi yenqhaź tanta źoñi źelatćha, ni źoñiki qhawchićha: 24 –¿Qhaźtikiśtan am wethnakakiś mitiśxo, Jesusa Nazaret wathchiś źoñimla? ¿Werhnak aqi thonchamqaya? Werh am paxućha niźaśa ampan śiśućha śuma Yöś Matimpanćha. 25 Neqhśtan Jesusaki yenqhiźkiś ujśićha, tuź khikan: –¡Ch'uj źela Ti źoñźkiśtan ulna! 26 Neqhśtan yenqhaki, ni źoñi cheqhinsqatchicha thapa aśtan qhawkan ulanchićha, ni źoñźkiśtan. 27 Thappacha niźta cherźku źoñinakaki añcha tsukhchićha, ninakpora pewksasatćha: –¿Ćhhulut niźta tïxo? ¡Ćhhulut ti ew taqu thaxinxo ti źoñiki jiliriźtaqaś aśśiśśa! ¡Yanqhamiź chhetqatćha, ni yenqhaki tïź taqumiź kaśśa! 28 Niźaśa rattulla śiśśićha ni Jesusiź pätanakaki, thappacha ni Galilea muytata. 29 Neqhśtan akhs qhuykiśtan ulanźku, oqhchićha ni Jesusaki Santiaguźtan Juanźtan, niźaśa Simón Andrés qhuya. 30 Neqhśtan qhuya luśhku, Jesusiźkiś maśśićha, ni Piruź axmuś mäki aphśkiś źelatćha; ćh'ulhñi konkiś läkichi. 31 Jesusaki makhatźku näźa qhara tanźku tshithsqatchićha; ni orapacha ni ćh'ulhñi kona saraqchićha, neqhśtan na źonki ninakźkiś liwarpaychinćha. 32 Thuñiź qattan śeślaqa, Jesusiźkiś śhikchićha wakchi ni läkhichi źoñinaka, niźaśa yenqhaź tanta źoñinakami; 33 thappacha ni wathchiś źoñinakaki akhsićha Simunź qhuy śanku. 34 Jesusaki thapaman läkhichi źoñinaka ćhhetinchićha, niźaśa ni źoñinakźkiśtan wakchi anaśum yenqhanaka chhetqatchićha; niźaśa Jesusaki ni anaśum yenqhanaka ana chïqatatćha, ninakaki Jesusa paxatćha. 35 Chawkh qhantati Jesusaki źäźku ulanchićha ni wathkiśtan, ch'eqti yoqa mayiśi oqhchićha. 36 Simunaki nïź maśinakźtan Jesusa qhuri oqhchićha, 37 neqhśtan Jesusa wathźku khichićha: –Thapa źoñinakaki amź qhurćha. 38 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Nakhuñź oqhla ti źkati wathanak qhutñi, niźaśa werhki xalla nikhu śaqaś Yöś śuma kintu palxayśkiśtanćha; xalla nïxapa ti yoqkiś thonchinćha. 39 Jesusaki thappacha ni Galilea khita yoqaran oqhlaychićha, niźaśa śapa akhs qhuyaran Yöś śuma kintu parlikan, niźaśa ni anaśum yenqhanaka chhetqatkan. 40 Jesuskiś thonchićha, tshi moqhchi xañchichiś ni źoñiki nïźkiś killśku rokt'ichićha, tuź khikan: –Am pekćhax nïki atasaćha weth konkiśtan źhujźiñiki. 41 Neqhśtan Jesusaki ni źoñi oqźku, nïźkiś lanśićha, tuź khikan: –Pekućha. ¡Xaśiki źhujtamćha! 42 Xalla nuź chïtikiśtan ni orapacha ni źoñiki źetchićha. 43 Neqhśtan Jesusaki ni źoñi kuchanchićha, śumpacha iwxt'iźku, xalla tuź khikan: 44 –Nonźna, ana jëkhźkiśimi ti maśnakićha; timlu jilirźkin oqa amki perśuna thëźka ni timlu jilirźkiś, am ofrenda chhichśku oqa am ćhhetintikiśtan, Moisés chïtakama pä, thappacha ni timlu jilirinaka am ćhhetinta śiśaxu. 45 Neqhśtan ni źoñiki oqhchićha, thapa źoñinakźkiś kint'i qallantichićha ni ćhhetintikiśtan. Xalla niźtikiśtan Jesusaki anaź xaqhsi wathkiśimi luśhi atatćha, wathź thiykin ekliñitaćha niźaśa ana źoñź źelhś yoquñ ekliñitaćha; niźtami thapa qhuttan źoñinakaki nïźkin thonñitaćha. 1 Tshi qhaź maxkiśtan Jesusaki Cafarnaúm watha kephźku luśhśićha; niźaśa Jesusa qhuykiś źelhñi śiśśićha ni wathchiś źoñinakaki. 2 Oralla tama źoñinakaki akhsićha ni qhuya śhipsićha, anaź śankiśimi luśh kampu źelatćha; ni Jesusaki Yöś śuma kintu thaxni qallantichićha. 3 Nuź Jesusaź thaxnan, paqhpaltan źoñinakaki thonchićha tshi śuch źoñi kallchi, ni źoñiki ana oqhlayi atñitaćha. 4 Tama źoñi akhsiź khen, Jesusiźkin ana makhati atchićha, qhuya yawźku tsewktan phetźku Jesusiź qhutñik ni phetkiśtan ni śuch źoñi pirsatkiś śhujunchićha. 5 Jesusaki ninaka thapa quśtan nayźku ni śuch źoñźkiś palxaychićha, tuź khikan: –Weth mati, xaśiki am ujnakaki pertuntaź khekićha. 6 Ni śuch źoñkiś Jesusa chïñi nonźku, yaqhap judiuź lï thaxiñi źoñinaka źelatćha, ninakaki julśi quśkiś pinsatćha: 7 “¿Qhaźtikiśtan ti źoñi niźta chïxo? Tïki Yöś ar arćha, anaź jëkhmi uj śumansqatasaćha, Yöś panqaś ujnaka śumansqatñiki.” 8 Jesusaki perśun quśkiś ninakź pinsita śiśatćha, neqhśtan khichićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuka quś niźta pinsexo? 9 ¿Xaqsiltat tshan phaśila chïś khesaxo, ti śuch źoñźkiś chïźinśxo: ‘Am ujnaka śumachita’, uśh tuź chiyasax: ‘Źäźna, am pirsata waytiźku oqa’? 10 Xaśiki anćhukakiś thëźnaćha werhki źoñź Matćha, werhki ti yoqkiś jiliritćha ujnaka śumansqatśxapa. Neqhśtan śuch źoñźkiś khichićha: 11 –Amkiś khiwćha tshitsna, am pirsata waytiźku oqa am qhuya. 12 Neqhśtan ni śuch źoñiki źäśićha; nïź pirsata waytiźku ulanź oqhchićha, ni qhuykiśtan, thapa ni źoñinakaź cheran. Xalla niźta cherźku thapa źoñinakaki iśpantichićha, neqhśtan Yöśkin kanti qallantichićha, tuź khikan: –Ana wira tiźta päñi cherinćhumćha. 13 Neqhśtan Jesusaki wilta Galilea qot ata kephchićha; niźaśa thapa qhuttan źoñinakaki akhskichićha neqhśtan Jesusaki ninakźkiś thaxinchićha. 14 Jesusaki nuź oqhkan tshi źoñi Leví khita cherchićha Alfeoź Machh, nïki Romźta taśa mayś julśkiś julśi źelatćha, neqhśtan Jesusaki nïźkiś palxaychićha, tuź khikan: –Werh apźka. Neqhśtan Leviki tshithsku Jesusa apśićha. 15 Neqhśtan ni nöxpacha Jesusaki nïź thaxinta źoñinakźtan Leviź qhuya luli oqhchićha, niźaśa ni Romźta taśa mayñinakźtan, ujchiś źoñinakźtan thappacha źelatćha qotupacha miśkiś julśi Jesusiźtan lulatćha nïź thaxintanakźtanpacha; niźaśa tamataćha ni Jesusa apśñi źoñinakaki. 16 Neqhśtan ni judiuź lï utt'ayñi źoñinakźtan fariseonakźtan, thappacha nuź lulhñi cherźku, nïź thaxintanakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ti am Jesusa taśa mayñinakźtan niźaśa ujchiś źoñinakźtan lulhxo? 17 Jesusaki ninaka chïñi nonźku, ninakźkiś tuź khichićha: –Ni wiw źoñinakaki anaź qullñi źoñi pekasaćha, lä źoñinakaź qullñiki pekćha, niźaśa werhki anaź ni źkayi quśśiś źoñinaka qhawśñi thonchinki, ans werhki ni ujchiś źoñinakźkin thonchinćha. 18 Juan wawtistiź thaxintanakźtan fariseoź źoñinakźtan, xalla ninakaki ayunaśatćha, yaqhap źoñinakaki Jesusiźkiś pewkśñi thonchićha: –¿Qhaźtikiśtan Juanź thaxintanakźtan ni fariseoź źoñinakźtan ayunaśñipanxo, ni am thaxintanakaśti ana ayunaśñipanla? 19 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Qhaźt śalś phiśtikiś maśintaśt ayunaśasaxo? Śalśñi źoñi źelanpacha anaź ayunaśasaćha. 20 Ti xarkin ni śalñi źoñi qhañś thuñiź irantiźkakićha, xalla neqhśtan anćhukki ayunaśakićha. 21 Niźaśa anaź xaqhsiltami achś śkitkiś ew śkitźtan rimintasaćha; ni ew śkiti rimintitaki tsatñićha, neqhśtan ni achś śkitiki xwarsnasaćha, ni xwarsiki tshan paqhiź khisnasaćha. 22 Anaź xaqśiltami achś śqiś kewkiś ew winu alźnasaćha; ni ew winuki achś śqiś kewi xwarźnasaćha, neqhśtanaki śqiś kewimi ni winumi apt'akićha. Xalla niźtikiśtan ew śqiś kewkiśpanź ni ew winuki alśki.” 23 Tshi śawatu Jesusaki śqal taypiran oqatćha; nïź thaxintanakaki oqhkanpacha tiriku k'uti qallantichićha. 24 Ni k'utñi cherźku ni fariseonakaki Jesusiźkiś palxaychićha: –Cherźna, ¿qhaźtikiśtan ni amiź thaxintanaka niźta päxo? Jejś thuñkiśiki ana lanqś khita panla. 25 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anapan ni Davidź päta lïchinćhuk qhaźtataxo? Tshi wilta nïki nïź maśinakźtan añcha ćhheri eksqatchila, niźaśa ninakźta añchaź phaltiźinatćha. 26 Yöś quykiś luśhśićha Davidki, Abiatarki chawkh jiliritaćha ni timlu jilirinakźtiśtan, neqhśtan Davidki nïź maśinakźtanpacha ana ina źoñź lulhś t'anta lulhchićha, ni t'antaki timlu jilirinakź lulhśxapa qaśtaćha. 27 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Źoñinakźta jejś thuñiki uchśtaćha, ana źoñinaka ni jejś thuñxapa. 28 Niźaśa ni źoñź Matiki ni śawatu jejś thuñkiśtan jiliriśaqasśa; ćhhulu päś khenami ana päś khenami weril irpasaćha. 1 Neqhśtan Jesusaki wilta ni judiunakź akhs qhuykiś luśhśićha; neqhśi tshi qhara qhonchi źoñi źelatćha. 2 Ni fariseo źoñinakaki Jesusaź muśatćha, ni źoñi jejś thuñkiś ćhhetiñi cherśxapa, neqhśtan ujchiś jesxapa. 3 Neqhśtan Jesusaki ni qhara qhonchi źoñźkiś palxaychićha: –Tshitsna ti taypikś khiska. 4 Neqhśtan ni źoñinakźkiś pewkśićha: –¿Ćhhulut päś wali jejś thuñkiśixo, śuma päśx wali, uśh ana śuma päśx wali? ¿Źoñź źeti liwriyasaya, uśh tikhsqatasaxa? Xalla neqhśtan ninakaśti ch'ujuqaś khissićha. 5 Jesusaki nïź muytata źelhñi źonakź qhutñi źaxwchi cherśićha, ninakź choxru quś anaśa oqśñi quśśiś khen llakt'aśśićha, ni źonakaki anaź nonś pekatćha: –Am qhara wäźna. Ni źoñi qhara wäśićha, neqhśtan nïź qhara źethchi khissićha. 6 Neqhśtan fariseo źoñinakaki ni akhs qhuykiśtan ulanźku oqhchićha, nuź oqźku akhsićha ni Herodes jilirź maśinakźtan, Jesusiźxapa moq'uśkan parlichićha konś pinsikan. 7 Ni Jesusaki nïź thaxintanakźtan oqhchićha qot ata, neqhśtan tama źoñinaka apźkichićha niźaśa Judea khita yoqkiśtanami. 8 Jesusiź thëźta aśi śiśku, thapa qhuttan thonchićha, Galilea yoqkiśtan, Judea yoqkiśtan, Jerusalén wathkiśtan, Idumea yoqkiśtan, Jordán pujź nawkhchaqtan, Tiro niźaśa Sidón khita wathanakźkiśtan thonchićha, nïź añcha wali pätanaka cheri. 9 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś chïchićha, wethta walsaź thakśina, ti tama źoñinaka ana wethkiś ts'akaskaxu. 10 Jesusaki wakchi lä źoñinaka ćhhetinchitaćha, tshant lä źoñinaka thonchićha Jesusa lanśxapa, neqhśtan źethchi khiśxapa. 11 Niźaśa ni yenqhanaka Jesusa cherźku, nïź tukkiś qhawkan killśñitaćha: –¡Amki Yöś Matimćha! 12 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś śumpacha iwxt'ichićha ana jëkhźkiśimi chïchiyaxu. 13 Neqhśtan Jesusaki tshi kuru yawchićha, nïź quś pekta źoñinaka qhawśićha, ni źoñinakaki nïźkin makhatźkichićha. 14 Neqhśtan qhalu piśkchiś źoñi illśićha nïźtan oqhlayñixapa, ninaka kuchanśxapa Yöś śuma kintu parlaxu, ti thaxintanakaki Apostol khitaź khekićha. 15 Ninakźkiś aśi thächićha, lä źoñinaka ćhhetnaxu niźaśa ni anaśum yenqhanaka chhetqataxu. 16 Tinakaćha ni qhalu piśkchiś illśta źoñinakaki: Simunaki Piru khitaśaqaśśa; 17 Santiaguźtan Juanźtan jilaśullkataćha, Zebedeoź machhnakataćha, ninakźkiś thüsqatchićha Boanerges khikan, ni Boanerges khićha “kan xorchiś”; 18 Andrestan, Felipiźtan, Bartolomeźtan, Mateoźtan, Tomastan, ni Jacobuki Alfeoź machhtaćha; Tadeo, Simunaki Cananeo wathchiś źoñinakataćha, 19 Judas Iscariotiki, wiruñ Jesusa millk'untichićha. Neqhśtan Jesusaki qhuya oqhchićha nïź illśta thaxintanakźtan, 20 wilta tama źoñinakaki akhskichićha, anapan lulhchukataćha Jesusaki niźaśa nïź thaxintanakami. 21 Jesusiź qhuy źoñinakaki nïź päta kintu śiśku thonchićha chhichśxapa, tïki lukurata khissićha. 22 Ni judiu lï utt'ayñinakaki thonchićha Jerusalén wathkiśtan, tuź khikan: “Beelzebuki anaśum yenqhiź chawkh jiliri pachaćha, tïćha Jesusiźkiś ni chhetqatś aśi thächiki.” 23 Neqhśtan Jesusaki niźta chïñi źoñinaka qhawźku, palxaychićha tshi näśqatś kintukiśtan, tuź khikan: ¿Xaqnuźt ni Saxraki, perśun Saxri maśi chhetqatasaxo? 24 Tshi wathkiś źoñinakaki piśkkiś t'aqsnasaź nïki, porapatź aphthapsnasaćha; niźaśa ni wathaki anaź thurasaćha. 25 Tshi qhuy źoñinakaki t'aqsnasaź nïki anaź thurasaćha; niźaśa ni qhuy źoñinakaki qichasxawiź miransnasaćha. 26 Tuź Saxraki piśkkiś t'aqsnasaź nïki, porapat qichasasaćha anaź thurasaćha, xalla neqhśiki miransnasaź ni Saxraki. 27 Anaź jëkhmi tshi aśśiś źoñź qhuya luśhi atasaćha nïź qinasi khiśñimi, ima aśśiś źoñi ćhelhkanaki, tukiki ni aśśiś źoñi ćhelhśtantaćha nïź qinasinaka khiśśapaki. 28 Cheqpacha chiyućha, thapa źoñinakź ujnakami niźaśa thapa anawal chïtanakami śumansqattaź khesaćha; 29 xaqśilta źoñit Espíritu Santuźxapa chuchchax nïki, anaź wira pertunta khesaćha, ni źoñiki wiñaya ujchiś panź khekićha.” 30 Neqhśtan ni timlu jilirinakaź yenqhaź tanta pinsiñiź khen, Jesusaki nuź palxaychićha. 31 Neqhśtan Jesusiź mätan nïź laqhnakźtan thonchićha, śanku kiraśku, Jesusa qhawsqatchićha. 32 Ni qhuyl Jesusiź muytata julśi źelhñi źoñinakaki maśśićha, tuź khikan: –Ti śanku am mä thonchinćha am laqhnakźtan, am qhawźa. 33 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –¿Jëkht weth mäxo? ¿Jëkhpan weth laqhnakaxo? 34 Nïź muytata julśi źoñinakź qhutñi cherźku, Jesusaki khichićha: –Tinakaćha weth mäki, tinaka śaqaśśa weth jilanakaki. 35 Xaqsiltat Yöś kuchanźkitakama oqhćhaxa, nïćha weth jilaki, näćha weth kullakiki, näćha weth mäki. 1 Wilta Jesusaki qot atkiś thaxni qallantichićha, neqhśtan tama źoñinakaki nïźkiś akhskichićha. Niźtikiśtan Jesusaki walsikiś luśhku julśićha, ni tama źoñinakaki ni qot atkiś eklichićha. 2 Neqhśtan Jesusaki thaxinchićha thapa ćhhultaqkiśtan niźaśa kintunakźkiśtan; ni thaxinkan tuź khetćha: 3 “Nonźna anćhukki: Tshi źoñiki śqal ćhhaki tewqchićha. 4 Nuź ćhhakan tshi qhaźu mujunakaki jikhśkiś thxotsićha, neqhśtan neqhśi weźlanakaź ni mujunaka luli thonchićha. 5 Neqhśtan tshi qhaźu mujunakaki źhaxw yoqaran thxotsićha, xalla neqhśi anaź tawqhi lama źelatćha; ni mujuki rattulla jekźkichićha ana suti lamchiś khen; 6 thuñi jekźkitan niźaśa ana śep'ichiś khen qhonchićha. 7 Tshi qhaźu mujunakaki ch'ap yoqaran thxotsićha, neqhśtan ni ch'apinakaqaś paqchiki niźaśa ni ćhhakhtanaka thatanchićha nuźkiś ana poqchićha. 8 Tshi qhaźu mujunakaśti śuma yoqkiś thxotsićha, neqhśtan añcha khjusa jekźkichićha niźaśa paqhi paqchićha, neqhśtan añcha śuma ćhherchićha; xaśiki ni mujunakaki śapa mujźkiśtan, ćhherchićha chhephqhalu tiriku yaqhapaśti taqchukuqhalu tiriku, yaqhapaśti thsiwatha tiriku poqchićha.” 9 Xalla neqhśtan Jesusaki khichićha: “Xaqsiltaźlaxa nonśñi khuñchiś nïki, nonźla.” 10 Neqhśtan Jesusaź śinalla khistan, nïź qhalu piśkchiś thaxintanakaki nïźkiś pewkśićha, xaqnuźupant ni śqala ćhhakhś kintukiśtanxo khexo. 11 Jesusaki qhäśićha, tuź khikan: “Yöśki anćhukakiś paxqatćha nïź ana śiśta irpiś wathkiśtan; niźaśa ni śankuñ khiñinakźkiśti thapa kintukiśtanqaś chiyućha, 12 niźaśa cherźkumi ana cherchiźtaqś khekićha, nonźkumi ana nonśiźtaqś khekićha, niźtikiśtan ana Yöś paxćha, nïź ujmi anaź pertunta khesaćha.” 13 Jesusaki wilta ni qot atkiś chïchićha, tuź khikan: “¿Anaź anćhuk ni kintunaka näśya? ¿Anćhukki ni yaqha kintunakźkiśtan xaqnuźupan näśnakexo? 14 Xaqsiltat ni muju ćhhakhćhaxa, xalla nïki Yöś taquź parlićha. 15 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ni jikhśkiś thxotsi mujunakaźtaqaśśa: Ninakaki ni Yöś taquź nonźa, xalla neqhśtan Saxraki thonźku nïź quśkiś Yöś śuma kintu ćhhakhta qhañćha. 16 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ni maś taypiran ćhhakhta mujuźtaqaśśa: Ninakaki thapa quśtanź Yöś śuma kintu nonźa niźaśa thapa quśtanź katoqićha, 17 neqhśtan ninakaki ana qos śep'ichiśśa niźaśa ninakaki anaź śuma thurt'ićha; niźaśa ninakaki ni Yöś taquź khen t'aqhiśi niźaśa llakiśhićha niźaśa qhurtaśaqaśśa, neqhśtan ninakaki ana quśtan khissa. 18 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ch'apiran ćhhakhta mujunakaki ni Yöś śuma kintu nonśñi irataćha, 19 neqhśtan ti yoq ćhhultaqinakkiśqaś añcha pinsićha, niźaśa ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki thapa ćhhultaqinakaqaś pekćha, niźaśa päś wirkiśqaś oqhćha niźaśa ti ćhhultaqinakźkiś q'otqatćha, neqhśtan ninakaki thappacha tinaka quśkiś luśhqatćha, neqhśtan ninakaki Yöś taquź thatanćha niźaśa anaź Yöś śuma kintu mirqatćha. 20 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ni śuma yoqkiś ćhhakta mujunakaki, xalla ninakaki Yöś śuma kintu katoqñićha niźaśa śuma tanźa, niźaśa śuma ćhheriź poqćha, yaqhapaśti chhephqhalu ćhheri śapa mujźkiśtan poqćha, yaqhapaśti taqchukuqhalu ćhheri poqchićha śapa mujźkiśtan, niźtaśaqaś tshiwatha ćhheri poqchićha śapa mujźkiśtan.” 21 Jesusaki khichiśaqaśśa: “¿Qhaźtikiśtan kajun qhulltan micha thëśxapa śhikasaxo, uśh aphś qostan thëśxapa? Michaki micha thëśkiśpan nonźta khiśtanćha śuma qhanaxu. 22 Niźaśa anaź ćhhulu śhoxtami źelasaćha, ni śhoxtanakaki wathźtapanqaś khekićha, niźaśa anaź ana śiśtanakaki źelhćha, ni ana śiśtanakaki śiśtapanź khekićha. 23 Xaqśiltaźlax nonśñi khuñchiś nïki, nonźla.” 24 Niźaśa Jesusaki khichiśaqaśśa: “Anćhukki ti weriź chïta taqu śumaź nonźnalla. Anćhukki qhaźta tupullkiśqaś onanćhani, xalla niźtaśaqaś Yöśki anćhukakiś thäkićha; xalla niźtaśaqaś Yöśki ni nonśñi źoñinakźkiś iyaśaqaś yapśnasaćha. 25 Niźaśa ni tanśiki, nïźkiś tshanti śuma thätaź khekićha; xaqśiltaźlax ana tanśi nïki, tshanti t'upźintaź khekićha nïź qoluk śiśtallami.” 26 Neqhśtan Jesusaki khichiśaqaśśa: “Tshi źoñiki muju yoqkiś ćhhakhñi, xalla niźta irataćha Yöś irpiś wathaki: 27 Neqhśtan ni źoñiki wënki thxaxćha, niźaśa maxiñaki źäźa, niźaśa ni mujuki maxiñaśa wënśa watćha niźaśa jekźku paqćha, niźaśa ni źoñiki anaź śiśśa xaqnuźt paqćhaxa. 28 Śqal yoqaki juśtoqaś poqqatćha; tukiki śqalaki jekźa, neqhśtan paqźku phxaqallćha xalla nuź ćhheriki poqćha; 29 Niźaśa ni ćhheri poqtan ni śqala axś irantiźkitan, neqhśtan ni śqala axśñiź qallantićha.” 30 Jesusaki khichiśaqaśśa: “¿Yöś irpiś watha ćhhulu iratat khesaxo, ćhhul kintuźtan ućhum näśnasaxo? 31 Xalla ti yoqkiś ćhhakhś mostas mujuźtaqaśśa, thapa ti yoqkiś źelhñi mujunakźkiśtan tshanti sqoltallaćha, 32 ni ćhhakhtikiśtan, paqñićha thapa śqalkiśtan watśi, nïź itsami nukta thaśnaź paqćha, niźaśa ni tsekuñ layñi weźlanakami ni qostan śiwśkiś jejźnasaćha.” 33 Jesusaki xalla nuź thaxiñitaćha ni Yöś śuma kintu, ni źoñinakźkiś kintunakźtan thaxinchićha, xalla ni źoñinakaź katoqtakamalla. 34 Ana kintunakźtan ana parliñitaćha, kintunakźtanpan thaxinchićha, neqhśtan nïź thaxintanakźkiś śinapora śumpacha katoqsqatñitaćha ana yaqha źoñiź nonźnan. 35 Jesusaki ni nöx pacha thuñiź qattan, nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Oqhla ti qotź nawkhtuñtan. 36 Neqhśtan ni źoñinaka ekku, ni Jesusa chhichku oqhchićha ni walsikiśpacha, niźaśa yaqha walsanaka niźtan chika oqhchićha. 37 Nuź oqan muspa thami thonchićha, ni qhaś lhxoqhi walsikiś luśhatćha, niźtikiśtan ni walsikiś qhaś chhijpsnatćha. 38 Jesusaki walsiź wirkin tshi aśkiś theqhsi thxaxatćha; nïź thaxintanakaki ni Jesusa źinchićha, tuź khikan: –¡Thaxiñi! Ućhumnaki qhaśkiś thxotsmayaćha: 39 Neqhśtan Jesusaki thxaxi wathźku ni thami ujśićha; niźaśa ni qotźkiś khichićha: –¡Ch'ujpacha źela! ¡Ana qisqisa! Neqhśtan ni thamiki tshorhchićha niźaśa qhaś lhxoqhimi, nuźkiś thappacha waliqaśtaćha. 40 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan añcha tsukhchinćhuktaxo? ¿Ana wethkiś quśśiś ćhukqaya? 41 Neqhśtan ninakaki añcha tsukhchi khissićha, niźaśa ninakpora pewksasatćha, tuź khikan: –¿Ćhhul źoñit tïxo? Ni thamimi niźaśa ni qhaś lhxoqhimi tïź taquź kaśśa. 1 Neqhśtan qotź nawkhtuñtan irantichićha, Gerasa khita yoqkin. 2 Jesusaź walsikiśtan ulantan, kampu santukiśtan Jesusiźkin tshi yenqhaź tanta źoñi thonchićha, 3 ni źoñiki kampu santukiś qamñitaćha, ana jëkhmi ni tani atñitaćha niźaśa anapan karinźtanami. 4 Qhaź wilta qhxochami qharami karinźtan ćhelhtataćha, neqhśtan nïki qhoqśñi panqaśtaćha, ni karina t'una päñitaćha niźaśa ana jëkhmi ni atipi atñitaćha. 5 Niźaśa wënami maxiñami oqhlayñitaćha qhawkan kururan kampu santuran, ni maśran nïź xañchi śhoxrichkan. 6 Neqhśtan Jesusa cherźku ni źoñiki aźkiśtanpacha śathźkichićha, Jesusiź tukkiś killślaqi 7 neqhśtan Jesusiźkiś qhawi chïchićha: –¡Amki ana wethkiś mitiśxa, Jesusa tsewkta yoqchiś Yöś Mati, Yöś thükiś amkiś rokt'aśućha anaź werh llaki thälla! 8 Ni yenqhichiś źoñiki chiyatćha, Jesusaki nïźkiś khichićha: –¡Yanqha, ti źoñźkiśtan ulna! 9 Neqhśtan Jesusaki ni źoñi pewkśićha: –¿Ćhhul thüchiśśam amxo? Ni yenqhaki qhäśićha: –Weth thüki tama khitaćha, niźtikiśtan werhnakki tamćha. 10 Ni yenqhanakaki Jesusiźkiś añcha rokaśśićha, ni yoqkiśtan ana nawkhuñ chhetqataxu. 11 Ni kurź keźu tama kuchinaka lulhkan źelatćha, 12 ni anaśum yenqhanakaki Jesusiźkiś rokaśśićha: –Kuchinakźkin werhnak kuchnalla; niźaśa ninakźkiś werhnak luśhqatalla. 13 Neqhśtan Jesusaki khichićha amtaqaśa, neqhśtan ni yenqhanakaki ni źoñźkiśtan ulanźku ni kuchinakźkiś luśhśićha. Xalla neqhśi tshi piśk watha kuchinaka źelatćha, ni kuchinakaki iśpanta qot qhutñi śhukhuntichićha, niźaśa aqharanqhutñi thxotsićha neqhśtan ni qotkiś thxotsku tikhśićha. 14 Neqhśtan ni kuchinaka ichñi źoñinakaki tsukaña śathchićha, niźaśa ni wathkiśimi xochkinami maśmaśśićha. Neqhśtan ni źoñinakaki thonchićha ćhhulu wathchiźlaxa ni cheri. 15 Neqhśtan ni źoñinakaki xaqsikintaźlaxa Jesusa xalla nikhu irantiźku, ni tama anaśum yenqhaź tanta źoñi neqhś julśi cherchićha, niźaśa śuma źoñi śkitimi kuthchi; xalla nuź cherźku ni źoñinakaki añcha eqhsićha. 16 Neqhśtan ni cherñi źoñinakaki, ni źoñinakźkiś maśśićha xaqnuźt ni anaśum yenqhaź tanta źoñi watćhaxa, niźaśa xaqnuźt ni kuchinakami watćhaxa. 17 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa roki qallantichićha, ni yoqanakźkiśtan oqaxu. 18 Neqhśtan Jesusaź walsikiś luśhan, ni źethchi źoñiki Jesusiźkiś rokchićha, amtanl oqhś pekućha. 19 Jesusaki ana munchićha, tuź khichićha: –Am qhuya oqa, am xamillanakźkiś maśka thappacha, Yöś xaqnuźt am ćhhetinćhaxa niźaśa xaqnuźt am oqśiźlaxa. 20 Neqhśtan ni źoñiki oqhchićha, Decápolis khita yoqaran parli qallantichićha, thappacha Jesusaź oqźtanaka niźaśa ćhhetintanaka; ni maśtikiśtan ni źoñinakaki tsukhchi eklichićha. 21 Jesusaki kephchićha walsikiś qotź nawkhchaqtan, ni qot atkiś irantichiźkhen tama źoñinaka nïź muytata akhskichićha. 22 Neqhśtan thonchićha tshi judiunakź akhs qhuy chawkh jiliri, niźaśa ni źoñiki Jairo khitataćha; neqhśtan ni źoñiki Jesusa cherźku nïź tukkiś killśićha 23 neqhśtan Jesusiźkiś añcha rokt'ichićha, tuź khikan: –Weth uśhkil tikhźa; amki thonźkalla niźaśa am perśun qharźtan lanźinalla, weth uśh ćhhetinśapa niźaśa źetaxu. 24 Neqhśtan Jesusaki ni Jairuźtan oqhchićha, xalla nuź oqan tama źoñinakaki ni Jesusiź muytata ts'akaskan apśićha. 25 Niźaśa ni źoñinakź taypikiś tsha lä źon źelatćha qhalu piśkchiś watha lhokh thawqs konchiś. 26 Niźaśa na źonki añcha t'aqhiśśinćha niźaśa wakchi qullñi źoñinakźkin oqhlaychinćha, neqhśtan näźa źelinś thappacha mirchinćha; niźaśa inapanqaś näźa źelinś mirchinćha niźaśa na źonki tshanti lä khissinćha. 27 Niźaśa na źonki Jesusiź päta kintunaka śiśku, neqhśtan ta źonki ni źoñinakź taypikiśtan Jesusiź wirkiśtan makhatźku nïź irś lanśinćha. 28 Na źonki pinsatćha: “Nïź śkiti lanźkuqaś, werhki źetchil kheqa.” 29 Ni orapacha ni lhokh thawqsñiki ćhawqhchićha; neqhśtan näźa xañchikiś ni konkiśtan źethchi naychinćha. 30 Neqhśtan Jesusaki perśun quśkiś naychićha nïź aśi ulanchi, neqhśtan wirqhutñi cherźku ni źonakźqhutñi pewkśićha: –¿Jëkht weth irś lanźkichixo? 31 Neqhśtan nïź thaxintanakaki nïźkiś khichićha: –Cherźna ti źoñinaka añchaź amkiś ts'akaskila, amśti werhnak pewkźa: ‘¿Jëkht werh lanźkichi khikanxo?’ 32 Neqhśtan Jesusaki thapa źoñinakź qhutñi chercherśićha, jëkhćhalax ni lanśi ni paxśxapa. 33 Neqhśtan na źonki näźa xañchi źethchi nayźku, näki añcha eqh eqhskan niźaśa phutinkan Jesusiź tukkiś killślaqi makhatchinćha, neqhśtan na źonki thappacha werara maśśinćha. 34 Jesusaki näkiś khichićha: –Kullaka, am Yöśkin thapa quśśiś khen ćhhetintamćha. Ni am konkiśtanaki źetchipanim khekićha xaśiki kuntintu oqa. 35 Jesusaź na źonakź nuź chiyan, ni Jairo khita judiu jilirź qhuykiśtan źoñinakaki thonchićha, na uśha ephźkin chï: –Am uśhki tikhśinćha, ¿qhaźtikśtanam tira ti thaxiñi źoñźtan parlasaxo? 36 Jesusaki ni źoñinakaź niźta maśnan ana nonśićha, neqhśtan ni chawkh timlu jilirźkiś khichićha: –Amki ana tsuka; Yöśkin thapa quśtanqaś khe. 37 Neqhśtan Jesusaki ana jëkhmi apśñi pekatćha, ans Piruźtan Santiaguźtan Juanźtan jilaśullka ninakaqaś apsqatchićha. 38 Neqhśtan ni judiu jilirź qhuya irantiźku, Jesusaki xalla ni qhuykiś ni źoñinaka añcha qäñi, niźaśa qhawñi niźaśa ch'axmiñi cherchićha, 39 neqhśtan Jesusaki ni qhuya luśhku ninakźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan añcha aranxo, niźaśa qäxo? Ta uśhki anaćha tikhśiñ, ans ta uśhkil thxaxćha. 40 Ni źoñinakaki Jesusa thassićha, neqhśtan Jesusaki ni źoñinaka śanku kuchanchićha, niźaśa na uśha mä ephźtanpacha, neqhśtan nïź chhepultan thaxintanakźtan luśhśićha, xaqhsi qhuykiś na uśh źelatćhaxa nikhu. 41 Neqhśtan Jesusaki na uśha qhara tanźinźku chïchićha: –Talita cum, (ni taquki tuź khićha: “Amkiśl chiyućha, uśhalli źäźna”). 42 Ni orapacha na uśhki źäśinćha, neqhśtan oqhlayi qallantichinćha, na uśhki qhalu piśkchiś watchiśtaćha. Xalla niźta cherźku ni źoñinakaki añcha iśpantichićha. 43 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś śuma iwxt'ichićha, ana jëkhźkiśimi ti ćhhetinta chïchiyaxu, neqhśtan na uśhakiś ćhheri liwantax khichićha. 1 Neqhśtan Jesusaki perśun yoqa oqhchićha, nïź thaxintanakźtanpacha. 2 Niźaśa ni śawatu jejś thuñi irantiźkitan, ni judiu źoñinakź akhs qhuykiś thaxni qallantichićha. Niźaśa neqhśiki tama źoñinaka ni Jesusa nonśićha xalla ni nonźku ni źoñinakaki iśpantichi ninakkama pewksasatćha: –¿Xaqhsikin ti źoñi śiśśit ti thaxinśnakaxo? ¿Jëkhpan ni śiśñi quś thächixo, xaqhnuź ni milajrunaka päñitaxo? 3 ¿Anax tïki karpinteruya, María machh, niźaśa tïź laqhnakaki Jacobo, José, Judas, Simón khitala? Niźaśa tïź kullakinakaki ućhunnakatanśaqaś qamla. Neqhśtan ni wathchiś źoñinakaki ana Jesusiźkiś quśśiśtaćha. 4 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Thapa yoqaranź Yöśkiśtan chïñi tanźa, ans ni perśun wathchiś źoñinakaśti anaź ni tanś pekćha, niźaśa nïź maśinakami niźaśa nïź qhuy źoñinakami. 5 Neqhśtan Jesusaki anapan tshi milajrumi päyi atchićha, ans qharźtan lanźku tshi qhaźultan lä źoñinaka ćhhetinchićha. 6 Neqhśtan Jesusaki ana kirïtikiśtan iśpantichićha. Neqhśtan Jesusaki nïź źkati xochinakź qhutñi thaxinkan oqhchićha. 7 Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxintanaka qhawźku, pukultan pukultan kuchanchićha, niźaśa anćhukki Yöś aśtan yenqhanakaź chhetqatakićha. 8 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha, ni jikhśxapaki ana ćhhulumi chhichakićha, niźaśa ana źaqkelśmi, ana t'antami, ana päśmi ans athsllaqaś chhichakićha. 9 Niźaśa ćhhata ćhhatźkuqaś oqakićha, niźaśa tshi śkitillchiśqaś oqakićha ana piśk śkitchiś. 10 Niźaśa Jesusaki ninakźkiś khichiśaqaśśa: –Anćhukki xaqhsi wathkiś luśhkumi tshi quykiśqaś eklakićha, ni wathkiśtan oqhśkama. 11 Xaqśilta wathat anćhuk ana qhawś pekaćhaxa, niźaśa anćhuka taqu ana nonś pekaćhaxa ni wathkiśtan ulna, neqhśtan ni yoq phila anćhuka qhxochkiśtan tsath tsathsnakićha, ninakź uj thëśxapa. Cheqpachal chiyućha, ni juyśu thuñkiśki ni Sodoma Gomorra khita wathkiśtan tshan kaśtiktaź khekićha, ni anćhuk ana tewśñi wathanakaki. 12 Neqhśtan nïź thaxintanakaki, ni źoñinaka quś turkaxu niźaśa ana iya uj päxu niźaśa Yöśkin qhutźnaxu palxayi oqhchićha. 13 Neqhśtan ninakaki wakchi anaśum yenqhanaka chhetqatchićha, niźaśa lä źoñinaka olivu aceitiźtan thxalźku ćhhetinchićha. 14 Ni rey Herodeski thapa ni Jesusiź päta śiśśićha, niźaśa thapa ni yoqkiś źelhñi źoñinaka śiśatćha. Neqhśtan ni źoñinakaki tuź khetćha: “Juan Wawtistaki tikhśikiśtan jakatatchićha, niźtikiśtan nïki muspa aśśiśśa.” 15 Yaqhap źoñinakaki chiyatćha: “Tïki Elías khita Yöśkiśtan chïñila.” Yaqhapanakaśti khetćha: “Tïki tukita Yöśkiśtan chïñila.” 16 Xalla niźta nonźku rey Herodeski khichićha: –Tïki Juan Wawtistala, werhki tïź acha potqatchinćha xaśiki tïki jakatatchićha. 17 Na Herodiaź khita źona kaśu, Herodes kuchanchićha Juan Wawtista tanźkaxu, neqhśtan karsilkiś karinźtan moqqatchićha. Na Herodiaski Felipiź thuntaćha Felipiki Herodes jilataćha, Herodeski nïź jilź thunatan śalśićha. 18 Juanki chïtqalćha ni Herodeskiś: “Anam śalźnasaćha am jilź thunatan.” 19 Herodias khiti źonki añcha Juan ćhhaxwatćha, niźaśa konqatś pekatćha ana atchinćha, 20 Herodeski Juan śiśatćha śuma źoñi niźaśa źkayi quśśiś, neqhśtan eqhsnatćha. Neqhśtan ana munñitaćha ni Juan śhoxritśqatś; Herodeski ana qhaźkhiyi atñitaćha ni Juanź chïñi nonźku, niźtami śuma quśtan nonśñitaćha. 21 Ni rey Herodeski wata phxoqś thuñkiś phiśta pächićha, neqhśtan Herodeski qhawśićha nïź śultat jilirinaka, niźaśa ni Galilea wathchiś chawkh jilirinaka qhawśićha, neqhśtan na Herodiaski añcha quś thutśinćha Juan konqatśxapa. 22 Herodías turki ni phiśti qhuykiś luśhku tsathchinćha, ni tsathñi cherźku ni Herodeski añcha juśtaśśićha, niźaśa neqhś źelhñi źoñinakami juśtaśśiśaqaśśa. Neqhśtan ni reyki na turakiś khichićha: –Amki ćhhuluqam pekćhani wethkiśtan maya, werhki amkiśl thäćha. 23 Neqhśtan Herodeski wilta na turakiś thurt'iś tawqźtan ćhhulu mayanami thäsaćha khichićha, qhaźta weth chikat watha irpiśmi thäsaćha. 24 Neqhśtan na turki ulanźku, näźa mäkin oqhchinćha neqhśtan näkiś pewkśinćha: –¿Ćhhulut werh mayasa? Źmäki qhäśinćha: –Juan Wawtistiź acha maya. 25 Neqhśtan na turki ni reyźkin phexwa luśhśinćha, neqhśtan nïźkiśtan maychinćha: –Anśpacha wethkiś Juan Wawtistiź acha tshi chuwkiś thäñil pekućha. 26 Neqhśtan ni reyki añcha llakt'aśśićha; ni thurt'iś tawqźtan chïchiźkhen, niźaśa nïź maśintanakaź nonśiźkhen, ana qhaź khiyi atchićha. 27 Ni orapacha ni reyki tshi śultatu kuchanchićha ni Juanź acha śhikźkaxu. Neqhśtan ni śultatuki karsila oqhchićha, neqhśtan Juanź acha potźku 28 tshi chuwkiś śhikchićha. Neqhśtan na turakiś ni acha thächićha, neqhśtan näki źmäkin thäźkichinćha. 29 Xalla neqhśtan Juanź acha potta śiśku, Juanź apśñinakaki nïź xañchi mayi thonchićha, neqhśtan ni xañchi thatśxapa chhichchićha. 30 Neqhśtan Jesusiź kuchanta thaxintanakaki kephźkichićha, neqhśtan Jesusiźtan akhsku thappacha ninakaź pätanaka, niźaśa ninakaź thaxintanaka kint'ichićha. 31 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Pichay, ućhumnakki jejśñiź oqhla tshi upakama tshi ch'eqti yoqkin. Niźaśa ni tama źoñinakaki thonatćha niźaśa oqatćha, xalla niźtikiśtan ana timpuchtaćha lulhśxapami. 32 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtanqaś tshi walsikiś luśhku ch'eqti yoqa oqhchićha. 33 Niźaśa wakchi źoñinakaki ni oqhñi cherchićha, neqhśtan Jesusa paxźku; thapa wathkiśtan qhxochuñ śathchićha nïź tukqhutñi, neqhśtan ni źoñinakaki ninakź tuki irantichićha. 34 Jesusaki ni walsikiśtan ulanźku, tama źoñinaka cherśićha, neqhśtan ni źoñinaka añcha oqśićha, ana awatirchiś üśa nakaźtaqaś ni źoñinaka źelatćha, neqhśtan Jesusaki thaxni qallantichićha thapa ćhhultaqkiśtan. 35 Xalla neqhśtan śeśike khistan, Jesusiź thaxintanakaki nïźkiś makhatźku, tuź khichićha: –Śeśićha tïki, anaź jëkhmi źelhćha ti yoqkiśiki. 36 Ti źoñinaka kuchna, ti keźu ni xochqutñi niźaśa ni qolta wath qhutñi oqaxu, ćhhul lulillameqaś qhayaxu, niźaśa tinakaki ana ćhhul lulchiśśa. 37 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhuk tinaka luli thäkićha. Ninakaki qhäśićha: –¿Amki tshi piśkwatha thuñi lanqźta päśtan t'anta qhayim oqhñi pekqaya, ti tama źoñinaka thäśxapa? 38 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –¿Anćhukalta qhaź t'antat źelhxo? Anćhukki nïź cherźka. Neqhśtan ninakaki cherźku khichićha: –Taxśnuku t'anta niźaśa piśk ch'iśllaqaś źelhćha. 39 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha, t'aqa t'aqa ti źoñinaka julźnaxkhe ni ch'oxña paśturan; 40 neqhśtan ni źoñinakaki julśićha tshiwathkiśtan tshiwatha, taxśnukuqhalukiśtan taxśnukuqhalu. 41 Xalla neqhśtan Jesusaki ni taxśnuku t'anta piśk ch'iś nïź qharkiś tanźku, tsewkchuk cherźku, Yöśkin thapa quśtan sparakiź khikan chïchićha, xalla neqhśtan ni t'anta ćh'alhźku nïź thaxintanakaźkiś thächićha, ni źoñinakźkiś toxźinaxu, niźaśa ni piśk ch'iś, thapatiźkiś toxźinchićha. 42 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki chheqañkama lulhchićha; 43 neqhśtan ni t'anta źetchinaka niźaśa ni ch'iś źetchinakaźtan qhalu piśkchiś kanaśta aptaśśićha. 44 Xalla ni t'anta lulhchi źoñinakaki taxśnukuqhalu watha luktaqanakataćha. 45 Xalla neqhśtan Jesusaki ni thaxintanaka walsikiś luśhax khichićha, niźaśa nïź tuki ni Betsaida khita wath qhutñi ni qota wataxu, niźaśa ni Jesusaki ni źoñinakźtan jalhtatćha. 46 Neqhśtan ni źoñinakźtan jalhtiźku, Jesusaki mayiśiśxapa kur qhutñi yawchićha. 47 Neqhśtan thuñiź qattan wënxapa ni walsaki qot taypikintaćha, Jesusaki yoqkiś śinalla eklichitaćha. 48 Niźaśa Jesusaki ninaka cherchićha ni walsa ch'aman oqhñi, ni thamiki ninakź tukqhuttantaćha. Neqhśtan Jesusaki qhantati ninakźkin źkatźinchićha qhaś juntuñ oqhkan, ninakź lätukiś watata. 49 Neqhśtan ni thaxintanakaki qhaś juntuñ oqhñi cherźku, pinsichićha kuntinaźlani khikan, neqhśtan ninakaki qhawchićha; 50 niźaśa thappacha ninakaki cherchićha, niźaśa añcha tsukhchićha, neqhśtan Jesusaki ninakźkiś palxaychićha, tuź khikan: –Anćhukki anaź tsuka werhtćha. ¡Thup quśśiś khisna! 51 Neqhśtan Jesusaki walsikiś luśhśićha, ni orapacha thamimi tshorhchićha; neqhśtan ni thaxintanakaki tsukhchi iśpantichi khissićha, 52 xalla nïź thaxintanakaki ni t'anti milajru päta anaź näśtqalćha, ninakź quśki imaśipanź katoqatćha. 53 Neqhśtan ni qota qaqhźkuki Genesaret khita yoqkiś irantichićha, ni walsa qot atkiś moqźku ekchićha. 54 Ni orapacha walsikiśtan ulnan źoñinakaki, Jesusa paxchićha. 55 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki thapa qhutñi oqhchićha länaka śhikśxapa, xaqhsikint Jesusa źelatćhaxa xalla nikhu lä źoñinaka pirsatkiś kallźku lä źoñinaka śhikchićha. 56 Niźaśa Jesusa xaqhsi wathkin luśhanami, niźaśa ni xochiran, qolta watharan luśhtanami, nïźkiś lä źoñinaka śhikñipantaćha, kalliran nonźku Jesusa rokt'iñipantaćha am irś atallameqaś lansqatalla khikan; thappacha nïź irś śkiti lanśñi źoñinakaki źethchi ekliñitaćha. 1 Neqhśtan Jesusiźkiś tshi qhaź fariseonaka niźaśa lï utt'ayñinaka, Jerusalén wathkiśtan thonźku nïźkiś makhatchićha. 2 Niźaśa neqhśi cherchićha Jesusiź thaxintanakaki ćhheri qhara ana axwźku lulhñi, niźaśa ana qhara axwś usa ana päźku niźtikiśtan ninakaki iñarchićha. 3 (Ni fariseonakaki niźaśa ni judiu źoñinakaki ninakź tukita usa tira pan waqaychiñitaćha, ana qhara axwźku wira ana lulhñitaćha. 4 Niźaśa qhatukiśtan thonźku, ana qhara axwś usa päźku ana wira lulhñitaćha. Iya źelatćha yaqha usanaka waqaychiś, waśunakami, jir waltinakami thxaxś patillami niźtanaka axunñipantaćha.) 5 Neqhśtan ni fariseo źoñinakźtan niźaśa judiu źoñinakźtan niźaśa ni lï utt'ayñinakźtan Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan am thaxintanakaki ni tukita ućhumnaka achchi ephnakź usa ana waqaychixo, niźaśa ana qhara axwźkuqaś lulhñila? 6 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Toskar źoñinaka, xalla ni Isaías Yöśkiśtan chïñiki, khjirchila tuź khikan: ‘Ti źoñinakaki atźtanqaś wethkiś mantićha, niźaśa tinakź quśki wethkiśtan aźkinćha. 7 Ti źoñinakaki inapanqaś wethkiś manta päćha: Tinakź thaxinśnakaki źoñinak amtaqaśśa’. 8 Niźaśa anćhukki qhaźtikiśtan ni Yöś lï thatźxo, xalla ni źoñinakź amtanakaqaś waqaychiśxapa. 9 Jesusaki ninakźkiś wilta tuź khichićha: –Niźaśa anćhukki ni anćhuka usa waqaychiśxapa, ni Yöś lïnaka ana juśhu päźkuqaź watćha. 10 Niźaśa Moisés khichiśaqaśśa: ‘Am mä eph kaśa’ ‘niźaśa jëkit mä eph ana kaśaćhaxa xalla nïki anapan pertunta tikhźnakićha.’ 11 Niźaśa anćhukki tuź thurt'inćhukćha, tshi źoñi chiyasaćha nïź mä ephźkiś: ‘Anal yanapi atasaćha, thapa weth qinasinakaki, es corbán’ (ti es corbanki khićha: “Yöśkin thätaćha”); 12 niźaśa anćhukki thurt'ićha jëkit nuź chiyaćhax nïki, anaź mä eph yanapi atasaćha. 13 Xalla nuź anćhukki Yöś śuma kintu ana wakiśñi khisqatćha, ni anćhuka usa ana thatśñiź khen. Xalla niźta usanaka irataqaś päyinćhukćha. 14 Neqhśtan Jesusaki źoñinaka qhawźku khichićha: –Anćhukki thappachaź nonźna niźaśa katoqa: 15 Anaź źoñź atkiśtan luśhñiki uj khesaćha. Niźaśa źoñźtaki perśun quśkiśtan ulanñi xalla nïćha ujki. 16 Xaqsiltaźlax nonśñi khuñchiś nïkix, nonźla. 17 Neqhśtan Jesusaki źoñinaka ekku qhuya luśhśićha, neqhśtan nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś ni ana katoqta kintunaka pewkśićha. 18 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anćhukmi anapanź näśya? Źoñźkiś thapa śawnktan qhullchuk luśhñiki anaź uj khesaćha, 19 Ni lulhtaki anaź quśkiś luśhśa, phuchhqhutñiqaś luśhśa, neqhśtan phuchhkiśtan wir qhutñiź ulanćha. Xalla nuź chïźkuki khićha, thapa lulinakaki źkayikamaćha. 20 Neqhśtan Jesusaki wilta khichićha: –Xalla ni źoñinakź quśtiśtan ulanñiki, xalla nïćha źoñi ujchiś päñiki. 21 Niźaśa źoñź qos quśkiśtan ana wali pinsiśnaka ulanćha, iź iśnaka, niźaśa thañi śäśnaka niźaśa źoñi konśnaka, 22 niźaśa yaqha mätaqźtan źelhś, źoñźta śmaś, ana śuma päś, q'otś, mayiśulla khiś, źoñźta khiś, źoñźtan moq'uśiś, taqu chhalanś, mita khiś, ana śum quśśiś khiś. 23 Thapa tiźta anawalinaka quśkiśtan ulanćha, tinakaćha źoñi ujchiś khisqatñiki. 24 Neqhśtan Jesusaki oqhchićha Tiro Sidón khita wathqhutñi, neqhśtan tshi qhuykiś luśhśićha niźaśa ana jëkh śiśñi pekatćha; niźaśa ana śhoxśñi atchićha. 25 Jesusiź thonta śiśku, ni orapacha tsha uśha mäki thonchinćha Jesusiź tukkiś killślaqi, na uśhki yenqhaź tantataćha. 26 Niźaśa na źonki yaqha wathchiśtaćha, näki ana judiu wathchiśtaćha. Niźaśa thonźku Jesusiźkiś rokt'ichinćha, näźa uśhakiśtan ni anaśum yenqha chhetqatźinaxu. 27 Neqhśtan Jesusaki näkiś qhäśićha: –Tukkin matinaka lulax khe, matinakźkiśtan t'anta qhañśki anaćha wali, neqhśtan pakunakźkin thxotanśxapaki. 28 Neqhśtan näki qhäśinćha: –Weraram chïćha tata; ni pakunakaki miś qostan thxotsiź lulhćha niźaśa ni okhalaź wichśta. 29 Neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –Śuma chïchamćha am qhuya kepa; ni anaśum yenqhaki am uśhakiśtan ulanchićha. 30 Neqhśtan na źonki qhuya kephchinćha, qhuya luśhku na uśhki aphśkiś luśhśi śalchinćha, ni anaśum yenqhaki na uśhakiśtan ulantqalćha. 31 Neqhśtan Jesusaki Tiro khita yoqkiśtan kephchićha, Sidón yoqa nuź watchićha ni wathanakaki Decápolis khita yoqkiśtaćha, ni watźku Galilea khita qota irantichićha. 32 Xalla nikhu tshi oñi khakha chïñi Jesusiźkiś śhikchićha, neqhśtan Jesusiźkiś rokt'ichićha qharźtan lanźinaxu: 33 Neqhśtan Jesusaki ni źoñi tshi qhutñi chhichchićha, neqhśtan nïź źoñź khuñkiś lok'anźtan ćhhaphśićha, neqhśtan llawsiźtan thjutźku ni źoñź las lanźinchićha. 34 Neqhśtan Jesusaki tsewkchuk cherźku urźkan chïchićha: “¡Efata!” (Efataki khićha: “¡Khetsna!”) 35 Ni orapacha ni źoñź khuñiki khetsićha, nïź lasmi źethchi khissićha, śuma chïñi khissićha. 36 Neqhśtan Jesusaki kuchanchićha, ana jëkhźkiśimi chïchiyaxu; xalla nuź Jesusaź ana chïchiyax khen, nïki tshanti chïchichićha. 37 Neqhśtan ni źoñinakaki iśpantatćha niźaśa tuź khetćha: “Thapa nïź pätanakaki añcha śumaćha. ¡Oñ źoñimiź nonsqatćha, niźaśa up źoñimiź śuma chïqatchićha!” 1 Ni pacha tama źoñinaka akhsitaćha niźaśa ninakaki ana ćhhul lulchiśtaćha. Jesusaki nïź thaxintanaka qhawźku ninakźkiś khichićha: 2 –Werhki ti źoñinakal oqźnućha, tinakaki chheph max wethtan qamchićha niźaśa tinakaki ana ćhhul lulchiśśa. 3 Niźaśa tinaka ana luli thäźkul tinakź qhuya kuchnasal nïki, tinakaki jikhśkiś oqhkan ñawjtasaćha, niźaśa yaqhapanakaki aźkiśtan thonchićha. 4 Neqhśtan nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś qhäśićha: –¿Xaqhnuź ućhhunnakki ti tama źoñinakźkiś luli thäsaxo, xalla tiźta ana źoñź źelhś waśa ch'eqti yoqkiśxo? 5 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukki qhaźu t'antichiś ćhuktaxo? –Ninakaki qhäśićha: Qonqu t'anta. 6 Neqhśtan Jesusaki ni źoñinakźkiś chïchićha yoqkiś julźnaxu, ni towqu t'anta qharźtan tanźku Yöśkin thapa quśtan sparakiź khichićha. Neqhśtan t'anta ćh'alhźku thächićha nïź thaxintanakźkiś, neqhśtan ninakaki źoñinakźkiś toxźinchićha. 7 Ni thaxintanakaki tshi qhaźu ch'iśllanakchiś taćha, niźtaśaqaś Jesusaki Yöśkin thapa quśtan sparakiź khichićha, neqhśtan thaxintanakaźkiś toxźinax khichićha. 8 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki chheqañkama lulhchićha, niźaśa ni źetchinaka towqu kanaśta aptaśśićha. 9 Niźaśa ni lulhchi źoñinakaki tshi paqhpikqhalu wathataćha. Neqhśtan Jesusaki ni źoñinakźtan jalhtichićha, 10 nuź jalhtiźku Jesusaki nïź thaxintanakźtan walsikiś luśhku, Dalmanuta khita yoqa oqhchićha. 11 Fariseo źoñinakaki thonźku Jesusiźtan ch'ayi qallantichićha. Niźaśa ujkiś thxotśxapa tshi milajru thëśñi maychićha, xalla ni Jesusa Yöśkiśtan thonñi śiśxapa. 12 Neqhśtan Jesusaki qostampacha urśićha, neqhśtan chïchićha: –¿Qhaźtikiśtan ti źoñinaka milajru thëśñi mayxo? Cheqpachal chiyućha anapan tshi milajrumi thëźta khekićha. 13 Neqhśtan Jesusaki ni źoñinaka ekku, walsikiś luśhku oqhchićha qotź nawkhtuñtan. 14 Jesusiź thaxintanakaki luli chhichś thatźtqalćha, niźaśa ninakź walsikiś śinta t'anta alaxallchiśtaćha. 15 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Nonźna, anćhukki ni fariseo toskaranakźkiśtan, niźaśa Herodes toskarźkiśtan kuytaśakićha. 16 Neqhśtan ni thaxintanakaki ninakpora parlasatćha: Ućhumki ana t'antichiśla. 17 Neqhśtan Jesusaki ni nayźku ninakźkiś khichićha: –¿Anćhukki qhaźtikiśtan ana t'antikiśśa khexo? ¿Niźaśa imaśipanź katoqiya niźaśa anapanź näśya? ¿Niźaśa anćhuka quśki anapan katoqñi qhaźtataxo? 18 ¿Niźaśa anćhukki źhukchiśpacha anaź cherćha, niźaśa khuñchiśpacha anaź nonźa? ¿Niźaśa anapanź khuñxo? 19 Xalla ni taxśnuku t'anta toxźinchinla, ni taxśnukuqhalu watha źoñinakźkiś, ¿qhaźu kanaśta ni źethchi t'anta aptaśśinćhuktaxo? Ninakaki qhäśićha: –Qhalu piśkchiś kanaśta. 20 Niźaśa ni towqu t'anta toxźinchinla, paqhpikqhalu watha źoñinakźkiś, ¿qhaźu kanaśta śhijpi aptaśśinćhuktaxo? Ninakaki qhäśićha: –Towqu kanaśta. 21 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –¿Anćhukki imaśipanź näśya? 22 Neqhśtan Betsaida khita yoqkin irantichićha; xalla neqhśi Jesusiźkiś tshi śur źoñi śhikźku lanźinaxu rokt'ichićha. 23 Neqhśtan Jesusaki ni śur źoñi qharku tanźku wathź thiya chhichchićha. Neqhśtan nïź źhukkiś llawsiźtan t'awźinchićha, nïź qharźtan lanźku pewkśićha, xaśiki qhaźtallam cherya. 24 Ni śur źoñiki cherñi khissićha, neqhśtan khichićha: –Źoñinaka muntiźtaqaś oqhlayñi cherućha. 25 Neqhśtan Jesusaki ni źoñź źhukkiś wilta qharźtan lanśićha, neqhśtan ni śur źoñiki śumpacha cherchićha, neqhśtan nïź źhukiki źetchićha. Niźaśa thapa phiya cherchićha. 26 Neqhśtan Jesusaki nïź qhuya kuchanchićha, tuź khikan: –Anam wathkiś luśhakićha, niźaśa nikhuki anam jëkhźkiśimi ti ćhhetinta chiyakićha. 27 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtan ni xochqhutñi oqhchićha, Cesarea Filipo khita yoq qhutñi. Xalla nuź jikhśkiś oqhkan pewkśićha, nïź thaxintanakaźkiś: –¿Qhaźt khiy ni źoñinaka weth kiśtanxo? 28 Nïź thaxintanakaki qhäśićha: –Yaqhap źoñinakaki Juan Wawtistamćha khićha, yaqhapaśti Eliassa khićha, niźaśa yaqhapanakaśti yaqha Yöśkiśtan chïñamźlani khićha. 29 –Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: ¿Anćhukśti, jëkhćhaź werh khexo? Piruki nïźkiś qhäśićha: –Amki Mesiyamćha. 30 Neqhśtan Jesusaki chïźinchićha ana jëkhźkiśimi chïchiyaxu. 31 Neqhśtan thaxni qallantichićha, ni źoñź Matiki añchaź t'aqhiśakićha niźaśa ćhhaxwtaź khekićha, ni wath qamchi ephnakźkiś, niźaśa ni timlu jilirinakźkiś, niźaśa ni judiu lï utt'ayñinakźkiśimi. Niźaśa khiwćha konta śaqaś khekićha, neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha. 32 Xalla nuź qhanakama chïtikiśtan Piruki Jesusa tshikhutñi chhichchićha, neqhśtan ujsñi qallantichićha: 33 Neqhśtan Jesusaki wir qhutñi qhutśićha nïź thaxintanakź qhutñi cherśićha, neqhśtan Piru ujśićha, tuź khikan: –¡Saxra wethkiśtan saraqa! Amki anam Yöś irata ti ćhhultaqinaka näśa, ans ti źoñinakaźtaqaś amki cherźa. 34 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanaka qhawśićha, neqhś źelhñi źoñinakźkiśimi khichićha: –Xaqhsilta źoñit weth thaxinta khiśpekćhax nïki, thatśtanćha nïź perśun qamaña, niźaśa perśun kuruśha quźku werh apźka. 35 Xaqsiltat perśun źeti liwrïś pekćhax nïki apt'akićha; xaqhsiltat perśun źeti weriź khen apt'aćhaxa niźaśa ni Yöś śuma kintuź khen, xalla nïki liwrïtaź khekićha. 36 Niźaśa ti źoñinakźtaki inapanqaś ti yoqkiś qamanaka kanta khesaćha, nïź źetiź apt'akićha. 37 Niźaśa anaź tshi źoñiki ćhhulumi paki atasaćha nïź źeti liwrïśxapaki. 38 Niźaśa ćhhul orat weth ephź aśtan niźaśa źkayi anjilanakźtan thonaćhaxa, xaqhsilta źoñit wethkiśtan aśaćhaxa niźaśa weth tawqkiśtan, ujchiś q'iw źoñinakź tukkiś, ni źoñź Matiki niźtaśaqaś aśakićha ninakźkiśtan. 1 Jesusaki khichiśaqaśśa: –Cheqpachal chiyućha, ti źoñinakźkiśtan tshi anaź tikhźnakićha, ni Yöś irpiś watha thonśkama, niźaśa ni Yöś aśi cherakićha. 2 Taqchuku thuñkiśtan Jesusaki Piruźtan, Santiaguźtan, Juanźtan, tshi paqh kuru chhichchićha; xalla nikhu Jesusaki ninakź tukkiś thuksićha. 3 Niźaśa nïź śkitiki añcha chiwiź llijatćha qhatñikiśtan tshan lexu, anaź jëkh źoñimi ti yoqkiś niźta chiw lexu axwni atasaćha. 4 Neqhśtan pukultan źoñinaka cherchićha, Eliastan Moisestan Jesusiźtan parliñi. 5 Neqhśtan Piruki Jesusiźkiś palxaychićha: –Werh thaxiñi, walipanź khesaćha teqhś źelhśki, chheph śhujllaź qhuyślalla: Tshïki amta, tshïki Moisesta, tshïki Eliasta. 6 Neqhśtan ni thaxintanakaki añcha tsukhchitaćha, Piruki ana pinsiźku arustatchićha. 7 Neqhśtan ninakźkiś tshiriź śhujźkichi, niźaśa ninakźkiś wësićha ni tshirkiśtan tshi xora chïźkiñi nonśićha, tuź khikan: “Tïki weth q'ay Matićha; anćhukki nonźna.” 8 Ni orapacha, ninakaki ninakź muytata chercherśićha, neqhśtan ana ćhhulumi thenchićha, Jesusaqaś nïnakźtan źelatćha. 9 Neqhśtan Jesusaki ni kurkiśtan śhujźkikan ninakźkiś palxaychićha. Ti anćhukaź chertanaka ana jëkhźkiśimi maśnakićha, ni źoñź Matiź jakatattan anćhukki maśnakićha. 10 Neqhśtan ninakaki ana chïchiźku ninakź quśkiś śhoxchićha, ninakpora pewksarassićha, ćhhulut ni tikhśikiśtan jakatatś khesaxo. 11 Neqhśtan Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni lï utt'ayñinakaki Eliassa tuki thonakićha khiñitaxo? 12 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Cheqpachapanśaź Eliaski weth tuki thonćha niźaśa nïki thappachaź askichakićha. ¿Niźaśa ni khjirtikiś qhaźtkhixo ni źoñź Machh kiśtanxo? Neqhśiki khićha t'aqhiśakićha niźaśa ćhhaxwtaź khekićha. 13 Xaśiki werh khiwćha Eliaski thonchićha, neqhśtan ni źoñinakaki ninakź quśkama pächićha, nuźupan watśtantaćha xalla nuź khjirtaćha Yöś tawqkiśki. 14 Neqhśtan ninakaki kephchićha xaqhsikintaźlax nïź thaxintanaka xalla nikhu, neqhśi tama źoñinaka cherśićha, niźaśa nïź thaxintanakź muytata źelatćha; niźaśa judiu lï ut'ayñinakaki Jesusiź thaxintanakźtan ch'ätćha. 15 Neqhśtan Jesusa cherźku ni źoñinakaki kuntintu Jesusa tsäni śathchićha. 16 Neqhśtan Jesusaki ninaka pewkśićha: –¿Anćhukki, ćhhuluź ninakźtan ch'ärasxo? 17 Tshi neqhś źelhñi źoñi qhäśićha: –Thaxiñi, teqśi weth machh amkin śhikchinćha, yenqhaź tanta upa khissićha. 18 Xaqśikin khenami yenqhakiź tanćha, neqhśtan yoqkiś thxotsa niźaśa atkiśtan ćh'utuqaź jupoqćha, niźaśa iźqiqaź qhxoxćha; niźtikiśtan lhxatiqaś khissa. Niźaśa am thaxintanakaźkiś rokt'ichinćha yenqha chhetqatźinaxu, ninakaki ana atchićha. 19 Jesusaki qhäśićha: –¡Anćhukki, ana quś thäñi źoñinak ćhukpanćha! ¿Ćhhul orakamat anćhukatan werh źelakixo? ¿Niźaśa werhxo ćhhul orakamat anćhuk awantaki? Ni uśha teqhś śhikźka. 20 Neqhśtan ni uśha Jesusiźkiś śhikchićha, xalla ni yenqhaki Jesusa cherźku ni uśha t'ukqatchićha, niźaśa yoqkiś thxotsku śunt'ichićha niźaśa atkiśtan ćh'utu jupoqsqatkan. 21 Jesusaki ephźkiś pewkśićha: –¿Ćhhul oratanpacha am uśha läkhichitaxo? Nïź ephki qhäśićha: –Qoltall kiśtanpacha. 22 Qhaź wilta ni yenqhaki thxotćha ni ujkiś niźaśa qhaśkiśimi konśxapa. Am kunam atćhani, werhnak oqźnalla niźaśa yanapt'alla. 23 Jesusaki nïźkiś khichićha: –Am kiriyasaź nïki, xalla ni kirïñinakaki thapaź atasaćha. 24 Neqhśtan ni uśh ephki qhawchićha: –Amkiś kiriyućha. ¡Tshanti Yöśkin quśśiś khiśxapa yanapt'iźkalla! 25 Jesusaki tama źoñinaka akhskiñi cherchićha, neqhśtan yenqha ujśićha tuź khikan: –Up yenqha, niźaśa ana nonśñi, weril am kuchnućha, ulna ti uśhkiśtan niźaśa ti uśha eka, anam iya tïźkiś luśhakićha. 26 Neqhśtan ni yenqhaki qhawchićha, neqhśtan wilta ni uśha thxotchićha. Neqhśtan ni yenqhaki ni uśha tikhśiźtaqaś ekku ulanchićha, neqhśtan ni źoñinakaki tikhśila khetćha. 27 Neqhśtan Jesusaki qharallku tanźku źinśićha; niźaśa ni uśhaki tshitsićha. 28 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtan qhuya luśhśićha, nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś śinapora pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan werhnakki ni yenqha ana chhetqati atchintaxo? 29 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla tiźta anaśum yenqhanakaki anaź ćhhulźtanami ulnasaćha, Yöśkin mayiśiźku, niźaśa ayunaśkupan chhetqatasaćha. 30 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtan Galilea yoqa nuź oqhchićha. Xalla ni Jesusaki ana jëkhmi śiśñi pekatćha, 31 Niźaśa Jesusaki nïź thaxintanakźkiś thaxinchićha, tuź khikan: –Xalla ni źoñź Matiki, źoñinakź qharkiś thätaź khekićha, neqhśtan kontaź khekićha, xalla neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha. 32 Xalla ni thaxintanakaki ni Jesusiź chïtanaka anaź näśnatćha, niźaśa eqhsnatćha pekunś. 33 Neqhśtan Cafarnaúm khita watha irantichićha; neqhśtan qhuykiś luśhku Jesusaki nïź thaxintanaka pewkśićha: –¿Ćhhuluź anćhuk ch'ärasat ni jikhśkiś thonkan? 34 Ni thaxintanakaki ch'ujuqaś khissićha, ni jikhśkiś thonkanaki ninakaki ch'ärassićha jëkit ućhunkiśtan irpiñi khesaxo. 35 Neqhśtan Jesusaki julśićha, nïź qhalu piśkchiś thaxintanaka qhawźku palxaychićha: –Xaqsiltat anćhukakiśtan irpiñi khiśpekćhax nïki, thapatiźkiśtan wirkin khiśtanćha, niźaśa thapatiźkiś manta päśtanćha. 36 Neqhśtan Jesusaki tshi uśha qhawźku ninakź taypikiś tshithsqatchićha, neqhśtan ni uśha źkorźku, tuź khichićha: 37 –Xaqhsilta źoñit weth thükiś tanźaxa tshi uśha, ti uśhaźtaqaś, ni oraki werhź tanźa, xalla ni werh tanśñiki, anaź werh alaxa tanźa, nïki werh kuchanźkiñiśaqaś tanźa. 38 Neqhśtan Juanki Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, am thükiś tshi źoñiki anaśum yenqhanakaź chhetqatatćha, ana ućhuntan chika oqhlayñiź khen, werhnakki ana iya päx khichinćha. 39 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Ana niźta pä; anaź jëkhmi tshi milajru weth thükiś päñiki źelhćha, niźaśa anaź weth moq'u phaśila chiyasaćha. 40 Xaqśilta źoñi ana ućhumnakatan moq'uźlax nïki, ućhumnaka tukatućha. 41 Xaqhsilta meqaś anćhukakiś weth thükiś tshi tasa qhaślla onanćhaxa, niźaśa anćhuk werh kirïchiź khen, cheqpachal chiyućha ni onanñiki ni onanś tanźnakićha. 42 “Niźaśa ti wethkiś kirïchi qoltallanaka, xaqhsilta źoñit tshi tinakźkiśtan ujkiś thxotsqataćhaxa, xalla ninakaki xorkiś paqh thax moqźinźku qotkiś xaquntiś wakiśićha. 43 Am perśun qharat ujkiś thxotsqatćhax nïki potźna; tshanti khjusaź khesaćha tshi qharallchiśqaś luśhki ni wiñay źetkinaki, niźaśa piśk qharchiś ni t'aqhiśiś sumchi laqhkin oqhśki ana waliź khesaćha, niźaśa ni asñi ujki ana thesañaćha. 44 Ni sumchi laqhkiśiki, źoñi lulhñi laq'unakami anaź tikhźnakićha, ni asñi ujki anaź wira thesnakićha. 45 Niźaśa am qhxochat ujkiś thxots qatćhaxa nïki potźna, tshan khjusaćha śinta qhxochallchiś luśhki ni wiñay źetkinaki, niźaśa piśk qhxochchiś ni t'aqhiśiś sumchi laqhkin luśhki ana waliź khesaćha, niźaśa ni asñi ujki ana thesañaćha. 46 Niźaśa ni t'aqhiśiś sumchi laqhkiśiki, ni źoñi lulhñi laq'unakami anaź tikhźnasaćha, niźaśa ni asñi ujki anaź wira thesnakićha. 47 Niźaśa am źhukit ujkiś thxotsqatćhaxa nïki lekźna, niźaśa śinta źhukillchiś ni Yöś irpiś wathkiś luśhki waliź khesaćha, niźaśa piśk źhukchiś ni t'aqhiśiś sumchi laqhkin luśhki ana waliź khesaćha, 48 niźaśa ni t'aqhiśiś sumchi laqhkiśiki ni źoñi lulhñi laq'unakami anaź tikhźnakićha, ni asñi ujki anaź wira thesnakićha. 49 “Niźaśa thapa źoñinakaki ujźtan thapźtaź khekićha, niźaśa thapa wilananakaki yawkźtan śaltaź khekićha. 50 Niźaśa yakuki añcha walićha; ni yakuź laq'ansnasaź nïki, ¿xaqhnuź wilta wakiśqatasaxo? Yawkchiśpan anćhuk khekićha, porapat śumaź qamakićha.” 1 Jesusaki Cafarnaúm wathkiśtan ulanźku Judea yoqkin oqhchićha, niźaśa Jordán pujkiśtan tüna oqhchićha. Niźaśa Jesusiźkiś wilta tama źoñinaka akhsićha, neqhśtan Jesusaki wilta ni źoñinaka thaxni qallantichićha nïź thaxinś nuźu. 2 Neqhśtan yaqhap fariseo źoñinakaki Jesusiźkiś makhatchićha, Jesusa ujkiś thxotśxapa pewkśićha, tuź khikan; tshi luktaqa perśun thunatan jalhtasaya. 3 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Moisés, xaqhnuź mantichitaxo? 4 Ninakaki khichićha: –Moiseski wakiśsqatchićha tshi luktaqaki thunakiś jalhtiś papila thäsaćha, nätan jalhtiśxapaki. 5 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Moiseski anćhuk choxru quśśiś khen ni lï nuź khjirchićha. 6 Niźaśa qallantiś kiśtanpacha, ‘Yöśki luktaqa niźaśa mätaqa pächićha, 7 Xalla niźtikiśtan źoñiki perśun mä ephźkiśtan saraqakićha thunatan qamśxapa, 8 niźaśa ni pukultanaki tshi źoñiźtaqaś khekićha.’ Niźaśa anaćha piśk, ans tshiqaśśa. 9 Xalla niźtikiśtan ni Yöś uchśta tshi źoñiki anaź jaljasaćha. 10 Neqhśtan qhuykiś khikanaki nïź thaxintanakaki, Jesusa wilta pewkśićha ti ćhhultaqkiśtan. 11 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xaqhsilta źoñit thunatan jalhtiźku yaqha mätaqźtan śalźax nïki, ujź päćha, tukita thuna moq'u; 12 niźaśa xaqhsilta mätaqat perśun luktaqźtan jalhtiźku yaqha luktaqźtan śalźax nïki, uj śaqaśl päćha, tukita lukź moq'u. 13 Neqhśtan Jesusiźkin okhalanaka śhikchićha qharźtan lanźinaxu; Jesusiź thaxintanakaki ni okhala śhikñi źoñinaka ujśićha. 14 Neqhśtan Jesusaki niźta ćhhaxwñi nayźku źaxwchićha, neqhśtan thaxintanakźkiś chïźinchićha: –Ana khe, ni okhalanaka wethkin thonax khe ana ćhhaxwa, Yöś irpiś wathaki ti okhalanakź quś irataćha. 15 Cheqpachal chiyućha, jëkit ana tanźnaćhax ni Yöś irpiś watha tshi okhalaźtaqaś nïki, anaź wira ni Yöś irpiś wathkiśiki luśhasaćha. 16 Neqhśtan Jesusaki okhalanaka źkorźku q'ayachichićha, śapa mayniźkiś qharźtan lanźku. 17 Neqhśtan Jesusaź saraqtan tshi źoñi śatipuru thonchićha nïź tukkiś killślaqi, ni źoñiki Jesusiźkiś pewkśićha: –Śuma thaxiñi, ¿werhki ćhhulu päśt wali khesaxo, ni wiñay źetchiś khiśxapa? 18 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Amki qhaźtikiśtan śumamćha khexo? Anaź jëkhmi śumaki, Yöśpanqaśśa śumaki. 19 Amki Yöś lï śiśśa: ‘Anaćha źoñź mätaqźtan źelhśki, niźaśa ana źoñi kona, ana thañiśä, ana toskara chiya źoñźta inapachkiśtan, niźaśa am mä eph kaśa.’ 20 Ni źoñiki Jesusiźkiś qhäśićha: –Thaxiñi, qoltallkiśtanpacha thapa tinaka kaśśinćha. 21 Jesusaki ni źoñź qhutñi śuma quśtan cherśićha, neqhśtan nïźkiś khichićha: –Amtaki tshi päś phalhtićha: Thappacha am qinasinaka tuyśka, t'aqhir źoñinakźkiś ni päś ona, neqhśtan am tsewkta yoqkin tshanti źelinchiśam khekićha. Nuź päźku wethkin thona, niźaśa werh apźka, wethtan oqhlayñi khe. 22 Neqhśtan niźta chïñi nonźku ni źoñiki upaquśhśićha, neqhśtan llakita oqhchićha niźaśa ni źoñiki walxa źelinchiśtaćha. 23 Neqhśtan Jesusaki thapa qhutñi chercherśićha, ni thaxintanakaźkiś palxaychićha, tuź khikan: –¡Añcha ch'amaź khekićha ni Yöś irpiś wathkiś luśhki, tshi źelinchiś źoñźlaki! 24 Neqhśtan nïź thaxintanakaki Jesusaź chïtikiśtan añcha tsukhchićha, xalla neqhśtan Jesusaki wilta ninakźkiś chïchićha: –Jilanaka, ¡ni Yöś irpiś wathkiś luśhki, ch'amaź khekićha ti yoq päśnakkiś quś thäñi źoñinakźtaki! 25 Niźaśa tshan phaśilaćha tshi kamillu akuj khuñkiś watśki, tshi źelinchiś źoñiźtaki ch'amaź khekićha ni Yöś irpiś wathkiś luśhki. 26 Xalla ni nonźku ni thaxintanakaki tshanti iśpantichićha, neqhśtan ninakpora pewksasatćha: –¿Jëkhpan liwrïta khesaxo? 27 Jesusaki ninaka cherźku, qhäśićha: –Źoñinakźtaki ana atchukaćha, ans ni Yöśtaki anaź ana atchukaki źelhćha. 28 Neqhśtan Piruki Jesusiźkiś khichićha: –Tata, werhnakki thappacha wethnaka qamanaka ekchinćha, niźaśa werhnakki am apźkichinćha. 29 Jesusaki qhäśićha: –Cheqpachal chiyućha, xaqhsiltat qhuyami, niźaśa jilanaka, kullakinakami, niźaśa mä ephmi, mätaqami, matinakami, yoqami, weth layku ekćhaxa niźaśa liwrïñi Yöś śuma kintuź khen, 30 xalla nïki tshiwatha wilta ti yoqkiś iyaź tanźnakićha; niźaśa qhuyanaka, jilanaka, kullakinaka, mänaka, matinaka, yoqanaka, qhaźta ćhhaxwtami; neqhśtan tikhźkuki Yöśtan wiñayaź qamakićha. 31 Niźaśa anś wakchi tukkin khiñinakaki wirkinź khisnakićha, niźaśa anś wakchi wirkin khiñinakaśti tukkinź khisnakićha. 32 Neqhśtan ninakaki Jerusalén wathqhutñi oqatćha, Jesusaki nïź thaxintanakź tukkin oqatćha, niźaśa ninakaki tsukhchi apźnatćha. Neqhśtan Jesusaki wilta yaqhalla qhawśićha ni qhalu piśkchiś thaxintanaka, xalla neqhś ninakźkiś chïchićha ćhhulunakat wataćhaxa: 33 “Qhaźtaź anćhuk nay, xaśiki Jerusalén wathaź oqhćha, ni źoñź Matiki thätaź khekićha ni timlu chawkh jilirinakźkiś niźaśa ni lï utt'ayñinakźkiśimi, neqhśtan konqatśxapa thätaź khekićha niźaśa yaqha wathchiś źoñinakźkiś thätaź khekićha. 34 Niźaśa nïki iñartaź khekićha niźaśa qichtaź khekićha niźaśa llawsiźtan thjuttaź khekićha, neqhśtan kontaź khekićha; neqhśtan chheph maxkiśtan tikhśikiśtan jakatatakićha.” 35 Neqhśtan Santiaguźtan Juanźtan, Zebedeoź Machhnakaki, Jesusiźkiś makhatźku khichićha: –Thaxiñi, ćhhulut amkiśtan pekućhax ni thälla. 36 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Ćhhuluź päñi pekxo? 37 Ninakaki qhäśićha: –Am aśśiś watha irpiśkiś rokt'ućha, werhnak julsqatalla tshïki źew qhuttan, tshïki śqar qhuttan. 38 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki anaź śiśśa ćhhuluź mayćhaxa. ¿Anćhukki weth likhś taskiśtanź ni xar qhaś likasaxo, uśh wawtistaź khexä, werh wawtistaź ni wawtismuźtan? 39 Ninakaki qhäśićha: –Atasaćha. Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cheqpachkiśtan, anćhukki likakićha ti xar qhaś, niźaśa anćhukki tanźnakićha ni weriź tanźta wawtismu. 40 Niźaśa ni weth źew qhuttan niźaśa śqar qhuttan julśki anaź werh ni thäś wakiśićha, ans thätaź khekićha jëkhnakźtaqaś weth eph thakśiźlani xalla ninakźkiś. 41 Neqhśtan xalla ti nonźku ni qhalu thaxintanakaki źaxwchićha, ni Santiaguźxapa niźaśa Juanźxapa. 42 Neqhśtan Jesusaki thaxintanaka qhawśićha, neqhśtan ninakźkiś tuź khichićha: –Niźaśa anćhukki śiśśa, ni ana Yöś kirïchi źoñinakźkiśtan źelhćha walxa nïź aśtan nïź munañpikiś ni źoñinaka irpiś pekñi, niźaśa ninakporaqaś jiliri khissa. 43 Niźaśa anćhukakiś ana niźta khiśtanćha. Xalla ni anćhukakiśtan irpiś pekñiki, thapatiź manta päśtanćha, 44 niźaśa xaqhsiltat anćhukakiśtan tukkin khiś pekćhax nïki, thapa źoñinakź manta päñi khiśtanćha. 45 Niźaśa ni źoñź Matiki, ana manta päźinta khiśxapa thonchićha, ans manta päśxapa thonchićha, niźaśa nïź źeti thäśxapa paka kunta, thapa źoñinaka liwrïśxapa ninakź ujkiśtan. 46 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtanpacha Jericó watha irantichićha. Neqhśtan Jesusaź ni wathkiśtan nïź thaxintanakźtan niźaśa tama źoñinakźtan ulnan, tshi Bartimeo khita śura Timeoź Machh, jikhś atkiś julśi tomanźkan źelatćha. 47 Xalla ni Jesús Nazaret wathchiś źkatźinkiñi nonźku, ni śuraki qhawi qallantichićha: –¡Jesusa Davidź Mati, werh oqźnalla! 48 Neqhśtan wakchi źoñinaka ni śur źoñi ch'uj khexo ujśićha, xalla neqhśtan ni śuraki tshan qhawchićha: –¡Davidź Mati, werhpanź oqźnalla! 49 Neqhśtan Jesusaki tshithsku, khichićha: –Ni źoñi qhawźka. Ni śura qhawśićha, tuź khikan: –Ana eqhsna, tshitsna amź qhawźa. 50 Neqhśtan ni śuraki nïź irś śhoqźku thxotchićha, tshi layśku Jesusiźkin makhatchićha, 51 neqhśtan Jesusaki ni źoñi pewkśićha: –¿Ćhhulu päñim werh pekxo? Ni śur źoñiki qhäśićha: –Thaxiñi, werhki cherś pekućha. 52 Jesusaki nïźkiś khichićha: –Amiź thapa quśśiś khen amki ćhhetintamćha, xaśiki oqa. Xalla ni orapacha ni źoñiki cherchićha, neqhśtan Jesusiźtan chika ni jikhśkiś oqhchićha. 1 Ni Jerusalén wath keźu khen, Betfagé, tshïki Betania khita xochinaka keźu khistan, Jesusaki nïź pukultan thaxintanaka kuchanchićha ni Olivu khita kurkin, 2 tuź khikan: –Ućhhun tukkin qolta athaź źelhćha xalla nikhuź oqa, xalla neqhśi irantiźku tshi aśnu moqta źelakićha, ni aśnukiś anaćha jëkhmi yawchiki. Neqhśtan jerźkuź śhikakićha. 3 Niźaśa xaqhsilta źoñimiź pewkźnasaćha, qhaźtikiśtan niźta päxo khikan, Yöś tataź pekćha, niźaśa upakhiźkul anćhukakiś śhiknaćha. 4 Neqhśtan ni pukultan thaxintanakaki oqhchićha, neqhśtan ni aśnu śalchićha uy śankiś moqta, neqhśtan jerhśićha. 5 Niźaśa tshi qhaźultan neqhś źelhñi źoñinakaki pewkśićha: –¿Ćhhuluź anćhuk päxo? ¿Qhaźtikiśtan anćhuk ni aśnu jerhźxo? 6 Neqhśtan ninakaki Jesusiź chïtakama qhäśićha; nuźkiś ni źoñinakaki oqhqatchićha. 7 Neqhśtan Jesusiźkin ni aśnu akhźkichićha, neqhśtan ninakź irśnaka karunźinćha, neqhśtan Jesusaki ni aśnukiś yawśićha. 8 Tama źoñinakaki ninakź irś jikhśkiś chhinchićha, yaqhapanakaśti ni munti thaśnanaka murchićha, neqhśtan jikhśkiś chhinchićha. 9 Jesusiź tukkin, oqhñi źoñinakaki niźaśa wirkin thonñi źoñinakami, qhawi qallantichićha: –¡Xallalla! ¡Añcha walix khila ni Yöś thükiś thonñiki! 10 ¡Ni irpiś thonñiki añcha walićha, ni ućhum Davidź irpiś wathaki! ¡Xallalla, ni tsewkta Yöś wathkinaki! 11 Neqhśtan Jesusaki, Jerusalén watha luśhśićha niźaśa timluqhutñi oqhchićha, neqhśtan thapa qhutñi chercherśićha ni ćhhultaqinakź qhutñi, xalla neqhśtan thuñi śeśiźkhen Betania khita watha nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźtan oqhchićha. 12 Neqhśtan xaqataźuki, Jesusaki Betania wathkiśtan ulanźkan ćhheri eksqatchićha. 13 Niźaśa aźkiśtan jiwus munti chhañchiś cherchićha, neqhśtan ni munti cherśñi oqhchićha jiwusichkä khikan, niźaśa ni munti irantiźku ana ćhhulumi wathchićha chhañiqaś źelatćha, anataćha jiwus ćhherś pacha. 14 Neqhśtan Jesusaki ni jiwusiźkiś, khichićha: –¡Anax jëkhmi iya am ćhherkiśtan lulhla! Nïź thaxintanakaki nïź chïta nonśićha. 15 Neqhśtan Jerusalén watha irantiźku Jesusaki timlukiś luśhśićha, neqhśtan śawnkchuk thapa ni tuyñi niźaśa qhayñi źoñinaka thirqatchićha. Päś turkiñi źoñinakź miśha thoqźinchićha, niźaśa paloma tuyñiź śillami; 16 ana jëkhmi chhichqatñitaćha ćhhul ćhhultaqinakami ni Timlukin. 17 Xalla neqhśtan thaxinchićha, tuź khikan: –Ni khjirtikiśiki tuź khićha: ‘Weth qhuyaki khekićha mayiśiś qhuya thapa wathchiś źoñinakźta’, anćhukki pächinćhukćha thañź qhuyaźtaqaś. 18 Xalla ni nonźku ni timlu chawkh jilirinakaki, niźaśa judiu lï thaxiñinaka nonśićha, neqhśtan qallantichićha xaqhnuź ni konas ninakaki eqhsnatćha, thappacha źoñinaka iśpantichitaćha nïź thaxinta. 19 Thuñiź qattan śeślaqa, Jesusaki nïź thaxintanakźtan ni wathkiśtan ulanchićha. 20 Neqhśtan xaqawenśtaźu ni nuź wathkan ninakaki cherchićha, ni jiwus munti śep'ikiśtanpacha qhonchi. 21 Neqhśtan Piruki Jesusiź chïtanaka khuñśicha, neqhśtan Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, cherźna, amiź ni jiwusiź moq'u chïta qhonchićha. 22 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Yöśkiś thapa quśtanpan khe. 23 Niźaśa cheqpachal chiyućha, xaqhsiltameqaś ti kurkiś chiyasaćha: ‘¡Teqhśtan saraqa, qotkiś thxotsna!’, niźaśa anam am quśkiś payśnaqćhaxniki, kiriya ni amiź chïta, nïki kumlisnakićha, neqhśtan nuźupan khekićha. 24 Niźtikiśtan anćhukakiś chiyućha, thapa anćhukaź mayiśikan maytanakaki, anćhuk tanśiźtaqaś kiriyakiź nïki, thätaź khekićha. 25 Niźaśa anćhukki mayiśikanaki, śumans pekakićha anćhuka moq'u chïñinakźtan, niźaśa am tsewkta yoqkin źelhñi Yöś Ephki anćhuka ujkiśtan pertunakićha. 26 Niźaśa anćhuk anaź pertunakź nïki, am tsewkta yoqkin źelhñi Yöś Ephki anaśaqaś anćhuka ujkiśtan pertunakićha. 27 Xalla neqhśtan ninakaki Jerusalén watha kephchićha. Neqhśtan Jesusaki timlukiś oqhlayatćha, neqhśtan ni timlu chawkh jiliriki nïźkiś makhatźkichićha, niźaśa ni lï thaxiñinaka, ni wath jilirinakami, 28 neqhśtan Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Ćhhul jilir achśtanam ti ćhhultaqinaka päxo? ¿Jëkht am uchchi jiliri ti ćhhultaqinaka päśxapa? 29 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werh xaśiki anćhukakiś tshi śaqaś pewkźnaćha; anćhuk qhäśnakiź nïki, neqhśtan werhki chiyaćha ćhhul jilirź achśtan tiźtanaka pawućhaxa. 30 ¿Jëkht Juan mantichi, wawtisaxu? ¿Yöś qaya, uśh źoñex mantichi? Xaśikiź qhäśna. 31 Neqhśtan ninakpora ch'ärasi qallantichićha, tuź khikan: “Ućhumki Yöś kuchanźkitaćha khikanź chiyakź nïki, tïki qhäśnaćhan: ‘Neqhśtan, ¿qhaźtikiśtan ana kirïchinćhuktaxo?’ 32 ¿Qhaźtikiśtan ućhum chiyasaxo, źoñiź mantiźkitaćha khikan?” Niźaśa ninakaki źoñinaka eqhsnatćha, niźaśa thappacha ti źoñinakaki Juan Yöśkiśtan chïñi kiriyatćha. 33 Niźtikiśtan Jesusiźkiś khichićha: –Werhnakki anal śiśućha. Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werhmi ana śaqal anćhukakiś chiyasaćha, ćhhul jilir achchiś ti ćhhultaqi pawućhaxa. 1 Neqhśtan Jesusaki tshi kintukiśtan palxayi qallantichićha, tuź khikan: Tshi źoñi źelatćha, ni źoñiki uw śqala ćhhakhchićha, neqhśtan uyu pirqichićha ni śqal muytata; niźaśa tshi maś wijiña pächićha uwa sphitśxapa, neqhśtan tshi turi qhuychićha thapa ni śqala cheqśxapa. Neqhśtan ni śqal yoqa pakśuñ ekchićha ni lanqśñi źoñinakźkiś, xalla neqhśtan aźkin jikhś oqhchićha. 2 Neqhśtan śqala axśpacha, kuchanźkichićha tshi uywita źoñi nïź lanqśñinakźkin, nïźkiś wakiśñi uwa axśxapa. 3 Ni lanqśñi źoñinakaki, ni kuchanźkita źoñi tanźku qichchićha, neqhśtan ana ćhhulu thäźku kuchanchićha. 4 Neqhśtan ni śqal yoqchiś źoñiki wilta kuchanźkichićha yaqha lanqśñi źoñi; niźaśa ni źoñiki maśtan ćhakhtataćha, acha śhoxrichśinchićha neqhśtan ar archićha. 5 Neqhśtan ni śqal yoqchiś źoñiki, wilta tshi lanqśñi źoñi kuchanźkichićha, ni źoñiki kontaćha. Neqhśtan yaqha wakchi źoñinaka kuchanźkichiśaqaśśa; niźaśa yaqhapaki qichtataćha, yaqhapaśti kontaćha. 6 “Niźaśa iyapanź eklatćha tshi nïź Mati, xalla nïki q'ay pekta Matitaćha; neqhśtan ultimkiśiki kuchanźkichićha nïź q'ay Mati, tuź khikan: ‘Weth Mati rispitśtanćha.’ 7 Neqhśtan ni lanqśñinakaki ninakpora palt'ichićha: ‘Ti qat ti qama tanźnaćhani; pichay tïź konźla, neqhśtan ućhuntaź khekićha ti yoqaki.’ 8 Xalla neqhśtan ni tanźku konchićha, neqhśtan ni xañchi ni yoqź śawntan thxotchićha. 9 “Neqhśtan Jesusaki pewkśićha: –¿Ćhhulut päsaya ni śqal yoqchiś źoñi? Ni yoqchiś źoñi thonakićha, ni lanqśñinaka konakićha, neqhśtan ni yoqa yaqhźkiś thäkićha. 10 “¿Niźaśa anćhuk ana ni Yöś śuma kintu khjirta lïchinćhuk qhaźtataxo? Xalla neqhśiki Tuź khićha: ‘Ni qhuya pirqiñinakaki maś arśićha, niźaśa ni maśki iskina qallantiñikiś khissićha. 11 Yöśśa nuź khisqatchiki, ućhumnakkiśtanki añcha k'achha iśpantichukataćha.’ ” 12 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa tanś pekatćha, niźaśa ninakaki ni Jesusa ninakź moq'u ni kintukśtan chïñi näśićha. Neqhśtan ninakaki źoñi eqhsnatćha, neqhśtan Jesusa ekku oqhchićha. 13 Neqhśtan Jesusiźkin kuchanźkichićha tshi qhaźu fariseonaka niźaśa yaqhap Herodes źoñinakźtan, Jesusa chïqatźku ujkiś thxotsqatśxapa. 14 Neqhśtan ninakaki thonźku, tuź chïchićha: –Thaxiñi, werhnakki śiśućha, am cheqpacha chïñamćha ana źoñinaka chïñi kaśku, ana amki źoñi phalśñamćha śumapan quśñamćha. Amiź thaxintaki Yöś jikhśkiśiki cheqpachapanćha. ¿Wali khesaya ni taśa thäś ni Romano chawkh jilirźkiś, uśh anaxa? ¿Thäs uśh anapan thäsaxa? 15 Niźaśa Jesusaki ninaka toskar quśśiś śiśatćha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan werh ujkiś thxotśqaś pekxo? Tshi päś cherśxapa śhikźka. 16 Neqhśtan ninakaki śhikchićha, ni päś cherźku Jesusaki pewkśićha: –¿Jëkhź yukh tïxo, jëkhź thü khjirtat teqhśixo? Ninakaki qhäśićha: –Nïki Cesarćha. 17 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cesarźtaźlax nïki Cesarźkiś thä, Yöśtaźlax nïki Yöśkiś thä. Nuź qhäśtikiśtan ninakaki añcha iśpantichićha. 18 Neqhśtan ni saduceo źoñinakaki Jesusiźkin oqhchićha. Xalla ti saduceo źoñinakaki tuź khiñićha tikhśinakaki anaź jakatatasaćha; xalla niźtikiśtan ni źoñinakaki nuź khichićha: 19 –Thaxiñi, Moisesaki ućhunnakalta khjirta ekchićha, tshi źoñi tikhźnasaź nïki, nïź thun ekćha, anaź mati ekćha, nïź laqhki śalźnasaćha na źewatan, xalla neqhśtan okhalchiś khesaćha nätan nïź tikhśi jilźta. 20 Niźaśa tshi pacha źelatćha towqu jilaśullka. Ni jilir jilaki śalśićha, neqhśtan tikhśićha ana mati ekchićha. 21 Neqhśtan ni taypiriki na źewatan śalśićha, neqhśtan tikhśiśaqaśśa ana mati ekku; niźta śaqaś wathchićha ni chhephkiś khiñi jilaki, 22 neqhśtan thappacha ni towqu jilaśullkaki na źonatan śalśićha, niźaśa ana xaqhsiltami mati ekchićha. Ultimkiśiki na źonmi tikhśinśaqaśśa. 23 Neqhśtan jakatattan źeti qallantitan, ¿ninakźkiśtan xaqhsiltiź thun na źon khekixo? Niźaśa ni towqu jilaśullkapachal na źonatan śalśiki. 24 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki tshi qhutñi panćha, anaź anćhuk Yöś śuma kintu khjirta śiśśa, niźaśa anaź Yöś aśimi paxćha. 25 Xalla ni tikhśi źoñinakaź jakatattanaki anaź jëkhźtami śalś źelakićha, tsewkta yoqchiś anjilanaka irataź qamakićha. 26 Niźaśa ni tikhśinaka jakatatśkiśtan, ¿ana ni Moisés liwru lïchinćhuk qhaźtataxo, Yöśki ni zarza muntikiśtan chïchila? Tuź khikan: ‘Werhćha Abraham, Isaac, niźaśa Jacobź Yöśki.’ 27 Yöśki anaćha tikhśi źoñinakź Yöśki, ans źethñi źoñinakź Yöśśa; niźaśa anćhukki añcha tshi qhutñipanćha. 28 Neqhśtan ni Jesusa ninakźkiś śuma chïñi nonźku, tshïsuña ni judiu źoñinakź lï utt'ayñiki, ninaka chiyasñi nonźku Jesusiźkiś makhatźkichićha, tuź khikan: –¿Xaqhsilta lït tukkin, ni thapa lïnakkiśtan? 29 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhuk Israel źoñinaka nonźna: ‘Ni Yöś Ephki ućhum Yöś panćha: Xalla tïćha thapa ni Yöś lïkiśtan tukkinaki. 30 Niźaśa amki am Yöś tata thapa quśtan peka, niźaśa thapa am animuźtan niźaśa thapa am śiśtan, niźaśa thapa am aśtanami.’ 31 Nïź xaruki niźtaśaqaś źelhćha nïki tïćha: ‘Xaqhnuź perśunpachkiś oqśñamźlaxa, xalla niźtaśaqaś thapa źoñinaka oqśtanćha.’ Ti piśk lïź tshanti cheqanaki, Yöś lï kiśtanaki. 32 Neqhśtan ni lï utt'ayñiki tuź khichićha: –Thaxiñi śuma chïchamćha. Amiź chïtaki weraraćha: Niźaśa Yöśki śintallaqaś źelhćha, niźaśa nïźkiśtan anaź iya yaqha Yöś źelhćha. 33 Ti Yöśkiś manta päśki, thapa quśtanćha, thapa śiśnakźtan, niźaśa thapa animuźtan, thapa aśtan, niźaśa źoñi oqśtanćha perśun xañchiźtaqaś, tinakaćha tshanti cheqanaki, ni wilananakźkiśtan, niźaśa ni ofrenda altarkiś ujśkiśtanami. 34 Neqhśtan, Jesusaki ni judiu lï thaxiñi śuma tawqźtan qhäśñi naychićha: Neqhśtan tuź khichićha: –Amki ni Yöś irpiś wathkiśtan anaćha aźkin. Neqhśtan ana iya jëkhmi tshanti pewkśñi atatćha. 35 Niźaśa Jesusaki ni timlukiś thaxinkan pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni lï thaxiñi źoñinaka, Criśtuki Davidź Matićha khikan chïxo? 36 Niźaśa David pachaćha ni Espíritu Santuź thaxźta chïchiki: ‘Yöś Ephki, weth Yöśkiś khichićha: Weth źewqhuttan julźna, niźaśa werhki amtan moq'uśñi źoñinaka am qhxoch qostan khisqataćha.’ 37 David pachaćha Yöś tata khichiki, ¿Qhaźt Mesías Davidźkiśtan oqhñi khesaxo? Niźaśa ni tama źoñinakaki, Jesusiź taqu thapa quśtan nonźnatćha. 38 Niźaśa Jesusaki ni thaxinkan khichićha: “Judiunakź lï thaxiñinakźkiśtan kuytaśakićha, ninakaki tola śkiti kuthchi oqhlayś juśtaśñićha, niźaśa ninakaki ni kalliran oqhlaykan añcha thapa quśtan tsäntapan khiśpekñićha. 39 Niźaśa ninakaki akhs qhuyaran tukkinpan julś pekñićha, niźaśa ni phiśtaran ćhheri lulhśxapa tukkinpan julśñićha; 40 ni źew źewanakź qhuya qhanñićha, neqhśtan millk'untiśxapa añcha aźqa mayiśiñićha. Niźaśa ninakaź tshanti t'aqhiśkiś thonakićha.” 41 Tshi wilta Jesusaki timlukiś julśi źelatćha ni ofrenda thäś kajun tukkiś, neqhśi ni źoñinaka päś uchśñi cheqźkan, ni źelinchiśnakaki ni kajunkiś taź päś uchatćha. 42 Neqhśi tsha t'aqhir źew źon thonchinćha, niźaśa ni tshi kajkiś piśk päśalla uchchinćha qoluk walurallchiś. 43 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanaka qhawku, ninakźkiś tuź khichićha: –Cheqpachal chiyućha, ta t'aqhir źew źonki, thapa ni kajunkiś päś uchśñi źoñinakźkiśtan jila, ni kajunkiś uchchinćha; 44 ni źoñinakaki źethchi päś uchchićha; niźaśa na źonśti, näźa t'aqhir qamañkiśtan, tampacha näźa qamśkiśtan uchchinćha. 1 Jesusaź timlukiśtan ulnan, tshi nïź thaxintanakaźkiśtan tuź khichićha: –¡Thaxiñi, cherźna ti maś, niźaśa ti paqh qhuyanaka! 2 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Cherźna ti paqh qhuyanaka? Teqśiki anaź tshi maśmi ni maś juntuñ eklakićha. Thappacha palhtaź khekićha. 3 Neqhśtan ninakaki Olivu khita kuru oqhchićha, xalla nïki timluź tukqhuttanćha. Niźaśa Jesusaź neqhś julźtan, Piruźtan, Santiagoźtan, Juanźtan, Andrestan ninakaki Jesusiźkiś śinapora pewkśićha 4 wethnakakiś maśnalla ćhhul orat ti ćhhultaqinaka wathakexo. ¿Ćhhul chimput źelaki ima ti amiź chïta watanxo? 5 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: Anćhukki kuytaśakićha, ana jëkhmi anćhuk millk'untaxu. 6 Niźaśa wakchi źoñinakaki weth thükiś thonakićha tuź khikan: ‘Werhtćha Criśtutki’, neqhśtan wakchi źoñinaka millk'untakićha. 7 “Anćhukki teqhśimi nakhumi kir kintuź śiśakićha, niźaśa anćhukki anaź tsukakićha nuźupan watśtanćha, niźaśa imaśićha ti tukuśinski. 8 Nación poraź qichasakićha, reyno poraź qichasakićha; thapa qhutñi yoqaki cheqhnakićha niźaśa phomsnakićha, mach'aź watakićha, źoñi poraź aphthapsnakićha. Tinakaćha t'aqhiśi qallantiśki. 9 “Niźaśa anćhukpachaź kuytaśakićha; niźaśa ni źoñinakźkiśtanpachaź ni jilirinakźkiś thäkićha niźaśa anćhukki ni akhs qhuyaran xwattaź khekićha. Neqhśtan tukkin chhichakićha ni jilirinakź tukkiś, niźaśa reynakź tukkiś weriź khen; neqhśtan wethkiśtan chiyakićha ninakźkiś. 10 Niźaśa ima tukuśiñiź irantiźkan, ti liwriñi Yöś śuma kintuki maś maśtanćha thapa nacionanakźqhutñi. 11 Niźaśa anćhukki, jilirinakźkin thätaź khen anaź llakiśakićha ćhhulu chïś khenami, niźaśa anaź pinsakićha. Niźaśa anćhukki ni oraki Yöś thaxźtakama chiyakićha; niźaśa anaź anćhukki chïćha, ans Espíritu Santuź chïćha. 12 Niźaśa jilanakaki perśun laqhnaka tikhźnaxu thäkićha, niźaśa ephnakaki perśun machhnakaź thäkićha; niźaśa matinakaki ephźtan moq'uź khisnakićha niźaśa konqatakićha. 13 Niźaśa weriź khen thappacha ti yoqkiś źoñinakaki anćhuk ćhhaxwakićha; neqhśtan ni tukuśinskama wethkiś thurt'iñiki, liwrïtaź khekićha. 14 “Niźaśa ni Daniel Yöśkiśtan chïñiki khjirchićha tuź khikan: Ni źoñiź päta yöśnaka, źoñinaka anćhukki cherakićha ni yöśnaka ana nonśkiś nonta –lïñikix katoqila–, neqhśtan ni Judekiś khiñinakaki kurqhutñix oqhla. 15 Niźaśa ni qhuy juntuñ źelhñi źoñinakaki anax śhujla, niźaśa anax ćhhulu aptimi qhuya luśhla; 16 niźaśa ni xochkin źelhñi źoñinakaki, anax nïź irś aptimi qhuya kephla. 17 ¡Ni nöxiran ni ik mätaqaki, niźaśa ni q'aśllu wawchiś mätaqami t'aqhiriź khekićha! 18 Niźaśa anćhukki Yöśkin mayiśakićha, ni śhoxś pacha anax awti pacha watla, 19 Niźaśa ni pachaki añcha t'aqhiśiś khekićha, ana waliź watakićha, niźaśa Yöś ti yoqa thulźtikiśtanpacha ana niźta t'aqhiśiś watñićha, anś ti thuñikamaki, niźaśa wiruñ anaź iya tiźta irata źelakićha. 20 Niźaśa Yöśki, anaź ti t'aqhiśiś pacha t'upźintasaź nïki anaź jëkhmi liwrïta khesaćha; niźaśa Yöśki nïź illśta źoñinaka oqźku ti t'aqhiśiś thuñinaka t'upśićha. 21 “Niźaśa yaqhap źoñinakaki anćhukakiś chiyasaćha: ‘Cherźna, teqhśićha Criśtuki’, uśh ‘nakhućha Criśtuki’, anćhukki anapaź kiriyakićha. 22 Niźaśa q'otñi źoñinakaź thonakićha, werhki Criśtutćha khikan, niźaśa toskara Yöśkiśtan chïñi źoñiź thonakićha, niźaśa chimpunakaź päkićha, niźaśa źoñi q'otśxapa milajrunakaź päkićha, niźaśa Yöś illśtanakami q'ottaź khekićha. 23 ¡Niźaśa anćhukki kuytaśakićha, werhki tukitan maśinchinćha! 24 “Niźaśa ni thuñiran ni t'aqhiś pacha wathtan, ti thuñiki sumakićha, niźaśa ni jïśmi anaź iya qhanakićha, 25 niźaśa ni wara waranakami pachkiśtanź thxotskakićha, niźaśa ni pachkin aśśiś źelhñinakami cheqhnakićha. 26 Neqhśtan ni źoñź Mati tshir taypikiś thonñi cherakićha, nïź muspa chawkh aśtan niźaśa k'achha qhankan. 27 Neqhśtan thapaqhutñi ni Yöś anjilanakaki kuchantaź khekićha, neqhśtan nïź illśta źoñinaka akhźkaxu, ni yoqa źerañikiśtanpacha, niźaśa tsewkta pacha źerañikiśtanpacha. 28 “Niźaśa anćhukki ti jiwusiź kintukiśtanź katoqakićha: Ni jiwusiź itsaki ch'oxñat khissaxa nïki, niźaśa nïź chhañimi ch'oxćhaxa, anćhukki śiśakićha qutñi pachaź luśhśa. 29 Niźtaśaqaś anćhukki cherakićha ni t'aqhiśiśnaka watan, xalla neqhśtan śiśakićha ni źoñź Mati thonśki tshan keźullaćha. 30 Cheqpachal chiyućha ima ti pachkiś qamñi źoñinakaź tikhźnan, ti anawalinakaki watakićha. 31 Ni tsewkta pachami niźaśa ti yoqami watakićha, xalla ni weriź chïta taquśti anaź watasaćha. 32 “Xalla ni thonś thuñiki, niźaśa ni orami anaź jëkhmi śiśśa, ni tsewkta yoqkin źelhñi anjilanakami anaź śiśśa, niźaśa ana ni Yöś Matimi. Ans ni Yöś Efesios alaxaqaź śiśśa. 33 “Niźaśa anćhukki kuytaśakićha niźaśa naynayiź źelakićha, Yöśkin mayiśikan, niźaśa anćhukki ćhhul orat ni thuñi thonaćhaxa anaź śiśśa. 34 Tshi źoñi aźkin oqhñiźtaqaśa xalla niźta irataćha, ima saraqkan nïź qhuya thïźku ekćha nïź lanqśñi źoñinakźkiś; niźaśa śapamayniźkiś lanqś thäźku, niźaśa qhuya cheqśñiźkiś ekćha śuma ichaxu. 35 Neqhśtan anćhukki anaź thxaxakićha, ćhhul orat thonaćhaxa ni qhuychiś źoñi ana śiśśa, śeślaqat thonaćhax uśh chika aramat thonaćhax, nït uśh wallpa qhawś orat thonaćhax, uśh wentanallat thonaćhaxa; 36 niźaśa ana pinsanź thonasaćha anćhuk thxaxñiź tansnasaćha. 37 Werhki anćhukakiś chiyućha, niźaśa thapa źoñinakźkiśmi chiyućha: ¡Ana thxaxakićha!” 1 Puk maxqaś phalhtatćha Paśku phiśta päśkin, ni phiśtikiśiki ana liwaturchiś t'anta lulhśtaćha. Xalla ni ora ni timlu chawkh jilirinaka, niźaśa ni judiuź lï thaxiñinakźtan qhuratćha toskarźtan Jesusa tanśxapa, neqhśtan konśxapa. 2 Xalla ninakaki khichićha: –Anaź phiśtikiś tanś wali khesaćha niźaśa ana ni źoñinaka ch'axmi päxu. 3 Jesusaki Betania khita wathkiś źelatćha, Simunź qhuykiś miśkiś julśi, ni Simunaki moqhchi xañchich khitataćha; neqhśi tsha źon thonchinćha k'achha xor p'il putillkiś perfumi śhikku, ni perfumiki nardo puru taćha, xalla nïki añcha jila walurchiś taćha. Neqhśtan ni perfumchiś putilla qholhźku Jesusiź achkiś alśinćha. 4 Neqhśtan yaqhap neqhś źelhñi źoñinakaki źaxwchićha, ninakpora parlassićha: –¿Qhaźtikiśtan ti perfumi pertixo? 5 Niźaśa nïki tuychukataćha tshi trescientos denarios jila päśuñ, neqhśtan t'aqhir źoñinakźkiś onanśapa. Niźaśa näźa moq'u chïchićha. 6 Neqhśtan Jesusaki chïchićha: –Ana chïźina; ¿qhaźtikiśtan śhikiśxo? Ta źonki wethkiś añcha wali pächinćha. 7 T'aqhir źoñinakaki anćhukatan panqaś źelakićha, ćhhul orami ninakźkiśiki oqźnasaćha; werhki anal anćhukatan tira źelaćha. 8 Ta źonki näźa attakamalla pächinćha; niźaśa tukitan weth xañchi perfumchinćha, weth xañchi thatta khiśxapa. 9 Cheqpachal chiyućha xaqhsi yoqkinami ti Yöś śuma kintu parlita khećhaxa, xalla nikhuśaqaś täźa pätaki parlita khekićha, xalla nuź Ta źon khuñśta khiśxapa. 10 Niźaśa tshi nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźkiśtan, ni Judas Iscariote ni timlu chawkh jilirinaka cherśñi oqhchićha, niźaśa Jesusa ninakź qharkiś thäśxapa. 11 Neqhśtan Judas taqu nonźku ninakaki chipchićha, niźaśa nïźkiś päś thäś pekchićha. Neqhśtan Judaski qhurchićha ćhhul orat wali khes ni Jesusa thäśxapa. 12 Ni phiśta qallantiñi thuñkiśiki ana liwaturźtan päta t'anta lulhśtaćha, xalla ni thuñkiśiki üśi wilana konśtaćha Paśkuxapa, niźaśa ni Jesusiź thaxintanakaki pewkśićha: –¿Ni Paśkukiś lulhśxapa, werhnak xaqhsikin thakśñi oqhñim pekxo? 13 Neqhśtan Jesusaki pukultan thaxintanaka kuchanchićha, tuź khikan: –Jerusalén watha oqa, xalla neqhśi tshi źoñźtan śalakićha qhaś lüśkiś chhichñi; neqhśtan ni źoñi apźnakićha, 14 xaqhsikint ni źoñi luśhaćhaxa, xalla ni qhuychiś źoñźkiś chiyakićha: ‘Thaxiñiki khićha: ¿Xaqsikiśt weth thaxintanakźtan Paśkukś ćhheri lulhś qhuyaxo?’ 15 Neqhśtan ni qhuychiś źoñiki thëźnakićha, tsewkta qhuykin tshi paqh qhuya thakśtapacha; xalla ni qhuykiś anćhukki thakśnakićha ućhumnakalta. 16 Neqhśtan nïź pukultan thaxintanakaki saraqchićha, neqhśtan Jerusalén watha irantichićha, niźaśa Jesusiź chïtakama śalchićha; neqhśtan Paśku ćhheri thakśićha. 17 Neqhśtan Jesusaki thuñiź qattan thonchićha nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźtan. 18 Neqhśtan miśkiś lulhkan Jesusaki khichićha: –Cheqpachal chiyućha tshi anćhukakiśtan wethtan lulhñiki, werh millk'untakićha. 19 Neqhśtan ninakaki llakita khissićha, niźaśa ninakaki ninakpora pewksassićha: –¿Werh qay? Tshïki śaqaś khichićha: –¿Werh qay? 20 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Ti qhalu piśkchiśkiśtanćha, anśiki nïki wethtan chikaź weth chuwkiśtan t'anta t'awźku lulhćha. 21 Xalla ni źoñź Matiki ni khjirta patxparuź oqhćha; ¡aywira, ni millk'untiñi źoñi! Xalla ni źoñiki ana mathta khiśtaźl waliki. 22 Neqhśtan nuź lulhkan, Jesusaki t'anta tanźku Yöśkin sparakiź khikan chïchićha, neqhśtan t'anta ćh'alhźku, nïź thaxintanakźkiś onanchićha, tuź khikan: –Tanźna; tïćha weth xañchiki. 23 Niźaśa tshi tasa nïź qharkiś tanźku Yöśkin sparakiź khikan chïchićha, xalla neqhśtan nïź thaxintanakźkiś thächićha ni taskiśtan thappacha likhźnaxu. 24 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Tïćha weth lhokhki niźaśa uśhka ućhunnakaź palt'ita khekićha, weth lhokhki thapa źoñinakźta thawqtaćha, źoñinaka liwrïśxapa. 25 Cheqpachal chiyućha, anal iya likaćha ni uw muntikiś poqchi winu, ćhhul oraź ućhum Yöś irpiś wathkin śalaćhaxa xalla neqhśi wiltaź ew winu likakićha. 26 Neqhśtan salmukiś tshi Yöś wirsu itsku, Olivu khita kuru oqhchićha. 27 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Thappacha anćhukki wethkiś ana thapa quśśiś ti chhaña khisnakićha. Xalla nuź ni khjirtikiśiki khićha: ‘Ni üśa awatiriki kontaź khekićha neqhśtan ni üśhanakaki wichansnakićha’ 28 Xalla neqhśtan jakatatźkuki, werhki Galilea khita wathkin anćhuk wilta akhźnaćha. 29 Neqhśtan Piruki Jesusiźkiś khichićha: –Thappacha tinakaź ana amkiś quśśiś khisnanami, werhki anal kephsnaćha. 30 Jesusaki Piruźkiś qhäśićha: –Cheqpachal chiyućha, ti chhaña, ima wallpaź piśk wilta qhawan, amki chheph wilta werh anam maśakićha. 31 Piruki tshanti thurt'ichićha, tuź khikan: –Amtan chika tikhś khenami, anapan am ekaćha. Niźaśa thappacha ni thaxintanakaki nuźuśaqaś chiyatćha. 32 Neqhśtan Getsemaní khita yoqkin irantiźku, Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Anćhukki teqhś julźna, niźaśa werhki mayiśkaćha. 33 Neqhśtan Piruźtan Santiaguźtan Juanźtan qhutśñi chhichchićha, Jesusaki añcha llakita tsukhchi quśśiś khissićha. 34 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Weth animuki añcha llakita khissićha tikhśukaźtaqaśśa. Anćhukki teqhś ekla, niźaśa anaź thxaxakićha. 35 Neqhśtan Jesusaki tshi qoluk tukkin oqhźku yoqkiś pokt'ichićha, neqhśtan Yöśkin mayiśichićha, amiź munan, anaź t'aqhiśśuka khesaćha ni orkiśiki. 36 Niźaśa Jesusaki mayiśikan khichićha: “Abbá, ti abbaki khićha weth Epumćha, amtaki thapa atchukapanqaśśa; ti t'aqhiśaki liwriyalla, anax weth quś pektakama khila, ans amiź pektax khila.” 37 Neqhśtan Jesusaki ni chhepulan thaxintanakźkin kephźkichićha, ninaka thxaxñi śalchićha; neqhśtan Piruźkiś khichićha: –Simuna, ¿amkim thxaxya? ¿Ana źeli atchamqaya tshi jejapachami? 38 Anćhukki anaź thxaxa źelhkanź ekla Yöśkin mayiśkan, ana ujkiś thxoxsapa, niźaśa anćhuka animuki śuma quśtanćha, ans anćhukki añcha aś upaćha. 39 Neqhśtan Jesusaki wilta mayiśi oqhchićha, ni taqunakaśaqaś chïchićha. 40 Neqhśtan Jesusaki wilta nïź thaxintanakźkin kephźkichićha, niźaśa wilta thxaxñi śalchiśaqaśśa, ninakź źhukiki añcha thxaxi thonqatatćha. Neqhśtan ninakaki ana xaqnuźkin qhäśñi atchićha. 41 Chheph wilta mayiśi oqhźku, khichićha: –Xaśiki, thxaxźna niźaśa jejźna. Ti kamaqaśśa, niźaśa ni oraki irantiźkichićha, ni źoñź Matiki thäta khiśtanćha, ni ujchiś źoñinakź qharkiś. 42 Źäźna oqhla; neqhś thonćha ni werh millk'untiñiki. 43 Niźaśa Jesusaź tira ninakźtan parlan, Judaski irantiźkichićha, nïki ni qhalu thaxintanakź kiśtantaćha, nïźtan tama źoñinaka thonchićha niźaśa paqh kuchillunakchiś, xwatś tuñinakchiś. Ni timlu chawkh jilirinakźkiśtan thonchićha, niźaśa ni judiu lï utt'ayñinakźkiśtan, niźaśa ni wath qamchi ephnakźkiśtan. 44 Ni millk'untiñi Judaski, tukitan qaśśićha, tuź khikan: “Werhki tshi źoñil chhulźnaćha xalla nïćha nïki; neqhśtan śuma tanźkuź chhichakićha.” 45 Ni ora pacha irantiźkichićha Judaski, Jesusiźkiś makhatźku khichićha: –¡Thaxiñi! Neqhśtan Jesusa chhulśićha. 46 Neqhśtan ni źoñinakaki, Jesusa tanźku chhichchićha. 47 Neqhśtan tshïsuña ni Jesusiźkiśtan, nïź paqh kuchillu xöźku ni timlu jilirinaka irpiñiź uywita źoñź khuñi potźinchićha. 48 Neqhśtan Jesusaki chïchićha ni źoñinakźkiś: –¿Qhaźtikiśtan anćhukki ni paqh kuchillunakchiś niźaśa ni xwatś tuñinakchiś tshi thañiźtaqaś werh tanśxapa thonchinćhuk qhaźtataxo? 49 Śapuru werhki anćhukatantaćha, timlukiś thaxinkan, anapan werh tanchinćhukćha. Tïki nuź watśtanpanćha ni khjirta patxparu. 50 Neqhśtan thappacha nïź thaxintanakaki, Jesusa śinalla ekku śhoxśićha. 51 Tshi thowaki Jesusa apźnatćha tshi pañu irśi, niźaśa ni thowaki tantaśaqaśśa, 52 neqhśtan ni thowaki nïź śkiti kuchśku q'alipacha śhoxśićha. 53 Neqhśtan Jesusaki chhichtaćha ni timlu chawkh jilirinakź irpiñiźkin; neqhśi akhskichićha thappacha ni timlu chawkh jilirinaka, wath jilirinaka, niźaśa ni lï utt'ayñinakami. 54 Niźaśa Piruki aźkinxapa apśićha, ni chawkh irpiñi jilirź qhuy kancha luśhkama, ni Piruki śultatunakźtan julśi eklichićha ujkiś qutunkan. 55 Ni Chawkh Jilirinakź irpiñiźtan, niźaśa thappacha ni chawkh jilir maśinakami, Jesusiź ujnakaź qhuratćha, neqhśtan Jesusa konqatśxapa; niźaśa anaź waćhatćha. 56 Wakchi źoñinakaki, Jesusiź moq'u toskara chiyatćha, ninakpora ana ni toskar taqu chhalśñi atchićha. 57 Yeqhap źoñinakaśti, tshithsku Jesusiź moq'u toskara chïchićha, tuź khikan: 58 –Werhnakki nonśinćha, ti źoñi tuź chïñi: ‘Werhki ti źoñiź qhuyta timlu palhźnaćha, neqhśtan chheph maxkiśtan yaqha timlu źinźnaćha, ana źoñiź qhuyta.’ 59 Xalla nuź chïtanami, ni toskar taqu ana chhalśñi atchićha. 60 Neqhśtan ni irpiñi timlu chawkh jiliriki tshitsićha ni źoñinakź taypikiśtan, neqhśtan Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Anam śinta qhäśla? ¿Ćhhulut ti źoñinaka am moq'u chïxo? 61 Xalla neqhśtan Jesusaki anapan tawqchićha, niźaśa anapan qhäśićha. Wilta ni chawkh jiliri irpiñiki pewkśićha, tuź khikan: –¿Amki Criśtumqaya, śuma Yöś Mati? 62 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Jë, werhćha. Anćhukki cherakićha ni źoñź Matiki ni aśśiś Yöś źewqhuttan julśi, niźaśa ni tsewkta pachkiśtan tshirtaypikiś thonñi cherakićha. 63 Neqhśtan ni timlu chawkh jiliri irpiñiki nïź śkiti xwarśićha źaxwa thëśxapa, tuź khikan: –¿Ćhhuluź iya pekasaxo tïź moq'u chïñixo? 64 Anćhukki nonśinćhukćha, xaqhnuź Yöś moq'u chïchita tïź atźtan; ¿xaśiki anćhuk qhaźtaź nayxo? Thappacha ni źoñinakaki khichićha, kontax khila. 65 Neqhśtan yaqhap źoñinakaki Jesusiźkiś llawsiźtan thjuti qallantichićha, niźaśa nïź yukh pañźtan thotźinźku qichchićha, tuź khikan: –¡Xaśiki paxalla, jëkht am qichchixo! Niźaśa ni śultatunakaki Jesusiź yukhkiś tsxaxpchićha. 66 Neqhśtan Piruki qos qhuy kanchi mora źelatćha. Neqhśi tsha źonki thonchinćha, ni chawkh irpiñi jilirź manta päyin; 67 niźaśa Piru ujkiś qutuñi cherźku näki sutpacha chërźku palxaychinćha: –Amki oqhlayñam śaqaśla, ni Nazaret wathchiś Jesusiźtan. 68 Xalla neqhśtan Piruki ana maśśićha, tuź khikan: –Anal paxućha, anal śiśućha ćhhul kiśtanqam palxayćhan. Neqhśtan ni qhuy kanchi śana oqhchićha. Nuź khen wallpa qhawchićha, 69 na manta päyin źonki wilta cherchinśaqaśśa, neqhś źelhñi źoñinakźkiś maśni qallantichinćha: –Ti źoñiki ninakźkiśtanćha. 70 Neqhśtan Piruki wilta Jesusa ana paxñi chïchićha. Neqhśtan tshi upakiźtan, neqhś źelhñi źoñinakaki Piruźkiś khichiśaqaśśa: –Cheqapan, amki ninakź kiśtamćha, Galilea yoqchiś źoñimśaqaśśa, niźaśa am chïś taquki ninaka irataćha. 71 Neqhśtan Piruki toskarkiśtan thurt'ichićha, tuź khikan: –Waxa chïchinla, anapan ni źoñi paxućha, Yöś mex werh kaśtikla anat werara chiyućhaxniki. 72 Ni orapacha piśk wilta wallpa qhawchićha. Neqhśtan Piruki khuñśićha Jesusiź chïta: “Ima piśk wilta wallpaź qhawan, amki chheph wiltam ana werh maśakićha.” Piruki ni khuñźku, añcha ira qächićha. 1 Neqhśtan qhantati ni timlu chawkh jilirinaka wath jilirinakźtan niźaśa ni judiuź lï utt'ayñinakźtan, thappacha ni chawkh jilirinaka irpiñiźtan akhsićha. Neqhśtan Jesusa ćhelhźku chhichchićha Poncio Pilatuźkin, neqhśtan nïźkiś thächićha. 2 Neqhśtan Pilatuki nïźkiś pewkśićha: –¿Amki ti judiu źoñinakź Reyimqaya? Jesusaki qhäśićha: –Amim chïćha. 3 Niźaśa ni timlu chawkh jilirinakaki Jesusiź moq'u ćhhultaqi chiyatćha, 4 Neqhśtan Pilatuki wilta pewkśićha, tuź khikan: –¿Anam qhäśla? Chera ti źoñinakaki thapamanaź am moq'u chïla. 5 Niźaśa Jesusaki ana ćhhulumi tawqchićha; nuźkiś Pilatuki ana qhaźkhiyi atchićha. 6 Niźaśa Pilatuki ni Paśku phiśtikiś tshi tanta źoñi kuchśñipantaćha, źoñinakaź mayta kama. 7 Karsilkiś tshi Barrabás khita źoñi chawkhta źelatćha, nïźtan chika iyaśaqaś yaqha źoñinaka źelatćha, tshi ch'axmikiś źoñi konchinaka. 8 Neqhśtan ni źoñinakaki thonźku mayi qallantichićha Pilatuźkiś, xaqnuźutaźlax ninakź usa. 9 Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anćhukki ti judiunakź Rey kuchśiñiź pekya? 10 Ni Jesusa ćhhaxwkuqaś, ni timlu chawkh jilirinakaki Pilatuźkiś thächićha, xalla ni näśićha Pilatuki. 11 Xalla neqhśtan ni timlu chawkh jilirinakaki aphthapchićha ni źoñinaka, niźaśa ni Barrabás mayax khichićha, neqhśtan liwri kuchśnaxu. 12 Pilatuki tshïźtan pewkśićha: –¿Xaqhnuź ti päñiź pek anćhukxo, anćhukki judiuź reyćha khinćhukla? 13 Ni źoñinakaki qhawkan qhäśićha: –¡Kuruśhkiś ch'awkźna! 14 Neqhśtan Pilatuki khichićha: –¿Ćhhulu anawali pächit tïxo? Ni źoñinakaki wilta tshanti qhawchićha: –¡Kuruśhkiś ch'awkźna! 15 Neqhśtan Pilatuki źoñinakźkiś pekta khiśxapa, Barrabás liwri kuchśićha; neqhśtan Jesusa xwatqatźku thächićha, niźaśa kuruśkiś ch'awkźkaxu. 16 Neqhśtan ni Roman śultatunakaki ninakź kanchikin Jesusa chhichchićha, neqhśtan nïź maśikaka qhawśićha. 17 Jesusiźkiś tsoqhchi chupik irś t'irźinchićha, niźaśa tshi ch'apkiśtan päta pillu achkiś skarsinchićha. 18 Neqhśtan qhawkan ni tsäni qallantichićha: –¡Xallalla ti judiunakź Rey! 19 Neqhśtan tshi sqos tuñźtan Jesusiź achkiś t'ethqatchićha, niźaśa llawsiźtan thjutchićha, amtitaźoqaś killśićha nïź tukkiś. 20 Neqhśtan ni iñarźku, Jesusiźkiśtan ni tsoqhchi chupik irś śhoqźinchićha, neqhśtan nïź perśun śkiti thutśićha. Neqhśtan Jesusa kuruśkiś ch'awkśxapa chhichchićha. 21 Tshi Cirene wathchiś źoñi Simón khita, Rufuźtan Alejandruźtan tinakź ephtaćha, xalla nïki xochkiśtan irantiźkatćha. Ni nuź watan tsomanchi Jesusiź kuruśha quźqatchićha. 22 Neqhśtan Jesusa chhichchićha Gólgota khita yoqkin, (ni Golgotaki tuź khićha “t'oxluź yoqa”); 23 neqhśiki mirra winuźtan t'axźta thächićha, xalla neqhśtan Jesusaki ana likawk khichićha. 24 Xalla neqhśtan Jesusa kuruśkiś ch'awkźku; ni śultatunakaśti yatxatassićha ninakpora ni Jesusiź śkiti toxśxapa, niźaśa śapamayni ćhhulźtanpan eklaki. 25 Niźaśa Jesusa kuruśkiś ch'awkwan, wenślaqa maxiñxapallataćha. 26 Neqhśtan tshi maśiñi khjirta papila ch'awkźinchićha, tuź khikan: “Tïki judiunakź Reyćha.” Xalla ni taćha nïź ujki, neqhśtan kontaćha. 27 Jesusiźtan chika pukultan thañinaka ch'awktaśaqaśśa, tshïki źew qhuttan, niźaśa tshïki śqar qhuttan. 28 Xalla nuź kumlissićha ni Yöś śuma kintu khjirtaki, tuź khićha: “Ujchiś źoñinakźkin qantaź khekićha.” 29 Niźaśa Neqhś watñi źoñinakaki, ar aratćha acha xwatźinatćha. Tuź khikan: –¡Ä, amki timlu palhźnaź khiñamla, neqhśtan chheph maxkiś wilta źinźnaź khiñamla, 30 perśunpacha liwriyalla, niźaśa kuruśhkiśtan śhujźkalla! 31 Niźtaśaqaś ni timlu chawkh jilirinakaki, niźaśa ni judiuź lï utt'ayñinakami niźaśa wath qamchi ephnakami Jesusa iñarchićha, tuź khikan: –Yeqha źoñinakaśti liwrïchićha, perśunpachaśti anaź liwrïi atćha. 32 ¡Ti Criśtuki Israelź Reyćha, xaśiki anśpachax kuruśhkiśtan śhujźkila, neqhśtan ni cherźku ućhumki kiriyakićha! Niźaśa nïźtan chika ch'awkta, źoñinakami ar archićha. 33 Niźaśa taypurkiśtanpacha śeśikëkama, thappacha ti yoqaki sumchi laqha khissićha. 34 Ni orapacha Jesusaki thapa aśtan qhawchićha: “Eloí, Eloí, ¿lemá sabactani?” Khikan: (Ti taquki khićha: “Weth Yöś, weth Yöś ¿qhaźtikiśtan werh xaytichamtaxo?”) 35 Yaqhapa neqhś źelhñi źoñinakaki ni taqu nonźku khichićha: –Nonźna, Elías Yöś kuchanźkita chïñiź qhawźa. 36 Neqhśtan tshi ninakźkiśtan śathchićha, niźaśa tshi tuñkiś esponjiźtan jerźku xar winkiś ch'iyśićha neqhśtan ni tuñźtan likhqatś pekchićha, tuź khikan: –Thewźna, Elías thonñiź cherakićha, xaqnuźuqat kuruśhkiśtan śhujnaćhani. 37 Neqhśtan Jesusaki tshanti qhawchićha, neqhśtan tikhśićha. 38 Niźaśa ni timlukiś tarhźta pañuki piśkkiś xwarsićha, tsewktan qossuk. 39 Ni kapitan Roman śultatuki Jesusiź tuk qhuttan źelatćha, ni qhawñi cherźku niźaśa tikhśñi cherźku khichićha: –Cheqapan ti źoñiki Yöś Mati taqalćha. 40 Niźaśa tshi qhaźultan mätaqanakaki aźkiśtan cheqźkatćha; ninakźkiśtan tinakataćha, María Magdalena, tsha Marïki Santiaguźtan Joseźtan ninakź mätaćha, niźaśa tshäki Salumi khititaćha, niźaśa Santiaguki tinakź laqhtaćha. 41 Ti mätaqanakaki Jesusa apźkichitaćha niźaśa yanaptqalćha Jesusaź Galilekiś khen. Niźaśa yaqhanaka iya źelatćha, ninakaki Jesusiźtan chika Jerusalén watha thonchićha. 42 Neqhśtan thuñiź qattan, ni nöxiki thakś thuñitaćha, niźaśa werniś śeś jejś thuñ iśpira śaqaśtaćha, 43 Neqhśtan Joseki Arimatea khita wathchiś źoñi Jesusa kuruśkiś ch'awkwan, nïki cheqan chawkh jilirinakźkiśtan śaqaśtaćha. Nïki Yöś irpiś watha śaqaś thewźnatćha, ana eqhsku luśhśićha Pilatu źelhñiź nikhu, niźaśa nïki Jesusiź tikhśi xañchi maychićha. 44 Neqhśtan Pilatuki tsukhchi iśpantichićha, qhaźt wax tikhśi khesaxo, neqhśtan ni Roman śultatź kapitan qhawśićha tikhśi śiśxapa, 45 ni śultatź kapitan khichićha jë tikhśićha, neqhśtan Pilatuki kuchanchićha ni Jesusiź tikhśi xañchi Joseźkiś thäxu. 46 Neqhśtan Joseki qhaychićha tshi jila walurchiś pañu, Jesusiź tikhśi xañchi śhujunźku ni pañkiś thelhśićha. Neqhśtan śipulturkiś makhśićha, ni śipulturaki kur aqhkiś phettataćha, neqhśtan ni śipultur śana tshi paqh royti maśtan chawkhśićha. 47 María Magdalenatan, niźaśa Joseź mä María khiti śaqaśtaćha, ninakaki Jesusiź xañchi xaqhsikiśt nonaćhaxa xalla ni cheqśñi thonchićha. 1 Jejś thuñiź wathtan, María Magdalenatan Santiaguź mä Mariyatan Salumatan, tinakaki perfumi qhaychićha, Jesusiź xañchikin thxalhśxapa. 2 Wentan tumink wenś śiman qallantiñi thuñikiś, ninakaki Jesusiź puyi cherśñi oqhchićha, thuñiź thewźkanalla. 3 Niźaśa ni puyi oqhkan ninakpora parlassićha: –¿Jëkit ni maś qisqatźinakexo, ni puy śankiśtan? 4 Xalla neqhśtan ni paqh maśtan śipultura chawkhta cherźku, ni śipultura qisqatta cherśićha. 5 Neqhśtan ninakaki śipulturkiś luśhku neqhśi tshi thowa źew qhuttan julśi cherchićha, chiw tol śkitchiś; neqhśtan ninakaki añcha tsukhchićha. 6 Ni thowaki ninakźkiś khichićha: –Anaź tsuka; anćhukki ni kuruśhkiś ch'awkta Nasaret Jesusaź qhurya. Nïki jakatatchićha; anaćha teqśi. Cherźna ti puykiś nïź xañchi ana źelhćha. 7 Niźaśa anćhukki oqa nïź thaxinta źoñinakźkin maśka, niźaśa Piruźkin: ‘Nïki anćhuka tukiź oqhćha Galilea; xalla nikhuki cherakićha, xaqhnuź khichiźlax nuźu.’ 8 Neqhśtan ni mätaqanakaki śipulturźkiśtan ulanźku tsukaña oqhchićha, ninakaki tsukhchi cheqhnatćha. Xalla ninakaki eqhsku ana jëkhźkiśimi chïchićha. 9 [Xalla neqhśtan Jesusaki jakatatźku qhantatilla tuminku wenś śiman qallantiñi thuñi qallantikiś, María Magdalenakiś tuki thensićha, niźaśa tuki näkiśtan towqu yenqhanaka chhetqatchitaćha. 10 Na źonki oqhchinćha Jesusiźtan oqhlaychinakźkin maśñi, ninakaki qäkan llakita źelatćha. 11 Niźaśa näki Jesusa źethñi cherźku ninakźkiś maśśinćha, neqhśtan ninakaki ni nonźku ana kirïchićha. 12 Xalla neqhśtan Jesusaki tshemata thensićha, nïź pukultan thaxintanakaźkiś, xochqhutñi oqan. 13 Xalla tinakaki tira oqhchićha, neqhśtan ninakaki yaqhanakźkiś maśśićha; niźaśa ninakaki anaśaqaś kirïchićha. 14 Niźaśa ni wënpacha Jesusaki nïź qhalu tshichiś thaxintanakźkiś thensićha, ninakaź miśkiś julśi źelan; Jesusaki ana kirïñi quśśiś khen niźaśa choxru quśśiś khen niźaśa jakatatchi cherchi maśta ana kirïñiź khen ujśićha. 15 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: “Anćhukki oqakićha thapa ti yoq źoñinakźkin, ti Yöś śuma kintu palxayźkakićha thapa źoñinakźkin. 16 Ti taqu kirïñiki wawtistaź khekićha, niźaśa liwrïtaź khekićha; xalla ni ana kirïñiśti, kaśtiktaź khekićha. 17 Yöś śuma kintu kirïchinakaki chimpunakaź päsaćha. Weth thükiś anaśum yenqhanakamiź chhetqatakićha; yaqha ew taqunakamiź chiyakićha. 18 Niźaśa śqoramiź qharkiś tanźnasaćha, tshi tikhś qulla likhźkumi anaź qhaźkhisnasaćha; niźaśa länakźkiś qharźtan lanźnakićha, neqhśtan ni länakaśti źetakićha.” 19 Neqhśtan ni taqunaka palxayźku, Jesusaki tsekchuk pachqhutñi waytitaćha, nikhu Yöś źewqhuttan julśićha. 20 Neqhśtan ulanźku ni thaxintanakaki, thapa qhutñi Yöś liwrïñi taqu palxaychićha. Niźaśa ni Jesusa pacha yanapatćha, ninakaź thaxinta taqumiź kumlisqatatćha, niźaśa chimpunakamiź thëźnatćha, milajrunakamiź pätćha. Nuźu panx khila.] 1 Añcha śuma Teófilumćha amki śiśśa, wakchi źoñinakaki śuma khjirś pekatćha, ućhumź Jesusiźtan qamkan watta, 2 xaqhnuź ućhunkiś thaxintaźlaxa, ni źoñinakaki perśun źhukźtan cherchićha qallantikiśtanpacha, xalla ninakaki Yöś śuma kintu parli yanapchiśaqaśśa. 3 Niźaśa werhki Jesusa mathta śumpacha thapaqhutñi pewk pewkśinćha qallantikśtanpacha, ti päyinaka śumpacha amkin khjirźkiś waliźtaqal nayućha, añcha śuma Teófilumćha, 4 amkiś thaxinta śumpacha werara am śiśaxu. 5 Xalla ni, Herodes judiuź reyź khen, źelatćha tshi timlu jiliri Zacarías khita, nïki Abías khita t'aqkiśtantaćha. Nïź thunki Elisabet khititaćha, Aarón khita tukita achchi timlu jiliriźkiśtan oqintaćha. 6 Ni pukultan lukuthiñ źoñiki źkayi quśśiś qamañchiśtaćha niźaśa Yöś lï kuchanźkitakama kaśñitaćha, xalla niźtikiśtan ana jëkhmi ninakźkiś ujchiśamćha chï atñitaćha. 7 Niźaśa ninakaki ana okhalchiśtaćha, Elisabetki machuritaćha ninakaki pukultanpacha chawk źoñinakataćha. 8 Neqhśtan tshi nöx, Zacarías t'aqkiśtan ira thonatćha, Yöś tukkiś śirwiśxapa. 9 Ni timlu jilirinakź us xaru, Zacariźkiś kaychićha ni illśtaki, xalla neqhśtan luśhśićha Yöś Timlu qhanawitkiś inśinśu thäśñi. 10 Xalla ni inśinśu thäźnan, thappacha ni wathchiś źoñinakaki Yöśkin śanku mayiśatćha. 11 Neqhśtan tshi Yöś anjilaki Zacariźkiś tshithchi thensićha, ni inśinśu thäś altar źewqhuttan. 12 Zacariaki anjila cherźku, ana qhaźkhiy atchićha, neqhśtan añcha eqhsićha. 13 Xalla ni anjilaki nïźkiś khichićha: –Zacarías, ana eqhsna, Yöśki amiź mayiśita nonśićha, am thun Elisabetki tshi machhchiś khekićha, nïkim thüsqatakićha Juan. 14 Am quś phiyaź khekićha, niźaśa añchaź chipakićha ni tama źoñinakaki mathtikiśtan, 15 am matiki Yöś tukkiś paqhiź khekićha. Niźaśa nïki anaź likakićha winumi, awarintimi, niźaśa ima mä phuchhkiśtan ulnan Espíritu Santu śhipiź khekićha. 16 Am machhki, Yöś Ephźkin ni Israel wathchiś źoñinaka quś qhutsqatakićha. 17 Niźaśa ni Juanki Mesías tukkiś oqakićha, Elías Yöś kuchanźkita chïñiź aśtan, niźaśa nïź animuźtan, neqhśtan machhtan ephźtan źkayi quśśiś khisqatakićha, ni ana śum źoñinakaki kaś katoqaxu. Xalla nuź źoñinakaki thakśnakićha, Mesías thewśxapa. 18 Neqhśtan Zacariyaki anjilźkiś pewkśićha: –¿Xaqnuźt werh ti śiśasaxo? Werhki chawk źonćha niźaśa weth mätaqami. 19 Ni anjilaki nïźkiś qhäśićha: –Werhki Gabriel khititćha, niźaśa Yöś tukkiśtćha; nïćha werh kuchanźkichiki amkin palxayaxu ti śuma ew kintu. 20 Xaśiki amki weriź chïta ana kirïñiź khen, upam eklakićha anam chï atakićha am mati mathśkama. Tïkiź watakićha chïta kama. 21 Xalla ni kama, ni źoñinakaki Zacarías śanku thewźnatćha, ni źoñinakaki iya thewśi llakiśhatćha, niźaśa qhaźtikiśtan qatxo ana ulanźkila ni qhanawitkiśtan khetćha. 22 Neqhśtan Zacariaki ulanźku anaź parli atatćha; ni źoñinakaki näśićha, tïki qhanan cherchiźlani ni timlu qhulltan. Neqhśtan Zacariyaki ni źoñinakźkiś qharźtan palxayatćha, nïki upa kiraśśitaćha. 23 Neqhśtan tshi qhaź maxkiśtan timlukiś śirwikan iraśiś thuñi źeranchićha, neqhśtan Zacariyaki qhuya oqhchićha. 24 Neqhśtan wiruñ, nïź thun Elisabetki ikchinćha, neqhśtan ana ulanchinćha taxśnuku jïś, xalla tuź pinsikan: 25 “Xaśiki Yöśśa werh tuź ikqatchiki, neqhśtan źoñinakaki anaź iya werh iñarasaćha.” 26 Neqhśtan taqchuku jïśkiśtan, Yöśki Gabriel khita anjila kuchanźkichićha Galilea khita yoqkin Nazaret khita watha, 27 Neqhśtan thonśñi thonchićha tsha ana mati yanśniñ turakiś na turki María khititaćha. Na turki José khita źoñźtan śalś palt'itataćha, niźaśa ni Joseki rey Davidźkiśtan oqhñitaćha. 28 Ni anjilaki luśhśićha, xaqhsikin na María źelatćhaxa xalla nikhu, neqhśtan näkiś tuź khichićha: –¡Kullaka am tsänźkućha, Yöś yanapźkićha amkiś! Yöśki amtanćha; Yöś amkiś thäźkićha, tshanti yaqha mätaqanakźkiśtan. 29 Xalla na Marïki ni anjila cherźku, niźaśa nïź taqu nonźku inaqaś khissinćha, perśun quśkiś pinsatćha qhaźtikiśtan nuź tsänźkixo. 30 Neqhśtan ni anjilaki näkiś khichićha: –María, ana eqhsna, amki Yöś yanapiñi wathchamćha. 31 Xaśiki, ikam eklakićha niźaśa tshi machhchiśśam khekićha, nïkim thüsqatakićha JESÚS khikan. 32 Niźaśa ni Jesusaki paqhiź khekićha; tsewkta Yöś Mati khitaź khekićha, ni Yöś Ephki reyź khisqatakićha nïź achchi Davidźtaqaś, 33 Niźaśa ni Israel watha wiñaya pacha irpiśxapa; nïź irpiśki anaź tukuśiñiź khekićha. 34 Neqhśtan Mariyki anjilźkiś pewkśinćha: –¿Xaqnuźt ti watasaxo, werhki ana luktaqa paxućha? 35 Ni anjilaki näkiś qhäśićha: –Ni Espíritu Santuki amkiś thonakićha, tsewkta aśśiś Yöśki tshiriźtaqaś amkiś wëskakićha. Neqhśtan ni wawaki Yöśkin quśśiśpan paqakićha, niźaśa nïki Yöś Mati khitaź khekićha. 36 Niźtaśaqaś am xamillkiśtan Elisabet khitiki machhchiś khekićha, qhaźta chawk źonmi; näki machuri khititaćha xaśiki näźa iktaki tirśućha. 37 Yöśtaki anaź ćhhulumi ana atchuka źelasaćha. 38 Neqhśtan Mariyiki khichinćha: –Werhki Yöś mantitakama qaminćha; amiź chïta kama Yöś wethkiś watqatla. Xalla neqhśtan, ni anjilaki oqhchićha. 39 Tshi nöxiran Mariyiki phexwa oqhchinćha Judea khita watha, ni wathaki kurkintaćha. 40 Zacariyź qhuykiś luśhku, Elisabetakiś tsänchinćha. 41 Nuź Mariy tsänźkiñi nonźku, Elisabeta wawaki phuchh qhulltan qissićha, neqhśtan Elisabetki ni Espíritu Santuźtan śhipsinćha. 42 Xalla neqhśtan näki kalaru khichinćha: –Yöśki amkiś thäźkićha tshanti yaqha mätaqanakźkiśtan, niźaśa am Machhkiśimi thäźkićha. 43 ¿Jëkhqaśt werhki, ta Yöś mä wethkin thonśñi thonśxo? 44 Ni orapacha amiź tsänźkita nonźku, weth wawaki phuchhkiś añcha chipa qisqisićha. 45 Niźaśa amki añcha wali kirïchamćha, ni Yöś chïta taquki kumlisnakićha. 46 Neqhśtan Mariyki chïchïnćha: “Weth animuki Yöśkin ittsa; 47 weth animuki werh liwrïñi Yöśtan añchaź chipćha. 48 Yöśki weth t'aqhir quś cherśićha, niźaśa werhki Yöś kuchanźkitakama qaminćha, niźaśa teqhśtanpacha thapa źoñinakź matź matiki, añcha walimćha khekićha; 49 niźaśa ni aśśiś Yöśki, wethkiś añcha paqh ćhhultaqinaka pächićha; niźaśa ¡nïź thüki źkayićha niźaśa ana ćhhul ujchiśśa! 50 Yöśki añcha oqśñipanćha Yöśkin eqhsñinakź matź mati, niźaśa ninakaki tirapanź oqźta khekićha. 51 Niźaśa Yöśki nïź aśtan thëśićha; atipchićha ni mit quśśiś źoñinakaki. 52 Niźaśa ni aśśiś źoñinakaź irpiśkiśtan śhujqatchićha, ni amu quśśiś źoñinakaki waytitaź khekićha. 53 Niźaśa ni t'aqhir źoñinakźkiśiki qinasinaka thächićha, niźaśa ni źelinchiś źoñinakźkiśiki lächi qharchiś kuchanchićha. 54 Niźaśa Israel źoñinakźkiśiki yanapchićha, niźaśa Yöś manta päñi źoñinakźkiśimi, ana ninaka oqś thatśićha, 55 xalla nuź ućhumnaka achchi ephnakźkiś chïchipanćha, ni Abrahamźkiś, niźaśa nïź matźmatinakźkiśimi.” 56 Neqhśtan Mariyiki tshi chheph jïś Elisabetatan eklichinćha, neqhśtan näźa qhuya kephchinćha. 57 Neqhśtan na Elisabet źethś thuñi irantiźkichićha, neqhśtan luk mach wawa machhinćha. 58 Ni źkati źelhñinakami, niźaśa xamillanakami q'ächi oqhchićha, ni Yöś añcha śuma nätan päta śiśku. 59 Neqhśtan ocho thuñkiśtan, ninakaki oqhchićha ni wawa chimpisqati, niźaśa ni wawźkiś ephź thü thüsqatś pekatćha Zacariyas khikan. 60 Niźaśa ni wawź mäki khichinćha: –Anaćha. Weth wawaki Juan khita thüchiś khekićha. 61 Ni źoñinakaki khichićha: –¿Qhaźtikiśtan? Am xamillanakźkiśtan anaź jëkhmi niźta thüchiś źelhćha. 62 Neqhśtan wawź ephźkiś qharźtan pewkśićha, Zacarías am ćhhul thüm pekya. 63 Neqhśtan Zacariyaki tawla maychićha khjirśxapa, ni tawlikiś tuź khjirchićha: ‘Tïź thüki Juanćha.’ Neqhśtan thappacha niźtikiśtan iśpantichićha. 64 Ni orapacha Zacariyaki wilta chïñi khissićha, niźaśa Yöś thü aynaqi qallantichićha. 65 Xalla niźtikiśtan, nïź źkati źelhñinakaki iśpantichi khissićha, niźaśa thappacha ni judea kur yoqkin kintu oqhchićha. 66 Neqhśtan thappacha ni kintu śiśśi źoñinakaki quśkiś pinsatćha, niźaśa porapat pewksasatćha: “¿Ti wawa paqtan qhaźtapan khekixo?” Cheqpacha Yöśki nïźtantaćha. 67 Neqhśtan ni wawź eph Zacariyaki, Espíritu Santu śhipitaćha, Yöś thäta taqunaka chiyatćha, tuź khikan: 68 “¡Añcha śumax khila ni Israel źoñinakź Yöśki, xalla nïki ućhumnak liwrïi thonchićha! 69 Niźaśa nïki ućhumnakakiś tshi aśśiś Liwrïñi kuchanźkichićha, niźaśa David Yöś manta päñi, nïź oqhñinakźkiśtan. 70 Xalla nuźupan chïchićha nïź źkayi quśśiś Yöśkiśtan chïñinakźkiś: 71 Niźaśa nïki ućhum ćhhaxwñi źoñinakźkiśtan liwriyasaćha, niźaśa thappacha ućhum iñarñi źoñinakźkiśtanami, 72 niźaśa ućhum achchi ephnakźkiś tirapan oqśićha, niźaśa nïź źkayi quśtan palt'ita anaź thatźnasaćha. 73 Xalla tićha nïź thurt'itaki ućhumnaka Abraham ephźtan: Xalla nïź ućhunnak oqźnasaćha 74 ni ućhumnak ćhhaxwñi źoñinakźkiśtanaki, xalla nuź ućhumnakki ana eqhsku qamasaćha, niźaśa nïź manta päsaćha 75 niźaśa śumapan qamkan, niźaśa thappacha ućhum źetkiś śuma qamaña thëźkan. 76 Niźaśa am weth machh, tsewkta pachkiśtan Yöś kuchanźkita chïñi khitam khekićha, niźaśa amki ni Yöś tukkiś oqhñim khekićha nïź jikhś thakśinkan, 77 niźaśa ti am źoñinakźkiś śiśqatśxapa, niźaśa ni Yöśki ninakź ujmix pertunla niźaśa nïki liwrïñi taqu thäkićha. 78 Xalla ni ućhumnaka Yöśki añcha oqśñićha, niźaśa tsewkta pachkiśtan ućhumnakakiś tshi ew thuñiź thäźkićha, 79 niźaśa ni źethñi źoñinakźkiś qhana thäśxapa, niźaśa ni sumchi laqhkiś qamñinakźkiśimi, niźaśa ućhum oqi śuma jikhśkiś irpiśxapa.” 80 Niźaśa ni uśhaki paqatćha, niźaśa muspa aśśiś khisnatćha, niźaśa ch'eqti yoqkin qamchićha, ni Israel źoñinakźkiś paxqatś thuñi kama. 1 Xalla ni thuñiran tshi chawkh jiliri Romkiśtan źelatćha Augusto César khita, ti jiliriki mantichićha thappacha ni yoqkiś źelhñi źoñinaka qanśxapa. 2 Nïź tuki źoñinaka qantaki, tshi chawkh jiliri Quirinio khitaź khen qantaćha, xalla ni jiliriki Siria yoqkiś irpiñitaćha. 3 Niźaśa thappacha ni źoñinakaki perśun watha oqśpantaćha, ni perśun thü katoqsqati. 4 Niźtikiśtan Joseki Nazaret wathkiśtan ulanźkichićha Galilea khita yoqkiśtan, neqhśtan oqhchićha Judea khita yoqa ni Belén watha, niźaśa Davidki ni wathkiś mathtataćha, niźaśa Joseki Davidźkiśtan oqhñitaćha. 5 Neqhśtan Joseki Mariyatampacha Belén watha thü katoqsqati oqhchićha, niźaśa Joseki palt'itataćha Mariyatan śalśxapa niźaśa na Marïki iktaćha. 6 Neqhśtan Belén wathkiś źelan, María źethś thuñi irantiźkichićha. 7 Xalla nikhu Marïki tayna wawa mathchinćha, niźaśa awallźtan kapśinćha neqhśtan patillkiś t'apśinćha, ni uywanaka chawkhś qaqkiś, ninakaki ninakźta ana thxaś qhuya wathźqalćha. 8 Niźaśa Belén wath źkati üśa awatirinaka źelatćha, ni yoqkiś wëntiźtan üśa ichatćha. 9 Neqhśtan jejapachkiśtanalla Yöś anjilaki jekźkichićha Yöś aśśiś, niźaśa ninakź muytata qhanchićha; neqhśtan ninakaki añcha eqhsićha. 10 Xalla neqhśtan ni anjilaki ninakźkiś khichićha: “Anćhukki anaź eqhsna, thapa źoñinakźta śuma kintul śhikućha, niźaśa ti wathchiś źoñinakaki añchaź chipakićha. 11 Niźaśa töxiki ti Davidź wathkiśiki liwrïñi mathtaćha, xalla nïki Mesías Tataćha. 12 Niźaśa xalla tïki tshi chimpuźtaqaś khekićha, anćhukki ni wawaź śalakićha ni uywa chawkhś qaqkiś, awallźtan kapźta niźaśa patillkiś t'apźta.” 13 Ni orapacha ni anjilźtan chika, jekźkichićha tsewktan tama anjilanaka, Yöśkin itskan, ninakaki tuź khetćha: 14 “¡Tsewkta pach Yöśki aśśiśx khila! ¡Niźaśa ti yoqkiś źelhñi źoñinakźta añcha śumax khila, niźaśa amiź oqśñiź khen añcha kuntintuź khila!” 15 Neqhśtan ni anjilanakaź tsewkta pacha kephtanaki, ni awatirinakaki porapat parli qallantichićha: –Belén wathaź oqhla, ćhhulu wathchita xalla ni cheri, niźaśa Yöśki ućhumnakakiś maśśila. 16 Neqhśtan ni awatirinakaki phexwa oqhchićha Belén watha, xalla nikhu śalchićha Mariyatan Joseźtan tshi patillkiś wawa t'apśi, ni uywanaka chawkhś qaqkiś. 17 Neqhśtan ninakźtan śalźku, thappacha Yöś anjilaź chïtanaka ni wawźkiśtan kint'ichićha, 18 neqhśtan thappacha ni nonśñi źoñinakaki niźta chïtikiśtan iśpantichićha. 19 Niźaśa Mariyki perśun quśkiś ni maśta taqunaka śhoxwatćhaxa, niźaśa näki ni taqunakkiśtan pinsatćha. 20 Neqhśtan ni awatirinakaki Yöśkin itskan niźaśa Yöś thü aynaqkan kephchićha, thapa ti ućhumź chertanakami niźaśa ni nonźtanakami, thappacha tinakaki wathchićha chïtakama. 21 Ocho thuñkiśtan ni wawa chimpisqati oqhchićha, xalla neqhśtan thüsqachinćha JESÚS khikan, Marïki ni anjilaź chïta thü thüsqatchinćha ima näź ika khen chïtataćha. 22 Ni źkayi quś khisqaś thuñiź irantiźkitan, Jesusiź mä epki chhichchićha Jerusalén timlukin Yöśkin thëśxapa ni Moisés lïxaru, paqhpik qhalu thuñkiśtan wawaki timlu chhichśpantaćha. 23 Yöś lïki tuź khjirtaćha: “Thapa jilir lukmach wawaki, Yöśkinpan thäśtaćha.” 24 Niźaśa Joseki Mariyatampacha Yöśkin wilana thxoti oqhchićha, ni Yöś lïki nuźupan khićha: Piśk kullkuta, ananax piśk paloma. 25 Ni pachaki Jerusalén wathkiś tshi źoñi źelatćha Simeón khita. Ni źoñiki źkayi quśśiśtaćha niźaśa Yöś manta päñipantaćha, ti źoñiki Israel watha liwrïta khiśxapa thewźnatćha. Niźaśa ni Espíritu Santuki Simeonźtantaćha, 26 Xalla ni Espíritu Santuki nïźkiś śiśqatchićha, anam tikhźnakićha ima Mesías paxkanaki, Yöśki Mesías khita mantiźkakićha. 27 Neqhśtan ni źoñiki Espíritu Santuź irpita timlu oqhchićha; niźaśa ni Jesusiź mä epki ni timlukin śhikchićha, xalla neqhśiki ni lïxaru pächićha. 28 Neqhśtan Simeonki ni wawa qharźtan qäźku Yöśkin thächićha, tuź khikan: 29 “Xaśiki Tata, amiź chïta taquki kumlissićha: Niźaśa am manta päñi liwrim tikhsqatasaćha. 30 Niźaśa werhki perśun źhukźtan amiź kuchanźkita liwriñi cherchinćha. 31 Niźaśa thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakź tukkiś uchchamćha, 32 tïź qhanakićha, thappacha chawkh wathchiś źoñinakźkin, niźaśa Israel źoñinakźtan añćha śuma qhanaź khekićha.” 33 Neqhśtan ni Simeón chïtikiśtan Josemi ni wawź mämi añcha iśpantichićha, ni Jesusiźkiśtan chiyan. 34 Neqhśtan Simeonaki Yöśkin thäźku Jesusiź mäkiś Mariyakiś khichićha: –Cherźna, ti wawaź khen wakchi Israel wathchiś źoñinakaki liwrïtaź khekićha, niźaśa yaqhap Israel wathchiś źoñinakaśti ujkin thxotsnakićha. Tïki chimpuźtaqaś khekićha, niźaśa tama źoñinakaki tïź ćhhaxwakićha, 35 xalla nuź śiśakićha śapa mayni źoñź quśkiś pinsitanakaki. Xalla tïki am animukiś tshi paqh kuchillźtan ćhhaphtaźtaqaś khekićha. 36 Niźaśa nikhu Ana khiti źon źelatćha, täki Yöśkiśtan chïñśaqaśtaćha, täki Penuelź mathtaćha niźaśa Aser khita t'aqkiśtan oqiñtaćha. Täki chawk źonallitaćha niźaśa waw turalli śalźqalćha, perśun luktaqźtan towqu watallaqaś qamtqalćha; 37 xaśiki täki ochenta paqhpik watchiś źewtaćha. Täki timlukiśtan ana ulniñtaćha, ayunaśkan niźaśa mayiśikan Yöś manta päyintaćha wënmi maxiñami. 38 Neqhśtan Simeonź chï źerźtan, Anki ni wawźkiś thonchinćha, neqhśtan Yöśkin sparakiź khichinćha, neqhśtan Jesúsiźkiśtan chï qallantichinćha, niźaśa thappacha Jerusalén liwrïñi thewśñi źoñinakźkinami. 39 Neqhśtan thappacha Yöś kuchanźkita lï patxparu źerźku, Galilea khita yoqkin niźaśa ninakź Nazaret watha kephchićha. 40 Neqhśtan ni uśhaki paqatćha, tshan thupi niźaśa tshan ćhhultaqi śiśñi khissićha, Yöś ni kuytatćha niźaśa yanapatćha. 41 Ni Jesusiź mä ephki śapa wata Paśku phiśta päyi Jerusalén watha oqhñitaćha. 42 Ni pacha ni Jesusaki qhalu piśkchiś watchiśtaćha, niźaśa ninakaki thappacha Jerusalén watha oqhchićha Paśku phiśta usa päyi. 43 Xalla neqhśtan phiśtaź wattan ninakaki kephchićha, niźaśa nïź mä epiź ana nayan ni uśha Jesúsaki Jerusalén wathkiś eklichićha. 44 Neqhśtan Jesusiź mä ephki pinsichićha thapa ni źoñinakźtan thonźkä khikan, xalla nuź khen tshi nöx watchićha, neqhśtan ninakaki ni uśha qhurchićha xamillanakźkin niźaśa ninakź paxinakźkin, 45 niźaśa ninakaki ana wathchićha, neqhśtan Jerusalén watha kephchićha xalla nikhu qhurśxapa. 46 Neqhśtan ninakaki chheph maxkiśtan Jesusa timlukiś wathchićha, ni lï thaxiñinakźtan julśi, ninaka nonźkan niźaśa ninaka pekunkan. 47 Thapa ni źoñinakaki ni uśha śiśñi chïñi nonźku iśpantichićha, niźaśa nïź qhäśta taqunakźkiśtanami. 48 Xalla neqhśtan ni uśha cherźku nïź mä ephki iśpantichićha; neqhśtan nïź mäki nïźkiś khichinćha: –Weth Mati, ¿qhaźtikiśtan am werhnak tiźta pächamtaxo? Werhnakki am añcha llakita qhurchinćha. 49 Jesusaki näkiś qhäśićha: –¿Qhaźtikiśtan werh qhurchinćhuktaxo? ¿Anaź śiśatqhaźtataxo werhki weth ephź qhuykiś źelhśtanpantaćha? 50 Niźaśa nïź mä ephki ni chïñi anaź näśnatćha. 51 Neqhśtan Jesusaki mä ephźtan Nazaret watha kephchićha, nikhu mä ephź manta kama qamchićha. Nïź mäki thapa ni perśun quśkiś śhoxwatćha. 52 Neqhśtan Jesusaki tshan śiśñi khisnatćha niźaśa paqatćha, Yöś Ephmi niźaśa thapa źoñinakami añchaź chipatćha nïźtan. 1 Ni Tiberio Cesarki ni Romano watha qhalu taxśnuku wata irpatćha, Poncio Pilatuśti Judea yoqa irpatćha, niźaśa Herodeski Galilea Watha irpiñitaćha, nïź jila Filipuśti Iturea niźaśa Traconítide irpatćha, niźaśa Lisaniaski Abilene yoqa irpatćha; 2 Niźaśa nïpachaki, Anastan Caifastan timlu chawkh jilirinaka irpiñinakataćha. Niźaśa Zacarías machh Juanźkiś Yöś śuma kintu ni ch'eqti yoqkin thonchićha, 3 niźaśa ni Juanki thapa qhutñi ni Jordán puj yoqaran oqhlaychićha, niźaśa thapa ni źoñinakźkiś palxaykan Yöśkin quś thutźnaxu, neqhśtan wawtista khiśxapa xalla neqhśtan anćhuka ujnaka pertunta khiśxapa. 4 Xalla tinakaki ni Isaías Yöśkiśtan chïñiź khjirtakama watchićha, ni khjirtikiśiki tuź khetćha: “Tshi xoraki ch'eqti yoqkin qhawćha: ‘Niźaśa anćhukki Tatź jikhś thakśnakićha; niźaśa tshi śoq'u jikhś khetźinakićha. 5 Thapa qutñi yoqaki ts'akhtaź khekićha, niźaśa thapa kurunakami lumanakami chhinśtaź khekićha, niźaśa ni wexru jikhśnakami thutźtaź khekićha, niźaśa ni t'oxu jikhśnakaki khjuśkachtaź khekićha. 6 Niźaśa thappacha ni źoñinakaki ni Yöś liwrïñi kuchanźkita cherakićha.’ ” 7 Neqhśtan tama źoñinakaki Juanź wawtista khiśxapa ulanźkichićha, ni Juan Wawtistaki ninakźkiś khichićha: “¡Anćhukki śqor kaśtanakćhukćha! ¿Jëkht anćhukakiś atipakiź khichixo, ni t'aqhiśiś keźunskiśtanxo? 8 Anćhukki ni uj pampachchiźta śuma quśśis thëźna, niźaśa cheqpacha Yöśkin quś thutśi źoñiźtaqaś, niźaśa ana anćhukpacha chiya: ‘¡Ućhumnakki Abrahamźkiśtan oqin ćhumćha!’; werhki cheqpachal khiwćha, Yöś munasaź nïki ti maśkiśtanami Abrahamź okhalanaka tukqatasaćha. 9 Niźaśa tshi xachaki źelhćha munti śep'ikśtanpacha q'achśxapa. Thapa ana ćhherñi muntinakaki q'achśku ujkiś täśtaź khekićha.” 10 Neqhśtan ni źoñinakaki Juanźkiś pewkśićha: –¿Werhnak ćhhulu päkexo? 11 Juanki ninakźkiś qhäśićha: –Jëkhźlaxa piśk irśiś nïki, tshi irś ona Jëkhźlaxa ana irśiś źoñźkiś; niźaśa Jëkhźlaxa ćhherchiś nïki niźtaśaqaś toxna ni ana ćhherchiś źoñinakźkiś. 12 Neqhśtan tshi qhaźultan Romźta taśa mayñi źoñinaka Juanźkin wawtista khiśxapa thonchićha, neqhśtan ninakaki Juanźkiś pewkśićha: –Thaxiñi, ¿ćhhulu werhnakki päkexo liwrïta khiśxapa? 13 Juanki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki mayśkiśtan, anaź jilakama mayakićha. 14 Neqhśtan tshi qhaźultan śultatunakaki Juanźkiś pewkśiśaqaśśa: –¿Werhnakśti ćhhulu päsaxo? Juanki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki anaź jëkhźkiśtanami ćhhulumi qhañasaćha niźaśa ana źoñi thajwayźkumi, niźaśa ana toskara thxotźkumi ana inapanqaś thxotźnasaćha; ni anćhuka pakźtan kuntintu khekićha. 15 Niźaśa thappacha źoñinakaki añcha nayi nayi źelatćha, ni źoñinakaki perśun quśkiś lap'iśatćha Juanki Mesiaslani khikan; 16 xalla ni Juanśti thapatiźkiś khichićha: “Werhki, cheqpachapan qhaśtanqaś wawtisućha; tshi wethxaru thonñiki Espíritu Santuźtan niźaśa ujźtan wawtisakićha. Xalla nïki wethkiśtan tshanti aśśiśśa, niźaśa werhki nïź ćhhat chiki jerhśinśmi anal wakiśućha. 17 Niźaśa nïź qharkiś ni layinś pats tanśiź thonćha ni tiriku ni phitkiśtan phalśxapa niźaśa. Neqhśtan ni śuma tirikuki nïź perśun qhuykiś makhźnakićha, ni itsaki lijw täśtaź khekićha tshi ana thesñi ujkiś.” 18 Xalla nuź źoñinakźkiś palxaychićha niźaśa śuma taqunakźtan thaxśićha, niźaśa Juanki Yöś śuma kintu palxayatćha. 19 Niźaśa Juanki irpiñi Herodes ujśićha, ni Herdeski nïź jilź thun Herodias thunachaśśićha, niźaśa nïki wakchi ana śumanaka pächićha; 20 neqhśtan ni Herodeski ana jiwjatźku Juan karsilkiś makhchićha, niźaśa nïź tukita ujnakkiś tshan yapśićha. 21 Neqhśtan Juanź thappacha ni źoñinaka wawtisan, niźaśa Jesusaki wawtistaćha; xalla nuź mayiśan tsewkta pachaki khetsićha 22 Ni Espíritu Santuki Jesusiźkiś cherchuka tshi palomaźtaqaś śhujźkichićha, niźaśa tsewkta yoqkiśtan tshi xora chïźkiñi nonźtaćha tuź khikan: –Amćha weth q'ay Matimki, amtan añcha kuntintutćha. 23 Jesusaki nïź irpiś qallantikan ni oraki tshi chhephqhalu wathchiśtaćha, Jesusaki Joseź mati khitataćha, Joseki Eliź machhtaćha, 24 Eliki Matatź machhtaćha, Matatki Leviź machhtaćha, Leviki Melkiź machhtaćha, Melkiki Janaiź machhtaćha, Janaiki Joseź machhtaćha, 25 Joseki Matatías machhtaćha, Matatiaski Amós machhtaćha, Amóski Nahumź machhtaćha, Nahumki Esliź machhtaćha, Eslíki Nagaiź machhtaćha, 26 Nagaiki Mahatź machhtaćha, Mahatki Matatías machhtaćha, Matatiaski Semeiź machhtaćha, Semeiki Josecź machhtaćha, Joiadaki Johananź machhtaćha, 27 Johananki Resaź machhtaćha, Resáki Zorobabelź machhtaćha, Zorobabelki Salatielź machhtaćha, Salatielki Neriź machhtaćha. 28 Neriki Melquiź machhtaćha, Melkiki Adiź machhtaćha, Adiki Cosamź machhtaćha, Cosamki Elmadamź machhtaćha, Elmadamki Erź machhtaćha, 29 Erki Josueź machhtaćha, Josueki Eliezerź machhtaćha, Eliezerki Jorimź machhtaćha, Jorimki Matatź machhtaćha, 30 Matatki Leviź machhtaćha, Leviki Simeonź machhtaćha, Simeonki Judas machhtaćha, Judaki Joseź machhtaćha, Joseki Jonamź machhtaćha, Jonamki Eliakimź machhtaćha. 31 Eliakimki Meleaź machhtaćha, Meleaki Menaź machhtaćha, Menaki Matataź machhtaćha, Matataki Natanź machhtaćha, 32 Natanki Davidź machhtaćha, Davidki Jus machhtaćha, Isaiki Obedź machhtaćha, Obedki Booz machhtaćha, Boozki Salomonź machhtaćha, Salmonki Nahasonź machhtaćha, 33 Nahasonki Aminadabź machhtaćha, Aminadabki Adminź machhtaćha, Adminki Arniź machhtaćha, Arniki Hesronź machhtaćha, Hersónki Fares machhtaćha, Fareski Judá machhtaćha, 34 Fareski Judas machhtaćha, Jacobki Isaacź machhtaćha, Isaacki Abrahamź machhtaćha, Abrahamki Terahź machhtaćha, Terahki Nahorź machhtaćha, 35 Nahorki Serugź machhtaćha, Serugki Ragauź machhtaćha, Ragauki Pelegź machhtaćha, Pelegki Eberź machhtaćha, Eberki Selaź machhtaćha, 36 Sélaki Cainanź machhtaćha, Cainanki Arfaxadź machhtaćha, Arfaxadki Semź machhtaćha, Semki Noeź machhtaćha Noeki Lamecź machhtaćha, 37 Lamecki Matusalenź machhtaćha, Matusalenki Henocź machhtaćha, Henocki Jeredź machhtaćha, Jeredki Mahalaleelź machhtaćha, Mahalaleelki Cainanź machhtaćha, 38 Cainanki Enós machhtaćha, Enoski Setź machhtaćha, Setki Adanź machhtaćha, Adanki Yöś matitaćha. 1 Jesusaki Jordán pujkiśtan Espíritu Santu śhipi kuttichićha, ni Espirituki Jesusa ch'eqti yoqa chhichchićha. 2 Xalla ni ch'eqti yoqkin źelhchićha paqhpik qhalu thuñi, xalla nuź źelanaki ni Saxraki Jesusa ujkiś thxotsqatś pekchićha. Niźaśa ni thuñiran anapan lulhchićha neqhśtan Jesusaki ćhheri eksqatchićha. 3 Neqhśtan ni Saxraki Jesusiźkiś khichićha: –Cheqpacha Yöś Matimźlax nïki, amki ti maśkiś chiya t'anta tukaxu. 4 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Khjirta Yöś śuma kintu tuź khićha: ‘Źoñinakaki anaź t'antiźtanqaś źetasaćha.’ Yöś taqućha cheqanaki. 5 Xalla neqhśtan ni Saxraki Jesusa chhichchićha tshi paqh kur puntikin, xalla nikhu thëśićha tshi upakamalla thappacha ti yoqkiś źelhñi chawkh wathanaka, 6 Saxraki ni Jesusiźkiś khichićha: –Werhki thapa ti aśi niźaśa ti wath paqhinaka thäsaćha. Tinakaki wethkiś thätaćha, werhki jëkhźkiś thäśpekkul thäsaćha. 7 Niźaśa amki killśkum werh amtakiź nïki, thappacha amtakamaź khekićha. 8 Jesusaki Saxriźkiś qhäśićha: –Saxra wethkiśtan saraqa, Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: ‘Amki Yöś alaxa amta, niźaśa nïź thü alaxa aynaqa.’ 9 Neqhśtan ni Saxraki Jesusa Jerusalén watha chhichchićha, xalla nikhu timlu phurnikin yawqatchićha neqhśtan Jesusiźkiś khichićha: –Cheqpacha Yöś Matimźlax nïki, teqhśtanpacha qossuk thxotsna; 10 ni Yöś śuma kintu khjirtaki khićha: ‘Yöśki nïź anjilanaka kuchanźkaćhan am cheqśñi niźaśa am tshithsiñi. 11 Niźaśa ninakaki ninakź qharźtan am waytaćhan, xalla neqhśtan am qhxocha ana maśkiś śhoxritsnaxu.’ 12 Jesusaki Saxriźkiś qhäśićha: –Yöś śuma kintu khjirtaki nuźuśaqaś khićha: ‘Ana am Yöś Tata ujkiś thxotś peka.’ 13 Neqhśtan ni Saxraki Jesusa ujkiś thxotśñi ana iya atchićha, neqhśtan ni Saxraki Jesuskiśtan tshi qhaźtapacha saraqchićha. 14 Jesusaki Galilea watha Espíritu Santu śhipi niźaśa ni aśśiś kephźkichićha, niźaśa thapa ni Galilea yoq muytata nïźkiśtan parlatćha. 15 Niźaśa ni Jesusaki thapa akhs qhuyaran thaxnatćha, niźaśa thapa źoñinakaź ni aynaqatćha. 16 Neqhśtan Jesusaki nïź paqta Nazaret watha oqhchićha. Neqhśtan ni śawatu jejś thuñkiś nïź usa xaru ni akhs qhuya luśhśićha, neqhśtan Yöś śuma kintu lïśxapa tshitsićha. 17 Neqhśtan ni Jesusiźkiś ni Yöśkiśtan chïñi Isaías khjirta liwru liyaxu chhalźtaćha, neqhśtan ni liwru khetźku wathchićha ni khjirta: 18 “Ni Yöś Espirituki weth juntuñćha, niźaśa werhki ni t'aqhir źoñinakźkin śuma taqunaka chhichaxu uchśtaćha; niźaśa źkayi quśśiś khisqattaćha, ni t'aqhir źoñinakźkin ni Yöś śuma kintu maśnaxu; niźaśa werhki ni tanta źoñinakźkin liwri kuchśnaxu maśna khitaćha, niźaśa ni śur źoñinaka cherqatax khitaćha; niźaśa ni ćhhaxwta źoñinaka liwri kuchśxapa; 19 niźaśa Yöś śuma wata maśinśxapa.” 20 Neqhśtan Jesusaki ni liwru phukźku akhs qhuya cheqśñi śakśtiźkiś thächićha, neqhśtan nuźkiś julśićha niźaśa thapa neqhś źelhñi źoñinakaki nïź qhutñi cheqźtapachataćha. 21 Neqhśtan Jesusaki parli qallantichićha tuź khikan: –Töx pacha ti khjirta Yöś śuma kintu anćhukaź nonźnan kumlissićha. 22 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki ni Jesusaź añcha śuma chïtikiśtan iśpantatćha niźaśa ninakpora pewksaskan parlatćha: –¿Tïki anax Joseź matiya? 23 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki wethkiś ana payśnaqźkuź ti piśkkin oqhñi tawqźtan chiyaćhani: ‘Qullñi, perśunpacha qullaśalla.’ Niźaśa anćhukki wethkiś iyaśaqaś chiyakićha: ‘Ni Cafarnaumkin päta nonśinćha, xaśiki ti perśun yoqkiśśaqaś pälla.’ 24 Niźaśa Jesusaki tirapan palxaychićha, tuź khikan: –Weraral chiyućha tshi Yöś kuchanźkita chïñiki anaź śuma tanźta khesaćha perśun yoqkiśiki. 25 Ni Elías Yöśkiśtan chïñiź ni pachaki, Israel wathkiś cheqpacha wakchi źew mätaqanaka źelatćha, xalla ni pachaki chheph wata tirśuchiś ana wira chijinchićha, neqhśtan ni yoqaran ana ćhheri źelatćha niźaśa ni wathkiśiki mach'a watchićha; 26 xalla neqhśtan Eliaski ana kuchantaćha ni Israel źew mätaqanakźkin, ans Eliaski tsha źewakin kuchantaćha Sarepta khita wathchiś, Sidón chawkh wath keźu. 27 Niźtaśaqaś ni Eliseoź Yöśkiśtan chïñiź ni pachaki, ni Israel wathkiś wakchi moqhchi xañchichiś länaka źelatćha, ninakźkiśtan ana xaqhsiltami ćhhetintaćha, ans Eliceoki Naamán alaxa ćhhetinchićha nïki Siria wathchiś źoñitaćha. 28 Xalla nuź chïta nonźku thappacha ni akhs qhuykiś źelhñi źoñinakaki źaxwchićha. 29 Neqhśtan tshitsku Jesusa ni wathkiśtan chhichchićha, niźaśa ni kuru źerañi aqhkin ni wathaki qhuytataćha, xalla neqhśtan qossuk thxotśkiśxapa. 30 Neqhśtan ni Jesusaki ninakź taypi watchićha, neqhśtan tira oqhchićha. 31 Neqhśtan Jesusaki oqhchićha Cafarnaúm watha Galilea yoqkin, neqhśi śawatu jejś thuñkiś źoñinaka thaxinchićha. 32 Ni Jesusaki tshi jiliriźtaqaś chiyatćha, xalla nuź ninakźkiś thaxintikiśtan ni źoñinakaki añcha iśpantichićha. 33 Niźaśa ni akhs qhuykiś tshi anaśum yenqha uśh yenqhaź tanta źoñi źelatćha, ni źoñiki thapa aśtan qhawchićha, tuź khikan: 34 –¡Werhnakź eka! Jesusa Nazaret wathchiś źoñi, ¿qhaźtikiśtanam wethnakakiś mitiśxo? ¿Werhnak aqi thonchamqaya? Werhki am paxućha amki śuma źkayi quśśiś Yöś Matimpanćha. 35 Neqhśtan Jesusaki ni anaśum yenqha ujśićha, tuź khikan: –¡Ch'uj źela, ti źoñźkiśtan ulna! Neqhśtan ni anaśum yenqhaki ni źoñi yoqkiś thxotchićha thapa ni źoñinakź tukkiś, neqhśtan ni źoñźkiśtan ulanchićha ana ćhhulumi śhoxrichku. 36 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki tsukhchićha, niźaśa ninakpora parlasatćha: –¿Ćhhul taqunakat tïxo? Thapa jilir aśtan ti źoñiki ni yenqhamiź ulnaxu kuchanćha. ¡Niźaśa ni yenqhaśti ulanćha! 37 Neqhśtan ni Jesusiźxapa thappacha ni yoqanak qhutñi parlatćha. 38 Neqhśtan Jesusaki ni akhs qhuykiśtan ulanźku, Simunź qhuya luśhśićha ni Simunź axmuś mäki ćh'ulhñi konkiś añcha läkhichintaćha, neqhśtan ninakaki na źonakiśtan Jesusiźkiś rokt'ichićha. 39 Neqhśtan Jesusaki na lä źonakiś chutxatźku ni ćh'ulhñi kona ujśićha, ni konaki ni orapacha saraqchićha, neqhśtan na źonki źäźku ninakź manta päyi qallantichinćha. 40 Thuñiź qattan śeślaqa, ni źoñinakaki Jesusiźkin thapaman lä źoñinaka śhikchićha; neqhśtan Jesusaki ni źoñinaka śapamayni qharźtan lanźku ćhhetinchićha. 41 Niźaśa wakchi länakźkiśtan anaśum yenqhanakaki ulanchićha qhawkan, tuź khikan: –¡Amki Yöś Matimćha! Neqhśtan ni Jesusaki anaśum yenqhanaka ujźnatćha niźaśa ana chïqatatćha, ni Mesías śiśatćha ni anaśum yenqhanakaki. 42 Neqhśtan Jesusaki qhanźkan ni wathź thiya ulanchićha tshi ch'eqti yoqa, ni źoñinakaki Jesusa qhurchićha niźaśa xaqhsikintaźlaxa Jesusa xalla nikhu irantichićha, neqhśtan ni źoñinakaki ni Jesusa ćhhelinś pekatćha ana oqaxu. 43 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Werhki tiźtaśaqaś yaqha wathanakźkin maśinśtanćha ti Yöś śuma irpiś wath kintunaka, nïxapa werhki kuchanźkititćha. 44 Xalla nuź Jesusaki ni Galilea akhs qhuyaran, ni Yöś śuma kintu parlikan oqhlaychićha. 1 Tshi nöx Genesaret khita qot atkiś Jesusaki źelatćha, neqhś źelan tama źoñinakaki thonchićha niźaśa Yöś śuma kintu nonśxapa Jesusiźkiś añcha ts'akasatćha. 2 Neqhśtan Jesusaki piśk lächi walsa cherchićha ni qot atkiś. Ni ch'iś tanñi źoñinakaki ni walsikiśtan ninakź kakuna axwni śhujchitaćha. 3 Neqhśtan Jesusaki Simunź walsikiś luśhśićha, neqhśtan nïź tuyñuźkiś maychićha tshi qolukulla qotqhutñi luśhaxo. Xalla neqhśtan ni walsikiś julźku neqhśtanpacha ni źoñinakźkiś thaxni qallantichićha. 4 Neqhśtan ni źoñinakźkiś thaxni źerźku, Simunźkiś khichićha: –Ti walsa chhicha qot mora, xalla nikhu ni anćhuka ch'iś tanś mallanaka thxotźka ch'iś tanśxapa. 5 Simunaki ni Jesusiźkiś qhäśićha: –Thaxiñi, werhnakki wenpaqara lanqśinćha ana śinta tanchinćha; niźtaki amiź kuchnanaki ti mallanakal thxotźkaćha. 6 Neqhśtan nuź thxotźtikiśtan taź ch'iś xowśićha, niźaśa ninakź mallamiź xwarsnatćha. 7 Neqhśtan ninakaki ninakź maśinakźkin qharźtan wilśićha, niźaśa ninaka yanapi thonaxu, ninakź maśinakaki yaqha walsikintaćha. Neqhśtan ninakaki oqhchićha neqhśtan ni piśk walsanaka śhipśićha ni walsanakaki qhaśkiś wax qatśmayataćha. 8 Xalla ni cherźku, Simón Piruki Jesusiź tukkiś killśićha tuź khikan: –¡Tata wethkiśtan saraqa, werhki ujchiś źoñćha! 9 Xalla ni Simunaki niźaśa nïź maśinakami tsukhchitaćha ni taź ch'iś tanźku. 10 Niźaśa ni Santiaguźtan Juanźtan Zebedeoź machhnakataćha ninakaki Simunź maśinakataćha. Jesusaki Simunźkiś khichićha: –Ana eqhsna; teqhśtantikchuk źoñi tanñim khekićha. 11 Neqhśtan ni walsanaka yoqkin chhichchićha niźaśa thappacha ekku Jesusiźtan oqhchićha. 12 Tshi nöxiki Jesusaź tshi wathkiś źelan, Jesusiźkiś thonchićha tshi moqhchi xañchichiś läkhichi źoñi; Jesusa cherźku yoqkiś pukt'ichićha xalla neqhśtan Jesusiźkiś rokt'ichićha: –Tata, amki pekćhax nïki atasaćha weth konkiśtan źhujźinalla. 13 Jesusaki ni źoñi qharźtan lanśićha, tuź khikan: –Pekućha. ¡Xaśiki źhujtamćha! Ni orpacha ni lä źoñźkiśtan ni moqhś konaki saraqchićha, 14 Neqhśtan Jesusaki ni źoñi kuchanchićha: –Ana jëkhźkiśimi maśnakićha; timlu jilirźkinqaś thëźka niźaśa am ćhhetintikiśtan ofrenda chhichku oqa Moisés chïtakama pä, ni timlu jilirinaka śiśaxu. 15 Xalla neqhśtan Jesusiź pätanaka tshallanti śiśta khissićha, niźaśa thapa źoñinakaki akhsnatćha nïź taqu nonśxapa niźaśa ninakź konkiśtan ćhhetinta khiśxapa. 16 Xalla ni Jesusaki ch'eqti yoqa mayiśiśxapa saraqñitaćha. 17 Tshi nöx Jesusaki thaxnatćha, xalla ni Jesusaź thaxnan tshi qhaź fariseonakaki niran julśitaqalćha niźaśa judiu lï utt'ayñinakami, niźaśa thapa ni Galilea xochirantan niźaśa Judea yoqkiśtan niźaśa Jerusalén watkiśtan thonqalćha. Niźaśa ni Yöś aśiki Jesusiźkiśtaćha neqhśtan ni länaka ćhhetinchićha. 18 Neqhśtan tshi qhaź źoñinakaki tshi śuch źoñi śhikchićha pirsatkiś kallchi. Neqhśtan ninakaki ni qhuykiś makhś pekatćha niźaśa Jesusiź tukkiś nonś pekatćha, 19 tama źoñinakaź khen ana xaqhsikiśtanami maki atchićha; neqhśtan qhuya yawźku tsewktan ni qhuchśtan qhuyta qhuya axźku ni phetkiśtan ni śuch źoñi śhujunchićha tshi pirsatkiś tama źoñinakź taypikiś Jesusiź tukkiś. 20 Neqhśtan Jesusaki ninaka thapa quśśiś nayźku, ni lä źoñźkiś khichićha: –Jila, am ujnakaki pertuntaź khekićha. 21 Neqhśtan ni judiu lï utt'ayñinakźtan fariseonakźtan pinsi qallantichićha: “¿Jëkh pan ti źoñixo niźta Yöś ana eqhsku ar arxo? Yöśpanqaś ujnakaki pertunasaćha.” 22 Neqhśtan Jesusaki ninakaź pinsita näśićha, niźaśa ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuk niźta pinsexo? 23 ¿Ćhhulut tshan phaśila chïś khesaxo: ‘Am ujnakaki pertuntaćha khikan’, uśh tuź chiyasax ‘źäźku niźaśa oqa’? 24 Niźaśa werhki anćhukakiś thëźnaćha ni źoñź Matiki ti yoqkiś jilirićha niźaśa źoñinakź ujnakkiśtan pertunśxapami: Neqhśtan ni śuch źoñźkiś khichićha: –Amkiś chiyućha, źäźna am pirsata waytiźku am qhuya oqa. 25 Ni orapacha ni śuch źoñiki tshitsićha thappacha ni źoñinakaź cheran, nïź aphźta pirsata tanźku Yöś thü aynaqkan nïź qhuya oqhchićha. 26 Thappacha ni źoñinakaki iśpantichićha niźaśa Yöś thü aynaqi qallantichićha niźaśa añcha eqhskan khichićha: –Ućhumnakki töx thuñiki añcha k'achha cherchinćhumćha. 27 Xalla neqhśtan Jesusaki ulanźku cherśićha ni Romźta taśa mayñi. Nïki Leví khitataćha, taśa mayś julśkiś julśi źelatćha. Jesusaki nïźkiś khichićha: –Werh apźka. 28 Neqhśtan Leviki tshitsićha taśa mayś lanqś apatatźku, Jesusiźtan chika oqhchićha. 29 Neqhśtan Jesusiźtan phiśta päśxapa, Leviki perśun qhuykiś śuma ćhheri thakśićha. Ćhheri lulhkan Jesusaki taśa mayñinakźtan niźaśa yaqha ujchiś źoñinakźtan chika julśi źelatćha. 30 Xalla ni cherźku, fariseo źoñinaka niźaśa judiu lï utt'ayñi źoñinakźtan, xalla tinakaki Jesusiź thaxintanakźkiś chuchi qallantichićha, tuź khikan: –¿Anćhuk qhaźtikiśtan ni taśa mayñinakźtan niźaśa ni ujchiś źoñinakźtanami ćhheri lulhxo? 31 Neqhśtan Jesusaki nuź nonźku ninakźkiś qhäśićha, tuź khikan: –Wiw źoñinakaki qullñi źoñi anaź pekasaćha, ans lä źoñinakaź qullñik pekćha. 32 Werhki ana ni źkayi quśśiś źoñinaka qhawśñi thonchinćha, ans werhki ni ujchiś źoñinaka Yöśkin qhutźnaxu thonchinćha. 33 Ni źoñinakaki Jesusiźkiś khichićha: –Juanź thaxintanakźtan niźaśa fariseonakźtan añcha ayunasñićha niźaśa añcha mayiśiñićha, am thaxintanakaśti tirapan qhaś likhñila niźaśa lulhñipanla. 34 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuk ayunasqatasaxo ni śalśkiś maśinta źoñinaka ni śalśñi źoñi anćhukatan źelanpacha? 35 Niźaśa ni thuñiki thonakićha neqhśtan ni śalśñi źoñiki qhañtaź khekićha, ni thuñi irantiźkitan anćhukki ayunaśakićha. 36 Nuźuśaqaś ninakźkiś tshi kintuźtan kint'ichićha: –Anaź jëkhmi tshi ew śkitkiśtan murasaćha tshi achś śkitkiś rimintasaćha. Nuź päsaźniki ew śkitiź aqakićha; ni ew śkitkiśtan apaqtaki anaź śuma khesaćha ni achś śkitkiśki. 37 Niźaśa anaź jëkhmi tshi achś śqiś kewkiś ew winu alźnasaćha; ni ew winuki ni achś śqiś kewiź xwarźnasaćha, neqhśtanaki śqiś kewimi ni winumi apt'akićha. 38 Xalla niźtikiśtan ew śqiś kewkiśpanź ni ew winuki alśtanćha. 39 Niźaśa ni t'amchi winźtan śiśśiki anaź ew winu pekasaćha, ans khekićha: ‘Ni t'amchi winuź khjusaki.’ 1 Tshi śawatu jejś thuñnöx Jesusaki śqal taypiranź oqatćha. Nïź thaxintanakaki tiriku q'utchićha, niźaśa ninakaki qharźtan muchhirźku ni tiriku lulatćha. 2 Neqhśtan tshi qhaźultan fariseonakaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhukki ni ana päxkhitanaka, niźta päxo ni śawatu jejś thuñkiśixo? 3 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anćhukki anapan lïchinćhukqhaźtataxo? Tshi wilta Davitki nïź maśinakźtan ćhheri eksqatchila. 4 Davidki Yöś qhuykiś luśhśićha, neqhśtan Davidki ana ina źoñiź lulhś t'anta lulhchićha niźaśa nïź maśinakźkiś onanchiśaqaśśa, ni t'antaki timlu jilirinakźlaqaś lulhśtaćha. 5 Niźaśaqaś Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni źoñź Matiki ni śawatu jejś thuñkiśtan jiliriśaqaśśa. 6 Neqhśtan śimankiśtan tshi śawatu jejś thuñkiś, Jesusaki ni akhs qhuykiś luśhku thaxni qallantichićha. Xalla neqhśi tshi źew qhara qhonchi źoñi źelatćha; 7 niźaśa judiu lï thaxiñinakźtan, fariseonakźtan Jesusa muśatćha ni śawatu ćhhetnak uśh anaź ćhhetnaxa ni cherśxapa, neqhśtan nïź uj jesanśxapa. 8 Ni Jesusaki śiśatćha ninaka pinsiñi, neqhśtan ni qhara qhonchi źoñźkiś khichićha: –Tshithsna ti taypikiś khiska. Ni źoñiki tshitsku tshithskichićha, 9 Neqhśtan Jesusaki yaqha źoñinakźkiś khichićha: –Werhki anćhukakiś tshi pewkźnasaćha: ¿Ćhhulu päś wali ni śawatu: Ni śuma päś uśh ana śuma päś wali? ¿Tshi źeti liwriyasaya uśh tikhsqatasaxa? 10 Neqhśtan Jesusaki nïź muytata źelhñi źoñinakź qhutñi cherśićha, niźaśa ni źoñźkiź khichićha: –Am qhara wäźna. Ni źoñiki nuź pächićha, neqhśtan nïź qharaki źethchi khissićha. 11 Xalla neqhśtan neqhś źelhñi źoñinakaki añcha źaxwchićha niźaśa ch'ärasi qallantichićha, ti Jesusiźtan xaqhnuźpan moq'u päs khikan. 12 Tshi nöxiran Jesusaki tshi kurkin mayiśi oqhchićha, ni wën paqara Yöśkin mayiśikan qhantatchićha. 13 Thuñiź thekhźkitan nïź thaxintanaka qhawśićha, neqhśtan ninakźkiśtan qhalu piśkchiś illśićha, ninakaźkiś thüsqatchićha apuśtula khikan. 14 Ninakaki ti nakataćha: Simunaki thüsqattaćha Piru; Andreski Simunź jilataćha; Santiagu, Juan, Felipe, Bartolomé, 15 Mateoźtan Tomastan Jacobuźtan tinakaki Alfeoź matinakataćha; Simunaki Celote khitaśaqaś, 16 Judaski Santiaguź machhtaćha, niźaśa Judas Iscariotiki tïćha Jesusa millk'untiñiki. 17 Jesusaki nïź illśtanakźtan kurkiśtan śhujźkichićha, ninakaki tshi pampikiś tshitsićha. Tama źoñinaka akhskichićha niźaśa tama źoñinaka thappacha ni judea yoqkiśtan, niźaśa Jerusalén wathkiśtan, niźaśa Tirukiśtan Sidonkiśtan thonchićha. 18 Ni źoñinakaki Jesusiź taqu nonśñi thonchićha niźaśa ninakź konkiśtan ćhhetinta khiśxapa. Niźaśa yenqhaź tanta khen t'aqhiśñinakaki źetchiź eklatćha. 19 Niźaśa ni źoñinakaki Jesusa lanś pekatćha, niźaśa ni Jesusiźkiśtan ulañi aśiki thappacha ni źoñinaka ćhhetinchićha. 20 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkin cherśićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: “T'aqhir źoñinaka anćhukata añcha walićha, Yöś irpiś wathaki anćhukaltaćha. 21 “Niźaśa anś ćhheri eksqatñinakaki añcha walićha anćhukata, anćhukki chheqhchiź khekićha. “Niźaśa anćhukalta anś qäñinakaki añcha walićha, neqhśtan anćhukki thasakićha. 22 “Niźaśa anćhukalta añcha walićha ni źoñź Matiź khen, źoñiź anćhuk ćhhaxwanaki, niźaśa chhetqatanaki, niźaśa ar aran niźaśa anćhuka thü iñaran anaśum ćhhultaqiźtaqaś nayan, anćhukaltaki añcha walićha. 23 Niźaśa ni nöxiki chipchiź khe, niźaśa anćhukki añchaź kuntintuź khekićha, xalla neqhśtan anćhukki ni tsewkta yoqkin tanźnakićha, niźaśa anćhukki wali amaytaź khekićha; xalla nuźuśaqaś ni anćhuka achchi ephnakaki ni Yöś kuchanźkita chïñinaka śhoxrichchićha. 24 “¡Aywira anćhuk źelinchiśnakaśti, anćhukki chipchinćhukpanćha! 25 “¡Aywira anćhuk anś chheqhchinaka, ćhheriź eksqatakićha! “¡Aywira anćhuk anś thasñinaka, anćhukki t'aqhiriź qäkićha! 26 “¡Aywira anćhukakiśtan thapa ti yoqkiśtan paxqatñi, tukitanpacha anćhuka źoñinakaki niźtaśaqaś paxqatchićha ni toskar yöś taqu chïñinaka! 27 “Werh nonśñinaka anćhukakiś chiyućha: Anćhukatan moq'uśiñinaka oqźna, niźaśa anćhuk ćhhaxwñinakkiś śumapan päkićha, 28 niźaśa anćhuk ar arñinaka śuma tawqźtan qhäśna, niźaśa anćhuk ana pekñi źoñinakźtamiź mayiśakićha. 29 Niźaśa jëkit am tshi p'osqukiś ćhakhźnaćhaxa, tshi p'osqu śaqaś tirśna; niźaśa jëkit am irś qhañaćhaxa kuchśna, niźaśa am almilliźtanpacha chhichaxkhe. 30 Niźaśa xaqśiltamiź amkiś ćhhulumeqaś mayasaćha, nïźkiś thä, xaqhsiltamiź amta qhañasaćha anam tumpaśakićha. 31 Xaqhsilta źoñinakat xaqhnuź päñi pekćhaxa, xalla niźtaśaqaś anćhukki päkićha. 32 “Niźaśa anćhukkiź oqźa jëkhźlax anćhuk oqśñi nïźkiś alaxa, ¿ćhhulut amta wali khesaxo? Niźtaśaqaś ni ujchiś źoñinakaki oqźa nïź oqśñinakźkiś. 33 Anćhukki śumaź päćha jëkhźlax śuma ninakźkiś alaxa, ¿ćhhulut amta wali khesaxo? Niźtaśaqaś ni ujchiś źoñinakaki päćha. 34 Anćhukki phxoqataź nïźkiśqaś onźa phxoqaxu ¿ćhhulut amta wali ni khesaxo? Ni ujchiś źoñinakaki ninakporaź onsassa ninakźkiśtan nuźpacha tanśxapa. 35 Anćhukki oqśtanćha anćhukatan moq'uśiñinakźkiś niźaśa śuma päśtanćha, niźaśa onśtanćha ana ćhhulumi thepuñi thewźkan. Xalla nuź anćhuka tanśki paqhiź khekićha, niźaśa anćhukki tsewkta pach Yöś matiź khekićha, nïki śumaćha ni anaśum źoñi nakźtanami niźaśa ñexu źoñinakźtanami. 36 Anćhukki oqśñiź khe, Yöś Ephki oqśñićha xalla niźta irata. 37 “Yeqha źoñinaka ana juchjiptaya, niźaśa Yöśki anćhuk anaź juchjiptayakićha. Ana yaqhanaka ujkiś thxotźna, niźaśa Yöśki anaź anćhuk ujchiś khisqatakićha. Śumansna, niźaśa Yöśki śumansnakićha. 38 Ona yaqhanakźkiś, niźaśa Yöśki anćhukakiś onakićha. Cheqpacha Yöśki xaqhnuź onanchinćhuklaxa yaqhanakźkiś tshi kelśkiś xalla nuźuśaqaś onakićha anćhukakiś, qalapacha thalantita niźaśa śhippacha.” 39 Jesusaki ti tupś kintu chïchïśaqaśśa: “¿Tshi śuraki anaź yaqha śura irpasaćha? ¿Anax ninaka pukultanpacha tshi othkiś thxotsnakexo? 40 Anaź xaqhsilta thaxinta źoñinakami nïź thaxiñiźkiśtan tshanti śiśñi khesaćha: Śuma quś iwxaśñiźlax nïki nïź thaxiñi irataź khekićha. 41 “¿Qhaźtikiśtanam am jilź źhukkiś quyrichi cherxo, anam ni am źhukkiś źelhñi quyru nayya? 42 Niźaśa anam ni perśun źhukkiś źelhñi quyru nayćhax nïki, ‘jila, am źhukkiśtan am quyru wethkiś apaqsqata’ ¿xalla ni am jilźkiś chïś anam jiwjat qhaźtataxo? ¡Toskara! Tuki am perśun źhukkiśtan ni am quyru apaqźna, neqhśtan amki śumam cherakićha ni am jilź quyru apaqśinśxapaki. 43 “Anaź śuma muntiki źelhćha ana śum ćhheri poqñiki, niźaśa ni ana śum muntiki anaź śuma ćhheri poqasaćha. 44 Niźaśa śapa muntiki nïź ćhherkiśtan paxśa: Anaź jiwusa axźnasaćha ch'apkiśtan, niźaśa anaź uwa axźnasaćha zarza ch'ap muntikiśtan. 45 Niźaśa ni śuma źoñiki śuma ćhhultaqinakapanź chïćha, nïź quśkiśiki śumapanćha, niźaśa ni ñexw źoñiki ana śumapanź chïćha nïź quśkiśiki ana śumanakapanź źelhćha. Nïź quśkiś ana śum taqunaka thonźa xalla nuź chïćha nïź atkiśtan. 46 “¿Qhaźtikiśtan anćhuk wethkiś aynaqinćhuktaxo?, ‘Tatay, Tata khikan’, niźaśa anćhukki weriź chïta ana kaśinćhukla. 47 Thapa ni wethkin thonñinaka niźaśa weth taqu nonśñinaka niźaśa werh kaśñinaka, ninakźkiś thëźnaćha jëkh irataźlax nïki: 48 Xalla nïki tshi źoñiźtaqaśśa, tshi qhuya qhuyśxapa ima qallantikan muspa qosi jethchićha, niźaśa maśkiśtanpacha śuylu thulśićha. Pujuź phatstan ni qhaśki qhuya quźśićha, neqhśtan ni qhaśki ana k'akqati atchićha ni qhuyaki śuma chukźtataćha. 49 Xalla ni werh nonśñi ana weriź chïta kaśñiki, tshi źoñi ana oth jethźku nïź qhuya yoqkiś chukśiźtaqaśśa; niźaśa pujuź phatstan ni qhaśki nïź qhuya quźśićha, neqhśtan ni qhuyaki palhsićha niźaśa uthiri khissićha.” 1 Neqhśtan Jesusaki ni źoñinakźkiś palxayi źerźku, Cafarnaúm khita watha oqhchićha. 2 Xalla nikhu tshi kapitan romano qamatćha, nïź añcha pekta uywitaki tikhśmaya läkhichitaćha. 3 Neqhśtan ni kapitanki, Jesusiź kintu śiśku ni judiunakź wath qamchi ephnaka kuchanchićha Jesusa rokt'i, nïź uywita ćhhetinźiñi thonaxu. 4 Xalla ni źoñinakaki Jesusiźkiś makhatchićha neqhśtan añcha rokt'ichićha, tuź khikan: –Ti kapitan roman śultatźkiś wakiśićha yanapś, 5 nïki oqśñićha ućhum judiu watha, ni śaqaśśa ućhum akhs qhuya qhuyqatchiki. 6 Neqhśtan Jesusaki ninakźtan oqhchićha, qhuya źkati khisnan ni roman śultatuki nïź maśinaka śali kuchanchićha tuź chïźkaxu: “Yöś tata ana źaxwalla, werhki anal wakiśućha am weth qhuykiś luśhkaxu; 7 niźtikiśtan perśuna am qhuri oqhśki jiwjatchinćha. Amiź tshi taqullaqaś chïtan weth uywitaki źetakićha. 8 Niźaśa werh pachaćha werh irpiñiź kuchanta kaśinki, niźaśaqaś weth qharkiśkhiñi śultatunakaki werh kaśñiśaqaśśa. Niźaśaqaś werhki tshïsuñźkiś oqax khinćha, xalla nïki oqhñićha; niźtaśaqaś tshïsuñźkiś chïnćha thonaxu, xalla nïki thonñićha; niźaśa weth uywitaki ćhhulu päxu khenami, päñipanćha.” 9 Neqhśtan Jesusaki niźta taqu nonźku iśpantichi khissićha, ni apźkiñi źoñinaka cherźku khichićha: –Cheqpachal khiwćha, thappacha ti Israel wathkiś ana śinta tiźta añcha śuma quśśiś źoñi wathchinćha. 10 Neqhśtan qhuya kephźku, ni kuchanta źoñinakaki ni läkhichi uywita źethchi śalchićha. 11 Xalla neqhśtan Jesusaki Nain khita watha oqhchićha. Niźaśa nïź thaxintanakźtan niźaśa tama źoñinakźtan. 12 Wax watha makatkan ninakaki tshi tikhśi źoñi thati kallchi chhichñi cherchićha, xalla ni tikhśiki näźa śinta matitaćha niźaśa na źonki źewtaćha. Niźaśa ni wathkiśtan tama źoñinaka na źon qhutźnatćha. 13 Xalla ni cherźku Jesusaki perśun quśkiś na źon oqśićha, neqhśtan näkiś khichićha: –Ana qä. 14 Neqhśtan Jesusaki ni orapacha ni tikhśi kallta oqhñiźkiś makhatźku lanśicha, neqhśtan ni chhichñinakaki t'ukśićha. Neqhśtan Jesusaki ni tikhśiźkiś khichićha: –Thowa, amkiś khiwćha: ¡Źäźna! 15 Xalla neqhśtan ni tikhśiki thowaki julśićha, niźaśa chïchi qallantichićha, neqhśtan Jesusaki nïź mäkiś thächićha. 16 Xalla nuź cherźku thappacha ni źoñinakaki muspa eqhsićha niźaśa Yöś aynaqi qallantichićha, tuź khikan: –Tshi chawkh Yöśkiśtan chïñi ućhumnakakiś thensićha. Niźtaśaqaś chiyatćha: –Yöśki nïź watha yanapi thonchićha. 17 Neqhśtan thappacha ni Judea yoqmuytata ni Jesusiź päta kintu śiśśićha. 18 Ni Juan thaxintanakaki ni Jesusiź thapa pätanaka maśśićha, neqhśtan Jesusaki thapa ni kintunaka śiśśićha, neqhśtan Juanki nïź thaxintanakaźkiśtan pukultan qhawśićha. 19 Neqhśtan Jesusiźkin pewkśñi kuchanchićha, ni panqay Mesías uśh yaqhaź thewźnasaxa. 20 Juanź kuchanźkita źoñinakaki Jesusiźkiś makhatźkichićha, neqhśtan Jesusiźkiś khichićha: –Juan Wawtistaki werhnak kuchanźkićha amkiś pewkźnaxu, ampanqay Mesías thonñi khitam uśh yaqhaź thewźnasaxa. 21 Ni orapacha Jesusaki wakchi lä źoñinaka ninakź t'aqhiś konkiśtan qullchićha, niźaśaqaś ñexw yenqhanakźkiśtan, niźaśa wakchi śuranaka cherqatchićha. 22 Xalla neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Oqa Juanźkin anćhukaź chertanaka niźaśa nonźtanaka maśka. Niźaśa ni śuranaka cherqatta kint'iźka, niźaśa kojunaka oqhlaysqatta niźaśa ni moqhchi xañchichiś źoñinaka ninakź konkiśtan źkayi khisqatta, niźaśa ni oñinaka nonsqatta, niźaśa ni tikhśinaka jakatatsqatta niźaśa t'aqhirinakźkiś Yöś śuma kintu thaxintami. 23 ¡Niźaśa añcha walićha ni źoñi ana nïź quśkiś werh thatśñiki! 24 Juanź kuchanźkita źoñinakaź oqhtan, Jesusaki Juanźkiśtan chï qallantichićha tuź khikan: “¿Ćhhulu cheri anćhuk ni ch'eqti yoqkin oqhchinćhuktaxo? ¿Tshi tuñi thamiź wewkźta? 25 Uśh, ¿ćhhulu cheri ulanchinćhuktaya? ¿Tshi śuma śkiti kuthchi źoñi? Anćhukki śiśśa ni śuma śkiti kuthchi źoñiki śuma panź qamćha, niźaśa reyź qhuyaranpanź qamćha. 26 Neqhśtan ¿ćhhulu cherśñi oqhchinćhuktaxo? ¿Tshi Yöśkiśtan chïñi źoñi? Xalla nïchi cheqpachaki, Yöśkiśtan chïñiźkiśtan tshantiki. 27 Juanźkiśtan ni khjirtaki tuź khićha: ‘Werhki am tukkiś wethkiśtan chïñi kuchanźkućha, niźaśa am jikhś thakśinaxu.’ 28 Werhki cheqpachal khiwćha thappacha mätaqź matinakaki anaź xaqhsiltami Juan wawtistiźkiśtan tshallan paqhik źelhćha; niźaśa ni tshan qoltalla ni Yöś irpiś wathkiśtan xalla nïćha tshan paqhiki Juanź kiśtanaki.” 29 Thapa ni Juan nonśñinakaki wawtisaxu maychićha, niźaśa nïźkiś ni Romźta taśa mayñinakami wawtisqatchićha, xalla nuź Yöś uchśta taqu kaśśićha. 30 Xalla ni fariseonakaki niźaśa ni judiu lï utt'ayñinakami anapan Juanźkiś wawtisqatchićha, xalla tïźtan ni Yöś qhawśñi taqu ana nonźinchićha. 31 “¿Ćhhulźtanpan tupas ti anśta źoñinaka? ¿Ćhhulu iratat khesaxo? 32 Tshi wath morkiś julśi uśhiñi okhalaź taqaśśa niźaśa qhawkan ninakź maśinakźtan xalla niźtaźtaqaśśa: ‘Pinkallu phujchinćha xalla neqhśtanami ana tsathchinćhukćha; t'aqhir wirsu ittsinćha xalla neqhśtanami anćhukki ana qächinćhukćha.’ 33 Niźaśa ni Juan Wawtistaki anaśa t'anta lulhñi niźaśa ana winu likhñi thonchićha, niźaśa anćhukki anaśum yenqhichiśśa nïki khićha. 34 Xalla neqhśtan źoñź Matiki likhñi niźaśa lulhñi thonchićha, anćhukki khićha añcha lulhñićha niźaśa likhñićha, niźaśa ujchiś źoñinakź maśi niźaśa Romźta taśa mayñiź maśićha. 35 Xalla ni Yöś śiśki thëźa thapa nïź pätikiśtan.” 36 Tshi fariseo źoñiki ćhheri lulhśxapa Jesusiźtan maśinchićha, neqhśtan Jesusaki nïź qhuya oqźku miśkiś julśitaćha, 37 Neqhśtan ni wathkiśpacha tsha ujchiś mätaq źon qamatćha, näki śiśśinćha Jesusa fariseoź qhuya luli oqhchi, neqhśtan näki oqhchinćha tshi xorp'il putillkiś śhippacha perfumi chhichku. 38 Na źonki qhuya luśhku Jesusiź wirqhuttan nïź qhxochkiś pokt'ichinćha qächinćha, niźaśa näźa qaxźtan Jesusiź qhxocha t'awunchinćha, xalla neqhśtan näźa charźtan źhujźinchinćha, niźaśa nïź qhxochami chhulźinchinćha niźaśa perfumźtan nïź qhxocha thawqźinchinćha. 39 Ni Jesusa maśinchi fariseoki, xalla tiźta cherźku pinsichićha: “Ti źoñi cheqpacha Yöśkiśtan chïñiź khesaź nïki paxasaćha, ćhhuluź chechi źonpan niźta päxo khikanaki.” 40 Xalla neqhśtan Jesusaki ni fariseo źoñźkiś khichićha: –Simuna, werhki amkiś chïś źelhćha. Ni fariseoki qhäśićha: –Thaxiñi, wethkiś chiya. 41 Jesusaki khichićha: –Pukultan źoñinaka qaxataćha tshi qaxśñi źoñźkiś. Tshi źoñiki taxśukuwatha päś qaxataćha, niźaśa tshïsuñaki taxśukuqhalu päś qaxataćha; 42 Neqhśtan ana phxoqi atan, ni qaxśñi źoñiki onanchićha ni qaxa ni pukultanźkiśpacha. Xaśikiź khella ¿xaqhsilta ninakźkiśtan tshan q'aya khesaxo? 43 Simunaki Jesusiźkiś qhäśićha: –Xalla ni onañi źoñiźtaqal tshanti śuma nayućha. Jesusaki nïźkiś khichićha: –Walim chïćha. 44 Neqhśtan Jesusaki na mätaq źona qhutñi cherźku, ni Simunźkiś tuź khichićha: –¿Ta źonim cherya? Weriź am qhuya luśhkitan amki ana weth qhxochxapa qhaś onanchamćha; ta źonśti weth qhxocha täźa qaxźtan axunchinćha niźaśa täźa charźtan źhujchinćha. 45 Amki ana werh tshänkan chhulśamćha, xalla ta źonśti luśhkitikiśtanpacha ana weth qhxocha chhulśñi apatatchinćha. 46 Amki weth achkiś ana perfumi uchśinchamćha; xalla ta źonki weth qhxochkiś perfumi thawqźinchinćha. 47 Xalla niźtikiśtan amkiś chiyućha, näźa chawkh ujnakaki pertuntaćha niźaśa ta źon añchal oqźnućha; xalla ni ana thapa quśtan pertunñi źoñiki sqolukuśaqaś oqźa. 48 Neqhśtan Jesusaki na źonakiś khichićha: –Am ujnakaki pertuntaćha. 49 Neqhśtan yaqha maśinta neqhś źelhñi źoñinakaki ninakpora pewksasi qallantichićha: –¿Jëkh ti źoñexo, ujnakamiź pertunla? 50 Jesusaki wilta na źonakin khichićha: –Amiź thapa quśśiś khen liwrïtamćha; xaśiki añcha quś phiya oqa. 1 Neqhśtan wiruñ Jesusaki wakchi watharan niźaśa xochiran oqhlaychićha, Yöś śuma kintu maśmaśkan niźaśa Yöś irpiś wathkiśtan parlikan, niźaśa nïź qhalu piśkchiś apuśtulanakaki nïź qhutźnatćha, 2 niźaśa tshi qhaźultan mätaqanaka źelatćha nïź ñexw yenqhinakźkiśtan niźaśa konkiśtan ćhhetintanaka. Ninakźkiśtan Mariy oqatćha näki Magdalen khititaćha, täkiśtan towqu anaśum yenqhanakaz ulantqalćha; 3 niźaśa Juaniki Cuza khita źoñź thuntaćha, nïki ni Herodeskiś t'oquñi yanapñitaćha; niźaśa Susani, niźaśa tshi qhaźultan mätaqanakaki ninakź źelinśallźtan Jesusa yanapñitaćha. 4 Neqhśtan thapa watha nakźkiśtan Jesusa cheri thonchićha, niźaśa tama źoñinaka akhskichiź khen, neqhśtan Jesusaki ti kintu kint'ichićha: 5 “Tshi śqala ćhhakhñi źoñiki nïź muju ćhhaki thonchićha, niźaśa ćhhakhkanaki tshi qhaź mujuki jikhśkiś thxotsićha, niźaśa ni mujuki thekantaćha neqhśtan weźlanakaź ni lulhchiki. 6 Tshi qhaźu mujunakaśti źhaxw yoqaran thxotsićha; neqhśtan ni mujuki śarchićha niźaśa awi ana źelan qhonchićha. 7 Niźaśa tshi qhaźu mujunakaśti ch'ap yoqaran thxotsićha; niźaśa ch'apźtan ch'ali jekźkichićha, neqhśtan ni ch'apinakaki uphsqatchićha. 8 Xalla neqhśtan tshi qhaźu mujunakaki śuma yoqkiś thxotsićha; niźaśa paqźku śuma ćhheri poqchićha, tshi mujkiśtan tshiwatha ćhheri. Jesusaki xalla ti khichićha niźaśa wilta thapa aśtan chïchićha: “¡Khunchiśnakakix nonźla!” 9 Neqhśtan nïź thaxintanakaki Jesusiźkiś pewkśićha, tuź khikan; ni śqal kintu qhaźt khixo. 10 Jesusaki qhäśićha: “Anćhukakiś Yöś irpiś watha paxqatćha, ni yaqha źoñinakźkiśti ni kintukiśtanqaś chiyućha, ninakaki cherkanpachami ana cherchiźtaqaś khekićha, niźaśa nonźkumi ana nonśiźtaqaś khekićha. 11 “Xalla tuź khićha ni kintuki: Ni mujuki Yöś taqućha; 12 xalla ni jikhśkiś thxotsi mujunakaki Yöś śuma kintu nonśñi irataćha, xalla neqhśtan Saxraki thonźku ninakź quśkiśtan qhañćha niźaśa ana kaśaxu niźaśa ana liwrïta khexu. 13 Xalla ni maśkiś thxotsi mujunakaki, Yöś taquź tanźa niźaśa nonźa śuma quśtan xalla niźta irataćha ni źoñinakaki, xalla ninakaki ana qos śep'ichiśtaqaśśa; tshi upakamallaqaś kaśśa xalla ni llakiź thonanaki kephsa. 14 Xalla ni ch'apiran thxotsi mujunakaki ni Yöś śuma kintu nonśñi irataćha, xalla neqhśtan śumat śumat perśun ćhhultaqinakkiśqaś quś thäćha, niźaśa ni źelinchiś khiś pekćha, niźaśa ti yoq śuma qamañanakaqaś pekćha, niźtikiśtan anaź ćhherćha. 15 Xalla ni śuma yoqkiś ćhhakta mujunakaki, śuma quśśiś źoñinakaćha, niźaśa iyawpacha kaśñićha Yöś śuma kintu nonśxapa, niźaśa thurt'ichipanź qamćha neqhśtan śuma panź poqćha. 16 “Anaź jëkhmi michaki thëśnasaćha ćhhulźtan meqaś wëśxapaki, niźaśa aphś qostan nonśxapami, ananax micha nonśkiśpanź nonśa ni luśhkiñi źoñinaka qhana cheraxu. 17 Nuźuśaqaś anaź ćhhulu śhoxźtaki źelhćha, śhoxtanakaki wathźtapanqaś khekićha, niźaśa anaź ana śiśtanakaki źelhćha ni ana śiśtanakaki śiśtaqaś khekićha. 18 “Xaśiki śumpacha nonźna, Jëkhź lax źelinchiś nïźkiś tshallanti thätaź khekićha; ni ana ćhhulchiśki, nïź qoluk źelinś pektallami qhañtaź khekićha.” 19 Neqhśtan Jesusiź mäki nïźkin nïź laqhnakźtan thonchinćha, niźaśa añcha tama źoñiź khen ana makhati atchinćha. 20 Tshi suñaki Jesusiźkiś maśśićha: –Am mäki am laqhnakźtan ti śanku źelhćha, niźaśa am cherśpekćha. 21 Jesusaki qhäśićha: –Yöś śuma kintu nonśñi źoñinaka niźaśa ni Yöś śuma kintu xaru qamñinaka, xalla nïćha weth mäki niźaśa weth laqhnakami. 22 Tshi nöx Jesusaki nïź thaxintanakźtan walsikiś luśhśićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Ućhumnakki ti qotź nawkhtuñtanź oqhla. Neqhśtan ninakaki saraqchićha, 23 neqhśtan ni qota qaqan Jesusaki thxaxchićha. Xalla nuź ni qotkiś qaqan, ni qotkiśiki añcha aśśiś thami thonchićha, niźaśa ni walsaki qhaś śhipsñi qallantichićha neqhśtan qhaśkiś qatśmayataćha ninakaki. 24 Neqhśtan ninakaki Jesusa źini oqhchićha, tuź khikan: –¡Thaxiñi! ¡Thaxiñi! ¡Ućhumnakki qhaśkiś qatśmayaćha! Neqhśtan Jesusaki źäźku ni thamźkiś niźaśa ni qhaś lhxoqźkiź ujśićha, neqhśtan thappacha tshorhchićha niźaśa ch'ujpachataćha. 25 Xalla neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś khichićha: –¿Anćhuka quś qhaź khissita? Xalla ninakaki tsukhchi iśpantichi, ninakpora pewksasatćha: –¿Jëkhpan tïxo, niźaśa ni thamimi qhaś lhxoqimiź ujźa niźaśa ninakaki tïź kaśśa? 26 Niźtami ninakaki, Gerasa khita yoqa qotź nawkhtuñtan Galilea wathź tukkin irantichićha. 27 Neqhśtan Jesusaź yokkiś śhujźtan tshi saxraź tanta źoñi, ni wathkiśtan ulanźkichićha, neqhśtan Jesusiźkiś makhatźkichićha. Xalla ni źoñiki tukitanpacha ana śkiti kuthñitaćha niźaśa ana perśun qhuykiś qamñitaćha kampasantukiśqaś qamñitaćha. 28 Jesusa cherźku, ni źoñiki nïź tukkiś qhawkan killśipacha thxotsićha: –¡Jesusa ana wethkiś mitiśa, tsewkta pach Yöś Mati! ¡Amkiś rokt'ućha ana werh llaki thälla! 29 Jesusaki nïź quśkiś khitqalćha, niźaśa ni źoñźkiśtan ni yenqha ulnaxu kuchantqalćha. Niźaśa qhaź wilta ni źoñi tantqalćha ni anaśum yenqhaki; neqhśtan ni źoñinakaki qhaźwilta ni Saxraź tanta źoñi tanźku nïź thaxintami jir karinźtan ćhelhqalćha ana atipsqatśxapa, ni źoñiki qhoqśñipanqaśtaćha niźaśa ni anaśum yenqhaki ni źoñi ch'eqti yoqkinpan chhichñitaćha. 30 Neqhśtan Jesusaki ni źoñi pewkśićha: –¿Ćhhul thüchiśśam amxo? Niźaśa nïki qhäśićha: –Weth thüki tama khitaćha. Tama ni źoñźkiś luśhñiź khen, xalla nuź khichićha ni anaśum yenqhanakaki, 31 Ni anaśum yenqhanakaki Jesusiźkiś rokt'ichićha ana ni tuj phetqhutñi kuchśnaxu. 32 Xalla ni yoqkiś tama kuchinaka kurkiś lulhkan źelatćha; ni yenqhanakaki Jesusiźkiś rokt'ichićha ni kuchinakźkiś luśhqataxu, neqhśtan Jesusaki amtaqaśśa khichićha. 33 Neqhśtan ni anaśum yenqhanakaki ni źoñźkiśtan ulanchićha, neqhśtan ni kuchinakźkiś luśhśićha, neqhśtan ni kuchinakaki qotqhutñi aqharanqhutñipacha śhukhuntichićha, xalla nikhu thxotsku tikhśićha. 34 Ni kuchi ichñi awatirinakaki niźta watchi cherźku, tsukaña śathchićha ni wathkiś źelhñi źoñinakźkin maś maśñi, niźaśa xochuñ źelhñi źoñinakźkin maś maśñi. 35 Ni źoñinakaki ni watchi cheri ulanźkichićha, neqhśtan xaqhsikintaźlax Jesusa xalla nikhu irantiźkichićha, ni anaśum yenqhanakaki ni źoñźkiśtan ulanqalćha, ni źoñiki Jesusiź qhxochkiś julśi źelatćha niźaśa śkitimi śuma kuthchi; neqhśtan ni źoñinakaki añcha eqhsićha. 36 Niźaśa ni ćhhetiñi cherchi źoñinakaki, ni anaśum yenqhaź tanta źoñi xaqhnuź ćhhetintataźlaxa xalla ni kint'ichićha. 37 Neqhśtan thappacha ni Gadara khita yoqchiś źoñinakaki, Jesusa rokt'i qallantichićha ni yoqkiśtan Jesusa oqaxu, ni źoñinakaki añchaź eqhsnatćha. Neqhśtan Jesusaki walsikiś luśhku oqhchićha. 38 Ni anaśum yenqhanaka chhetqatźinta źoñiki, Jesusiźkiś rokt'ichićha nïźtan chika chhichaxu, xalla neqhśtan Jesusaki ana munchićha eklax khichićha, tuź khikan: 39 –Am qhuya oqa, niźaśa thappacha kint'iźta xaqhnuź Yöś amtan pächiźlax xalla ninaka. Neqhśtan ni źoñiki oqhchićha xalla niźaśa kint'ichićha thappacha ni watharan ni Jesusa nïźkiś pätanaka. 40 Xalla neqhśtan Jesusa qotź nawkhtuñtan kephtan, ni źoñinakaki añcha chipa Jesusa tanśićha niźaśa thappacha ninakaki thewźnatćha. 41 Neqhśtan tshi Jairo khita źoñi thonchićha, ni Jairuki ni akhs qhuy chawkh jiliritaćha. Ti źoñiki Jesusiź qhxoch tukkiś killśku rokt'ichićha nïź qhuykin thonźkaxu, 42 ni Jairuki śinta matallchiśtaćha näki tshi qhalu piśkchiś watchiśtaćha, näki uśhki tikhśmaya läkhichintaćha. Jesusiź Jairuźtan oqan tama źoñinaka añcha ts'akaskan apźnatćha. 43 Ni źoñinakźkiśtan tsha lä źon oqatćha, na źonki qhalu piśkchiś wata lhokh thawqs konkiś lä źelatćha, niźaśa ni qullñinakźkiś thappacha t'upśinćha näźa źelinśnaka niźaśa ana ninakaki na źon ćhhetni atchićha. 44 Na źonki Jesusiź wirqhuttan makhatchinćha niźaśa nïź irś atalla lanśinćha, ni orapacha ni lhokh thawsñiki ćhawqchićha. 45 Neqhśtan Jesusaki pewkśićha: –¿Jëkhpan werh lanźkichexo? Thappacha ninakaki ana maśatćha, neqhśtan Piruki khichićha: –Thaxiñi, ti źoñinakaki thapaqhuttan am tewkźkila niźaśa tarhsla. Niźaśa amki pewkźa: ‘¿Jëkh pan werh lanśexo?’ Khićha. 46 Xalla neqhśtan Jesusaki ana quś nonchićha: –Tshïsuña werh lanśićha, werhki naychinćha wethkiśtan weth aśi ulanñi. 47 Neqhśtan na źonki Jesusa cherźku ana śhoxśñi atchinćha, neqhśtan kharkatkan Jesusiź qhxochkiś killśinćha, thappacha ni źoñinakź tukkiś maśśinćha qhaźtikiśtan nuź lanśintaźlax, neqhśtan ni orapacha źethqalćha. 48 Jesusaki näkiś khichićha: –Kullaka, am Yöśkin thapa quśśiś khen ćhhetintamćha. Xaśiki thilhapacha oqa. 49 Jesusaź na źonakź chiyan tshi źoñiki thonchićha, ni źoñiki ni akhs qhuy chawkh jilirkiś khichićha. –Am uśhki tikhśinćha, ana iya ti Thaxiñiźtan parla. 50 Neqhśtan Jesusaki ni chïñi nonźku Jairuźkiś khichićha: –Ana amki eqhsna niźaśa Yöśkin thapa quśśiś khe, neqhśtan am uśhki źethchi khekićha. 51 Neqhśtan Jairuź qhuya irantiźku, Jesusaki ana jëkhmi qhuykiś luśhqatchićha, Piruźtan, Jacobuźtan, Juanźtan, na uśha mä ephźtan xalla ninaka alaxaqaś luśhqatchićha. 52 Thappacha ni źoñinakaki na uśhakiśtan irakipskan qätćha, neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anaź qä, ta uśhki anaćha tikhśiñ, ans ta uśhkil thxaxćha. 53 Thappacha ni źoñinkaki Jesusa thassićha, ninakaki na uśh tikhśi śiśatćha. 54 Neqhśtan Jesusaki na uśha qhara tanźinźku, phurhpacha chïchićha tuź khikan: –¡Uśhalli, źäźna! 55 Neqhśtan na uśhki jakatatchinćha; niźaśa ni orapacha źäśinćha, neqhśtan Jesusaki ćhheri thäźnax khichićha. 56 Neqhśtan na uśha mä ephki añcha iśpantichitaćha; neqhśtan Jesusaki iwxt'ichićha ti wattanaka ana jëkhźkiśimi kint'axu. 1 Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxintanaka akhśićha, neqhśtan ninakźkiś aśi niźaśa jiliri thächićha ni thapaman anaśum yenqhanaka chhetqataxu, niźaśa lä źoñinaka qullśxapa. 2 Neqhśtan ninaka kuchanchićha Yöś irpiś watha maśinźkaxu niźaśa lä źoñinaka ćhhetinźkaxu. 3 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki jikhśxapa anaź ćhhulumi chhichakićha: Ana athsmi, ana źaqkelśmi, ana t'antami, ana päśmi, niźaśa ana turkśiś śkitimi. 4 Niźaśa anćhukki xaqhsi qhuykiś irantiźkumi xalla ni qhuykiś eklakićha, ni qhuykiśtan oqhśkama. 5 Yeqhap wathkiś anaź anćhuk tanśpekakiź nïki, ni wathkiśtan ulna niźaśa qhxochkiś skatchi phila tsath tsathsnakićha, xalla ninakźkiś maśta khiśxapa ninakź uj tshi nöx chimpuźtaqaś khekićha. 6 Neqhśtan ninakaki oqhchićha, niźaśa thapa ni xochinakqhutñi Yöś śuma kintu maś maśkan niźaśa lä źoñinaka ćhhetinkan. 7 Herodeski paqhpik t'aqtikiś irpiñiki thappacha ni Jesusiź päta watñi kintunaka nonśićha; neqhśtan ana xaqhnuź pinsi atatćha, yaqhapanakaki Juanćha jakatatchi khetćha, 8 Yaqhapanakaśti Elías Yöśkiśtan chïñićha jekźkichiki khetćha, niźaśa yaqhap źoñinakaki yaqhap tukita Yöśkiśtan chïñinakźkiśtan jakatatchila khetćha. 9 Niźaśa ni Herodeski khichićha: –Werh pachaćha kuchanchinki Juanź acha potźkaxu. ¿Jëkhpan ti khesaxo, jëkhźkiśtan añcha ćhhultaqi kint'itanaka nonźnoxo? Xalla neqhśtan Herodeski Jesusa cherśpan pekatćha. 10 Jesusiź thaxintanakaki kuttiźku Jesusiźkiś lijw kint'ichićha ninakaź pätanaka. Neqhśtan Jesusaki yaqha ch'eqti yoqa ninaka chhichku Betsaida khita wath źkati oqhchićha. 11 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa oqhchi śiśku nïź wirkiś saraqchićha. Jesusaki ninaka tanśićha niźaśa Yöś irpiś wathkiśtan chïźinchićha, niźaśa lä źoñinaka ćhhetinchićha. 12 Maxña qaq ora khistan, Jesusiźkiś nïź qhalu piśkchiś thaxintanakaki makhatźkichićha neqhśtan nïźkiś khichićha: –Ti źoñinaka kuchśna, jejśñi oqaxu niźaśa luli qhurźkaxu ni xochqhutñi niźaśa ni keźu ćhhakhś yoq qhutñi, ti yoqkiśiki anaź ćhhulumi źelhćha. 13 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhuk luli thälla. Ninakaki qhäśićha: –Anaź wethnakaltaki chamchilla źelhćha, taxśnuku t'anta niźaśa piśk ch'iśllaqaś źelhćha, kunamim am pinsićhani werhnak qhayi oqaxu thapa ti tama źoñinakźta. 14 Xalla ni źoñinakaki tshi taxśnukuqhalu watha luktaqanakataćha. Xalla neqhśtan Jesusaki khichićha nïź thaxintanakaźkiś: –Ni źoñinaka t'aqa t'aqa taxśnukuqhalukiśtan taxśnukuqhalu julsqata. 15 Ninakaki kaśśićha niźaśa thappacha ni źoñinaka julsqatchićha. 16 Neqhśtan Jesusaki ni taxśnuku t'anta niźaśa piśk ch'iś nïź qharkiś tanźku, tsewchuk cherźku Yöśkin sparakiź khichićha, neqhśtan ćh'alhźku nïź thaxintanakaźkiś thächićha ni źoñinakźkiś toxźinaxu. 17 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki chheqañkama lulhchićha, neqhśtan ni źethchinaka qhalu piśkchiś kanaśta aptaśśićha. 18 Tshi nöxi Jesusaki śinalla Yöśkin mayiśatćha, xalla nïź thaxintanakaki nïźtan chikapachataćha. Neqhśtan nïź thaxintanakaźkiś pewkśićha: –¿Ti źoñinaka wethkiśtan qhaźt khixo? 19 Ninakaki qhäśićha: –Yaqhap źoñinakaki Juan Wawtistaćha khićha, yaqhapaśti Eliassa khićha, niźaśa yaqhapanakaki yaqha tukita Yöśkiśtan chïñiźl jakatatchini khićha. 20 –Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha. Niźaśa anćhukśti, ¿jëkhćha werh khexo? Neqhśtan Piruki qhäśićha: –Amki Mesías Yöś kuchanźkitamćha. 21 Xalla ni Jesusaki ninakźkiś śumpacha chïchićha ana ti jëkhźkiśimi chiyaxu. 22 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni źoñź Matiki añchaź t'aqhiśakićha, niźaśa ćhhaxwtaź khekićha, ni wath qamchi ephnakźkiś, timlu jilirinakźkiś, judiu lï utt'ayñinakźkiśimi, neqhśtan kontaśaqaś khekićha, neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha. 23 Wiruñ thapatiźkiś khichićha: –Xaqhsilta źoñit weth thaxinta khiśpekćhax nïki, nïź perśun qamaña thatśtanćha, neqhśtan śapuru perśun kuruśha quźna niźaśa werh apźka. 24 Thapa perśun qamaña liwrïś pekñiki apt'akićha; niźaśa weriź khen thappacha nïź qamaña apt'iñiki, xalla tïki liwrïtaź khekićha. 25 ¿Źoñinakźtaki inapanqaś ti yoqa qhutupacha kantami khesaćha, niźaśa perśunpacha apt'akićha ni źoñipachaź qatakićha? 26 Niźaśa xaqhsilta źoñit wethkiśtan aśaćhaxa niźaśa weth tawqkiśtan, niźtaśaqaś źoñź Matiki ni źoñi nakźkiśtan aśakićha, ćhhul orat nïź aśtan thonaćhaxa niźaśa nïź ephź aśtan niźaśa nïź źkay quśśiś anjilanakźtanami. 27 Cheqpachal chiyućha tshi qhaźultan teqhś źelhñi źoñinakźkiśtan anaź tikhźnakićha, ima Yöś irpiś watha cherkanaki. 28 Ni qaśku tshi towqu thuñkiśtan, Jesusaki mayiśiśxapa tshi kuru yawchićha Piruźtan, Santiaguźtan, Juanźtan qhutźta. 29 Xalla nuź mayiśan Jesusiź chercheriki kephsićha, niźaśa nïź śkitiki chiw lexu khissićha añcha llijñi; 30 neqhśtan pukultan źoñinaka Jesusiźtan parlikan thensićha. Tinakaki Moisestan Elías tantaćha, 31 ninakaki tshi añcha k'achha qhankiśtaćha, niźaśa ninakaki Jesusa xaqnuźt tikhźnaćhaxa ni Jerusalén wathkiś nïź palt'atćha, niźaśa nïź jakatatśkiśtan niźaśa tsewkta pacha oqhśkiśtan. 32 Neqhśtan Piruki nïź maśinakźtan añchaź thxaxi pasnatćha, xalla niźtami źelhchićha ana thxaxźku, niźaśa Jesusiź qhana cherchićha ni pukultan źoñinaka nïźtan chikapacha. 33 Neqhśtan Jesusiźkiśtan ni pukultan źoñinaka wax oqhśmayaź khen, Piruki khichićha: –Thaxiñi, ¡añcha walićha ućhumnakki teqśiki! Chheph śhujllaź qhuyśla ućhumnakalta: Tshïki amta, tshïki Moisesta niźaśa tshïki Eliasta. Xalla ni Piruki ana śiśatćha ćhhuluqat chiyatćhani. 34 Xalla nuź Piruź chiyan ninakźkiś tshiriki śhujźkichićha, ni tshir taypikiś khisku ninakaki eqhsnatćha. 35 Neqhśtan ni tshirkiśtan tshi xora chïźkichićha, tuź khikan: “Tïćha weth q'ay Machhki, ti illśinpanćha: Anćhukki tïź nonźna.” 36 Ni xora nonźnan Jesusaki śinalla eklichićha. Ans ninakaki quśkiś śhoxchićha ninakaź chertanaka, neqhśtanpacha anapan jëkhźkiśmi maśśićha. 37 Neqhśtan xaqataźpacha kurkiśtan śhujźkan, tama źoñinaka Jesusa śali oqhchićha. 38 Neqhśtan tshi ni źoñinakźkiśtan Jesusiźkiś phurhpacha chïchićha: –Thaxiñi, am rokt'ućha weth śinta machhllaź cherźinźkalla; 39 xalla nïki yenqhaź tantaćha, ni yenqhakiź qhawqatćha, t'ukqatćha niźaśa atkiśtan ćh'utu jupoqsqatćha. Neqhśtan śhoxritsa niźaśa anapanź śkitimi kuchś pekćha. 40 Niźaśa werhki am thaxintanakźkiś rokt'ichinćha ni yenqha chhetqatźinaxu, xalla ninakaki anapan atchićha. 41 Jesusaki qhäśićha: –¡Ä ana Yöśkin quśśiś źoñi niźaśa q'oturara! ¿Ćhhul orakamat anćhukatan źelaki niźaśa t'aqhiśaki? Am uśha teqhś śhikźkalla. 42 Neqhśtan ni uśhaź Jesusiźkin makhatan ni anaśum yenqhaki yoqkiś ni uśha thxotchićha, niźaśa wilta t'ukqatchićha; xalla neqhśtan Jesusaki ni yenqha ujśićha, niźaśa ni uśha ćhhetinźku nïź ephźkiś thächićha. 43 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki ni Yöś paqh aśi cherźku iśpantichićha. Neqhśtan ni źoñinaka Jesusiź pätikiśtan muspa chipan, ni Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś khichićha: 44 –Ti śumpacha nonźna niźaśa ana thatźnakićha: Ni źoñź Matiki źoñinakź qharkiś thätaź khekićha. 45 Xalla ninakaki anaź näśnatćha ni Jesusa chïñi, imaśipan khetźinatćha ninakź näśxapa niźaśa katoqśnakami; niźaśa ninakaki Jesusaź chïta taqu thaxźnaxupan khićhaxa xalla ni pewkś eqhsnatćha. 46 Neqhśtan Jesusiź thaxintanakaki ninakpora ch'ärasi qallantichićha, ninakźkiśtan jëkhpan irpiñi kheki khikan. 47 Jesusaki ninaka pinsiñi nayźku näśićha, neqhśtan tshi uśha qhawźku, 48 ninakźkiś khichićha: –Xaqhsilta źoñit weth thükiś tshi uśha tanźaxa, ni oraki werhź tanźa; xalla ni werh tanśñiki anaź werh alaxalla tanźa, nïki werh kuchanźkiñi śaqaś tanźa. Jëkhźlax thapatiźkiśtan tshan amu, xalla nïćha tshan paqhiki. 49 Juanki Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, werhnakki cherchinćha tshi źoñi am thükiś anaśum yenqhanaka chhetqatñi; niźaśa ana ućhuntan oqhlayñiź khen, werhnakki ana päx khichinćha. 50 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Ana niźta pä, xalla ninakaki anaćha ućhunnakatan moq'u, ućhum maśićha. 51 Neqhśtan Jesusiź wax tsewkta pacha yawś thuñi irantiźkan, Jesusaki thapa quśtan oqhchićha Jerusalén watha. 52 Niźaśa nïź thaxintanaka nïź tuki kuchanchićha, ni Samaria khita xochkin tshi thxaxś qhuya qhurźkaxu. 53 Xalla ni Samaritan źoñinakaki ana qhawś pekchićha, ninaka Jerusalén wathqhutñik watñi naychićha. 54 Neqhśtan Santiaguźtan Juanźtan ni thaxintanakaki xalla ni śiśku Jesusiźkiś khichićha: –Yöś tata, ¿am munqay werhnak tsewkta pachkiśtan uj śhujqatñi Elías taqaś, niźaśa ninaka ujkiś xapaxu? 55 Neqhśtan Jesusaki ninakź qhutñi qhutźku ujśićha, tuź khikan: “Anćhukki anaź śiśśa ćhhul Espirituźkiśtanqaź thonćhani. Niźaśa źoñź Matiki anaćha źoñinakź źeti thatni thonchiki, źoñź Matiki liwrï thonchićha.” 56 Neqhśtan ninakaki yaqha qolta watha oqhchićha. 57 Neqhśtan ninankaź jikhśkiś oqhkan tshi źoñiki Jesusiźkiś khichićha: –Tata, amiź xaqhsi oqanami ampanl apźnaćha. 58 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Ni qitinakami qarchiśśa niźaśa ni weźlanakami thurchiśśa; xalla ni źoñź Matiśti ana xaqhsiranmi acha nonśllami źelhćha. 59 Neqhśtan Jesusaki yaqha źoñźkiś khichićha: –Werh apźka. Xalla nïki qhäśićha: –Yöś tata, werh anś weth eph thati oqhqatalla. 60 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Ana oqa, ni tikhśi źoñinakaqaś ni tikhśinakaki thatla; amki ni Yöś irpiś watha maś maśka. 61 Neqhśtan yaqha źoñiki Jesusiźkiś khichiśaqaśśa: –Yöś tata, werhki am apś pekućha, werh anś oqhqatalla weth qhuy źoñinakźtan jalhtiśxapa palt'i. 62 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Jëkit qharźtan ni qhullś tanźaxa, niźaśa tira wirqhutñi cheqźaxa, xalla nïki anaź wakiśićha Yöś irpiś wathkiśiki. 1 Xalla neqhśtan Jesusaki illśićha yaqha towquqhalu źoñinaka, niźaśa nïź tukkiśtan pukultan pukultan kuchanchićha, thapa ni watha nakqhutñi niźaśa ni yoqanak qhutñi. 2 Jesusaki ninakźkiś khichićha: “Tamaćha Yöś irpiś wathkiś luśhpekñinakaki, xalla ni Yöś śuma taqu palxayñinakaki añcha upaćha. Niźtikiśtan anćhukki Yöśkiśtan maya tshant Yöś śuma kintu palxayñinaka kuchanźkaxu. 3 Niźaśa anćhukki oqa, werhki anćhuk kuchnućha tshi üśa qitinakź taypikiśtaqaś. 4 Niźaśa anćhukki anaź päś chhichakićha, niźaśa ana kelśmi anaśa ćhhatami; niźaśa jikhśkiś oqhkanaki ana jëkhźkiśimi tsänakićha, niźaśa ana en enźku oqakićha. 5 Xaqsi qhuykiś luśhkumi, xalla tuź tsänakićha: ‘Ti qhuykiśiki añcha walix khila.’ 6 Xalla nikhu śuma źoñiź źelakiź nïki, nïź śuma pekśki quśki źetchiś khekićha; ans tshi qhuykiś anaź qhawźnasaź nïki, anćhukki anaź ćhhulumi apt'akićha niźaśa ućhuntapachaź khekićha. 7 Neqhśtan anćhukki ni qhuykiśpachaź eklakićha, niźaśa ninakaź anćhukakiś onakiź nïki, anćhukki lulakićha niźaśa likakićha, ni lanqśñi źoñiki pakta khiś wakiśićha. Niźaśa anćhukki anaź qhuykiśtan qhuya oqhlayakićha. 8 Niźaśa anćhukki tshi watha irantiźku xaqhsikiśqat anćhuk qhawźnaćhaxa, xalla neqhśi anćhukki lulakićha ćhhulu onanami; 9 niźaśa neqhś źelhñi länaka ćhhetnakićha, niźaśa ninakźkiś palxayakićha, tuź khikan: ‘Anćhukaltaki ni Yöś irpiś wathaki keźullaćha.’ 10 Niźaśa anćhukki tshi wathaź irantakiź nïki, niźaśa ni watha anaź anćhuk tanźnakiź nïki, ni wath mora ulna tuź khikan: 11 ‘¡Anćhuka wath philami wethnaka qhxochśkiś skatchićha, werhnakki ti phila tsath tsathsnućha anćhukakiś ana wali wataxu! Xalla ti śiśakićha anćhukakiśtan ni Yöś irpiś wathaki keźullaćha.’ 12 Werhki anćhukakiś weraral khiwćha, xalla ni thuñkiśiki ti wathźtaki tshan ana waliź watakićha ni Sodoma wathchiś źoñinakźkiśtan. 13 “¡Aywira, am Corazinśti! ¡Aywira, Betsaidaśti! Xalla ni milajrunaka anćhukakiś pätaćha, xalla ti milajrunakaki Tiro niźaśa Sidón wathkiś pätasaź nïki, xaqhsipacha ni źoñinakaki Yöśkin quś thutźtasaćha, ninakaki tshi śhaxrañ śkiti kuthźtasaćha niźaśa qhuphkiś julźtasaćha. 14 Xalla neqhśtan Yöś thonś thuñkiśiki ni anćhuka wathaki tshanti anawal t'aqhiśiśkiś thonakićha, ni Tiro niźaśa Sidón wathchiś źoñinakźkiśtan. 15 Niźaśa amśti Cafarnaúm, ¿tsewkta yoqa iranta waytita kheqam khiya? ¡Amki thxottam khekićha ni qos pheta sumchi laqha iranta! 16 “Ni anćhuk nonśñinakaki, werh śaqaś nonźa; niźaśa ni anćhuk ana tanśñinakaki, werh ana śaqaś tanźa, ni werh ana tanśñiki, werh kuchanźkiñi ana śaqaś tanźa.” 17 Ni towquqhalu źoñinakaki añcha chipa kephźkichićha, tuź khikan: –¡Yöś tata, am thüźtan chïtaki xalla ni anaśum yenqhanakamiź werhnak kaśśa! 18 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Jëśalla, werhki cherchinćha xalla ni Saxra tsewkta pachkiśtan rayuźtaqaś kithśñi. 19 Werhćha anćhukakiś aśi thächinki śqoranaka thekśxapa niźaśa lleq'achunkanaka thekśxapa, niźaśa thappacha moq'unakź aśi atipśxapa, ana śinta śhoxrichsqatźku. 20 Ni yenqhanaka anćhuk kaśtikiśtan ana añcha chipa, anćhuka thü tsewkta pach liwrukin katoqta khen chipakićha. 21 Ni orapacha Jesusaki añcha chipchićha Espíritu Santuźtan, niźaśa khichićha: “Tatay am aytućha, tsewkta yoqa niźaśa ti yoq Yöś tata, xalla ni śiśñi źoñinakźkiśtan niźaśa ni näśñi źoñinakźkiśtan śhoxźintanaka, ni śuma quśśiś źoñinakźkiś ni ćhhultaqinaka thëśamćha. 22 “Weth epki wethkiś ti ćhhultaqinaka thächićha. Anaź jëkhmi śiśśa jëkhźlax nïź Mati, Ephqaś śiśśa; niźaśa anaź jëkhmi śiśśa Jëkhź lax eph, nïź Matiqaś śiśśa niźaśa ni Machhki jëkhźkiśqaś thäś pekćhan nïźkiśqaś śiśqatćha.” 23 Jesusaki nïź thaxintanakźkin kephźku śinapora khichićha: “Añcha śumax khila ni cherñi źoñinakź źhuki niźaśa anćhukaź chertanakaki; 24 cheqpachal chiyućha wakchi Yöś kuchanźkita chïñinakaki niźaśa irpiñi reynaka añchaź cherś pekatćha ti anćhukaź chertanaka, niźaśa anapan cherchićha; niźaśa añchaź nonś pekchićha ti anćhukaź nonźtananka, niźaśa anapan nonśićha.” 25 Tshi judiunakź lï thaxiñi źoñiki Jesusa palxayi oqhchićha, neqhśtan ni ujkiś thxotsqatśxapa pewkśićha: –Thaxiñi, ¿ćhhulut werh päsaya xalla ni wiñay źeti tanśxapa? 26 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Ni lïkiś ćhhulu khjirtataxo? ¿Niźaśa amki ćhhulum lïxo? 27 Ni judiu lï utt'ayñiki qhäśićha: –‘Am Yöś thapa quśtan peka, niźaśa thapa animuźtan, niźaśa thappacha am aśtan, niźaśaqaś thappacha am pinsamintuźtan’; niźaśa ‘xaqhnuź perśunpachkiś oqśñamźlaxa, xalla niźtaśaqaś thapa źoñinaka oqśtanćha.’ 28 Jesusaki nïźkiś khichićha: –Amki śuma qhäśamćha. Ninakam päćhax nïki, źetchiśśam khekićha. 29 Xalla ni judiu lï utt'ayñiki, nïź pewkźta śuma pan khisqatśxapa, Jesusiźkiś khichićha: –¿Niźaśa jëkht pan weth maśinakaxo? 30 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Tshi źoñi oqatćha Jerusalén jikhśkiś Jericó qhutñi, nuź oqhkan thañinakźtan śalśićha niźaśa ni thañinakaki nïź śkitillami qhañchićha; niźaśa qichchićha neqhśtan tikhślanti ekchićha. 31 Tshi timlu jiliriki ni jikhśuñpacha oqatćha; xalla ni qichta źoñi cherźku chhüźku tira watchićha. 32 Niźtaśaqaś tshi Levitaki ni qichta yoqa irantiźku, ni qichta źoñi cherźku chhüźku śaqaś tira watchićha. 33 Xalla tshi Samaria wathchiś źoñiki ni jikhśuñpachaśaqaś oqatćha, xalla ni źoñi cherźku añcha oqśićha. 34 Neqhśtan ni źoñźkiś makhatźku, nïź śhoxrinaka qullśinchićha aceitiźtan niźaśa winuźtan, neqhśtan pañźtan jerźinchićha. Neqhśtan nïź perśun aśnukiś tewźku chhichchićha tshi xarañkin xalla neqhśi ni lä źoñi cheqśićha. 35 Neqhśtan xaqataźuki ni samaritanuki piśk denario xöźku thächićha ni xarañchiś źoñźkiś, tuź khikan: ‘Ti lä źoñi am cheqźinalla, niźaśa ti päśkiśtan iyam uchakź nïki werhki kephźku amkiś phxoqaćha.’ 36 Xaśiki, ¿xaqsiltat ti chhepultankiśtan, ni thañźkiś paśqatñi źoñźkiśtan maśiźtaqaśya? 37 Ni lï thaxiñiki qhäśićha: –Jëkhźlax ni lä źoñi oqśi. Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Xaśiki oqa niźaśa am nuźuśaqaś päźka. 38 Jesusaki tira jikhśkiś oqhkan tshi xochkiś irantichićha, neqhśi na Martiki Jesusa qhuykiś qhawśinćha. 39 Martiki tsha laqhchiśtaćha näki María khititaćha, Marïki Jesusiź qhxoch qhuttan julźinchinćha, nïź chïtanaka nonśxapa. 40 Xalla na Martiśti näźa qhuykiś wakchi lurañchiśtaćha, neqhśtan Jesusiźkiś makhatźku khichinćha: –Yöś tata, ¿anam werh śinta oqźya, ta weth laqh śinalla ti lurañźtan werh thxotñi? Amki chiyalla werh yanapaxu. 41 Neqhśtan Jesusaki näkiś qhäśićha: –Marta, Marta, amki am qhuy lurañanakźkiśqaś quśśiśamćha niźaśa anam źeli wakćha, 42 Niźaśa tshi päśllaqaś cheqanaki. Marïki śuma päś ni illśinćha niźaśa anaź näkiśtan jëkhmi qhañasaćha. 1 Tshi wilta Jesusaki tshi yoqkiś mayiśatćha, xalla ni źerźtan tshi nïź thaxinta nakźkiśtan khichićha: –Yöś tata, werhnak mayiśi thaxnalla, xalla ni Juanki thaxinchićha nïź thaxintanakaźkiś xalla niźtaśaqaś wethnakakiś thaxźnalla. 2 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla ni mayiśikan tuź chiyakićha: ‘Yöś tata, amki tsewkta yoqkin źelhćha, niźaśa am thüki alt'itax khila. Niźaśa am irpiś wathax thonlalla. Am quśkama pälla ni tsewkta yoqkin, niźaśa ti yoqkiś. 3 Niźaśa wethnakata śapuru lulhś t'anta töx thuñi thäźkalla. 4 Wethnaka ujkiśtanź pertunalla, niźaśa werhnakki thappacha wethnakatan ana wali päñinakźkiś pertunućha. Niźaśa anaź werhnak ujkiś thxotsqatalla, niźaśa wethnaka ujkiśtan liwriyalla.’ 5 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichiśaqaśśa: –Anćhukakiśtan tshïsuña maśśiś lax nïki, niźaśa chika arama nïź qhuya oqhźku nïźkiś chiyasaćha: ‘Weth maśi wethkiś chheph tantaź qaxźnalla, 6 weth qhuykiś weth maśiki jikhśkiśtan irantiźkichićha, anaź wethtaki ćhhulumi onanś źelhćha.’ 7 Ni źoñiki qhulltanpacha qhäśkichićha: ‘Ana werh chïźina, qhuy śanaki chawkhtaćha niźaśa weth okhalami niźaśa werhmi waxa aphśkiś ikintichinćha; anapan źäźnasaćha amkiś ćhhulu thäśxapaki.’ 8 Werhkil khiwćha, am maśiki anamit źäźnaćhan ćhhulu thäyillami, amiź ana quś nonanaki thäsaćha thapa amiź pektanaka. 9 Niźtikiśtan werhki khiwćha: Yöśkiśtan maya, Yöśki thäkićha; niźaśa xalla ni qhurñiki waćhakićha; niźaśa anćhukkiź toxtoxa neqhśtan tsewkta śanaki khetsnakićha. 10 Xalla nuź mayñiki tanźnakićha; niźaśa nuź qhurñiki waćhakićha; niźaśa ni śankiś toxtoxñi źoñźtaki ni tsewkta śanaki khetźintaź khekićha. 11 “¿Xaqhsilta ućhumnaka eph, nïź uśhaź t'anta mayan tshi maś thäsaya; niźaśa tshi ch'iś mayan, tshi śqorax thäsaya, 12 niźaśa tshi śiñi mayan, tshi lleq'achunka thäsaya? 13 Niźaśa anćhukki, ñexwćhukćha anćhuka okhalaź mayan śuma ćhhultaqinakaqaś thäyinćhukćha, ¡Ućhum tsewkta Yöś Ephki tshallanti thäsaćha ni Espíritu Santu ni mayñi źoñinakźkiśiki!” 14 Jesusaki tshi anaśum yenqhaź chhetqatatćha ni anaśum yenqhaki tshi źoñi upa khisqatqalćha; niźaśa ni anaśum yenqhaź ulantan ni upaki chïchi qallantichićha, neqhśtan ni źoñinakaki iśpantichi khissićha, 15 yaqhap źoñinakaki chïchićha: “Beelzebuki anaśum yenqhanakź chawkh jilirićha, nïćha ti Jesusiźkiś aśi thächiki chhetqatśxapaki.” 16 Yeqhap źoñinakaki Jesusa ujkiś thxotsqatśxapa tshi tsewkta pach chimpu mayatćha. 17 Xalla ni Jesusaki ninakaź quśkiś pinsita śiśku, ninakźkiś khichićha: “Thapa t'aqsi chawkh wathaki ninakporaź aqsnakićha, niźaśa tshi qhuykiśtan t'aqsi źoñiki niźtaśaqaś ninakpachaź aqsnakićha niźaśa ninakporaź ćhhaxwqatasakićha. 18 Niźtaśaqaś Saxraki ninakpora t'aqsnasaź nïki, ¿xaqnuźt nïź aśi tira waqaychasaxo? Xalla til khiwćha anćhukki thurt'ićha, anćhukki werh Beelzebuź aśtan anaśum yenqha chhetqatñiź khićha; 19 xalla nuźpanź khesaź nïki, ¿jëkht anćhuka apśñinakźkiś ni yenqhanaka chhetqatśxapa aśi thäxo? Niźtikiśtan ninakapachaź anćhukakiś ujchiśśamćha khekićha. 20 Werit anaśum yenqhanaka chhetqatućhax ni Yöś qharźtan nïki, xalla nïki thëźa Yöś irpiś wathaki waxa anćhukakiś irantiźkichićha. 21 “Niźaśa tshi źoñiki nïź perśun qhuya walxa wakiyaśśi niźaśa walxa thupi quśśiś ichcha, niźaśa nïź qhuykiś źelhñi śhoxtanaki ana atañaćha. 22 Neqhśtan ni źoñźkiśtan yaqha źoñi tshan thupi thonźku atipźnasaź nïki, ni źoñźkiśtan qhañźnasaćha nïź wakiyaśta xwatśnakiś tasta, niźaśa nïź źelinśnakami ni thup źoñźtakamaź khesaćha, neqhśtan nïź maśinakźkiś toxnasaćha. 23 “Xaqhsilta źoñiźlax ana wethkin tukñiki, xalla ni źoñiki wethtan moq'ućha, niźaśa ni ana werh yanapñiki źoñinaka witcha. 24 “Niźaśa tshi yenqhaki źoñźkiśtan ulanźku, qhoñ yoqaranź oqhlayćha jejś qhurkan; xalla neqhśtan ana watźku khićha: ‘Weth qhuyal kepaćha, xaqhsikiśtan ulanchinźlax xalla nikhu.’ 25 Xalla nuź kephźku ni źoñi śalćha, nïź quśki tshi śuma qhuya pewźtaź taqaś niźaśa śuma thakśta. 26 Neqhśtan ni yenqhaki oqhźku towqu yenqhanaka akhsqatźkichićha nïźkiśtan tshallan anawalinaka, neqhśtan ni yenqhanakaki thappacha luśhśa ni źoñźkiś qami, neqhśtan ni źoñiki tshanti ana wali khissa nïź tuki qamtikiśtan.” 27 Neqhśtan Jesusaki nuź palxayatćha, tsha źonki źoñinakź taypikiśtan qhawchinćha: –¡Añcha wali na am matiñ źonki niźaśa am thaqinchinki! 28 Jesusaki qhäśićha: –¡Añcha walićha ni Yöś śuma kintu xaqhnuź chïćhaxa xalla ni nonśñinakaki, niźaśa kaśñinakaki! 29 Ni tama źoñinakaki tiraqaś akhskatćha Jesusiź muytata, niźaśa Jesusaki palxayi qallantichićha: “Ti xaśta źoñinakaki añcha ñexućha; tshi chimpuqaś mayñićha, xalla ni chimpuki anapanź thëźta khekićha, Jonaskiś thëźta chimpu irataki. 30 Xalla ni Jonaski Ninive źoñinakźta tshi chimpuźtaqaśtaćha, xaśiki ti źoñź Matiki niźtaśaqaś xaśta źoñinakźta chimpuźtaqaś khekićha. 31 Yöś thonś thuñkiśiki, ti xaśta źoñinakźkiś ninakź ujkiśtan phalan, na warta reyniki źäźnakićha niźaśa ti źoñinaka ujchiśśa khekićha; xalla näki tshan nawkhta yoqkiśtan thonchinćha ni Salomonź śiśtanaka nonśñi. 32 Niźtaśaqaś Ninive wathchiś źoñinakaki Yöś thonś thuñkiśiki źäźnakićha, xaśta źoñinaka ujkiśtan phalan ujchiśśa khekićha; xalla ni Ninive wathchiś źoñinakaki Yöśkin qhutśićha ni Jonás Yöśkiśtan chïñi nonźku, niźaśa teqhś ti yoqkiś źelhñiki Jonaskiśtan tshan paqhićha. 33 “Anaź jëkhmi micha thesnasaćha tshi śhoxśak yoqkiś, ana kajun qhulltanami, micha tewśkiśpanź nonźnasaćha xalla ni luśhñi źoñinaka qhana cheraxu. 34 Anćhuka źhukiki xañchiź michaćha; niźaśa am źhukiki śumaźlax nïki thappacha am xañchiki qhanaź khekićha; niźaśa anćhuk ñexwćhukźlax nïki, anćhuka xañchiki ni sumchi laqhkiś khekićha. 35 Niźaśa anćhukpacha śumaź cheqźnakićha ni anćhuka qhana, ana sumchi khisnaxu. 36 Niźaśa thappacha am xañchiki qhana śhipiźlax nïki, xalla neqhśiki anaź ni sumchi laqhaki źelasaćha, niźaśa amki thappacha qhanam cherakićha, tshi micha amkiś qhanźkas xalla niźta irata.” 37 Neqhśtan Jesusiź chï źerźtan, tshi fariseoki Jesusa ćhheri lulhśxapa nïź qhuya qhawśićha, neqhśtan Jesusaki nïź qhuykiś luśhku miśkiś julśićha. 38 Ni fariseoki iśpantichićha ninakź usa ana pächiź khen, ni Jesusa ana qhara axunñi ima ćhheri lulhkan cherźku. 39 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Anćhuk fariseonaka śawntanqaś ni tasa niźaśa ni chuwanaka axwźku źhujźa, anćhuka quśki ni khiźta akhtanaka niźaśa ana śuma pätanaka śhipićha. 40 ¡Sumsunaka! ¿Xalla ni śawntan päñiki, anax qhulltanśaqaś pächi khesaya? 41 Niźaśa anćhukki anćhuka źelinśkiśtan ni źoñinakźkiś onalla, neqhśtan anćhukki thappacha źkayiź eklakićha. 42 “¡Aywira anćhuk fariseonaka! Anćhukki ni mintikiśtan niźaśa ni kastillurkiśtan niźaśa thapa lulhś ch'oxñi chhañinakkiśtan yesmullaqaś Yöśkin thäyinćhukćha, niźaśa ana kaśinćhukćha ni Yöś lï niźaśa nïź śuma quśmi. Anćhukki tinaka päśtanćha, ana yaqhanaka päźku. 43 “¡Aywira anćhuk fariseonakaśti! Anćhukki tukkinpan julś pekinćhukćha ni akhs qhuyaran, niźaśa anćhukakiś źoñinaka tsäñi pekinćhukćha niźaśa ni wath moraran thapa quśtan tsäñi pekinćhukćha. 44 “¡Aywira anćhuk judiuź lï utt'ayñinaka, niźaśa fariseo toskaranaka, anćhukki tshi ana cherchuk puyiźtaqaśa, anćhuka juntuñ oqhlayñi źoñinakaki anaź śiśśa!” 45 Xalla neqhśtan tshi judiuź lï thaxiñiki qhäśićha: –Thaxiñi, xalla tinaka chïźkuki werhnakśaqam ch'änićha. 46 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –¡Aywira anćhuk lïnaka katoqsqatñi! Anćhukki anćhuka quźi źoñinakźkiś thuśniñćhukćha, ni anćhuka quźiki anaź jëkhmi awanti atasaćha, niźaśa anćhukki anaź anćhuka lok'anallźtanami lanś pekćha. 47 “¡Aywira anćhukśti! Ni Yöś kuchanźkita chïñinakź puyi chukśninćhukćha, anćhuka achchinakaki konchićha. 48 Xaśiki anćhukki amayt'aśśa anćhuka achchi ephnakaź pätanakkiśtan, xalla nuź päźkumi anćhukki niźtapachaqaśśa: Ninakaki cheqpachapan ni Yöś kuchanźkita chïñinaka konchićha, niźaśa anćhukki ninakź puyiź chukźźa. 49 “Niźtikiśtan Yöśki nïź śiśkiśtan khichićha: ‘Anćhukakin kuchanźkaćha Yöś kuchanźkita chïñinaka niźaśa Yöś illśtanaka, niźaśa tshi qhaźultan ninakźkiśtan kontaź khekićha niźaśa yaqhapanakaki ap aptaź khekićha.’ 50 Xalla ti xaśta źoñinakźkiś ti yoqa thulźtikiśtanpacha, Yöśki thappacha nïźkiśtan chïñinakź lhokh thawqtanaka qantaź mayakićha. 51 Abelź lhokh kiśtanpacha Zacariźkama, ninakaki ni altarkiś niźaśa timluran tikhśićha. Werhki weraral khiwćha Yöśki ni tikhśi źoñinakźkiśtan ni xaśta źoñinakźkiś qantaź mayakićha. 52 “¡Aywira anćhuk lï thaxiñinaka! Anćhukki ni śiśnakź llawi qhxortipaśinćhukćha; xalla neqhśtan anćhukpacha ana luśhśa, niźtaśaqaś ni luśhpekñinaka ana luśhqatćha.” 53 Neqhśtan Jesusaź ulantan, ni judiuź lï thaxiñinaka niźaśa ni fariseonakami ninakaki añcha źaxwchićha, neqhśtan ninakaki wakchi pewkśnakźtan śhikiśi qallantichićha, 54 Jesusa ujkiś thxotsqatśxapa niźaśa nïź chïtikiśtan taqu tanśxapa. 1 Neqhśtan Jesusiźkiś śmali tama chawkh wathay chawkh watha źoñinakaki thonchićha, ni źoñinakaki ninakpora añcha ts'akasatćha. Neqhśtan Jesusaki tuki nïź thaxintanakźkiś palxayi qallantichićha: “Anćhukki kuytaśakićha ni fariseo toskara chïñi źoñinakźkiśtan, ni źoñinakaki q'oturarapanćha. 2 Anaź ćhhulu śhoxtaki źelasaćha, śhoxtanakaki wathźtapanqaś khekićha, niźaśa anaź ana śiśtami źelasaćha ni ana śiśtaki śiśtaqaś khekićha 3 Niźtaśaqaś thapa anćhukaź sumchi laqhkiś chïtanakaki, xalla ni chïtanakaki thuñ qhankiś chïtaź khekićha, niźaśa ni qhuya chawkhźku xamaśit chïtaki, qhuy phurnikiśtanpacha qhawtaź khekićha. 4 “Weth maśinaka anćhukakiś chiyućha, anćhukki ana eqhsna ni xañchi konñinakźkiśtan, xalla neqhśtan ninakaki anaź juq'anti ćhhulumi päyi atasaćha. 5 Werhki anćhukakiś chiyaćha, anćhukki jëkhźkinpan eqhsnasa: Anćhukki eqhsnakićha ni tikhźku jakatatźku ni qos sumchi laqhkin thxotśxapa jiliri khissi źoñi. Xalla nuź anćhukki ni źoñipanź eqhsnakićha. 6 “¿Anaź taxśnuku weźlalla tuyasaćha piśk päśuñ? Yöśki thapa ninakźkiśtanami anaź thatźnasaćha. 7 Niźaśa ućhum achś charami thappacha śintallkiśtan śintalla qantakamaćha. Niźtikiśtan anćhukki anaź eqhsna, anćhukki ni weźlallanakkiśtan tshantiź wakiśićha. 8 “Anćhukakiś khiwćha, jëkit weth tukatu źoñinakź tukkiś chïćhaxa, niźtaśaqaś ni źoñź Matiki ni chïñi źoñź tukatu ni Yöś anjilanakź tukkiś chiyakićha; 9 niźaśa xaqhsilta źoñit źoñinakź tukkiś werh ana paxñi chiyaćhax nïki, niźtaśaqaś Yöś anjilanakź tukkiś ana paxta khekićha. 10 “Niźaśa Yöśki ni źoñź Matźtan moq'u chïñi źoñi pertunakićha; ans ni Espíritu Santuźxapa chuchñi źoñiki ana pertuntaź khekićha. 11 “Ćhhul orameqaś anćhuk akhs qhuya chhichta khenaki, uśh chawkh jilirinakźkin niźaśa jilirinaka irpiñiź tukkin chhichta khenami, anćhukki anaź llakiśakićha ni thurt'iśkiśtan niźaśa anaź thxoqnaqakićha niźaśa ni chïśkiśtanami. 12 Ni chïś ora irantiźkichiź khen, ni Espíritu Santupachaź thaxźnakićha ćhhulu chïśkiśtanami.” 13 Tshïsuña ni źoñinakźkiśtan Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, weth jilźkiś chïnalla wethkiś wakiśiñi źelinśnakax wethkiś toxunlalla. 14 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Weth maśi, ¿jëkh anćhukakiś werh uchchi chawkh jiliriźtaqaś toxźinaxu? 15 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś wilta khichićha: –Anćhukki ni xamri khïkhiśkiśtan kuytaśakićha; xalla ni źoñź źetiki anaź źelinchiś khiśtanqaś khesaćha. 16 Neqhśtan Jesusaki ti kintu kint'ichićha: “Tshi źelinchiś źoñi źelatćha, nïź yoqkiśiki añcha khjusa ćhheri poqñitaćha. 17 Ni źelinchiś źoñiki nïź quśkiś pinsichićha: ‘¿Werhki qhaźt khesay? Wethtaki ni ćhheri poqchiki xaqhsikiś śhoxśmi anaź źelhćha.’ 18 Niźaśa ni źoñiki khichićha: ‘Xalla tuź khećha. Weth ćhheri makhś qhuyanakal palhźnaćha neqhśtan tshan paqhil qhuyśnaćha, xalla neqhśi weth ćhheri poqchinaka niźaśa weth źelinśnakami makhźnaćha. 19 Xalla neqhśtan werhki weth animuźkiś khećha: Animu amki wakchi źelinśnaka śhoxtichśamćha watay wata thurñi; xaśiki jejźna niźaśa lula niźaśa lika, am añcha khjusam qamakićha.’ 20 Xalla neqhśtan Yöśki ni źoñźkiś khichićha: ‘Amki sumsumćha, ti chhañapacham am źeti apt'akićha, niźaśa ni śhoxtanakaki, ¿jëkhźtat khekixo?’ 21 Xalla nuź watakićha tshi źoñi perśun pachta źelinśnaka junthapñiki, xalla ni źoñiki Yöś tukkiś t'aqhirićha.” 22 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś khichićha: “Weraral khiwćha: Anaź anćhukki lulkiśtan llakiśhakićha qamśkiśtanami, niźaśa ni xañchi kuthś śkitkiśtan anaź llakiśhkićha. 23 Ni źoñź źetiki ćhherkiśtan tshan kuśtićha, niźaśa ni xañchiki ni śkitkiśtan tshantiź kuśtićha. 24 Cuervo weźlanakaźkiś cherźna: Ninakaki ana ćhhakhñićha niźaśa ana axśñićha, niźaśa ninakaki ana ćhheri makhś qhuychiśśa niźaśa ana ketalchiśśa; niźaśa Yöśqaź lulinaka thäćha. ¡Anćhukki weźlanakźkiśtan tshantiź kuśtićha! 25 Niźaśa xaqhsilta anćhukakiśtan añcha llakiśhku, ¿xaqhnuź tshi źoñi nïź tshiti tshi qhara yapśnasaya? 26 Niźaśa anćhukki anaź atćha tshan qoltalla khisñimi, ¿qhaźtikiśtan anćhukki ni yaqha ćhhultaqinakkiśtanqaś llakiśhxo? 27 “Anćhukki ni lirio phxaqalla xaqhnuź paqñiźlax xalla ni cherźna, ana lanqśñićha niźaśa ana qawuñićha. Niźtikiśtan anćhukakiś chiyućha anapan ni rey Salomonki nïź źelinśnakźtanami niźta k'achha kuthśićha, ni phxaqalla nakaźtaqaśki. 28 Xalla nuź Yöśki ni phxaqallanaka thutźa, töxiki pampikinćha niźaśa xaqaki jurnukiś ujtaź khekićha, ¡tshanti anćhukakiś thutźtasaćha, ana Yöśkiś quśśiś źoñinaka! 29 Xaśiki anćhukki, ana llakita oqhlaya lulhśxapa qhurkan niźaśa likhśxapa qhurkan. 30 Xalla ti ćhhultaqinakaćha ti yoq źoñinakźta llakiśhki, ućhum ephki śiśśa ćhhulu pekćhax anćhukki. 31 Anćhukki Yöś irpiś wathkin quś thäkićha, niźaśa ni amiź thapa pekta ćhhultaqinakaki thätaź khekićha. 32 “Anaź eqhsna anćhukki weth üśanakćhukćha niźaśa anćhikki qolukull ćhukćha; Yöś Ephki anćhukakiś nïź irpiś watha thäś quś thutśićha. 33 Anćhuka ćhhultaqinaka tuyśna, niźaśa ona ni up upchi źoñinakźkiś; anćhukki thakśna tshi ana achinsñi maźa tsewkta yoqkin ana miransñi źelinśiś, xalla nikhuki ni thañiki anaź luśhi atasaćha niźaśa anaź khurimi lulasaćha. 34 Xaqsikinźlax anćhuka źelinśnaka, xalla nikhuśaqaś khekićha anćhuka quśki. 35 “Anćhukki thäkśiźkhe, tshayimi jerśi niźaśa michami thëśi. 36 Anćhukki thaxinta irata khiśtanćha, ninakaki tuyñuź thewźa ni śalś phiśtikśtan kephźkiñi, neqhśtan phexwa qhuy chawkhś tox toxźkan khetśinśxapa. 37 Añcha walićha ni thaxintanakaki, ninakź tuyñu ninaka ana thxaxñi śalanaki. Cheqpachal chiyućha ni tuyñupachaź miśkiś thulźnakićha niźaśa ćhheri liwarpayakićha. 38 Añcha walićha ninakaki, ana thxaxñi śalqatakiź nïki chika arama thonanami uśh qhantati thonanami. 39 Xalla ti śiśakićha anćhukki: Tshi qhuychiś tuyñuki ni thañi ćhhul ora thonś śiśasaźniki, anaź jëkhmi nïź qhuykiś khiśñi luśhqatasaćha. 40 Anćhukmi thakśipan khekićha; ni źoñź Matiki ana pinsanź thonakićha.” 41 Piruki pewkśićha: –Yöś tata, ¿ti kintu wethnakata qaśqay uśh thapatiźtaxa? 42 Yöś tataki khichićha: “¿Xaqsiltat śuma quśtan irpiñi niźaśa muspa khïkhichixo? Xalla nïźkiś qhuya thïźku ekćha, neqhśtan ćhheri lulhś orkiśpan thäxu. 43 Añcha walićha ni uywitaki, nïź qhuy tuyñuźkiś ni päx khitanaka päkan śalqatñiki. 44 Cheqpachal chiyućha ni qhuychiś tuyñuki, thappacha nïź źelinśnakkiś kuytiñi uchakićha. 45 Xalla ni uywitaki quśkiś pinsasaćha, weth qhuy tuyñuki anaź uri thonćha, neqhśtan nïź uywita maśinaka śhoxrichi qallantichićha niźaśa ni uywita thunmatanakami, niźaśa ćhheri luli qallantichićha, niźaśa likhchićha. 46 Ni qhuychiś tuyñuki thonakićha, ana thewźta thuñkiś niźaśa ana śiśta orkiś, neqhśtan śmali xwattaź khekićha, niźaśa ni ujchiś źoñinakźkiś ujźtaź khekićha. 47 “Tshi thaxintaki śiśśa nïź qhuy tuyñu ćhhulu pekñiźlax, xalla nïki anaćha thakśi niźaśa ana kaśñićha, xalla nïki xwattaśa qichśtaśa khekićha. 48 Xalla ni uywita ana śiśku päñinakaki kaśtikta khiś wakiśićha, upa xwataź khekićha. Jëkhźkiś jila thäćhaxa xalla nïźkiśtan jilaśaqaś mayakićha; jëkhźkiś jila tassaxa, xalla nïźkiśtan tshallan mayakićha. 49 “Werhki ti yoqkiś uj peqhśñi thonchinćha; niźaśa ¡ćhhulut pekuxo, waxa ti yoqkiś uj tanchila! 50 Werhki tshi anawal t'akhiśiśkiś watśtanćha, niźaśa ¡xaqnuźt ti watśkama werh llakiśhaki! 51 ¿Anćhukki werhź kiriya ti yoqkiś śuma qamaña śhikchï? Anaźl khiwćha, ananaxśti phali thonchinćha. 52 Teqhśtan tikchukki, taxśnuku tshi qhuy źoñźkiśtan ninakaki phaliź khekićha, chhepultanaki pukultanźkin moq'u, niźaśa pukultanaki chhepultanźxapa moq'u. 53 Ni ephki perśun machhtan moq'uź khekićha niźaśa nïź machhki ephźtan moq'uź khekićha; niźtaśaqaś mäki źmätatan moq'uśaqaś khekićha niźaśa näźa mathki źmätan moq'uśaqaś khekićha; na qhanki näźa waśatan moq'u khekićha niźaśa na waśki näźa qhanatan moq'u khekićha.” 54 Jesusaki ni źoñinakźkiś khichićha: “Xaqhnuź anćhuk khinćhukźlax cherźna ni tshiri taxachuk yawźkićha, anćhukki chijnaqalź khinćhukćha niźaśa xalla nuźupanź watćha. 55 Niźaśa wartan kerźkan, anćhukki khinćhukćha qutñiź khekićha, niźaśa nuźupanź watćha. 56 ¡Toskaranaka! Anćhukki śiśśa ti yoqa niźaśa ni tsewkta pacha sarayi, ¿qhaźtikiśtan anćhukki ti anśta qamañkiś ana sarayi atxo? 57 “¿Qhaźtikiśtan ampacha ana quś iwxaśñamtaxo ni źkayi quś śiśkanpacha? 58 Niźaśa xaqsita źoñit am kijaćhaxa amki nïźtan jilirkin oqasaćha, ima jilirźkin irantikan śuman palt'iś peka, ana ni juyśa am chhichaxu, niźaśa ni jiliriki am thatźnasaćha ni śultatunakźkin ni śultatunakaki am karsilkin ćh'asaćha. 59 Amkiś chiyućha anam ulnakićha neqhśtan, ćhhul oram am päś thäxawi śheqśnaćhaxa xalla nikama.” 1 Ni orapacha yaqhap źoñinakaki Jesusiźkiś ni Galileo źoñinaka konta kint'ichićha, Pilatuki źoñinaka konqatqalćha ni timlukiś ninakź uywi lhokhźtan źoñź lhokhźtan t'axśićha wilanxapa. 2 Jesusaki ni źoñinakźkiś khichićha: “¿Anćhukki ni Galileo źoñinakźkiś ni konta watchi pinsiqay, ni galileo wathchiś źoñinakźkiśtan tshanti ujchiś khen konta? 3 Werhki anaź khiwćha; niźaśa anćhukpacha anaź Yöśkin quś turkakiź nïki, anćhukki śaqaś tikhźnakićha. 4 ¿Uśh anćhukki kirïqay ni qhalu qonquchiś źoñinaka tikhśi ni Siloé turiź t'oqhta, niźtikiśtan anćhukki pinsiqay ni Jerusalén wathchiś źoñinakźkiśtan tshanti ujchiś khen tikhśi? 5 Werhki anaź khiwćha; niźaśa anćhukpacha ana Yöśkin quś turkakiź nïki, anćhukki śaqaś tikhźnakićha.” 6 Jesusaki ti kintukiśtan kint'ichićha: “Tshi źoñiki nïź uw śqal yoqkiś tshi jiwusa ćhhakhchitaćha, neqhśtan cherśñi oqhchićha ni jiwuskin ćhherchiźkä khikan, xalla neqhśi ana tshïmi waćhi atchićha. 7 Neqhśtan ni uwa ichñi źoñźkiś khichićha: ‘Chheph wata tira thonchinćha ti jiwuskin tïź ćhheri qhuru ana śinta wathchinćha. Q'achśna; ¿qhaźtikiśtan inapanqaś yoqa tanasaxo?’ 8 Xalla neqhśtan ni yoqa kuytiñiki qhäśićha: ‘Tata, ti watallźtan ekalla; ni munti muytatal qhullśnaćha niźaśa jiral uchantaćha. 9 Xalla tïźtan ćhherśmiź atćha; anapanź poqakiź nïki amkim q'achśnaćhani.’ ” 10 Tshi śawatu jejś thuñkiś Jesusaki akhs qhuykiś thaxnatćha; 11 xalla neqhśi tsha mätaq źonki qhalu qowquchiś wata läkhichiñ źelatćha. Tshi ñexw yenqhaki na źon tax chutunsiñ ektqalćha, neqhśtan na źonki wira ana ts'iru khisñi atatćha. 12 Neqhśtan Jesusaki na cherźku, qhawźku niźaśa khichićha: –Kullaka, am konkiśtan liwrimćha. 13 Neqhśtan Jesusaki na źon qharźtan lanśićha, niźaśa ni orapacha ts'iru khissinćha neqhśtan Yöś thü aynaqi qallantichinćha. 14 Xalla Neqhśtan ni akhs qhuy chawkh jiliriki źaxwchićha, Jesusa śawatnöx ćhhetintikiśtan, niźaśa ni źoñinakźkiś khichićha: –Taqchuku thuñi źelhćha lanqśxapaki; ni thuñiran anćhukki thona ćhhetinta khiśxapaki niźaśa ana śawatu jejś thuñkiśiki. 15 Ni Jesusaki qhäśićha: –Toskaranaka, ¿ana anćhuka wakami niźaśa aśnumi ana jerhśninćhukpanqay ni uywa chawkhś qaqkiśtan qhaś likaxu, ni śawatu jejś thuñ nöxi? 16 Na źonki Abrahamźkiśtan oqiñtaćha, niźaśa ni Saxraki qhalu qonqućhiś wata na źon konźtan ćhelhchi źelatćha, ¿anapantaqay jerhśuka ni śawatu jejś thuñkiśimi? 17 Neqhśtan Jesusiź nuź chïtikiśtan, nïźtan moq'uśñinakaki aśi eklichićha; xalla neqhśtan thappacha ni źoñinakaki niźta paqhi päta ćhhultaqinaka cherźku chipatćha. 18 Jesusaki wilta khichićha: “¿Yöś irpiś wathaki ćhhulu iratat khesaxo, niźaśa ćhhulźtan tupasaxo? 19 Ni mostas mujuźtaqaśśa, tshi źoñi nïź ćhhakhś yoqkin ćhhakhchićha niźaśa paqchićha tshi muntiźtaqaś paqhi, ni weźlanakamiź nïź itsaran jejźa.” 20 Jesusaki śaqaś khichićha: “¿Ćhhulźtanpan ni Yöś irpiś watha tupasaya? 21 Tsha mätaq źonki chheph tupu jak'uźtan liwaturźtan ćhhuwćha ni ćhhuwta t'amqatśxapa, xalla niźta irataćha, xalla ti irataćha ti yoq qamañaki.” 22 Ni Jerusalén jikhśkiś oqhkan, Jesusaki ni watharan niźaśa ni xochiran thaxinźku watñitaćha. 23 Niźaśa tshi źoñiki pewkśićha: –Yöś tata, ¿qolukulla qaśqay ni liwrïsñinaka? Niźaśa Jesusaki qhäśićha: 24 –Anćhukki ni ow śankiśtan luśhpan peka; anćhukakiś khiwćha tama źoñinakaki luśh pekakićha, niźaśa anapanź luśhi atakićha. 25 Neqhśtan ni qhuychiś źoñiki źäźku śana chawkhźnakićha, anćhuk śawnkhiñi nakaśti śankiśtan qhawśñi qallantakićha tuź khikan: ‘Yöś tata, khetźinalla.’ Xalla ni Yöśki qhäśnakićha: ‘Anćhukki xaqhsiktićhukqaślani anal śiśućha’ 26 Neqhśtan anćhukki chïź qallantaćhan: ‘Amtan lulhchinla niźaśa likhchinla, niźaśa amki wethnaka wath mora thaxinchamćha.’ 27 Xalla ni Yöśki qhäśnakićha: ‘Anćhukki xaqhsikti ćhukqaślani anal śiśućha. ¡Wethkiśtan uj päñinaka saraqa!’ 28 Neqhśtan ni qäyi niźaśa ni iźqi qhxoxśmi thonakićha, xalla ni Abraham, Isaac, niźaśa Jacob niźaśa ni thappacha ni Yöś kuchanźkita chïñinaka cherźku, tinakaki Yöś irpiś wathkin khen, niźaśa anćhukki śawnku t'aqźtaź khekićha. 29 Xalla neqhśtan źoñinaka thonakićha, uźatan niźaśa waruttan niźaśa tuwantan niźaśaqaś taxatanami, Yöś irpiś wath miśkiś julhśxapa. 30 Neqhśtan yaqhap źoñinaka anś wirkin khiñinakaki tukkin khekićha, niźaśa ni yaqhap źoñinakaki anś tukkin khiñinakaki wirkinź khekićha. 31 Ni nöx pacha tshi qhaźu fariseonakaki thonchićha Jesusiźkin tuź khikan: –Ulna, niźaśa teqhśtan oqa, xalla ni Herodeski am konśpekćha. 32 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki oqa niźaśa ni qitźkiś maśnakićha: ‘Cherźna töxi niźaśa xaqaki ni anaśum yenqhanakal chhetqataćha niźaśa länakal ćhhetnaćha, niźaśa qattanaki źerźnaćha weth lanqśnakaki.’ 33 Töximi, xaqami, qatmi weth jikhśkiśpan oqśtanćha, anaź wali khesaćha tshi Yöś kuchanźkita chïñi Jerusalén wathź śawntan tikhśñi. 34 “¡Jerusalén, Jerusalén, anćhukki Yöś kuchanźkita chïñinaka koninćhukćha, niźaśa ni Yöś śuma kintu xoxoñinaka maśtan ćhakinćhukćha! ¡Qhaźwilta anćhuka okhala akhś pekchinćha, tsha wallpi irata näźa ośmachanaka näźa qharź qostan źkorinla, xalla neqhśtan anćhukki ana munchinćhukćha! 35 Xalla ni cherźna, anćhuka qhuyaki xaytitaź eklakićha; niźaśa cheqpachal chiyućha anaź iya werh cherakićha, ćhhul ora ni thonśpacha anćhukki khećhan: ‘¡Añcha walix khila ni Yöś thükiś thonñiki!’ ” 1 Tshi śawatu jejś thuñkiś, Jesusaki fariseo chawkh jilirź qhuya luli oqhchićha, niźaśa yaqha fariseonakaki ni muśatćha. 2 Niźaśa neqhśi, Jesusiź tukkiś tshi xañchikiś qhaśśiś lä źoñi źelatćha. 3 Jesusaki ni judiu lï thaxiñinakźkiś niźaśa ni fariseonakźkiś pewkśićha: –¿Śawatu jejś thuñkiś lä źoñi ćhhetnasay uśh ana ćhhetnasaxa? 4 Xalla ni źoñinakaki ch'ujuqaś khissićha. Neqhśtan Jesusaki ni lä źoñźkiś makhatźku ćhhetinchićha, xalla neqhśtan kuchanchićha. 5 Niźaśa ni fariseonakźkiś khichićha: –¿Xaqhsilta anćhukakiśtan, am aśnu uśh am waka tshi tujkiś thxotsnasaź nïki, anam ni orpacha xöźnasaya, śawatu jejś thuñi khenami? 6 Neqhśtan ninakaki ana xaqnuźkin qhäśñi atchićha. 7 Jesusaki ni maśintanaka tukkin miśkiś julśnaka illśñi cherźku, ninakźkiś tshi kintu kint'ichićha: 8 –Xaqhsilta źoñimiź am śalś phiśtikiś maśnasaź nïki, anam tukkin julźnasaćha, yaqha amkiśtan tshan cheqan maśinta źoñiź thonasaćha; 9 Niźaśa ni phiśta päñi źoñi anćhuk maśiñiki amkiś chï thonasaćha: ‘Am julś tïźkiś thä.’ Neqhśtan amki aśañpanti wirkin julśñim oqasaćha. 10 Am niźta maśinta khenaki, wiri thiyallkin julźna xalla ni am maśiñiki amkiś chiyasaćha: ‘Weth maśi, tukkin miśkin watźka.’ Xalla neqhśtan ampacham quśkiś näśnakićha śuma źoñi khita ni amtan chika miśkiś julśinakźtan. 11 Xaqhsilta źoñit perśunpacha śiśñi khïkhićhaxa; xalla nïki t'oqhźtaź khekićha, niźaśa ni amu quśśiś źoñiki śuma źoñi khitaź khekićha. 12 Ni maśiñi źoñźkiś khichiśaqaśśa: –Ćhhul ora ćhheri qiskuki, ana am maśinaka qhawźna niźaśa ana am jilanakami niźaśaqaś ana am qhuy źoñinakami, niźaśa ana am qhuy źkati źelhñi źelinchiś źoñinakami; ninakaki am śaqaś maśnasaćha, neqhśtan amki thepuntam khesaćha. 13 Ćhhul oram śuma ćhheri qisasaź nïki, amki t'akhirillanaka, śuchullanaka, kojullanaka, śurallanakam maśnakićha; 14 Niźaśa amki añcha walim khekićha. Xalla ninakaki anaź amkiś thepñi atasaćha, xalla neqhśtan amki thepuntam khekićha, ni źkayi quśśiś źoñinaka jakatatan ni nöxiki. 15 Xalla ti nonźku, tshi neqhś miśkiś julśi źelhñi źoñinakźkiśtan Jesusiźkiś khichićha: –¡Añcha walićha ni Yöś irpiś wathkiś śuma ćhherkiś tomśñiki! 16 Jesusaki khichićha: –Tshi źoñiki tshi chawkh ćhheri lulhś thakśićha, niźaśa wakchi źoñinaka maśñi kuchanchićha. 17 Ćhheri lulhś oraki nïź uywitanaka kuchanchićha ni maśintanakźkin chïźkaxu: ‘Thonax khe, ćhheriki welhchi liśhtućha.’ 18 Xalla ninakaki thappacha qallantichićha taqu thakni. Ni tukkin khiñiki khichićha: ‘Anśqaś tshi yoqa qhaychinćha, ni cherśñil oqhś pekućha. Amki iyawqaź khella.’ 19 Tshi yaqhaki khichićha: ‘Werhki taxśnuku talźta wak turu qhaychinćha, niźaśa ni yanśñil oqaćha. Amki iyawqaź khella.’ 20 Niźaśa ni tshïsuñaki khichićha: ‘Anśiqaś śalźnućha, anal oqi atasaćha.’ 21 Ni uywita źoñiki kuttichićha niźaśa nïź uywiñiźkiś thappacha kint'ichićha. Neqhśtan ni kuchañi źoñiki źaxwchićha niźaśa ni uywitiźkiś khichićha: ‘Uri wath mora oqhlayźka niźaśa ni t'aqhir źoñinaka śhikźka niźaśa ni śuchunaka ni śuranaka niźaśaqaś ni kojunakami.’ 22 Kuttiźku ni uywitaki khichićha: ‘Tata, amiź kuchantakama oqhlayźkichinćha, niźaśa iya julś źelhxo.’ 23 Neqhśtan ni tuyñuki ni uywitiźkiś khichićha: ‘Ni jikhś qhutñi oqhlayźka niźaśa ni uyunakqhutñi, niźaśa simitu yaqhanaka luśhqatźka xalla ti weth qhuya śhipsnaxu. 24 Niźtikiśtan werhki khiwćha, ana xaqhsiltami ni tuki maśinta źoñinakźkiśtan weth ćhheri lulasaćha.’ 25 Tama źoñinakaki Jesusa apźnatćha; niźaśa Jesusaki wirqhutñi qhutźku neqhśtan khichićha: 26 “Xaqhsilta anćhukakiśtan werh apśpekćhax nïki, nïź perśun ephmi, mämi, thunakiśtanami, okhalźkiśtanami, nïź jilanakźkiśtanami, kullakinakźkiśtanami tshan werh pekśtanćha, anćhuk perśunpacha oqśniñćhuklax nïki, anaź werh apśñi atasaćha. 27 Niźaśa xaqhsilta źoñit perśun uj ana thxotku werh apźnaćhaxa, xalla nïki anaź weth apśñi khesaćha. 28 Xaqhsilta anćhukakiśtan tshi turi chukś pekćhaxa, ¿ima qallantikan perśun źelinś cherśtanćha, nïź päś tshakatax uśh ana tshakataxa? 29 Xalla ni śuylu chukźku neqhśtan anaź tshaki atasaź nïki, thapa ni cherñi źoñinakaki nïźkiś iñarasaćha, 30 tuź khikan: ‘Xalla ti źoñiki śuylu chukśićha, xalla neqhśtan ana tshaki atchićha.’ 31 Uśh tshi rey kira oqhśtantaźlax nïki yaqha moq'u reyźkin, ¿anax ima oqhkan perśun quśkiś cherśtantaxo, tshi qhalu watha śultatuźtan, ni piśk qhaluqhalu watha śultatunaka thonñinakźtan śhikt'aśxapaxo? 32 Niźaśa ana śhikt'aśi atchukaźlax nïki, xalla ni moq'u rey iya aźkin khen, śali kuchnakićha nïź taqu xoxoñi śuman palt'iśxapa. 33 Xalla niźtaśaqaś xaqhsilta anćhukakiśtan ana anćhuka źelinś ekakiź nïki, anaź werh apśñi khesaćha. 34 “Niźaśa yakuki añcha walićha; ni yakuź laq'ansnasaź nïki, ¿xaqhnuź wilta wakiśqatasaxo? 35 Anapanź wakiśićha yoqxapami niźaśa anapan wakiśićha ni ćhhakhś yoqkiś t'axśxapami, nuźqaś thawqśa. Xaqsiltaźlax khuñchiś nïki nonźla.” 1 Thappacha ni Romźta taśa mayñinaka, niźaśa yaqha ñexw źoñinaka Jesusiź taqu nonśxapa makhatź khichićha. 2 Ni fariseonakaki niźaśa ni judiuź lï thaxiñinakaki Jesusiźxapa chuchchićha, tuź khikan: –Ti źoñiki ujchiś źoñinakami tanśñipanqaśśa, niźaśa ninakźtan chika lulhñićha. 3 Neqhśtan Jesusaki ti kintukiśtan khichićha: 4 “¿Xaqhsilta anćhukakiśtan tshi watha üśitś khesaź nïki, neqhśtan tsha üśil qatasaź nïki, anam ni sanqhuqhalu sanquchiś tama ekasaya ni üśi ilaqś yoqkiś, neqhśtan ni qatchi üśi qhurim oqasaćha na üśi waćhañkama? 5 Niźaśa qatchi üśi wathźku, añcha chipa aśqarkiś tewśićha, 6 Niźaśa qhuya irantiźku nïź maśinaka niźaśa nïź qhuy źkati źelhñi źoñinaka akhśićha, neqhśtan tuź khichićha: ‘Wethtanź chipa, ta qatchiñ üśiki waxa watchinćha.’ 7 Anćhukakiś śaqal chiyućha, tshi ujchiś źoñi Yöśkin makhatanaki tsewkta yoqkin añchaź chipasaćha, xalla ni sanquqhalu sanquchiś źkayi quś źoñinakaki anaź Yöśkin quś thutś wakiśićha. 8 “Añcha walimćha, ¿ta mätaqki qhalu päśiśśa, neqhśtan tshi päś paśśinćha, ana micha thëśku, niźaśa śumallat qhuya pewkan qhurchinćha waćhañkama? 9 Ni päś wathźkuki, näźa maśinaka niźaśa näźa źkati źelhñinaka akhśinćha, ninakźkiś tuź khichinćha: ‘Wethtan chipa, ni paśta päśki waxa wathchinćha.’ 10 Niźtaśaqaś anćhukakiś chiyućha tshi źoñiź Yöśkin makhatanaki, tsewkta pach anjilanakaki añcha śaqaś chipakićha.” 11 Jesusaki ti kint'ichiśaqaśśa: “Tshi źoñi pukultan machh wichtchiśtaćha, 12 Ni upañaźtaki ephźkiś khichićha: ‘Tata, wethkiś wakiśiñi źelinś thälla.’ Neqhśtan ninakź ephki nïź źelinś t'aqźinchićha ni pukultanźkiś. 13 Tshi qhaź maxkiśtan ni upañaźtaki nïź źelinśnaka lijw pacha tuyśićha, neqhśtan ni päśtan aźkin oqhchićha yaqha chawkh watha, xalla nikhu nïź päśnaka thappacha mirśićha ana t'iraśiźku. 14 Xalla neqhśtan nïź päś thappacha mirźtan, ni chawkh wathkiśki mach'a watchićha, niźaśa nïki ćhherźqhara passićha. 15 Neqhśtan nïki oqhchićha tshi wath źoñźkin lanqśñi qhuri, xalla ni źoñiki nïź xochi kuch ichi kuchanchićha. 16 Niźaśa ni thowaki añcha nïź phuchh śhipś pekatćha ni algarrobźtan, xalla ni algarrobaki kuch lulitaćha, xalla nïźkiśiki ana jëkhmi thäñitaćha. 17 Neqhśtan pinsichićha: ‘¡Weth ephź qhuykiś wakchi lanqśñinakaki ćhheri ćhhetinćhani, werhxay teqhśi ćhherźqharal pasnućha! 18 Weth ephź qhuyal kuttaćha, niźaśa nïźkiś chiyaćha: Tatay, Yöśkin uj pächinćha niźaśa amkiś uj pächinćha; 19 Anal am mati khiś wakiśućha; am lanqśinakaźtaqaś werh nayalla.’ 20 Neqhśtan nïź ephź qhuya kuttichićha. “Niźaśa keźuźkhen, nïź ephki cherchićha neqhśtan nïź machh thonan añcha quśkiś oqśićha. Neqhśtan nïź machh śali śathchićha, niźaśa źkorźku niźaśa chhulźku anśićha. 21 Nïź machhki nïźkiś khichićha: ‘Tatay, werhki Yöśkin uj pächinćha niźaśa amkiś uj pächinćha; werhki am mati khiś anal wakiśućha.’ 22 Xalla nïź ephki nïź uywitanaka kuchanchićha: ‘Uri jeska śuma śkiti niźaśa thutźina; niźaśa tshi surtija lok'ankiś makhźina niźaśa ćhhata thutźina. 23 Niźaśa tshi wali khew wak turu śhikźka niźaśa konźnakićha. ¡Tshi chawkh phiśtaź päkićha niźaśa śuma ćhheriź lulakićha! 24 Ti weth machhki tikhśitaćha niźaśa xaśiki źetchiś khissićha; qatchitaqalćha niźaśa xaśiki wathźtaćha ućhumnakki.’ 25 “Neqhśtan ni jilir machhki xochkintaćha. Qaqhźkikan qhuy keźu khen wirsu itsñi niźaśa tsathñi nonśićha. 26 Neqhśtan tshi tshi uywita qhawśićha niźaśa pewkśićha ćhhulut watxo. 27 Ni uywitaki khichićha: ‘Am laqhćha kuttiźkichiki; am ephki tshi paqh khew wak turu konqatchićha, am ephki am laqh wiwu niźaśa ana qhaźkhissi śalchićha.’ 28 Neqhśtan niźta śiśku ni jilirź machhki muspa źaxwchićha, ana luśh pekatćha neqhśtan nïź ephćha ulanźkichiki nïź machh rokt'i qhuya luśhaxu. 29 Ephźkiś khichićha: ‘Amim śiśa qhaź wata am manta pächinta amiź chïtakama kaśśinćha, niźaśa amki ana śinta tshi chul turullami wethkiś onanchamćha weth maśinakźtan lulhśxapa. 30 Xalla ti am machh thontanaki niźaśa tshi paqh khew wak turum konźinćha, ti am machhki am päś mirśićha ni iźiwir mätaqanakźkiś.’ 31 “Ni ephki qhäśićha: ‘Weth mati, amki wethtan chikam qamćha, niźaśa thappacha ti weth źelinśnakaki amta kamaćha. 32 Xalla tïki phiśta niźaśa śuma ćhheri lulhchukaćha niźaśa añcha chipchukaćha, ni am laqhki tikhśiźtaqaśtaćha xaśiki źetchiś khissićha; niźaśa tïki qatchitaćha xaśiki wathchinćhumćha.’ ” 1 Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś ti kint'ichi śaqaśśa: “Tshi źelinśiś źoñi źelatćha niźaśa tshi nïź uywita nïź źelinśkiś irpiñi uchchićha; niźaśa yaqhap źoñinakaki ni źelinśiś źoñźkiś maśśićha, xalla ti uywitaki am źelinśnaka inaru pampachchićha. 2 Ni tuyñuki nïź uywita qhawśićha niźaśa tuź khichićha: ‘¿Ćhhulut ti amkhiśtan wethkiś chïxo? Weth źelinśnaka amiź irpita kint'alla, teqhśtan tikchuk anam iya weth źelinś irpiñi khesaćha.’ 3 Ni źelinś irpiñi uywitaki pinsi qallantichićha: ‘¿Qhaźqat khekiy werh uywiñi źoñiź wethla irpiś lanqśkiśtan chhetqatan? Yoqa lanqśxapaki anaź aśi źelhćha niźaśa päś tomanqśki aśućha. 4 Xaśiki xalla tuźl khećha, weth lanqśkiśtan chhetqatan, weth maśinakź qhuykin tanźtal khećha.’ 5 Neqhśtan nïź uywiñiźkiś qaxa luśhśinaka qhawśićha śina śina. Ni tukkin khiñiźkiś khichićha: ‘¿Qhaźu qaxamta werh uywiñiźkiś?’ 6 Nïki qhäśićha: ‘Werhki tshiwatha lüś aceite qaxtćha.’ Ni źelinś irpiñi uywitaki khichićha: ‘Tïź am qax papila; julźna niźaśa uri yaqha taxśnukuqhalu khjirźna.’ 7 Neqhśtan nïź xaru khiñi pewkśićha: ‘Niźaśa am, ¿qhaźu qaxamta?’ Nïki qhäśićha: ‘Cuatrocientos kintal tiriku.’ Ni źelinś irpiñi uywitaki khichićha: ‘Tïź am qax papila; yaqha khjirźna trescientuñqaś.’ 8 Xalla tinaka śiśku, ni tuyñuki ni ana śum uywita q'ayachichićha añcha phiruź khen. Xalla ti pachta źoñinakaki añcha phirućha, ninakź maśinakźtan niźaśa ninakź źelinśnakźtan, ni qhankiś khiñi źoñinakźtan. 9 “Werhki cheqpachal chiyućha, anaśum źelinśnakźtan maśinaka tana xalla ni päś miransnan niźaśa anćhuk tanźnakićha ni wiñay qamañkin. 10 Xaqsiltaźlax ni qolukullkiś śuma quśśiśki, ni taźkiśiki nuźuśaqaś śuma quśśiśa; niźaśa ni qolukullkiś ana źkayi quśśiśki ni taźkiśki niźtaśaqaś ana źkay quśśiśa. 11 Ni ana śum źelinśnakźkiś ana śum quśśiś śamtaźlax nïki, ¿jëkit anćhukakiś tasnasaxo? 12 Niźaśa ana śumćhukźlax nïki ni yaqha źoñź źelinśnakźtan, ¿jëkit anćhukakiś wakiśiñi thäsaxo? 13 “Niźaśa anapanź tshi uywitaki piśk tuyñuźkin manta päsaćha, niźtikiśtan tshi suñaki pektaź khekićha niźaśa tshi suñaki ćhhaxwtaź khekićha, niźaśa tshïźkiś thapa quśtanź khekićha niźaśa tshi suñźkiś ana quśtanź khekićha. Anapanź Yöśkin niźaśa źelinśnakźkin manta päyi atasaćha.” 14 Ni fariseonakaki añcha päś pekñitaćha, ni Jesusiź taqu nonźku Jesusa iñarchićha. 15 Jesusaki ninakźkiś khichićha: “Anćhukćha źoñinakź tukkiś źkayi quśśiś khïkhinćhukki, xalla ni Yöśki anćhuka quś paxćha; thappacha ti źoñinakaki perśunpacha añcha ayt'aśñiki, Yöśki ninakaź ćhhaxwćha. 16 “Ni lïki niźaśa Yöś kuchanźkita chïñinaka Juan wawtistiź kamataćha. Neqhśtan jëkhchuk Yöś irpiś watha maśintaćha niźaśa thappacha ti źoñinakaki Yöś wathkiś añcha luśh pekćha. 17 “Xalla ti yoqa niźaśa ti pacha qatćhaxa, niźaśa ti Yöś lïki wira anaź qatasaćha. 18 “Tshi luktaqaki nïź thunatan jalhtiźku niźaśa yaqha mätaqźtan śalźnasaź nïki, iźiwiriź khissa; niźaśa tsha jalhtichin źonatan śalźnasaź nïki niźtaśaqaś iźiwiriź khissa. 19 “Tshi źelinchiś źoñi źelatćha śuma k'achha śkiti kuthñi pantaćha, niźaśa śapuru śuma ćhheri qisñitaćha. 20 Tshi Lazaru khita t'aqhir źoñi źelatćha xañchi śhipi sqirchi, ni źelinchiś źoñź qhuyśankiś julśipan źelhñitaćha. 21 Ni Lazaruki ni źelinśiś źoñź miśkiśtan luli thxotsñinakźtan chheqü khiñitaćha; niźaśa ni pakunaka nïźkiś makhatźkiñitaćha nïź sqira isi. 22 Tshi nöxiki ni t'aqhir źoñiki tikhśićha, neqhśtan anjilanakaki chhichchićha Abrahamź lätukiś luli thulśićha. Niźaśa ni źelinśiś źoñiki tikhśiśaqaśśa neqhśtan yoqkiś thatźtataćha. 23 “Niźaśa ni źelinśiś źoñiki t'aqhiśatćha ni phet sumchi laqhkiś ni tikhśinakźtan chika, niźaśa aźkiśtanpacha Abraham niźaśa Lazaruźtan pukultan julśi cherchićha. 24 Neqhśtan ni źelinśiś źoñiki qhawchićha: ‘¡Abraham tatay, werh oqźnalla! Lazaru kuchanźkalla nïź lok'ana źerañi qhaśkiś t'awźku, niźaśa weth las t'awźinaxu, werhki añchal ti asñi ujkiś t'aqhiśućha.’ 25 Xalla ni Abrahamki khichićha: ‘Jila, khuñśnalla am qamañkiś qamta, amki tanśamćha ni wali źelinśnaka, niźaśa Lazaruki t'aqhiri qamchićha. Xaśiki Lazaruki teqhś quśtaćha, niźaśa amśti t'aqhiśśa. 26 Thappacha niźtikiśtan, niźtaśaqaś anćhukakiśtan niźaśa wethnakakiśtan źelhćha tshi sumchi laqha; teqhśtan watś pekñinakaki anaź atasaćha, niźaśa nawkhtan watśkiś pekñinakaki anaź atasaćha.’ 27 “Ni źelinchiś źoñiki khichićha: ‘Neqhśtan Abraham tatay am rokt'ućha, Lazaru weth ephź qhuya kuchnalla, 28 xalla nikhu taxśnuku jilanakchiśtćha, ninakźkiś maśśinaxu ana ninaka ti t'aqhiśiśkin thonla.’ 29 Abrahamki khichićha: ‘Ninakaki Moisés niźaśa Yöś kuchanźkita chïñinakaź khjirta tanźa: ¡Qhaźtikiśtan ana ni kaśxo niźaśa ana nonźxo!’ 30 Ni źelinśiś źoñiki qhäśićha: ‘Abraham tatay, anaź nïki nikama; xalla tshi tikhśiki jakatatźku niźaśa ninakźkiś thensnasaź nïki, ninakaki Yöśkinź luśhasaćha.’ 31 Xalla ni Abrahamki khichićha: ‘Ana Moisés niźaśa ni Yöś kuchanźkita chïñinaka ana kaśñiźlax nïki, anaź tikhśi jakatatchimi kaśasaćha.’ ” 1 Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: “Ujkiś thxotski panqaś źelasaćha anaź ana ujkiś thxotski źelasaćha; niźtikiśtan ¡aywira ni yaqha źoñinaka ujkiś thxotsqatñi źoñiki! 2 Tshan khjusaź khesaćha ni xorkiś paqh thax moqźku qoqkiś xaquntiśki, ni Yöśkin quśśiś qoltallanaka ujkiś thxotsqatñiki. 3 ¡Ućhum pora chersasa! “Am jilaź ujkiś thxotsnakiź nïki, ujźna; xalla neqhśtan quś thxotakiź nïki śumansna. 4 Niźaśa towqu wiltat amtan moq'uśaćhax śapuru nïki, niźaśa towqu wilta amkiś chï thonanaki: ‘Anal iya päćha khikan’, amki śumansna.” 5 Ni thaxintanakaki Yöś tatźkiś maychićha: –Tshanti Yöśkin quśśiś khiśxapa yapśinalla. 6 Ni Yöś Tataki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki Yöśkin quśśiś khesaź nïki tshi mostas mujullaźtaqaśmi, anćhukki ti muntiźkiś chiyasaćha: ‘Śep'ikśtanpacha kalhsna niźaśa ni qotkiś kithsna’, niźaśa ni muntiki anćhukaź chïta kaśakićha. 7 “Xaqhsilta anćhukakiśtan uywita źoñchiś ćhukźlax nïki, anćhuka uywita źoñi uywa itsku niźaśa yoqa qhullśku xochkiśtan qaqhźkasaź nïki, ¿anaź wira khesaćha: ‘Watźka niźaśa julźna ćhheri lulhśaxapa’? 8 Anaź, anćhukki tuź khinćhukćha: ‘Wethta ćhheri qissina, niźaśa weriź lulan niźaśa likan amki weth ćhhultaqi thakśina. Neqhśtan amki lulakićha niźaśa likakićha.’ 9 Niźaśa am uywitiźkiś anam sparakiźmi khićha, ni amiź päxkhitanaka pätikiśtan. 10 Niźtaśaqaś anćhukki, niźtaśa Yöś päxkhitanaka pächinćhukźlax nïki, anćhukki khiśtanćha: ‘Werhnakki xanalextćha, werhnakki wethnaka päyiqaś pächinćha.’ ” 11 Jerusalén jikhśkiś oqhkan Jesusaki watchićha Samaria niźaśa Galilea khita yoqkiś. 12 Niźaśa tshi xochkiś makhatan, neqhśi qhalu moqhchi xañchichiś źoñinaka Jesusa śali ulanźkichićha, ninakaki Jesusiźkiśtan aźkinxapa tshitsićha 13 neqhśtan qhawźkichićha: –¡Thaxiñi, Jesusa, werhnak oqźnalla! 14 Neqhśtan Jesusaki ninaka cherźku khichićha: –Timlu jilirinakźkin oqa. Niźaśa xalla nuź oqan ninakź konkiśtan źkayi khissićha. 15 Tshïsuñ ninakźkiśtan źkayi cherźku, qhawkan Yöś thü aynaqkan kephźkichićha, 16 niźaśa Jesusiź tukkiś killśićha tuśhi t'oqhśićha yoqa iranta, neqhśtan sparakiź khichićha. Ti źoñiki Samaria khita wathchiśtaćha. 17 Jesusaki khichićha: –¿Anćhukki anatax qhalu ni konkiśtan źkayinsinćhukxo? ¿Xaqsikint ni sanqu źoñinakaxo? 18 ¡Ti yaqha wathchiś źoñi alaxaź Yöś thü aynaqi kephźkichiki! 19 Niźaśa Jesusaki ni źoñźkiś khichićha: –Tshitsna niźaśa oqa; am thapa quśśiś khen ćhhetintamćha. 20 Ni fariseonakaki Jesusiźkiś pewkśićha, ćhhul orat ni Yöś irpiś watha thonaki, neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Ni Yöś irpiś wathaki ana cherchukaź thonakićha. 21 Anaź tuź khekićha: ‘Teqśićha’, uśh ‘nakhućha’; ni Yöś irpiś wathaki ućhumnakakiś pachaćha. 22 Niźaśa nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Tshi pachaź thonakićha, anćhukki tshi nöx źoñź Matiź cherś pekakićha, niźaśa anaź cheri atakićha. 23 Yeqhapanakaki khećhan: ‘Teqśićha’, uśh ‘nakhućha’; xalla nïźkiśiki ana apźna niźaśa ana oqa. 24 Xalla tshi tatalaźtaqaś llijw khekićha, ni pacha niźaśa ti yoqa qhanqatñila xalla niźtaź khekićha ni źoñź Mati kephśkiś thuñiki. 25 Xalla neqhśtan anśiki añcha t'aqhiśtanćha niźaśa xaśta źoñinakźkiś ana pekta khiśtanćha. 26 Niźaśa Noeź ni pacha xaqhnuź watchiślax, xalla niźtaśaqaś watakićha ni źoñź Mati kephśkiś thuñiki. 27 Ni źoñinakaki śuma ćhheri lulhñitaćha niźaśa likhñitaćha niźaśa śalźnatćha, tshi nöx ni Noé nïź chawkh qhuy walsikiś luśh kama, neqhśtan chijñi mach'a irantiźkitikiśtan tampacha ni źoñinakaki tikhśićha. 28 Niźtaśaqaś Lotź ni pachaki watchićha: Ni źoñinakaki añcha śuma lulhñitaćha niźaśa likhñitaćha, qhayźku tuyñiśaqaśtaćha śqala ćhhakhñitaćha niźaśa qhuya qhuyñitaćha; 29 xalla ni Lotź, Sodoma chawkh wathkiśtan ulantan, azufriźtan niźaśa ujźtan pachkiśtan chijinźkichićha, neqhśtan thappacha ni źoñinakaki tikhśićha. 30 Xalla niźtaź khekićha ni źoñź Mati thonanaki. 31 “Tshi nöxiki ni qhuy juntuñ źelhñiki, niźaśa nïź qhuykiś źelinśnakchiś anax śhujźkila nïź ćhhultaqi aptimi; niźaśa ni xochkin khiñinakaki anax qhuya kephźkila. 32 Lotź thunakśtan khuñśna. 33 Xaqsiltat perśun źeti liwrïś pekaćhaxa, xalla nïki apt'akićha; niźaśa thappacha ni apt'iñiki, xalla nïki liwrïtaź khekićha. 34 “Anćhukakiś khiwćha, tshi wën tshi aphśkiś pukultan thxaxñiki, tshïki chhichśtaź khekićha niźaśa tshïsuñaki ektaź khekićha. 35 Pukultan chika xawuñi mätaqanakaki, tshäki chhichtal khekićha niźaśa tshäki ektal khekićha.” 36 Niźaśa pukultan źoñinaka xochkin khekićha, ni tshïki chhichśtaź khekićha niźaśa tshïsuñaki ektaź khekićha. 37 Neqhśtan ni thaxintanakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Yöś tata xaqhsikin ti watakixo? Jesusaki qhäśićha: –Xaqsikinźlax ni tikhśi śerwinaka, xalla nikhuź ni źqaranaka akhskakićha. 1 Jesusaki thaxinchićha tira mayiśiśxapa nïxapa tshi kintu kint'ichićha, niźaśa ana upaquśhśaxu. 2 Jesusaki khichićha: “Tshi wathkiś tshi juyśa źelatćha ana Yöś eqhsñi niźaśa ana źoñi oqśñi. 3 Ni watkiś pacha tsha źew źon źelatćha na źonki juyśiźkin kija oqhchinćha tuź khikan, nätan moq'uśiñi źoñźtan askichaxu. 4 Tukitanpacha ni juyśaki ana nonśinś pekchićha, xalla neqhśtan pinsichićha: ‘Ana werhki Yöśmi eqhsninćha niźaśa ana źoñimi oqśniñćha, 5 niźtikiśtan na źew ana quś nonan, näźa kija askichś khissićha, weriź ana nonźinanaki tiraqal thonasaćha.’ ” 6 Niźaśa Jesusaki khichićha: “Tïćha ñexw juyśaź chïtaki. 7 Niźaśa, ¿anax Yöśki nïź illśtanakźkiśtan thurt'asaxo, niźaśa wëntiźtan maxintiźtan Yöś aynaqñinaka? ¿Uśh thewsqatasaxa? 8 Werhki khiwćha, ana en enźkuź anćhukakiśtan thurt'akićha. Xalla ni źoñź Mati thontanaki, ¿śuma quśśiś ti yoqkiś waćhasaya?” 9 Jesusaki ti yaqha kintu kint'ichićha, yaqhapanakaśti śuma źkayi quśśiśt khetćha niźaśa yaqhanaka iñaratćha. 10 “Pukultan źoñinakaki timlu mayiśi oqhchićha: Niźaśa tshïsuñaki fariseotaćha ni tshïsuñśti ni Romźta taśa mayñitaćha. 11 Ni fariseoki tshithchi xalla tuź mayiśatćha: ‘Yöś Tata, amkiś sparakiź khiwćha werhki anaź ti yaqha źoñinaka iratitki, tinakaki thañićha niźaśa ñexućha niźaśa iźiwirićha, niźaśa ana ti Romźta taśa mayñi iratitćha. 12 Werhki piśk wilta śimankiś ayunaśiñćha, niźaśa thappacha weriź kantikiśtan yesmumi thäyinćha.’ 13 Xalla ni taśa mayñiki nawkhxapa khissićha, ana tsewkchuk cherśmi pekakćha ananax tuśhi ćhakhkan niźaśa tuź khikan: ‘¡Yöś tatay, werh oqźnalla, ujchiśt panśaćha!’ 14 Werhki khiwćha ti taśa mayñiki nïź qhuya źkayi quśśiś kephchićha, xalla ni fariseośti anaćha. Xalla ni perśunpacha ayt'aśñiki t'oqhźtaź khekićha; niźaśa ni ana chhayñiki śuma źoñi paxtaź khekićha.” 15 Neqhśtan Jesusiźkin okhalanaka śhikchićha qharźtan lanźinaxu; Jesusiź thaxintanakaki ni okhala śhikñi źoñinaka ujśićha. 16 Neqhśtan Jesusaki qhawźku khichićha: –Ana khe, ni okhalanaka wethkin thonax khe ana ćhhaxwa, Yöś irpiś wathaki ti okhalanakź quś irataćha. 17 Cheqpachal chiyućha, Yöś irpiś watha anaź tanźnakź ti okhalanakaźtaqaś nïki, xalla nïki anaź neqhś luśhakićha. 18 Tshi judiunakź jiliriki Jesusa pewkśićha: –Śuma thaxiñi, ¿werhki ćhhulu śuma päs, wiñay źetchiś khiśxapa? 19 Jesusaki qhäśićha: –¿Qhaźtikiśtan śumamćha werh khexo? Anaź jëkhmi śumaki Yöś panqaśśa śumaki. 20 Amki Yöś lï śiśśa: ‘Anaćha źoñź mätaqźtan źelhśki, ana źoñi kona, ana thañiśä, ana toskara chiya źoñźta inapachkiśtan, niźaśa am mä eph kaśa.’ 21 Ni źoñiki khichićha: –Werhki qoltallkiśtan pacha thapa ninaka kaśśinćha. 22 Jesusaki xalla ti nonźku qhäśićha: –Tshi päś phalhtićha amtaki. Thappacha am qinasinaka tuyśka t'aqhir źoñinakźkiś ni päś ona, neqhśtan tsewkta yoqkin tshanti źelinchiśim khekićha. Neqhśtan thona niźaśa werh apźka. 23 Xalla ni źoñiki ni nonźku añcha llakt'aśśićha, ni źoñiki walxa źelinchiśtaćha. 24 Xalla niźta ni źoñi nayźku Jesusaki khichićha: –¡Tshi źelinchiś źoñźtaki añcha ch'amaź khekićha ni tsewkta Yöś irpiś wathkiś luśhki! 25 Tshan phaśilaćha tshi kamillu akuj khuñkiś watśki, tshi źelinchiś źoñiki ch'amaź khekićha ni Yöś irpiś wathkiś luśhki. 26 Xalla ni nonźku ni thaxintanakaki tshanti iśpantichićha, niźaśa ninakpora pewksasatćha: –¿Jëkh pan liwrïta khesaxo? 27 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Źoñinakźta ana atchukanakaki, Yöśtaki thappacha atchukapanqaśśa. 28 Neqhśtan Piruki khichićha: –Yöś tata, werhnakki thappacha wethnaka qamanaka ekchinćha neqhśtan am apźkichinćha. 29 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Cheqpachal chiyućha Yöś irpiś wathaź khen, xaqhsilta źoñit nïź qhuyanaka, thun, jilanaka, mä eph, niźaśa okhalanakami ekćhax nïki, 30 ti yoqkiś qamkanaki tshantiź tanźnakićha; niźaśa ni thonñi tsewkta yoqkinaki wiñay źetiź tanźnakićha. 31 Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxintanaka tshi lätu qhawźku, śinapora khichićha: “Xaśiki Jerusalén wathaź oqhla, xalla neqhśiki thappacha ni Yöś kuchanźkita chïñinakaź khjirta ni źoñź Matźkiśtan watakićha. 32 Xalla neqhśtan yaqha wathchiś źoñinakźkiś thätaź khekićha, niźaśa nïki iñartaź khekićha, niźaśa ar artaśa llawsiźtan thjuttaśa khekićha. 33 Neqhśtan qichakićha niźaśa konakićha; xalla neqhśtan chheph maxkiśtan jakatatakićha.” 34 Ninakaki ana śinta näśićha ni chïtanaka, niźaśa anaź śiśatćha ćhhulkiśtan chïtćhaxa niźaśa ana näśukataćha. 35 Jesusaź Jericó wathź keźu khisnan, tshi śur źoñi jikhś atkiś julśi źelatćha päś tomanqźkan, 36 xalla ni tama źoñi watñi nonźku, pewkśićha ćhhulut watxo. 37 Xalla teqśiki Nazaret wathchiś Jesusaź watćha, 38 Neqhśtan nïki qhawchićha: –¡Jesusa, Davidź Mati, werhź oqźnalla! 39 Jesusiź tukkin oqhñi źoñinakaki ni ujśićha ch'uj źelaxu, xalla ni śur źoñiki tshanti qhawchićha: –¡Davidź Machh, werhź oqźnalla! 40 Neqhśtan Jesusaki t'ukśićha niźaśa śhikźkaxu kuchanchićha. Nïź makhatźkitan pewkśićha: 41 –¿Ćhhulu amta päñim pekxo? Ni śur źoñiki qhäśićha: –Yöś tata, cherñil khiś pekućha. 42 Jesusaki khichićha: –¡Cherñi khe! Amiź thapa quśśiś khen ćhhetintamćha. 43 Ni orapacha ni śur źoñiki cherñi khissićha, niźaśa Yöś thü aynaqkan Jesusa apśićha. Niźaśa thappacha ni cherñi źoñinakami niźtaśaqaś Yöś thü aynaqatćha. 1 Jesusaki Jericó watha luśhśićha niźaśa ni chawkh wathkiś oqan. 2 Xalla neqhśi qamatćha tshi źelinchiś źoñi Zaqueo khita, Romźta taśa mayñinakź jiliri. 3 Zaqueoki Jesusa paxś pekatćha, xalla nïki anaź cheri atatćha añcha tama źoñiź khen niźaśa Zaqueoki qolta źoñi taćha. 4 Niźtikiśtan tuki śathźku sicomoru khita munti yawchićha, Jesusa neqhś watan cherśxapa. 5 Ni nuź watkan, Jesusaki tsewkchuk cherśićha niźaśa nïźkiś khichićha: –Zaqueo, anś pacha śhujźka, werhki töx am qhuykiś ekliśtanćha. 6 Zaqueoki phexwa śhujchićha, niźaśa thapa quśtan Jesusa qhawśićha. 7 Niźta cherźku thappacha ni źoñinakaki Jesusa chuchi qallantichićha, tuź khikan Jesusaki ni ujchiś źoñź qhuyaź oqhćha. 8 Neqhśtan Zaqueoki tshitsku niźaśa Jesusiźkiś khichićha: –Yöś tata, werhki thappacha weth źelinś nakkiśtan, chikata t'aqhirinakźkiś onaćha; niźaśa yaqhapźkiśtan khiśśinźlax nïki, paqhpik tshi nuźtan thepnaćha. 9 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Töx thuñi ti qhuychiś liwriñi thonchićha, ti źoñiki Abrahamź matź matkiśtan oqhñićha. 10 Niźtikiśtan źoñź Matiki, thonchićha qatchinaka qhuri niźaśa liwrïi. 11 Ni źoñinakaki Jesusa chïñi nonźnatćha, niźaśa Jesusaki tshi kintu kint'ichićha, Jerusalén wath źkatitaćha niźaśa ni źoñinakaki pinsatćha, Yöś irpiś watha anśpacha irantiźkä khikan. 12 Jesusaki khichićha: “Tshi śuma źoñi źelatćha nïki yaqha watha aźkin oqhchićha, niźaśa rey uchśta khiśxapa neqhśtan kephśkiśxapa. 13 Ima oqhkan nïź qhalu uywitanaka qhawśićha, śapa mayniźkiś taź päś thächićha niźaśa ninakźkiś khichićha: ‘Ti päśtan niwuśuź päkićha werh kuttiśkiśkama.’ 14 Xalla ni wathchiś źoñinakaki ni ćhhaxwatćha, niźaśa nïź wirkiś źoñinaka kuchanchićha maśkaxu: ‘Anal ti źoñi pekućha wethnakakiś irpiñiki.’ 15 “Xalla ni źoñiki rey thulźtaćha, niźaśa perśun chawkh watha kephchićha. Xalla niwkh irantiźku nïź uywitanaka qhawśićha xalla ninakźkiś päś thächitaćha, śapa mayni qhaźu kanchiźlax ni śiśxapa. 16 Tukkin khiñiki thonźku niźaśa khichićha: ‘Tata, am päśki qhalu nuźtan mirchićha.’ 17 Ni reyki qhäśićha: ‘Añcha walićha; añcha śuma uywitamćha; ni qolukullkiś śuma quś thëśśamćha, qhalu watha irpiñim khekićha.’ 18 Ni xaru khiñiki thonźku khichićha: ‘Tata, am päśki taxśnuku nuźtan mirchićha.’ 19 Nïźkiś nuźuśaqaś qhäśićha: ‘Amki taxśnuku watha śaqaś irpakićha.’ 20 “Yeqhaki śaqaś thonchićha tuź khikan: ‘Tata, teqśićha am päśki. Tshi pañkiś źkukźku śhoxchinćha; 21 añcha am eqhsinćha, añcha atchiś źoñiź khen, ana amiź thäta mayñamćha niźaśa ana amiź ćhhakhta axśñamćha.’ 22 Neqhśtan ni reyki khichićha: ‘Ana śum uywitamćha, am perśun atźtanam thxotsa. Amki śiśatćhan werh atchiś źoñi, ana weriź thäta mayinźlani niźaśa ana weriź ćhhakhta axśninźlani, 23 ¿qhaźtikiśtan weth päś ana päś tiśpiñkiś uchchamtaxo? Werhki qhuya kuttiźku matźtanpachal tanźtasaćha.’ 24 Niźaśa neqhś źelhñinakźkiś khichićha: ‘Qhañśna ni päś niźaśa ni qhalu nuźtan kanchiźkiś thä.’ 25 Źoñinakaki khichićha: ‘Tata, ¡qhaźtikiśtan iya nïźkiś thäsaxo, nïki qhalu nuźtichla!’ 26 Ni reyki qhäśićha: ‘Werhki khiwćha xalla ni tanśiki tshanti thätaź khekićha; xalla ni ana ćhhulchiśki tshanti qhañtaź khekićha, nïź qoluk śiśtallami. 27 Niźaśa ana werh rey thulś pekñinaka niźaśa ni wethtan moq'uśñinakaki, teqhś śhikźka niźaśa weth tukkiś konźna.’ ” 28 Neqhśtan tinaka chïźku, Jesusaki Jerusalén watha tira oqhchićha. 29 Betfagé niźaśa Betania wax irantikan, Jesusaki nïź pukultan thaxintanaka kuchanchićha ni Olivu khita kurkin, 30 tuź khikan: –Anćhukki oqa ni tukkin thenñi xochkin, niźaśa niwkh irantiźku tshi moqta aśnu śalakićha, ni aśnuki ana llamtaćha niźaśa ana jëkhmi yawśićha. Neqhśtan jerhźku śhikakićha. 31 Niźaśa xaqhsilta źoñimiź anćhukakiś pewkźnasaćha qhaźtikiśtan ti aśnu jerhźxo khikan, anćhukki ninakźkiś tuź qhäśnakićha Jesús Tataź pekćha. 32 Ni pukultan thaxintanakaki oqhchićha niźaśa Jesusiź chïtakama śalchićha. 33 Xalla ni aśnu jeran, ni aśnuch tuyñuki ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni aśnu jerhźxo? 34 Ninakaki qhäśićha: –Xalla ni Jesusaź pekćha. 35 Neqhśtan Jesusiźkiś ni aśnu akhźkichićha, neqhśtan ninakź irśnaka ni aśnukiś karunźinchićha, neqhśtan ninakaki Jesusa ni aśnukiś yawqatchićha. 36 Jesusaki Jerusalén jikhśkiś oqatćha, niźaśa tama źoñinakaki ninakź irś chhiñi qallantichićha nïź oqhś jikhśkiś. 37 Niźaśa Olivu kur wajara irantikan, thappacha Jesusa apśñi źoñinakaki añcha chipa qhawi qallantichićha, niźaśa Yöś thü aynaqkan niźaśa thappacha nïź milajru päta chertanakkiśtan. 38 Tuź khikan: –¡Añcha walićha ti rey ni Yöś thükiś thonñiki! ¡Añcha walix khila ti tsewkta yoqkinaki niźaśa añcha śumax itsla tsewkta Yöś wathkinaki! 39 Neqhśtan tshi qhaź fariseonaka źelatćha ni źoñinakźkiśtan niźaśa khichićha: –Thaxiñi, am apśñinaka ujźna. 40 Xalla ni Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Werhki khiwćha tinakaśaź ch'uj khesaź nïki, ni maśnakaki qhawasaćha. 41 Jerusalén watha wax irantikan, ni chawkh watha cherźku Jesusaki qächićha, 42 tuź khikan: “¡Ti nöx anćhuk śaqaś näśtasaź nïki ti śuma qamaña, waliź khitasaćha! Anśiki anćhuka źhukkiś śhoxźintaćha niźaśa anaź cheri atasaćha. 43 Niźaśa anawal thuñinakaź thonakićha amtaki, amtan moq'uśñinakaki am muytataź tshi uyu chukźnakićha, niźaśa am muyuntaćhan niźaśa thapa qhuttan amkiś muyuntaćhan, 44 niźaśa thappacha palhtam khekićha, niźaśa am źoñinakaki kontaśaqaś khekićha, niźaśa amkiś anaź ekta khekićha tshi maś tawqitami.” 45 Xalla neqhśtan Jesusaki Timlukiś luśhśićha niźaśa neqhś tuyñinaka niźaśa qhayñinaka thirqati qallantichićha, 46 niźaśa ninakźkiś tuź khichićha: –Ni khjirtikiśiki tuź khićha: ‘Weth qhuyaki mayiśiś qhuyaź khekićha’, niźaśa anćhukki thañź qaqaź taqaś pächinćhukćha. 47 Jesusaki śapuru Timlukiś thaxiñitaćha, niźaśa ni timlu chawkh jilirinakaki, niźaśa lï utt'ayñinakaki, niźaśaqaś wath qamchi ephnakami Jesusa xaqhnuź konas khikan qhuratćha. 48 Xalla niźtikiśtan anaź waćhatćha Jesusiź ujnaka, thappacha ni wathchiś źoñinakaki Jesusa chïñinakaqaś cheqźnatćha. 1 Tshi nöx, Jesusaki Timlukiś thaxnatćha Yöś śuma kintunaka maśnatćha ni źoñinakźkiś, neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka thonchićha niźaśa ni lï utt'ayñinaka ninakźtan chika thonchiśaqaśśa ni wath qamchi ephnakaki, 2 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusiźkiś khichićha: –¿Ćhhul jilir achśtanam tinaka päxo? ¿Jëkit amkiś ti jiliri thächixo? 3 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werhśaqaś anćhukakiś pewkźnaćha. 4 ¿Jëkht Juan kuchanźkichi wawtisaxu, Yöś qaya uśh źoñinakaxa? Qhäśnalla. 5 Niźtikiśtan ninakaki ninakpora ch'ärasi qallantichićha: “Ućhumki Yöś kuchanźkitaćha khikanź chiyakiź nïki, tïki qhäśnaćhan: ‘¿Qhaźtikiśtan ana kirïchinćhuktaxo?’ 6 Niźaśa anaź qhäśnasaćha źoñiź kuchanźkitaćha khikanaki, xalla ti źoñinakaki maśtan ćhakhxawi ućhum konasaćha, thappacha ti źoñinakaki Juan paxchićha Yöśkiśtan chïñi.” 7 Niźaśa qhäśićha, anal śiśućha jëkhźlax Juan wawtisaxu kuchanźkichi. 8 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Niźaśa werhmi ana śaqal anćhukakiś chiyasaćha, ćhhul jilir achchiś tinaka pawućhaxa. 9 Neqhśtan Jesusaki źoñinakźkiś palxayi qallantichićha, niźaśa ti kintu kint'ichićha: “Tshi źoñiki uw śqala ćhhakhchićha, neqhśtan ni śqal yoqa pakśuñ ekchićha ni lanqśñinakźkiś, xalla neqhśtan aźkin jikhś oqhchićha. 10 Neqhśtan śqala axśpacha kuchanźkichićha tshi uywita źoñi, nïź lanqśñinakźkin, nïźkiś wakiśiñi uwa mayi; xalla ni lanqśñi źoñinakaki qichchićha niźaśa ana ćhhulchiś qhara alaxa kuchanchićha. 11 Neqhśtan ni yoqchiś źoñiki yaqha uywita kuchanźkichićha; xalla niźtaśaqaś ti qichchićha niźaśa ch'äniźku niźaśa ana ćhhulchiś qhara alaxa kuchanchićha. 12 Niźaśa wilta tshi uywita kuchanźkichićha, ni lanqśñinakaki nuźuśaqaś śhoxritchićha niźaśa ni yoqkiśtan śanchuk chhetqatchićha. 13 “Niźtikiśtan ni yoqchiś źoñiki khichićha: ‘¿Qhaźt khesay? Weth q'ay Matiź kuchśnasaxa; kunamiź weth Mati rispitźinasaćha.’ 14 Xalla ni lanqśñinakaki ni yoqchiś źoñź Mati thonchi cherźku, ninakpora parlassićha: ‘Xalla tïqat ti qama tanźnaćhani; ti qama ućhumta khiśxapa tïź konźla.’ 15 Neqhśtan ni yoqkiśtan jesku konchićha. “¿Niźaśa qhaźkhï anćhukxo, qhaźt khes ni yoqchiś źoñi ni lanqśñinakźtanxo? 16 Neqhśtan oqźku konakićha ni lanqśñinaka, niźaśa ni śqal yoqaki yaqha źoñźkiź thäkićha.” Xalla ni nonźku, ni źoñinakaki khichićha: –¡Yöś ućhum liwrïla! 17 Xalla ni Jesusaki ninaka cherźku khichićha: –Neqhśtan ¿xaqnuźupan ti khjirta khexo?: ‘Ni qhuya pirqiñinakaki tshi maś arśićha ni maśki cheqan iskina qallantiñikiś khissićha.’ 18 Xaqhsilta ni maśkiś thxotsñiki t'una t'oquntaź khekićha; niźaśa ni maś jëkhźkiś meqaś thxotsnakiź nïki qhimi t'oquntaź khekićha. 19 Ni timlu chawkh jilirinakaki niźaśa lï utt'ayñinakami Jesusa tanś pekatćha ni orapacha, ninakaki näśnatćha ninakźxapa ni kintu kint'ita. Xalla ninakaki ni źoñinakaqaś eqhsnatćha. 20 Ni fariseonakaki yaqha źoñinaka kuchanchićha muśkaxu, śuma źoñinakaźtaqaś khïkhiyaxu, niźaśa Jesusiźkiś ana pinsan pewkśxapa, neqhśtan ni Roman chawkh jilirinakź qharkiś thäśxapa. 21 Ni muśñi źoñinakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –Thaxiñi, werhnakki amiź chïtanaka śiśućha niźaśa śumapan thaxiñamćha, niźaśa ana źoñź quśkama oqhñamćha. Ans cheqpachapan Yöś jikhśkiśpan thaxiñamćha. 22 ¿Walix khesaya Cesarźkiś taśa thäś, uśh anaź wali khesaxa? 23 Jesusaki ninaka millk'u quśśiś nayźku, neqhśtan ninakźkiś khichićha: 24 –Ni päś thëźnalla. ¿Jëkhź yukht nïxo niźaśa Jëkhź thü khjirtata? Ninakaki qhäśićha: –César jilirź yukhćha, niźaśa nïź thüśaqaśśa. 25 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cesarźtaźlax nïki Cesarźkiś thä, niźaśa Yöśtaźlax nïki Yöśkiś thä. 26 Niźaśa ni muśñi nakaki ana Jesusa ujkiś thxotśñi atchićha, Jesusiź qhäśtikiśtan teqa khissićha, niźtikiśtan ana ćhhulumi qhäśñi atchićha. 27 Wiruñ tshi qhaźultan saduceo źoñinaka Jesusiźkiś makhatchićha. Ni saduceo źoñinakaki tikhśkiśtan ana jakatatś źelhćha khiñitaćha, xalla neqhśtan ti pewkśićha: 28 –Thaxiñi, Moisesaki ućhumnakalta khjirta ekchićha, tshi śalśi jila tikhźnasaź nïki, nïź thun ekasaćha niźaśa anaź mati ekasaćha, ni tikhśiź laqhki śalźnasaćha na źewatan, xalla neqhśtan okhalchiś khesaćha nätan nïź tikhśi jilźta. 29 Tshi pachkiś źelatćha towqu jilaśullka, ninakźkiśtan ni jilir jilaki śalśićha xalla neqhśtan ana okhalchiś tikhśićha. 30 Nïź laqhki śalśi śaqaśśa nïź tikhśi jilź thunatan, niźaśaqaś ana okhalchiś tikhśićha, 31 Niźaśa ni taypiriki śalśi śaqaśśa nïź tikhśi jilź thunatan, niźaśaqaś nïź laqhnakaki na źonatan śalśićha neqhśtan thappacha ni towqu jilaśullkaki ana okhalchiś kama tikhśićha 32 Wiruñaki na źonki tikhśinśaqaśśa. 33 Neqhśtan ni jakatatśkiśiki, ¿ninakźkiśtan xaqhsiltiź thun na źon khekixo, niźaśa ni towqu jilaśullka pachal na źonatan śalśiki? 34 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Ti anśta źoñinakaki, luktaqa khiñi niźaśa mätaqa khiñi śalźa, niźaśa matinakami śalsqatćha; 35 xalla ni quś ch'uwachchi źoñinakaki niźaśa tikhśikiśtan jakatatchinakami tsewkta yoqkin irantiźku, anaź śalś źelakićha niźaśa ninakź okhalami anaź śalźnasaćha. 36 Xalla ninakaki anaź wira tikhźnasaćha. Anjila irataź khekićha niźaśa tikhśikiśtan jakatatchiź khen Yöś mati khitaź khekićha, 37 Ni Moisés pachaź ni zarza uj asñikiśtan thaxinchiki, ućhumnak śiśqatćha ni tikhśinaka jakatatñi. Xalla ni uj asñikiśki khichićha Yöś tataki Abraham, Isaac niźaśa Jacobź Yöśśa. 38 ¡Niźaśa Yöśki anaź tikhśinakź Yöśki, źethñi źoñinakź Yöśśa, xalla ni Yöśtaki thappacha źethñikamaćha! 39 Neqhśtan tshi qhaźultan lï utt'ayñinakaki Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, añcha wali chïchamćha. 40 Neqhśtan ana jëkhmi iya pewkś pekatćha. 41 Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni Mesías, Davidźkiśtan oqhñi khiy anćhukxo? 42 Xalla ni Davidpachaź khichiki, ni Salmo liwrukiś tuź khićha: ‘Ni Yöś Ephki weth Yöśkiś khichićha: Weth źewqhuttan julźna, 43 werh amtan moq'uśñinaka am qhxoch qostan khisqatśkama.’ 44 David pachaćha Yöś tata khichiki, ¿qhaźt Mesías Davidźkiśtan oqhñi khesaxo? 45 Thappacha ni nonśñi źoñinakź tukkiś, Jesusaki nïź thaxintanakaźkiś khichićha: 46 “Ni lï utt'ayñinakźkiśtan kuytaśakićha, ninakaki tol śkiti kuthchiqaś oqhlayś juśtaśñićha niźaśa ni wath mora thapa quśtan tshänñi pekñićha. Niźtaśaqaś ni akhs qhuyaran tukkin julśpekñićha niźaśa ni ćhheri lulhśaran tukkinpan julśñićha; 47 Niźaśa źew mätaqanakź qhuya qhanñićha, niźaśa millk'untiśxapa añcha aźqa mayiśiñićha. Ninakaź tshallanti t'aqhiśkiś thonakićha.” 1 Jesusaki cheratćha ni źelinchiś źoñinaka ni kajunkiś päś uchñi, 2 niźaśa tsha t'aqhir źew źon cherchićha, na źonki piśk chur päśalla uchatćha. 3 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Cheqpachal chiyućha Ta t'aqhir źew źonki, thapatiźkiśtan jila uchchinćha; 4 Ni źelinchiś źoñinakaki ninakź źethñilkiśtan uchcha, xalla na źew źonśti näźa t'aqhir qamañkiśtan thappacha uchchinćha näźa qamśkiśtan. 5 Yeqhap źoñinakaki ni timlukiśtan parlatćha, niźaśa ni añcha k'achha chukźta maśnakźkiśtan, niźaśa ni thapaman ćhhultaqi onanta tshi ofrentaźtaqaś. 6 –Jesusaki ninakźkiś khichićha śumpacha cherźna, tshi nöxiki ni thuñiź thonakićha thappacha tïki palhtaź khekićha niźaśa anaź maś tawqaraśśimi eklakićha. 7 Neqhśtan ninakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –Thaxiñi, ¿ćhhul orat ti timlu palhta khekixo? ¿Niźaśa ćhhul chimput źelakixo ti ćhhultaqinaka watś źkati? 8 Jesusaki qhäśićha: “Anćhukki kuytaśakićha, ana millk'untita khiśxapa. Xalla niźtikiśtan wakchi weth thükiś źoñinaka thonakićha tuź khikan: ‘Werhćha Mesías khititki’, niźaśa ‘anśićha ti pachaki.’ Xalla niźtikiśtan ana ninaka apźnakićha. 9 Neqhśtan anćhukki kir kintu, niźaśa ch'axmi kintu śiśakićha, anaź anćhukki tsukakićha, tinakaki tukipan watśtanćha; ti yoqa tukuśinski anaź ni orpacha khekićha.” 10 Jesusaki tira palxaychićha: “Tshi nacionaki yaqha nacionźtanź talsnakićha, niźaśa tshi reynuki yaqha reynuźtanź talsnakićha. 11 Niźaśa yoqaki cheqhnakićha niźaśa phomsnakićha, niźaśa mach'anakaź watakićha, niźaśaqaś konanakaź thonakićha niźaśa t'aqhiś źelakićha, niźaśa tsewkta pachkin chimpunakaź thensnakićha. 12 “Xalla tinaka ima watan, anćhukki tantaź khekićha niźaśa qhurtaź khekićha. Niźaśa akhs qhuya chhichtaź khekićha juchjiptayśxapa, niźaśa karsilkiś chawkhtaź khekićha niźaśa anćhukki irpiñi reynakźkin weth thüź khen chhichtaź khekićha. 13 Xalla neqhśi anćhukalta wethkiśtan maśinś źelakićha. 14 Xalla ni oraki anaź anćhukki pinsakićha ćhhulu chïś khenami, niźaśa perśunpachkiśtan thurt'iśxapami, 15 weril ćhhulu chïśkiśtanami yanapźkaćha niźaśa śiśñi quśmi thäźkaćha, ni amtan moq'uśñi źoñinakaki anaź chhayi atakićha niźaśa anaź thurt'imi atakićha ana ćhhulkiśimi. 16 Anćhuka mä ephpacha niźaśa jilanakpacha niźaśa qhuy źoñinakpacha niźaśaqaś am maśinakpachaź am thäkićha niźaśa yaqhapanakaki anćhukakiśtan kontaź khekićha, 17 Niźaśa thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki, weth taquź khen anćhuk ćhhaxwtaź khekićha; 18 xalla neqhśtan anćhuka ach charaki anaź qatakićha śintallami. 19 ¡Anćhukki liwrïta khiśxapaki, thup quśśiś khekićha! 20 “Ćhhul orat Jerusalén watha śultatuź muyuntita khećhaxa, xalla neqhśtan näśnakićha anćhukki ti yoqa palhta khiśxapaki. 21 Neqhśtan ni Judea wathkiś khiñinakaki kurqhuñex śhoxźla; niźaśa Jerusalenkiś khiñinakaki ulanla ni chawkh wathkiśtan, niźaśaqaś ni xochuñ khiñinakami anax kephźkila ninakź watha. 22 Xalla tïćha ni t'aqhiśiś thuñiki, xalla ni khjirta patxparu watśtanpanćha. 23 ¡Aywira ni ik mätaqanaka niźaśa ni wawa t'ichiñi mätaqanaka! Xalla ti yoqkiś añchaź t'aqhiśakićha niźaśa Yöś źaxwaź thonakićha ti wathźtaki. 24 Yeqhap źoñinakaki kuchillźtan kontaź khekićha niźaśa yaqhapanakaśti tanźku yaqha watha chhichtaź khekićha; niźaśa ni ana Yöś kirïñinakaki Jerusalén watha thekźnakićha, xalla neqhśtan ni ana Yöś kirïchi źoñinaka tukuśinskama watśtanćha. 25 “Neqhśtan ni thuñkin niźaśa ni jïśkin niźaśaqaś ni wara waranakkinami chimpunaka źelakićha; niźaśa ti yoqkiś źelhñi źoñinaka llakiśhakićha niźaśa muspaysnakićha, niźaśa ni chawkh qot lhxoqi niźaśa ni qota muspa qhawñi nonźku tsukakićha. 26 Ti tsewk pachkin aśśiś źelhñi wekźtaź khekićha, neqhśtan ni źoñinakaki pinsakićha ćhhuluqat wataki ti yoqkiś, niźtikiśtan ni tsukhskuqaś mayjiptakićha ti źoñinakaki. 27 Neqhśtan cherakićha ni źoñź Mati tshir taypikiś thonñi nïź chawkh aśtan niźaśa k'achha qhankan. 28 Xalla ti anawalinaka wati qallantan, anćhukki naynayiź khekićha niźaśa achaź qäźnakićha, niźtikiśtan anćhukki waxipan liwrïta khekićha.” 29 Xalla neqhśtan tshi kintuśaqaś kint'ichićha: “Ni jiwus muntiź cherźna niźaśa yaqha muntinakami. 30 Xalla ni munti ch'oxi qallantanaki, anćhukkiź nayćha waxillaćha ni qhutñi luśhkinaki. 31 Niźtaśaqaś anćhukki nayakićha ni anawalinaka watñi, ni oraki waxillaćha ni Yöś irpiś watha thonśki. 32 “Cheqpachal chiyućha ima ti pachkiś qamñi źoñinakaź tikhźnan, ti anawalinakaki watakićha. 33 Ni tsewkta pachami niźaśa ti yoqami watakićha, xalla ni weriź chïta taquki anaź watasaćha. 34 “Anćhukki perśunpachkiś kuytaśakićha, niźaśa anćhukki anaź lulinakkiś niźaśa likinakkiś quś thäkićha, niźaśa ana ti qamañ ćhhultaqinakiśimi, ni Yöś thonś thuñkiś ana niźtanaka päñi tansxapaki. 35 Thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki tshi chalkiśtaqaś tansnakićha. 36 Nay nayiź khe, niźaśa śapuruź mayiśa, ti ana wali t'aqhiśnaka thonñikiśtan atipśxapa, niźaśa ni źoñź Matź tukkiś tshithsi khiśxapa.” 37 Jesusaki maxiñ Timlukiś thaxiñitaćha, niźaśa wënaki Olivu khita kurkin oqźku ekliñitaćha. 38 Thappacha ni wathchiś źoñinakaki wentan Jesusiź taqu nonśñi ni timlukin oqhñitaćha. 1 Ni ana liwaturchiś t'anta lulhś phiśtaki waxillataćha, ni phiśtaki Paśku khitataćha. 2 Ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni judiuź lï utt'ayñinakźtan, Jesusa tanśxapa qhuratćha aqhnuź konas khikan, ninakaki źoñinaka eqhsnatćha neqhśtan śinapora konśpekatćha. 3 Neqhśtan Saxraki Judaskiś luśhśićha, tshi nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźkiśtan Iscariote khita. 4 Xalla tïki timlu chawkh jilirinaka cherśñi oqhchićha niźaśa ni timlu kuytiñi śultatunakźkin, neqhśtan ninakźtan palt'ichićha Jesusa ninakźkiś thäśxapa. 5 Neqhśtan ninakaki añcha chipchićha niźaśa Judaskiś päś thäśxapa taqu onśićha. 6 Niźaśa Judaski iyawkhichićha, neqhśtan Jesusa śinapora ana źoñiź cheran thäśxapa pinsatćha. 7 Ni t'anta ana liwaturchiś lulhś phiśta irantiźkichićha, ni phiśtixapa tshi üśi wilana konśpantaćha. 8 Jesusaki Piruźtan Juanźtan kuchanchićha tuź khikan: –Anćhukkiź oqa Paśku ćhheri lulhśxapa thakśka. 9 Neqhśtan ninakaki pewkśićha: –¿Xaqhsikin werhnak thakśnakexo? 10 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Ni chawkh wathkiś luśhkan, tshi źoñi luśhkiś qhaś chhichñi śalakićha. Ni źoñź wirkiś apźnakićha xaqhsikinqat luśhaćhani xalla nikhu, 11 neqhśtan ni qhuychiś źoñźkiś chiyakićha: ‘Weth thaxiñiki khićha: ¿Xaqsikiśt ni weth thaxintanakźtan Paśkukiś lulhś qhuya?’ 12 Neqhśtan ni qhuychiś źoñiki thëźnakićha, tsewkta qhuykin tshi paqh qhuya thakśtapacha; xalla ni qhuykiś anćhukki thakśnakićha ućhumnakalta. 13 Neqhśtan ninakaki oqhchićha, niźaśa thappacha Jesusiź chïtakama śalchićha, niźaśa neqhśi Paśku ćhheri lulhś thakśićha. 14 Paśku ćhheri lulhś ora irantiźkitan, Jesusaki nïź thaxinta źoñinakźtan miskiś julśićha. 15 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –¡Añchapan ti Paśku ćhheri lulhś anćhukatan päś pekatućha werh ima tikhźkanaki! 16 Cheqpachal chiyućha anal iya likaćha ni winu, ćhhul oraź ućhum Yöś irpiś wathkin śalaćhaxa xalla neqhśi wiltaź ew winu likakićha. 17 Neqhśtan nïź qharkiś tshi tasa tanźku Yöś Ephźkin sparakiź khiźku, tuź khichićha: –Ti tasa tanźna niźaśa anćhukkama likhźna; 18 Cheqpachal chiyućha anal iya likaćha ni winu, ni Yöś irpiś watha thonśkama. 19 Neqhśtan nïź qharkiś t'anta tanźku Yöśkin sparakiź khichićha, niźaśa t'anta ćh'alhźku nïź thaxintanakaźkiś thächićha tuź khikan: –Tïćha weth xañchiki, anćhuka layku tikhźnaxu thätaćha. Anćhukki ti weth thükiś tirapanź päkićha. 20 Neqhśtan ni ćhheri lulhźku niźaśa ni tasa tanźku khichićha: –Ti tasaki weth lhokhźtan uśhka ućhumź palt'ita khekićha, ućhum layku thawktaćha. 21 Xalla ni werh millk'untiñi źoñź qharaki ti miśkiś wethtanćha. 22 Ni źoñź Matiki ni khjirta patxparu oqhćha, ¡xalla ni millk'untiñi źoñiki ana waliź watakićha! 23 Neqhśtan ninakaki ninakpora pewksasi qallantichićha, jëkit ućhumnakkiśtan millk'untakixo. 24 Xalla ni thaxintanakaki ninakpora chiyassićha, jëkht ninakźkiśtan irpiñi źoñi khesaxo. 25 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: “Ni chawkh wathchiś reynakaki yoqchiś tuyñuźtaqaś ti wathanaka irpićha, niźaśa ninakź jilirinakaki śuma päñi źoñi khitaćha. 26 Xalla anćhukki ana niźta khiśtanćha, ans anćhukakiśtan tukkin khiśpekñiki tshi thowaźtaqaś khiśtanćha, niźaśa ni irpiñiki tshi k'uñchi manta päñi uśhaźtaqaś khiśtanćha. 27 ¿Jëkit ućhumnakkiśtan cheqan źoñixo, ni miśkiś julśñiqay uśh ni ćhheri liwarpayñixa? ¿Anax ni miśkiś julśñi źoñixo? Werhki anćhukakiś ni ćhheri liwarpayñi źoñiźtaqaśtćha. 28 “Anćhukki weth llakinakkiś wethtanpantaćha. 29 Niźtikiśtan werhki tshi irpiś wathal thäćha, aqhnuź weth eph wethkiś thätćhaxa xalla niźta, 30 Niźaśa anćhukki weth irpiś wathkiś lulakićha niźaśa likakićha weth miśkiś, niźaśa anćhukki julźnakićha ni irpiś miśkiś ni qhalu piśkchiś t'aqa Israel źoñinaka juchjiptayśxapa.” 31 Jesusaki Piruźkiś khichićha: –Simón, Simón, Saxraki Yöśkiśtan anćhuk tirikuźtaqaś layinśxapa maychićha. 32 Xalla werhki Yöśkiśtan amta mayt'iźinchinćha, ana am quś upaquśhśaxu. Niźaśa amiź wethkiś quś thutśiźkhen, amki am jilanaka yanapakićha thup quśśiś thurt'axu. 33 Piruki khichićha: –Yöś tata, werhki iyawpachaćha amtan karsila oqśxapaki, niźaśa amtan chika tikhśxapami. 34 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Piru, amki töxpacha ima wallpaź qhawan, chheph wiltam werh ana paxñi chiyakićha. 35 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –Aźqalla anćhuk kuchanchinla, ana kelśiś niźaśa ana źaqchiś niźaśaqaś ana ćhhatchiś, ¿xalla nuź khen, anćhukakiś ćhhulut phalhtiźinchixo? Ninakaki qhäśićha: –Ana ćhhulumi. 36 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xaśiki, kelśiślax nïki chhichla, niźaśa ni źaqami, niźaśa ni ana kuchillchiślax nïki nïź irś tuyśla neqhśtan tshi kuchillux qhayla. 37 Cheqpachal chiyućha thappacha ni wethkiśtan khjirtanakaki watśtanćha: ‘Niźaśa nïki ujchiś źoñinakźkiś qantataćha.’ Thappacha ni wethkiśtan khjirtanakaki watśtanpanćha. 38 Neqhśtan ninakaki khichićha: –Yöś tata, teqhś piśk kuchillu źelhćha. Niźaśa Jesusaki qhäśićha: –Nuźuqax khila ana iya chiya. 39 Neqhśtan Jesusaki ni chawkh wathkiśtan ulanchićha, niźaśa Olivu khita kuru oqhchićha, xalla nikhu oqhñipantaćha; neqhśtan nïź thaxintanakaki apśićha. 40 Xalla ni yoqa irantiźku ninakźkiś khichićha: –Mayiśa, ana ujkiś thxotsxapa. 41 Neqhśtan Jesusaki, nïź thaxinta źoñinakźkiśtan oqhchićha tshi źoñiź maś ćhhakta xalla nuźullkin niźaśa neqhśi killśićha mayiśiśxapa. 42 Tuź khikan: “Tatay, ti t'aqhiśiśkiśtan werh liwriyalla, xalla nïki anax weriź pekta khila, ans am munañpax khila.” 43 Neqhśtan tshi anjilaź tsewktan thenskichi, Jesusiźkiś aśi thäśxapa. 44 Jesusaki añcha llakita niźaśa tshanti mayiśichićha, niźaśa nïź phalñiki thxotsnakćha yoqkiś tshi paqh lhokh ch'eqiźtaqaś. 45 Neqhśtan Yöśkin mayiśiźku tshitsićha, niźaśa nïź thaxintanakaźkin oqhchićha, ninakaki iya llakiśhśi thxaxatćha. 46 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuk thxaxo? Źäźna niźaśa Yöśkin mayiśa, ana ujkiś thxotsxapa. 47 Jesusa tira ninakźtan parlan, Judaski tama źoñinakźtan thonchićha, nïki qhalu piśkchiś thaxintanakź kiśtantaćha, Judaski tukkin thonatćha. Nïki makhatchićha Jesusa chhulśxapa, 48 xalla neqhśtan Jesusaki khichićha: –Judas, ¿tshi chhulźkuqaśim ni źoñź Mati thäya? 49 Ni Jesusiźtan źelhñi źoñinakaki, ni źoñinaka cherźku naychićha ćhhulut wataćhaxa xalla ni, neqhśtan Jesusiźkiś pewkśićha: –Yöś Tata, ¿kuchillźtanź thurt'ila? 50 Tshïsuña ninakźkiśtan, timlu chawkh jilirinaka irpiñiź uywita śhoxritśinchićha, nïź źew khuñi potźinchićha. 51 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Apatata; ana iya khe. Niźaśa ni uywitiź khuñi lanźku ćhhetinźinchićha. 52 Neqhśtan Jesusaki khichićha ni timlu chawkh jilirinakźkiś, niźaśa ni timlu ichñi śultatunakźkiś niźaśa ni wath qamchi ephnakźkiś, niźaśa ninakaki Jesusa chhichi thonchitaćha. –¿Qhaźtikiśtan anćhuk thonchinćhuktaxo ni kuchillźtan niźaśa ni tuñinakźtan, werh tshi thañiź khes niźtaźtaqaś? 53 Werhki śapuru anćhukatan timlukiś źelhchinćha, niźaśa ni oraki ana werh tanchinćhukćha. Xalla tïćha anćhuka oraki ni Saxraki nïź aśtan ti sumchikiś anćhuk kuchanźkićha. 54 Neqhśtan Jesusa tanchićha niźaśa timlu chawkh jilirinaka irpiñiź qhuya chhichchićha. Piruki aźkiśtan apźnatćha. 55 Xalla nikhu, ni qhuy canchi mora uj täśićha niźaśa ni uj muytata julśićha; niźaśa Piruki ninakźtan chika julśiśaqaśśa. 56 Xalla ni ujkiś julśi qutnan tsha uywiti źonki, Piruźqhutñi śumpacha cherźku khichinćha: –Ti źoñiki Jesusiźtan śaqaśtaćha. 57 Xalla ni Piruki ana maśśićha tuź khikan: –Kullaka, werhki anal paxućha. 58 Neqhśtan tshi upakhiźtan, tshïsuñaki Piru cherchiśaqaśśa neqhśtan nïźkiś khichićha: –Amki ninakźkiśtam śaqaśla. Piruki qhäśićha: –Jila, anapanćha werhki. 59 Neqhśtan tshi jejapachkiśtan, yaqhaśaqaś pewkśićha: –Cheqpachapan tïki Jesusiźtan śaqaśtaćha. Xalla tïki Galilea źoñiśaqaśla. 60 Piruki khichićha: –Jila anal śiśućha, ćhhulkiśtanqam chïćhan. Piruź nuź chiyan ni orapacha, wallpaki qhawchićha. 61 Neqhśtan Jesusaki Piruź qhutñi qhutźku cherśićha, niźaśa Piruki Jesusiź chïta khuñśićha: “Töxi ima wallpaź qhawan, chheph wiltam werh ana paxñi chiyakićha.” 62 Niźaśa Piruki neqhśtan ulanźku añcha ira qächićha. 63 Jesusa cheqśñi źoñinakaki Jesusa ar archićha niźaśa qichchićha. 64 Jesusiź źhuki jerźinźku yukhkiś qichchićha, neqhśtan pewkśićha tuź khikan: –¡Jëkh am qichchi yatiśalla! 65 Niźaśa Jesusa ar archićha thapamankiśtan. 66 Thuñiź yawźtanalla ni judiu wathchiś qamchi ephnakaki akhsićha, niźaśa ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni lï utt'ayñinaka, neqhśtan Jesusa chhichchićha ni chawkh jilirinaka irpiñiźkin. Xalla nikhuki pewkśićha: 67 –Chiyźnalla, ¿amqay Mesías? Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werhki jë khesaź nïki, anćhukki anaź werh kiriyasaćha. 68 Niźaśa werhki anćhukakiś pewkźnasaź nïki, anaź werh qhäśnasaćha: 69 Xalla teqhśtanpacha ni źoñź Matiki ni thapa aśśiś Yöś źewkhuttan julśiź khekićha. 70 Neqhśtan thappacha ni źoñinaka ni pewkśićha: –¿Ä Yöś Matim amya? Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukpachaź chïchinćhukki nuźu panśaćha. 71 Neqhśtan ninakaki khichićha: –¿Ćhhulikinź iya cherñi pekasaxo? Ućhumnakpachala tïź atkiśtan chïñi nonźtaki. 1 Thappacha ni źoñinakaki oqhchićha, niźaśa Jesusa Pilatuźkin chhichku. 2 Nïź tukkiśpacha nïź uj thxotunchićha, tuź khikan: –Xalla ti źoñi tanchinćha ućhum chawkh wathkiś ch'axmi pän. Tïki khićha anaź taśa thäsaćha ni Cesarźkiśiki, niźaśa tïki thurt'ićha werhćha Mesías khikan, reytćha khićha. 3 Neqhśtan Pilatuki pewkśićha: –¿Amki ti judiunakź Reyimqaya? –Jesusaki qhäśićha, –amim chïćha. 4 Neqhśtan Pilatuki ni timlu chawkh jilirinakźkiś niźaśa ni źoñinakźkiś khichićha: –Anal ti źoñźkiś ćhhul ujmi waćhućha, ujchiś thotśxapaki. 5 Xalla ni źoñinakaki wilta chïchićha juq'an aśtan: –Ti źoñiki ch'axmiź päćha tïź thaxinśtiźtan thapa ni wathqhutñik. Galilea khita wathkiśtan qallantiźkichićha, xaśiki ti Judea khita wathkiś tiraź thaxinćha. 6 Xalla ni nonźku Pilatuki pewkśićha, ti źoñiki Galilea wathchiśqay. 7 Neqhśtan Jesusa ni Herodes irpiś yoqkiśtan śiśku, xalla ni Herodeskin kuchanchićha ni Herodeski nïpacha Jerusalén wathkiśtaćha. 8 Herodeski Jesusa cherźku añcha chipchićha khissićha, xalla nïki tukitanpacha añcha Jesusa cherś pekataćha, niźaśa nïźkiśtan kintunaka parliñi nonchićha niźaśa tshi milajru päñi tewźnatćha. 9 Ni Herodeski walxa pewkśićha, neqhśtan Jesusaki ana tshïmi qhäśićha: 10 Xalla nikhuśaqaśtaćha ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni lï utt'ayñinaka, ninakaki sutipan Jesusa ujchiś khisqatś pekatćha. 11 Xalla neqhśtan Herodes nïź śultatunakźtan, Jesusa iñarśxapa tshi reyźtaqaś ni śuma śkiti thutśśićha ćhhaxwkuqaś. Neqhśtan Herodeski wilta Pilatuźkin kuchanchićha. 12 Ni nöxiki Pilatuźtan Herodestan munaśiñi maśi khissićha, ninakaki nïź tukiki moq'u qamñitaćha. 13 Pilatuki ni timlu chawkh jilirinaka akhśićha, niźaśa wath jilirinaka, 14 niźaśa ninakźkiś khichićha: –Anćhukki wethkiś ti źoñi śhikchinćhukćha tuź khikan, ti źoñiki ti wathkiś ch'axmiź päćha; werhki anćhuka tukkiś pewkśinla, niźaśa ana ćhhul ujmi tïźkiś wathchinćha, anćhukki ćhhulkiśtanpan ujkiś thxotśpekxo. 15 Ana ni Herodesmi tïź uj wathchićha, neqhśtan ućhhunakakin thepunźkichićha. Śiśśa anćhukki ti źoñiki ana ujpächićha anaź tikhś wakiśićha. 16 Niźaśa xwatqatźku kuchnaćha. 17 Pilatuki ni phiśtikiś tshi ujchiś źoñi kuchśñipantaćha, ni źoñinakź quś wali khiśxapa. 18 Xalla neqhśtan thappacha ni źoñinakaki qhawi qallantichićha: –¡Ti źoñikix tikhźla! ¡Barrabás kuchśinźka! 19 Ni Barrabaski tshi ch'axmi ni chawkh wathkiś pätikiśtan, niźaśa tshi źoñi kontikiśtan karsilkiś makhtataćha. 20 Pilatuki Jesusa kuch pekatćha, neqhśtan ni źoñinakźkiś tshïźtan chïchićha; 21 neqhśtan ni źoñinakaki tshallanti qhawchićha, tuź khikan: –¡Kuruśhkiś ch'awkźna! ¡Kuruśhkiś ch'awkźna! 22 Pilatuki chheph wiltikiś tshïźtan chïchićha: –¿Ćhhulu ana walipan pächi tïxo? Werhki anal tïźkiś ćhhul ujmi waćhućha konta khiśxapaki. Neqhśtan xwatźku liwril kuchnaćha. 23 Xalla ni źoñinakaki tirapan qhawchićha, kuruśhkiś ch'awkka khikan; niźaśa añcha qhawźku ni źoñinakaki niźaśa ni timlu jilirinaka ninakź pektakama atchićha. 24 Neqhśtan Pilatuki ninakaź maytakama iyawkhichićha; 25 niźaśa ni ch'axmikiś źoñi konchi niźaśa ni źoñinakaź illśta źoñi liwri kuchśićha, neqhśtan Jesusa ni źoñinakź quśkama thächićha. 26 Ni Jesusa kuruśhkiś ch'awkśxapa chhichan, Cirene wathchiś Simuna tshitsqatchićha xochkiśtan kephźkan, nïźkiś kuruśha thuśśićha Jesusiź wirkiś oqaxu. 27 Tama źoñinaka niźaśa tama mätaqanaka, qäkan niźaśa qhawkan Jesusiźkiśtan llakita apźnatćha. 28 Neqhśtan Jesusaki ninakźqhutñi cherźku khichićha: –Jerusalén wathchiś mätaqanaka, anaź wethkiśtan qä, perśunpachkiśtan niźaśa anćhuka okhalźkiśtan qä. 29 Tshi thuñiź thonakićha xalla neqhś anćhukki khekićha: ‘Añcha walićha ni machur mätaqanakaki niźaśa ni ana mathñi mätanaqami niźaśa ana okhalchiśnakami.’ 30 Xalla neqhśtan źoñinakaki ni kurunakźkiś chï qallantakićha: ‘¡Wethnaka juntuñ thxotska!’ Niźaśa ni kur qaqkiś: ‘¡Werhnak śhoxźna!’ 31 Xalla tuź ni ch'oxñi źupkiś päćha, ¿qhaźt khisnak ni qhonchi źupxo? 32 Pukultan ujchiś źoñinaka chhichchiśaqaśśa, Jesusiźtan chika kuruśhkiś ch'awkśxapa. 33 Xalla nuź ni t'oxlu yoqa irantiźku, xalla nikhu Jesusa kuruśhkiś ch'awkchićha niźaśa ni pukultan ujchiś źoñinakźtan, tshïki nïź źewqhuttan niźaśa tshïsuñaki nïź śqarqhuttan. 34 Jesusaki khichićha: “Tatay, ti ujchiś źoñinakźtan śumansna, tinakaki anaź śiśśa ćhhulut päćhax xalla ninaka.” Niźaśa ni śultatunakaki Jesusiź śkitkiś surtiyassićha ninakkama ni śkiti toxśxapa. 35 Xalla neqhśi tama źoñinakaki cheqźnatćha; niźaśa ni chawkh jilirinakaki Jesusa iñaratćha, tuź khikan: –Tïki yaqha źoñinaka liwrïchićha, xaśiki perśunpachax liwrïslalla, niźaśa cheqpacha Yöś illśta Mesiaslax nïki. 36 Xalla ni śultatunakaki niźtaśaqaś Jesusa iñaratćha. Jesusiźkin makhatźku k'allku winu tirinchićha, 37 tuź khikan: –¡Amki judiu źoñinakź Reyimźlax nïki, perśunpacha liwrïsnalla! 38 Niźaśa nïź ach tsektuñ tshi maśiñi acha khjirta źelatćha, niźaśa hebreokiśtan niźaśa latinkiśtan khjirtataćha, xalla ni khjirtaki tuź khetćha: “Xalla tïćha judiunakź reyki.” 39 Tshi tshi ni kuruśhkiś ch'awkta ujchiś źoñźkiśtan Jesusa ar archićha: –¡Amki Mesiyamźlax nïki, perśunpacha liwrïsnalla niźaśa werhnakmi liwriyalla! 40 Xalla ni tshïsuñki nïź maśi ujśićha, tuź khikan: –¿Anam Yöś eqhsya, amki niźtaśaqaś kaśtiktala? 41 Ućhumnakki werarkiśtanpanź t'aqhiśi, ućhumnakki anawalinaka pätikiśtanź phxoqćha; xalla ti źoñiśti ana ćhhul uj pächićha. 42 Neqhśtan ni źoñiki Jesusiźkiś khichićha: –Jesusa werh khuñśnalla, ćhhul oram am irpi qallantaćhaxa xalla neqhśi. 43 Jesusaki qhäśićha: –Cheqpachal chiyućha töx pacha amki wethtanam khekićha ni añcha k'achha wathkin. 44 Taypurkiśtanpacha śeśikëkama, thappacha ti yoqaki sumchi laqha khissićha. 45 Ni thuñiki ana qhanñi khissićha, niźaśa ni Timlu pañuki chikatkiś xwarsićha. 46 Neqhśtan Jesusaki thapa aśtan qhawchićha, tuź khikan: –¡Tatay, am qharkiś weth animu tanźnalla! Niźaśa ti chïźku tikhśićha. 47 Neqhśtan ni kapitan Roman śultatuki, Yöś thü aynaqchićha tuź khikan: –Cheqpacha ti źoñiki ana ujchiś, niźaśa źkayi quśśiśtaqalćha. 48 Thappacha neqhś źelhñi źoñinakaki niźta watñi cherchićha, xalla neqhśtan quś ćhakhkan oqhchićha. 49 Thappacha ni Jesusiź paxinaka, niźaśa ni Galilekiśtan thonchi mätaqanakami aźkiśtan cheqźnatćha. 50 Tshi źkayi quśśiś śuma źoñi Jusi khita źelatćha Arimatea wathchiś, tshi judea wathkiśtan. Jusiki ni timlu chawkh jilirinaka irpiñi t'aqkiśtantaćha. 51 Ni Joseki Yöś irpiś wathaśaqaś thewźnatćha, niźaśa tïki anataćha quśtan ni chawkh jilirinaka ni Jesusa nuź pänaki. 52 Neqhśtan Pilatuźkin oqhchićha, niźaśa Jesusiź tikhśi xañchi maychićha. 53 Neqhśtan ni kuruśhkiśtan śhujunźku, tshi walurchiś pañkiś thelhśićha niźaśa tshi puykiś makhśićha ni puyiki kur aqhkiś phettataćha, xalla neqhśiki ana xaqhsiltami makhtataćha. 54 Xalla ni werniśki Paśku xapa thakś thuñitaćha, niźaśa waxillataćha ni śawat thuñi qallantiśkin. 55 Ni Jesusa Galilekiśtanpacha qhutźkichi mätaqanakaki, puyi cherśñi oqhchićha, niźaśa xaqhnuź ni Jesusiź tikhśi xañchi nontataźlax ni śumpacha cherśićha. 56 Xalla neqhśtan qhuya kephźku, perfuminaka niźaśa śuma xeq'itatñi qullanaka thakśićha. Ni mätaqanakaki ni śawatu jejśićha ninakź lï xaru. 1 Xalla ni śimana qallantiñi thuñkiśiki, ni mätaqanakaki wentan Jesusiź puyi cherśñi oqhchićha, niźaśa ni śuma xeq'itatñi thakśta qullanaka chhichku. 2 Xalla ni puyi irantiźku ni paqh maśtan chawkhźta puyiki qisqatta śalchićha; 3 niźaśa luśhku ana Jesusiź xañchi wathchićha. 4 Neqhśtan ana xaqnuźkin khiyi atatćha, jejatanalla pukultan źoñinaka ninakźtan chika tshittsi cherśićha, llijñi śkiti kuthchi. 5 Niźaśa añcha eqhsku ni mätaqanakaki yoqkiś pokt'ichićha; xalla neqhśtan ni źoñinakaki ninakźkiś khichićha: –¿Ni źethñi źoñi qhaźtikiśtan anćhuk tikhśinakźkiś qhurxo? 6 Nïki jakatatchićha, anaź teqśiki źelhćha. Galilekin źelhkan anćhukakiś chïta khuñśnalla: 7 Ni źoñź Matiki ujchiś źoñinakź qharkiś thäta khiśpantaćha, niźaśa kuruśhkiś ch'awkta khiśpantaćha niźaśa chheph maxkiśtanaki jakatatśpantaćha. 8 Neqhśtan ni mätaqanakaki Jesusiź chïta taqunaka khuñśićha, 9 Niźaśa ni puykiśtan kephźku thappacha ni chertanaka kint'ićha, ni qhalu tshichiś thaxintanakaźkiś niźaśa thapa yaqha źoñinakźkiśimi. 10 Xalla ni kintu Jesusiź thaxintanakźkin chhichñi mätaqanakaki tinakataćha, María Magdalentaćha, Juanitaćha, Santiaguź mä Mariy khitiśaqaśtaćha, niźaśa iya yaqha mätaqanakźtan. 11 Xalla ni Jesusiź thaxintanakaki, ni mätaqanakaź chïta tshi toskarkintuź taqaś naychićha, niźaśa anaśinta kiriyatćha. 12 Neqhśtan Piruki puyi cherśñi śathchićha; niźaśa irantiźku qhullchuk cherśićha neqhśi pañuqaś cherśićha. Neqhśtan niźta wattikiśtan iśpantichi qhuya kuttichićha. 13 Ni nöxpacha pukultan Jesusa apśñi źoñinaka, Emaús xoch jikhśkiś oqatćha, tshi piśk tupu jilchiś taćha ni Jerusalén wathkiśtan. 14 Ninakaki thapa ni watchinakźkiśtan parlikan oqatćha. 15 Ninakaź nuź parlan niźaśa ch'ärasan Jesusapachaź źkatźinźkichiki, neqhśtan ninakźtan chika oqhchićha. 16 Xalla ninakź źhukiki ana paxñi khisqattataćha, ana paxaxu. 17 Neqhśtan Jesusaki ninaka pewkśićha: –¿Ćhhulkiśtanź anćhuk ti jikhśkiś oqkan parlixo? Ni źoñinakaki llakita t'ukśićha, 18 niźaśa tshisuña ninakźkiśtan Cleofás khitaki qhäśićha: –¿Am alaxaqay ni yaqha wathchiś źoñi, ni Jerusalén wathkiś ti nöxiran watchinaka ana naychi? 19 Ni Jesusaki tira pewkśićha: –¿Ćhhulu watchitaxo? Ninakaki khichićha: –Tshi Jesusa Nazaret wathchiś źoñi źelatćha, nïki Yöś kuchanźkita chïñitaćha niźaśa milajrunaka nïź aśtan pächićha niźaśa śuma taqchiśtaćha Yöś tukkiś, niźaśa thapa wathanakź tukkiśimi; 20 niźaśa ni timlu chawkh jilirinakźtan niźaśa wethnaka jilirinakźtan, kuruśhkiś ch'awkta tikhźnaxu thächićha. 21 Werhnakki pinsatućha ni źoñiź Israel watha liwriyakeq khetućha. Xaśiki ti wattaki chhephmaxź wax khissa. 22 Tshi qhaźultan wethnakatan źelhñi mätaqanakaki werhnak tsukunchićha, ninakaki puyi cheri wentan oqhchićha, 23 niźaśa ana ni tikhśi xañchi wathźku qhuya kephźkichićha. Niźaśa ninakaki kint'ichićha tshi piśk anjilanaka thensikićha niźaśa ni anjilanakaki chïtqalćha Jesusaki źetćha khikan. 24 Xalla neqhśtan wethnaka maśinakźkiśtan puyi cheri oqhchićha, niźaśa ni mätaqanakaź chïtakama śalqalćha, xalla ni Jesusaki ana cherqalćha. 25 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –¡Anćhukki ana näśninćhukćha, niźaśa choxru quśśiśćhukpanćha ni Yöś kuchanźkita chïñinakaź chïta ana uri kirïinćhukćha! 26 ¿Anćhukki anaź śiśatqhaźtataxo? Ni Mesías ima tsewkta yoqa oqhkan t'aqhiśiśpantaćha neqhśtan irpiśxapa. 27 Xalla neqhśtan ni źoñiki thaxni qallantichićha nïźkiśtan, thappacha ni Moisés khjirta liwruź kiśtanpacha, niźaśa Yöś kuchanźkita chïñinakaź khjirtanakkiśtanami. 28 Xalla ni qolta watha irantiźku, ni źoñiki tira watñi źoñiźtaqaśtaćha. 29 Xalla ni pukultan źoñinakaki ni źoñi rokchićha eklaxu, tuź khikan: –Wethnakatan eklalla śeśillaź khissa. Thuñi waxź qatćha. Ni źoñiki ninakźtan luśhśićha ekliśxapa. 30 Niźaśa ninakźtan miśkiś julźku, nïź qharkiś t'anta tanźku Yöśkin sparakiź khichićha, neqhśtan ni t'anta ćh'alhźku ninakźkiś thächićha. 31 Nuź khen, ninakaki paxñuź khichićha ninakź źhuki khetźintaźtaqaś, neqhśtan Jesusa śumpacha paxchićha; xalla ni Jesusaki ninakź tukkiśtan qatchićha. 32 Neqhśtan ninakaki ninakpora parlassićha: –¡Ućhumnakatan jikhśkiś thonan nïź palxayan niźaśa ni khjirtanaka khetźku ućhumnakakiś thaxnan, ućhumnaka tuśhi añcha qhaqhatćha! 33 Neqhśtan ninakaki ni orapacha Jerusalén watha kephchićha, xalla nikhu śalchićha ni qhalu tshichiś Jesusiź thaxintanaka niźaśa ninakź maśinakźtan akhsi. 34 Neqhś źelhñi źoñinakaki ni pukultanźkiś khichićha: –Cheqpacha ni Jesusaki jakatatchićha, niźaśa Piruźkiś thensi śaqaśśa. 35 Neqhśtan ni pukultan źoñinakaki ninakźkiś kint'ichićha, ćhhulu watćhaxa ninakź jikhśkiś, niźaśa xaqhnuź Jesusa paxtćhaxa ni t'anta ćh'alhźnan. 36 Xalla ni pukultan tira kint'an, Jesusaki ninakź taypikiś thensićha, niźaśa tsänchićha tuź khikan: –Anćhukakiś śuma orax khila. 37 Neqhśtan ninakaki añcha tsukhchi teqa khissićha, niźaśa tshi animu cheruźkä khikan pinsatćha. 38 Xalla ni Jesusaki ninakźkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhuk tsukhxo? ¿Qhaźtikiśtan anćhuka quśkiś teqenaśxo? 39 Niźaśa weth qhara weth qhxocha cherźna. Werhpachaćha werh lanźna niźaśa cherźna; tshi animuki ana xañchichiśśa niźaśa ana tsjijchiśśa, anćhukki cherćha wethtaki źelhćha. 40 Niźaśa xalla nuź chïkan, nïź qhara niźaśa nïź qhxocha thëśićha. 41 Xalla ni źoñinakaki quś phiya śaqaśkhisnatćha niźtami anapanź kiriyatćha, neqhśtan muspaysi khissiźkhen Jesusaki pewkśićha: –¿Anćhukata ćhhul lulit teqhś źelhxo? 42 Neqhśtan ninakaki tshi taru ch'iś kanka thächićha, niźaśa tshi phalt'i misk'iźtan, 43 neqhśtan Jesusaki ni onanta tanśićha niźaśa ninakaź cheran lulhchićha. 44 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla tïćha weriź anćhukakiś maśinta taqunakaki anćhukatan chika źelhkanaki, tïki watśpantaćha thapa ti wethkiśtan, ni Moisés lïkiś khjirtanakami, niźaśa ni Yöś kuchanźkita chïñinakź liwrukiśimi niźaśa Salmu khjirtikiśimi. 45 Neqhśtan ninakź śiś achaki khetźintaćha ni khjirtanaka näśnaxu. 46 Niźaśa ninakźkiś khichićha: –Tuź khjirtaćha ni Mesiaski tikhśpantaćha, niźaśa tikhśikiśtan chheph maxkhiśtan jakatatśpanćha, 47 Jerusalén wathkiśtan qallantiśtanćha, niźaśa nïź thükiś thapa chawkh wathkhutñi maśinta khiśtanćha Yöśkin kiriyaxu, niźaśa nïź Yöśkin kiriyakiź nïki ninakź ujkiśtan pertunta khiśxapa, 48 anćhukki thapa ti ćhhultaqinakźkiśtan cherchinćhukćha, niźaśa anćhukki maśinśtanćha. 49 Niźaśa werhki weth epiź wethkiś taqu onźta, anćhukakiś kuchanźkaćha. Niźaśa anćhukki Jerusalén chawkh wathkiś eklakićha, tsewktan thonñi Yöś aśi tanśkama. 50 Neqhśtan Jesusaki Jerusalén chawkh wathkiśtan nïź thaxinta źoñinaka jessićha Betania khita qolta wathkin, neqhśtan nïź qhara wäźku khichićha, Yöś anćhukakiś yanapila. 51 Niźaśa nuź yanapila chïkanpacha, ninakźkiśtan t'aqsićha niźaśa tsewkchukpacha chhichtaćha. 52 Xalla ninakaki Yöśkin amtiźku, Jerusalén watha añcha chipa kephchićha. 53 Niźaśa ninakaki śapuru Timlukin oqatćha Yöś thü aynaqi niźaśa Yöś yanapila khikan, xalla nuźox khila. 1 Ima ti yoqa qallantiśkiśiki ni taqupan źelatćha; niźaśa ni taquki Yöśtantaćha niźaśa Yöśtaćha ni taquki. 2 Xalla ni taquki, ni qallantiśkiśiki Yöśtanpantaćha. 3 Niźaśa Yöśki nïźtan thapa ti ćhhultaqinaka pächićha; ana nïźtan pätaki anaź yaqha pätaki źelhćha. 4 Xalla ni źetiki nïźkiśtaćha, niźaśa ni źetiki źoñinakź qhanataćha. 5 Ti qhanaki ni sumchi laqhkiś qhanćha, niźaśa ni sumchi laqhaki ana ti qhana thësi atchićha. 6 Niźaśa Yöś kuchanźkita tshi źoñi Juan khita źelatćha 7 xalla ti źoñiki tshi cherñiźtaqaś ni qhankiśtan maśñi thonchićha, niźaśa thappacha nïź chïtakama kiriyaxu. 8 Niźaśa ni Juanki anataćha ni qhana, ans ni qhankiśtan maśnaxu kuchanźkitataćha. 9 Xalla ni źoñinakźkiś cheqpacha qhanñiki, ti yoqkin thonatćha. 10 Xalla ni Taquki ti yoqkiśtaćha, niźaśa ti yoqaki nïźtan pätaćha, xalla ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki ana paxchićha. 11 Niźaśa perśun yoqa thonchićha, neqhśtan nïź wathchiś źoñinakaki ana ni tanśićha. 12 Xalla ni tanśñinakaki niźaśa nïźkiś kirïñinakaki, ninakaki nïź aśi thätaź khekićha, niźaśa nïź cheqan Yöś Mati khitaź khekićha. 13 Niźaśa tinakaki anaćha lhokhkiśtan mathta, niźaśa anaź xañchiź pektakama niźaśa anaź luktaqaź pektakama, ans Yöś pektakamaćha. 14 Xalla ni Taquki źoñi khissićha, niźaśa ućhumnakatan qamchićha ni Yöś śinta Machhki niźaśa nïź śuma oqśñi quś niźaśa nïź werara paxtaćha. 15 Niźaśa Juanki nïźkiśtan maśinchićha, tuź khikan: “Xalla tïźkiśtan werhki chiyatućha, xalla ni weth xaru thonñiki wethkiśtan tshan cheqanaki, xalla nïki wethkiśtan tshan tukipan źelatćha.” 16 Niźaśa nïź añcha śuma quśkiśtan, thappacha ućhumnakki tshi onanchita tanźtaćha tshanti śuma. 17 Xalla ni Yöś lïki, Moisés atkiśtan ućhumnakakiś śiśqatchićha, niźaśa ni źoñi oqśmi niźaśa ni cheqpachaki Jesucriśtuź atkiśtan ućhumnakakiś śiśqatchiki. 18 Niźaśa anaź jëkhmi Yöś cherchiki; nïź śinta Machh alaxaź Yöś cherchiki, niźaśa ni Machhśtan Ephź tshi quśśiśśa, niźaśa nïź ućhumnakakiś paxqatchiki. 19 Xalla tïćha ni Juanź maśintaki, ni judiu jilirinakaki Jerusalenkiśtan kuchanźkichićha ni timlu jilirinaka niźaśa ni levitanaka Juan pewkśñi, jëkhpan ni. 20 Niźaśa Juanki qhanakama chïchićha: –Werhki anaćha Mesías. 21 Niźaśa wilta pewkśićha: –¿Jëkim amxo? ¿Elías Yöśkiśtan chïñamqaya? Juanki qhäśićha: –Werhki anaćha. Ninakaki tshïźtan pewkśićha: –Neqhśtan ¿ni Yöśkiśtan chïñi thonitala xalla nïmqaya? Juanki qhäśićha: –Anaćha. 22 Xalla neqhśtan ninakaki khichićha: –¿Jëkimpan amxo? Werhnakki ti kintu chhichśtanćha ni werhnak kuchanźkiñinakźkin. ¿Amkiśtan qhaźum khexo? 23 Neqhśtan Juanki qhäśićha: –Werhćha ni ch'eqti yoqkin qhawinki: ‘Niźaśa Tatźta tshi śoq'u jikhś khetźinakićha’, xaqhnuź ni Isaías Yöśkiśtan chïñiki chïćhaxa xalla nuźu. 24 Niźaśa ni Juanźkin kuchanźkita źoñinakaki fariseo źoñinakźkiśtantaćha, 25 niźaśa Juanźkiś wilta pewkźićha, tuź khikan: –Amki anamźlax ni Mesías niźaśa ni Elías niźaśa ni Yöśkiśtan chïñimi, ¿qhaźtikiśtanam wawtisxo? 26 Neqhśtan Juanki qhäśićha: –Werhki qhaśtanqaś wawtisućha; niźaśa ućhumnaka taypikiś tshi źoñi źelhćha, xalla ni źoñi anćhukki anaź paxćha 27 xalla nïki weth xaruź thonćha. Niźaśa werhki anal wakiśućha nïź ćhhat chikillami źerśiñiki. 28 Thappacha tinakaki Betania khita yoqkiś watchićha, ni Jordán pujź tuwantuñtan, xalla nikhu Juanki wawtisatćha. 29 Xaqataźpacha, Juanki Jesusa nïźkiś makhatźkan tuź khichićha: “¡Cherźna xalla tïćha ni Yöś üśaki, niźaśa ti źoñinakź ujnaka chhataqakićha! 30 Niźaśa werhki tïźkin chiyutaćha: ‘Weth xaru tshïki thonćha, xalla nïćha wethkiśtan tshan cheqanaki, niźaśa xalla nïki weth tukipan źelatćha.’ 31 Niźaśa werhpacha anal śiśatućha jëkhtaźlax nïki; ans Yöśśa wethkiś qhaśtan wawtisa khichiki, xalla ni Israel wathchiś źoñinaka śiśaxu.” 32 Niźaśa Juanki khichiśaqaśśa: “Werhki ni Espíritu Santu tshi palomaźtaqaś tsewkta yoqkiśtan śhujźkiñi cherchinćha, niźaśa nïź juntuñ źelhñi. 33 Niźaśa werhki anal śiśutaćha jëkhtaźlax nïki; xalla ni werh qhaśtan wawtisaxu kuchanźkiñiki wethkiś khichićha: ‘Amki jëkhźkiśim cheraćhaxa ni Espíritu śhujźkiñi niźaśa nïźkiś źelhñi, xalla nïćha ni Espíritu Santuźtan wawtisñiki.’ 34 Xalla nïki werhćha cherchinki, niźaśa werhki maśnućha xalla tïki ni Yöś Matipanćha.” 35 Xaqataźpacha wilta Juanki nïź pukultan thaxintanakźtanpacha neqhś źelatćha. 36 Neqhśtan Jesusa watñi cherźku, Juanki khichićha: –¡Cherźna xalla nïćha ni Yöś üśaki! 37 Xalla ni Juanź pukultan thaxintanakaki xalla ni chïñi nonśićha, neqhśtan Jesusa apśićha. 38 Jesusaki wirqhutñi qhutźku ninaka apźkiñi cherchićha, neqhśtan ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukki ćhhuluź qhurxo? Ninakaki qhäśićha: –Thaxiñi, ¿xaqhsikin qamñamtaxo? 39 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Picha niźaśa anćhukki cherakićha. Neqhśtan ninakaki apśićha niźaśa xaqhsikin qamñitaźlax xalla ni cherchićha, niźaśa thuñiź śeśike khistan ninakaki ni nöx nïźtan watchićha. 40 Xalla ni pukultankiśtan Juan nonśñiki Andrestaćha Simón Piruź jila, xalla nïki Jesusa apśićha. 41 Neqhśtan Andreski nïź jila Piru qhuri oqhchićha, niźaśa nïźkiś khichićha: –Ućhumnakki Mesías wathźtaćha, (xalla ni thüki khićha Criśtu). 42 Xalla neqhśtan Andreski Simuna chhichchićha xaqhsikintaźlax ni Jesusa xalla nikhu; neqhśtan Jesusaki ni cherźku khichićha: –Amki Simunamqay, ni Jonás mati, am thüki khekićha Cefas (xalla ti thüki khićha Piru). 43 Jesusaki xaqataźu Galilea yoqa oqhś khissićha. Xalla nikhu Felipe śalchićha niźaśa nïźkiś khichićha: –Werh apźka. 44 Xalla ti Felipiki Betsaida khita wathchiśtaćha, niźaśa ni Andrestan Piruźtan ni wathchiś źoñinakaśaqaśtaćha. 45 Neqhśtan Felipiki Natanael qhuri oqhchićha, neqhśtan nïźkiś khichićha: –Ućhumnakki ni Moisés jëkhźkiśtan ni lïkiś khjirchitaźlaxa xalla ni wathźtaćha, niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirta, tuź khetćha: Nïki Jesusa khitaćha, Joseź Mati Nazaret wathchiś. 46 Neqhśtan Natanaelki nïźkiś khichićha: –¿Xaqhnuź ni Nazaret wathkiśtan tshi śuma ulnasaxo? Felipiki nïźkiś qhäśićha: –Pichay cherźkila. 47 Neqhśtan Jesusaki Natanael makhatźkiñi cherźku nïźkiś khichićha: –Xalla teqhś tshi cheqpacha Israel wathchiś thonćha, xalla nïźkiś anaź q'otś źelhćha. 48 Neqhśtan Natanaelki Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Xaqhnuźum am werh paxxo? Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Niźaśa ima Felipiź am qhawźnan werhki am cherchinćha, ni jiwus muntiź qostan. 49 Neqhśtan Natanaelki nïźkiś khichićha: –Thaxiñi, ¡amki Yöś Matimćha, niźaśa amki Israel Reyimćha! 50 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –‘Amki ni jiwus muntiź qostan źelhñi, werhki chïchinla xalla ni chïtaqaśim kirïćha, niźaśa amki ti ćhhultaqkiśtan tshantim cherakićha.’ 51 Niźaśa Jesusaki tshïźtan khichićha: –Cheqpachal khiwćha anćhukki teqhśtanpacha ni tsewkta pacha khetsi cherakićha, niźaśa ni źoñź Machhśkiśtan ni Yöś anjilanaka yawñi niźaśa śhujźkiñi cherakićha. 1 Neqhśtan chheph maxkiśtan tshi śalś phiśta źelatćha ni Caná xochkiś Galilea yoqkiś. Niźaśa Jesusiź mäki neqhśitaćha, 2 niźaśa ni Jesusaki nïź thaxintanakźtanpacha maśintataćha ni śalś phiśtikiś. 3 Neqhśtan ni winuź upstan Jesusiź mäki nïźkiś khichinćha: –Tïnakźtaki anaź iya winu źelhćha. 4 Jesusaki näkiś qhäśićha: –Mämay, ¿qhaźtikiśtanam wethkiś ti chïxo? Werh paxqatś oraki imaź irantiźkićha. 5 Neqhśtan näki ni loqtiñinakźkiś khichinćha: –Anćhukki tïź chïtakamaź päkićha. 6 Xalla neqhśi towqu maś lüś źelatćha qhaś tanśxapa, ni judiu źoñinakaź źkayi quśśiś khis usanaka päśxapa; xalla ni lüśnakkiś tshi piśk uśh chheph p'uñu qhaś luśhñitaćha. 7 Neqhśtan Jesusaki ni loqtiñinakźkiś khichićha: –Ti lüśnakźkiś qhaś śhipźna. Neqhśtan ninakaki ni lüś qhaśtan śhipśićha, 8 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla teqhśtan tshi qoluk kowźna, niźaśa ni phuyirźkin thäźka. Xalla nuź nïź chïtakama pächićha ninakaki. 9 Neqhśtan ni phuyiriki ni qhaśkiśtan tukqatta winu mallśićha, niźaśa nïki anaź śiśatćha xaqhsikiśtan śhiktataźlax ni winuki; ni loqnaqñinakaqaś śiśatćha niźaśa ninakaki qhaś kowchitaćha. Xalla neqhśtan ni phuyiriki ni śalśñi thowa qhawśićha 10 neqhśtan nïźkiś khichićha: –Thappacha ti yoq źoñinakaki ni śuma winupan tuki loqnaqćha, niźaśa ni maśinta źoñinakaź sutpacha likhźtan xalla neqhśtan ni laq'i winu thäśśa. Ans amki ni śuma winu anśkama śhoxchamćha. 11 Xalla tïćha ni Jesusiź chimpu päyi qallantitaki ni Caná xochkiś Galilea yoqkiś, xalla tïźtan nïź aśi thëśićha; niźaśa nïź thaxintanakaki nïźkiś kirïchićha. 12 Xalla neqhśtan Jesusaki Cafarnaúm nïź mätan niźaśa nïź laqhnakźtan niźaśa nïź thaxintanakźtanpacha oqhchićha; xalla nikhu tshi qhaźmax qamchićha. 13 Niźaśa ni judiu źoñinakź Paśku phiśta waxillaź khen, Jesusaki Jerusalén watha oqhchićha. 14 Neqhśtan ni Timlukiś wak turunaka niźaśa üśanaka niźaśa palomanaka tuyñi śalchićha, niźaśa ni päś kampiyñi źoñinaka neqhś julśi źelatćha. 15 Xalla niźtanaka cherźku Jesusaki śqiśkiśtan tshi laśu pächićha, neqhśtan ni Timlukiśtan thappacha ni źoñinaka thirqatchićha, niźaśa ninakź wak turunakaźtanpacha niźaśa üśanakźtanpacha. Niźaśa ni päś kampiyñi źoñinakź päś wichśinchićha niźaśa ninakź miśha thoqźinchićha. 16 Niźaśa ni paloma tuyñi źoñinakźkiś khichićha: –¡Teqhśtan tinaka jesa! ¡Ti weth ephź qhuya ana qhatu qhuya thakśna! 17 Xalla neqhśtan nïź thaxintanakaki ni khjirtikiśtan khuñśićha, ni khjirtaki tuź khetćha: “Añchal am qhuya oqźnućha, weth quśkiś tshi uj asñiźtaqaś aqćha.” 18 Neqhśtan ni judiunakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –Xaśiki tiźtam päla ¿ćhhul chimpum thëźnaki? 19 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Ti Timlu palhźna, niźaśa werhki cheph maxkiś źinźnaćha. 20 Xalla neqhśtan ni judiu źoñinakaki khichićha: –Paqhpik qhalu towqu watkiś ti Timluki qhuytaćha, ¿xaqhnuź amki chheph maxkiś źinźnasaxo? 21 Xalla ni Timlukiśtan chïkuki ni Jesusaki perśun xañchikiśtanź chiyatćha. 22 Xalla neqhśtan nïź jakatattikiśtan nïź thaxintanakaki nïź chïta khuñśićha, niźaśa ni Khjirtanakkiś kirïchićha niźaśa Jesusiź chïtanakami kirïchićha. 23 Jesusaź Jerusalén wathkiś źelan ni Paśku phiśtikiś, niźaśa Jesusa milajrunaka päñi cherźku muspa źoñinakaki nïźkiś kirïchićha. 24 Neqhśtan Jesusaki anaź ninaka kunt'aśatćha, niźaśa Jesusaki thappacha ninaka paxatćha. 25 Niźaśa Jesusaki anaź jëkhmi źoñźkiśtan maśñi pekatćha, niźaśa Jesusapachaź ni źoñinakź quś paxatćha. 1 Niźaśa Nicodemo khita tshi fariseo źoñi źelatćha, ni Nicodemuki cheqantaćha ni judiu źoñinakźkiśtan. 2 Ti źoñiki wën Jesusa thonśñi oqhchićha tuź khikan: –Thaxiñi, Yöś am kuchanźkichi wethnakakiś thaxnaxu śiśućha, niźaśa anaź jëkhmi amiź päta milajru päyi atasaćha, niźaśa Yöś anaź nïźtan khesaź nïki. 3 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cheqpachal khiwćha, xaqhsilta źoñit ana wilta mathta khećhax nïki, anaź ni Yöś irpiś watha cherasaćha. 4 Neqhśtan Nicodemuki Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Xaqnuźupan tshi chawkh źoñiki wilta mathta khesaxo? ¿Niźaśa xaqhnuź mä phuchhkiś luśhasaxo wilta mathta khiśxapaxo? 5 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Cheqpachal khiwćha, ni Espíritu niźaśa ni qhaśkiśtan ana mathtaki, anaź ni Yöś irpiś wathkiś luśhasaćha. 6 Niźaśa źoñźkiśtan mathtaki źoñipanćha; niźaśa Espirituźkiśtan mathtaki espiritupanćha. 7 Niźaśa amki weriź chïtikiśtan ana tsuka: ‘Thappacha wilta mathta khiśtanćha.’ 8 Niźaśa ni thamiki xaqhsikiśtan phujśpekkuź phujćha, niźaśa nïź xora nonźkumi anam śiśśa xaqhsikiśtan thonćhaxa xalla ni thamiki, niźaśa anćhukki anaź śiśśa xaqhsit oqhćhaxa niźaśa xaqhsikiśtan thonćhaxa. Xalla niźtaśaqaśśa ni Espirituźkiśtan mathta źoñinakaki. 9 Neqhśtan Nicodemuki wilta pewkśićha: –¿Xaqnuźupan ti khesaxo? 10 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Amki Israel źoñinaka thaxiñamla, anam ti ćhhultaqinaka śiśqhaźtataxo? 11 Cheqpachal khiwćha werhnakki werhnakaź śiśtanaka palxaychinćha, niźaśa werhnakki cherinćha werhnakaź chertanakkiśtan; niźaśa anćhukki anapanź kirïćha ni werhnakaź chïtanaka. 12 Niźaśa werhki ti yoq ćhhultaqkiśtan palxayan amki anam kirïćha, ¿xaqnuźum kiriyakexo ni tsewkta ćhhultaqkiśtan palxayanxu? 13 “Niźaśa anaź jëkhmi ni tsewkta yoqkin yawchiki, ans ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichiqaś yawchiki, xalla nïki ni źoñź Matićha. 14 Niźaśa Moisesaki ni ch'eqti yoqkin ni śqora tshi tuñkiś waytichićha, xalla niźtaśaqaś ni źoñź Matiki waytita khiś wakiśićha, 15 Niźaśa thappacha nïźkiś kirïchi źoñinakaki anaź qatakićha, ans tshanti wiñay źeti thätaź khekićha. 16 “Niźaśa Yöśki ti yoqkiś źelhñi źoñinaka oqśićha, neqhśtan nïź śinta machhlla kuchanźkichićha, thappacha nïźkiś kirïchinakaki ana tikhźnaxu, ans tshanti wiñay źeti thätaź khekićha. 17 Niźaśa Yöśki nïź Machh ti yoqkiś qamñi źoñinakźkin kuchanźkichićha ti yoqkiś qamñi źoñinaka ana ujkiś thxotsnaxu, ans nïź khen ti yoqkiś źelhñi źoñinaka liwrïta khiśxapa. 18 “Niźaśa ni Yöś Machhkiś kirïñi źoñiki anaź ujchiś khesaćha; xalla ni ana kirïñi źoñiki ujchiśpan khekićha, niźaśa ni Yöś śinta Machhkiś ana kirïtikiśtan. 19 Niźaśa ni ana kirïñi źoñinakaki ujchiś khitapanćha, ninakaź ana śumanaka pätikiśtan, niźaśa ni źoñinakaki ni qhana ti yoqkiś thontikiśtan anapan pekchićha, ans ni qhankiśtan sumchi laqhapan pekchićha. 20 Niźaśa thappacha ni ana śuma päñi źoñinakaki ni qhanapanź ćhhaxwćha, niźaśa ninakaki anapanź ni qhankiś makhatś pekćha, niźaśa ninakaź päta ujnaka ana thëźta khiśxapa. 21 Xalla ni śumanaka päñi źoñiki qhankinź makhatćha, niźaśa nïź pätanakaki Yöś quśkama päta therźnaxu.” 22 Xalla neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźtan judea yoqa oqhchićha, xalla nikhu tshi qhaź max nïź thaxintanakźtanpacha wawtiskan źelatćha. 23 Niźtaśaqaś Juanki wawtisatćha ni Enonkin Salim keźu, xalla nikhuki taź qhaś źelatćha; niźaśa xalla nikhu oqhñi źoñinakaki wawtistataćha. 24 Xalla tinakaki ima Juan karsilkiś makan watchićha. 25 Neqhśtan tshi qhaźultan Juanź thaxintanakźkiśtan, judiu źoñinakźtan ch'ärassićha ni źkayi quśśiś khisqatś uskiśtan, 26 niźaśa Juanźkin chï oqhchićha: –Thaxiñi, ni Jordán pujź nawkchaqtan amtan chika źelhñi źoñźkiśtan amki chïchamla; xaśiki ni źoñiki wawtissa niźaśa thappacha źoñinakaki nïźkinź oqhćha. 27 Juanki ninakźkiś qhäśićha: –Yöś anaź nïźkiś thäsaź nïki, anaź jëkhmi ćhhulchiś khesaćha, 28 Anćhukpachaćha werh chïñi nonśinćhukki, qhanakama tuź khichinćha: ‘Werhki anaćha Mesiastki’, ans nïź tukkiś kuchanźkititćha. 29 Niźaśa ni śalś phiśtikiśiki xalla ni turchiśiki thowaćha; xalla neqhś źelhñi ni thowź maśiki nonźa, xalla nuź chïñi nonźku añchaź chipćha. Xalla niźtaśaqaś werhki añcha quś phiyaćha. 30 Niźaśa nïki cheqan paqś wakiśićha, niźaśa werhki upśtanćha. 31 “Xalla ni tsewkta yoqkiśtan thonñi źoñiki nïćha thappacha ti źoñinakźkiśtan tshanti cheqanaki. Ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki ti yoq ćhhultaqinakźkiśtapanź parlićha. Xalla ni tsewkta yoqkiśtan thonñi źoñiki nïćha thapa ti źoñinakźkiśtan cheqanaki, 32 neqhśtan nïź chertanaka niźaśa nïź nonźtanaka maśinćha; niźaśa anaź jëkhmi nïź chïtanaka katoqćha. 33 Xalla nïź maśinta katokiñi źoñiki, xalla ni źoñiki Yöśki weraraćha khićha; 34 xaqhsilta źoñiźlax Yöś kuchanźkita nïki, Yöś taqunakapanź parlićha, niźaśa Yöśki nïźkiś nïź Espíritu ana mirañaź thäćha. 35 Neqhśtan ni Ephki nïź Machh q'ächićha, niźaśa thappacha ni ćhhultaqinakźkiś irpiś aśi thächićha. 36 Xalla ni Machhkiś kirïchi źoñiki wiñaya źetchiś khekićha; niźaśa ana ni Machhkiś kirïñi źoñiki ana ni źeti cherakićha, ans Yöś źaxwaź nïźkiśiki khekićha.” 1 Ni Jesusaki tama thaxintanakchiś khisñi śiśśićha ni fariseo źoñinakaki, niźaśa Juanźkiśtan tshanti wawtisatćha 2 (xalla ni wawtisñiki anataćha Jesusa, ans nïź thaxintanakaź wawtisatćha). 3 Neqhśtan Jesusaki ni kintu śiśku, Judea yoqkiśtan Galilea yoqa kuttichićha. 4 Xalla ni oqhś jikhśkiśiki Samaria yoqa nuźupan watśtantaćha. 5 Xalla nuź oqhkan ni Samaria yoqkiś tshi Sicar khita watha irantichićha, ni Jacobuki nïź machh Joseźkiś tshi yoqa thächitaćha xalla ni źkatitaćha. 6 Xalla nikhutaćha ni Jacobź tujki. Neqhśtan Jesusaki jikhśkiś oqhkan añcha ötchi ni tujkiś julśićha. Niźaśa ni oraki taypuru waxitaćha. 7 Neqhśtan nïź thaxintanakaź luli ni watha qhayi oqhtan, 8 tsha Samaria źon qhaś kowi thonchinćha, neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –Qhaś onalla. 9 Neqhśtan na Samaritan yoqchiś źonki nïźkiś qhäśinćha: –¿Amki judiu źoñimla qhaźtikiśtan wethkiśtan qhaś mayxo? Werhki Samaritan yoqchiś źonla. Niźaśa ni judiu źoñinakźtan Samaritan źoñinakźtan ana parliñitaćha. 10 Neqhśtan Jesusaki näkiś qhäśićha: –Amki ni Yöś qhaś thäñim śiśasaź nïki, xalla nïki amkiśtanź qhaś mayćha, niźaśa amki nïźkiśtanam mayasaź nïki, xalla nïki źethñi qhaś amkiś thäsaćha. 11 Na mätaq źonki nïźkiś khichinćha: –Tata, amki qhaś kowśxapa ana ćhhulchiśamla, niźaśa ti tujki añcha qosićha: ¿Xaqsikiśtanam wethkiś źethñi qhaś thäsaxo? 12 Wethnaka achchi Jacob ephki ti tuj wethnakalta ekanchićha, ni pachataćha teqhśtan likhñiki niźaśa nïź matinakami niźaśa nïź uywanakami teqhśtan likhñiśaqaśtaćha. ¿Amki nïźkiśtan tshantim khes qhaźtataxo? 13 Jesusaki näkiś qhäśićha: –Thappacha ti tuj qhaśkiśtan likhñi źoñinakaki, wiltaź qhaś pekakićha. 14 Niźaśa ni weriź thäta qhaś likhñi źoñiki, anaź iya wilta qhaś pekakićha. Xalla ni weriź thäta qhaśki ni źoñźkiś tshi qhaś xalśuriźtaqaś khekićha niźaśa wiñay źetchiś khekićha. 15 Neqhśtan na źonki Jesusiźkiś khichinćha: –Tata, wethkiś ni qhaśkiśtanź thälla, neqhśtan werhki ana qhaś pekñi khiśxapa niźaśa ana iya ti tujkin qhaś kowi thonśxapa. 16 Jesusaki näkiś khichićha: –Am luktaqa qhawźka, neqhśtan teqśim thonakićha. 17 Neqhśtan na mätaq źonki qhäśinćha: –Ana luktaqchiśtćha. Jesusaki näkiś khichićha: –Waliqam ana lukchiśtćha khićha; 18 niźaśa amki taxśnuku luktaqchiśamtaćha, niźaśa anś ni amtan źelhñi źoñiki anaćha am luktaqa. Ni amiź chïtaki werarapan chïchamćha. 19 Xalla ti nonźku na mätaq źonki ni Jesusiźkiś khichinćha: –Tata, werhki Yöśkiśtan chïñiźtaqal am nayućha. 20 Niźaśa wethnaka achchi ephnakaki ti kurkiś Yöśkin amtiñitaćha, xaśiki anćhukki khinćhukćha Jerusalén wathaćha Yöśkin amtiś yoqaki. 21 Neqhśtan Jesusaki näkiś qhäśićha: –Werh kiriya kullaka, anćhukalta tshi thuñiź irantiźkićha ana Jerusalén watha oqźku niźaśa ana ti kuru thonźku Yöśkin amtiś khekićha. 22 Niźaśa anćhukki samaritanunaka anaź śiśśa ćhhulkiśtanqaź amtićhani; ans werhnakki śiśućha ćhhulkiśtanqat amtućhani; niźaśa ni liwrïśki ni judiu źoñinakźkiźtanź thonćha. 23 Niźaśa ni orakiź irantiźkićha, xaśiki ni cheqpacha amtiñinakaki werar Ephź Espirituź amtakićha, niźaśa ni Ephki ni amtiñinakaź qhurćha ni amtaxu. 24 Yöśki Espiritućha, niźaśa nïźkiś amtiñinakaki niźtaśaqaś werar Animuźtan amtiśtanćha. 25 Neqhśtan na mätaq źonki nïźkiś khichinćha: –Werhki Mesías thonakeqpan khiwćha (Criśtu khitaśaqaśśa nïki); niźaśa nïki thonźku thappacha ćhhultaqinaka wethnakakiś thaxźnakićha. 26 Neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –Werhćha nïtki, niźaśa werhpachal amtan parlućha. 27 Xalla nuź khen nïź thaxintanakaki irantiźkichićha, Jesusaź na źonatan parlan ninakaki iśpantichićha. Niźaśa ninakźkiśtan ana jëkhmi pewkśñi atchićha ćhhulkiśtanqat na źonatan parlatćhani. 28 Neqhśtan na źonki näźa qhaś kowś śhikhaña ekku watha oqhchinćha, ni źoñinakźkin maśñi: 29 –Oqhla ni źoñiź cherźkila, ni źoñiki weriź chïtanaka thappacha qhäśićha. ¿Anax nïki ni Mesías khesaya? 30 Neqhśtan ni wathkiśtan ni źoñinakaki oqhchićha, Jesusa xaqhsikintaźlaxa xalla nikhu. 31 Ima ni źoñinakaź thonan nïź thaxintanakaki nïźkiś rokchićha: –Thaxiñi, tshi qhaźtallameqaś lulhźnalla. 32 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Wethtaki yaqha luliź źelhćha, anćhukki anaź ni luli paxćha. 33 Neqhśtan nïź thaxintanakaki ninakporaź pewksasatćha: –¿Tïźta luli śhikantax khesaya? 34 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla ni weth luliki, ni werh kuchanźkiñiź quśkama päśtanćha niźaśa nïź lanqśnaka źerśtanćha. 35 Niźaśa anćhukki khićha: ‘Paqhpik jïś phalhtićha ni śqala axśkinaki’; niźaśa werhki khiwćha ni śqal yoqa cherźna ni śqalaki axśuka welhśićha. 36 Xalla ni śqala lanqśñi źoñiki pakaź tanźnakićha, niźaśa ni axźta ćhheriki wiñay źeti xapaćha, niźaśa ni ćhhakhñi źoñiki ni axśñi źoñźtan chikapachaź chipakićha. 37 Ni śuma chïtaki, tuź khićha: ‘Yaqhapanakaki ćhhakhćha, niźaśa yaqhapanakaśti axźa.’ 38 Niźaśa werhki axśñi anćhuk kuchanchinćha ana anćhukaź lanqźtikiś; niźaśa yaqha źoñinakaćha ni lanqśiki, niźaśa anćhukki ninakź lanqźtikiś luśhśinćhukćha. 39 Neqhśtan wakchi ni Samaria yoqchiś źoñinakaki Jesusiźkiś kirïchićha, na źonaź tuź chïtikiśtan: “Weriź chïtanakaki thappacha qhäśićha.” 40 Xalla neqhśtan ni Samaria yoqchiś źoñinakaki Jesusiźkiś rokt'ichićha ninakźtan qamt'axu. Neqhśtan Jesusaki pukmax ninakźtan qamt'ichićha, 41 niźaśa wakchi źoñinaka nïź taqu nonźku nïźkiś kirïchićha. 42 Niźaśa na źonakiś khichićha: –Werhnakki anal amiź chïtaqaś kiriyućha, ans werhnak pachaź ni chïñi nonśinki niźaśa nïćha ti yoq źoñinaka liwrïñiki. 43 Jesusaki puk maxkiśtan ni Samaria yoqkiśtan Galilea watha oqhchićha. 44 Niźaśa Jesusapachaź chïchiki, nïź perśun wathkiś ni Yöśkiśtan chïñinaka ana tanśñićha. 45 Neqhśtan Galilea watha irantitan, ni Galilea źoñinakaki Jesusa thapa quśtan tanśićha, niźaśa ni źoñinakaki Jerusalén Paśku phiśtaśaqaś oqht xalla nikhu ni Jesusiź thapa pätanaka chertqalćha. 46 Neqhśtan Caná qolta watha Galilea yoqa kephchićha, xalla ni qhaś winu tukqattaź nikhu. Xalla ni Cafarnaúm wathkiś tshi reyź chawkh śultatź machh läkhichitaćha. 47 Neqhśtan Jesusaź Judekiśtan Galilea watha thontan, ni chawkh śultatuki Jesusa thonchi śiśku ni rokt'i oqhchićha, nïź qhuya thonźkaxu niźaśa nïź machh ćhhetinźinaxu, niźaśa nïź machhki tikhś maya läkhichitaćha. 48 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Ana ni chimpunaka niźaśa milajrunaka cherźku, anćhukki anaź kirïtasaćha. 49 Neqhśtan ni chawkh śultatuki ni Jesusiźkiś khichićha: –Tata, ima weth machh tikhźnan thonźkalla. 50 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Am qhuya kepa; niźaśa am machhki źetćha. Neqhśtan ni źoñiki Jesusiź chïta kirïźku kephchićha. 51 Niźaśa nïź qhuya kepan, nïź uywitanakaki ni śali thonchićha tuź khikan: –¡Am machhki źetćha! 52 Neqhśtan ni chawkh śultatuki pewkśićha ćhhul ora weth machh upalla khissitaxo, niźaśa ninakaki qhäśićha: –Śeśku taypuruź thoqźtan nïź ćh'ulhñi konaki apaltissićha. 53 Neqhśtan ni läź ephki khuñśićha ni Jesusiź chïta ora: “Am machhki źetćha”; neqhśtan nïmi nïź qhuy źoñinakami thappacha Jesusiźkiś kirïchićha. 54 Xalla tïźtan piśk wilta ni chimpu thëśićha, ni Judeakiśtan Galilea oqhkan. 1 Ni judiu źoñinakź phiśta irantiźkitan, niźaśa Jesusaki Jerusalén watha kephchićha. 2 Jerusalén wathkiś ni üśi luśh śana khitataćha, xalla ni źkati tshi ćhaka źelatćha, hebreo tawqkiśtan Betzatá khita, xalla nïki taxśnuku śanchiśtaćha. 3 Xalla neqhśi wakchi lä źoñinaka źelatćha śuranaka, kojunaka, niźaśa śuchunaka, ninakaki ni qhaś qisñi thewźnatćha. 4 Niźaśa aźqtan aźqtan ni ćhakkiś tshi anjila śhujźkiñitaćha neqhśtan ni qhaśki qisñitaćha, ni qhaś qistan tuki thxotsñi źoñiki nïź ćhhul konkiśtanami źethñitaćha. 5 Xalla neqhśi tshi chheph qhalu ocho wata läkhichi źoñi źelatćha. 6 Niźaśa Jesusaki ni lä źoñi aphchi cherźku, niźaśa nïź aźqa wata lä ñakñi śiśku nïźkiś pewkśićha: –¿Amki źethśim pekya? 7 Ni lä źoñiki nïźkiś qhäśićha: –Tata, anaź jëkhmi werh ti ćhakkiś thxotśñi źelhćha ni qhaś qisanaki. Śapa luśhpektaki yaqhaqaź weth tuki luśhśa. 8 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Niźaśa źäźna, am pirsata waytiźku oqa. 9 Xalla ni orapacha ni lä źoñiki źethchi khissićha, nïź pirsata waytiźku oqhlayi qallantichićha. Ni nöxiki śawatu jejś thuñi taćha, 10 neqhśtan ni judiu źoñinakaki ni ćhhetinta źoñźkiś khichićha: –Töxiki jejś thuñi śawatućha; amki anam ni pirsata xöxöwasaćha. 11 Xalla ni źoñiki ninakźkiś qhäśićha: –Xalla ni werh ćhhetiñi źoñiki wethkiś khichićha: ‘Am pirsata waytiźku oqa.’ 12 Neqhśtan ninakaki pewkśićha: –¿Jëkhpan ni amkiś nuź khichixo: ‘Ni am pirsata waytiźku oqa khikanxo’? 13 Niźaśa ni źoñiki anaź śiśatćha jëkhźlax ni ćhhetinchi, neqhśtan Jesusaki neqhś źelhñi źoñinakźkiśtan qatchićha. 14 Xalla neqhśtan Jesusaki Timlukiś ni źoñźtan śalźku nïźkiś tuź khichićha: –Niźaśa amki źetchamćha, xaśiki nonźna anam iya uj päkićha ana wilta tshanti niźtikiś thxotsxapa. 15 Neqhśtan Jesusa ni ćhhetiñi śiśku oqhchićha, niźaśa ni judiu źoñinakźkiś maś maśśićha, 16 Neqhśtan ni Jesusaź niźtanaka śawatu päñiź khen, ni judiu źoñinakaki Jesusa qhuratćha konśxapa, 17 xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Weth Ephki tiraź lanqźa, niźaśaqaś werhki lanqźnućha. 18 Neqhśtan Jesusaki ni śawatu jejś thuñkiś ana lanqś lanqźtikiśtan, niźaśa Yöśki weth perśun Ephćha khichiśaqaśśa niźaśa Yöś irataź khïkhićha, xalla niźtikiśtan ni judiu źoñinakaki Jesusa konśpekatćha. 19 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: “Cheqpachal khiwćha ni źoñź Matiki anaź perśunpacha ćhhulumi päyi atasaćha, ans ni Epiź pätanaka päćha. Niźaśa thapa Epiź pätanakaki, niźtaśaqaś nïź Machhki päćha. 20 Niźaśa ni Ephki nïź Machh q'ächićha, neqhśtan nïź päyinakaź nïźkiś thëźa; niźaśa tshanti paqh ćhhultaqinakaź anćhukakiś thëźnakićha niźaśa anćhukki iśpantakićha. 21 Niźaśa ni Ephki tikhśinakźkiśtanź jakatatsqatźku źeti thäćha, xalla niźtaśaqaś nïź Machhki xaqhsiltaqat pekćhani xalla nïźkiś źeti thäćha. 22 Niźaśa ni Ephki anaź jëkhmi juchjiptayćha, ans nïź Machhkiś thächićha ni juchjiptayś aśi, 23 niźaśa thappacha ni Machh amtiśtanćha xaqhnuź Efesios amtiślaxa xalla niźtaśaqaś. Xalla ni Machh ana amtiñiki ni kuchanźkiñi Efesios anaśaqaś amtićha. 24 “Niźaśa cheqpachal khiwćha ni weth taqu nonśñinakaki niźaśa ni werh kuchanźkiñiźkiś kirïñiki wiñay źetchiś khekićha; niźaśa ana ujchiś khekićha, neqhśtan ni tikhśkiśtan źetkin watchićha. 25 Niźaśa cheqpachal khiwćha ni orakiź thonćha niźaśa anśićha ni oraki, xalla neqhśtan ni tikhśinakaki ni Yöś Machh xoraź nonźnakićha; niźaśa ni nonśñinakaki źetakićha. 26 Niźaśa ni Ephki perśunpacha źetchiśśa, niźtaśaqaś nïź Machhkiś perśunpachkiś źetchiś thächićha, 27 niźaśa źoñź Matiź khen ni juchjiptayś jiliri thätaćha. 28 Niźaśa anćhukki anaź tinaka iśpantakićha, xalla ni oraki waxź irantiźkakićha thappacha ni tikhśinakaki nïź xoraź nonźnakićha 29 niźaśa ni śuma pächi źoñinakaki ninakź puykiśtanź ulnakićha, neqhśtan jakatatakićha źetchiś khiśxapa; niźaśa ni ana śuma pächi źoñinaklaki jakatatakićha ujkiś thxotta khiśxapa. 30 “Niźaśa werhki anal weth quśkama päyi atasaćha. Werhki weth Epiź chïtakama juchjiptayućha niźaśa weth juchjiptayśki cheqpachaćha, niźaśa anal weth quśkama oqućha ans werh kuchanźkiñi Ephź quśkamal oqućha, 31 niźaśa werhki weth tukatul chiyasaź nïki, ni weriź chïtaki anaź cheqpacha khesaćha. 32 Niźaśa yaqhaź wethtukatu chïñiki źelhćha, niźaśa ni weth tukatu chïñiź chïtaki cheqpachapanćha. 33 Niźaśa anćhukki Juanźkin pewkśñi kuchanchinćhukćha, niźaśa nïki cheqpachś tukatu chïchićha. 34 Niźaśa werhki anal yaqha źoñinakaź chïta katoqućha. Niźaśa werhki anćhuk liwrïta khiśxapal chiyućha. 35 Neqhśtan ni Juanki tshi michaźtaqaś qhanatćha, niźaśa anćhukki tshi qolukuqaś nïź qhankiś chipśpekchinćhukćha. 36 Niźaśa wethtaki źelhćha Juanźkiśtan tshanti weth tukatu chïñi. Niźaśa Ephki nïź luraśiśnaka wethkiś thächićha, ni chïtakama wataxu, niźaśa weriź päta ćhhultaqinakaki wethkiśtanź thëźa, niźaśa Ephki werh kuchanźkichićha. 37 Niźaśa ni Ephki werh kuchanźkichićha, weth tukatu maś maśnaxu niźaśa anćhukki ana cherchinćhukćha, niźaśa nïź xorami anapan nonśinćhukćha, 38 Niźaśa anćhukki anaź nïź taqumi katoqićha, niźaśa anćhukki anaź ni Epiź kuchanźkita kirïćha. 39 Niźaśa anćhukki ni khjirtanaka śuma owallat śiśpekćha, xalla neqhśi anćhukki ni wiñay źeti śalśpekćha; niźaśa ninakaź wethkiśtan palxayñiki. 40 Niźaśa anćhukki anaź wethkin thonśpekćha ni źetchiś khiśxapaki. 41 “Werhki ni źoñinakź qhana anal tanźnasaćha. 42 Niźaśa werhki anćhuk paxućha anćhukki ana Yöś irata oqśñi quśśiśćhukćha. 43 Niźaśa werhki weth Ephź thükiś thonchinćha, neqhśtan anćhukki anaź werh tanśpekćha; niźaśa yaqhaź perśun thükiś thonasaź nïki anćhukki nïź tanźnasaćha. 44 Niźaśa anćhukporaź aynaqassa, neqhśtan anćhukki anaź ni cheqpacha thonñi Yöś aśi qhurćha. ¿Xaqnuźupan anćhuk kiriyasaxo? 45 Niźaśa werhki anal weth Ephź tukkiś anćhuk kijaćha; xalla ni Moisespachaćha lï kijñiki, niźaśa anćhukki nïź khjirtikiś quś thächinćhukćha. 46 Niźaśa anćhukki Moisés lïkiś kiriyasaź nïki wethkiśśaqaś kiriyasaćha, niźaśa Moiseski wethkiśtan khjirchićha. 47 Anćhukki ni Moisés khjirta anaź kirïćha, ¿xaqhnuź anćhukki weriź chïta kiriyakexo?” 1 Xalla teqhśtan Jesusaki Galilea qotź nawkhtuñtan oqhchićha, ni qotaki Tiberias khitaśaqaśtaćha. 2 Niźaśa ni lä źoñinaka ćhhetiñi cherźku niźaśa chimpunaka cherźku tama źoñinaka ni apśićha. 3 Neqhśtan Jesusaki tshi kuru yawchićha xalla neqhśi nïź thaxintanakźtan julśićha. 4 Niźaśa ni judiu źoñinakź Paśku phiśta waxillataćha. 5 Neqhśtan Jesusaki ni tama źoñinaka apźkiñi cherźku, Felipźkiś khichićha: –¿Ti tama źoñinaka thäśxapa xaqhsikiśtanź t'anta qhayakiya? 6 Xalla ni Jesusaki ni Felipe yanśxapaqaś nuź chiyatćha, niźaśa Jesusapachaź ćhhulu päćhaxa ni źoñinakźtan xalla ni śiśatćha. 7 Neqhśtan Felipiki nïźkiś qhäśićha: –Niźaśa piśkwatha thuñi lanqźta päśtan t'anta qhaytaki, anaź śapamayniźkiś tshi qhaźtakamallami wakasaćha. 8 Ni thaxintanakźkiśtan Andrés khita Simón Piruź jilaki Jesusiźkiś khichićha: 9 –Teqhś tshi uśha taxśnuku śiwat t'antichiś niźaśa piśk ch'iśśiś źelhćha; xaśiki, ¿qhaźt ti tama źoñinakźkiś wakasaxo? 10 Neqhśtan Jesusaki qhäśićha: –Thappacha ti źoñinaka julsqata. Niźaśa ni yoqaki añcha paśtu yoqataćha, xalla neqhśi taxśnukuqhalu watha źoñinaka julśićha. 11 Neqhśtan Jesusaki t'anta tanźku Yöśkin sparakiź khichićha, niźaśa neqhś julśi źelhñi źoñinakźkiś toxźinchićha. Neqhśtan niźtaśaqaś thappacha ni ch'iś toxźinchićha ninakź pektakama. 12 Neqhśtan ni źoñinakaź chheqhtan, Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Ni źethchinaka aptaśka ana inaru pasnaxu. 13 Niźaśa ninakaki śiwat t'anta źetchinaka aptaśku, qhalu piśkchiś kanaśta śhipchićha. 14 Niźaśa ni źoñinakaki ni Jesusaź päta cherźku khichićha: –Cheqpacha ni Yöśkiśtan chïñi ti yoqkiś thonax khitapantala, xalla nïla tïki. 15 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa ana khiñi ana khiñi rey thulś pekatćha, xalla ni näśku Jesusaki ninakźkiśtan saraqchićha śina khisxapa wilta paqh kuru yawchićha. 16 Jesusiź thaxintanakaki thuñiź qattan qotqhutñi śhujchićha, 17 Niźaśa ninakaki tshi walsikiś luśhku ni qota qaqi qallantichićha Cafarnaúm qhutñi; ni oraki sumchitaćha niźaśa Jesusaki imaź kephźkatćha. 18 Xalla nuź ninakaź qaqan ni thamiź khen, ni qotqhaśki muspa lhxoqhi tshithchićha. 19 Niźaśa ninakaź tshi tupu sqoluk jilanchiś oqan, ninakaki Jesusa cherchićha qhaś juntuñ ninakź walsi qhutñi thonñi, neqhśtan ninakaki eqhsićha. 20 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Werhćha anćhukki anaź tsuka. 21 Xalla neqhśtan ninakaki thapa quśtan ni walsikiś tanśićha, neqhśtan ninakaki xaqhsikint oqatćhaxa xalla nikhu oralla ni qhoñ yoqa irantichićha. 22 Neqhśtan ni qotź nawkhtuñtan eklichi źoñinakaki xaqataźu näśićha, xalla neqhś śintalla źelhñi walsikiś ni thaxintanakaki oqht, niźaśa ni Jesusaki ana ni thaxintanakźtan ni walsikiś oqht. 23 Neqhśtan Tiberias chawkh wathkiśtan yaqha walsanaka irantiźkichićha, xalla nïki Yöśkin sparakiź khiźku t'anta lulhta yoq źkatitaćha. 24 Neqhśtan Jesusa niźaśa nïź thaxintanaka ana źelhñi nayźku, ni źoñinakaki ni walsanakkiź luśhku Cafarnaúm Jesusa qhuri oqhchićha. 25 Niźaśa ninaka qotź nawkhtuñtan irantiźku, Jesusa śalchićha neqhśtan nïźkiś pewkśićha: –Thaxiñi, ¿ćhhul ora teqhś thonchamtaxo? 26 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukakiś cheqpachal khiwćha, anćhukki chheqi lulhchinćhukćha xalla neqhśtanź werh qhurćha, ans anćhukki ana ni chimpunaka katoqchinćhukćha. 27 Niźaśa anćhukki ni miransñi ćhherkiśtan ana lanqźna, ans ni wiñaya thurñi ćhherxapa lanqźna, xalla nïki ni źoñź Matiź thäkićha, niźaśa Yöś Ephki nïźkiś chimpichićha. 28 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Ni Yöś śuma kintu parliśxapa werhnakki ćhhulut päśt wakiśasaxo? 29 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Yöśki nïź kuchanźkita źoñźkiśqaś kirïñi pekćha, nïćha ni päś wakiśiñiki. 30 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusiźkiś pewkśićha: –¿Amki wethnakakiś ćhhul chimpum theźnas, werhnakki xalla ni cherźku amkiś kiriyasaćha? ¿Ćhhulut am luraśiśnakaxo? 31 Wethnaka achchi ephnakaki ni ch'eqti yoqkin maná lulhchićha, xalla ni khjirtaki tuź khićha: ‘Tsewkta yoqkiśtan t'anta lulhqatchićha.’ 32 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukakiś cheqpachal khiwćha, Moisesaki anaćha ni tsewkta yoq t'anta thächiki, ans weth Ephćha ni werar tsewkta yoq t'anta thäñiki. 33 Xalla ni Yöś t'antaki ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichićha, niźaśa nïćha ti źoñinakźkiś źeti thäñiki. 34 Neqhśtan ninakaki nïźkiś maychićha: –Tata, wethnakakiś ni t'antapanź thälla. 35 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Werhtćha ni źetchiś t'antitki. Xalla ni wethkin thonñiki anaź wira ćhheri eksqatakićha; niźaśa ni wethkiś kirïñiki anaź wira qhaś pekakićha. 36 Niźaśa werhki anćhukakiś chïchinla, anćhukki werh cherźkumi anapanź werh kirïćha. 37 Niźaśa thappacha weth Epiź wethkiś thätaki wethkiśpanź thonakićha, niźaśa ni wethkiś thonñiki anal śawnku chhetqataćha. 38 Niźaśa werhki anaź weth quśkama päyi ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichin, ans werh kuchanźkiñi Ephź quśkama päyi thonchinćha. 39 Xalla ni thapa quśtan Epiź werh kuchanźkitaki, niźaśa nïź wethkiś thätaki anal thatnaćha, ans ni tukuśiñi thuñkiś jakatatakićha. 40 Xalla tïćha ni werh kuchanźkiñiź quś pekaki, thappacha ni Yöś Mati cherśñinaka niźaśa nïźkiś kirïñinaka wiñay źetchiś khekićha; niźaśa werhki ni tukuśiñi thuñkiśiki jakatatsqattaćha. 41 Niźaśa ni Jesusaki thurt'ichićha: “Werhtćha ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichi t'antitki.” Xalla neqhśtan ni judiu źoñinakaki Jesusiźxapa chuchchićha: 42 Niźaśa tuź khikan: –¿Anax ti Jesusaki ni Joseź machhxo? Niźaśa ućhumnakki tïź mä ephź paxla. ¿Qhaźt tïśti ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichinćha khesaxo? 43 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni chuchiź apatata. 44 Niźaśa ni werh kuchanźkiñi Epiź ana śhikanaki, anaź jëkhmi wethkin thonasaćha, niźaśa werhki ni tukuśiñi thuñkiśiki jakatatsqattaćha. 45 Xalla ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirtaki tuź khićha: ‘Yöśki thapatiźkiś thaxźnakićha.’ Niźaśa ni Ephźkiśtan thappacha nonśñi źoñinaka niźaśa nïźkiśtan katoqiñinakaki wethkinź thonćha. 46 “Niźaśa anaź xaqhsiltami ni Efesios cherchiki; xalla ni Yöśkiśtan thonñiqaś ni Efesios cherchiki. 47 Xaśiki anćhukakiś cheqpachal khiwćha, xalla ni wethkiś kirïñiki wiñay źetchiśśa. 48 Niźaśa werhtćha ni źeti thäyin t'antitki. 49 Xalla ni ch'eqti yoqkin anćhuka achchi ephnakaki maná lulhchićha, niźaśa nuź lulhźkupachami tikhśićha; 50 Niźaśa werhki ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkiñi t'antikiśtan chiyućha, niźaśa xaqhsiltat ti t'antikiśtan lulaćhaxa anaź tikhźnasaćha. 51 Werhtćha ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichi źethñi t'antitki; niźaśa xaqhsiltat ti t'antikiśtan lulaćhax nïki wiñayaź źetakićha. Ni weriź thäś khita t'antaki weth xañchićha. Niźaśa werhki ti źoñinakź źetxapal thäćha.” 52 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki ninakpora ch'ärassićha tuź khikan: –¿Xaqnuźt tïki tïź perśun xañchi ućhumnakakiś lulhśxapa thäsaxo? 53 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cheqpachal khiwćha anćhuk anaź ni źoñź Matź xañchi lulakiź nïki, niźaśa anaź nïź lhokhmi likakiź nïki, anćhukki ana źetchiś khekićha. 54 Niźaśa weth xañchi lulhñiki niźaśa weth lhokh likhñiki wiñaya źetchiśśa; niźaśa werhki ni tukuśiñi thuñkiś jakatatsqattaćha. 55 Niźaśa weth xañchiki cheqan ćhherićha, niźaśa weth lhokhki cheqan likhśa. 56 Niźaśa ni weth xañchi lulhñiki niźaśa weth lhokh likhñiki, wethtan chikapachaź qamćha, niźaśa werhki nïźtan chikapachal qamućha. 57 Niźaśa ni werh kuchanźkiñi Ephki źetchiśśa, niźaśa werhki nïź khen źetućha, niźtaśaqaś ni wethkiśtan lulhñiki weriź khen źetakićha. 58 Xalla tïćha ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkichi t'antaki. Xalla ti t'antaki anaź ni anćhuka achchi ephnakaź maná t'anta lulhta irataki, ni t'anta lulhźku ninakaki tikhśićha; niźaśa ti t'antikiśtan lulhñiki wiñayaź źetakićha. 59 Jesusaki ni Cafarnaúm akhs qhuykiś ti ćhhultaqinaka thaxinchićha. 60 Xalla ti thaxintanaka nonźku wakchi ni Jesusa apśñi źoñinakaki tuź khichićha: –Xalla tïź chïta taqunakaki añcha ch'amaćha; ¿jëkit ti nonźnasaxo? 61 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanaka chuchñi nayźku, ninakźkiś pewkśićha: –¿Ti chïta anćhukakiś ćhhaxwqatqaya? 62 ¿Ni źoñź Mati tuki xaqhsikintaźlaxa xalla nikhu yawñi cherźku, anćhukki qhaźźa khesaxo? 63 Niźaśa ni Espiritućha źeti thäñiki; xalla ni źoñiź thätaki anaź ćhhulxapami wakiśićha. Niźaśa ni weriź chïta taqunakaki Espiritućha niźaśa źetićha. 64 Xalla teqhś anćhukakiśtan ana kirïñi źoñiź źelhćha. Niźaśa Jesusaki tukitanpacha śiśatćha xaqhsilta źoñinaka ana nïźkiś kiriyaćhaxa, niźaśa jëkhtaźlax ni millk'untiñimi. 65 Neqhśtan Jesusaki wilta khichićha: –Xalla niźtikiśtan anćhukakiś chïchïnćha anaź jëkhmi wethkin thonasaćha, anaźlax weth Epiź qhawźta nïki. 66 Xalla neqhśtan ni Jesusa apśñi thaxintanakaki ana iya Jesusa apśićha, niźaśa ana iya niźtan oqhlayatćha. 67 Neqhśtan Jesusaki nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukśaqaś saraqś pekya? 68 Neqhśtan Simón Piruki nïźkiś qhäśićha: –Tata, ¿werhnakki jëkhźkint oqasaxo? Amki wiñay źetchiś taqunakchiśśamćha. 69 Niźaśa werhnakki amkiś kirïchinćha, niźaśa am śiśućha amki Criśtumćha źethñi Yöś Matimćha. 70 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Werhki anax anćhuk qhalu piśkchiś illśinxo? Niźaśa anćhukakiśtan tshïsuñaki saxraćha. 71 Xalla nuź chïkuki Jesusaki Judas Iscarioti Simunź machhkiśtanź chiyatćha, nïtaćha Jesusa millk'untiñiki, niźaśa nïki qhalu piśkchiś thaxintanakźkiśtantaćha. 1 Xalla neqhśtan Jesusaki Galilea yoqaran oqhlayatćha. Niźaśa ana ni judea yoqkiś oqhlayś pekchićha, ni judiu źoñinakaź ni konśxapa qhuran. 2 Neqhśtan ni judiu źoñinakź śhujlla qhuyś phiśta waxillaź irantiźkatćha, 3 niźaśa nïź laqhnakaki nïźkiś khichićha: –Amki ana teqhś ekla judea yoqa oqa, niźaśa ni am apśñinakaki xalla nikhu ni amiź pätanaka śaqax cherla. 4 Niźaśa tshi paxta khiś pekñiki anaź xamaśit ćhhultaqinaka päsaćha. Amki waxim tiźtanaka päla thapa ti źoñinakź tukkiś pälla. 5 Nuź chïkuki nïź laqhnakaki anaź nïźkiś kiriyatćha. 6 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Weth oraki imaź irantiźkićha, niźaśa anćhukaltaki ćhhul orami thakśtapanqaśśa. 7 Niźaśa ni ana Yöś kirïchi źoñinakaki anaź anćhuk ćhhaxwasaćha; ans ni źoñinakaki werh ćhhaxwćha, niźaśa werhki ni ana śuma päñi źoñinakź ujnaka qhanal khiwćha. 8 Niźaśa anćhukqaź ni phiśta oqa, werhki anal oqaćha; niźaśa weth oraki imaź irantiźkićha. 9 Xalla ti chïźku Jesusaki Galilea wathkiś eklichićha. 10 Neqhśtan nïź laqhnakaź oqhtan, Jesusaki xamaśit ni phiśta oqhchićha. 11 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki ni phiśtikiś qhuraćha tuź khikan: –¿Xaqsikint khes ni źoñixo? 12 Niźaśa ni tama źoñinakaki añcha nïźkiśtan parlatćha: Yaqhapa źoñinakaki khetćha: “Nïki añcha śuma źoñićha”; niźaśa yaqhapa źoñinakaśaqaś khetćha: “Nïki ana śumaćha źoñi millk'untiñićha.” 13 Niźaśa ni judiu źoñinakaki Jesusiźkiśtan ana qhanakama parlatćha, ni judiu chawkh jilirinaka eqhsku. 14 Neqhśtan ni Jesusaki phiśta taypi khisnan Timlukiś luśhku thaxni qallantichićha. 15 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki iśpantichi, tuź khetćha: –¿Ana isturiyźku xaqhnuź añcha tiźtanaka ti śiśxo? 16 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Weth thaxinśki anaź wethta, ans ni werh kuchanźkiñiźtaćha. 17 Niźaśa xaqhsiltat Yöś quśkama päśpekćhaxa xalla nïki, weth thaxinś paxasaćha Yöśkiśtan thonćhaxa uśh weth quśkamat pawućhaxa. 18 Xalla ni perśun quśkiśtan chïñi źoñiki, ni źoñinaka ni mintaxuqaś chïćha; xalla ni kuchanźkiñiź śuma taqu qhurñiki werarapanź chïćha, niźaśa nïźkiśiki anaź toskar taquki źelhćha. 19 “¿Moisesaki anax anćhukakiś werar lï thächixo? Neqhśtan anćhukki anapan ni lï kaśśinćhukćha. ¿Qhaźtikiśtanź werh konś pekxo?” 20 Neqhśtan ni źoñinakaki nïźkiś qhäśićha: –¡Amki anaśum yenqhaź tantamqaya! ¿Jëkit am konś pekxo? 21 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Ni weriź śinta milajrulla ni jejś thuñkiś pätikiśtan, anćhukki thappachaź iśpantićha. 22 Niźaśa Moiseski anćhukakiś chïchićha ni źoñi chimpiś usa waqaychaxu, (xalla tïki anaź Moiseskiśtan thonatćha ans ni achchi ephnakźkiśtanź thonatćha), niźaśa anćhukki ni wawź qhxeśqi źerañi xañchilla śhapinćhukćha ni śawatumi. 23 Niźaśa anćhukki ana ni Moisés lï aqślayku ni śawatu jejś thuñkiśimi ni źoñi chimpiś päyinćhukćha, ¿qhaźtikiśtanź wethxapa źaxwxo ni śawatu jejś thuñkiś tshi lä źoñi liwjpacha nïź konkiśtan ćhhetintikiśtanxo? 24 Niźaśa anćhukki anaź ni źoñź chercherkiśtanqaś juchjiptaya. Niźaśa źoñi juchjiptaykuki cheqpacha juchjiptaya. 25 Neqhśtan yaqhap Jerusalén wathchiś źoñinakaki pewksasi qallantichićha: –¿Anax ti źoñi konśxapa qhurtaxo? 26 Niźaśa xalla neqhśiki qhanaruź parlićha, neqhśtan anaź jëkhmi qhaźkhićha. ¿Ni jilirinakaki ti źoñi paxchex khesaya cheqpacha Mesías khikan? 27 Niźaśa ti źoñi xaqhsiktan thonchiźlaxa xalla ni śiśućha werhnakki; niźaśa ni Mesías thonanaki anaź jëkhmi xaqhsiktan thonchi śiśakićha. 28 Xalla ni chïñinaka nonźku Jesusaki ni Timlukiś thaxinkan qhana chïchićha: –¡Niźtaki anćhukki xaqhsikiśtan werh thonchi śiśani! Ans werhki anaź weth quśkama thonchinki, niźaśa anćhukki ni werh kuchanźkiñi anaź paxćha, xalla nïki cheqpachapanćha. 29 Xalla ni werh kuchanźkiñi werhkil paxućha xalla nïźkiśtan thonućha. 30 Neqhśtan ninakaki tanśpekatćha, ni tanś ora ima irantiźkan anaź xaqhsiltami tanśi atchićha. 31 Neqhśtan tama źoñinaka nïźkiś kirïchićha, niźaśa tuź khetćha: –Mesías thontanaki, ¿ti źoñźkiśtan tshanti anaź tshan milajrunaka päsaćha? 32 Ni fariseonakaki ni źoñinaka Jesusiźkiśtan chïñi nonźku; neqhśtan ninakaki ni timlu cheqan chawkh jilirinakźtan, Jesusa tanźkaxu timlu cheqśñi śultatunaka kuchanchićha. 33 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Werhki anćhukatan tshi qhaźtallaqaś źelaćha, neqhśtan werhki werh kuchanźkiñiźkinl kuttaćha. 34 Niźaśa anćhukki werh qhurakićha, neqhśtan anćhukki anaź werh waćhakićha, niźaśa xaqhsikin werh źelaćhaxa xalla nikhu anćhukki anaź oqi atasaćha. 35 Xalla neqhśtan ni judiu źoñinakaki ninakpora pewksasi qallantichićha: –¿Ti źoñiki xaqhsipan oqasaxo, ućhumnak ana wathśxapaxo? ¿Ni griego źoñinakź wathkin wichansi judiu źoñinakźkin niźaśa ni griego źoñinakźkiś thaxni oqasaya? 36 Niźaśa tuź khichićha ‘anćhukki werh qhurakićha, neqhśtan anćhukki anaź werh waćhasaćha, niźaśa xaqhsikin werh źelaćhaxa xalla nikhu anćhukki anaź oqi atasaćha, ¿xalla ti chïtaki qhaźpan khexo?’ 37 Xalla ni phiśti tukuśinskiś ni chawkh thuñkiś, Jesusaki tshitsku phurhpacha chïchićha tuź khikan: –Xaqhsilta źoñit qhaś pekćhaxa, wethkin thona niźaśa likhźna. 38 Xalla ni wethkiś kirïñiki nïź tuśhkiśtanaki źethñi qhaś ulnakićha, xalla nuź khićha ni khjirtikiśiki. 39 Jesusaki nuź chïkanaki Espirituźkiśtanź chiyatćha, xalla nïźkiś kirïñi źoñinakaki Espíritu Santuź tanźnakićha; niźaśa Jesusa ima tikhźnan niźaśa ana tsewkta yoqa oqan, xalla ni Espirituki imaź thonatćha. 40 Neqhśtan ni tama źoñinakźkiśtan ni chïtanaka nonźku, tshi qhaźultan źoñinakaki khichićha: –Tïki cheqpacha Yöśkiśtan chïñićha. 41 Niźaśa yaqhapaśti tuź khetćha: –Tïćha ni Mesiaski. Niźaśa yaqhapanakaśti tuź khetćha: –Mesiaski anaź Galilea yoqkiśtan thonasaćha. 42 Xalla ni khjirtaki khićha, ni Mesiaski rey Davidź oqhñikiśtan thonakićha, niźaśa Belén qolta wathkiśtan thonakićha niźaśa ni Davidź wathkiśtan. 43 Ni Jesusaź khen ni źoñinakaki t'aqsićha. 44 Neqhśtan yaqhapanakaki Jesusa tanś pekatćha, niźaśa ana xaqhsiltami tanśñi atchićha. 45 Ni timlu cheqśñi śultatunakaki ni fariseonakźkin niźaśa timlu chawkh jilirinakźkin kephchićha, neqhśtan ninakźkiś pewkśićha: –¿Qhaźtikiśtan ni Jesusa ana śhikchinćhuktaxo? 46 Neqhśtan ni śultatunakaki qhäśićha: –¡Anapanź xaqhsilta źoñimi niźta chïchiki! 47 Neqhśtan ni fariseo źoñinakaki khichićha: –¿Niźaśa anćhukmi millk'untis qatchinćhukćha? 48 ¿Xaqhsilta ućhumnaka irpiñi chawkh jilirit nïźkiś kirïchixo, uśh fariseo źoñinakźkiśtax nïźkiś kirïchi? 49 Xalla ni Jesusiźkiś kirïchi źoñinakaki anaź Moisés lï paxćha, xalla niźtikiśtan Yöśki ninaka kaśtikakićha. 50 Neqhśtan Nicodemo fariseonakźkiśtan tshi wën Jesusa cherśñi oqhchiki, ninakźkiś khichićha: 51 –Ima nonźkanaki niźaśa nïź pätanaka ana śiśku, ućhum lïkiśiki anaź ujchiśśamćha khesaćha. 52 Neqhśtan ninakaki qhäśićha: –¿Amki Galileo źoñimśaqaśqaya? Niźaśa amki ni khjirtanaka cherźna, Galilea yoqchiś źoñinakaki anapan Yöśkiśtan chïñi ulanchiki. 53 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki śapamayni perśun qhuya oqhchićha. 1 Xalla neqhśtan Jesusaki Olivu khita turu oqhchićha. 2 Neqhśtan xaqataźu qhanźkan Jesusaki Timlu kephchićha. Niźaśa źoñinakaki nïźkiś makhatźkichićha, neqhśtan Jesusaki neqhś julźku ninakźkiś thaxni qallantichićha. 3 Neqhśtan ni lï utt'ayñinaka niźaśa ni fariseo źoñinakźtan tsha źon chhichchićha, ninakaki na źon iź iźñi tanqalćha. Neqhśtan ni źoñinakź taypikiś na źon tshitsqatchićha. 4 Neqhśtan Jesusiźkiś khichićha: –Thaxiñi, ta źonki yaqha źoñźtan iźñipacha tanchinćha. 5 Niźaśa ni Moisés lïkiśiki tuź khićha, xalla tiźta päñi mätaqanakaki maśtan ćhakhxawi konakićha, ¿xaśiki am qhaźum khexo? 6 Ni źoñinakaki Jesusa ujkiś thxotśxapa nuź pewkśićha, xalla neqhśtan ujchiśamćha khiśxapa. Neqhśtan Jesusaki yoqkiś pokt'iźku yoqkiś nïź lok'anźtan khjiri qallantichićha. 7 Neqhśtan ni źoñinakaź tira ni pewknan, Jesusaki ninakźqhutñi cherźku khichićha: –Anćhukakiśtan ana ujchiś źoñix, ta źonakiś tuki maśtan ćhäki qallantila. 8 Neqhśtan Jesusaki wilta yoqqhutñik kolźku tira khjirchićha. 9 Xalla ti nonźku ni źoñinakaki perśun quśkiś näśku nïźxaru nïźxaru oqi qallantichićha, chawkh źoñinakaćha oqi qallantichiki niźaśa tho thowanakźkiś źerśićha. Neqhśtan Jesusaki na źonatanqaś neqhś eklichićha. 10 Neqhśtan Jesusaki na źonaqhutñi cherźku khichićha: –Kullaka, ¿xaqhsikin ninakaxo? ¿Ana xaqhsiltami am ujchiśśa khichiqaya? 11 Neqhśtan na źonki qhäśinćha: –Tata, anaź jëkhmi Jesusaki näkiś khichićha: –Werhmi anal amkiś ujchiśamćha khiyi atasaćha; xaśiki amki oqa niźaśa anam iya uj päkićha. 12 Neqhśtan Jesusaki wilta ni źoñinakźqhutñi oqhchićha, niźaśa ninakźkiś tuź khikan: –Werhki ti źoñinakź qhanćha; xalla ni werh apśñiki anaź sumchi laqhkiś oqhlayakićha, ans qhan źetchiś khekićha. 13 Niźaśa ni fariseo źoñinakaki nïźkiś khichićha: –Amki am tukatum ti źoñinakźkiś thaxinćha: Ti amiź thaxintaki anaź wakiśićha. 14 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Qhaźtami werhpachamil weth tukaku thaxnuchiya, xalla ti weriź thaxintaki wakiśićha. Niźaśa weril śiśućha xaqhsikiśtan thonchinźlaxa niźaśa xaqhsit oqućhaxa; niźaśa anćhukśti anaź śiśśa. 15 Niźaśa anćhukki źoñź quś xaruź juchjiptayćha. Niźaśa werhki anal jëkhmi juchjiptayućha. 16 Niźaśa werh juchjiptaytaki werarkiśtanpanćha, niźaśa anal werh śina juchjiptayućha, ans werh kuchanźkiñi Ephźtan juchjiptayućha. 17 Niźaśa anćhuka lïkiśiki tuź khjirtaćha, pukultan cherñi źoñinaka tshïqat chïćhax nïki wakiśićha. 18 Niźaśa werhpachaćha weth tukatu cherinki, niźaśa werh kuchanźkiñi Ephćha tshi cherñiki. 19 Neqhśtan nïźkiś pewkśićha: –¿Am Efesios xaqhsikintaxo? Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki anaź werh paxćha, niźaśa weth Ephmi anaź paxćha; niźaśa anćhukki werh paxasaź nïki weth Ephśaqaś paxasaćha. 20 Jesusaki ni Timlukiś thaxinkan ni ofrenda thäś kajunanakiśtan tinaka chïchićha, niźaśa anaź jëkhmi ni tanchiki, niźaśa ni tanś oraki imaśitaćha. 21 Jesusaki wilta ninakźkiś khichićha: –Werhkil oqućha, niźaśa anćhukki werh qhurakićha, xalla neqhśtan anćhukki anćhuka ujkiśtan tikhźnakićha. Xaqhsikin werh oqaćhaxa, anćhukki xalla nikhu anaź oqi atasaćha. 22 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki khichićha: –¿Xalla tïki perśunpacha tikhś pinsiqaya, xalla neqhśtan ućhumnakki ana tïźkin oqi atasaćha khiya? 23 Niźaśa Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki ti qostićhukćha, niźaśa werhki tsewktitćha; niźaśa anćhukki ti yoq źoñćhukćha, niźaśa werhki anaćha ti yoqchiś źoñtki. 24 Xalla neqhśtan anćhukakiś khichinćha, anćhukki anćhuka ujkiśtan tikhźnakićha; niźaśa anćhukki anaź wethkiś kiriyakiź nïki, anćhukki anćhuka ujkiśtan tikhźnakićha. 25 Neqhśtan ninakaki nïźkiś pewkśićha: –¿Amki jëkimtaxo? Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Tukintanpacha anćhukakiś chïchïnćha. 26 Niźaśa wethtaki anćhukakiś wakchiź chïśnaka źelhćha, niźaśa anćhuka ujkiśtan juchjiptayśmi, xalla ni werh kuchanźkiñiki cheqpachapanź chïćha, niźaśa werhki nïźkiśtan nonźku ti źoñinakźkiś chiyućha. 27 Xalla ni źoñinakaki anaź nïź Ephźkiśtan chïñi näśnatćha. 28 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukaź ni źoñź Mati kuruśhkiś ch'awkwan, xalla neqhśtan anćhukki werh paxakićha, niźaśa werhki anal weth quśkama pawućha; niźaśa weth Epiź thaxintaqaś chiyućha. 29 Xalla ni werh kuchanźkichiki wethtan chikapachaćha; niźaśa weth Ephki ana werh śinalla ekñićha, niźaśa werhki nïź quś pekapan päyinćha. 30 Jesusaź nuź chïtikiśtan, tama źoñinakaki nïźkiś kirïchićha. 31 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś kirïchi, judiu źoñinakźkiś khichićha: –Niźaśa anćhukki ti weth tawqkiś cheqpachapanź thurt'akiź nïki, anćhukki cheqpachapan weth thaxintanaka khekićha; 32 niźaśa anćhukki cheqpachaź paxakićha, niźaśa ni cheqpachaki anćhuk liwriyakićha. 33 Neqhśtan ninakaki Jesusiźkiś qhäśićha: –Werhnakki Abrahamźkiśtan oqinćha, niźaśa werhnakki anapan xaqhsiltiź qharkiś źelhchinćha; ¿xaqnuźum amki liwriź khekićha khexo? 34 Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Cheqpachal khiwćha thappacha ni uj päñinakaki ujź attanakaćha. 35 Niźaśa tshi uywitaki anaź tshi qhuy źoñinakźtan tira źelasaćha; niźaśa tshi perśun matiki qhuy źoñinakźtan tirapanź źelakićha. 36 Xalla ni Machh anćhuk liwriyakiź nïki, anćhukki cheqpacha liwriź khekićha. 37 Niźaśa werhki anćhuk śiśućha Abrahamźkiśtan oqhñi; niźaśa anćhukki ni weth taqu ana nonźinźku werh konś pekćha. 38 Niźaśa werhki weth Epiź thëźtal chiyućha; niźtaśaqaś anćhukki ni Ephźkiśtan nonźta päkićha. 39 Neqhśtan ninakaki khichićha: –¡Abrahamćha wethnaka ephki! Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki Abrahamź matiź khesaź nïki, Abrahamź pätanakaź päsaćha. 40 Niźaśa werhki ni Yöś wethkiś thaxinta cheqpacha anćhukakiś chïchïnćha, niźaśa anćhukki werh konś pekćha. ¡Abrahamki anapan niźtanaka pächićha! 41 Niźaśa anćhukki anćhuka ephź päyinaka xalla niźta irataź päćha. Ninakaki Jesusiźkiś khichićha: –¡Werhnakki anaćha iźiwir mä ephźkiśtan oqinki; niźaśa werhnakki tshi Ephchiśtćha, xalla nïki Yöśśa! 42 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Niźaśa anćhuka ephki cheqpacha Yöś khesaź nïki, anćhukki werh oqźnasaćha, niźaśa werhki Yöśkiśtan ulanźku teqhś thonchinćha. Niźaśa werhki anaź weth quśkiśtan thonchinki, ans Yöśśa werh kuchanźkichiki. 43 ¿Anćhukki qhaźtikiśtanź weriź chïtanaka ana näśxo? Niźaśa anćhukki qhaźtikiśtan anaź weth taqu nonźxo. 44 Anćhuka ephki Saxraćha; niźaśa anćhukki nïź pektakamaź päś pekćha, niźaśa ni Saxraki tukitanpacha źoñi konñipantaćha niźaśa cheqpachkiś anapan waqaychichićha, niźaśa anapan werara chïñićha. Niźaśa toskara chïkuki nïźkiśtan śumaźtaqaś chïćha; xalla nïki toskarapanćha niźaśa nïki toskarź ephćha. 45 Niźaśa werhki anćhukakiś cheqpachapan chiyućha, anćhukśti anaź werh kirïćha. 46 ¿Xaqhsilta anćhukakiźtan weth uj thëźnasaxo? Niźaśa werhki werarapan chïnćha, ¿qhaźtikiśtan anćhukki ana werh kirïxo? 47 Niźaśa ni Yöśtan khiñiki, Yöś taqunakapanź nonźa; niźaśa anćhukki anaź Yöśtan, xalla neqhśtan anćhukki anaź nonś pekćha. 48 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki Jesusiźkiś khichićha: –Werhnakki amkiś yaqha wathchiś źoñi, niźaśa anaśum yenqhaź tanta khikuki waliqaś chïchïnćha. 49 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Werhki ana ćhhul anaśum yenqhichiśtćha. Niźaśa werhki weth Ephźkiśtan śumanakal pawućha; ans anćhukki werh ćhhaxwćha. 50 Niźaśa werhki anal źoñinakaź aynaqtakhiś pekućha; tshi źoñiź ni qhurćha niźaśa nïź ni juchjiptayakićha. 51 Niźaśa cheqpachal khiwćha xaqhsilta źoñit weth taqu kaśaćhaxa, xalla nïki anaź tikhźnakićha. 52 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki Jesusiźkiś qhäśićha: –Xaśiki werhnakki quś źetchinćha amki anaśum yenqhaź tantam panqalala. Niźaśa Abrahamki niźaśa ni Yöśkiśtan chïñi źoñinaka thappacha tikhśićha, niźaśa amki khićha: ‘Xaqhsilta źoñit weth taqu kaśaćhaxa, xalla nïki anaź tikhźnakićha.’ 53 ¿Niźaśa amki wethnaka Abraham ephźkiśtan tshantim khesqhaźtataxo? Abrahammi tikhśićha niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakami tikhśiśaqaśśa. ¿Amśti ćhhul źoñipanim khesaxo? 54 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Niźaśa werhki perśunpachal aynaqasaź nïki, ni weriź aynaqta anaź wakiśasaćha. Xalla ni werh aynaqñiki weth Ephćha, niźaśa anćhukki nïźkiśpacha weth Yöśśa khićha. 55 Niźaśa anćhukki anaź ni paxćha, weril ans paxućha; niźaśa werhki anal paxućha khesaź nïki, anćhuk irata toskaral khesaćha. Niźaśa werhki cheqpachapan paxućha niźaśa nïź taqunaka kaśinćha. 56 Niźaśa anćhuka achchi Abraham ephki, ni weth thuñi cherśxapa chipchićha; niźaśa nïki cherchićha neqhśtan añcha chipchi khissićha. 57 Neqhśtan ni judiunakaki Jesusiźkiś khichićha: –Amki ima ni taxśnuku qhalu watchiśśamćha, ¿niźaśa amki Abraham cherchinćham khila? 58 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Cheqpachal khiwćha werhki Abrahamź tukitanpacha źelućha. 59 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa ćhakhśxapa maś tanśićha; niźaśa Jesusaki ni Timlukiśtan śhoxśaka ninakź taypi ulanchićha. 1 Niźaśa Jesusaki neqhśtan ulanźku oqhkan mathtikiśtanpacha tshi śur źoñi cherchićha. 2 Neqhśtan nïź thaxintanakaki nïźkiś pewkśićha: –Thaxiñi, ¿ti źoñi qhaźtikiśtan śura mathtataxo? ¿Tïź mä ephź ujkiśtanqay, uśh tïź perśun ujkiśtanxa? 3 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anaź nïź perśun ujkiśtan niźaśa añćha nïź mä ephź ujkiśtanami; ans nïźkiś Yöś aśi thëźnax khitaćha. 4 Niźaśa ni werh kuchanźkiñiź päyinaka thuñ qhankiś päś wakiśićha; niźaśa wën khisnanaki anaź jëkhmi lanqźa. 5 Niźaśa werhki ti yoqkiś khikanaki, ti źoñinakź qhantćha. 6 Xalla nuź chïźku Jesusaki llawsa yoqkiś thjutśićha, neqhśtan thjutta llawsiźtan ni phila patźku ni śur źoñź źhukkiś thxalźinchićha. 7 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Amki ni Siloé xalśur ćhakkin axunźka (xalla ni Siloeki tuź khićha: “Kuchanźkita”). Neqhśtan ni śuraki xalla nikhu oqhźku axwśićha, xalla neqhśtan kephźkikan cherñi khissićha. 8 Niźaśa nïź qhuy źkati khiñi źoñinakami niźaśa ni tuki cherchinakami tomanqśi cherñitaćha, neqhśtan ninakpora pewksasatćha, tuź khikan: –¿Anax tïki ni tomanqśxapa julhśñitaya? 9 Neqhśtan yaqhapanakaki tuź khetćha: –Jë ti panśaćha. Niźaśa yaqhapanakaki khetćha: –Anaćha ni źoñi tïki, ni khewk khichimiźlani. Niźaśa ni źoñipachaź khetćha: –Jë werhtćha. 10 Xalla neqhśtan nïźkiś pewkśićha: –¿Xaqnuźum am xaśiki cherxo? 11 Neqhśtan nïki ninakźkiś qhäśićha: –Xalla ni Jesusa khita źoñiki phila patźku weth źhukkiś thxalźinchićha, neqhśtan wethkiś khichićha: ‘Ni Siloé khita xalśur ćhakkin oqźku axwźka.’ Neqhśtan werhki nikhu oqźku, niźaśa weriź ni qhaśtan axwźtan cherñi khissinćha. 12 Neqhśtan nïźkiś pewkśićha: –¿Ni źoñi xaqhsikintaxo? Nïki ninakźkiś khichićha: –Werhki anal śiśućha. 13 Xalla ni Jesusaź phila patźku ni śur źoñi ćhhetinta thuñiki śawatutaćha, 14 xalla niźtikiśtan ni fariseonakźkin ni ćhhetinta śura chhichchićha, 15 Neqhśtan ninakaki nïźkiś pewkśićha, amki xaqnuźupan cherñi khissamtaxo. Nïki ninakźkiś qhäśićha: –Weth źhukkiś phila pattiźtan thxalźinchićha, neqhśtan werhki axunźku cherñi khissinćha. 16 Niźaśa yaqhap fariseo źoñinakaki khichićha: –Xalla ti pächiki anaź Yöśkiśtan khesaćha, xalla nïki anaź śawatu kaśśa. Niźaśa yaqhapanakaśti tuź khetćha: –¿Xaqnuźupan tiźta chimpunaka niźaśa milajrunaka päsaxo, nïki ujchiś źoñila? Neqhśtan ninakpora t'aqsićha, 17 neqhśtan wilta ni ćhhetinta śurźkiś pewkśićha: –Xaśiki am cherñi khisqatchila, ¿nïźkiśtan xaqnuźum khexo? Neqhśtan nïki qhäśićha: –Werhkil khiwćha Yöśkiśtan chïñićha. 18 Ni śur źoñiź cheran ni judiu źoñinakaki ana ni śura kiriyatćha, niźtikiśtan ninakaki nïź mä eph qhawźinchićha 19 niźaśa ninakźkiś pewkśićha: –¿Tïki am machhqaya? Niźaśa anćhukki khićha tïki śurapan mathtaćha, ¿xaśiki xaqnuźupant cherxo? 20 Neqhśtan nïź mä ephki qhäśićha: –Werhnakki ti śiśućha tïki wethnaka matipanćha, niźaśa tïki śurapan mathtaćha. 21 Niźaśa werhnakki anal śiśućha xaqhnuźuqat cherćhani, niźaśa werhnakki anal śiśućha jëkhqat ti cherñi khisqatćhani. Anćhukki tïqaź pewkźnani; tïki źoñ oqkiś thonchićha tïpachaź chiyasaćha. 22 Niźaśa nïź mä ephki eqhskuqaś nuź chïchićha, ni judiu źoñinakaki ni Jesusa Mesías khita paxñi, ni akhs qhuykiśtan chhetqatś palt'ichitaćha. 23 Neqhśtan nïź mä ephki nuź khichićha: “Tïqaź pewkźnani, tïki źoñ oqkiś thonchićha.” 24 Niźaśa ni judiu źoñinakaki wilta ni ćhhetinta śur źoñi qhawsqatchićha, niźaśa nïźkiś khichićha: –Yöś tukkiś cheqpachaź maśnalla. Werhnakki ti źoñi ujchiś śiśućha. 25 Neqhśtan nïki ninakźkiś qhäśićha: –Ni źoñi ujchiś uśh ana ujchiś anal śiśućha. Ans werhki śiśućha, werhki śurtaćha xaśikil cherućha. 26 Neqhśtan wilta nïźkiś pewkśićha: –¿Qhaź am khichitaxo? ¿Xaqhnuź am źhuki ćhhetinśxapa pächitaxo? 27 Nïki ninakźkiś qhäśićha: –Waxa anćhukakiś chïchinla, anćhukki anaź werh kaśśa. ¿Qhaźtikiśtanź wilta chïñi pekxo? ¿Niźaśa anćhukśaqaś ni apś pekqaya? 28 Neqhśtan nïźkiś ar arźku khichićha: –Amki ni źoñź thaxintapanim khećhani; niźaśa werhnakki Moisés thaxintal khećha. 29 Niźaśa werhnakki Moiseskiś Yöś palxaychi śiśućha, niźaśa ni źoñźkiśtan anal śiśućha xaqhsikiśtanqaś thonchiźlani. 30 Neqhśtan ni źoñiki ninakźkiś qhäśićha: –¡Tïki añcha tshematala! Anćhukki anaź śiśśa xaqhsikiśtan ulanchi, niźaśa wethkiśiki weth źhuki cherqatchićha. 31 Niźaśa ućhumnakki śiśśa Yöśki ni ujchiśnaka anaź nonźa; niźaśa Yöśki nïź quśkama oqhñinaka niźaśa ni amtiñinakźkiś nonśñićha. 32 Niźaśa ana tshi śura mathta źoñź źhuki ćhhetinta kintu nonśtaćha. 33 Niźaśa ti źoñiki anaź Yöśkiśtan thonasaź nïki, anaź ćhhulumi päyi atasaćha. 34 Neqhśtan ninakaki ni źoñźkiś khichićha: –Amki uj śhipi mathtamćha, ¿xaśiki wethnakakiś thaxinśim pekqaya? Neqhśtan ninakaki ni źoñi ni akhs qhuykiśtan chhetqatchićha. 35 Jesusaki ni śur źoñi chhetqatta kintu nonchićha; neqhśtan ni źoñźtan śalźku nïźkiś pewkśićha: –¿Amki ni źoñź Machhkiśim kirïqaya? 36 Ni źoñiki nïźkiś khichićha: –Tata, amki wethkiś chiyalla jëkhpan ni źoñixo, neqhśtan werhki nïźkiś kiriyasala. 37 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Jëkhźtanam parlićhaxa xalla nïki werhtćha, niźaśa amki cherchamćha. 38 Neqhśtan ni źoñiki Jesusiź tukkiś killśku khichićha: –Tata, kiriyućha. 39 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Werhki ti źoñinaka juchjiptayśxapa thonchinćha, niźaśa ni śuranaka cheraxu, niźaśa ni cherñi źoñinaka śura khisnaxu. 40 Neqhśtan yaqhap fariseo źoñinaka nïźtan chika źelatćha, xalla ni nonźku nïźkiś pewkśićha. –¿Werhnakki śur źoñinakaźtaqaś khesaxo? 41 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukki śuraź khitasaź nïki, ni anćhuka ujkiśtan anaź ujchiś khitasaćha. Niźaśa anćhukki cherućha khićha xaśiki ujchiśćhukćha. 1 Neqhśtan Jesusaki khichićha: “Cheqpachal chiyućha, xalla ni üśi uykiś ana śankiśtan luśhñiki anawal thañićha. 2 Ans ni uy śankiśtan luśhñi źoñiki, nïćha ni üśa ichñi awatiriki. 3 Niźaśa ni uyu cheqśñi źoñiki ni uy śana khetźinćha, neqhśtan ni üśa ichñi źoñiki śapa üśa nïź thükiśtan qhawźa, niźaśa ni üśanakaki nïź xora ćhhaxźa; neqhśtan ni uykiśtan jessa, 4 neqhśtan thappacha ulantikiśtan ninakź tukkin oqhćha, niźaśa ni üśanakaki nïź xora ćhhaxźku ni apźa. 5 Niźaśa tshi ana paxta źoñi anaź apźa, xalla nïź xora ana ćhhaxźku ans ni źoñźkiśtan śathćha.” 6 Jesusaki ti näś kintu kint'ichićha, ans ninakaki ana näśićha ćhhulkiśtanqaś chiyatćhani. 7 Neqhśtan Jesusaki wilta chïchićha: “Anćhukakiś cheqpachal chiyućha: Werhtćha ni üśanaka watś śanaki. 8 Niźaśa weth tuki thappacha thonchinakaki, anawal thañ źoñinakataćha; ans ni üśanakaki ana ni źoñinaka kaśśićha. 9 Werhtćha ni śanaki: Niźaśa werh nuź luśhñiki liwrïtaź khekićha. Niźaśa ulanñi luśhñi niźaśa paśtunaka wathźñi üśaźtaqaś khekićha. 10 “Niźaśa ni thañiki khiśxapaqaś thonćha, niźaśa konśxapa niźaśa źoñinaka aqśxapa thonćha; ans werhki thonchinćha anćhuk źetchiśpan khexo, niźaśa ana miransñi źelinchiś khexo. 11 Niźaśa werhtćha śuma awatiritki. Ni śuma awatiriki ni üśanakź layku perśun źeti thäćha. 12 Ans ni pakśunalta lanqśñinakaki ni qitź sika thonan śhoxźa, xalla nïki anaćha śuma awatiri niźaśa ni üśanakaki anaćha niźta. Neqhśtan ni qitź sikaki ni üśanakźkiś makhatźkićha niźaśa ni üśanakaki thapa qhutñi thirqattaćha. 13 Niźaśa ni pakśuñ lanqśñi źoñiki qatćha, anaź ćhhulumi pekćha pakaqaś pekćha, ana ni üśanakami. 14 “Niźaśa werhtćha śuma awatiritki niźaśa weth üśanaka paxućha, niźaśa ni wethtanakaki werh paxćha, 15 niźaśa xaqhnuź weth Efesios werh paxćhaxa, xalla nuźuśaqaś werhki weth Efesios paxućha; niźaśa werhki weth źeti ni üśanakźkiś thäwućha. 16 Niźaśa wethtaki yaqha üśanaka źelhćha, ninakaki anaćha ni uykiśtan; niźaśa werhki ninaka tanśtanćha. Niźaśa ninakaki werh kaśakićha, neqhśtan ninakaki tshi tama üśa khekićha niźaśa tshi awatirchiś. 17 “Xalla niźtikiśtan Ephki werh q'ächićha, niźaśa werhki weth źeti thäćha xalla neqhśtan wiltal źetaćha. 18 Niźaśa anaź weth źeti jëkhmi qhañasaćha, ans weth perśun quśtanl thäwućha. Niźaśa werhki źeti thäśtanpanćha niźaśa thanśtanśaqaśśa wilta źethśxapa. Xalla tïćha weth Ephźkiśtan tanźta lïki.” 19 Neqhśtan Jesusiź chïta taqunaka nonźku, ni judiu źoñinakaki wilta t'aqsñi qallantichićha. 20 Niźaśa ninakźkiśtan wakchi źoñinakaki khetćha: –¿Qhaźtikiśtanź anćhuk ni kaśxo? Nïki anaśum yenqhaź tantaćha niźaśa surićha. 21 Niźaśa yaqha źoñinakaki khetćha: –Anaź xaqhsilta anaśum yenqhaź tanta źoñiki tiźta chiyasaćha. ¿Tshi anaśum yenqhaki xaqhnuź śur źoñinaka cherqatasaxo? 22 Ni awtipacha ni Jerusalén wathkiś Timlu wata phxoqś phiśta pätćha, 23 niźaśa Jesusaki Timlukiś Salomonź oqhlayśkiś oqhlayatćha. 24 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki Jesusa muyuntiźku nïźkiś pewkśićha: –¿Ćhhul orakamam wethnaka animu teqinasqatakiya? Amki Mesiamźlax nïki siqaź maśnalla. 25 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukakiś chïchïnćha, niźaśa anćhukki ana werh kirïchinćhukćha. Weriź päta ćhhultaqinakaki weth Ephź thükiś pawućha ninakaki wethkiśtan qhanakamaź thëźa; 26 Niźaśa anćhukki anaź weth üśanakćhuk, xalla neqhśtan anćhukki anaź weth kirïćha. 27 Niźaśa weth üśanakaki weth xora ćhhaxśñićha, niźaśa werhki ninaka paxućha niźaśa ninakaki werh apźa. 28 Niźaśa werhki wiñay źetil thäwućha, niźaśa anaź jëkhmi qatakićha niźaśa ana jëkhmi wethkiśtan qhañasaćha. 29 Niźaśa ni weth Epiź thätaki, thapatiźkiśtan paqhićha, niźaśa anaź jëkhmi qhañi atasaćha. 30 Niźaśa Ephźtan wethtan tshiqaśśa. 31 Neqhśtan Jesusa ćhakhśxapa ni judiu źoñinakaki maś aptichićha, 32 Xalla neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Weth Ephź aśtan werhki anćhuka tukkiś śuma ćhhultaqinaka pächinćha; ¿anćhukki xaqhsilta ni weriź pätanakźkiśtan wethkiś maśtan ćhakakexo? 33 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki qhäśićha: –Werhnakki amiź śumanaka pätikiśtan anal maśtan am ćhakaćha, ans amki Yöśxapa chuchchamćha xalla niźtikiśtan amki ćhakhta khekićha, amki źoñimqaśśa niźaśa amki Yöśtćham khićha. 34 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Yöś chïtaki ni anćhuka lïkiśki khjirtaćha, tuź khikan: ‘Anćhukki yöśćhukćha.’ 35 Niźaśa werhnakki ni khjirta śiśućha, anaź q'oti atasaćha; niźaśa Yöśki nïź taqu thäta źoñinakźkiś yöśnakaćha khichićha. 36 Niźaśa ni Yöś Ephki werh źkayi khisqatchićha, neqhśtan ti yoq źoñinakźkiś werh kuchanźkichićha, ¿weriź Yöś Matćha khitikiśtan, qhaźtikiśtan anćhukki werh Yöśxapa chuchcha khexo? 37 Niźaśa werhki weth Epiź päta ćhhultaqinaka anal päsaź nïki, anćhukki anaź kiriya. 38 Niźaśa werhkil pawućha anćhukaź ana wethkiś kiriyanmi, niźaśa anćhukki ni weriź pätanakkiś kiriya, niźaśa ni Efesios wethkiś źelhñi anćhuk śiśaxu, niźaśa werhki ni Ephźkiśtćha. 39 Neqhśtan ninakaki wilta Jesusa tanś pekatćha, ans Jesusaki ninakźkiśtan atipchićha. 40 Neqhśtan Jesusaki wilta ni Jordán pujź nawkhchaqtan kephchićha, niźaśa xalla nikhu eklichićha, xalla ni tuki Juanź wawtista yoqkin. 41 Niźaśa wakchi źoñinaka ni cherśñi oqhchićha, tuź khikan: –Juanki cheqpacha anapan ćhhul chimpu pächićha, niźaśa ni Juanź thappacha ti źoñźkiśtan chïtanakaki cheqpachapantaqalćha. 42 Niźaśa wakchi źoñinaka Jesusiźkiś ni yoqkiś kirïchićha. 1 Tshi lä źoñi źelatćha Lazaru khita Betania wathchiś, María niźaśa näźa kullaki Marti tinakaki Betania wathchiśtaćha. 2 Ta Marïki Lazarź kullakitaćha, täćha ni Jesusiź qhxochkiś perfumźtan thawqchinki neqhśtan näźa charźtan źhujźinchinćha. 3 Neqhśtan nïź pukultan kullakinakaki Jesusiźkin chïźkaxu kuchanchićha: –Tata, ni amiź pekta maśiki läćha. 4 Jesusaki ni nonźku khichićha: –Ti konaki anaź tikhsqatakićha, ans Yöś aśi thëśxapa khekićha niźaśa ni Yöś Machh aśi thëśxapa khekićha. 5 Niźaśa na Martiki niźaśa näźa kullakimi ni Lazarumi, Jesusiźkiś añcha q'ayataćha, 6 Neqhśtan Jesusaki ni Lazaru läkhichi śiśku, pukmaxźtan ni yoqkiś eklichićha. 7 Neqhśtan Jesusaki nïź thaxintanakźkiś khichićha: –Judea yoqaź wilta oqhla. 8 Neqhśtan nïź thaxintanakaki khichićha: –Thaxiñi, ti tshamaxuñqaś ni judiu yoqchiś źoñinakaki am maśtan ćhakhxawi konś pekchila, ¿niźaśa wiltam nikhu oqhś pekqaya? 9 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anax tshi nöxiki qhalu piśk orchiśxo? Ni maxiñ oqhlayñiki anaź texasaćha, xalla nïki ti yoq qhanaź cherćha; 10 niźaśa ni wën oqhlayñikiź texćha, xalla nïźkiśiki qhanaź phaltiźinćha. 11 Neqhśtan Jesusaki wilta chïchićha: –Ućhum maśi Lazaruki Thxaxchićha, niźaśa werhkil źinźkaćha. 12 Nïź thaxintanakaki nïźkiś khichićha: –Tata, nïki thxaxchiźlax nïki, źetakićha. 13 Niźaśa Jesusaki ni Lazarź tikhśkiśtanź chiyatćha, ans ni thaxintanakaki cheqpacha thxaxźkä khetćha. 14 Neqhśtan Jesusaki qhanakama ninakźkiś chïchićha: –Lazaruki tikhśićha. 15 Niźaśa werhki ana nikhu źelhchiź khen chipućha, niźaśa anćhuk kiriyaxu anćhukataki walićha. Xaśiki ni cherśñiź oqhla. 16 Neqhśtan Tomás pacha khitaki, nïź qhara qhxoch maśinakźkiś khichićha: –Ućhumnakki śaqaź oqhla tïźtan chika tikhśñi. 17 Jesusa xalla nikhu irantiźku, Lazaru paqhpik thuñi thatźta śalchićha. 18 Betania wathaki Jerusalén wathkiśtan chheph tuputaćha; 19 niźaśa Martakin Mariyakin ninakź jila tikhźtikiśtan, wakchi judiu źoñinakaki ninaka quśhñi oqhchićha. 20 Neqhśtan Martiki Jesusa irantiźkiñi śiśku, Jesusa śali oqhchinćha; ans Marïki qhuykiś eklichinćha. 21 Martiki Jesusiźkiś khichinćha: –Tata, amki teqśim khitasaź nïki, weth jilaki anaź tikhźtasaćha. 22 Werhki xaśik khiwćha, amiź maytakama Yöśki thäkićha. 23 Jesusaki näkiś qhäśićha: –Am jilaki jakatatakićha. 24 Martiki nïźkiś khichinćha: –Werhki śiśućha ni thuñi tukuśinskiś jakatatśkiśiki jakatatakićha. 25 Neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –Werhtćha ni jakatatśki niźaśa ni źetimi. Xalla ni wethkiś kirïñiki, tikhźkumiź źetakićha; 26 niźaśa thappacha anś źethñinakaki niźaśa wethkiś kirïñimi, anaź wira tikhźnasaćha, ¿tïm kirïxo? 27 Näki nïźkiś khichinćha: –Nuźuź tata, werhki am Mesías kiriyućha, ni Yöś Mati xalla ni ti yoqkiś thonñi khitapantaćha. 28 Xalla nuź chïźku Martiki näźa kullaki Mariy qhawśñi oqhchinćha, niźaśa näkiś xamaśit chïchïnćha. –Ni thaxiñiki teqśićha niźaśa amź qhawźa. 29 Xalla nuź nonźku Marïki ni orapacha Jesusa cherśñi phexwa oqhchinćha. 30 Niźaśa Jesusaki imaź ni xochkiś luśhatćha, ans Jesusaki na Marti nïźtan śalta yoqkiś źelatćha. 31 Neqhśtan na María qhuykiś na quśkan źelhñi judiu źoñinakaki, na Mariy phexwa ulnan ni źoñinakaki na apśićha tuź khikan; näźa jilź puykin qäyit oqhćhani. 32 Neqhśtan Marïki Jesusiźkin irantiźku, Jesusiź tukkiś killśinćha tuź khikan: –Tata, amki teqśim khitasaź nïki, weth jilaki anaź tikhźtasaćha. 33 Neqhśtan Jesusaki na Mariy qäñi cherźku, niźaśa ni judiu źoñinaka qäkan nätan chika thonchi cherźku, niźtaśaqaś Jesusaki nïź quśkiś ch'oychićha, 34 Niźaśa ninakźkiś pewkśićha: –¿Xaqhsikin thatchinćhuktaxo? Ninakaki qhäśićha: –Tata, cherśñiź oqhlalla. 35 Neqhśtan Jesusaki qächićha. 36 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki khichićha: –¡Cherźna añcha q'ayataqalćha! 37 Niźaśa ninakźkiśtan źelhñi źoñinakaki tuź khetćha: –Tïki ni śur źoñinaka cherqatñila, ¿ti Lazaru ana tikhźnaxu ana ćhhulumi päyi attasaxo? 38 Jesusaki wilta nïź quśkiś añcha ch'oychi Lazarź puyi makhatchićha. Ni puyiki maś qaqkiśtaćha niźaśa ni maś qaqź śanaki tshi maśtan chawkhtataćha. 39 Neqhśtan Jesusaki khichićha: –Ni maś qisqata. Neqhśtan ni tikhśiź kullaki Martiki khichinćha: –Tata, tïź tikhźtaki paqhpik thuñićha, niźaśa waxt chhonanćhani. 40 Jesusaki näkiś qhäśićha: –Amki cheqpacham kiriyasaź nïki, ni Yöś aśim cherasaćha, ¿anax amkiś nuź chïchinxo? 41 Neqhśtan ninakaki ni maś qisqatchićha, niźaśa Jesusaki tsewkchuk cherźku khichićha: –Yöś tatay, weriź mayiśita nonśñamćha xalla niźtikiśtan amkin sparakiź khiwćha. 42 Weril śiśućha amki werh nonśñampanćha, niźaśa teqhś tama źelhñi źoñinakź layku amkiś khiwćha, niźaśa am werh kuchanźkichi kiriyaxu. 43 Xalla nuź chïźku qhawchićha: –¡Lazaru, neqhśtan ulanźka! 44 Xalla ni tikhśi źoñiki ulanźkichićha, nïź qhara niźaśa nïź qhxochami pañźtan jerźinta, niźaśa nïź yukhmi tshi pañźtan jerźinta ulanźkichićha. Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Jerhźna niźaśa oqax khe. 45 Neqhśtan na Mariy qhutśñi oqhchi judiu źoñinakaki, ni Jesusa milajru päñi cherźku nïźkiś kirïchićha. 46 Niźaśa yaqhap źoñinakaki fariseo źoñinaka cherśñi oqhchićha, neqhśtan ninakźkiś ni Jesusiź päta kint'ichićha. 47 Neqhśtan ni fariseonakźtan niźaśa timlu jiliri irpiñinakźtan, ninakź chawkh jilirinaka irpiñi akhśićha tuź khikan: –Ti źoñiki añchaź chimpunaka päćha. ¿Xaqhnuź ućhumnak khes? 48 Niźaśa nuźuqaź ućhumnakki ti ekasaź nïki, thappacha ti źoñinakaki tïźkiś khiriyaćhani, neqhśtan ni roman jilirinakaki thonźku ućhumnaka timlu palhźinaćhani niźaśa ućhumnaka chawkh wathami. 49 Niźaśa tshi ninakźkiśtan ni wata Caifás khita timlu chawkh jilirinaka irpiñitaćha, nïki ninakźkiś tuź khichićha: –Anćhukki anaź ćhhulumi śiśśa, 50 niźaśa anćhukki anaź näśa, tshi źoñi ućhumnaka layku tikhś waliź khesaćha, ana thappacha ućhumnaka chawkh watha konta khiśxapaki. 51 Xalla ni Caifaski anaćha nïź quśkiśtan chïchiki, ans Yöśśa nuź chïqatchiki niźaśa nïki ni wata ni timlu chawkh jilirinaka irpiñitaćha, niźaśa tuź khichićha; Jesusaki ninakź judiu chawkh wath layku tikhśpantaćha. 52 Niźaśa ana ti chawkh wathxapaqaś akhsnakićha, ans thappacha ni wichansi źelhñi Yöś matinaka akhśxapa. 53 Xalla neqhśtanpacha ni judiu źoñinakź jilirinakaki, Jesusa konśxapa qaśśipanćha. 54 Xalla niźtikiśtan Jesusaki ana qhanaru oqhlayñitaćha ni judiu źoñinakźkiś, ans ni judiu źoñinakź yoqkiśtan ulanchićha, neqhśtan Jesusaki Efraín wathź źkati ch'eqti yoqa oqhchićha. Xalla nikhu nïź thaxintanakźtan eklichićha. 55 Niźaśa ni judiu źoñinakź Paśku phiśtikinaki qolukuqaś phalhtatćha, niźaśa wakchi ni wath źoñinakaki Jerusalén watha oqatćha, ima ni Paśku phiśta irantiźkan źkayi quśśiś khis usa päyi oqatćha. 56 Niźaśa ninakaki Jesusa qhurkan oqhlayatćha, niźaśa ni Timlukiś ninakpora pewksasatćha: –¿Anćhukki qhaźtaźnayxo? ¿Ti phiśtikinx thonasaya? 57 Niźaśa ni fariseo źoñinakźtan niźaśa ni timlu chawkh jilirinaka irpiñinakami chïtqalćha ni Jesusa cherñi źoñinakaki ninakźkiś maśkaxu, neqhśtan ninakaki Jesusa tanśxapa. 1 Taqchuku thuñi Paśku phiśtikin khen, Jesusaki Betania oqhchićha ni Lazaru źelhñiź nikhu, niźaśa Jesusaki ni Lazaru jakatatsqatqalćha tikhśikiśtan. 2 Xalla ni Jesusiźtaxapa ćhheri qissićha; niźaśa Martiki ninakźkiś ćhheri liwarpayatćha, niźaśa Lazaruki Jesusiźtan miśkiś julśi lulatćha. 3 Neqhśtan Marïki tshi muspa jila walurchiś nardo ch'uwa perfumi śhikchinćha, neqhśtan Jesusiź qhxochśkiś ni perfumi alśinćha; xalla neqhśtan näźa charźtan ni źhujźinchinćha. Niźaśa thappacha ni qhuyaki perfumi chhonanchi jeq'itatchićha. 4 Neqhśtan ni thaxintanakźkiśtan Judas Iscariotiki, ni Jesusa millk'untiñi khichićha: 5 –¿Qhaźtikiśtan ti perfumi ana tshi chhephwatha thiñi päśuñ tuytataxo, ni t'aqhir źoñinakźkiś yanapśxapaxo? 6 Niźaśa ni Judaski ana ni t'aqhir źoñinaka oqźku chiyatćha, ans nïki thañitaćha niźaśa nïź qharkiś tshi päś kelś xoxoñitaćha, xalla ni kelśkiś uchśta päś t'owañitaćha. 7 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Ana khe, weth thatś thuñxapal śhoxćha. 8 Niźaśa anćhukaltaki ni thaqhir źoñinakapanqaź źelakićha, niźaśa anćhukki anaź iya werh cherakićha. 9 Neqhśtan tama judiu źoñinakaki Jesusa Betania xochkiś źelhñi kintu śiśśićha, neqhśtan xalla nikhu oqhchićha, niźaśa ana Jesusaqaś cheri oqhchićha, ans Jesusa ni Lazaru jakatatsqatñi cheri oqhchićha. 10 Xalla neqhśtan ni timlu chawkh jilirinakaki Lazaru konś qaśśiśaqaśśa, 11 Niźaśa Lazaruź khen, wakchi judiu źoñinakaki t'aqsićha, niźaśa ni Jesusiźkiś kirïśxapaki. 12 Tama źoñinakaki Jerusalén oqht ni Paśku phiśtixapa. Xaqataźu ninakaki Jesusa ni chawkh watha thonś śiśśićha. 13 Neqhśtan ninakaki ramuśh chhañinaka murźku niźaśa Jesusa śali qhawkan oqhchićha: –¡Xallalla! ¡Añcha walićha ni Yöś thükiś thonñiki, niźaśa ni Israel reyki! 14 Jesusaki tshi tsjik aśnulla wathchićha, xalla neqhśtan ni tsjik aśnullkiś yawśićha, xalla nuź watchićha ni khjirtaki: 15 “Amki ana eqhsna, ni Sión chawkh watha; Cherźna ni am Rey thonćha tshi tsjik aśnullkiś yawchi.” 16 Tuki nïź thaxintanakaki ti ćhhultaqkiśtan anaź näśnatćha; ans Jesusa tsewkta yoqa oqhtan nïź thaxintanakaki khuñśićha, thappacha nïź pätanakaki nïźkiśtan ni khjirtikiś źelatćha. 17 Jesusa ni Lazaru puykiśtan qhawźnan niźaśa jakatatsqatan, xalla ni cherchi źoñinakaki ninakź cherta kint'atćha. 18 Ni źoñinakaki Jesusaź milajrunaka päta śiśśićha, xalla neqhśtan ni źoñinakaki Jesusa śali ulanchićha. 19 Xalla ni fariseo źoñinakaki ninakpora tuź khetćha: –Anćhukkiź cherćha anaź ćhhulumi atasaćha. Cherźna, ¡thappacha ti źoñinakaki nïźtanź oqhćha! 20 Ni Jerusalén phiśta amti oqhchi źoñinakźkiśtan, tshi qhaź griego źoñinaka źelatćha. 21 Tinakaki Felipźkiś makhatchićha, ni Felipiki Betsaida xochkiśtantaćha niźaśa Galilea wathkiśtan, niźaśa nïźkiś rokt'ichićha: –Tata, werhnakki Jesusal cherśpekućha. 22 Neqhśtan Felipiki Andreskin maśñi oqhchićha, xalla neqhśtan pukultapacha Jesusiźkin kint'i oqhchićha. 23 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Xalla ni źoñź Mati, tsewkta yoqa oqhś ora irantiźkichićha. 24 Cheqpachal khiwćha tshi tiriwk ćhheri yoqkiś thxotsñiki anaź tikhźa, niźaśa śinallaź eklićha, ans tikhźnasaź nïki muspataź ćhherćha. 25 Niźaśa nïź źeti pekñiki, apt'akićha; niźaśa ni perśun źeti ti yoqkiś ćhhaxwñiki, wiñay źetchiś khekićha. 26 Niźaśa xaqhsiltat weth manta päś pekćhaxa, xalla nïki werh apźkila; niźaśa xaqhsikin werh khećhaxa xalla nikhuśaqaś ni weth manta päñiki khekićha, niźaśa weth Ephźkiś q'ayaź khekićha. 27 “¡Anśiki weth animuki añchaź upaquśhśa! ¿Niźaśa xaqnuźt khekï? ¿‘Tatay, ti t'aqhiśiśkiśtanź liwriyalla’? ¡Xalla tiźtaxapapan thonchinćha! 28 Tatay, am thü aśśiś khila.” Neqhśtan tshi xora tsewkta yoqkiśtan chïźkiñi nonźtaćha, tuź khikan: “Weth aśi thëśinćha, niźaśa wiltal weth aśi thëźnaćha.” 29 Niźaśa neqhś tama źelhñi źoñinakaki ni xora nonśićha, ninakaki khetćha tshi xorxoñićha. Niźaśa yaqhapanakaki thurt'atćha tuź khikan: –Tshi anjilaź tïźkiś palxayźkichiki. 30 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ti xoraki anaź weriź khen thonchiki, ans anćhukaź khen thonchićha. 31 Anśićha ti źoñinaka juchjiptayśki, niźaśa anś ti źoñinaka irpiñi Saxraki, ti yoqkiśtan chhetqatta khekićha. 32 Niźaśa werhki ti yoqkiśtan waytita khenaki, thappacha werhki wethkin thonqataćha. 33 Xalla nuź chïkan Jesusaki xaqnuźt tikhźnaćhaxa xalla nïź chiyatćha. 34 Neqhśtan ni źoñinakaki Jesusiźkiś qhäśićha: –Ni lïkiśtan werhnakki śiśućha, ni Mesías wiñaya źethñi. ¿Xaqnuźum am ni źoñź Mati waytitaź khekićha khexo? ¿Jëkhpant ni źoñź Matixo? 35 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Niźaśa ni qhanaki iya tshi qhaźtapacha anćhukatanź khekićha, anćhukki ni qhanaź peka niźaśa ni qhankiś oqhlaya, ana ni sumchikiś tanqatśxapa; niźaśa ni sumchikiś oqhlayñiki xaqhsikchukt oqhćhaxa xalla ni anaź śiśśa. 36 Niźaśa ni qhanchiś khikan ni qhanźkiś kiriya, neqhśtan ni qhanź mati khiśxapa. Xalla nuź chïźku Jesusaki ninakźkiśtan oqhchićha, neqhśtan śhoxśićha. 37 Niźaśa ni Jesusa wakchi chimpunaka ninakź tukkiś pächiź khenami, ninakaki ana ni Jesusiźkiś kiriyatćha; 38 Niźaśa ni Isaías Yöśkiśtan chïñiź khjirta patxparu watśtanpantaćha: “Tata, ¿jëkit ućhumnakakiś ni Yöś śuma kintu thächixo? ¿Jëkhźkiśpan ni Yöś nïź aśi thëśitaxo?” 39 ¿Qhaźt źoñinakaki kiriyasaxo? Isaiaski tuź khichićha: 40 “Niźaśa Yöśki ninakź źhuki chawkhźinchićha niźaśa ninaka choxru quśśiś khisqatchićha, ninaka ana näśnaxu, niźaśa anapan katoqñi khexo; niźaśa anapan wethkin qhutźkaxu, niźaśa werhki ninaka anax ćhhetnula.” 41 Niźaśa Isaiaski Jesusiź aśi cherchitaqalćha, neqhśtan nïźkiśtan chïchićha. 42 Niźaśa wakchi ni judiu źoñinakaki Jesusiźkiś kirïchićha, niźaśa yaqhapanakaki irpiñi źoñinakźkiśtantaćha. Neqhśtan ni fariseo źoñinaka eqhsku, ni akhs qhuykiśtan ana chhetqatta khiśxapa ninakaki ana qhanakama chïchićha. 43 Ni Yöś aśkiśtan khen, ninakaki źoñź aśiqaś pekatćha. 44 Neqhśtan Jesusaki qhawi chïchićha tuź khikan: “Xalla ni wethkiś kirïñiki anaź werh alaxa kirïćha, ans werh kuchanźkiñi Ephźkiśśaqaś kirïćha. 45 Niźaśa ni werh cherñiki, ni werh kuchanźkiñiśaqaś cherćha. 46 Niźaśa werhki ti źoñinakźta qhana thonchinćha, xalla ni wethkiś kirïñi źoñinaka ana sumchikiś khexo. 47 Xalla ni weth taqu nonźku ana katoqñi źoñinakaki, werhki anaź ninaka juchjiptayin; niźaśa werhki anaź ti yoq źoñinaka juchjiptayi thonchinki, ans liwrïśxapa thonchinćha. 48 Niźaśa ni, werh ana pekñi źoñiki niźaśa ni weriź chïta taqu ana katoqñi źoñiki, nïki juchjiptayñichiśśa: Ti weriź chïta taqunakaź ni tukuśiñi thuñkiś juchjiptayakićha. 49 Niźaśa werhki ana weth quśkiśtanqaś chiyućha; xalla ni werh kuchanźkiñi Ephćha werh chiyax khichiki niźaśa ni thaxinśnakami. 50 Niźaśa werhki śiśućha ni weth Ephź lïki wiñaya źethśxapaćha. Xalla ti werh chiyuź nïki, ni weth Ephź wethkiś chïtaśaqal chiyućha.” 1 Ima Paśku phiśta irantiźkan Jesusaki ti yoqa ekku nïź Ephźtan akhs thuñi irantiźkichi śiśśićha. Niźaśa nïki ti yoq źoñinaka nïźkiś kirïchinaka oqśipanćha, niźaśa tukuśinskama oqśipanćha. 2 Niźaśa Simunź machh Judas Iscariotź quśkiś Saxraki luśhśitaćha, 3 Niźaśa Jesusaki Yöśkiśtan thonñi śiśatćha niźaśa nïź Yöś Ephźkin kephśmi, 4 niźaśa ni ćhheri lulhśkiśtan tshitsku nïź irś śhoqźku, tshi źhujś pañu aptiźku killśićha. 5 Neqhśtan Jesusaki qhaś tshi puriñkiś alźku nïź thaxintanakź qhxocha axwźiñi qallantichićha, niźaśa nïź tshästa źhujś pañźtan źhujźinchićha. 6 Ni Simón Piruki nïź qhxocha axwźinak khen, nïki Jesusiźkiś khichićha: –Tata, ¿amki weth qhxocham axwźinakiya? 7 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Añś ti weriź pätaki anam näśa, xalla neqhśtanam amki näśnakićha. 8 Neqhśtan Piruki Jesusiźkiś khichićha: –¡Anapan amkiś weth qhxocha axwsqatasaćha! Jesusaki qhäśićha: –Werhki anal am qhxocha axwźinasaź nïki, amki anam wethkiś wakiśiñi khekićha. 9 Neqhśtan Simón Piruki Jesusiźkiś khichićha: –¡Tata, niźtaki anaź weth qhxochaqaś axwźinalla, niźaśa weth qharanakami niźaśa weth achamiź axwźinalla! 10 Xalla neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Ni uśhka axunchiki anaź wilta axunś wakiśićha nïź qhxochaqaśśa axunchukaki, niźaśa nïki thappacha źkayićha. Niźaśa anćhukki źkayićha, qhaźta ana thappachami. 11 Jesusaki khichićha: “Anćhukki anaź thappacha źkayikama”, niźaśa Jesusaki śiśatćha jëkit ni millk'untaćhaxa. 12 Neqhśtan Jesusaki ninakź qhxochanaka axwźiñi źerźku, nïź irś irźku miśkiś julśićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –¿Anćhukki ti weriź pätaź näśqaya? 13 Niźaśa anćhukki wethkiś thaxiñi khinćhukćha niźaśa wethkiś Tata khinćhukćha, werhpanśaćha anćhukki waliqaź chïćha. 14 Niźaśa werh Thaxiñi Tatki, anćhuka qhxocha axwźinchinćha, anćhukki niźtaśaqaś anćhukpora anćhuka qhxocha axwźinastanćha. 15 Niźaśa werhki anćhukakiś thëśinćha, anćhuk weriź päta irata päxu. 16 Niźaśa cheqpachal khiwćha ana xaqhsilta uywitami nïź tuyñuźkiśtan tshanti khesaćha, niźaśa anaź xaqhsilta kuchanźkitami nïź kuchanźkiñiźkiśtan tshanti khesaćha. 17 Niźaśa ti ćhhultaqinakaź anćhuk katoqakiź nïki, anćhukki añcha waliź khekićha. 18 “Werhki anal thappacha anćhukakiśtan chiyućha; niźaśa weril ni weriź illśta źoñinaka śiśućha. Niźaśa ni khjirtaki watśtanpanćha: ‘Niźaśa ni wethtan chika lulhñiki, wethtan moq'u khissićha.’ 19 Niźaśa añśtan chiyućha ima tinaka watan, niźaśa ninakaź watan anćhukki werh kiriyakićha. 20 Niźaśa cheqpachal khiwćha xalla ni weriź kuchanźkita tanśñiki, werhśaqaś tanźa; niźaśa ni werh tanśñiki, niźtaśaqaś ni werh kuchanźkiñi tanźa.” 21 Xalla nuź chïźku Jesusaki añcha upaquśhśi khissićha, neqhśtan qhanakama tuź khichićha: –Werhki cheqpachal khiwćha anćhukakiśtan tshïsuña werh millk'untakićha. 22 Neqhśtan ni thaxintanakaki porapat chersasatćha, niźaśa ana jëkhźkiśtan chïñi śiśku. 23 Niźaśa ni Jesusiź q'ay thaxintaki nïźtan chika julśi lulatćha. 24 Neqhśtan ni Simón Piruki, ni qhara qhxochkiś ch'ikśićha Jesusiźkiś pewkźnaxu jëkhźkiśtan chïćhaxa. 25 Neqhśtan ni źoñiki Jesusiźkiś tshan makatźku pewkśićha: –Tata, ¿jëkhpan am millk'untakexo? 26 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Werhki t'anta ćhher chuwkiś t'awźkul thäćha, niźaśa jëkhźkiśqat thäćhani xalla nïź nïki khekićha. Neqhśtan ni orapacha Jesusaki t'anta t'awźku ni Judas Simón Iscariotź machhkiś thächićha. 27 Neqhśtan ni Judas t'anta tanźtikiśtan, ni Saxraki ni orapacha nïź quśkiś luśhśićha. Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Judas ni am amtaki apura pälla. 28 Niźaśa neqhś źelhñi źoñinakaki, ni Jesusa ćhhulkiśtanqat chiyatćhani xalla ni ana xaqhsiltami näśićha. 29 Niźaśa ni Judas ni päś kelś śhoxñiź khen, yaqhapanakaki pinsichićha ni Jesusa phiśtixapa qhayźkaxu kuchanćhani neqhśtan ni t'aqhir źoñinakźkiś tshi qhaźtallami onanśxapa. 30 Neqhśtan ni Judaski ni t'anta tanźku ni orapacha ulanchićha, ni oraki wëntaćha. 31 Neqhśtan ni Judas ulantikiśtan Jesusaki khichićha: –Xaśiki ni źoñź Matź aśi thëźtaź khekićha, niźaśa ni Yöś aśi nïźkiś thëźta khekićha. 32 Niźaśa ni źoñź Matiki ni Yöś aśiź thëźa, niźtaśaqaś Yöśki nïź aśi thëźnakićha, xalla nïki waxillaź khekićha. 33 Weriź pekta matinaka, werhki anćhukatan anal añcha aźqa źelaćha. Anćhukki werh qhurakićha, xalla ni judiu źoñinakźkiś chïtaśaqal anś anćhukakiś chiyućha: Niźaśa anćhukki xaqhsikin werh oqućhaxa xalla nikhu anaź oqi atasaćha. 34 Niźaśa werhki anćhukakiś ti ew lïl thäćha: Niźaśa anćhuk poraź oqsasakićha. Xaqhnuź werh anćhuk oqśinćhalaxa xalla nuźu, nuźuśaqaś anćhukki anćhuk pora oqsastanćha. 35 Niźaśa anćhuk poraź oqsasakiź nïki, thappacha ti yoq źoñinakaki weth thaxintanakaźtaqaś paxakićha. 36 Neqhśtan Simón Piruki Jesusiźkiś pewkśićha: –Tata, ¿amki xaqhsim oqakixo? –Jesusaki qhäśićha –xaqhsit werh oqućhaxa, xalla nikhu anam werh apśñi atasaćha anśiki; niźaśa amki wiruñam werh apźkakićha. 37 Piruki Jesusiźkiś khichićha: –Tata, ¿qhaźtikiśtan werhki ana anś am apśñi atasaxo? ¡Niźaśa werhki am layku weth źetimil thäsaćha! 38 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Cheqpacha amki weth layku am źetim thäsaxo? Werhki cheqpachal amkiś chiyućha, ima wallpaź qhawan amki chhephwiltam werh ana paxñi chiyakićha. 1 “Niźaśa anćhuka quśkiś anaź muspaysna, Yöśkinpanź kiriya niźaśa wethkiśmiź kiriya. 2 Niźaśa ni weth Ephź yoqkinaki wakchi qamś qhuyanaka źelhćha; anaź niźta khitasaź nïki, werhki anal anćhukakiś nuź chïtasaćha; werhki anćhukata yoqa thakśñil oqućha khikanaki. 3 Niźaśa werhkil oqaćha, neqhśtan anćhukata tshi yoqa thakśku wiltal kephźkaćha anćhuk chhichśxapa, neqhśtan xaqhsikin werh źelućhaxa anćhukmi ni yoqkiś wethtan chika źelakićha. 4 Niźaśa anćhukki xaqhsikin werh oqućhaxa xalla ni śiśśa, niźaśa anćhukki ni jikhśmi śiśśa.” 5 Neqhśtan Tomaski Jesusiźkiś khichićha: –Tata, werhnakki anal am xaqhsikin oqhñi śiśućha, ¿werhnakki xaqnuźt ni jikhś śiśakiya? 6 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Werhćha ni jikhśtki, niźaśa ni cheqpach źetiki; niźaśa anaź jëkhmi Ephźkin thonćha, ans weriź khen thonćha. 7 Niźaśa anćhuk werhź paxakiź nïki, weth Ephśaqaś paxakićha; niźaśa anćhukki anśtanpachaź paxćha niźaśa anćhukki ni cherchinćhukćha. 8 Neqhśtan Felipiki Jesusiźkiś khichićha: –Tata, wethnakakiś ni Ephź thëźnalla, xalla nïźtanaki werhnakki quś źetchil khećha. 9 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Felipe, werhki aźqal anćhukatan źelućha, ¿amki imam werh paxqhaźtataxo? Niźaśa ni werh cherchiki weth Ephśaqaś cherchićha; ¿qhaźtikiśtanam weth Efesios thëźnax khexo? 10 Niźaśa werhki weth Ephźkiśtćha niźaśa weth Ephki wethkiśśa, ¿amki xalla ni anam kiriya? Niźaśa ni weriź chïta ćhhultaqinakaki, anal weth quśkiśtan chiyućha. Xalla ni wethkiś qamñi Ephćha nïź perśun ćhhultaqinaka päñiki. 11 Niźaśa werhki weth Ephźkiśtćha niźaśa ni Ephki wethkiśśa, anćhukki nïź kiriyalla; ana nuź kirïkuśti ni päta ćhhultaqkiśtanmeqaś kiriyalla. 12 Niźaśa anćhukakiś cheqpachal khiwćha, xalla ni wethkiś kirïñiki ni weriź päta ćhhultaqinaka xalla niźta irataśaqaś päsaćha; niźaśa tshan tshanti yaqha ćhhultaqinakaź päsaćha, niźaśa werhki weth Efesios xaqhsikin źelhñiźlaxa xalla nikhul oqućha. 13 Niźaśa thappacha anćhukaź weth thükiś maytaki weril päćha, niźaśa ni Ephź aśi nïź Machhkiś thëźta khiśxapa. 14 Niźaśa ni anćhukaź ćhhulumeqaś weth thükiś maytaki, werhki anćhukakiś thäćha. 15 “Niźaśa anćhukki werhź pekćhax nïki, weth lïnakaź kaśakićha. 16 Niźaśa werhki weth Ephźkin rokt'iźinaćha, xalla neqhśtan nïki anćhukalta yaqha thurt'iźiñi kuchanźkakićha, niźaśa anćhukatan wiñaya qamaxu. 17 Niźaśa ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki, ni cheqpach Espirituki anaź tanśñi atasaćha, niźaśa ninakaki anaź cherćha niźaśa anaź paxćha; ans anćhukki paxćha niźaśa anćhukatanź qamćha, niźaśa anćhukatanpanź qamakićha. 18 “Niźaśa werhki anal anćhuk waxchalla ekaćha; werhki anćhukatan źelil kephźkaćha. 19 Tshi upakhiźtan ni ana Yöś kirïchi źoñinakaki anaź iya werh cherakićha; ans anćhukki werh cherakićha niźaśa anćhukki źetakićha werhki źetućha. 20 Xalla ni thuñkiśiki anćhukki werh weth Ephźtan źelhñi näśnakićha, niźaśa anćhukki wethtan khekićha, niźaśa werhki anćhukatanl khećha. 21 Niźaśa xaqhsilta anćhukakiśtan weth lï tanźxa niźaśa ni lï kaśśaxa, xalla nïćha werh pekñiki; niźaśa ni werh pekñiki weth Ephśaqaś pekćha, niźaśa werhmi nïl pekućha niźaśa werhki nïźkiś maśinźkaćha.” 22 Neqhśtan Judas (ana Iscariotiki) Jesusiźkiś pewkśićha: –Tata, ¿qhaźtikiśtanam wethnakakiśqaś thëźnakixo? ¿Niźaśa ana ti yoq źoñinakźkiś thëźnakiya? 23 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Xalla ni werh pekñiki, weriź chïta taquź kaśśa; niźaśa weth Ephmi nïśaqaś pekakićha, neqhśtan werhki weth Ephźtan nïźtan chika qamil thonaćha. 24 Niźaśa ana werh pekñiki anaź weth taqunaka śhoxćha. Xalla ni anćhukaź nonźta taqunakaki anaź wethta, ans werh kuchanźkiñi Ephźtaćha. 25 “Niźaśa anćhukatan teqhś źelhkan ti ćhhultaqinaka anćhukakiś chiyućha; 26 xalla ni Epiź weth thükiś kuchanźkita thurt'iźiñi Espíritu Santuki, nïź anćhukakiś thapa ćhhultaqinaka thaxnakićha niźaśa thappacha ni weriź chïtanaka khuñsqatakićha. 27 “Niźaśa werhki ni śuma qamaña eknućha. Niźaśa werhki weth śuma qamaña thäwućha, niźaśa anćhukakiś anal ti yoq źoñinakaźtaqaś thäwućha. Niźaśa anćhukki anaź muspaysna niźaśa anaź eqhsna. 28 Niźaśa anćhukki weth oqhś chïñi nonśinćhukćha, niźaśa werhki wilta anćhukatan źeli kephźkaćha. Niźaśa anćhukki cheqpachapan werh pekakiź nïki, ni anćhuka śiśki añcha k'achhaź khetsnakićha, niźaśa werhki weth Ephźkinl oqaćha xalla nïki wethkiśtan tshanti paqhićha. 29 Niźaśa anćhukakiś tukitanl maśnućha, anćhukki ni watan kiriyakićha. 30 “Niźaśa anćhukatan anal añcha parlaćha, xalla ti yoqkiś irpiñikiź thonćha. Niźaśa nïki wethkiśtan anaćha tshanti aśśiśki, 31 Xalla nuźupan watśtanćha, werhki weth Efesios pekñi ti yoq źoñinaka śiśtanćha, niźaśa werhki nïź chïtakamal pawućha. “Tshitsna, teqhśtanź oqhla. 1 “Werhtćha ni cheqpach uw śqaltki, niźaśa weth Ephćha ni ćhhakhñiki. 2 Tshi weth uw śqalanakkiśtan anaź uwa poqakiź nïki, q'achśtaź khekićha; niźaśa uwaź poqakiź nïki, ni śqala tshanti poqaxu qorakićha niźaśa nïź ana ćhherñi piś itsanaka k'uthźinakićha. 3 Niźaśa anćhukki źkayi quśśiśćhukćha, ni weriź chïta taqunakźkiśtan. 4 Niźaśa anćhukki śuma quśtanpanź wethkiś khekićha, xaqhnuź werhki anćhukatan śuma quśtanźlaxa xalla niźtaśaqaś khekićha. Niźaśa tshi uw śqalaki anaź perśunpacha uwa poqasaćha, ans ni uw śqalkinpan śep'ichićha; niźaśa niźta irataź anćhukki anaź perśunpacha poqi atasaćha, ana anćhuk wethtan thapa quśtan khesaź nïki. 5 “Werhtćha ni uw śqaltki, niźaśa anćhukki ni śqal piśnakćhukćha. Niźaśa ni wethtan chika źelhñiki niźaśa werhki nïźtan chika źelućha, xalla nïki añcha taź ćhheriź poqćha; niźaśa ana wethtanaki anćhukki anaź ćhhulumi päyi atasaćha. 6 Niźaśa ni ana wethtan chika źelhñiki śawk thxotaź khekićha, niźaśa tshi itsanaka jurźku ujkiś ujsla xalla niźta ujźtaź khekićha. 7 “Niźaśa anćhukki wethtan chikaź qamakiź nïki, niźaśa weriź thaxinta xaruź qamakiź nïki, anćhukki źmaya ćhhuluqaź pekćhani, xalla nïki thätaź khekićha. 8 Niźaśa anćhukaź taź ćhheri poqan, ni weth Ephki añchaź chipakićha, xalla niźtikiśtan anćhukki weth cheqan thaxintanaka khesaćha. 9 Niźaśa ni weth Ephki añcha werh q'ayachichićha, niźtaśaqaś werhki anćhuk q'ächichinćha; niźaśa anćhukki ni oqśñi quśśiśpanź khella. 10 Niźaśa anćhukki ni weth lïxaruź qamakiź nïki, weth oqśñi quśkiś qamakićha, xaqhnuź werhki weth Ephź lï kaśtućhaxa, niźaśa nïź oqśñi quśkiśl qamućha. 11 “Xalla tuź chiyućha anćhuk wethtan chipapan khexu, niźaśa anćhuka quśkiś chipchipan khexu. 12 Xalla tïćha weth lïki: Anćhukki porapat oqsasakićha, xaqnuźt werhki anćhuk oqśinźlaxa xalla niźta. 13 Anaź jëkhmi tïźkiśtan tshanti oqśñiki źelhćha, niźaśa nïź maśinakźkiśtan perśun źeti thäñimi. 14 Niźaśa anćhukki weth maśinakćhukćha, niźaśa weriź chïtakama qamakiź nïki. 15 Anćhukakiś anal uywita khećha, xalla ni uywitaki anaź śiśśa nïź tuyñu ćhhuluqat päćhani. Niźaśa werhki anćhukakiś weth maśinakal khiwćha, niźaśa ni weth Epiź wethkiś chïtanaka thappacha anćhukakiś paxqatchinćha. 16 Niźaśa anćhukki ana werh illśinćhukćha, ans werhćha anćhuk illśinki, neqhśtan werhćha anćhuk thaxnaxu kuchanchinki niźaśa ni Yöś śuma kintu chhichaxu, niźaśa ni Yöś śuma kintu parlita ćhheriki wiñayax thurla; niźaśa anćhukaź Ephźkin weth thükiś maytanakaki, xalla ni Yöś Ephki anćhukakiś thäkićha. 17 Xalla til anćhukakiś chiyućha: Niźaśa anćhukki porapat oqsasakićha. 18 “Niźaśa ni ana Yöś kirïchi źoñinakat anćhuk ćhhaxwćhax nïki, anćhukki śiśakićha tuki werh ćhhaxwchipanćha. 19 Niźaśa anćhukki ana ni Yöś kirïchi źoñinakaźtaqaś khesaź nïki, ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki anćhukź pekasaćha, xaqhnuź ninakpora oqsasñiźlax xalla niźta. Niźaśa werhki anćhuk ni ana Yöś kirïchinakźkiśtan illśinćha, xalla niźtikiśtan ni ana Yöś kirïchi źoñinakaki anćhuk ćhhaxwćha. 20 Niźaśa anćhukki ni weriź chïtanakkiśtan khuñśna: ‘Anaź xaqhsilta uywitami nïź tuyñuźkiśtan tshantiki khesaćha.’ Niźaśa werh tanśxapa qhurchipanćha, niźtaśaqaś anćhuk tanśxapa qhurakićha; niźaśa anćhukki weth taqu śhoxchinćhuklax nïki, niźaśa anćhuka taqumiź śhoxwakićha. 21 Thappacha tinakaki weth thüź khen watakićha, niźaśa anćhukki anaź ni werh kuchanźkiñi paxćha. 22 “Niźaśa werhki anal thontasaź nïki niźaśa anal ninakźkiśimi palxaytasaź nïki, ninakaki ana ujchiś khitasaćha. Xaśiki ninakź ujki anaź t'oqhźinta khekićha; 23 niźaśa ni werh ćhhaxwñi źoñiki, weth Ephśaqaś ćhhaxwćha. 24 Niźaśa yaqhap źoñinakaki anapan werh irata thëśićha, werhki anal niźta śuma ćhhultaqinaka thëźtasaź nïki anćhukki ana ujchiś khitasaćha; xaśiki ni źoñinakaki cherchićha niźaśa werh nonśićha niźaśa weth Ephśaqaś nonśićha. 25 Xalla ni Yöś lïkiś khjirta taqu watśpantaćha: ‘Niźaśa weriź ana ujchiś khen werh ćhhaxwchićha.’ 26 “Xalla ni thurt'iźiñi thonanaki, nïki weril weth Ephźkiśtan kuchanźkaćha, xalla ni cheqpach Espirituki weth Ephźkiśtanź thonćha, xalla nïź wethkiśtan parliñi khekićha. 27 Niźaśa anćhukmi wethkiśtan parliñiź khekićha, niźaśa anćhukki tukitanpacha wethtan qamchinćhukćha. 1 “Anćhukakiś ana aqacha thensnaxu, neqhśtan anćhukakiś ti ćhhultaqinakal chiyućha. 2 Niźaśa anćhukki ni akhs qhuykiśtan chhetqattaź khekićha, xalla nuź khenaki ni oraź jak'achkakićha, xaqhsilta źoñit, źoñi konaćhaxa xalla nïki Yöś tukatuźqaś khekićha. 3 Niźaśa ni źoñinakaki ana weth Efesios paxźku niźaśa ana werh paxźku niźtanaka päkićha. 4 Neqhśtan anćhukakiś niźtanaka watan anćhukki khuñśnakićha, ni weriź anćhukakiś tukitan chïtanaka. 5 Niźaśa xaśiki werhki werh kuchanźkiñiźkinl oqaćha, niźaśa xaqhsit werh oqaćhaxa, anćhukakiśtan anaź xaqhsiltami werh pewkźa. 6 Anchukki weriź tinaka chïtikiśtan llakita khissinćhukćha. 7 Niźaśa werhki anćhukakiś cheqpachal chiyućha: Anćhukaltaki weth oqhśki waliź khesaćha, niźaśa werh anal oqasaź nïki ni thurt'iźiñiki anćhukakiś anaź thonasaćha; ans werh oqasaź nïki werhki ni thurt'iźiñi kuchanźkasaćha. 8 Niźaśa ni thurt'iźiñiź thontanaki, xalla nïki ti yoq źoñinakźkiś qhanakamaź thëźnakićha, jëkhźlax ujchiś źoñi niźaśa xaqhnuź ni śoq'u jikhśmi źelhćhaxa, niźaśa ni Yöś juchjiptayśmi. 9 Niźaśa xaqhsilta źoñiźlax ujchiś nïki, ana wethkiś kirïñićha; 10 neqhśtan anćhukki ni śoq'u jikhśkiśtan näśnakićha, niźaśa werhki xaqhsikin weth Efesios źelhćhaxa xalla nikhul oqaćha, neqhśtan anćhukki anaź iya werh cherakićha. 11 Niźaśa jëkit ni Yöś kaśtiku tanźnaćhaxa, xalla nïki ti yoqa irpiñićha niźaśa nïki juchjiptaytaćha. 12 “Niźaśa wethtaki anćhukakiś tshanti chïś źelhćha, niźaśa anśiki anćhukki anaź katoqi atasaćha. 13 Xalla ni cheqpach Espirituź thontanaki, nïź anćhuk cheqpachkiś irpakićha; xalla nïki anaź perśun quśkiśtan chiyakićha, ans thappacha nïź nonźtanaka chiyakićha niźaśa ni thonñi ćhhultaqinakźkiśtanami śiśqatakićha. 14 Niźaśa nïź weth aśi thëźnakićha, niźaśa nïki wethkiśtanź tanźnakićha neqhśtan anćhukakiś śiśqatakićha. 15 Niźaśa thappacha weth Ephźtaki wethtaśaqaśśa; xalla niźtikiśtan werhki khichinćha ni Espirituki wethkiśtan tanźnakićha neqhśtan anćhukakiś śiśqatakićha. 16 “Tshi jejatan anćhukki anaź iya werh cherakićha, neqhśtan upakiźtan anćhukki wiltaź werh cherakićha.” 17 Neqhśtan nïź thaxintanakaki ninakpora pewksassićha: –Tïki ućhumnakakiś tuź khićha, tshi jejatan anaź iya werh cherakiź khićha, neqhśtan upakiźtan wiltaź werh cherakiź khila, niźaśa weth Ephźkin oqućha khićha. ¿Tïki niwkhtan qhaźt khexo? 18 ‘¿Ni jejapacha chïkuśti qhaźt khiy tïxo?’ Ućhumnakki anaź näśa ćhhulkiśtanqat chïćhani. 19 Neqhśtan ninaka ćhhulkiśtanqat pewkś pekatćhani Jesusaki xalla ni näśićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Werhki anćhukakiś khichinćha tshi jejapachkiśtan anćhukki anaź iya werh cherakićha, neqhśtan upakiźtan anćhukki wiltaź werh cherakićha. ¿Anćhukki xalla tïź pewksasya? 20 Niźaśa anćhukakiś cheqpachal khiwćha, anćhukki qäkićha niźaśa llakitaź khekićha, ans ti yoq źoñinakaki añchaź chipakićha. Niźaśa anćhuk añcha llakita khikanaki, ni anćhuka llakiki chipśkinź kephsnakićha. 21 Niźaśa tsha mätaq źon mathś orkiśiki añcha xañchi miśqatćha; xalla ni wawaź ulantan añcha chipa ni miśñimiź nonsa, niźaśa ti yoqkiś tshi lukmach wawa mathtaź khen. 22 Niźtaśaqaś anćhukki anś llakiśhićha, niźaśa werhki anćhuk cherśñil kephźkaćha neqhśtan anćhuka quśki añchaź chipakićha, niźaśa ni chipśki anaź jëkhmi qhañasaćha. 23 “Niźaśa anćhukki ni thuñkiś anaź werh pewkźnakićha. Anćhukakiś cheqpachal khiwćha weth thükiś anćhukaź weth Ephźkiśtan maytaki thätaź khekićha. 24 Niźaśa anćhukki anśkama anapan weth thükiś ćhhulumi maychinćhukćha; niźaśa anćhukki źmaya neqhśtan tanźnakićha, niźaśa ni anćhuka quś thapa khexo. 25 “Werhki anćhukakiś ti näś taqunakźkiśtan chïchïnćha; niźaśa werhki anal iya ti näsqatś taqunakźkiśtan chiyaćha xalla ni orakiź irantiźkićha, ans ni Ephźkiśtan qhanakamal chiyaćha. 26 Niźaśa tshi nöxiki anćhukki weth thükiś mayakićha; niźaśa werhki anal anćhukata ni Ephźkin rokt'aćha khiwćha. 27 Niźaśa ni Ephpachaź anćhuk pekćha. Niźaśa anćhukaź werh pekan nïki anćhuk pekćha, niźaśa anćhukki werh Yöśkiśtan thonñi kirïchinćhukćha. 28 Niźaśa werhki ni Ephź tukkiśtan ulanźkichinćha ti yoq źoñinakźkin, niźaśa xaśiki ni Ephźkin kephśxapa ti yoq źoñinaka ekku.” 29 Neqhśtan nïź thaxintanakaki khichićha: –Amki xaśiki qhanakamam chïćha, ana ni näś taqunakźkiśtan. 30 Niźaśa xaśiki werhnak näśinćha amki thappacha ćhhultaqinakam śiśśa, niźaśa anam jëkhmi amkiś pewkśñi pekćha. Xalla niźtikiśtan werhnakki Yöśkiśtan am thonchi kiriyućha. 31 Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anćhukki xaśikiź kiriya? 32 Xaśiki ni oraź irantiźkićha, niźaśa anśićha ni oraki, neqhśtan anćhuka quś kamaź lewakićha niźaśa werh śinallaź ekakićha. Ans werhki anaź śina ni Ephki wethtanćha. 33 Niźaśa werhki ti ćhhultaqinaka anćhukakiś chiyućha anćhuk wethtan śuma quś waćhaxu. Niźaśa anćhukki ti yoqkiś t'aqhiśakićha, niźaśa anćhukki thup quśśiś khekićha: Niźaśa werhki ti ujnaka atipchinćha. 1 Xalla neqhśtan ti ćhhultaqinaka chïźku, Jesusaki tsewkchuk cherźku tuź khichićha: “Tatay, ni oraki irantiźkichićha: Am Machh aśi thëźnalla niźaśa ni am Machhki am aśi thëźnakićha. 2 Niźaśa amki ni am Machh tshi jiliri uchchamćha, thappacha ti źoñinakźkiś wiñay źeti thäśxapa, ti amiź uchśta źoñinakźkiś. 3 Niźaśa xalla ni wiñay qamañaki, ti źoñinaka am paxaxućha niźaśa ni śinta cheqan Yöś paxaxućha, niźaśa ni Jesucriśtu amiź kuchanźkitaćha. 4 “Niźaśa werhki ti yoqkiś am aśi thëśinćha, niźaśa amiź wethkiś thäta lanqś źerśinćha. 5 Xaśiki Tatay amtan chikapacha werh khisqatalla, niźaśa ima ti yoqa źelan werhki amtan chika khikan werhki chawkh aśśiś taćha xalla nïź thälla. 6 “Niźaśa xalla ti yoqkiś źelhñi źoñinakźkiśtan amki illśamćha neqhśtan wethkiś thächamćha, niźaśa werhki ninakźkiś śiśqatchinćha amkiśtan. Niźaśa ninakaki amta taćha amćha wethkiś thächamki, niźaśa ninakaki am taqunaka kaśśićha. 7 Niźaśa xaśiki ninakaki thappacha ni ćhhultaqinaka amkiśtan thonñi śiśśićha; 8 niźaśa ni amiź thäta śuma taqunaka ninakźkiś śiśqatchinćha, niźaśa ninakaki katoqchićha. Niźaśa ninakaki werh cheqpachapan amkiśtan thonñi paxchićha, niźaśa ninakaki am werh kuchanźkichi kirïchićha. 9 “Niźaśa werhki ninakźkiśtan rokt'iźinućha, niźaśa anal ni ana Yöśkin kirïchi źoñinakźta rokt'ućha; ans ni amiź wethkiś thäta źoñinakźtal rokt'ućha, niźaśa ni źoñinakaki amtaćha. 10 Niźaśa thappacha wethtanakaki amtaćha, niźaśa ni amtanakaki wethtaśaqaśśa; niźaśa weth aśiki ninakźkiś cherchukaćha. 11 “Niźaśa werhki anal iya ti yoqkiś źelaćha, niźaśa weriź amkin oqan ninakaki tirapan ti yoqkiś źelakićha. Źkayi quśśiś Tatay ni amiź wethkiś thäta źoñinaka am thükiś śhoxwalla, niźaśa ućhumnak irata tshi quśśiś khexo. 12 Niźaśa werhki ti yoqkiś ninakźtan chika khikanaki ninaka kuytintaćha, niźaśa werhki ni amiź wethkiś thäta źoñinaka am thü aśtan tshïtsinchintaćha. Niźaśa ninakźkiśtan anaź xaqhsiltami qatchiki, ans tshïsuñaki qataxkhitapantaćha, xalla nuź ni khjirti patxparu watax khitapantaćha. 13 “Xaśiki werhki am źelhś nikhul oqućha; niźaśa iya ti yoqkiś źelhkan ti ćhhultaqinaka chiyućha, xalla neqhśtan ninakaki weth chipś irata ninakź quśki phiya khexo. 14 Niźaśa werhki ni am śuma taqunaka thächinćha, niźaśa ti źoñinakaki ninaka ćhhaxwchićha, niźaśa ninakaki anaź ti yoqchiś źoñinaka, niźaśa werhmi anaź ti yoqchiś źoñtki. 15 Niźaśa werhki anal ninaka ti yoqkiśtan jesaxu mayućha, ans ni Saxriźkiśtan tshïtsinax khiwćha. 16 Niźaśa werhki anaź ti yoqchiś źoñtki, niźaśa tinakami anaź ti yoqchiś źoñinaka. 17 Niźaśa amki cheqpacha ninaka źkayi quśśiś khisqatalla; niźaśa am taquki cheqpachapanćha. 18 Niźaśa amki xaqhnuź werh ti yoq źoñinakźkin kuchanźkichamźlaxa, xalla niźtaśaqaś werhki ninaka ti źoñinakźkin kuchnućha. 19 Niźaśa werhki ninakaź khen perśunpacha źkayi quśśiś khisnućha, niźaśa ninakami werarkiś źkayi quśśiś khisnaxu. 20 “Niźaśa amkiś anal ninakźtaqaś rokt'ućha, ans ninakaź Yöś śuma kintu palxayta nonźku ni uśhka wethkiś kirïñinakźtaśaqaś rokt'ućha. 21 Niźaśa thappacha tshi quśśiś khexo; niźaśa am weth Efesios wethkiśamćha, niźaśa werhki amkiśtćha, niźaśa ućhumnakatan ninakaki tshi quśśiśx khila, neqhśtan ti yoq źoñinaka am werh kuchanźkichi kiriyaxu. 22 Neqhśtan werhki ni amiź wethkiś thäta aśi ninakźkiśśaqaś thächićha, niźaśa ninakaki tshi quśśiśpan khexo, ućhumnaka irata tshi quśśiś khexo: 23 Niźaśa werhki ninakźkiśtćha niźaśa amki wethkiśamćha, neqhśtan cheqpacha thappacha tshi quśśiś khexo, xalla nuź ti źoñinaka am werh kuchanźkichi śiśaxu, niźaśa amki ninaka oqśñi niźtaśaqaś amki werh oqśñi śiśaxu. 24 “Tatay, ni amiź wethkiś thäta źoñinaka xaqhsikin werh źelaćhaxa, xalla nikhuśaqaś ninakaki wethtanx źelhla, niźaśa ni amiź wethkiś thäta aśi cheraxu; niźaśa ima ti yoqa thulźkan amki werh pekchampanćha. 25 Ch'uwa quśśiś Tatay, ti źoñinakaki anaź am paxchićha, ans werhki am paxchinćha, niźaśa tinakami am werh kuchanźkichi śiśśićha. 26 Niźaśa werhki am thü śiśqatchinćha niźaśa tirapan śiśqataćha, niźaśa ni amiź wethkiś oqźtaki niźtaśaqaś tinakźkiś khila niźaśa werhki ninakźkiśx khiwla.” 1 Neqhśtan Jesusaki tiźtanaka chïźku, nïź thaxitanakźtan ni Cedrón puj q'awź nawkhtuñtan oqhchićha. Xalla nikhu tshi k'achha ch'oxñi muntillchiś yoqa źelatćha, xalla neqhśi Jesusaki nïź thaxintanakźtan luśhśićha. 2 Niźaśa ni Judas ni Jesusa millk'untiñiki ni yoqa paxatćha, Jesusaki qhaź wilta nïź thaxintanaka ni yoqa akhsñipantaćha. 3 Neqhśtan Judaski tshi t'aqa śultatunakchiś thonchićha, niźaśa tshi qhaźultan timlu cheqśñinakźtan, ninakaki ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa fariseo źoñinakaź kuchanźkitaćha. Ninakaki uj t'ewchi niźaśa michanakchiś wakiyaśśi thonchićha. 4 Neqhśtan Jesusaki niźtanaka watśpan śiśatćha, niźaśa tshitsku ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukki Jëkhź qhurxo? 5 Neqhśtan ninakaki nïźkiś qhäśićha: –Nazaret wathchiś Jesusal qhurućha. Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Werhtćha. Xalla ni Jesusa millk'untiñi Judaski xalla neqhśi ninakźtan chikataćha. 6 Neqhśtan ni Jesusaź “werhtćha khikan chïtikiśtan”, ninakaki wirqhutñi śqatsku yoqkiś thxotsićha. 7 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś wilta pewkśićha: –¿Anćhukki Jëkhź qhurxo? Niźaśa ninakaki khichićha: –Nazaret wathchiś Jesusal qhurućha. 8 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś wilta khichićha: –Waxa anćhukakiś werhtćha khichinćha. Niźaśa anćhukki werhź qhurćhax nïki tinaka oqaxkhe. 9 Jesusaki tinaka wataxu perśunpacha chïchićha: “Tatay, ni amiź wethkiś thätanakaki ana xaqhsiltami qatchićha.” 10 Neqhśtan Simón Piruki nïź paqh kuchillu xöźku, Malco khita timlu chawkh jiliriź uywita źoñź źew khuñi potźinchićha. 11 Neqhśtan Jesusaki ni Piruźkiś khichićha: –Ni am paqh kuchillu yäśkiś yäźna. Ni Efesios wethkiś ni xar qhaś likhźnax khićhax nïki, ¿qhaźt werh ana ni qhaś likhźnasaxo? 12 Neqhśtan ni t'aq śultatunakaki niźaśa ninaka irpiñiźtan niźaśa ni timlu itśñi śultatunakźtan, Jesusa tanźku ćhelhchićha. 13 Neqhśtan Anás qhuya chhichchićha ni Anaski Caifás axmuś ephtaćha, ni Caifaski ni wata timlu chawkh jilirinaka irpiñitaćha. 14 Ti Caifaspachaćha ni judiu źoñinakźkiś tuź chïchiki, tshi źoñi ućhumnaka layku tikhś waliź khesaćha, thapa ućhumnaka wath laykuki. 15 Neqhśtan Simón Piruźtan tshi yaqha qhara qhxochtan Jesusa apśićha. Ni yaqha thaxintaki ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiź paxitaćha, neqhśtan Jesusiźtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiź qhuy kanchikiś luśhśićha; 16 Niźaśa Piruki ni qhuy śawnktan eklichićha. Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiź paxta thaxintaki, na qhuya cheqśniñ źonakiś palxaychićha Piru luśhqataxu, neqhśtan Piruki luśhqattaćha. 17 Niźaśa na qhuya cheqśniñ źonki Piruźkiś pewkśinćha: –¿Anax amki ni źoñź tshi thaxintamya? Piruki qhäśićha: –Anaćha, anapaź werhki. 18 Niźaśa añcha ch'uñuriź khen, ni uywitanakźtan niźaśa ni timlu cheqśñinakźtan uj täśićha, niźaśa ninakaki xalla neqhśi qutunkan źelatćha. Niźaśa ni Piruki ninakźtan chika ujkiś qutnatćha. 19 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki, Jesusa pewkśñi qallantichićha nïź thaxintanakźkiśtan niźaśa nïź thaxintikiśtanami. 20 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Werhki ti źoñinakźkiś qhanakama parlichinćha; niźaśa werhki ni akhs qhuyaranpan thaxinchinćha niźaśa ni Timlukiśimi, niźaśa ni judiu źoñinakź akhs qhuykiśmi anapan xamaśit parlichinćha. 21 ¿Amki qhaźtikiśtanam werh pewkźxo? Niźaśa amki ni werh nonśi źoñinaka pewkźna, ninakaki ni weriź chïtanakax chïla. Ni weriź chïtaki ninakaź śiśśa. 22 Niźaśa Jesusaź nuź chiyan, tshïsuña ni Timlu cheqśñinakźkiśtan Jesusiźkiś tsxaxpchićha tuź khikan: –¿Xalla nuźox ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkiś qhäśya? 23 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Werhki ana śuma chïchinźlax nïki, ni ana śuma chïta qhanaź khella; niźaśa werhki werara chïchinźlax nïki, ¿qhaźtikiśtanam werh qichxo? 24 Neqhśtan Anaski Jesusa ćhelhźku ni Caifás timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkin kuchanchićha. 25 Neqhśtan Piruź tshithchi neqhś ujkiś qutnan nïźkiś pewkśićha: –¿Amki anax ni źoñź thaxintanakźkiśtanxo? Piruki ana maśśićha, tuź khikan: –Werhki anaćha. 26 Neqhśtan tshi timlu chawkh jilirinaka irpiñiź uywitaki pewkśićha, ni uywitaki ni Piruź khuñi potźinta źoñź qhuy źoñitaćha: –¿Werhki anax am ni źoñźtan, ni k'achha ch'oxñi yoqkin cherchinxo? 27 Neqhśtan Piruki wilta Jesusa ana paxñi chïchićha, niźaśa ni orapacha wallpaki qhawchićha. 28 Neqhśtan Caifás qhuykiśtan Jesusa chhichchićha ni Romanu irpiñiź qhuy kancha. Niźaśa tuwantan chiwźkan ni judiu źoñinakaki ana ujchiś khiśxapa ana ni kancha luśhśićha, xalla ni yoqaki ana Yöś kirïñi źoñinakź yoqataćha, niźaśa ninakaki ni Paśku ćhheri lulhśkiś tomś pekatćha. 29 Neqhśtan Pilatuki ni źoñinaka palxayi ulanchićha tuź khikan: –¿Anćhukki ćhhulkiśtanź ti źoñi tanxo? 30 –Ninakaki qhäśićha, tuź khikan, –ti źoñiki ana ujchiś khitasaź nïki, anal amkiś thätasaćha. 31 Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki ti źoñiź chhicha niźaśa anćhuka lï xaruź juchjiptayźka. Xalla neqhśtan ni judiu jilirinakaki qhäśićha: –Wethnakataki anaź źoñi konś lï źelhćha. 32 Xalla nuź ni Jesusiź chïtakama watchićha, nïź tikhśkiśtan chïtaki. 33 Neqhśtan Pilatuki nïź kanchiqhutñi luśhśićha, niźaśa Jesusa qhawźku pewkśićha: –¿Amki ni judiu źoñinakź Reyimqaya? 34 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –¿Amki am quśkiśtanqaśim pewkźqay, uśh yaqhanaqax amkiś wethkiśtan chïchiki? 35 Pilatuki Jesusiźkiś qhäśićha: –¿Werhki judiu źoñtqaya? Am perśun chawkh wathchiś źoñinaka, niźaśa ni timlu chawkh jilirinakala am wethkiś thächiki. ¿Amki ćhhulu pächamtaxo? 36 Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Weth irpiś wathaki anaź ti yoqxapa. Niźaśa weth irpiśki ti yoqxapaź khitasaź nïki, ni werh apśñinakaki qichastasaćha ana werh ni judiu źoñinakźkiś thäta khiśxapaki; xalla ni weth irpiśki anaź teqhśta. 37 Neqhśtan Pilatuki nïźkiś khichićha: –¿Amki niźtaki reyimqaya? Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Amćha chïchamki: Werhki rey panśatćha. Werhki ti yoq źoñinakźkin ćhhuluźlax werara xalla ni maśinśxapa mathtitćha niźaśa nïxapa thonchinćha. Niźaśa thappacha ni cheqpachkiś wakiśñinakaki werhź nonźa. 38 Neqhśtan Pilatuki Jesusiźkiś khichićha: –¿Ćhhulut ni cheqpachaxo? Neqhśtan Pilatuki tinaka pewkźku, wilta ni judiu źoñinakźtan parli ulanchićha, niźaśa ninakźkiś tuź khichićha: –Werhki ti źoñźkiś anal ćhhul ujmi waćhućha. 39 Niźaśa anćhukki tshi ussiś ćhukćha, werhki ni Paśku phiśtikiś tshi tanta źoñi kuchśininla: ¿Anćhukki ti judiunakź rey liwri kuchśñiź pekqaya? 40 Neqhśtan thappacha ninakaki wilta qhawchićha: –¡Xalla ni źoñi ana! ¡Barrabás kuchśina! Niźaśa ni Barrabaski thañ źoñitaćha. 1 Neqhśtan Pilatuki Jesusa tanźku xwatźkaxu kuchanchićha. 2 Niźaśa ni śultatunakaki tshi ch'ap pillu śkurźku Jesusiź achkiś skarsinchićha, niźaśa Jesusiźkiś tshi tsoqhchi chupik irś t'irźinchićha. 3 Neqhśtan ninakaki Jesusiźkiś makhatźku, tuź khichićha: –¡Xallalla ni judiunakź Rey! Neqhśtan ninakaki nïź yukhkiś tsxaxpatćha. 4 Neqhśtan Pilatuki wilta ulanźku ninakźkiś khichićha: –Cherźna, teqhś ti anćhukakiś śhikućha anćhuk näśnaxu, ti źoñźkiś anal ćhhul ujmi waćhućha. 5 Neqhśtan Jesusaki nïź achkiś tshi ch'ap pillu skarsinta ulanźkichićha, niźaśa ni tsoqhchi chupik irś irśi ulanźkichićha. Niźaśa Pilatuki ninakźkiś khichićha: –¡Tïćha ni źoñiki! 6 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni Timlu cheqśñi śultatunakami, qhawi qallantichićha, tuź khikan: –¡Kuruśhkiś ch'awkźna! ¡Kuruśhkiś ch'awkźna! Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki ti chhichkuź kuruśhkiś ch'awkźka, niźaśa werhki anal ćhhul ujmi ti źoñźkiś waćhućha. 7 Neqhśtan ni judiu jilirinakaki Pilatuźkiś qhäśićha: –Werhnakki tshi lïchiśtćha, niźaśa ni wethnaka lïxaru ti źoñiki tikhśtanćha, xalla tïki Yöś Machhtćha khichićha. 8 Xalla ti nonźku Pilatuki, tshantiź eqhsnatćha. 9 Neqhśtan Pilatuki wilta nïź kanchiqhutñi luśhku Jesusa pewkśićha: –¿Amki xaqhsi źoñimtaxo? Niźaśa Jesusaki ana ćhhulumi qhäśićha. 10 Neqhśtan Pilatuki Jesusiźkiś khichićha: –¿Amki anam werh qhäśnakiya? ¿Niźaśa amki anam śiśya werhki jiliritćha, am kuruśhkiś ch'awkźnasaćha niźaśa liwrimil kuchnasaćha? 11 Neqhśtan Jesusaki Pilatuźkiś qhäśićha: –Yöś amkiś anaź jiliri thätasaź nïki, amki wethkiśtan anam jiliri khitasaćha; niźaśa ni werh amkiś thäñi źoñiki nïćha amkiśtan tshanti ujchiśki. 12 Neqhśtanpacha Pilatuki Jesusa liwri kuchś pekatćha, niźaśa ni judiu źoñinakaki qhawchićha tuź khikan: –¡Ti źoñi liwrim kuchśnakiź nïki, amki anam Cesarź maśi khekićha! ¡Niźaśa xaqhsiltaźlax rey khïkhiñi nïki, Cesarź moq'ućha! 13 Neqhśtan Pilatuki ti nonźku Jesusa śawnku jessićha, xalla neqhśtan ni juchjiptayś julśkiś julśićha, xalla ni yoqaki hebreo tawqkiśtanaki Gabatá khitataćha, ni Gabataki tuź khićha maś kirta yoqa. 14 Paśku phiśtikinaki tshi nöxiqaś phalhtatćha, niźaśa Pilatuki taypurunaka ni judiu źoñinakźkiś chïchićha: –¡Tïćha anćhuka Reyki! 15 Niźaśa ninakaki qhawchićha: –¡Tïkex tikhźla! ¡Tïkex tikhźla! ¡Kuruśhkiś ch'awkźna! Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś pewkśićha: –¿Werhki anćhuka Rey kuruśhkiś ch'awkwas qhaźtataxo? Niźaśa ni timlu chawkh jilirinakaki qhäśićha: –Wethnakaltaki Cesarźkiśtan anaź iya rey źelhćha. 16 Neqhśtan Pilatuki Jesusa ninakźkiś kuruśhkiś ch'awkźnaxu thächićha, neqhśtan ninakaki Jesusa chhichchićha. 17 Jesusaki nïź kuruśha quźśi ulanźkichićha. “Xalla ni t'oxluź yoqa oqśxapa” (Xalla ni yoqaki ni hebreo tawqkiśiki Gólgota khitaćha). 18 Xalla nikhu Jesusaki ch'awktaćha, niźaśa pukultan źoñinaka nïź porapqhuttan ch'awktaśaqaśśa. 19 Neqhśtan Pilatuki tshi maśiñi acha khjirchićha, ni khjirtaki tuź khetćha: “Jesusa Nazaret wathchiś, judiu źoñinakź Rey”, niźaśa nïź kuruśhkiś ch'awkźkaxu kuchanchićha. 20 Niźaśa wakchi judiu źoñinaka ni maśiñi acha khjirta lïchićha; xalla ni Jesusa kuruśhkiś ch'awkta yoqaki ni chawkh wath keźutaćha, niźaśa ni maśiñi acha khjirtaki hebreokiśtan niźaśa latinkiśtan niźaśa griegokiśtan khjirtataćha. 21 Xalla niźtikiśtan ni judiu timlu chawkh jilirinakaki, Pilatuźkiś khichićha: –‘Amki ana judiunakź Rey khikan khjira’, ans tuź khjira: ‘Tïki khichićha werhćha judiu źoñinakź Reyki’. 22 Neqhśtan Pilatuki ninakźkiś qhäśićha: –Xalla ni weriź khjirtaki, nuźupanqaś khekićha. 23 Neqhśtan ni śultatunakaki Jesusa kuruśhkiś ch'awkźku nïź śkiti aptaśśićha, niźaśa nïź śkiti paqhpik t'aqa toxśićha śapa śultatu tshi t'aqakama. Niźaśa ninakaki nïź almilla aptaśśiśaqaśśa, xalla ni almillaki ana ch'ukuchiś tsewktan qossuk qhutu watstataćha, 24 Xalla neqhśtan ni śultatunakaki ninakpora khichićha: –Ti śkiti anaź xwarla, ans ti śkitkiś surtiź jesla jëkhźkiśqat ulnaćhani. Xalla nuź ni khjirti patxparu watchićha, ni khjirtaki tuź khetćha: “Ninakpora weth śkiti toxśićha, niźaśa weth almillkiś surti jessićha.” Xalla tïćha ni śultatunakaź pätaki. 25 Niźaśa Jesusiź kuruśhiź keźu, Jesusiź mä niźaśa Jesusiź mälaq, niźaśa María Cleofás thun, niźaśa María Magdalenatan źelatćha. 26 Neqhśtan Jesusaki źmä cherźku, niźaśa nätan chikapacha nïź añcha pekta thaxinta cherźku, nïź mäkiś khichićha: –Mäma xalla neqhśićha am machhki. 27 Neqhśtan nïź qhara qhxochśkiś khichićha: –Xalla neqhśićha am mäki. Neqhśtanpacha ni thaxintaki Jesusiź mä nïź qhuykiś tanśićha. 28 Xalla neqhśtan, Jesusaki thappacha tinaka watñi śiśatćha, niźaśa ni khjirtanaka wataxu khichićha: –Werhki qhaś pekatućha. 29 Niźaśa neqhśiki tshi ochhkiś k'allku winu śhipi źelatćha. Neqhśtan tshi hisopo khita qal parkiś esponja jerźku ni winukiś t'awśićha, neqhśtan Jesusiź atkiś qichanchićha. 30 Neqhśtan Jesusaki ni k'allku winu mallśku khichićha: –Ni watax khitaki thappachaź watćha. Neqhśtan Jesusiź achaki liwqt'ichićha, niźaśa nïź animu thächićha. 31 Paśku phiśtikin tshi nöx khen, ni judiu źoñinakaki ana ni tikhśi xañchinaka ni kuruśhkiś ni śawatu źelhñi pekatćha, xalla ninakźta ni śawatuki chawkh thuñitaćha. Xalla niźtikiśtan ninakaki Pilatuźkiś maychićha ni kuruśhkiś ch'awkta źoñinakź lis qholhźiñi kuchnaxu, niźaśa ni tikhśi xañchinaka neqhśtan apaqaxu. 32 Neqhśtan ni śultatunakaki oqźku ni tuki khiñiź lis qholhźinchićha, niźaśa tshi ni Jesusiźtan chika kuruśhkiś ch'awkta khiñiź lis qholhźinchiśaqaśśa, 33 Neqhśtan Jesusiźkiś makhatźku Jesusa tikhśi cherśićha. Xalla niźtikiśtan ana nïź lis qholhźinchićha. 34 Niźaśa ninakźkiśtan tshi śultatuki Jesusiź ch'illqhuttan nïź paqh ar achchiś jiruźtan ćhhaphchićha, ni orapacha lhokh niźaśa qhaś lewźkichićha. 35 Xalla ti kint'iñi źoñiki ni cherchićha, niźaśa cheqpachaź chïćha; xalla nïki śiśśa qhaźt chïćhaxa ni cheqpachaki, niźaśa anćhukmi kiriyaxu. 36 Xalla ti ćhhultaqinakaki ni khjirti patxparu watchićha, xalla ni khjirtaki tuź khetćha: “Anapanź tsjij qholhźinta khekićha.” 37 Niźaśa yaqha khjirtikiśiki tuź khićha: “Ni ćhhaphta źoñiki cheqźtaź khekićha.” 38 Xalla neqhśtan, José Arimatea wathchiś źoñiki, Pilatuźkiśtan Jesusiź tikhśi xañchi chhichśxapa maychićha. Niźaśa Jesusiź thaxintaśaqaśstaćha, xalla ni judiu irpiñinaka eqhsku ana jëkhźkiśimi chïchićha. Neqhśtan Pilatuki Joseźkiś chhichax khichićha neqhśtan Joseki ni tikhśi xañchi chhichchićha. 39 Niźaśa ni Nicodemuki tshi wën Jesusiźtan parli oqhchitaćha, niźaśa nïki tshi chheph qhalu kilu perfumchiś mirra niźaśa aloeźtan t'axźta śhikchićha. 40 Xalla nuź ni Joseki ni Nicodemuźtan Jesusiź xañchi aptaśśićha, niźaśa tshi pañźtan thelhśićha, niźaśa ni perfumźtan thatźku, xaqnuźutaźlax ni judiu źoñinakź tikhśi źoñi thatś usa xalla nuź pächićha. 41 Xalla ni Jesusa kuruśkiś chawkhta yoqkiśiki, tshi k'achha ch'oxñi yoqa źelatćha, niźaśa ni k'achha ch'oxñi yoqkiśiki tshi ew puyi źelatćha, xalla neqhśiki ana jëkhmi makhźtataćha. 42 Xalla ni puyi zkatiź khen, ni Jesusiź xañchi neqhś makhśićha, niźaśa ni judiu źoñinakź Paśku phiśta irantiźkatćha. 1 Xalla ni śimana qallantiñi thuñkiśiki, María Magdalenki iya chharhpu chharhpu Jesusiź puyi oqhchinćha, xalla ni oraki iya sumchitaćha; niźaśa näki ni puyi chawkhta maś qisqatta cherśinćha. 2 Neqhśtan näki śatipariju oqhchinćha, ni Simón Piruźkin niźaśa ni tshi Jesusiź añcha pekta qhara qhxochkin, niźaśa ninankaźkiś khichinćha: –¡Ni puykiśtan Jesusiź xañchi chhichchićha, niźaśa werhnakki anal śiśućha xaqhsikinqaś chichchiźlani! 3 Neqhśtan Piruźtan tshi thaxintiźtan ulanźku Jesusiź puyi oqhchićha. 4 Niźaśa ninakaki pukultan chika śatipariju oqhchićha; xalla ni tshïsuñaki Piruźkiśtan tshanti śathchićha, niźaśa tuki ni puyi irantichićha. 5 Niźaśa kolźku cherśićha, xalla neqhśi ni Jesusiź xañchi thelhźta pañunakaqaś cherchićha, ans nïki ana luśhśićha. 6 Neqhśtan nïź wirkiśpacha, Simón Piruki ni puykiś luśhlaqi irantiźkichićha. Niźaśa nïmi ni jerźinta pañunakaqaś cherśićha; 7 niźaśa ni Jesusiź acha jerźinta pañuki yaqhikin otźta źelatćha, ana ni xañchi jerźinta pañunakźtan chika. 8 Neqhśtan tuki ni puyi irantiźkichiki thaxintaki luśhkichiśaqaśśa, niźaśa nïki ni watchinaka cherchiśaqaśśa, xalla neqhśtan kirïchićha. 9 Niźaśa ninakaki ni khjirtikiś chïñi anaź näśnatqalćha, niźaśa nïki jakatatśpantaćha. 10 Xalla neqhśtan ni thaxintanakaki, ninakź qhuya kephchićha. 11 Neqhśtan Mariyki ni puyiź śawnktan eklichinćha, niźaśa añcha qäkan; xalla nuź qäkan ni puy qhullchuk kolźku cherśinćha, 12 neqhśtan näki pukultan anjilanaka chiw śkiti kuthchi cherchinćha, ni Jesusiź xañchi xaqhsikiśtaźlaxa xalla neqhśi julśi; niźaśa tshïki achqhuttan niźaśa tshïsuñaki qhxochqhuttan. 13 Neqhśtan ni anjilanakaki näkiś pewkśićha: –Kullaka, ¿qhaźtikiśtanam qäxo? Näki ninakźkiś qhäśinćha: –Nëśa weth Tata chhichchićha, niźaśa anal śiśućha xaqhsikinqaś chichchiźlani. 14 Xalla nuź chïźku näki acha waytichinćha, neqhśtan xalla neqhśi Jesusaqaś cherśiñćha, neqhśtan näki ana Jesusa paxchinćha. 15 Neqhśtan Jesusaki näkiś pewkśićha: –Kullaka, ¿qhaźtikiśtanam qäxo? ¿Niźaśa jëkim qhurxo? Niźaśa näki ni phxaqallanaka cheqśñiźkä khikan pinsichinćha, neqhśtan nïźkiś khichinćha: –Tata, amki ni xañchi chhichchamźlax nïki, wethkiś maśnalla xaqhsikin chhichchamtaxo, niźaśa werhki ni qhuril oqasaćha. 16 Neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –¡María! Näki nïź qhutñi cherźku khichinćha: –¡Rabuni! (Ti taquki khićha: “Thaxiñi”). 17 Neqhśtan Jesusaki näkiś khichićha: –Anaź werh tshitsina, niźaśa werhki imal weth Ephźkin akhsñi oqućha. Niźaśa amki oqa ni weth jilanakźkin maśka, niźaśa werhki ni weth Ephźtan akhskaćha, niźaśa anćhuka Ephźtan, niźaśa ni weth Yöśtan, niźaśa nïki anćhuka Yöśśaqaśśa. 18 Neqhśtan María Magdalenki oqźku ni thaxintanakźkiś kint'ichinćha, ni Jesusa chertanaka, niźaśa ni Jesusiź chïtanakami ninakźkiś kint'ichinćha. 19 Xalla ni śimana qallantiñi thuñ nöx pacha, thuñiź qattan wënxapa, ni thaxintanakaki ninakź qhuy śana chawkhchi akhsitaćha, ni judiu jilirinaka eqhsku. Neqhśtan Jesusaki luśhku ni thaxintanakź taypikiś khisku ninaka tsänchićha, tuź khikan: –¡Anćhukakiś śuma oraqax khila! 20 Xalla nuź tsänźku, nïź qharanaka thëśićha niźaśa nïź ch'illqhuttan. Neqhśtan ninakaki Jesusa cherźku añcha chipchićha. 21 Xalla neqhśtan Jesusaki wilta ninakźkiś khichićha: –¡Anćhukakiś śuma orax khila! Xaqhnuź ni Efesios werh kuchanźkitćhaxa, xalla nuźuśaqaś werhki anćhuk kuchnućha. 22 Neqhśtan ninakźkiś phujśićha, niźaśa ninakźkiś tuź khichićha: –Anćhukki ti Espíritu Santuź tanźna. 23 Niźaśa anćhukki xaqhsiltiź ujkiśtanqaś śumansnaćhani, ni ujnakaki śumansqattaź khekićha; niźaśa anćhukki xaqhsiltiźkiśqaś ana śumansnaćhani, ninakaki ana śumansqattaź khekićha. 24 Tomasaki tshi nïź qhalu piśkchiś thaxintanakźkiśtantaćha, xalla nïki pacha khita śaqaśtaćha, niźaśa ni Jesusaź irantiźkan ni Tomasaki anaź ninakźtan źelatćha. 25 Neqhśtan ni yaqha thaxintanakaki nïźkiś khichićha: –Werhnakki Jesusa cherchinćha. Niźaśa Tomasaki ninakźkiś tuź qhäśićha: –Werhki anal ni kalawuź phetta qhara cheraź nïki, niźaśa anal ni phetkiś weth lok'ana luśhqataź nïki niźaśa weth qharami nïź ch'illqhuttan anal luśhqataź nïki, anal kiriyasaćha. 26 Neqhśtan ocho thuñkiśtan, ni thaxintanakaki tshi qhuykiś wilta akhsitaćha, niźaśa neqhśi Tomasaki ninakźtantaćha. Niźaśa ninakaki qhuyśana chawkhchitaćha, neqhśtan Jesusaki luśhśićha, niźaśa ninakź taypikiś khisku ninakźkiś tsänchićha tuź khikan: –¡Anćhukakiś śuma orax khila! 27 Neqhśtan Jesusaki Tomaskiś khichićha: –Teqhś am lok'ana śhika niźaśa weth qhara cherźna; niźaśa am qharźtan weth ch'illkhuttan makhźna; niźaśa amki ana, ana kirïñi khe, ans kirïñipan khella. 28 Neqhśtan Tomaski thapa quśtan khichićha: –¡Weth Tata, niźaśa weth Yöś Eph! 29 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –¿Amki werh cherźkum kirïqaya? ¡Añcha walićha ni ana cherźku kirïñi źoñinakaki! 30 Jesusaki nïź thaxintanakź cheran, yaqha wakchi milajrunaka pächićha, xalla ninakaki anaź ti liwrukiś khjirtaki. 31 Niźaśa ni Jesusaki Mesiassa nïćha Yöś Matiki, xalla ni anćhuk kiriyaxu khjirtaćha, niźaśa xalla nuź nïźkiś kirïźku, anćhukki nïź thükiś wiñay źetchiś khekićha. 1 Xalla neqhśtan Jesusaki wilta nïź thaxintanakźkiś thensićha, xalla ni Tiberias qot atkin. Niźaśa xalla neqhśiki tuź watchićha: 2 Simón Piruźtan, Tomastan, ni Tomasaki pacha khitataćha, niźaśa Natanaelki Caná Galilea źoñitaćha, niźaśa ni Zebedeoź machhwichnakźtan, niźaśa pukultan Jesusiź thaxintanakźtan chikapachataćha. 3 Neqhśtan Simón Piruki ninakźkiś khichićha: –Werhki ch'iś tanil oqaćha. Neqhśtan ninakaki qhäśićha: –Werhnakmi amtanśaqaśl oqaćha. Neqhśtan ninakaki tshi walsikiś yawźku oqhchićha; niźaśa ninakaki ni wënaki ana śinta tanchićha. 4 Neqhśtan tuwantan qhanźkan Jesusaki ni qot atkiś thensićha, niźaśa ni thaxintanakaki ana ni Jesusa śiśatćha. 5 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś pewkśićha: –Jilanaka, ¿anax lulillchiś ćhukya? Ninakaki nïźkiś qhäśićha: –Anaćha. 6 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni anćhuka ch'iś tanś kakuna ni walsikiśtan źewqhutñik thxotźna, niźaśa xalla neqhś tanakićha. Neqhśtan ninakaki xalla nuź pächićha, xalla neqhśtan añcha taź ch'iśśis khen, ninakaki anaź ni ch'iś tanś kakuna xöśñi atatćha. 7 Neqhśtan ni Jesusiź añcha pekta thaxintaki Piruźkiś khichićha: –¡Xalla nïki Jesusaćha! Neqhśtan ni Jesusaćha khiñi nonźku, ni Simón Piruki apura nïź śkiti kuthśićha xalla nïki ana śkitchiśtaćha, neqhśtan qhaśkiś luśhśićha. 8 Ni yaqha thaxintanakaki ni walsiźtan qot ata irantiźkichićha, niźaśa ninakaki ninakź ch'iś tanś kakuna ch'iś śhipi xöźkichićha, niźaśa ninakaki ni qot atkiśtan tshi cién wali chawkinqaśtaćha. 9 Neqhśtan ninakaki yoqkiś śhujźku, tshi uj parasa cherchićha, niźaśa ni paraskiś tshi ch'iś thukta niźaśa t'antiźtan. 10 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Ni anś tanźkita ch'iśnakźkiśtan tshi qhaźupacha śhika. 11 Neqhśtan Simón Piruki ni walsikiś yawźku, niźaśa ni ch'iś tanś kakuna paqh ch'iśnaka śhipi xowźkichićha ni qot ata kama, niźaśa tshiwatha txchukuqhalu chhephchiś ch'iś tanchićha, xalla niźta taź ch'iśśiś khenami ni ch'iś tanś mallaki anapan xwarsićha. 12 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś khichićha: –Qutñiqhaś liki thona. Niźaśa ninakźkiśtan ana xaqhsiltami pewkśñi atatćha jëkhtaźlax ni źoñi, ans ninakaki Jesusapan śiśatćha 13 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś makhatźku, niźaśa t'anta tanźku ninakźkiś thächićha, niźtaśaqaś ni ch'iśtan pächićha. 14 Niźaśa xalla ni tikhśikiśtan jakatatźku ni Jesusaki nïź thaxintanakźkiś, tïźtan chheph wilta thensićha. 15 Xalla ni qutñiqhaś liki źerźku, Jesusaki ni Simón Piruźkiś pewkśićha: –Simón, Juanź mati, ¿amki tinakźkiśtan tshantim werh pekqay? Piruki nïźkiś qhäśićha: –Nuźuź Tata, amkim śiśśa, werhki am pekućha. Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Weth üśanakaź ichna. 16 Neqhśtan Jesusaki wilta pewkśićha: –Simón, Juanź mati, ¿amki werim pekqay? Piruki nïźkiś qhäśićha: –Nuźuź Tata, amkim śiśśa, werhki am pekućha. Neqhśtan Jesusaki nïźkiś khichićha: –Weth üśanaka ichna. 17 Xalla tïźtan chheph wilta pewkśićha: –Simón, Juanź mati, ¿werim pekqaya? Neqhśtan Piruki chheph wilta, ‘werim pekqaya’ pewkźnan llakt'aśśićha, neqhśtan tuź qhäśićha: –Tata, amim thappacha śiśśa: Niźaśa amkim śiśśa werhki am pekućha. Jesusaki nïźkiś khichićha: –Weth üśanaka ichna. 18 Niźaśa cheqpachal amkiś khiwćha, amki thowa khikanaki śuma śkiti kuthśñamtaćha xaqhsi oqśxapami; niźaśa xaśiki amki chawkhźkuki am qharam wäźnakićha, niźaśa yaqhaź am śkiti thutźnakićha, niźaśa ana amiź pektikin chhichtam khekićha. 19 Xalla ti chïkanaki Jesusaki, Piruź tikhśkiśtan näsqatatćha niźaśa ni Piriki Yöś aynaqkan tikhśtanćha. Xalla neqhśtan nïźkiś khichićha: –¡Werh apźka! 20 Neqhśtan Piruki wirqhutñik cherźku, nïź wirkiś ni Jesusiź añcha pekta thaxinta thonatćha, xalla nïpachataćha ni ćhheri lulhśkiś Jesusiź źkatipacha julśiki, niźaśa nïki Jesusiźkiś pewkśitaćha: “Tata, ¿jëkhpan am millk'untakixo?” 21 Neqhśtan Piruki ni cherźku, Jesusiźkiś pewkśićha: –Tata, ¿xalla tïźkiś, ćhhulut watakexo? 22 Neqhśtan Jesusaki nïźkiś qhäśićha: –Niźaśa werhki ti weth thonśkama źelhñi pekućhax nïki, ¿amkiś ćhhulut khes nïxo? Amki werh apźka. 23 Xalla niźtikiśtan ni jilanakźkiś ni kintuki oqhchićha, ni thaxintaki anaź tikhźnakićha. Xalla ni Jesusaki anaćha ana tikhźnaxu chïchiki: “Niźaśa werhki ti weth thonśkama źelhñi pekućhax nïki, ¿amkiś ćhhulut khes nïxo?” 24 Xalla tićha ni thaxintapachaki ni cherta maśñiki, niźaśa perśunpacha khjirchićha. Niźaśa ućhumnakki ni cheqpacha chïñi śiśśa. 25 Niźaśa Jesusaki wakchi yaqha ćhhultaqinaka pächićha; niźaśa śinaśinaź khjirtasaź nïki, ti yoqkiś anaź ni khjirta waktasaćha. Nuźuqax khila. 1 Añcha śuma Teófilo, ni weriź tuki khjirta liwrukiśiki, ni Jesusaź tukitanpacha nïź pätanaka niźaśa nïź thaxintanaka 2 niźaśa ni Jesusa tsewkta yoqa oqhśkama khjirchinćha. Niźaśa ima oqhkan ni apostulanakźkiś Espíritu Santuźxaru thaxinchićha, niźaśa nïź illśtanakźkiśimi. 3 Niźaśa Jesusaki tikhśikiśtan jakatatźku, paqhpik qhalu thuñi ninakźkiś cherqatchićha, niźaśa ninakźkiś perśunpacha thensićha, niźaśa nïki qhanakama nïź jakatatta xañchiźtanpacha thëśićha źetućha khikanaki. Niźaśa ninakźkiś ni Yöś irpiś wathkiśtan palxaychićha. 4 Niźaśa ni apuśtulunakźtan źelhkanaki, Jesusaki ninakźkiś khichićha ni Jerusalén wathkiśtan ana oqakićha. Neqhśtan ninakźkiś tuź khichićha: –Ni weth Epiź anćhukakiś taqu onźta watśkama thewźnakićha, niźaśa werhki anćhukakiś tïźkiśtan palxaychinćha. 5 Niźaśa Juanki cheqpacha qhaśtanqaś wawtissićha, niźaśa anćhukki tshi qhaźmaxkiśtan ni Espíritu Santuźtan wawtistaź khekićha. 6 Niźaśa ni Jesusiźtan akhsi zelhñinakaki, nïźkiś pewkśićha: –Tata, ¿amki anśpacha ti Israel irpiś watha, wiltam irpakiya? 7 Neqhśtan Jesusaki ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukakiś anaź ni thuñi śiś wakiśićha niźaśa ni orami, niźaśa ni Ephqaź nïź jilir achśtan śiśśa; 8 Xalla ni Espíritu Santuź anćhukakiś thontan, anćhukki aśiź tanźnakićha, neqhśtan anćhukki wethkiśtan parli oqakićha, niźaśa ni Jerusalenkin niźaśa thappacha ni judiu yoqaran niźaśa Samaria yoqaran, niźaśa ni aźkin khiñi yoqanakźkinami. 9 Jesusaź ti chïtikiśtan, Jesusaki waytitaćha ninakaź cheranpacha, niźaśa ninakź źhukkiśtan tshi tshiriź ni Jesusa thatanchiki. Neqhśtan ninakaki ana iya cherchićha. 10 Niźaśa Jesusaź ninakźkiśtan aźkin khisnan, ninakaki sutipacha tsewkchuk cheqźnatćha, xalla nuź cheqźnan pukultan chiw śkiti kuthchi źoñinaka ninakźtan chika thensićha. 11 Neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Galilea źoñinaka, ¿qhaźtikiśtan anćhukki tsewkchuk cheqźxo? Xalla ti Jesusapachaćha anćhukakiśtan tsewkta yoqa waytitaćha, xaqhnuź anćhukki ni tsewkta yoqa oqhñi cherchinćhukźlax xalla niźtaśaqaś thonakićha. 12 Neqhśtan ni apuśtulanakaki ni Olivu khita kurkiśtan, Jerusalén watha kephchićha: Ni yoqkiśtan ninakaki tshi tupu oqhchićha, niźaśa ninakź uskiś ni jejś thuñkiś tshi jejapachallaqaś oqhlayśtantaćha. 13 Neqhśtan ni chawkh watha irantiźku, ninakaki ninakź qhawźta qhuykiś ni tsewkta qhuya yawchićha. Niźaśa ninakaki tinakataćha, Piruźtan, Juanźtan, Santiaguźtan, Andrestan, Felipiźtan, Tomastan, Bartolomeźtan, Mateoźtan niźaśa Santiago Alfeoź machh, niźaśa Simón Celotźtan, niźaśa Judas Santiaguź machhtanpacha. 14 Niźaśa thappacha ninakaki, niźaśa tshi qhaźultan mätaqanakźtan mayiśiśxapa akhsñipantaćha, niźaśa na María Jesusiź mätan niźaśa nïź laqhnakźtanpacha. 15 Xalla ni thuñiran Piruki ni akhsi jilanaka irpichićha, xalla ni źoñinakaki tshi tshiwatha piśk qhaluchiśtaćha, niźaśa ninakźkiś khichićha: 16 “Jilanaka, xalla ni Judaski Jesusa tanñi źoñinaka irpichićha, xalla ni watśki ni Espíritu Santuki Davidź atkiśtan chïqatchićha niźaśa khjirtapantaćha. 17 Niźaśa Judaski wethnakakiśtantaćha, niźaśa nïki wethnaka t'aqkiś lanqśiśtaćha. 18 (Niźaśa nïki oqźku tshi yoqa qhaychićha nïź ujkiśtan pakta päśtan; xalla neqhśtan nïki qossuk achchiś nïź walunaka phatsi thxotsićha. 19 Niźaśa ni Jerusalén wathkiś qamñi źoñinakaki ni kintu śiśśićha, neqhśtan ninakaki ni yoqa thüsqatchićha, Hacéldama khikan, niźaśa ninakź tawqkiśtanaki tuź khićha: ‘Lhokh thawqś yoqa.’) 20 Niźaśa ni Salmu liwrukiśiki tuź khićha: ‘Xalla nïź qhuyaki ch'eqti yoqaź khisnakićha, neqhśiki anax jëkhmi qamla.’ Niźtaśaqaś: ‘Yaqhax nïź lanqś tanźla.’ 21 “Niźaśa teqśi wethnakalta tira werhnak qhukśi źoñinaka źelhćha, niźaśa ni Jesús Tataki wethnakatan pantaćha. 22 Xalla ni Juanź wawtistikiśtanpacha, ni tsewkta yoqa layśkama. Niźaśa tshïsuña ninakźkiśtan wethnakakiśx khila, niźaśa wethnakatan chika ni Jesusiź jakatatta parliñi.” 23 Xalla neqhśtan pukultan źoñinaka illśićha, tshïki José Barsabás khita, nïki Justu khitaśaqaśtaćha, niźaśa Tshisuñaki Matiastaćha. 24 Neqhśtan ninakaki mayiśichićha tuź khikan: “Tata, amki thapatiź quśnakam śiśśa, niźaśa wethnakakiś amiź illśta ti pukultankiśtanź thëźnalla 25 niźaśa Judas lanqśkiś luśhaxu, neqhśtan ni apuśtul lanqśkiś lanqźnaxu, niźaśa ni Judaski nïź ujkiśtan nïźkiś wakiśiñi yoqa oqhku apt'ichićha.” 26 Neqhśtan ninakaki surti jessićha, xalla ni surtiki Matiaskiś ulanchićha, xalla neqhśtan nïki ni qhalu tshichiś apuśtulanakźtan qanźtaćha. 1 Xalla ni Pentecostés phiśti thuñi irantiźkitan, thappacha ni Yöśkin kirïchi jilanakaki tshi yoqkiśqaś akhsitaćha. 2 Xalla neqhśtan ninakaź ana pinsan, tshi xora qhawźkichićha tsewkta yoqkiśtan, tshi qäśñi thamiźtaqaś, ninaka źelatćha xalla ni qhuykiś ni thamiki śhipsićha. 3 Xalla neqhśtan tshi uj laphiñillaźtaqaś thenskichićha, niźaśa śapamayniź juntuñ ni ujllaki toxsku julśićha. 4 Neqhśtan ninakaki thappacha ni Espíritu Santu śhipi khissićha, niźaśa ninakaki yaqha taqunakkiśtan chïchi qallantichićha, ni Espíritu Santuź thaxźtakama. 5 Neqhśtan ni Jerusalén wathkiśiki ni Yöś taqukama qamñi judiu źoñinaka qamatćha, niźaśa ninakaki thappacha ti yoq chawkh wathanakkiśtan thonchitaćha. 6 Xalla ni ch'axrapñi xora nonźku tama źoñinaka akhskichićha, niźaśa śapamayni ninakź tawqkiśtan chïchi nonźku ninakaki ana qhaźkiyi atchićha. 7 Thappacha ninakaki tsukhchi teqa khissi tuź khetćha: –¿Cherźna, thappacha ti chïchiñi źoñinakaki anax Galileo wathchiśnakaxo? 8 Werhnakki śapamayni wethnaka tawqkiśtan chïñi nonśinćha, ¿xaśiki xaqnuźupan tïxo? 9 Xalla teqśi tiwkhta źoñinaka źelhćha Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto niźaśa Asia yoqkiśtan, 10 niźaśa Frigia, Panfilia, Egiptu, niźaśa Libia yoqanakkiśtan, ni Cirene yoq keźuñta źoñinakźkiśtan. Niźaśa Romkiśtan teqhś qamñi źoñinaka; 11 niźaśa yaqhapanakaki judiukiśtan oqhñipanćha, niźaśa yaqhapanakaki ni judiu usanakkiś khissićha. Niźaśa Cretikiśtan Arabiakiśtan thonchi źoñinaka źelhćha. ¡Niźaśa werhnakki wethnaka perśun tawqkiśtan chïchiñi nonśinćha, niźaśa ni Yöś päta iśpantichukaćha! 12 Thappacha ninakaki tsukhchi teqa ana pinsi atatćha; niźaśa ninakpora pewksasatćha: –¿Thappacha tinaka ćhhulut khesaxo? 13 Niźaśa yaqhapanakaki iñarkan tuź khetćha: –¡Tinakaki likhchićha! 14 Xalla neqhśtan Piruki tshitsićha, niźaśa ni qhalu tshichiś thaxintanakźtan chika, neqhśtan kan xorźtan tuź khichićha: “Judiu źoñinaka niźaśa Jerusalén wathkiś qamñi źoñinaka, anćhukki tïź śiśakićha niźaśa weriź chïta śumpachaź nonźnalla. 15 Anćhukki tinaka likhchiź pinsićha, ans ti źoñinakaki anaćha likhchi, niźaśa anśiki wenślaćha. 16 Niźaśa teqhś anśiki ni Joel Yöśkiśtan chïñiź maśintaź watćha, xalla nïki tuź khichićha: 17 ‘Yöśki khićha, ni thuñi tukuśinskiśiki watakićha, Niźaśa weth Espiritul thappacha ti źoñinakź juntuñ thawqaćha; ni anćhuka lukmach mati niźaśa thumat mati weth thonñi tawqkiśtan maśnakićha, niźaśa ni thow thowanakaki qhananź, cherakićha niźaśa ni qamchi ephnakaki ćhhuwśñiź ćhhuwźnakićha. 18 Niźaśa weth uywitiźkiś niźaśa weth uywitakiś ni thuñiran weth Espiritul ninakźkiś thawqwaćha, niźaśa weth thonñi ninakźkiś thawqwaćha, 19 Niźaśa tsewkta yoqkin chawkh iśpantichukal thëźnaćha, niźaśa ti yoqkiś chimpunakal thëźnaćha, niźaśa lhokh, uj niźaśa tshir quyi. 20 ima ni Jesús Tatź thuñi irantiźkanaki ni thuñiki sumakićha, niźaśa ni jïśmi lhokh khisnakićha, xalla ni thuñiki chawkh qhan thuñikiź khekićha. 21 Niźaśa thappacha ni Yöś thü aynaqñiki liwrïtaź khekićha.’ 22 “Niźaśa Israel źoñinaka ti taquź nonźna, anćhukki śumaź śiśśa Yöśki anćhuka tukkiś Jesús Nazaret wathchiś źoñi jiliri thëśićha, niźaśa Jesusaki Yöś chawkh iśpantichukanaka, niźaśa milajrunaka, niźaśa chimpunaka thëśićha. 23 Niźaśa ni źoñiki, Yöś amtixaru niźaśa nïź pektakama thätataćha, niźaśa anćhukćha ni źoñi kuruśhkiś ch'awkźku konchinćhukki, xalla ni ñexw źoñinakź amtakama. 24 Neqhśtan Yöśki ni jakatatsqatchićha, niźaśa nïź tikhś miśñinakźkiśtan liwrïchićha, niźaśa xalla ni tikhśki anaź ni atipi atchićha. 25 Niźaśa ni rey Davidki Jesusiźkiśtan chïchićha, tuź khikan: ‘Werhki ni Yöś weth tukkiśpan cherintaćha; niźaśa nïki weth źewqhuttanpanćha, anaź jëkhmi werh qisqati atasaćha. 26 Xalla niźtikiśtan weth quśki chipćha, niźaśa weth ataki añcha chipaź ittsa. Niźaśa thappacha weth xañchiki amkiś tassiź qamakićha, 27 niźaśa amki anam werh puykiś ekakićha niźaśa amki anam xaytakićha ni am uywitiź źkayi quśśiś xañchi. 28 Niźaśa amki wethkiś ni źetchiś jikhś thëśamćha, niźaśa amki ampacham weth quśkiś chipa śhipsqatakićha.’ 29 “Jilanaka, werh qhanakamaź chïqatalla, xalla ni David achchi ephki tikhśićha niźaśa nïki thattaćha, niźaśa nïź puyiki anśkama ućhum taypikiśśa. 30 Niźaśa Davidki Yöśkiśtan chïñitaćha, niźaśa nïki śiśatćha Yöśki nïźkiś tshi thurt'iś taqu chïtqalćha, niźaśa nïźkiśtan oqhñi tshi rey khekićha. 31 Niźaśa Davidki ni Yöś śuma kintu onźta kumlispan śiśatćha, xalla niźtikiśtan ni Mesías anaź wiñayxapa tikhźnakićha khichićha, ans nïki źetkinpanź kephźkakićha. 32 Xaśiki ni Yöśki Jesusa jakatatsqatchićha, niźaśa ućhumnakki ni watchinakźkiśtan cherinćhumćha. 33 Xalla neqhśtan Yöś Ephki Jesusa tsewkta yoqa chhichchićha niźaśa nïź źewqhuttan thulśićha, xalla neqhśi ni Ephki nïź Espíritu Santu thächićha, niźaśa Jesusaki ni Espíritu Santu tanźku ućhumnakakiś thächićha. Xalla nïćha ni anćhukaź chertaki niźaśa ni anćhukaź nonźtaki. 34 Niźaśa Davidki ana tsewkta yoqa oqhchićha; niźaśa nïpachaź chïchiki tuź khikan: ‘Ni Yöś Ephki weth Yöśkiś khichićha: ni amtan moq'uśñinaka, 35 werhki am qhxochkiś t'oqhśkama amki weth źewqhuttan julźnakićha.’ 36 “Israel źoñinaka anćhukki tshiqaź anćhuka ujkiśtan pampacha, xalla ni Jesusa anćhukki tshi kuruśhkiś ch'awkchinćhukćha, niźaśa Yöś Ephki Jesusa aśśiś chawkh jiliri ti źoñinakźta uchchićha.” 37 Niźaśa thappacha ti taqu nonśñi źoñinakaki, añcha llakita quś t'irpuśśićha, xalla neqhśtan ninakaki Piru niźaśa ni yaqha apuśtulanaka pewkśićha: –Jilanaka, ¿werhnakki ćhhulut päsaxo? 38 Neqhśtan Piruki ninankźkiś qhäśićha: –Yöśkinź qhutźka, niźaśa śapamayni Jesucriśtuź thükiś wawtisna, neqhśtan Yöśki anćhuka ujkiśtan pertunaxu, xalla nuź nïki anćhukakiś ni Espíritu Santu thäkićha. 39 Xalla ti taqu onźtaki anćhukataćha niźaśa anćhuka matinakźtami, niźaśa thappacha aźkin khiñinakźtami, niźaśa ućhum Yöś Tataki nïź pektakama qhawźnaki. 40 Niźaśa Piruki ti taqunakźtan ni źoñinakźkiś palxayźku chïźinchićha, tuź khikan: –¡Ti anaśum źoñinakźkiśtan t'aqsna! 41 Niźaśa ni Piruź chïta taqu katoqñinakaki wawtistaćha; niźaśa ni nöxiki Yöś kirïchi źoñinakźkiś tshi chephqhalu watha źoñinaka yapchićha. 42 Niźaśa ni źoñinakaki, ni apuśtulunakaź thaxinta waqaychichićha niźaśa thapa quśtan katoqchićha, niźaśa porapat śuma munaśiś, niźaśa mayiśiśxapami chikapacha akhsñitaćha niźaśa Yöś ćhheri lulhśxapami. 43 Niźaśa ni apuśtulanakaź wakchi milajrunaka niźaśa chimpunaka pätikiśtan, ni źoñinakaki thappacha iśpantatćha. 44 Niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi źoñinakaki chika tshi quśśiś qamñitaćha, niźaśa ninakpora ninakź źelinśnaka toxunasñitaćha; 45 niźaśa ninakaki ninakź yoqa niźaśa źelinśnaka tuyñitaćha, neqhśtan ni päś śapa mayni ninakaź pektaxaru toxasñitaćha. 46 Niźaśa ninakaki śapuru Timlukiś akhsñitaćha, neqhśtan ninakź qhuyuñ t'anta toxasku añcha chipa niźaśa llanu quśśiś lulhñitaćha. 47 Niźaśa ninakaki Yöśkin alt'iñipantaćha, neqhśtan ninakaki thapa źoñinakaź pektataćha; niźaśa Yöśki śapuru ni źoñinaka nïźkin kirïsqatatćha, neqhśtan śapuruź nïź watha paqatćha liwrïta khiśxapa. 1 Tshi nöxiki Piruźtan Juanźtan śeśike mayiśiś ora Timlukin mayiśi oqhchićha. 2 Xalla nikhu ni Timlukiś tshi nïź mathtikiśtanpacha śuch źoñi źelatćha, xalla ni śuchuki śapuru ni Timlu chhichñitaćha niźaśa ni Hermosa khita śankiś nonśpantaćha, neqhśtan neqhś luśhñinakźkiśtan tomanqźnaxu. 3 Neqhśtan ni śuch źoñiki, ni Piruźtan Juanźtan Timlu wax luśhñi cherźku ninakźkiśtan päś tomanqśićha. 4 Neqhśtan ninakaki sutpacha ni źoñi cherźku, Piruki nïźkiś khichićha: –Werhnak cherźka. 5 Neqhśtan ni źoñiki ninaka sutpacha cherśićha, wethkiś ćhhulullameqat onä khikan pinsikan. 6 Xalla neqhśtan Piruki nïźkiś khichićha: –Wethtaki anaź päś źelhćha niźaśa anaź qorimi źelhćha, ans wethta źelhñil amkiś thäćha: Jesucriśtu Nazaretź thükiś, tshitsku oqa. 7 Xalla nuź chïźku Piruki ni źoñź źewqharku tanźku tshitsqatchićha, neqhśtan ni orapacha ni źoñź spömi thupi khissićha niźaśa nïź qhxoch moqumi. 8 Neqhśtan ni śuch źoñiki tshi layśku tshitsićha niźaśa oqhlayi qallantichićha; xalla neqhśtan ninakźtan chika Timlu luśhśićha, niźaśa Yöś alt'ikan perśun qhxochśtan oqhkan niźaśa lay laykan luśhśićha. 9 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki ni źoñi Yöśkin alt'ikan oqhlayñi cherchićha, 10 niźaśa ni źoñinakaki añcha tsukhchi eqhsnatćha ni źoñiź źettikiśtan, niźaśa ninakaki ni źoñi paxatćha, nïki ni Timlu śankiś tomanqźkan źelhñitaćha, xalla ni Hermosa khita śankiś. 11 Xalla ni śuchkiśtan ćhhetinta źoñiki, Piruźkiśtan Juanźkiśtan anaź ayatćha. Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki iśpantichićha, xaqhsikin ninaka źelatćhaxa xalla ni Salomonź oqhlayś Timlukin śathchićha. 12 Neqhśtan Piruki xalla ni cherźku, ninakźkiś tuź khichićha: “¿Israel źoñinaka qhaźtikiśtan anćhuk añcha iśpantixo? ¿Niźaśa qhaźtikiśtanź werhnak ti źoñi ćhhetinchiźtaqaś cherźxo, niźaśa wethnaka perśun aśtan ćhhetinchiźtaqaś nayxo? 13 Niźaśa ni Abrahamki, Isaacmi niźaśa Jacobumi Yöśkin alt'iñitaćha, niźaśa ućhumnaka achchi ephnakami Yöśkin alt'iñitaćha, xalla ni Yöśpachaćha ućhumnakkin Jesusa kuchanźkichiki Mesías khita, niźaśa anćhukki ni Jesusa jilirinakźkin thächinćhukćha, neqhśtan Pilatuź kuchś khistikiśtan anćhukki ana iyawkhichinćhukćha. 14 Niźaśa Jesusaki Yöśpan kaśñitaćha niźaśa śumanakapan päñitaćha, ans anćhukśti ana pekchinćhukćha, niźaśa anćhukki Pilatuźkiś tshi źoñi konñi liwri kuchśnaxu maychinćhukćha. 15 Xalla nuź anćhukki ućhumnak ni źetkin chhichñi konchinćhukćha. Ans Yöśki jakatatsqatchićha, neqhśtan werhnakćha tinakźkiśtan cherintki. 16 Niźaśa werhnakki Jesusiź aśkiś tasnućha, niźaśa ni Jesusaź ni śuch źoñi aśi tansqatchiki, niźaśa nïćha ni cheqpachapan ćhhetinchiki, neqhśtan thappacha anćhukki cherćha. 17 “Niźaśa Israel jilanaka, anćhukki niźaśa anćhuka jilirinakami ana näśku ni Jesusa konchinćhukćha. 18 Xalla ni Yöśki ni Yöśkiśtan chïñinakź atkiśtan tuki maśinqalćha, xalla ni Mesiaski tikhśpantaćha. 19 Xalla niźtikiśtan anćhukki Yöśkinź qhutźka niźaśa nïźkiś kiriya, niźaśa ni anćhuka ujnakźkiśtan ćhhujźinaxu, neqhśtan nïki anćhukakiś śuma aśiź thäkićha 20 xalla neqhśtan anćhukakiś Jesús Mesías khita kuchanźkakićha, niźaśa nïki tukitanpacha illśtapantaćha anćhukakin kuchanźkiśxapa. 21 Anśiki Jesusaki tsewkta yoqkiś ekliśpanćha, ni Yöś nïź ew ćhhultaqinaka uchśkama. Xalla tïki ni źkayi quśśiś Yöśkiśtan chïñinakaki xaqhsi tuki chïtqalćha. 22 Niźaśa Moisesaki ućhumnaka achchi ephnakźkiś maśinchićha: ‘Xalla ni ućhum Yöś Tataki ućhum jilanakźkiśtan tshi Yöśkiśtan chïñi ulansqatakićha werh irata. Niźaśa anćhukki nïź chïtakamaź kaśakićha, 23 Xalla ni Yöśkiśtan chïñi thappacha ana kaśñi źoñinakaki, ni wathkiśtan chhetqattaź khekićha.’ 24 “Niźaśa Samuelźkiśtan jëkhchuk, thappacha ni Yöśkiśtan chïñinakaki ti thuñkiśtan maśinchipanćha. 25 Niźaśa ućhumnakki Yöśkiśtan chïñinakź matićhumćha, niźaśa Yöśki ućhumnaka ephnakźtan palt'itqalćha, Abrahamźkiś tuź khikan: ‘Am matinakźkiśtan thappacha ti yoq chawkh wathchiś źoñinaka yanapakićha.’ 26 Niźaśa Yöśki nïź Mati jakatatsqatźku, tuki anćhukakin kuchanźkichićha anćhuk yanapśxapa, neqhśtan anćhuk ana iya uj päxu.” 1 Niźaśa Piruź ni Juanźtan ni źoñinakźkiś palxayan, ni timlu jilirinakaki irantiźkichićha niźaśa ni Timlu cheqśñi chawkh śultatuźtan niźaśa saduceo źoñinakźtan. 2 Neqhśtan Piruźtan niźaśa Juanźtan, ni źoñinakźkiś ni Jesusiź jakatatśkiśtan thaxnan, ni jilirinakaki añcha źaxwatćha. 3 Xalla neqhśtan ninaka tanchićha, niźaśa śeśiźkhen ni jilirinakaki ninaka karsilkiś makhchićha, xaqataźukama. 4 Niźaśa tama ni Yöś śuma kintu nonśi źoñinakaki kirïchićha, neqhśtan ni kirïchi źoñinaka luktaqa alaxa qankuki tshi taxśnukuqhalu watha źoñinakaź khisnatćha. 5 Neqhśtan xaqataźu ni Jerusalén wathkiś ni judiu źoñinakź chawkh jilirinaka, ni qamchi ephnaka niźaśa ni lï utt'ayñinakźtan akhsićha. 6 Niźaśa neqhśiki Anás ni timlu jilirinaka irpiñiź chawkh jiliri źelatćha, niźaśa Caifás, Juan, Alejandro niźaśa thappacha ni cheqan irpiñi chawkh jilirinakźkiśtan. 7 Neqhśtan Piruźtan Juanźtan ni źoñinakź taypikiś chhichqatchićha, neqhśtan ninaka pewkśićha: –¿Anćhukki ćhhul jilir achchiś, uśh Jëkhź thüźtan ti ćhhultaqinaka pächinćhuktaxo? 8 Neqhśtan Piruki Espíritu Santu śhipi ninakźkiś qhäśićha: –Israel irpiñinaka niźaśa wath qamchi ephnaka: 9 Anćhukki werhnak pewkźa, ni lä źoñźkiś śuma päta, xaqhnuź ni źoñi ćhhetinćhaxa xalla ni śiśxapa. 10 Niźaśa werhnakki anćhuka tukkiś niźaśa thappacha Israel wathchiś źoñinakźkiś, ti teqhś źelhñi źoñźkiśtan maśnućha; ti źoñiki thappacha ti źoñinakź tukkiś Nazaret Jesucriśtuź thükiś ćhhetintaćha, xalla ni Jesusa anćhukki kuruśhkiś ch'awkchinćhukćha, neqhśtan Yöśki ni jakatatsqatchićha. 11 Xalla ti Jesusaki ni qhuya qhuyñinakaź arźta maśśa, neqhśtan nïki ni cheqan maś khissićha. 12 Niźaśa anaź xaqhsikinami liwriñi źelasaćha, niźaśa ti tsewkta yoq qostanaki anaź yaqha thü źelhćha ti źoñinakźkiś thätaki, xalla nïpanź ućhumnak liwriyasaćha. 13 Neqhśtan ni jilirinakaki, ni Piruźtan Juanźtan añcha śuma chïñi cherźku näśićha, niźaśa ninakaki llanu quśśiś ana khjirñi naychićha, xalla neqhśtan ninakaki iśpantichi khissićha, niźtikiśtan ninakaki Jesusiź thaxintanaka paxchićha. 14 Niźaśa ninakaź ćhhetinta źoñiki ninakźtan chika neqhś źelatćha, xalla niźtikiśtan ni jilirinakaki ninakźxapa ana ćhhul moq'umi chï atchićha. 15 Xalla neqhśtan ni parliś qhuykiśtan ni Piruźtan Juanźtan śawnku jessićha, neqhśtan ninakpora chiyaskan eklichićha. 16 Tuź khikan: –¿Ti źoñinakźtan qhaźćhumź khekixo? Niźaśa thappacha ti Jerusalén wathchiś źoñinakaki ni milajru päta śiśśićha, niźaśa ućhumnakki anaź toskara chï atasaćha. 17 Niźaśa teqhśtan tiwkchuk ni Jesusiź thükiśtan ana iya ti źoñinakaźkiś parlita khiśxapa ućhumnakkiź thajwayla ana jëkhźkiśimi chïchiyaxu. 18 Neqhśtan ninaka qhawźku khichićha, ni Jesusiź thükiśtan anapan parlaxu niźaśa anapan thaxnaxu, xalla nuź ninakźkiś chïźinchićha. 19 Neqhśtan Piruźtan Juanźtan ninakźkiś qhäśićha: –Anćhukpachaź juchjiptayalla, Yöś tukkiś cheqpachaźlax nïki, anćhuk kaśx wali uśh Yöś kaśx wali. 20 Niźaśa werhnakki ni werhnakaź nonźta niźaśa werhnakaź cherta, werhnakki anapanl thatźnasaćha. 21 Neqhśtan ni jilirinakaki ninaka thajwayźku liwri kuchśićha. Niźaśa ana ninaka kaśtikśxapa wathchićha, niźaśa thappacha ni źoñinakaki Yöśkin alt'atćha xalla ni wattanaka cherźku. 22 Niźaśa ni śuch źoñźkiś źethś milajru pätaki, paqhpik qhalu wata jilchiśtaćha. 23 Neqhśtan Piruźtan Juanźtan liwri kuchśtikiśtan, ninakaki ninakź maśinakźtan akhsñi oqhchićha niźaśa thappacha ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni wath qamchi ephnakaź ninakźkiś chïtanaka kint'ichićha. 24 Neqhśtan ni nonśñinakaki, thappacha ninakaki Yöśkin mayiśichićha, tuź khikan: “Tata, amćha ti tsewkta yoqa pächamki niźaśa ti yoqami, niźaśa ni chawkh qotami niźaśa thappacha neqhś źelhñinakami, 25 Niźaśa ni Espíritu Santuźtan chïchamćha, niźaśa ni wethnaka achchi eph Davidź atkiśtan chïchamćha, ni am uywitiźtiśtan: ‘¿Qhaźtikiśtan ni wathanaka añcha ch'axmi päxo? ¿Anćhukki qhaźtikiśtan inapanqaś amtinćhuktaxo? 26 Niźaśa ni reynakaki niźaśa ni yoqa irpiñinakaki Jesusiź moq'uź khissa niźaśa tshi ata khissićha ni Yöś Tatźta niźaśa nïź illśta Mesiasxapa moq'u.’ 27 “Cheqpacha ti chawkh wathkiś akhsićha ni Herodes niźaśa Poncio Pilatuźtan, niźaśa yaqha wathchiś źoñinakźtan niźaśa Israel źoñinakźtan, ni am Jesusa źkayi quśśiśxapa ćhhaxwqatkan, niźaśa amki ni Mesías khita illśamćha. 28 Niźaśa ninakaki ni amiź tukitanpacha watax khitanaka, xalla ninaka pächićha. 29 Xaśiki Tata, amki ni thajwayñinaka sutpacha cherźna, niźaśa ni am apśñinakźkiś yanapźkalla ni am śuma taqu ana jiwjatźku parliśxapa. 30 Niźaśa ni lä źoñinaka ćhhetinkan am aśi thëźna, niźaśa ni am źkayi quśśiś Machh Jesús thükiś milajrunaka thëźna.” 31 Neqhśtan ninakaź mayiśi źerźtan, ninakaź akhsta yoqaki añcha cheqhinchićha; niźaśa thappacha ninakaki Espíritu Santu śhipsićha, xalla neqhśtan ni Yöś śuma kintu qhanakama parlichićha. 32 Xalla ni Yöś kirïchi źoñinakaki añcha tamataćha, niźaśa ninakaki tshi quśśiśtaćha niźaśa tshi animuchiśtaćha. Niźaśa ninakaki anapan xaqhsiltami ninakź ćhhultaqkiśtan tuyñutćha khetćha, ans ni ćhhultaqinakaki thapatiźtataćha. 33 Niźaśa ni apuśtulanakaki ni Jesús Tataź jakatattikiśtan walxa aśśiś tirapanź parlatćha, niźaśa Yöśki thapatiźkiś walxa yanapchićha. 34 Niźaśa ninakźkiś anaź ćhhulumi phaltiźinatćha, niźaśa ni yoqchiś źoñinakaki niźaśa ni qhuychiśnakami tuyñitaćha, neqhśtan ni päśki 35 ni apuśtulanakź qharkiś thäñitaćha, neqhśtan śapamayniźkiś ninakaź pektakama toxźiñitaćha. 36 Neqhśtan tshi José khita Levita Chipre qhaś mora wathchiś źoñi, xalla nïźkiś ni apuśtulanakaki thüsqatchićha Bernabé khikan, (xalla ni thüki tuź khićha: “Quśhñiź mati”). 37 Xalla ti źoñiki tshi yoqchiśtaćha, neqhśtan ni yoqa tuyźku ni päś ni apuśtulanakź qharkiś thächićha. 1 Tshi źoñi Ananías khita źelatćha Safira khiti thunchiś, neqhśtan ninakaki palt'iźku tshi yoqa tuychićha. 2 Niźaśa ti źoñiki nïź thunatan palt'iźku, ni tuyta päś tshi qhaźta t'ekśićha niźaśa tshi qhaźtaki ni apuśtulanakź qharkiś thächićha. 3 Neqhśtan Piruki nïźkiś khichićha: –Ananías, ¿qhaźtikiśtan ni Saxriźkiś atipsqatchamtaxo? Xalla ni Espíritu Santuźkiś toskara chïśxapaki, neqhśtan ni yoqa tuyta päśtan ekliśxapaki. 4 ¿Ni yoqaki anataqhaźt am yoqaxo? Niźaśa xaśiki ni yoqaki tuyśamla, ¿ni päśki anatax amtaya? ¿Qhaźtikiśtan amki tiźta päś pinsichamtaxo? Niźaśa amki anaź źoñinaka q'otchamki, ans Yöś q'otchamćha. 5 Xalla ni nonźku Ananiaski tikhśipacha thxotsićha. Niźaśa thappacha ni śiśśi źoñinakaki añcha eqhsñi khissićha. 6 Neqhśtan tshi qhaźultan tho thowanakaki thonźku, ni Ananías tikhśi xañchi thelhźku thati chhichchićha. 7 Niźaśa tshi chheph orkiśtan, Ananías thunki thonchinćha niźaśa näki anal ni watchinaka śiśatćha. 8 Neqhśtan Piruki näkiś pewkśićha: –Wethkiś maśnalla, ¿anćhukki ni yoqa anćhukaź chïta walurchiśpan tuychinćhukqaya? Näki qhäśinćha: –Jë nuź walurchiśpanśaćha. 9 Neqhśtan Piruki näkiś khichićha: –¿Qhaźtikiśtan anćhukki nuź palt'ichinćhuktaxo, ni Tatź Espíritu yanśxapaxo? Xalla neqhś thonćha ni am luktaqa thatźkiñinakaki, niźaśa anśiki amśaqaź chhichakićha. 10 Neqhśtan ni orapacha Safirki Piruź qhxochkiś tikhśipacha thxotsinćha. Niźaśa ni tho thowanakaki luśhku na źon tikhśi śalchićha, neqhśtan näźa luktaqź źkatipacha thati chhichchićha. 11 Xalla neqhśtan ni Yöś kirïchi źoñinakaki, niźaśa thappacha ni kintu śiśśi źoñinakami añcha eqhsñi khissićha. 12 Niźaśa ni apuśtulanakź qharkiśtan ni źoñinakźkiś wakchi chimpunaka niźaśa milajrunaka thëźtaćha; niźaśa thappacha ni Salomonź wat watśkiś akhsñitaćha. 13 Niźaśa ninakźtan ana jëkhmi munaśiś pekñitaćha, neqhśtan ni źoñinakaki ninaka añcha śuma źoñinaka paxchićha. 14 Neqhśtan ni źoñinakaki, luktaqa khiñi mätaqa khiñi muspa yapchićha, niźaśa ni źoñinakaki Yöśkinpan kirïchićha. 15 Neqhśtan ni źoñinakaki ni lä źoñinaka kallkin jesñitaćha, ninakź aphśkiś niźaśa ni kallś pirsatkiś; xalla ni Piruź neqhś watan nïź śiwś xaqhsiltiźkiśmeqaś śiwźnan neqhśtan źethchi khiśxapaki. 16 Niźaśa ni Jerusalén wath źkati źelhñi wathanakźkiśtan, wakchi źoñinakaki lä źoñinaka niźaśa yenqhaź tanta źoñinaka śhikku thonñitaćha; neqhśtan thappacha ninakaki ćhhetintataćha. 17 Xalla ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki niźaśa nïźtan chika khiñi saduceo t'aqkiśtan, xalla ninakaki añcha moq'uśśićha, 18 Neqhśtan ninakaki ni apuśtulanaka tanźku ni wath karsilkiś makhchićha. 19 Xalla neqhśtan tshi Yöś anjilaki, wën ni karsil śana khetźku ninaka jessićha tuź khikan: 20 “Anćhukkiź oqa, niźaśa ni Timlukin ni źoñinakźkiś thappacha ti liwrïñi taqu kint'iźka.” 21 Xalla ni nonźku ninakaki, xaqataźpacha wenślaqa Timlukiś luśhku thaxni qallantichićha. Xalla neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki niźaśa nïźtan khiñinakami, ninakaki thappacha ni Israel wath qamchi ephnaka ni chawkh jilirinaka irpiñiź kancha qhawśićha, xalla neqhśtan ni apuśtulanaka karsilkiśtan qhawśñi kuchanchićha. 22 Neqhśtan ni śultatunakaki, ni karsila irantiźku ana ninaka śalchićha. Xalla neqhśtan ni kintuźtan kephźkichićha, 23 tuź khikan: –Werhnakki ni karsila śumpacha chawkhta śalchinćha, niźaśa ni śultatunakami ni karsil śankiś cheqźkan; xalla neqhśtan werhnakki ni karsila khetźku, xalla ni qhuyla ana jëkhmi śalchinćha. 24 Xalla ti nonźku ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki niźaśa ni Timlu ichñi chawkh śultatunakami, ninakaki porapat pewksasatćha niźaśa teqa khissitaćha; xaqnuźupan thappacha tinaka źernakixo khikan. 25 Xalla nuź khen, ninakźkiś tshïsuña maśśićha: –Xalla ni anćhukaź karsilkiś makhta źoñinakaki, Timlukin źoñinakźkiś thaxinćha. 26 Neqhśtan ni timlu cheqśñi śultatunakź chawkh jiliriki niźaśa ni timlu ichñi śultatunakźtan, ni apuśtulanaka qhuri oqhchićha; xalla neqhśtan ninakaki ni wath źoñinakźkiś maśtan ćhakhta khiś añcha eqhsku, ninakaki ana śhoxrichku śhikchićha. 27 Neqhśtan irantiźku ni timlu jilirinaka irpiñiźkin chhichchićha, neqhśtan ni irpiñi chawkh jiliriki ninaka pewkśićha. 28 –Werhnakki anapan anćhuk ni Jesusiźkiśtan thaxnaxu khichinla. ¿Niźaśa anćhukki ćhhulu pächinćhuktaxo? Niźaśa Thappacha Jerusalén watha ni thaxinśnakźtan śhipchinćhukćha, neqhśtan ni Jesusa tikhźtikiśtan anćhukki ni uj wethnakakiś thxotunś pekćha. 29 Neqhśtan Piruźtan niźaśa ni apuśtulanakźtan ninakaki qhäśićha tuź khikan: –Yöś kaśki tukipan wakiśićha, ans źoñinakźkiśiki ni xaruqaź khesaćha. 30 Niźaśa wethnaka achchi ephnakź Yöśki Jesusa jakatatsqatchićha, neqhśtan anćhukśti ni Jesusa kuruśhkiś ch'awkźku konchinćhukćha. 31 Niźaśa Yöśki ni źinśićha neqhśtan nïź źewqhuttan thulśićha, neqhśtan irpiñi niźaśa liwriñi ni uchchićha, xalla neqhśtan ni Israel chawkh watha Yöśkin qhutźnaxu niźaśa ni śumansqatś tanźnaxu. 32 Xalla tinakźkiśtan werhnakćha cherintki, niźaśa ni Yöś kaśñi źoñinakźkiś thäta Espíritu Santuki niźtaśaqaśśa. 33 Neqhśtan xalla ti nonźku, ni jilirinakaki añcha źaxwchićha niźaśa ni apuśtulanaka konśpekatćha. 34 Niźaśa ni jilirinakźkiśtan tshi fariseo źoñi źelatćha Gamaliel khita, xalla nïki lï utt'ayñitaćha niźaśa añcha wathaź pekta źoñitaćha. Neqhśtan nïki tshitsku ni źoñinakźkiś khichićha, ni apuśtulanaka tshi upakama neqhśtan śawnku jesaxu. 35 Neqhśtan ni jilirinakźkiś tuź khichićha: –Israel źoñinaka anćhukki kuytaśa, ti źoñinakźkiś päśnakźkiśtan. 36 Niźaśa anćhukkiź khuñśna tshi pachaki Teudas khita mathtataćha, xalla tïki cheqan źoñćha khiñitaćha, niźaśa paqhpikwatha źoñinaka ni apśićha. Neqhśtan nïki kontaćha niźaśa ni apśñinakaki wichansićha, neqhśtan lijw miransićha. 37 Neqhśtan wiruñ ni źoñi qanś thuñiran, Judas khita mathtaćha ni Galilea khita wathkiśtan, niźaśa tshi qhaźultan źoñi ni apśićha; xalla nïki niźtaśaqaś kontaćha, niźaśa ni apśñinakaki wichansićha. 38 Neqhśtan werhki ninakźkiśtan anćhukakiś thaxźnasaćha, anćhukki ti źoñinakaź kuchna niźaśa ana ni źoñinakźtan parla. Xalla ti parlaki źoñźkiśtanźlax nïki watakićha; 39 niźaśa Yöśkiśtan thonćhax nïki, anćhukki anaź atipi atasaćha. Niźaśa anćhukki anaź Yöśtan aśi welhkan śalqata. Neqhśtan ninakaki ni kaśśićha. 40 Xalla neqhśtan ni pukultan apuśtulanaka qhawsqatchićha, neqhśtan ni apuśtulanaka xwatźku, niźaśa ni Jesusiź thü ana iya parlax khichićha, neqhśtan ninaka liwri kuchśićha. 41 Xalla neqhśtan ni apuśtulanakaki ni jilirinakź taypikiśtan añcha chipa ulanchićha, ni Yöś ninakźkiś nuź munatćha, niźaśa ni Yöś pachaćha ni Jesusiź thükiśtan t'aqhiśakiź khichiki. 42 Neqhśtan śapuru ni apuśtulanakaki thaxinchićha niźaśa ni Jesús Mesías śuma kintu maśinchićha, xalla ni Timlukiśimi niźaśa qhuyanakźkiśimi. 1 Niźaśa ni pachaki Yöśkin kirïñi źoñinakaki walxaź yapatćha, neqhśtan ni griego taqu chïñi źoñinakaki, ni hebreo taqu chïñi źoñinakźxapa chuchchićha, tuź khikan, ni griego źew mataqanakźkiśiki anaź ni śapuru toxśinś luli śuma toxźinćha. 2 Neqhśtan ni qhalu piśkchiś thaxintanakaki, thappacha ni Yöś kirïchi źoñinaka akhśićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Wethnakataki anaź wali khesaćha ni Yöś śuma taqu parli apatatśki, neqhśtan ni ćhheri toxśkiś quśtäśxapa. 3 Niźaśa jilanaka, anćhukakiśtan towqu śuma źoñinakaź illśna, niźaśa Espíritu Santu śhipi, neqhśtan ninakźkiś ti ćhheri toxśinś lanqśnaka thäśxapa. 4 Niźaśa werhnakki tirapanl Yöśkin mayiśaćha, niźaśa ni Yöś śuma taqu parlikan. 5 Niźaśa thappacha ni źoñinakaki munñikamataćha, neqhśtan ninakaki Esteban illśićha, nïki śuma quśśiś źoñitaćha niźaśa Espíritu Santu śhipitaćha, niźaśa Felipiźtan, Procoroźtan, Nicanorźtan, Timonźtan, Parmenastan, niźaśa ni Nicolastan, neqhśtan tshïsuñaki Antioquía wathkiśtantaćha, nïki tuki ni judiu źoñinakźkiś khisqalćha. 6 Neqhśtan ni illta źoñinaka ni apostulanakźkin chhichchićha, xalla neqhśtan ni apuśtulanakaki śapamayni ninakź achjuntuñ qharźtan lanźku Yöśkin mayiśichićha. 7 Neqhśtan ni Yöś śuma taquki chhijpsnatćha ni Jerusalén wathkiś, niźaśa Yöś kirïchi źoñinakaki añchaź yapatćha. Niźaśa muspa ni timlu jilirinakami Yöśkin kirïchićha. 8 Estebanki Yöś aśi śhipitaćha niźaśa nïź yanaptataćha, ni źoñinakźkiś chimpunaka niźaśa milajrunka thëźnatćha. 9 Neqhśtan yaqhapa źoñinakaki ni akhs qhuykiś liwri kuchśta źoñinakaki niźaśa yaqhapa Cirene źoñinakźtan, niźaśa Alejandría źoñinakźtan niźaśa Cilicia źoñinakźtan niźaśa ni Asia yoqkiśtan źoñinakźtan chika, xalla ti źoñinakaki ni Estebanźtan ch'ayi qallantichićha. 10 Neqhśtan ninakaki ana xaqhsiltami atipi atchićha, xalla ni Estebanki ni Espíritu Santuź thäta śiśnakźtanź chiyatćha. 11 Xalla neqhśtan tshi qhaźultan źoñinakźkiś pakchićha, tuź chiyaxu; ti Estebanki Yöśxapa moq'u chïchićha niźaśa Moisesxapa moq'u chïchićha xalla nuź chiyaxu thaxśićha, niźaśa werhnakpacha nonśintki. 12 Xalla ni orpacha ninakaki ni wathchiś źoñinaka aphthapchićha, niźaśa ni wath qamchi ephnaka niźaśa ni lï utt'ayñinaka; xalla neqhśtan Esteban tanźku ni parliś qhuya chhichchićha. 13 Neqhśtan toskara chïñi cherñi źoñinaka qhurchićha, neqhśtan ni źoñinakaki tuź khichićha: –Ti źoñiki ti źkayi Timluźxapa niźaśa ni lïźxapa tirapanź chïćha. 14 Niźaśa werhnakki ni Nazaret wathchiś Jesusiźkiśtan chïñi nonśinćha, nïki ni Timlu palhźnaź khichićha, niźaśa Moisés ekta usanaka turkaź khichićha. 15 Xalla neqhśtan ni jilirinakaki niźaśa thappacha neqhś julśi źelhñi źoñinakaki, ni Esteban cherśićha, niźaśa nïź yukhki tshi anjilź yukhźtaqaś cherśićha. 1 Neqhśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki, Esteban pewkśićha: ¿Tïki nuźu panśaqaya? 2 Neqhśtan Estebanki nïźkiś qhäśićha: “Ephnaka jilanaka werhź nonźnalla: Ućhum aśśiś Yöśki, ućhumnaka achchi eph Abraham Mesopotamikiś qaman, ima Harankin qami oqan thëśićha. 3 Yöśki nïźkiś tuź khichićha: ‘Am yoqa eka niźaśa am qhuy źoñinakami, neqhśtan weriź thëźta yoqam oqakićha.’ 4 Xalla neqhśtan Abrahamki ni Caldea wathkiśtan ulanźku Harán yoqkin qami oqhchićha. Neqhśtan nïź epiź tikhźtan Yöśki ni Abraham ti yoqkin śhikchićha, xalla neqhśtan anćhukki ti yoqkiś qamćha. 5 Neqhśtan nïźkiśiki anapan ćhhulullami thächićha; niźaśa ana tshi qhxocha thekś yoqallami. Ans nïźkiś taqu onśićha nïź tikhźtan nïź matź matinakźkiś thäśxapa, niźaśa (Abrahamki ni ora ana okhalchiśtaćha). 6 Niźaśa Yöśki nïźkiś khichiśaqaśśa, niźaśa nïź matź matiki tshi ana paxta yoqkin tshi ana yoqchiś źoñiźtaqaś qamakićha, niźaśa ninakaki tshi uywita źoñinakaźtaqaś khekićha, niźaśa paqhpikwatha wata śhoxrichta qamakićha. 7 Niźaśa Yöśki khichiśaqaśśa: ‘Werhki ni anćhuk t'aqhiśqatñi chawkh wathanaka kaśtikaćha, neqhśtan ni źoñinakaki ni yoqkiśtan ulanźku, ti yoqkiś werh amtakićha.’ 8 Xalla neqhśtan nuź taqu onźku Yöśki ni Abrahamźkiś chimpax khichićha. Xalla neqhśtan nïź machh Isaac qonqu thuñi mathta khen, Abrahamki ni machh chimpichićha. Niźtaśaqaś ni Isaacki nïź Jacob machś pächićha, neqhśtan tïki niźtaśaqaś nïź machhnakźkiś pächićha, niźaśa tinakaki ni Israel qhalu piśkchiś t'aqa źoñinakź ephnakaćha. 9 “Xalla ti Jacobź machhnakaki ućhumnaka achchi ephnakaćha, niźaśa tinakaki ni José laqhźtan moq'utaćha, neqhśtan ni laqh tuychićha Egiptu yoqa chhichaxu. Niźaśa Yöśki ni Joseźtantaćha, 10 neqhśtan nïź thapa llakinakźkiśtan liwrïchićha. Niźaśa walxa śiśñi khisqatchićha neqhśtan Faraon Egiptu reyki nïź tukatu khisqatchićha, neqhśtan ni faraonki ni José Egiptu irpiñi jiliri uchchićha niźaśa thappacha nïź qhuykiśimi. 11 “Xalla neqhśtan thappacha ni Egiptu yoqkiś mach'a watchićha niźaśa Canaán yoqkiśimi, niźaśa wethnaka achchi ephnakaki ana ćhhul lulchiśtaćha. 12 Xalla neqhśtan Jacobki Egiptukin luli źelhñi śiśku, nïź machhnaka Egiptukin kuchanchićha; ninakaki ućhumnaka achchi ephnakaćha. Xalla tïćha ninakaź oqi qallantitaki. 13 Neqhśtan ninakaź wilta kuttitan, Joseki nïź jilanakźkiś paxqatchićha, xalla niźtikiśtan ni faraonki José śiśśićha ćhhul kaśtikiśtan oqhñitaźlaxa. 14 Neqhśtan wiruñ Joseki nïź eph Jacob niźaśa nïź qhuy źoñinaka Egiptu yoqa thonax khichićha, xalla ni źoñinakaki towquqhalu taxśnukchiśtaćha. 15 Xalla niźtikiśtan Jacobki Egiptukin qami oqhchićha; niźaśa xalla nikhu tikhśićha, niźaśa ućhumnaka achchi ephnakami nikhuśaqaś tikhśićha. 16 Neqhśtan thappacha ninakaki Siquem khita yoqkin thattaćha, xalla ni Abrahamź qhayta puykiśpacha; ni Abrahamki ni Hamorź machhnakźkiśtan qhaytqalćha. 17 “Xalla neqhśtan ni Yöś Abrahamźkiś taqu onźta xalla thuñi irantiźkatćha, xalla ni Israel źoñinakaki ni Egiptu yoqkiś muspa mirchićha niźaśa muspa tama khisnatćha; 18 Xalla neqhśtan ni Egiptu yoqkiśiki, tshi ana José paxñi rey irpi qallantichićha. 19 Xalla ti reyki ućhum achchi ephnaka q'otchićha niźaśa śhoxrichchićha; niźaśa simitu uśhka mathta wawanaka xaytisqatchićha tikhźnaxu. 20 Xalla ni pacha Moisesaki mathtaćha. Xalla ni wawaki añcha k'achhallataćha, xalla ni wawź mä ephki cheph jïś ninakź qhuykiś uywichićha. 21 Neqhśtan ninakaź xaytitan, ni faraonź mathki ni wawa aptichinćha neqhśtan perśun matiźtaqaś uywichinćha. 22 Xalla niźtikiśtan Moisesaki ni Egiptu źoñinakź śiśnakźkiś paqchićha, xalla neqhśtan Moisesaki śuma chïñi źoñitaćha niźaśa śumanakapan päñitaćha. 23 “Xalla neqhśtan Moisesaki paqhpik qhalu wata phxoqźku, ni Israel źoñinakźkin thonśñi oqhś quś thutśićha, niźaśa ninakaki nïź perśun wathchiś źoñinakataćha. 24 Xalla neqhśtan Moisesaki ni Egiptu źoñi ni israelita śhoxrichñi cherźku, nïź tukatu khissićha, neqhśtan ni Egiptu źoñi konśićha. 25 Niźaśa Moisesaki pinsatćha, ni israel jilanaka ni Yöś nïź qharźtan liwriñi näśnaźka khikan; xalla ni Israel źoñinakaki ana ni näśićha. 26 Neqhśtan xaqataźpacha Moisesaki pukultan israelitanaka cherchićha; ni Israel źoñinakaki ninakpora qichasatćha, neqhśtan Moisesaki ninaka śumansqatś pekku ninakźkiś khichićha: ‘Anćhukki jilaśullkićhukćha; ¿qhaźtikiśtanź śhoxrichasxo?’ 27 Neqhśtan nïź maśi śhoxrichñiki Moisés tewkhśićha, neqhśtan nïźkiś khichićha: ‘¿Jëkhpan am wethnakakiś tshi chawkh jiliriźtaqaś niźaśa juchjiptayñi jiliriźtaqaś uchchixo? 28 ¿Amki werim konś pekqaya, ni Egiptu źoñi śeśku konchamla xalla niźta irata?’ 29 Xalla ni nonźku Moisesaki qatchićha, neqhśtan Madiám yoqa oqhchićha. Xalla nikhu yaqha wathchiś źoñiźtaqaś qamchićha, niźaśa pukultan okhalchiś khissićha. 30 “Xalla neqhśtan paqhpik qhalu watkiśtan, ni ch'eqti yoqkin Sinaí khita kur źkati, tshi anjilaćha nïźkiś thensiki niźaśa tshi zarza uj asñikiś. 31 Neqhśtan Moisesaki ni qhanan cherźku iśpantichićha, niźaśa śumpacha cherśxapa makhatan Yöś chïźkiñi nonśićha, tuź khikan: 32 ‘Werhtćha anćhuka achchi ephnakź Yöśtki. Niźaśa Abrahamź, Isaacź, Jacobź Yöśtćha.’ Neqhśtan Moisesaki kharkati qallantichićha, niźaśa anaź cherśñimi atatćha. 33 Xalla neqhśtan ni Yöśki nïźkiś khichićha: ‘Am ćhhata śhoqźna, ni amiź thekźta yoqaki zkayićha. 34 Niźaśa werhki qhanakama weth watha t'aqhiśiñi cherchinćha, ni Egiptu yoqkin. Niźaśa werhki mayiśiñi nonśinćha, neqhśtan werhki ninaka liwrïśxapa śhujźkichinćha. Niźaśa amki wethkin thona, werhki am Egiptu yoqal kuchnaćha.’ 35 “Xalla neqhśtan ninakaki Moisés ana pektqalćha, niźaśa nïźkiś tuź khichićha: ‘¿Jëkhpan am tshi juchjiptayñi jiliriźtaqaś uchchixo?’, niźaśa Yöśki tshi chawkh jiliriźtaqaś, niźaśa liwrïñi kuchanźkichićha, tshi anjilźkiśtan ni zarzikiś thensićha. 36 Niźaśa Moisesaćha ni Egiptu yoqkiś milajru päźku, ućhumnaka achchi ephnaka jeskichićha, niźaśa ni lhokh qotkiśimi niźaśa ni ch'eqti yoqkiśimi paqhpik qhalu wata irpichićha. 37 Niźaśa ti Moisés pachaćha ni Israel źoñinakźkiś khichiki: ‘Yöśki anćhukakiśtan tshi Yöśkiśtan chïñi werh irata ulansqatakićha.’ 38 Neqhśtan ni Israel źoñinaka ni ch'eqti yoqkiś akhsiź khen, Moisés pachaćha ni anjilźkiśtan ni źoñinakźkiś palt'iźiñitaćha, ni anjilaki ni Sinaí kurkiś palxayźkichićha ućhum achchi ephnakźkiś; niźaśa Moisesaćha ni źethñi taqu tanśiki, neqhśtan ućhumnakakiś thäśxapa. 39 “Niźaśa ućhumnaka achchi ephnakaki ana kaś pekchićha, niźaśa ninakaki ana tanśićha neqhśtan ninakaki Egiptu yoqa kephś pekatćha. 40 Niźaśa ninakaki Aaronźkiś khichićha: ‘Amki wethnakalta tshi irpiñi yöśnaka pänalla, niźaśa ni Egiptu yoqkiśtan werhnak jeskichi Moiseskiś ćhhuluqaś watchiźlani xalla ni anal śiśućha.’ 41 Xalla neqhśtan ninakaki tshi źoñiź päta yöś pächićha, xalla nïki tshi wak chulturullaź taqaśtaćha, neqhśtan nïźkiś thäśxapa uywi wilananaka xawqchićha, niźaśa ni źoñiź päta yöśkiś phiśta päźinchićha, niźaśa ninakpachataćha ni pächiki. 42 Xalla niźtikiśtan Yöśki ninakźkiśtan saraqchićha, neqhśtan ninakaki ni tsewkta wara waranaka amtichićha. Xalla nuźupan ni Yöśkiśtan chïñinakź khjirta liwrukiśiki khjirtapantaćha: ‘Israel źoñinaka, ¿ni ch'eqti yoqkin paqhpik qhalu wata anćhukki wethkiś anapan tshi wilanami thächinćhukćha niźaśa tshi ofrendami? 43 Niźaśa anćhukki, ni Molocź altara quźśinćhukćha niźaśa ni Refanź yöś wara warźkiś, niźaśa anćhukki yöś iratanaka päźku anćhukpacha nïźkiś amtichinćhukćha. Xalla niźtikiśtan werhki anćhuk ana thonñil uchaćha ni Babiloniakiśtan tshan aźkin.’ 44 “Niźaśa ućhumnaka achchi ephnakaki ni ch'eqti yoqkin tshi Yöśtan palt'iś Timlullchiśtaćha, xalla nïki Yöś Moiseskiś chïtakama pätataćha, Yöśki tuź khichićha xalla ninakaź cherta xalla niźta irata päx khichićha. 45 Niźaśa ućhumnaka achchi ephnakaki xalla ti Timlu pata tanśićha, niźaśa ni Josueźtan thonñinakaki ni chika śhikchićha, xalla ni yaqha źoñinakź yoqa qhañśxapa, niźaśa Yöśa ninakź qharkiś thächiki. Xalla neqhśtan nikhu ni Timlullaki Davidź thuñikama źelhchićha. 46 Niźaśa Davidki Yöś pektataćha, xalla tïki Yöśkiśtan tshi Timlu qhuyśxapa maychićha, xalla neqhśtan neqhśi ni Israel źoñinaka Yöśkin amtiśxapa; 47 xalla neqhśtan Salomonćha ni Yöś Timlu qhuychiki. 48 Niźaśa ni chawkh aśśiś Yöśki, anaź ni źoñiź qhuyta Timluran qamasaćha. Xalla ni Yöśkiśtan chïñiki tuź khićha: 49 ‘Xalla ni tsewkta yoqaki weth irpiś julśa, niźaśa ti yoqaki weth qhxocha thekśa. Niźaśa Yöśki tuź khićha: ¿Wethta ćhhuluź chëchi qhuyat qhuyśinakexo? ¿Niźaśa xaqhsiltat weth jejś yoqa khesaya? 50 Niźaśa werhpachaćha thappacha ti ćhhultaqinaka pächintki.’ 51 “Niźaśa Estebanki ima nïź chïś źerźkan, ninakźkiś tirapan chïchićha: Niźaśa anćhukki choxru quśśiśćhukćha, niźaśa anćhuka khuñimi anćhuka quśmi ana Yöśkin kirïñipanćha. Niźaśa anćhukki ni Espíritu Santuźxapa moq'upanćha. Niźaśa anćhukki anćhuka achchi ephnaka iratićhukćha. 52 ¿Niźaśa anćhuka achchi ephnakaki, xaqhsilta Yöśkiśtan chïñi ana śhoxritchitaxo? Xalla ninakaki ni źkayi quśśiś thonñiźkiśtan chïñinaka śhoxritchićha, niźaśa xaśiki ni źkayi quśśiśki thonchićha, xalla neqhśtan anćhukki ni millk'untiźku konchinćhukćha. 53 Niźaśa anćhukki anjilźkiśtan ni Yöś lï tanśinćhukćha, neqhśtan anćhukki ni lï ana kaśśinćhukćha.” 54 Xalla ti Estebanź chïta taqu nonźku, ni źoñinakaki añcha źaxwchićha niźaśa nïźxapa iźqi qhxoxchićha. 55 Neqhśtan Estebanaki ni Espíritu Santu śhipi tsewkchuk cherśićha, xalla neqhśtan ni Yöś chawkh aśi cherchićha, niźaśa Jesusa Yöś źewqhuttan tshithchi cherchićha. 56 Neqhśtan Estebanki khichićha: –¡Cherźna! Ni tsewkta yoqa khetsil cherućha, niźaśa ni źoñź Mati ni Yöś źewqhuttan tshithchi. 57 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki khuñi ćh'äśićha, niźaśa Estebanźxapa thappacha qhawkan nïźxapa moq'u thxoqxatchićha. 58 Neqhśtan ni źoñinakaki ni chawkh wathkiśtan Esteban jesku maśtan ćhakhchićha; niźaśa Estebanźxapa ćhhaxwqatñi cherñi źoñinakaki ninakź irś śhoqźku, Saulo khita thowźkiś kuytiźinaxu ekchićha. 59 Xalla nuź maśtan ćhakan Estebanki Yöśkin mayiśichićha, tuź khikan: “Jesús Tatay weth animu tanźnalla.” 60 Neqhśtan Estebanki killśku thapa aśtan qhawchićha: “¡Tatay, ti źoñinakź uj ana juyśu pälla!” Xalla ti chïźku Estebanki tikhśićha. 1 Niźaśa Sauluki ni Estebanź tikhś wakiśqatchićha, niźaśa ni Sauluki neqhśitaćha. Xalla ni nöxpacha ni Jerusalén wathkiś, thappacha Yöśkin kirïchi źoñinaka qhuri qallantichićha, niźaśa ni źoñinakaki Judea yoq qhutñi niźaśa Samaria yoq qhutñi wichansićha. Ans ni apuśtulanakaśti neqhśpacha eklichićha. 2 Neqhśtan yaqhapa śuma quśśiś źoñinakaki ni Esteban thatchićha, niźaśa ninakaki nïźkiśtan añcha qächićha. 3 Niźaśa Saulu ni oraki ni Yöś kirïchi źoñinaka qhuratćha qhuykiśtan qhuya, neqhśtan luktaqa khiñi niźaśa mätaqa khiñi qhuykiśtan jesku karsila makhchićha. 4 Xalla neqhśtan ni Jerusalén chawkh wathkiśtan wichśta źoñinakaki, xaqhsikin ninaka oqhćhaxa xalla nikhu tirapan ni liwrïñi Yöś śuma kintu palxayñi pantaćha. 5 Neqhśtan tshïsuña ninakźkiśtan Felipiki Samaria chawkh wath qhutñik oqhchićha, neqhśtan xalla nikhu Criśtuźkiśtan palxayi qallantichićha. 6 Niźaśa ni źoñinakaki muspa akhsnatćha, neqhśtan thappacha ni źoñinakaki thapa quśtan ni Felipiź chïta nonźnatćha, niźaśa ni Felipiź päta chimpunaka ni źoñinakaki cheratćha. 7 Niźaśa wakchi yenqhaź tanta źoñinaka ćhhetinchićha, niźaśa ni yenqhanakaki ninakźkiśtan qhawkan ulnatćha; niźaśa wakchi śuchunaka niźaśa kojunaka ćhhetintataćha. 8 Xalla niźtikiśtan thappacha ni wathchiś źoñinakaki añcha chipchićha. 9 Niźaśa ni wathkiś Simón khita źoñi źelatćha, niźaśa ti źoñiki tuki layqataćha niźaśa ni Samaria wathchiś źoñinaka q'otñitaćha, neqhśtan tshi cheqan źoñi paxqatñitaćha. 10 Niźaśa thappacha ni qolta khiñimi paqh źoñi khiñimi añcha thapa quśtan ni źoñi nonśñitaćha, tuź khikan: “Xalla tïćha ni Yöś chawkh aśśiśki khiñitaćha.” 11 Niźaśa ni źoñinakaki ni kaśñitaćha, xalla nïki nïź layqiśnakźtan tukitanpacha ni źoñinaka q'otqalćha. 12 Xalla neqhśtan ni Felipiź ni Yöś śuma irpiś wath kintu niźaśa ni Jesucriśtuźkiśtan palxaytan, luktaqa khiñi mätaqa khiñi nïź chïta taqu kirïźku wawtissićha. 13 Niźaśa Simunpachaćha kirïchiki niźaśa wawtissiki, neqhśtan Felipe qhutśñi qallantichićha, ni Simunaki ni chawkh chimpunaka niźaśa milajrunaka añcha iśpantatćha. 14 Neqhśtan ni Jerusalén wathkiś khiñi apuśtulanakaki ni Samaria wathchiś źoñinaka Yöśkin kirïchi śiśku, Piruźtan Juanźtan xalla nikhu kuchanchićha. 15 Xalla neqhśtan ninakaki irantiźku, ni Samaria źoñinaka Yöśkin kirïchinakźxapa mayiśichićha, ni Espíritu Santu tanźnaxu. 16 Niźaśa ni oraki ana xaqhsiltiźkiśimi ninakźkiś ni Espíritu Santu śhujźkichitaćha; ans ninakaki ni Jesusiź thüźtanqaś wawtistataćha. 17 Xalla neqhśtan Piruźtan Juanźtanaki ninakźqhutñi qhara wäśićha, neqhśtan ninakaki ni Espíritu Santu tanśićha. 18 Niźaśa ni Simunaki ni apuśtulanakaź qhara wäźtan, neqhśtan Espíritu Santu ni źoñinakźkiś śhujźkiñi cherźku, päś tirśićha, 19 tuź khikan: –Wethkiśśaqaś ni aśi thälla, niźaśa werhki xaqhsiltiźkiśimi qhara wäźku niźtaśaqaś ni Espíritu Santu tansqatasaćha. 20 Neqhśtan Piruki nïźkiś qhäśićha: –¡Ni am päśki amtanpachax t'aqhiśla, niźaśa amki ni Yöś onanchita, päśtan qhayś pinsichamćha! 21 Niźaśa amki anapan ni tanś wakiśićha, ni Yöś tukkiś am quśki anaćha śoq'u. 22 Niźaśa amki ti am uj päśnakkiśtan apatata, niźaśa Yöśkin rokt'aśa ni amiź quśkiś pinsitanakkiśtan kunamex pertunćhani. 23 Niźaśa werhki am añcha llakiź attal nayućha, niźaśa ni am ujnakaź am ana wali päćha. 24 Neqhśtan Simunaki qhäśićha: –Anćhukki Yöśkin wethtaź mayiśiźinalla, xalla ni anćhukaź wethkiś chïtanaka ana wataxu. 25 Neqhśtan ninakaki ni Yöś śuma kintu palxayźku niźaśa maśinźku, ni apuśtulanakaki Samaria xochinakqhutñik ni Yöś śuma kintunaka maśinchićha, xalla neqhśtan ninakaki Jerusalén watha kephchićha. 26 Xalla neqhśtan tshi Yöś anjilaki Felipiźkiś khichićha: “Źäźna warchuk oqa, ni Jerusalenkiśtan Gaza oqhñi jikhśuñ oqa.” Xalla ni jikhśki ch'eqti yoqanuź watćha. 27 Neqhśtan Felipiki źäźku oqhchićha; xalla nuź ni jikhśkiś oqhkan tshi Etiopía źoñźtan śalchićha. Xalla ti źoñiki chawkh jiliritaćha niźaśa na Etiopía reyna päś śhoxñitaćha, xalla tïki Jerusalén watha Yöśkin amki oqhtqalćha. 28 Niźaśa ni źoñiki nïz perśun wathaź kuttatćha perśun awtukiś julśi, ni Isaías Yöśkiśtan chïñiź liwru lïkan oqatćha. 29 Xalla neqhśtan ni Espirituki Felipiźkiś khichićha: “Xalla ni xowta oqhñi awtukin makhata.” 30 Neqhśtan Felipiki makhatźku, ni etiopia źoñi ni Isaías liwru lïñi nonśićha, neqhśtan nïźkiś pewkśićha: –¿Ni am anśim lïla, xalla nïm näśya? 31 Neqhśtan ni etiopia źoñiki nïźkiś qhäśićha: –¿Ana jëkhmi wethkiś thaxśñi źelan, xaqnuźut werh näśnasaxo? Xalla neqhśtan ni źoñiki Felipiźkiś yawźkax khichićha, niźaśa nïźtan chika julźlax khichićha. 32 Niźaśa ni etiopia źoñiź lïta t'aqaki tuź khetćha: “Tshi üśaźtaqaś tshi konśkin chhichtataćha; niźaśa tshi üśaźtaqaś ch'ujuqaś źelhchićha ni üśanaka źhipñi źoñinakź tukkiś, niźaśa nïki anapan ćhhulumi chïchićha. 33 Niźaśa nïki t'oqhźtataćha niźaśa anapan juchjiptaytataćha; ¿jëkit nïź oqhñiźkiśtan chiyasaxo? Niźaśa nïź źetiki ti yoqkiśtan qhañtaćha.” 34 Neqhśtan ni etiopia wathchiś chawkh jiliriki Felipiźkiś pewkśićha: –Wethkiś qhanaź khella, ¿jëkhźkiśtan ni Yöśkiśtan chïñi chiya: Nïźkiśtanpachaqay uśh yaqha źoñźkiśtanxa? 35 Xalla neqhśtan Felipiki, ni etiopia źoñiź ni khjirta lïtikiśtan thaxni qallantichićha, niźaśa ni Yöś śuma liwriñi kintunakkiśtanami. 36 Xalla neqhśtan ninakaki nuź oqhkan tshi qhaśśiś yoqa irantichićha, ni etiopia źoñiki ni Felipiźkiś khichićha: –Teqśiki qhaś źelhćha; ¿anax werhki ti qhaśkiś wawtista khesaya? 37 Neqhśtan Felipiki qhäśićha: –Amki thapa quśtanam kiriyasaź nïki, wawtistam khesaćha. Neqhśtan ni źoñiki qhäśićha: Werhki kiriyućha, ni Jesucriśtuki Yöś Machhcha. 38 Neqhśtan ni xowta oqhñi awtu tshitsnax khichićha; neqhśtan ninakaki pukultan qhaśkin śhujchićha, xalla neqhśtan Felipiki ni źoñi wawtissićha. 39 Niźaśa ni qhaśkiśtan ulantan, ni Yöś Espirituki ni Felipi chhichchićha, niźaśa ni etiopia źoñiki ana iya Felipi cherchićha; ans nïki muspa chipa nïź oqhś jikhś oqhchićha. 40 Neqhśtan Felipiki Azoto khita wathkin thensićha, niźaśa wathkiśtan watha ni Yöś śuma kintunaka maśinkan oqhchićha Cesarea irantiśkama. 1 Xalla ni Sauluki ni Yöśkin kirïchi źoñinaka anaź konś thajwayi apatatatćha. Xalla niźtikiśtan ni Sauluki ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkin oqhchićha, 2 xalla ni jilirźkiśtan tshi tanś papila maychićha, ni Damasco wathź akhs qhuyanakkin ni ew jikhśkiś oqhñi źoñinaka qhuri oqśxapa, luktaqa khiñi niźaśa mätaqa khiñi tanźku Jerusalén watha chhichśxapa. 3 Xalla neqhśtan ni Damasco chawkh watha keźu khisnan, ana pinsan tsewkta yoqkiśtan tshi thonñi qhanaki nïź muytata llijwtaychićha. 4 Neqhśtan Sauluki yoqkiś thxotsićha, niźaśa tshi xora nïźkiś chïźkiñi nonśićha, tuź khikan: “Saulo, Saulo, ¿qhaźtikiśtan am werh qhurya?” 5 Sauluki pewkśićha: “¿Tata, amki jëkimtaxo?” Xalla ni xoraki nïźkiś qhäśićha: “Werhki Jesustćha, amki jëkim qhurćhaxa xalla nïtćha werhki. 6 Niźaśa ni Sauluki muspa eqhskan niźaśa phutinkan khichićha: –Tata, ¿qhaźkiñim werh pekxo? Neqhśtan ni Yöśki nïźkiś khichićha. Źäźna, ni chawkh watha oqa; xalla nikhum amki śiśakićha ni am päśnakaki.” 7 Niźaśa ni Sauluźtan oqhñi źoñinakaki ni xora nonźku añcha tsukhchitaćha, ans ninakaki ana jëkhmi cherchićha. 8 Neqhśtan Sauluki yoqkiśtan źäśićha; niźaśa nïź źhuki khetźku ana wira cheri atchićha. Xalla neqhśtan nïź maśinakaki ni qharku tanźku Damasco watha chhichchićha. 9 Niźaśa ni wathkiś nïki, chheph max ana lulhchi niźaśa ana likhchi źelhchićha. 10 Niźaśa ni Damasco wathkiśiki tshi Yöśkin kirïchi Ananías khita źoñi qamatćha, neqhśtan Yöśki nïźkiś qhanan thensićha, niźaśa nïźkiś khichićha: “¡Ananías!” Xalla nïki qhäśićha: “Tata, werhki teqhśitćha.” 11 Neqhśtan ni Yöśki nïźkiś khichićha: “Źäźna ni śoq'u khita kalli oqa, niźaśa ni Judas qhuykiś pewkźnakićha, tshi Tarso wathchiś źoñi Saulu khita. Xalla nïki mayiśićha, 12 niźaśa Sauluki qhanan cherchićha Ananías khita źoñi, niźaśa ni źoñiki nïźkiś luśhku nïź qharźtan nïźkiś lanqśićha, xalla ni Saulu wilta cheraxu.” 13 Xalla ni nonźku Ananiaski khichićha: “Tata, wakchi źoñinakaćha ni źoñźkiśtan wethkiś maśśiki, niźaśa ni Jerusalén wathkiś ni am źkayi quśśiś źoñinakźkiś nïź thapa ana walinaka pätikiśtanami śiśśinćha. 14 Xaśiki teqhś thonchićha, ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkiśtan tshi papilchiś, niźaśa thappacha ni am thü aynaqñi źoñinaka tanźku chhichśxapa.” 15 Xalla neqhśtan Yöśki nïźkiś khichićha: “Amki oqa, werhki ni źoñi illśinpanćha wethkiśtan ni yaqha wathchiś źoñinakźkiś parlaxu, niźaśa ninakź reyinakźkiśimi, niźaśa ni Israel źoñinakźkiśimi. 16 Niźaśa werhki nïźkiś thëźnaćha, nïki weth thükiśtan añchaź t'akhiśhakićha.” 17 Neqhśtan Ananiaski xaqhsikin Saulu źelatćhaxa xalla ni qhuya oqhchićha. Niźaśa ni qhuya luśhku ni Sauluźkiś qharźtan lanśićha, niźaśa nïźkiś khichićha: –Saulu jila, xalla ni amiź ni jikhśkiś thonan amkiś thensi Jesús Tataki, werh kuchanźkichićha am wilta cheraxu, niźaśa amki ni Espíritu Santu śhipi eklaxu. 18 Neqhśtan ni orapacha ni Sauluź źhukkiśtan tshi ch'iś qhxapaźtaqaś thotsićha, xalla neqhśtan nïź źhukiki cherñi khissićha. Niźaśa ni Sauluki tshitsićha neqhśtan ni orapacha wawtistaćha. 19 Xalla neqhśtan ni Sauluki lulhźku aśi tanśićha, niźaśa ni Yöś kirïchi źoñinakźtan ni Damasco wathkiś tshi qhaź max eklichićha. 20 Xalla neqhśtan ni Sauluki ni akhs qhuyaran, Jesusaki Yöś Matipanćha khikan maśiñi qallantichićha. 21 Niźaśa thappacha ni nonśñi źoñinakaki teqa khissićha, niźaśa tuź khetćha: –¿Anax tïki ni Jerusalén wathkiś ni Jesusiź thü aynaqñinaka qhurkan oqhlayñitaxo? ¿Niźaśa anax tïki perśunpacha ti Damasco watha thonchiya ni Yöś kirïchi źoñinaka tanźku ni timlu chawkh jilirinakźkiś thäśxapa? 22 Niźaśa Sauluki tshanti tshanti Espíritu Santuź aśśiś khisnatćha, niźaśa ni Jesusa Mesiassa khikan chiyatćha, xalla neqhśtan ni Damasco wathkiś qamñi judiu źoñinakaki muspaysnatćha. 23 Neqhśtan tshi qhaź maxkiśtan, ni judiu źoñinakaki ninakkama Saulu konśxapa palt'ichićha, 24 neqhśtan ni Sauluki ni śiśśićha. Niźaśa ni źoñinakaki wëntiźtan maxiñtiźtan ni chawkh wathkiśtan ulanś śankiś ni konśxapa thewźnatćha, 25 neqhśtan ni thaxintanakaki ni Saulu tshi paqh kanaśtikiś yäźku ni chawkh watha muytata pirqita uyukiśtan tshi wën śhujunchićha. 26 Xalla neqhśtan Sauluki Jerusalén watha irantiźku, ni Yöśkin kirïchi źoñinakźtan akhs pekchićha; ans ni źoñinakaki thappacha ni eqhsnatćha, xalla ni kirïchinakaki ni Saulu ana Yöś kirïchiźtaqaś nayatćha. 27 Ans ni Bernabeki ni Saulu chhichśku ni apuśtulanaka nïźkiś thëśićha. Neqhśtan ni Sauluź ni jikhśkiś Yöś cherta kint'ichićha, niźaśa ni Yöśki nïźkiś palxaytqalćha, neqhśtan ni Sauluki ni Damasco wathkiś ni Jesusiźkiśtan thapa quśtan maśinqalćha. 28 Xalla nuź ni Sauluki ni Jerusalén wathkiś eklichićha, niźaśa ninakźtan chika oqhlaychićha; ni Yöśkiśtan thapa quśtan parlikan, 29 niźaśa ni griego chïñi judiu źoñinakaźtan chiyassićha niźaśa parlichićha, xalla ti źoñinakaśti ni Saulu konś pekatćha. 30 Xalla ni Yöś kirïchi jilanakaki ni konś pekñi nayźku, Saulu Cesarea watha chhichchićha, xalla neqhśtan Tarso watha kuchanchićha. 31 Neqhśtan ni Yöś kirïchi źoñinakaki thappacha ni judea yoqaran niźaśa Galilea yoqaran niźaśa Samaria yoqaran añcha śumaź qamatćha, niźtaśaqaś ninakaki ni Yöś qamañkiś paqatćha. Niźaśa ninakaki Yöś eqhskan qamatćha ni Espíritu Santuź yanapta, niźaśa ni Yöś kirïchi źoñinakaki tshantiź yapatćha. 32 Niźaśa Piruki ni Yöś kirïchi jilanaka thon thonźnatćha, niźaśa ni Lida khita wathkiś qamñi źkayi quśśiś jilanaka thonśñi oqhchiśaqaśśa. 33 Xalla nikhu tshi Eneas khita źoñźtan śalchićha, ni źoñiki ocho wata aphśkiś śuchunsi źelatćha. 34 Piruki nïźkiś khichićha: –Eneas, Jesucriśtuź am ćhhetinćha. Źäźna am aphś śumpacha thakśna. Eneaski ni orapacha źäśićha. 35 Niźaśa thappacha ni Lida khita wathkiś qamñinakaki niźaśa ni Sarón yoqkiś qamñinakami ni Eneas źäśñi cherchićha, xalla neqhśtan ninakaki Yöśkin kirïchićha. 36 Xalla ni pacha ni Jope khita chawkh wathkiś tsha Tabitá khiti Yöś kirïchin źelatćha; xalla ni Tabitaki ni griego tawqkiśiki khićha Dorkas. Xalla ta źonki näźa qamañkiś śumanaka päkan niźaśa ni t'aqhir źoñinaka oqźtan źelintaćha. 37 Xalla ni pacha na Tabitá źonki läkhiźku tikhśinćha. Neqhśtan näźa xañchi axwźku ni tsewkta qhuykin makhźtataćha. 38 Niźaśa Lida wathaki Jope keźutaćha, xalla ni Piruki nikhutaćha; neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakaki ni Piru ni wathkin śiśśićha, neqhśtan ni kirïchinakaki pukultan źoñinaka kuchanchićha, tuź chïźkaxu: “Amki ana en enźku Jope thonalla.” 39 Neqhśtan Piruki ninakźtan oqhchićha. Niźaśa Piruź irantitan ninakaki xaqhsikintaźlax ni tikhśi xañchi xalla ni qhuya chhichchićha; niźaśa thappacha ni źew mätaqanakaki qäkan Piru muyuntichićha, niźaśa na Tabitá iya źethkan päta śkitinaka niźaśa irś śkitinaka nïźkiś thëśićha. 40 Neqhśtan Piruki thappacha ninaka ulansqatchićha, niźaśa killśku mayiśichićha; xalla neqhśtan na tikhśiñ cherźku khichićha: –¡Tabitá, źäźna! Neqhśtan näki źhuki khetźku Piru cherchinćha, neqhśtan näki julśinćha. 41 Xalla neqhśtan ni Piruki näźa qharku tanźku źinśićha; neqhśtan ni Yöś kirïchi źoñinaka niźaśa ni źew mätaqanaka qhawśićha, niźaśa ninakźkiś źethñi thëśićha. 42 Xalla tïki thappacha ni Jope chawkh wathkiś śiśśićha, niźaśa wakchi źoñinaka Yöśkin kirïchićha. 43 Neqhśtan Piruki ni chawkh wathkiś tshi qhaźmax qamchićha, xalla ni Simón śqiśi kurtiñiź qhuykiś. 1 Xalla ni Cesarea chawkh wathkiś tshi źoñi Cornilla khita źelatćha, xalla tïki ni Italiano khita t'aqa śultatź kapitantaćha. 2 Niźaśa tïki śuma źoñitaćha, niźaśa thappacha nïź qhuy źoñinakźtanpacha Yöś amtiñitaćha. Niźaśa ni judiu t'aqhir źoñinakźkiś yanapiśxapa wakchi päś thäñitaćha, niźaśa Yöśkin mayiśiñipantaćha. 3 Neqhśtan tshi nöxiki, śeśike ni źoñiki qhanan cherchićha: Tshi Yöś anjila qhanapacha nïźkiś luśhkiñi cherchićha, neqhśtan nïźkiś tuź khichićha: “¡Cornilla!” 4 Neqhśtan Cornillaki ni anjilźqhutñi chhejchi cheqśićha, neqhśtan añcha eqhskan nïźkiś pewkśićha: “¿Tata, qhaźkhiñim werh pekxo?” Ni anjilaki nïźkiś qhäśićha: “Yöśki amiź mayiśita nonśićha, niźaśa amiź ni t'aqhir źoñinakźkiś yanaptanaka nonśićha. 5 Niźaśa amki xaqhsilta pirillameqaś ni Jope chawkh watha kuchnalla, neqhśtan Simón khita źoñi thonqataxu, niźaśa ni źoñiki Piru khita thüchiś paxtaśaqaśśa. 6 Xalla nïki yaqha Simón śqiśi kurtiñiź qhuykiś qhawźtaćha, niźaśa nïź qhuyaki qot atkiśśa; neqhśtan nïź amkiś ni am päś wakiśñinaka chiyakićha.” 7 Xalla ni Cornillźkiś palxayñi anjilaź oqhtan, ni Cornillaki nïź pukultan uywitanaka qhawśićha, niźaśa tshi Yöś kirïñi śultatu qhawśićha, niźaśa nïki añcha nïź pektataćha, 8 neqhśtan thappacha ninakźkiś kint'iźku, Jope watha kuchanchićha. 9 Niźaśa xaqataźpacha taypurunaka, ninakaź Jope jikhśkiś oqan niźaśa wax ni watha irantan, Piruki ni tsewkta qhuy juntuñta kanchikin mayiśiśxapa yawchićha. 10 Niźaśa Piruki añcha ćhheri eksqatatćha lulhś pekatćha, xalla niźta luli qisnan nïki tshi qhanan cherchićha: 11 Neqhśtan nïki ni tsewkta yoqa khetsñi cherchićha, xalla niwkhtan tshi qhiy pañu nïź paqhpik wit'u źkukźintaźtaqaś yoqqhutñik śhujźkiñi cherchićha. 12 Niźaśa ni qhiy pañkiśiki, thapaman paqhpik watchiś uywanaka niźaśa yoqaranpacha oqhñi uywanaka, niźaśa tsekuñ layñi weźlanaka źelatćha. 13 Niźaśa nïźkiś tshi xora chïźkiñi nonśićha: “Piru, źäźna, ti uywanakkiśtan konźku lula.” 14 Neqhśtan Piruki qhäśićha: “Anaź Tata; werhki anapan ana lulhś uywanaka lulhchinćha.” 15 Neqhśtan ni xoraki wilta chïźkichićha, tuź khikan: “Xalla ni Yöś źkayi khisqattaki, amki anam ana lulhś uywaćha khesaćha.” 16 Xalla ti chïtanakaki chheph wilta watchićha, xalla neqhśtan ni qhiy pañuki tsewkta yoqa kephchićha. 17 Neqhśtan Piruki ni qhanan chertikiśtan añchaź pinsatćha, ćhhulut khes ni qhanan cherta; xalla neqhśtan ni Cornillaź kuchanźkita źoñinakaki, ni Simuź qhuya pewkź pewkźku nïź qhuy śana irantiźkichićha. 18 Neqhśtan ninakaki pewkśićha, anax teqhś Simuna khita źoñi qhuykiś qhawsqatchi źelhya, niźaśa ni źoñiki Piru khitaśaqaśśa. 19 Niźaśa ni Piruki tirapanź ni qhanan chertikiśtan pinsatćha, xalla nuź źelan ni Espíritu Santuki nïźkiś khichićha: “Chhepultan źoñinakaź am qhurćha. 20 Tshitsna, ninakźkin śhuja niźaśa ana payśnaqźku ninakźtan oqa, xalla ninakaki werhtćha kuchanźkichinki.” 21 Neqhśtan Piruki śhujźku ni źoñinakźkiś khichićha: –Werhtćha ni anćhukaź qhurtitki; ¿anćhukki ćhhulkin thonchinćhuktaxo? 22 Neqhśtan ninakaki qhäśićha: –Werhnakki Cornilla khita kapitanźkiśtanl thonućha, nïki źkayi quśśiś źoñićha niźaśa Yöś eqhsñićha, niźaśa nïki ni judiu źoñinakaź añcha pektaćha. Niźaśa tshi Yöś anjilaź nïźkiś am qhawkax khichiki, neqhśtan amki nïź qhuya oqhźku ni am chïśnaka ninakźkiś nonsqatasaćha. 23 Xalla neqhśtan Piruki ni źoñinaka luśhqatchićha, niźaśa ni źoñinakaki nïźtan ni śeś eklichićha. Niźaśa xaqataźpacha Piruki ni źoñinakźtan chika oqhchićha, niźaśa ni Jope khita chawkh wathkiś qamñi tshi qhaźultan jilanaka ni qhutśićha. 24 Niźaśa ninakaki qattaźu ni Cesarea watha irantichićha, xalla neqhśi ni Cornillaki nïź maśinakźtan niźaśa nïź qhuy źoñinakźtan thewźnatćha, ni źoñinakaki nïź maśintataćha. 25 Xalla neqhśtan Piruź qhuya irantitan Cornillaki Piru śali ulanchićha, niźaśa nïź tukkiś thapa quśtan killśićha. 26 Neqhśtan Piruki ni tshitsqatchićha tuź khikan: –Tshitsna, werhki am irata źoñi śaqaśtćha. 27 Niźaśa ninakaki parlikan luśhśićha, xalla neqhśi tama źoñinaka akhsi śalchićha. 28 Piruki ninakźkiś khichićha: –Anćhukki śiśśa ni judiu źoñinakaki ninakź usxaru ninakaki anapan yaqha wathchiś źoñinakźtan munaśiñićha. Ans Yöśki wethkiś thëśićha, werhki anapan ćhhuluźchechi źoñimi phalśtanćha. 29 Xalla niźtikiśtan werhki anćhukaź qhawsqatta iyawpacha thonchinćha. Xaśiki śiślh pekućha, ćhhulkiśtanqaź werh qhawźani. 30 Neqhśtan Cornillaki nïźkiś qhäśićha: –Añcha chhunamax xalla ti oraśaqaś, werhki ni śeśike weth qhuykiś ayunaśkan mayiśutaćha, xalla nuź mayiśan wethkiś tshi llijñi śkitchiś źoñi thenskichićha. 31 Niźaśa wethkiś khichićha: ‘Cornilla, Yöśki amiź mayiśita nonśićha, niźaśa amiź t'aqhir źoñinakźkiś oqźtanaka khuñśićha. 32 Niźaśa amki xaqhsilta pirillameqaś ni Jope chawkh watha kuchna, xalla ni Simuna qhawśñi, xalla nïki Piru khitaśaqaśśa. Niźaśa nïki yaqha śqiśi kurtiñi Simunź qhuykiś qhawsqatchi źelhćha, niźaśa nïź qhuyaki qot atkiśśa.’ 33 Xalla neqhśtan werhki ni orpacha am qhawsqati kuchanchinćha, niźaśa amki iyawpacha thonchamćha. Xaśiki teqhś ućhumnakki thappacha Yöś tukkiśśa, niźaśa werhnakki thappacha ni Yöś amkiś chïźkaxu khitanaka nonś pekućha. 34 Xalla neqhśtan Piruki palxayi qallantichićha, tuź khikan: –Xaśiki cheqpacha werhki näśnućha, Yöśki anapan źoñinaka phalśñićha, 35 niźaśa Yöśki thapa chawkh wathanakkiśtan ni Yöś kaśñi źoñinaka qhawźa, niźaśa ni śuma päñi źoñinakami. 36 Niźaśa Yöśki ni Israel wathchiś źoñinakź matinakźkiś qïźkichićha ni Jesucriśtuź atkiśtan nïź śuma qamś kintu maśnaxu, niźaśa nïki thapatiź Yöśśa. 37 Niźaśa anćhukki śumaź śiśśa ni judiu źoñinakź yoqkiś watchinakaki, thappacha tinakaki Galilea wathkiśtan qallantichićha, ni Juanź wawtistikiśtan. 38 Niźaśa anćhukki śiśśa, Yöśki ni Nazaret Jesusiźkiś aśi niźaśa Espíritu Santu śhipi thächićha, niźaśa Jesusaki thappacha ni Saxraź śhoxrichta t'aqhiśiñi źoñinakźkiś śumanaka päkan niźaśa ćhhetinkan oqhlaychićha. Niźaśa Yöś nïźtan khen Jesusaki tiźtanaka pächićha, 39 Niźaśa ućhumnakki thappacha ni Jesusiź pätanakkiśtan cherinćhumćha, ni judea yoqkiś niźaśa Jerusalén wathkiś. Xalla neqhśtan ninakaki Jesusa tshi kuruśhkiś tsjijpsku konchićha. 40 Xalla neqhśtan Yöśki chheph maxkiśtan Jesusa jakatatsqatchićha, niźaśa ućhumnakakiś thensqatchićha. 41 Niźaśa ana thapa źoñinakźkiś thensićha, ans ućhumnakkiśqaś thensićha, niźaśa Yöśki tukipan ni cherñinaka illstqalćha. Niźaśa ućhumnakki nïź jakatattikiśtan nïźtan lulhtaćha niźaśa likhtaćha. 42 Niźaśa Yöśki ni tikhśinakźkiś niźaśa ni źethñi źoñinakźkiś juchjiptayñi jiliri uchchićha, xalla nïćha ućhumnakakiś thappacha ti wathanakźkin maśinźkax khichiki. 43 Niźaśa thappacha ni Yöśkiśtan chïñinakaki ni Jesusiźkiśtan chïtqalćha, thappacha nïź thükiś kirïñinakaki, ninakź ujkiśtan pertuntaź khekićha. 44 Piruź tira nuź chiyan, ni Espíritu Santuki thappacha nïź chïta taqu nonśñi źoñinakźkiś thonchićha. 45 Niźaśa ni Piruźtan chika thonchi judiu źoñinakaki, ni ana judiu źoñinakźkiś ni Espíritu Santu thätaź khen teqa khissićha, 46 niźaśa ninakaki yaqha taqunaka chïchiñi nonśićha, niźaśa ninakaki Yöś aynaqatćha. 47 Neqhśtan Piruki khichićha: –Ti źoñinakaki ni Espíritu Santu tanśićha ućhumnak irata, ¿xaśiki xaqhsilta źoñit, ti źoñinaka ana qhaśtan wawtisa khesaya? 48 Neqhśtan Piruki khichićha, tinakaki ni Jesucriśtuź thükiś wawtistax khila. Xalla neqhśtan ninakaki ni Piruźkiś rokt'ichićha tshi qhaźmax ninakźtan qamt'axu. 1 Ni apuśtulanakaki niźaśa ni Judea wathkiś khiñi Yöś kirïchi jilanakaki kintu śiśśićha, xalla ni ana judiu źoñinaka ni Yöś śuma kintu tanśi. 2 Xalla ni Piruź Jerusalén watha kephźkitan, ni judiu źoñinakźkiśtan Yöś kirïchi tshi qhaźultan źoñinakaki Piruźxapa chuchchićha. 3 Niźaśa nïźkiś pewkśićha: –¿Amki qhaźtikiśtan ni ana judiu źoñinaka thonśñi oqhchamtaxo, niźaśa ninakźtan lulhchamqaya? 4 Neqhśtan Piruki ninakźkiś qallantiñikiśtanpacha, thapa ni watchinaka ninakźkiś kint'ichićha, tuź khikan: 5 –Werhki Jope khita chawkh wathkiśtaćha, xalla neqhś Yöśkin mayiśikan tshi qhanan cherchinćha: Tshi qhiy pañuźtaqaś nïź paqhpik wit'u źkukźinta, xalla tïki tsewktan wethqhutñik śhujźkatćha. 6 Neqhśtan werhki ni sutpacha cherśinćha, nïź qhulltan ćhhulupan źelhćhaxa xalla ni cherśxapa, xalla neqhśi cherchinćha paqhpik qhxochchiś uywanaka niźaśa k'ith uywanaka, niźaśa yoqaranpacha oqhñi uywanaka niźaśa weźlanakami. 7 Niźaśa tshi xora wethkiś chïźkiñi nonśinćha, tuź khikan: ‘Piru tshitsna, ni uywanakkiśtan konźku lulhźna.’ 8 Neqhśtan werhki qhäśinćha: ‘Anaź Tata, weth atkiśiki anapanź ana lulhś uywanaka niźaśa ana śumanakami luśhśiki.’ 9 Neqhśtan ni tsewkta xoraki wilta wethkiś palxaychićha, tuź khikan: ‘Xalla ni Yöś źkayi khisqattaki, amki anam ana śumaćha khesaćha.’ 10 Xalla tïki chheph wilta watchićha, xalla neqhśtan thappacha ninakaki tsewkta yoqa kephchićha. 11 Niźaśa ni orapacha, Cesarea khita wathkiśtan chhepultan źoñinaka werh qhuri kuchanźkitqalćha, xalla ninakaki werh źelutaćha xalla ni qhuya irantiźkichićha. 12 Niźaśa ni Espirituki werh ana payśnaqźku ninakźtan oqaxu kuchanchićha. Niźaśa ti taqchuku jilanakaki wethtan chika oqhchićha. Neqhśtan werhnakki Cesarea watha irantiźku Cornillź qhuya makhatchinćha, 13 xalla ni źoñiki wethnakakiś kint'ichićha nïź qhuykiś tshi anjila cherta, xalla ni anjilaki nïźkiś tshitsku khitqalćha: ‘Amki Jope khita watha xaqhsilta pirillameqaś kuchśna, xalla ni Simuna qhawśñi, xalla nïki Piru khitaśaqaśśa; 14 xalla nïź amkiś chiyakićha, ammi niźaśa am qhuy źoñinakami xaqnuźupan liwrïta khećhaxa.’ 15 Xalla neqhśtan weriź ninakźkiś palxayi qallantitan, xalla ni Espíritu Santuki ninakźkiś thonchićha, xaqhnuź tuki ućhumnakakiś thonćhaxa xalla niźta. 16 Xalla neqhśtan werhki ni Tataź chïta khuñśinćha: ‘Juanki cheqpacha qhaśtan wawtissićha, ans anćhukki ni Espíritu Santuźtan wawtistaź khekićha.’ 17 Niźaśa Yöśki ninakźkiś thäćha, xaqhnuź ućhumnakakiś thätćhaxa xalla niźta, niźaśa ućhumnakki ni Jesucriśtuźkin kirïtaćha, ¿jëkhpan werhki ni Yöś ana munśxapa khesaxo? 18 Xalla neqhśtan ni Jerusalén wathchiś Yöś kirïchi jilanakaki, xalla ni nonźku ninakaki ch'uj khichićha, neqhśtan ninakaki Yöś thü aynaqchićha, tuź khikan: –¡Ni ana judiu źoñinakźkiś Yöśki ninakź ujkiśtan pampachax khichićha, ni wiñay źetchiś khisxapa! 19 Xalla ni Estebanź tikhźtikiśtan ni Yöś kirïchi źoñinaka qhuri qallantichićha, niźaśa yaqhapanakaki Fenicia oqhchićha, niźaśa yaqhapanakaki Chipre yoqa oqhchićha, niźaśa yaqhapanakaśti Antioquía oqhchićha. Xalla nikhuñ ni judiu źoñinakźkiś ni Yöś śuma taqunaka maśinchićha, ans ana ni yaqha źoñinakźkiśiki. 20 Niźaśa ninakźkiśtan Chipre yoqchiś niźaśa Cirenekiśtan Antioquía chawkh watha irantiźku, ninakaki ni ana judiu źoñinakźkiś Jesús Tatź śuma kintu maśinchićha. 21 Niźaśa ni Yöś chawkh aśiki ninakźtantaćha, neqhśtan tama źoñinakaki ninakź usanaka ekku Yöśkiś kirïchićha. 22 Ni Jerusalén wathchiś Yöś kirïchi jilanakaki, xalla ti kintu śiśku ni Bernabé Antioquía watha kuchanchićha. 23 Neqhśtan Bernabeki xalla ni watha irantiźku Yöś thäta cherchićha, neqhśtan nïki añcha chipchićha. Niźaśa werhki anćhukakiś thaxźnućha thappacha ni thup quśśiśnakaki thapa quśtan Yöśkin apźnakićha. 24 Xalla ni Bernabeki añcha śuma źoñitaćha, niźaśa Espíritu Santu śhipi niźaśa thapa quśśiś. Neqhśtan tama źoñinakaki Yöśkin kirïchićha. 25 Xalla neqhśtan Bernabeki Tarso watha, Saulu qhuri oqhchićha, 26 neqhśtan Saulu wathźku Antioquía watha chhichchićha. Xalla nikhu ni Yöś kirïchi jilanakźtan tshi watapacha qamchićha, niźaśa tama źoñinaka thaxinkan. Ni Antioquía wathkiśiki ni thaxintanakźkiś Yöś kirïchi jilanaka khikan thüsqati qallantichićha. 27 Niźaśa ni pachaki ni Jerusalén wathkiśtan Antioquía tshi qhaźultan Yöśkiśtan chïñinakaki oqhchićha. 28 Ninakźkiśtan tshïsuñaki, Agabo khitaki tshitsku ni Espíritu Santuź irpita maśinchićha: ‘Thappacha ti yoqkiśiki tshi chawkh mach'aź źelakićha.’ Xalla ni Claudiuź irpiśkiśiki tiźta watchićha. 29 Xalla neqhśtan ni thaxintanakaki śapamayni ninakź źelinśkiśtan onanśxapa quś thutśićha, ni judea wathkin qamñi jilanakźkin onanś apayśxapa. 30 Neqhśtan ninakaki xalla nuź pächićha, ni Bernabeźkiź niźaśa Sauluźkiś ninakaź onantanaka ni Judea wathchiś Yöś kirïchi qamchi ephnakźkin apaychićha. 1 Xalla ni pachaki ni rey Herodeski, ni Yöś kirïchi yaqhap jilanaka qhuri qallantichićha. 2 Neqhśtan ni Santiago paqh kuchillźtan konqatchićha, xalla ni Santiaguki Juanź jilataćha; 3 xalla tïki ni judiu źoñinakźkiś añcha walitaćha, neqhśtan Piruśaqaś tanqatchićha. Xalla tinakaki ni ana liwaturchiś t'anta lulhś phiśti thuñiran watchićha. 4 Xalla nuź tanqatźku Piru karsilkiś makhchićha, niźaśa ni Piruźkiś paqhpik t'aqa sultatunakaź ni cheqźnatćha, niźaśa śapa t'aqaki paqhpik śultatchiśtaćha. Xalla ni Herodeski ni Paśku phiśtaź wattan ni wathźkiś thëś khichitaćha. 5 Neqhśtan Piruki karsilkiś chawkhtataćha muspa cheqźta, niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakaki Piruźxapa tirapan Yöśkin thapa quśtan mayiśatćha. 6 Xalla ni Herodes ni wath źoñinakźkiś xaqa thëźnawk khen, ni wën Piruki pukultan sultatunakaź cheqźta thxaxatćha niźaśa piśk karinźtan qhara moqźinta, niźaśa ni yaqha śultatunakaki ni karsil śankiś cheqźnatćha. 7 Ni orapacha tshi Yöś anjilaki Piruźkiś thensićha, niźaśa ni karsilaki qhana śhipi khissićha. Ni anjilaki Piruźkiś lanśićha niźaśa źinśićha, tuź khikan: “¡Uri źäźna!” Ni orapacha ni Piruź qharkiśtan ni karinanakaki thxotsićha. 8 Neqhśtan ni anjilaki nïźkiś khichićha: “Am śkiti kuthźna niźaśa am ćhhata ćhhatźna.” Piruki xalla ni chïtakama pächićha, neqhśtan ni anjilaki wilta chïchićha: “Am irś irźku werh apźka.” 9 Neqhśtan Piruki ni anjilź wirkiś ulanchićha, niźaśa ni Piruki ni anjilaź päta cheqpachaźlaxa uśh anataźlaxa xalla ni anaź śiśatćha. Ans ni Piruki qhanan cheruqa khetćha. 10 Niźaśa ni tuki khiñi cheqśñi śultatunaka watchićha, niźaśa nïź xaru khiñi śultatunaka watchiśaqaśśa, neqhśtan ni jir chawkhś irantichićha, xalla nïki ni chawkh wathkhutñik ulaś śanataćha, xalla ni chawkhśki juśtoqaś khetsićha; neqhśtan ninakaki ni karsilkiśtan ulanźku ni kalliranpacha oqhchićha niźaśa tshi kalli watźku ni anjilaki ni Piru śinalla ekchićha. 11 Neqhśtan Piruki nïź quśkiś näśku khichićha: “Cheqpacha Yöśki nïź anjila werh ni Herodes qharkiśtan liwrïśxapa kuchanźkichićha, niźaśa ni judiu źoñinaka ćhhuluqaś wethtan päś pekatćhani.” 12 Piruki xalla ti näśku Juanź mä María qhuya oqhchićha, xalla ni Juanki Marcos khitaśaqaśtaćha, xalla nikhu tama źoñinaka akhsi Yöśkin mayiśatćha. 13 Piruź ni kalli ulanś śankiś tox toxźkan, tsha Rode khiti tur jëkhźlax, xalla ni cherśñi ulanźkichinćha, 14 neqhśtan Piruź xora ćhhaxźku, na turki añcha chipa ana qhuy chawkhśmi khetźku qhullta źoñinakźkin ni maśñi śathchinćha, ni Piruki qhuy śankiś thonchićha khikan. 15 Neqhśtan ni źoñinakaki näkiś khichićha: –¡Amki lukuyćha! Xalla näki werarapanćha khikan thurt'inchinćha. Neqhśtan ninakaki tuź khichićha: –Anaź ni khesaćha; tshi anjilaźlani. 16 Niźaśa Piruki tirapanź ni śankiś tox toxatćha. Neqhśtan ninakaki ni chawkhś khetźku Piruźkiśpacha cherśićha, neqhśtan ninakaki tsukhchi teqa khissićha. 17 Xalla ni Piruki ninakźkiś qharźtan ch'uj khex khichićha, neqhśtan ninakźkiś ni Yöś xaqhnuź ni karsilkiśtan jestćhaxa xalla ni kint'ichićha. Niźaśa tuź khichićha: –Anćhukki ni Santiaguźkiś tinaka kint'akićha, niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakźkiśimi. Neqhśtan Piruki ulanźku yaqha yoqa oqhchićha. 18 Xalla neqhśtan qhanźkitan, anawal ch'axmi ni śultatupora watchićha, xalla ninakaki ni Piruźkiś ćhhuluqaś watchi anaź śiśatćha. 19 Niźaśa Herodeski Piru qhurźkaxu kuchanchićha, xalla neqhśtan ninakaki ana waćhi atchićha, neqhśtan Herodeski ni cheqśi śultatunaka pewkśićha, neqhśtan ninaka konźkaxu kuchanchićha. Xalla ti wattan ni Herodeski Judea yoqkiśtan Cesarea watha qami oqhchićha. 20 Herodeski ni Tiro wathchiś źoñinakźtan niźaśa Sidón wathchiś źoñinakźxapa źaxwchitaćha, xalla niźtikiśtan ni wathchiś źoñinakaki ni Blasto khita źoñźkin oqhśxapa palt'ichićha, xalla ni źoñiki ni Herosdes qhara qhxochataćha, neqhśtan ninakaki nïźkiśtan śuma qamaña maychićha, xalla ni Tiru niźaśa ni Sidón źoñinakaki ni reyź yanaptataćha. 21 Neqhśtan Herodeski parliśxapa tshi thuñi iñaqchićha, neqhśtan ni thuñkiśśiki ni Herodeski tshi reyź śkiti kuthśićha, neqhśtan nïź juchjiptayś julśkiś julźku añcha mita ninakźkiś palxaychićha. 22 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki qhawi qallantichićha: “¡Amki anam źoñiźtaqaś chïćha, ans amki yöśtaqaśim chïćha!” 23 Neqhśtan ni orapacha tshi Yöś anjilaki ni Herodes lä thxotsqatchićha, ana Yöś thü aynaqtikiśtan nuź thxotsićha, neqhśtan Herodeski laq'unakaź lulhta tikhśićha. 24 Neqhśtan ni Yöś śuma kintuki thapa qhutñiź miratćha, niźaśa thapa qhutñi maśintataćha. 25 Neqhśtan Bernabeźtan Sauluźtan ni Jerusalén wathkiś ninakź lanqśñi źerźku, ninakźtan chika Juan Marcos khitaśaqaś chhichśku Antioquía kephchićha. 1 Xalla ni Antioquía wathkiśiki Yöś kirïchi jilanakźkiśtan źelatćha, Yöśkiśtan chïñinaka niźaśa thaxiñinaka. Xalla ninakaki Bernabetaćha, Sauluźtan niźaśa Simuna (xalla ni Simunaki tsoqhchi khitaśaqaśtaćha), niźaśa Lucio Cirene wathchiś, Menahem (xalla ni Menahemki ni Herodestan chika paqtqalćha, xalla ni Herodeski ni Galilea wathkiś irpichićha) 2 Niźaśa ninakaki tshi nöx Yöśkin amtatćha niźaśa ayunaśatćha, ni Espíritu Santuki ninakźkiś khichićha: “Bernabeźtan Sauluźtan t'aqźina, werhki ninaka tshi lanqśñixapa illśinćha.” 3 Neqhśtan ninakaki nuź mayiśiśku niźaśa ayunaśku, ninakźkiś qharźtan lanśićha neqhśtan ninaka kuchanchićha. 4 Bernabeźtan Sauluźtan ni Espíritu Santuź kuchanta, Seleucia watha oqhchićha, xalla ni wathkiś ninakaki Chipre yoqa oqhśxapa walsikiś luśhśićha. 5 Xalla ni Salamina wathkiś qota luśh śana irantiźku, ninakaki ni Yöś śuma taqunaka palxayi qallantichićha, niźaśa ni judiu źoñinakź akhs qhuyaran. Niźaśa Juanki ninaka yanapi ninakźtan chika oqhchiśaqaśśa. 6 Niźaśa ninakaki thappacha ni qhaś mor yoqkiś oqhlaychićha, niźaśa ni Pafos khita watha irantichićha, xalla nikhu Barjesus khita tshi layqi judiu źoñi śalchićha, xalla nïki yöś khitataćha. 7 Xalla ti layqaki, Sergio Pawlu khita irpiñiź maśitaćha, xalla tïki añcha śiśñitaćha. Xalla ni irpiñiki, ni Bernabeźtan Sauluźtan qhawźkaxu kuchanchićha, niźaśa ni irpiñiki Yöś taqunaka nonś pekatćha. 8 Niźaśa ni layqaki, Elimas khitataćha ni griego tawqkiśtan, xalla ni źoñiki ni irpiñiźkiś anaź munatćha niźaśa ni irpiñi ana Yöśkin quśśiś khexu t'aqś pekchićha. 9 Neqhśtan Sauluki nïź tshi thüki Pawlu khitaśaqaśtaćha, xalla ni Pawluki ni Espíritu Santu śhipi ni źoñi sutpacha cherśićha. 10 Neqhśtan ni źoñźkiś khichićha: –¡Amki toskaramćha niźaśa ñexumćha niźaśa Saxriź matimćha, niźaśa ni śumanakź moq'umćha! ¿Amki qhaźtikiśtanam ni Yöś śuma jikhśkiś chhichñi taqu, aqi ana apatatxo? 11 Xaśiki ni Yöś Tataki am kaśtikakićha: Amki śuram khisnakićha, niźaśa tshi qhaź wata ti thuñ sï anam cherakićha. Ni orapacha ni Elimaski śura khissićha tshi sumchi laqhkiśtaqaś, neqhśtan nïki xaqhsilta pirillameqaś nïź qharku tanźku chhichñi qhuratćha. 12 Xalla ti cherźku ni irpiñi jiliriki kirïchićha, ni Yöś taqunakkiśtan añcha iśpantichićha. 13 Neqhśtan Pawluki nïź maśinakźtan ni Pafos wathkiś walsikiś lushśićha, Perge watha Panfilia yoqkin oqhchićha; ans ni Juanki ninaka ekku Jerusalén watha kephchićha. 14 Neqhśtan ni Perge wathkiśtan Antioquía watha Pisidia yoqkin watchićha. Xalla nikhu ninakaki śawatu ni akhs qhuykiś luśhku julśićha. 15 Niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakź lï lïtikiśtan, ni akhs qhuy chawkh jilirinakaki ninaka rokt'ichićha: –Jilanaka, anćhukalta ti źoñinaka quśxapa chïśnakat źelhćhax nïki, anśpacha chiya. 16 Neqhśtan Pawluki tshitsićha, qharźtan ni źoñinakźkiś ch'uj khex khichićha: –Israel źoñinaka niźaśa anćhuk yaqha wathchiś Yöś eqhsñi źoñinaka nonźna. 17 Ti Israel wathchiś źoñinakź Yöśki, ućhumnaka achchi ephnaka illśićha; xalla ninakźkiśtan tshi chawkh watha khisqatchićha, ni Egiptu yoqkiś tshi yaqha wathchiś źoñiźtaqaś qamkan, xalla neqhśtan Yöśki nïź chawkh aśtan ni yoqkiśtan jeskichićha. 18 Niźaśa Yöśki ninakź ana wali päśnaka paqhpik qhalu wata ni ch'eqti yoqkin awantichićha, 19 Niźaśa towqu chawkh wathanaka ni Canaán yoqkiś thatanchićha, ni ućhumnaka achchi ephnakźkiś thäśxapa. 20 Neqhśtan tshi paqpikwatha taxśnukuqhalu wata ninakźkiś tshi juchjiptayñi jiliri thächićha, xalla tïki ni Samuel Yöśkiśtan chïñiź thuñi kama thurchićha. 21 Neqhśtan ninakaki, ninaka irpiñi rey maychićha, niźaśa Yöśki Saúl paqhpik qhalu wata ninaka irpiñi rey thächićha, ni Sauluki Quis matitaćha niźaśa tïki Benjaminź t'aqkiśtan oqhñitaćha. 22 Neqhśtan wiruñ Yöśki ni Saúl nïź julśkiśtan jessićha, xalla neqhśtan David ninakź rey uchchićha, niźaśa nïźkiśtan khichićha: ‘Werhki David Jus machh wathchinćha, niźaśa tïki weriź pektakamaź päkićha.’ 23 Niźaśa Jesusaki tshïsuña ti Davidźkiśtan oqhñićha, niźaśa Yöśki nïź taqu onźtakama Jesusa Israel źoñinaka liwrïñixapa kuchanźkichićha. 24 Niźaśa ima Jesusaź thonan, Juan Wawtistaki thappacha ni Israel źoñinakźkiś Yöś śuma kintu maśinchićha, tuź khikan Yöśkin qhutśtanćha niźaśa wawtista khiśtanćha. 25 Niźaśa Juanki nïź tikhś thuñi wax khen ninakźkiś khichićha: ‘Werhki anaćha anćhukaź pinsititki; niźaśa weth xaruź tshïsuñaki thonćha, xalla nïźkiś werhki anal nïź qhxochkiś ćhhatźta, ćhhat chikillami jerhśinś wakiśućha.’ 26 “Abrahamźkiśtan oqhñi jilanaka, niźaśa anćhukmi yaqha wathchiś Yöś eqhsñi źoñinaka: Xalla ti liwrïñi taquki ućhunnakaltaćha. 27 Niźaśa ni Jerusalén wathkiś qamñi źoñinakaki niźaśa nïź chawkh jilirinakami ana ni Jesusa pekchićha, niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakź taqunaka ni śawatu akhs qhuykiś lïta anapan näśićha; neqhśtan Jesusa kontan ni Yöśkiśtan chïñinakź taquki kumlissićha. 28 Niźaśa Jesusiźkiś ana ćhhul ujmi ni konśxapa wathźku, ninakaki Pilatuźkiś konqatax khikan maychićha. 29 Neqhśtan ni Jesusiźkiśtan khjirta ćhhultaqinaka thappacha kumlistan, ni źoñinakaki ni tikhśi xañchi ni kuruśhkiśtan śhujunźku puykiś makhśićha. 30 Neqhśtan Yöśki ni Jesusa tikhśinakźkiśtan jakatatsqatchićha. 31 Niźaśa Jesusaki ni Galilea wathkiśtan Jerusalén watha oqan qhutśi źoñinakźkiś tshi qhaźmaxpacha thensićha; xalla neqhśtan anśiki Jesusa cherñinakaki ninakaćha ti wath źoñinakźkiśiki. 32 “Niźaśa werhnakki anćhukakiś ti Yöś śuma kintu maśnućha: Ni Yöś ućhumnaka achchi ephnakźkiś taqu onźtaki, 33 ućhumnakakiś kumliźkichićha, niźaśa ućhumnakki neqhśtan oqinćhumćha. Xalla ni Yöśki Jesusa jakatatsqatchićha, xalla ni piśkkiś khiñi khjirta Salmukiśiki nuź khićha: ‘Amki weth Matimćha; töx thuñi werhki am pächinćha.’ 34 Niźaśa Yöśki Jesusa ni tikhśinakźkiśtan jakatatsqatchićha, neqhśtan anaź iya tikhźnakićha niźaśa anaź ujkiśimi thxotsnakićha. Yöśki xalla nuź chïchićha: ‘Niźaśa anćhukakiś ni cheqpacha Davidźta t'aqźta źkayi ćhhultaqinakal thäćha.’ 35 Xalla nuźupan chïćha tshi salmukiśiki: ‘Anaź ni źkayi tikhśi xañchimi ni puykiś moqaxu ekta khekićha.’ 36 Niźaśa Davidki cheqpacha nïź maśinakźtan Yöś chïtakama qamchićha, neqhśtan tikhźku nïź ephnakźtan śalchićha, niźaśa nïź xañchiki moqhchićha. 37 Ans ni Yöśki Jesusa jakatatsqatchićha, niźaśa nïź xañchiki ana moqhchićha. 38 Israel jilanaka, tïćha ni Yöś śuma kintunaka werhnakaź maśintaki: ¡Jesusaki anćhuka ujnakaź pertunasaćha! Ans ni Moisés lïki anaź thappacha anćhuka ujnakkiśtan liwriyasaćha. 39 Xalla ni Yöśki thappacha ni Jesusiźkiś kirïñi źoñinaka pertunćha. 40 Niźaśa anćhukki ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirtanakkiśtanź kuytaśakićha, ana anćhukakiś ni kaśtiku thonaxu. Xalla ni Yöśkiśtan chïñinakaki tuź khjirchićha: 41 ‘Anćhukki Yöś ćhhaxwñinaka cherźna, niźaśa tsukhskuź qata; xalla ni thuñiran werhki anawalil päćha niźaśa anćhukki anaź kiriyasaćha, yaqha źoñiź chiyasaź nïki.’ ” 42 Xalla ni Pawlu nïź maśinakźtan ni akhs qhuykiśtan ulantan, ni judiu źoñinakaki niźaśa ana judiu źoñinakami, ninaka rokt'ichićha ti xarkin śawatu wilta ninakźkiś palxayaxu. 43 Niźaśa ni akhs qhuykiś parli źerźtan, wakchi judiu źoñinaka niźaśa ana judiu źoñinakźkiśtan ni judiu usanakźkiś kirïchinakami Pawlu niźaśa Bernabé apśićha. Pawluźtan Bernabeźtan tinakaki ni źoñinakźkiś thaxśićha, anćhukki Yöśkin quśśiśpanź khekićha niźaśa Yöś anćhukakiś oqźta anaź thatźnakićha. 44 Neqhśtan ni wiruñta śawatuki, xos thappacha ni chawkh wathchiś źoñinakaki ni Yöś taqunaka nonśxapa akhsićha. 45 Xalla ni judiu źoñinakaki ni tama źoñinaka cherźku, añcha ćhhaxwqatchićha niźaśa Pawluźxapa moq'uśśićha niźaśa nïźxapa chuchchićha. 46 Neqhśtan Pawluźtan Bernabeźtan thapa quśtan chïchićha, tuź khikan: –Werhnakki ni Yöś taqunaka anćhukakiś tuki palxayśpantaćha, ans anćhukki ana ni Yöś śuma kintu pekćha, niźaśa anćhukki ana ni wiñay źetchiśtqa khićha, xaśiki werhnakki ana judiu źoñinakźkin ni Yöś taqunaka parli oqaćha. 47 Xalla nuź ni Yöś Tataki werhnak kuchanźkićhićha, tuź khikan: ‘Werhki am thapa chawkh wathchiś źoñinakź qhana uchchinćha, niźaśa weth liwrïñi taqunaka xalla ti yoqa źerañi k'uchukama maśnaxu.’ 48 Xalla ti nonźku ni ana judiu źoñinakaki añcha chipchićha, neqhśtan ninakaki ni Yöś śuma kintu añcha śumaćha khikan chï qallantichićha; niźaśa thappacha ni wiñay źetichiś khita źoñinakaki kirïchićha. 49 Xalla nuź ni Yöś śuma kintu ni yoqaran parlitataćha. 50 Xalla ni judiu źoñinakaki ni śuma khita mätaqanakźtan niźaśa cheqan wali khita mätaqanakźtan niźaśa ni chawkh wath cheqan pirinakźtan palt'ichićha, neqhśtan ninakźkiś taqu thächićha, ni Pawluźtan Bernabeźtan ni yoqkiśtan chhetqatśxapa. 51 Neqhśtan ni Pawluźtan Bernabeźtan ninakź qhxoch phila tsath tsathsićha, ni źoñinakźtaxapa cheqan uj khexu tshi chimpuźtaqaś, neqhśtan ninakaki Iconio watha oqhchićha. 52 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakaki ni Espíritu Santuźtan añcha quś phiyataćha. 1 Xalla ni Iconio wathkiś Pawluźtan Bernabeźtan ni judiu źoñinakź akhs qhuykiś luśhśićha, niźaśa neqhśiki ni Jesusiźkiśtan parlichićha, neqhśtan wakchi judiu khiñimi ana judiu źoñinakami kirïchićha. 2 Xalla ni ana kirïñi judiu źoñinakaki, ni ana judiu źoñinaka źaxwqatchićha ni Yöś kirïchi jilanakźxapa. 3 Niźaśa ni Pawluźtan Bernabeźtan ni Iconio wathkiś aźqa qamchićha, neqhśtan ninakaki Yöś Ephźkin tassi qhanakama parlichićha; niźaśa ni Yöś Tataki ninakaź chïtakamaź päqatatćha niźaśa ninakźkiś aśi thächićha milajrunaka niźaśa añcha śumanaka thëśxapa. 4 Xalla ni chawkh wath źoñinakaki t'aqsitaćha, yaqhapanakaki ni judiu źoñinakź tukatu, yaqhapanakaśti ni apuśtulanakź tukatutaćha. 5 Neqhśtan ni judiu źoñinakźtan niźaśa ana judiu źoñinakźtan, ni wath jilirinakźtan qaśśićha, ni Yöś kirïchi jilanaka śhoxrichśxapa niźaśa maśtan ćhakhśxapa. 6 Neqhśtan ni Pawluźtan Bernabeźtan xalla ni śiśku, Listra niźaśa Derbe chawkh wathanakkin oqhchićha; ni Licaonia yoqkin niźaśa thappacha ni yoqa muytata, 7 xalla nikhuki ni Yöś śuma kintunaka maśinchiśaqaśśa. 8 Niźaśa ni Listra wathkiśiki tshi ana oqhlayi atñi źoñi źelatćha. Xalla ni źoñiki anapan oqhlaychićha, nïki kojupan mathtataćha. Xalla ti źoñiki julśi źelatćha, 9 niźaśa ni Pawlu chïñi nonśićha, neqhśtan Pawluki nïź źhukqhutñik sutpacha cherśićha, xalla ni źoñiki ćhhetinta khiśxapa añcha thapa quśtantaćha. 10 Neqhśtan Pawluki ni źoñźkiś thapa aśtan khichićha: –¡Tshitsna, niźaśa ts'irupacha tshitsna! Neqhśtan ni źoñiki tshi layśku tshitsićha, niźaśa oqhlayi qallantichićha. 11 Xalla ni Pawluź päta cherźku, ni źoñinakaki Licaonia tawqkiśtan qhawi qallantichićha: –¡Ućhunnakakiś źoñi irata, yöśnaka śhujźkichićha! 12 Neqhśtan ni Bernabé Zeus yöśśa khikan thüsqatchićha, niźaśa añcha parlitikiśtan ni Pawluźkiś Hermes khikan thüsqatchićha. 13 Xalla neqhśtan ni Zeus khita timlu jiliriki, ni watha luśh śankin nïź timluchiśtaćha, neqhśtan turunaka niźaśa phxaqallanaka niźaśa t'ikhachanaka śhikchićha; niźaśa ni timlu jiliriki ni źoñinakami tshi wilanaź ninakźkiś thxotśpekatćha. 14 Neqhśtan Pawluźtan Bernabeźtan xalla ti nayźku ninakaki ninakź śkiti xwarśićha, neqhśtan ni źoñinakź taypikin qhawkan luśhśićha: 15 –Tuź khikan, ¿anćhukki qhaźtikiśtanź tiźta päxo? Werhnakki źoñśaqaśtćha anćhuk irata. Niźaśa werhnakki anćhukakiś ni Yöś śuma taqunaka palxayi thonchinćha, ti anćhuka anaśum ćhhultaqinaka thatźnaxu, tinakaki anaź ćhhulxapami wakiśićha, niźaśa anćhukki źethñi Yöśkin kiriyaxu, xalla ni Yöśki ni tsewkta yoqa niźaśa ti yoqa, niźaśa ni chawkh qota niźaśa thappacha neqhś źelhñinaka pächićha. 16 Niźaśa Yöśki tshi pacha, śapa źoñi ninakź quśkama qamax khichićha, 17 Niźaśa Yöś Ephki jëkhtaźlax ni, tirapan thëśićha, neqhśtan nïki thapatiź śumanakaź qhurćha; niźaśa nïćha anćhukakiś chijinsqatñiki, niźaśa śuma ćhherinaka poqqatñiki, niźaśa anćhukakiś ana ćhheri phaltiźinsqatćha anćhuk kuntintupan khexu. 18 Xalla ti thappacha chïźkumi, ni źoñinaka xalla ni wilana thxotawk khenami anapan apatatsqati atchukataćha. 19 Xalla nuź khen Antioquía wathchiś judiu źoñinaka niźaśa Iconio wathchiś źoñinaka thonchićha, neqhśtan ni thonchi judiu źoñinakaki ni wathchiś źoñinaka kephsqatchićha; xalla neqhśtan Pawlu maśtan ćhakhchićha, neqhśtan ni źoñinakaki tikhśiźtaqaś nayźku wathź thiya xöchićha. 20 Xalla neqhśtan ni Yöś kirïchi źoñinakaki ni Pawluź muytata akhsićha, neqhśtan Pawluki źäśićha, niźaśa wilta ni watha luśhśićha; neqhśtan xaqataźupacha nïki Bernabeźtan Derbe watha oqhchićha. 21 Xalla ni Derbe wathkiś ni Yöś śuma kintunaka palxayźku, wakchi źoñinaka Yöśkin kirïsqatchićha, xalla neqhśtan ninakaki Listra niźaśa Iconio, niźaśa ni Antioquía kephchićha. 22 Xalla ti wathanakkiśiki, ni Yöś kirïchi jilanaka quśśićha, niźaśa ninaka iwxt'ichićha Yöśkin thapa quśśiśpan khexu, niźaśa ninakźkiś khichićha, xalla ni Yöś irpiś watha luśhxapaki ućhumnakki wakchi llakinaka watśtanćha niźaśa añcha t'aqhiśtanćha. 23 Neqhśtan ninakaki śapa wathkiś Yöś kirïchi jilanakźkiśtan qamchi ephnaka utt'aychićha, niźaśa mayiśiźku niźaśa ayunaśku Yöśkin thïśićha, ni utt'aytanakaki Yöś kirïchi źoñinakataćha. 24 Neqhśtan ninakaki Pisidia yoqa nuź watźku Panfilia watha irantichićha. 25 Neqhśtan ninakaki Perge wathkiś ni Yöś śuma kintunaka maśinchićha, neqhśtan ninakaki Atalía watha oqhchićha; 26 xalla ni wathkiśtan walsikiś luśhśićha Antioquía oqhśxapa, xalla ni chawkh wathkiśiki ni Yöś kirïchi ephnakaki, ni Bernabeźta Pawluźta Yöśkin thapa quśtan oqźinaxu maychitaćha niźaśa ni Yöśta lanqśxapa maychitaćha, xaśiki ninakaki źertqalćha. 27 Neqhśtan ninakaki Antioquía watha irantiźku ni Yöś kirïchi jilanaka akhśićha, neqhśtan thappacha ni Yöś ninakźtan päta ćhhultaqinaka kint'ichićha, niźaśa ni Yöś Tataki xalla ni ana judiu źoñinakź śana khetźinchićha, xalla ni źoñinaka Yöśkin kiriyaxu. 28 Niźaśa xalla neqhśi ni wathkiś Pawluźtan Bernabeźtan ni Yöś kirïchi jilanakźtan aźqapacha qamchićha. 1 Neqhśtan tshi pachaki, tshi qhaźultan judiu źoñinakaki Antioquía watha oqhtqalćha, xalla neqhśtan ninakaki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś thaxni qallantichićha, ni Moisés utt'ayta usa xaru anaź anćhuk päkiź nïki, anaź liwrïta khekićha. 2 Neqhśtan Pawluźtan Bernabeźtan ni źoñinakźtan walxa chiyassićha; neqhśtan Bernabeźtan Pawluźtan niźaśa tshi qhaź jilanakźtan ch'amanpan Jerusalén watha oqaxu illśtaćha, tinakaki ti ćhhultaqkiśtan ni apuśtulanakźtan niźaśa ni chawkh wathchiś Yöś kirïchi qamchi ephnakźtan parli oqhchićha. 3 Neqhśtan ni Jerusalén jikhśkiś oqhkan Fenicia niźaśa Samaria yoqa nuź watchićha; xalla ni watharan ninakaki ni Yöś kirïchi judiu źoñinakźkiś kint'ichićha, xalla ni ana judiu źoñinakaź Yöśkin kirïta. Xalla ti kintu śiśku ni Yöś kirïchi judiu źoñinakaki añcha chipchićha. 4 Neqhśtan Pawluźtan Bernabeźtan Jerusalén watha irantitan, ni Yöś kirïchi jilanakaź tanźtataćha, niźaśa apuśtulanaka niźaśa Yöś kirïchi qamchi ephnakaź tanźtataćha, neqhśtan ninakaki thappacha Yöś ninakźkiś pätanaka kint'ichićha. 5 Xalla neqhśtan tshi qhaźultan fariseo t'aqkiśtan Yöś kirïchi źoñinakaki tshitsićha, tuź khikan: –Yöś kirïchi ana judiu źoñinaka chimpiś wakiśićha, niźaśa ni Moisés lï kumlisqatś wakiśićha. 6 Neqhśtan ni apuśtulanakźtan niźaśa Yöś kirïchi qamchi ephnakźtan akhsićha, xalla tinakźtan parliśxapa. 7 Neqhśtan sutipacha chiyastan, Piruki tshitsićha tuź khikan: –Jilanaka, aźqapan Yöśki anćhuka taypikiśtan werh illśićha, anćhukki xalla ni śiśśa; xalla ni ana judiu źoñinakźkin ni Yöś śuma kintunaka maśinśxapa, niźaśa ni źoñinaka kiriyaxu. 8 Niźaśa Yöśki śapamayniź quś paxćha, niźaśa ni ana judiu źoñinaka pekñi thëśićha, niźaśa ni Espíritu Santu ninakźkiś thächićha, ućhumnakakiś thäta irata. 9 Niźaśa Yöś Ephki ninakźtan ućhumnakatan anapan phalśićha, niźaśa ninakź tuśhi ninakaź thapa quśtan khen źkayi khisqatchićha. 10 ¿Xaśiki qhaźtikiśtanź anćhuk Yöśtan śhikt'aśxo? Xalla ti Yöś kirïchi jilanakźkiś tshi quźi thuźśpekkan, niźaśa ućhunnakmi niźaśa ućhumnaka achchi ephnakami anapan ni quźi chhichi atchićha. 11 Niźaśa ućhumnakki Jesús Tataź oqśñiź khen ana pakśuñ liwrïtaćha, ninakami niźtaśaqaś liwrïtaćha. 12 Neqhśtan thappacha ch'uju khissićha, xalla neqhśtan Bernabeźtan Pawluźtan ni chimpunakźkiśtan niźaśa milajrunakźkiśtan parli qallantichićha, niźaśa Yöśki ni ana judiu źoñinakźkiś ninakź atkiśtan päqatqalćha. 13 Xalla ninakź chï źerźtikiśtan, Santiaguki khichićha: –Werhź nonźna jilanaka: 14 Simunaki ućhumnakakiś kint'ichićha, ni ana judiu źoñinakźkiś tuki Yöś ninakźkiś oqźta, niźaśa Yöśki ninakźkiśtan tshi watha nïźtaxapa illśićha. 15 Xalla tïki ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirta patxparućha, xalla ni khjirtikiśiki tuź khićha: 16 ‘Xalla tinakź wattan werhkil kephźkaćha niźaśa Davidź eśśi qhuyal źinźnaćha; niźaśa nïź uthirinakal źinźnaćha niźaśa wiltal tshitsqataćha, 17 xalla ni yaqha źoñinaka Yöś qhuraxu, niźaśa thappacha ni chawkh wathanakźtan chika, xalla ninakaki weth thükiś źkayi khissićha. 18 Xalla ni Yöś Ephćha ti ćhhultaqinaka paxqatchiki tukitanpacha, nïź taqu thächićha.’ 19 “Niźaśa werhki khiwćha, xalla ni Yöś kirïchi ana judiu źoñinakźkiś anaź ni ana wakiśiñi quźi thuźś wakiśićha. 20 Niźaśa ninakźkin tshi kartallaqaź khjirla, anax ni źoñiź päta yöśkiś wilana thxotta ćhheri lulhla, niźaśa anapanx tikhśi uywi chhiświmi lulhla, niźaśa ana lhokhchiś chhiświmi, niźaśa anapanx yaqha mätaqźtan iź iźla. 21 Niźaśa tukitanpacha śapa wathkiś ni Moisés lï thaxiñi źelhćha, xalla ni lïki śapa śawatu ni akhs qhuykiś lïśpanćha.” 22 Neqhśtan ni apuśtulanakaki, niźaśa ni Yöś kirïchi qamchi ephnakźtan niźaśa thappacha ni Yöś kirïchinakami, ninakźkiśtan tshi jilanaka illś quś thutśićha, neqhśtan Antioquía watha Pawluźtan niźaśa Bernabeźtan chika kuchanśxapa. Niźaśa Judas illśićha, xalla nïki Barsabás khitaśaqaśtaćha, niźaśa ni Silas illśićha tinakaki ni Yöś kirïchi jilanakźkiśtan cheqan źoñi khitataćha. 23 Neqhśtan ti jilanakźtan ni karta apaychićha: “Werhnak apuśtulanaka niźaśa Yöś kirïchi qamchi ephnaka niźaśa anćhuka jilanaka niźaśa ni ana judiu źoñinakźkin tsänźkućha, niźaśa ninakaki Antioquía wathkiś niźaśa Siria wathkiś niźaśa Cilicia wathkiś qamćha. 24 Niźaśa werhnakki teqhśtan tshi qhaźultan źoñinaka ana werhnakaź kuchanta oqhchi śiśśinćha, niźaśa ni źoñinakaki anćhukatan parlitqalćha ninakź ana śum taqunakźtan, niźaśa anćhuk muspaychićha. 25 Niźaśa werhnakaź śuma palt'ita añcha wali naychinćha, tshi qhaź luktaqanaka illśku anćhukakin kuchanśxapa, xalla ni Bernabeźtan Pawluźtan wethnakaź pekta źoñinakźtan, 26 xalla tinakaki ni ućhumnaka Jesucriśtu Tataź khen, ninakź źeti tshi anawal t'aqhiśiśkiś thächićha. 27 Niźaśa werhnakki, Silas niźaśa Judastan anćhukakin kuchanźkućha: Xalla ninakaź anćhukatan parlakićha, niźaśa thappacha ti ćhhultaqinakkiśtan thaxźnakićha. 28 Niźaśa ni Espíritu Santuźkiśiki wakiśiñi khissićha niźaśa wethnakakiśimi, niźaśa anćhukakiś ana yaqha quźi thuźś wakiśićha, ti cheqan ćhhultaqkiśtanaki: 29 Niźaśa ninakaki anax ni źoñiź päta yöśkiś uywi wilana thxotta lulhla, niźaśa anapanx xora jerźinźku konta uywami lulhla, niźaśa anax lhokhmi lulhla, niźaśa anapanx yaqha mätaqźtan iź iźla. Niźaśa thappacha ti ćhhultaqinakźkiśtan kuytaśakiź nïki, śumapanź päkićha. Anćhukakin tsänźkućha, śumaqaź khe.” 30 Xalla neqhśtan ninakaki ninakźtan jalhtiźku, Antioquía watha oqhchićha; neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanaka akhźku ni karta ninakźkiś thächićha. 31 Neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakaki ni karta lïźku añcha chipchićha, ninanakaź nuź quśkitikiśtan. 32 Ni Judas niźaśa ni Silas Yöśkiśtan chïñinakaśaqaśtaćha, tinakaki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś, ninakź taqunakźtan ni jilanaka quśśićha niźaśa ninakaki Yöśkin quśśiśpan khex khichićha. 33 Neqhśtan tshi qhaź maxkiśtan, ni Yöś kirïchi jilanaka chanchićha, añcha śumax khila khikan tsänaxu, ninaka kuchanźkiñi jilanakźkin. 34 Niźaśa ni Silaski, xalla ni wathkiś ekliś khjusa naychićha. 35 Niźaśa Pawluźtan Bernabeźtan ni Antioquía wathkiś eklichićha, niźaśa wakchi yaqha źoñinakźtan, Yöś śuma kintunaka thaxinchićha niźaśa ni liwrïñi Yöś taqunaka maśinchićha. 36 Neqhśtan wiruñ Pawluki Bernabeźkiś khichićha: –Ućhumnakki ni Yöś taqunaka thapa chawkh wathankqhutñi ni jilanakźkiś parlitala, xalla nikhuź wilta thonźkila, xalla ninakaki qhaź khissipanta. 37 Niźaśa Bernabeki Juan ninakźtan chhichśpekatćha, xalla ni Juanki Marcos khitaśaqaśtaćha; 38 xalla ni Pawluki ni ana chhichś wakiśqatchićha, xalla ni Marcuki ni Panfilia wathkiś ninaka ektqalćha, niźaśa ana ninakźtan Yöś lanqśñi aphźtqalćha. 39 Niźaśa ninakź parlaki anapan khjust'ichićha, neqhśtan ninakaki t'aqhśićha: Niźaśa Bernabeki Marcos chhichku, Chipre yoqa walsikiś luśhku oqhchićha, 40 Niźaśa Pawluki Silas illśićha, neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakaź Yöś thüźtan iwxt'itan, ninakaki oqhchićha 41 Siria niźaśa Cilicia wathanaka nuź watchićha ni Yöś kirïchi jilanaka śumpacha quśkan. 1 Neqhśtan Pawluki Derbe khita watha niźaśa Listra watha irantichićha, xalla ni wathkiś tshi Yöś kirïchi Timoteo khita jila śalchićha, ti Timoteoki Yöś kirïñi judiu mächiśtaćha niźaśa nïź ephki griego źoñitaćha. 2 Neqhśtan ni Listra niźaśa ni Iconio wathchiś jilanakaki, ni Timoteoki añcha śumaćha khikan chïñitaćha. 3 Niźaśa Pawluki ni Timoteo ni qhutźnax khichićha, neqhśtan ni yoqaran źelhñi judiu źoñinakaź khen, Pawluki ni Timoteo chimpuchićha; niźaśa thappacha ni źoñinakaki ni Timoteoź ephki griego źoñi śiśatćha. 4 Niźaśa ninakaki thappacha ni watharan watkan, xalla ni Jerusalén wathkiś Yöś kirïchi qamchi ephnakaź niźaśa apuśtulanakaź ninakźkiś thaxźtanaka ni Yöś kirïchi jilanakźkiś maśśićha. 5 Xalla niźtikiśtan ni Yöś kirïchi jilanakaki Yöśkin quśśiśpan qamatćha, neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakaki śapuruź yapatćha. 6 Xalla ni Espíritu Santuki ni Asia yoqaran ana ni Yöś śuma kintu maśnax khichićha, neqhśtan ninakaki ni Frigia niźaśa Galacia yoqa watchićha, 7 neqhśtan ninakaki Misia yoqa źerañi irantichićha. Xalla niwkhtan ninakaki Bitinia khita yoqa luśh pinsichitaćha, ans ni Jesusiź Espirituki ana munchićha. 8 Xalla niźtikiśtan ninakaki Misia yoqa nuź watchićha, niźaśa ninakaki Tróade khita qota luśh śana śhujźkichićha. 9 Xalla ni wathkiś Pawluki wën qhanan cherchićha Macedonia yoqchiś źoñi, ni źoñiki tshithchi ni rokatćha, tuź khikan: “Werhnak yanapi Macedonia yoqa thonalla.” 10 Neqhśtan Pawluki ti qhanan cherźku, ni orapacha werhnakki Macedonia oqhś thakśinćha, cheqpacha Yöśki ućhum xalla ni wathkin nïź śuma kintunaka maśiñi pekćhani. 11 Neqhśtan werhnakki Troadeskiśtan walsikiś luśhśinćha, niźaśa werhnakki Samotracia khita qhaś morallxatta yoqa thutśi oqhchinćha, neqhśtan xaqataźuki Neápolis watha irantichinćha. 12 Xalla ni wathkiśtan Filipos watha oqhchinćha, xalla ni wathaki roman źoñinakaź thulźtataćha niźaśa ni Macedonia yoqkiśtan tshi cheqan chawkh wathaćha. Xalla neqhśi werhnakki tshi qhaź max źelhchinćha. 13 Neqhśtan werhnakki tshi śawatu jejś thuñkiś ulanchinćha tshi pujkin, xalla nikhu werhnakki pinsichinćha, xalla ni judiu źoñinak mayiśiś yoqa źelhćhani. Neqhśtan werhnakki neqhś julśinćha, niźaśa ni akhskichi mätaqanakźkiś ni Yöś śuma taqunaka palxaychinćha. 14 Neqhśtan Tiatira chawkh wathchiś Lidia khiti źon źelatćha, ta źonki añcha k'achha chupik pañu tuyintaćha. Niźaśa ta źonki Yöś amtiñtaćha niźaśa neqhśil nonźnatćha, niźaśa Yöś Tataki näźa quś śhulźinchićha ni Pawluź chïtanaka śuma thapaquśtan katoqaxu. 15 Neqhśtan na źonki thappacha näźa qhuy źoñinakźtan wawtistaćha, neqhśtan näki werhnak rokt'ichinćha: –Niźaśa anćhukki werh Yöśkin quśśiśpan khićhax nïki, anćhukki weth qhuykinź thonźkalla. Niźaśa näki werhnak simitu eklisqatchinćha. 16 Neqhśtan werhnakki tshi nöx ni mayiśiś yoqa oqan, tsha turaraśśiñ uśhśa werhnak śalźkichiñ, na uśhki yatiśiś espirituchtaćha, xalla nuź yatiśikan näźa uywiñinaka kanqatintaćha. 17 Ta turaraśśiñ uśhki ni Pawlu niźaśa werhnak qhawkan apźkichinćha: –¡Xalla ti źoñinakaki ni tsewkta Yöś manta päñinakaćha, niźaśa anćhukakiś ni liwrïñi jikhś maśinćha! 18 Niźaśa na uśhki tshi qhaź maxpacha nuź chïchïnćha, xalla ni Pawluź źaxwa śhikinśkama, neqhśtan Pawluki näźa qhutñi cherźku ni espirituźkiś khichićha: –Xalla ni Jesucriśtuź thükiś amkiśl chiyućha, na uśhakiśtan ulna. Xalla ni orapacha ni espirituki na uśh ekchićha. 19 Niźaśa na uywiñi źoñinakaki na uśhakiśtan ana iya päś kanchuka naychićha, neqhśtan ni źoñiki Pawlu niźaśa Silas tanźku ni wath mora źelhñi jilirinakźkin chhichchićha. 20 Neqhśtan ninakaki ni juchjiptayñi jilirinakźkiś thächićha, tuź khikan: –Xalla ti judiu źoñinakaki ti ućhumnaka chawkh wathkiś ch'axmiź päćha, 21 Niźaśa tinakaki yaqha usanakaź thaxinćha, ućhumnakki anaź ni usanaka päsaćha, niźaśa anaź ni päqatasaćha, niźaśa ućhumnakki roman źoñinakćhumćha. 22 Xalla neqhśtan ni źoñinakaki ninakź moq'u khissićha, niźaśa ni juchjiptayñi jilirinakaki ninakaź śkiti śhoqqatźku tshi tuñiźtan xwatax khichićha. 23 Neqhśtan ninaka añcha xwatźku, karsilkiś makhchićha, niźaśa ni karsila cheqśñiźkiś śumapan cheqźnax khichićha. 24 Xalla nuź chïtikiśtan ni karsila cheqśñiki, ninaka ni karsil qhuyla k'uchjati makhchićha, niźaśa ninakź qhxocha tshi cepo khita maśukiś makhźinźku ekchićha. 25 Xalla neqhśtan ni wën chika khen, ni Pawluźtan Silastan Yöśkin mayiśikan niźaśa Yöś wirsu itskan źelatćha, niźaśa ni karsilkiś chawkhta yaqha źoñinakaki ninaka itsñi nonźnatćha, 26 xalla nuź khen ana pinsan tshi anawali yoqa cheqhinsqatñiź thonchiki, xalla ti cheqhinsqatñiki ni karsila śuylukiśtanpacha qisqatchićha. Niźaśa ni orapacha ni karsil chawkhśnakaki khetsićha, niźaśa thappacha ni karsilkiś chawkhta źelhñi źoñinakź karinanakaki jerhsićha. 27 Neqhśtan ni karsila cheqśñiki wathźku, ni karsil śana khettakama cherźku, nïź paqh kuchillu xöśićha perśunpacha tikhśxapa, niźaśa nïki ni karsilkiś chawkhta źelhñi źoñinaka thappacha atipchiźkä khikan pinsatćha. 28 Xalla ni Pawluki ni thawśićha: –¡Amki ana perśunpacha śhoxrichaśa, niźaśa werhnakki teqhśi tanpachaćha! 29 Neqhśtan ni karsila cheqśñi źoñiki tshi mićha maychićha, neqhśtan nïki ni karsila phutinkan śatipuru luśhśićha, neqhśtan ni źoñiki Pawluź qhxochkiś niźaśa Silas qhxochkiś thxotsićha. 30 Neqhśtan ninaka jesku, ninaka pewkśićha: –Tatanaka, ¿werhki liwrïta khiśxapa ćhhulu päśt wali khesaya? 31 Neqhśtan ninakaki qhäśićha: –Amki ni Jesús Tatźkiś kiriya, neqhśtan amki niźaśa am qhuy źoñinakźtanpacha liwrïtam khekićha. 32 Neqhśtan ninakaki ni źoñźkiś ni Yöś śuma kintu palxaychićha, niźaśa thappacha nïź qhuykiś źelhñi źoñinakźkiśmi. 33 Niźaśa ni wënpacha ni karsila cheqśñi źoñiki, ninakź śhoxrinaka axwźinchićha, neqhśtan ni źoñimi niźaśa nïź qhuy źoñinakami thappacha wawtistataćha. 34 Neqhśtan ni źoñiki ninaka nïź qhuya chhichku oqhchićha niźaśa ninakźkiś ćhheri thächićha, niźaśa ni źoñiki Yöś kirïchiź khen nïź qhuy źoñinakźtanpacha añcha kuntintutaćha. 35 Neqhśtan xaqataźupacha ni juchjiptayñi jilirinakaki, tshi qhaźultan karsila cheqśñinaka kuchanchićha, Pawluźtan Silastan kuchśnaxu. 36 Neqhśtan ni karsila cheqśñi źoñiki ni Pawluźkiś khichićha: –Ni juchjiptayñi jilirinakaki wethkiś mantiźkichićha anćhuk kuchśnaxu; niźtikiśtan anćhukki liwriź oqakićha. 37 Neqhśtan Pawluki ni karsila cheqśñi źoñinakźkiś khichićha: –Werhnakki roman źoñinaktćha niźaśa anćhukki, thappacha ni źoñinakaź cheranpacha werhnak xwatchinćhukćha ima werhnak juchjiptaykan, niźaśa werhnak karsilkiś makhchinćhukćha; ¿xaśiki anćhukki werhnak śhoxśhowiź kuchś pekya? ¡Anaź khesaćha! Niźaśa ninakpachax werhnak jesi thonla. 38 Xalla ni karsila cheqśñi źoñinakaki, ni juchjiptayñi jilirinakźkin śiśqatźkichićha, xalla ni źoñinakaki ni roman źoñinaka khiñi nonźku añcha tsukhchićha. 39 Neqhśtan ni juchjiptayñi jilirinakaki, Pawluźkin niźaśa Silaskin śumansñi oqhchićha, neqhśtan ninaka ni karsilkiśtan jesku ninakźkiś rokt'ichićha ti chawkh wathkiśtan oqaxu. 40 Neqhśtan Pawluki niźaśa Silastan ni karsilkiśtan ulanźku, Lidia qhuy qhutñipacha oqhchićha, neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanaka cherźku niźaśa ninaka śumpacha quśku ni wathkiśtan oqhchićha. 1 Neqhśtan Pawluźtan Silastan Anfípolis niźaśa Apolonia wathanaka nuź watchićha, neqhśtan Tesalónica watha irantichićha, xalla ni wathkiśiki ni judiu źoñinakaki tshi akhs qhuychiśtaćha. 2 Niźaśa Pawluki ni śawatu jejś thuñi ni akhs qhuya oqhñipantaćha, niźaśa chheph śawatu tirapan oqhchićha, neqhśtan nïki khjirtikiśtan ni źoñinakźtan chiyassićha. 3 Tuź khikan: Ni Mesiaski tikhśpantaćha, neqhśtan tikhźku jakatatśpantaćha xalla nuź ninakźkiś thaxśićha. –Werhki ti Jesusiźkiśtanpachal chiyućha, xalla tïćha ni Mesiaski. 4 Neqhśtan tshi qhaźultan judiu źoñinakaki kirïchićha, niźaśa ninakaki Pawluźkin niźaśa Silastan khissićha. Neqhśtan wakchi griego źoñinaka kirïchiśaqaśśa niźaśa Yöśkin amtatćha, niźaśa wakchi śuma mätaqanakami. 5 Xalla niźtikiśtan ni ana kirïñi judiu źoñinakaki źaxwchićha, neqhśtan ninakaki ni kalliran oqhlayñi źoñinaka akhśićha, ni chawkh wathkiś ch'axmi päxu niźaśa aqacha päxu. Neqhśtan ninakaki Pawluźtan Silastan qhurkan Jasonź qhuya muyuntichićha, neqhśtan jesku ni źoñinakźkiś thäśxapa. 6 Ans ni qhuykiś ana wathchićha, neqhśtan Jasón niźaśa tshi qhaźultan Yöś kirïchi jilanakźtan, ni chawkh wath jilirinakźkin qhawkan chhichchićha: –¡Ti źoñinakaćha thappacha ti yoq źoñinakź quś kephźiñiki, niźaśa ti źoñinakaki ti wathkiś thonchićha. 7 Niźaśa ti Jasonki ni źoñinaka tïź qhuykiś qhawśićha! ¡Thappacha tinakaki ni Cesarź lïnakaź aqćha, niźaśa tinakaki Jesús khita yaqha rey źelhćha khikan! 8 Neqhśtan ti ćhhultaqinaka nonźku, ni źoñinakaki niźaśa ni jilirinakami muspa źaxwchićha. 9 Neqhśtan ni Jasonki niźaśa ni yaqha jilanakźtan ninakźkiś pakchićha, neqhśtan ninakaki kuchśtaćha. 10 Neqhśtan ni wënpacha ni Yöś kirïchi jilanakaki, Pawluźkiś Silaskiś Berea watha ni orpacha oqax khichićha. Neqhśtan ninakaki ni watha irantiźku ni judiu źoñinakź akhs qhuy qhutñi oqhchićha. 11 Xalla ti judiu źoñinakaki, ni Tesalónica źoñinakźkiśtan tshan thapa quśśiśtaćha, tinakaki thapa quśtan ni Yöś taqunaka katoqchićha, niźaśa śapuruź ni khjirtanaka cheratćha ninakaź chïta cheqpachapan nuź khiya khikan. 12 Xalla neqhśtan wakchi źoñinaka Yöśkin kirïchićha, niźaśa wakchi griego źoñinaka kirïchiśaqaśśa, niźaśa śuma mätaqanaka niźaśa śuma luktaqanakami. 13 Xalla neqhśtan ni Tesalónica wathchiś judiu źoñinakaki, ni Pawlu ni Berea wathkiś Yöś taqunaka palxaychi śiśku, ninakaki ni watha oqhchićha, neqhśtan ni źoñinakźkiś ch'axmi päyi qallantichićha niźaśa ni źoñinakźkiś aqacha pächićha. 14 Neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakaki, ni Pawlu ni orapacha ni wathkiśtan qot ata oqax khichićha, ans ni Silastan Timoteoźtan ni Berea khita wathkiś eklichićha. 15 Niźaśa ni Pawlu qhutśñi jilanakaki, Pawluźtan Atenas chawkh watha oqhchićha. Neqhśtan ninakaki tshi qiya śhikchićha Silas niźaśa Timoteoki nïźkin apurax thonla. 16 Xalla ni Pawluki ni Atenas wathkiś Silas niźaśa Timoteo thewźkan, ni chawkh wathkiś ni źoñiź päta yöśnaka śhipi cherźku añcha llakt'aśśićha. 17 Xalla niźtikiśtan Pawluki ni judiu źoñinakź akhs qhuykiś ni judiu źoñinakźtan chiyassićha, niźaśa yaqhapa Yöś amtiñi źoñinakźtanami, niźaśa śapuru ni wath morkin akhsñi źoñinakźtan chiyasñitaćha. 18 Neqhśtan tshi qhaźultan epicúreos t'aqkiśtan lï śiśñinaka niźaśa estoicos t'aqkiśtan lï śiśñinakaki Pawluźtan chiyasi qallantichićha. Niźaśa yaqhapanakaśti, tuź khetćha: –¿Ćhhulkiśtan chï ti parlasxaraxo? Niźaśa yaqhapanakaśti, tuź khetćha: –Ti źoñiki ew yöśnakźkiśtan maśiñiźtaqaśśa. Neqhśtan ni Pawluki ni Jesusiź śuma kintu maśintikiśtan niźaśa nïź jakatatśkiśtan, xalla niźtikiśtan ni źoñinakaki nuź khetćha. 19 Neqhśtan ni źoñinakaki ni Pawlu Areópago khita yoqa chhichchićha, tuź khikan: –¿Ti amiź ew thaxinśnaka śhiktaki, werhnakx śiśasaya? 20 Niźaśa amki anawal taqunakam chïćha niźaśa werhnakki, qhaźtkhi ni taqunaka xalla nïl śiśpekućha. 21 Niźaśa thappacha ni Atenas wathchiś źoñinakaki niźaśa neqhś qamñi yaqha wathchiś źoñinakami, tinakaki ni xaśta kintunakaqaś nonś niźaśa parliśqaś pekñitaćha. 22 Neqhśtan Pawluki Areópago yoqkiś ninakź taypikiśtan tshitsićha, tuź khikan: “Atenas wathchiś źoñinaka, thappacha anćhukki añcha kirïñil nayućha. 23 Neqhśtan werhki ni anćhuka amtiś yoqanakkiś tshi altara wathchinćha, ti taqunaka khjirta: ‘Tshi ana paxta Yöś’. Niźaśa anćhukki ana paxźkuź amtićha, neqhśtan werhki xalla nïl anćhukakiś maśñi thonućha. 24 “Xalla ni Yöśki ti yoqa pächićha niźaśa thappacha ti yoqkiś źelhñi ćhhultaqinakami, niźaśa nïćha ti tsewkta yoq Tataki niźaśa ti yoq Tatami. Ni Yöśki anaź ni źoñiź qhuyta timluran qamćha, 25 niźaśa nïki anaź jëkhmi niźta ćhhulumi päñi pekćha, ans nïćha thappacha ućhumnakakiś źeti thäñiki, niźaśa ti kerami niźaśa thapa ćhhultaqinakami. 26 “Niźaśa nïki tshi źoñźkiśtan, thappacha ti chawkh wathanaka pächićha, niźaśa thapa ti yoqkiś qamaxu; niźaśa nïćha anćhukakiś thapa ti yoqaran qamax khichiki, 27 Yöśki anćhuk qhuraxu niźtanaka pächićha, niźaśa anćhukki nïź waćhasaćha, cheqpacha ni Yöśki śapamayni ućhumnakakiśtan anaćha aźkin. 28 Niźaśa ućhumnakki Yöśkiś qamćha, niźaśa nïź khen qisqisinćhumćha niźaśa nïź khen ućhumnakki źelhćha; niźaśa anćhukakiśtan tshi qhaźultan khjirñinakaki tuź khichićha: ‘Ućhumnakki Yöśkiśtan oqinćhumćha.’ 29 Niźaśa ućhumnakki Yöśkiśtan oqhñinaka, anaź ućhumnaka Yöś ni źoñiź päta qorkiśtan, niźaśa päśkiśtan uśh maśkiśtan pätanakkiś pinsasaćha, xalla tinakaki źoñinakź quś pektakama pätaćha. 30 Niźaśa tuki tshi pacha Yöśki tiźtanaka päñinaka pertunchićha, xalla ni źoñinakaki anaź śiśatćha ćhhuluqat päćhani; niźaśa xaśiki Yöśki khićha thappacha ti yoqkiś qamñi źoñinakaki ninakź ujx pampachla, niźaśa Yöśkin qhutźla. 31 Niźaśa Yöśki tshi thuñi uchchićha, xalla neqhśiki ti yoqkiś qamñi źoñinaka juchjiptayakićha nïź juchjiptayśtan, niźaśa ni Yöś illśta źoñźtan; niźaśa thappacha ućhumnakakiś Yöśki nïź illśta źoñźkiśtan thëśićha ni tikhśinakźkiśtan jakatatsqatkan.” 32 Niźaśa ni tikhśinakźkiśtan jakatatś chïñi nonźku, yaqhapanakaki iñarchićha niźaśa yaqhapaśti, tuź khetćha: –Werhnakki ti xarkin ti chïñi nonźnasaćha. 33 Neqhśtan Pawluki ninaka ekchićha. 34 Niźaśa yaqhapaśti ni Pawlu apśićha niźaśa Yöśkin kirïchićha. Xalla ti źoñinakźkiśtan tshaki Dámaris khitataćha, niźaśa tshïsuñaki Dionicio khitataćha, xalla tïki ni Areópago t'aqkiśtantaćha, niźaśa ninakźtan iya yaqha źoñinaka źelatćha. 1 Xalla neqhśtan Pawluki ni Atenas wathkiśtan ulanźku Corinto watha oqhchićha. 2 Xalla nikhuki tshi Áquila khita judiu źoñźtan śalchićha, xalla ti źoñiki ni Ponto yoqkiśtantaćha. Niźaśa ni Áquila niźaśa nïź thun Priscila tinakaki nïź tukinakaqaś ni Italia yoqkiśtan thontqalćha, xalla ni Claudio khita irpiñiki khitqalćha, thappacha ni judiu źoñinaka ni Roma wathkiśtan ulnax khichićha. Neqhśtan Pawluki ninaka thonśñi oqhchićha 3 ninakaki ni lanqśiś porataćha, ninakaki pañ qhuya päñitaćha, niźaśa Pawluki ninakźtan chika lanqśxapa eklichićha. 4 Niźaśa Pawluki śapa śawatu ni akhs qhuya oqhñitaćha, xalla neqhśiki judiu źoñinakźkiśimi ana judiu źoñinakźkiśimi palxayñipantaćha, niźaśa ninaka iyaw khisqatś pekatćha. 5 Xalla ni Silastan Timoteoźtan Macedonia yoqkiśtan thonźku, neqhśtan Corinto watha irantiźkitan, Pawluki thapa nïź quśtan Yöś śuma kintu palxayatćha, niźaśa ni judiu źoñinakźkiś khichićha ni Jesusaki Mesiastaćha. 6 Ans ni źoñinakaki nïź moq'u khisñi qallantichićha niźaśa ni ar ari; neqhśtan Pawluki nïź śkiti tsathsićha ni źoñinakź moq'u chimpu kunta, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Anćhukataź ti uj khekićha niźaśa perśunpacha t'aqhiśxapa; ni ujki anaź wethta khekićha. Töxtikiśtanpacha ana judiu źoñinakźkin oqaćha. 7 Neqhśtan Pawluki ni akhs qhuykiśtan ulanźku, Ticio Justu khita źoñź qhuya oqhchićha, ti źoñiki Yöś amtiñitaćha niźaśa nïź qhuyaki ni akhs qhuykiś chiksitaćha. 8 Niźaśa Crispo ni akhs qhuy chawkh jiliriki, thappacha nïź qhuy źoñinakźtanpacha Yöśkin kirïchićha. Niźaśa wakchi ni Corinto wathchiś źoñinakaki ni Yöś śuma kintu nonźku kirïchiśaqaśśa, neqhśtan ninakaki wawtistaćha. 9 Neqhśtan tshi wën Yöś Ephki Pawluźkiś qhanan khichićha: “Amki ana eqhsna; tira ni śuma taqunaka maśna niźaśa anapan ch'ujkhe. 10 Niźaśa werhki amtanćha anaź jëkhmi am śhoxrichśxapa lanźnasaćha, niźaśa ti chawkh wathkiśiki wethkin kirïñinakaki tamaćha.” 11 Neqhśtan Pawluki ni Corinto wathkiś tshi wata tirśuchiś qamchićha, ni źoñinakźkiś Yöś taqunaka thaxinkan. 12 Xalla nïź wiruñ, Galión ni Acaya yoqkiś irpiñiź khen, ni judiu źoñinakaki Pawluźxapa moq'u qaśśićha; neqhśtan ni Pawlu ni juchjiptayś julśkin chhichchićha 13 neqhśtan ninakaki ni irpiñiźkiś khichićha: –Ti źoñiki, Yöś amtaxu źoñinakaź iyawkhisqatćha, xalla nïki lï moq'ućha. 14 Neqhśtan Pawluź chiyawk khen, ni Galión jiliriki ni judiu źoñinakźkiś khichićha: –Tshi chawkh uj niźaśa anawali khesaź nïki, werhki anćhuk judiu źoñinaka qhäśnasaćha niźaśa nonźnasaćha. 15 Xalla tïki taqunakaqaśśa niźaśa thüqaśla niźaśa anćhuka lïćha, anćhukporaź palt'iźka, ans werhki anal ti ćhhultaqinakkiś mitiś pekućha. 16 Neqhśtan ni juchjiptayś julśkiśtan chhetqatchićha. 17 Neqhśtan thappacha ninakaki Sóstenes tanśićha, nïki ni akhs qhuy chawkh jiliritaćha, niźaśa neqhś ni juchjiptayś julś tukkiśpacha xwatchićha. Ans ni Galionki ana ninakaki juśhupächićha. 18 Niźaśa Pawluki ni Corinto wathkiś tshi qhaźmaxpacha qamchićha. Neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakźtan jalhtichićha, niźaśa Priscila, Aquilźtan chika Siria yoqa oqhśxapa walsikiś luśhśićha. Ima walsikiś luśhkan ni Cencreas qota luśh śankiś nïź chara murchićha, nïź tshi palt'ita taqu kumliśxapa. 19 Neqhśtan ninakaki ni Éfeso irantiźku, Pawluki Priscila niźaśa Áquila ekku ni akhs qhuya oqhchićha, xalla neqhśi ni judiu źoñinakaki akhsñitaćha niźaśa ninakźtan parlichićha. 20 Neqhśtan ni judiu źoñinakaki, Pawlu tshi qhaźmax eklaxu rokt'ichićha, ans ni Pawluki ana munchićha, 21 ans ninakźkiśtan jalhtichićha tuź khikan: “Yöś munakiź nïki, werhki wiltal anćhuk cherśñi kephźkaćha.” Neqhśtan Pawluki ni Éfeso wathkiśtan walsikiś luśhku oqhchićha. 22 Neqhśtan Cesarea watha irantiźku, Pawluki Jerusalén watha oqhchićha ni Yöś kirïchi jilanaka tsäni, xalla neqhśtan Antioquía watha oqhchićha. 23 Neqhśtan Pawluki tshi qhaź max qamźku, wilta ni Galacia niźaśa Frigia yoqanakqhutñik oqhchićha, thappacha ni Yöś kirïchi jilanaka quśhñi. 24 Xalla nïpacha, tshi Apolo khita judiu źoñi ni Éfeso wathkiś thonchićha, xalla ni źoñiki Alejandría chawkh wathchiśtaćha. Xalla ni źoñiki añcha śuma tawqchiśtaćha niźaśa ni khjirta taqunaka śumaź śiśatćha. 25 Xalla ti źoñiki Yöś jikhśkiś thaxintataćha, niźaśa añcha śuma palxayñitaćha, niźaśa ni Jesusiźkiśtan qhanakama thaxiñitaćha, xalla ti źoñiki Juanź wawtistaqaś śiśatćha. 26 Apoluki ni akhs qhuykiś qhanakama parli qallantichićha; neqhśtan Priscila niźaśa Aquilźtan ni parliñi nonźku, ninakaki ni Apolo śinapora chhichchićha, xalla nikhu ni Yöś jikhśkiśtan śumpacha thaxśićha. 27 Neqhśtan Apolo ni Acaya yoqa watś pekan, ni Yöś kirïchi jilanakaki yanapt'ichićha, niźaśa tshi karta khjirchićha ni Yöś kirïchi jilanakźkin, ninaka ni Apolo śuma tanźnaxu. Neqhśtan Acaya irantiźku, Apoluki ni Yöś oqśñi quśkiś kirïchinaka yanapchićha, 28 Niźaśa Apoluki thapa ni źoñinakź tukkiś, ni ana Jesusa kirïñi judiu źoñinakźtan chiyassićha, niźaśa ni khjirta Yöś tawqxaru ni źoñinakźkiś thëźnatćha Jesusaki Mesiastaćha. 1 Ni Apoluź ni Corinto wathkiś khen, Pawluki ni kur yoqa nuź watźku Éfeso watha irantichićha, xalla nikhu wakchi Yöś kirïchi jilanaka śalchićha. 2 Neqhśtan ninakźkiś pewkśićha: –¿Anćhukaź Yöśkin kiriyan ni Espíritu Santu tanśinćhukqay? Ninakaki nïźkiś qhäśićha: –Werhnakki anapan ni Espíritu Santuźkiśtan chïñi nonśninćha. 3 Neqhśtan Pawluki ninakźkiś khichićha: –Niźtaki, ¿anćhukki ćhhul wawtismu tanśinćhuktaxo? Neqhśtan ninakaki nïźkiś qhäśićha: –Juanź wawtismu. 4 Neqhśtan Pawluki ninakźkiś khichićha: –Juanki ni Yöśkin qhutśñinakźkiś wawtissićha, niźaśa khiñiśaqaśtaćha nïź xaru thonñiźkiś kiriyakiź khichićha, xalla nïki Jesusaćha. 5 Xalla ti nonźtan, ninakaki ni Jesús Tatź thükiś wawtistaćha; 6 niźaśa Pawluź ninakźkiś qharźtan lanźnan, xalla ni Espíritu Santuki ninakźkiś thonchiśaqaśśa, neqhśtan ninakaki yaqha taqunaka chïchiyatćha niźaśa Yöś taqunakaź maśnatćha. 7 Niźaśa ni źoñinakaki tshi qhalu piśkchiśtaćha. 8 Niźaśa Pawluki chheph jïś ni akhs qhuya oqhchićha, xalla nikhu ni źoñinakźkiś ni Yöś śuma taqunaka ana eqhsku maśinchićha, niźaśa ni źoñinakźkiś ni Yöś irpiś wathkiśtan palxaychićha niźaśa iyawkhisqatś pekatćha. 9 Neqhśtan tshi qhaźultan choxru quśśiś źoñinakaki ana Yöśkiś kirïś pekchićha, ans ni źoñinakaki ni źoñinakź tukkiś ni ew jikhśkiśtan ana śuma parlichićha. Neqhśtan Pawluki ninakźkiśtan t'aqsićha, niźaśa ni Yöś kirïchi jilanaka tshi Tirano khita źoñź thaxinś qhuya chhichśku oqhchićha. Xalla nikhu ninakźkiś śapuru palxayñitaćha, 10 xalla nuź pächićha piśk wata, niźaśa thappacha ni Asia yoqkiś qamñi źoñinaka niźaśa judiu źoñinakami niźaśa ana judiu źoñinakakimi ni Yöś śuma taqunaka nonśićha. 11 Niźaśa Yöśki Pawluź qharkiśtan chawkh milajrunaka pächićha, 12 niźaśa ni źoñinakaki pañu niźaśa śkitinaka Pawluźkin chhichñitaćha, neqhśtan ni Pawluź ni śkitkiś lanźintikiśtan, ni lä źoñinakźkiś thutśñitaćha neqhśtan ni lä źoñinakaki źethñitaćha niźaśa ni ñexw yenqhanakami ninakźkiśtan ulañitaćha. 13 Neqhśtan tshi qhaźultan judiu źoñinakaki, ni ñexw yenqhanaka ni źoñinakźkiśtan chhetqatkan oqhlayñinakaki, xalla nïxapa ninakaki ni Jesús Tatź thü aynaqś pekchićha; tuź khikan: “¡Jesusiź thükiś, amkiś khiwćha ulna, niźaśa ni Pawluź maśinśkiś!” 14 Xalla nuź pächićha ni Esceva judiu źoñź towqu matinakaki, xalla ti źoñiki ni akhs qhuy chawkh jiliritaćha. 15 Neqhśtan tshi nöx, xalla ni ñexw yenqhaki ninakźkiś khichićha: “Jesusal paxućha, niźaśa śhiśućha jëkhźlaxa ni Pawlu; ans anćhukśti, ¿jëkhćhuktaxo?” 16 Xalla ni orapacha ni ñexw yenqhaź tanta źoñiki ninakź juntuñ thxotsićha, niźaśa thapa aśtan ninaka atipchićha, niźaśa ninaka śhoxritchićha, neqhśtan ninakaki ni qhuykiśtan śhoxrikama niźaśa q'alwaxti atipaśśićha. 17 Niźaśa thappacha ni Éfeso wathkiś qamñi źoñinakaki, niźaśa judiu khiñi ana judiu khiñinakami ni kintu śiśku añcha tsukhchićha. Xalla niźtikiśtan ni Jesús Tatź thüki paqatćha. 18 Niźaśa wakchi Yöśkin kirïchi jilanakaki, thappacha ninakź uj pätanaka pampachkan thonñitaćha. 19 Niźaśa wakchi źoñinakaki ni layqiś pächinakaki, ninakź liwrunaka śhikchićha neqhśtan thappacha ni źoñinakź tukkiś ujchićha. Xalla ti liwrunakaki tshi taxśnuku qhaluqhalu watha päś walurchiśtaćha. 20 Xalla nuź ni Yöś śuma taquki paqatćha, niźaśa nïź chawkh aśimi thëśićha. 21 Neqhśtan ti ćhhultaqkiśtan, Pawluki Macedonia niźaśa Acaya thonśñi oqhś quś thutśićha, niźaśa Jerusalén watha iranta oqhśkhichićha. Xalla ni Jerusalén wathkiśtan Roma oqhś wakiśiqa khichićha. 22 Neqhśtan Pawluki nïź pukultan yanapñinaka kuchanchićha, Timoteoźtan Erastuźtan ni Macedonia watha, niźaśa Pawluki ni Asia wathkiś tshi qhaźmaxpacha eklichićha. 23 Xalla ni pacha ni Éfeso wathkiśiki tshi chawkh ch'axmi źelhchićha, ni ew jikhśkiśtan. 24 Xalla ni aphthapñiki Demetrio khitataćha, xalla nïki añcha päśiśtaćha. Xalla ti źoñiki päśkiśtan źoñiź päta lhat yöśśiśtaćha niźaśa qolta timlullanaka päñitaćha, niźaśa nïźtan lanqśinakźkiś taź päś pakñitaćha. 25 Neqhśtan Demetrioki nïź yanapñinakźtan, niźaśa yaqha ni irata lanqśñi źoñinakźtan chika akhsićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: “Tatanaka, anćhukki śiśśa ti lanqśkiśtan ućhunnakki śuma qamchiś qamćha. 26 Niźaśa anćhukkiź cherćha niźaśa nonźa, xalla ni Pawluki tuź khikan oqhlayćha, ni źoñiź päta yöśnakaki anaćha werar yöśnaka; xalla nuź tama źoñinaka kirïsqatchićha, anaćha ti Éfeso wathkiśqaśki, ans xos thappacha ni Asia yoqaran kirïsqatchićha. 27 Xalla tïki ućhumnak ni qhatukiś tuyśxapa anawalićha, niźaśa ućhunnakaź pätanakaki inaruź pasnasaćha, niźaśa ni chawkh źoñiź päta lhat yöś timlu waqaychiś aqsnasaćha, niźaśa ta chawkh yöś aśinakaki xaytitaź khesaćha, xalla ta yöśki thappacha ti Asia yoqkiś niźaśa ti yoqa śhipi amtitaćha.” 28 Neqhśtan ti taqu nonźku ni źoñinakaki añcha źaxwchićha niźaśa qhawchićha, tuź khikan: “¡Xallalla ta efesio źoñinakź lhat yöś!” 29 Neqhśtan ni chawkh wathkiś anawal ch'axmi watchićha. Niźaśa ni źoñinakaki Gayoźkiś Aristarkuźkiś thxoqxatchićha, xalla ti źoñinakaki Macedonia wathchiśtaćha niźaśa tinakaki Pawluź qhutźnatćha, neqhśtan ni źoñinakaki tinaka tshi paqh akhs qhuya chhichchićha. 30 Neqhśtan Pawluki ni źoñinakźkin palxayi luśh pekatćha, ans ni Yöś kirïchi jilanakaki ana munchićha. 31 Niźaśa ni Asia wathchiś jilirinakźkiśtan Pawluź maśinaka źelatćha, niźaśa ninakaki Pawluźkin tshi źoñi kuchanźkićhićha, tuź khikan; anax ni źoñinakźkiś mitiśila. 32 Niźaśa ni akhs qhuykiśiki ni źoñinakaki, thapaman tawqchiś qhawatćha, xalla ni źoñinakaki muspaysitaćha, niźaśa jilamanqha ni źoñinakźkiśtan anaź śiśatćha ćhhulkiśtanqaś akhsćhani. 33 Niźaśa ni tama źoñinakźkiśtan, tshi źoñi Alejandro khita jessićha, neqhśtan Alejandruki qharźtan ni źoñinaka ch'ujkhex khichićha, niźaśa ni judiu źoñinakź tukatu ni tama źoñinakź tukkiś chïś pekatćha. 34 Neqhśtan ni judiu źoñi paxźku, ni źoñinakaki thappacha tshi piśk ora qhawchićha, tuź khikan: “¡Xallalla ta efesio źoñinakź lhat yöś!” 35 Xalla neqhśtan ni papila khjirñiki, ni źoñinaka ch'ujkhisqatźku, tuź khichićha: “Éfeso wathchiś źoñinaka, thappacha ti yoqkiś źoñinakaki, ti Éfeso chawkh wathaki, ta lhat chawkh Artemisa yöś timlu kuytax khita śiśśa, niźaśa ta yöśki tsewkta yoqkiśtan thxotskichinćha. 36 Neqhśtan anaź jëkhmi ti q'otasaćha, ans anćhukki śumans wakiśićha niźaśa ana śuma pinsiźkuki anaź ćhhulumi pälla. 37 Xalla ti anćhukaź śhikta źoñinakaki ana ti timluźxapa moq'u pächićha, niźaśa tinakaki anapan ćhhulu ana walimi ta yöś kiśtanaki chïchićha. 38 Niźaśa Demetriuźtan niźaśa nïźtan lanqśñnakźtan, tinakźtan ćhhuluźchechi kijameqaś źelhćhaxa ni źoñinakźtan, xalla neqhśićha ni juchjiptayś julśki niźaśa ni juchjiptayñi jilirinaka źelhćha; ninakaki ni jilirinakźkinx chïźkila niźaśa śapamayniki nïźkiśtan thurt'ila. 39 Niźaśa anćhukki yaqha ćhhultaqiź mayćhax nïki, xalla nïki tshi chawkh parlikiś parliśtanćha. 40 Niźaśa ućhumnakki ana ćhhul ujchiśumćha xalla ti ch'axmikiśtanaki; niźaśa ti ch'axmikiśtan ućhumnakakiś pewkźnanaki, anaź ćhhulumi thurt'iś źelhćha.” 41 Xalla ti chïźku ni źoñinakźtan jalhtichićha. 1 Xalla ni ch'axmiź źerźtan, Pawluki ni Yöś kirïchi jilanaka qhawśićha, ninakźkiś śuma ćhhultaqi thaxśxapa. Neqhśtan Pawluki ninakźtan jalhtiźku, Macedonia watha oqhchićha. 2 Neqhśtan Pawluki thappacha ni yoqanaka thon thonśićha, niźaśa nïź tawqźtan ni Yöś kirïchi jilanakźkiś p'eqintaychićha; xalla neqhśtan Grecia irantichićha, 3 xalla ni wathkiś chheph jïś eklichićha. Neqhśtan Pawluki Siria oqhśxapa walsikiś oqak khen, nïki ni judiu źoñinaka nïźtaxapa moq'u palt'ichi śiśśićha. Xalla niźtikiśtan Pawluki yoqaranpacha wilta Macedonia watha nuź watś quś thutśićha. 4 Neqhśtan Pawlu qhutśićha Sópatro khita Berea wathchiś, xalla tïki Pirroź matitaćha; niźaśa Aristarko, niźaśa Segundo xalla tïki Tesalónica wathchiśtaćha, niźaśa Gayo tïki Derbe wathchiśtaćha, niźaśa Timoteo, niźaśaqaś Tíquico, Trófimo tinakaki Asia yoqkiśtantaćha. 5 Xalla ti jilanakaki tuki oqhaychićha, neqhśtan tinakaki Tróade chawkh wathkiś thewśićha. 6 Neqhśtan werhnakki ni ana liwaturchiś lulhś t'anta phiśta wattan, Filipos wathkiśtan tshi walsikiś ulanźkichinćha. Neqhśtan werhnakki taxśnuku thuñkiśtan Tróade wathkiś śalźkichinćha, xalla ni wathkiś towqu thuñi eklichinćha. 7 Xalla ni śimana qallantiñi thuñkiśiki, werhnakki ni t'anta toxśxapa akhsinćha, niźaśa Pawluki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś palxayatćha. Niźaśa Pawluki xaqataźu oqhś khen, nïź parla chikakama palxaychićha. 8 Niźaśa werhnakki ni tsewkta qhuykin akhsil źelutaćha, xalla neqhśi wakchi michanaka thëśta źelatćha; 9 niźaśa tshi Eutico khita thowa wintankiś julśi źelatćha. Xalla ni Pawluź muspa aźqa parlan ni thowaki muspa thxachićha, neqhśtan ni chheph altuskiśtan thxotsićha; neqhśtan tikhśi waytichićha. 10 Neqhśtan Pawluki śhujźku ni thowź juntuñ eśśićha, niźaśa ni thowa źkorśićha. Neqhśtan ni jilanakźkiś khichićha: –Anćhukki anaź tsuka; ti thowakiź źetćha. 11 Neqhśtan Pawluki wilta yawchićha, niźaśa ni t'anta ćh'alhśićha neqhśtan ninakaki ni t'anta lulhźku, Pawluki tira palxaychićha qhanśkiśkama. Neqhśtan Pawluki oqhchićha. 12 Niźaśa ni thowa źethñi chhichchićha, xalla nïcha ni źoñinaka añcha p'eqtisqatchiki. 13 Niźaśa werhnakki walsikiś luśhku tuki oqhaychinćha Aso wathakama, xalla nikhu Pawlu irpt'iśxapa, xalla nuź ni Pawluźtan qaśśitaćha ni Pawluki qhxochuñ oqhś pekchićha. 14 Neqhśtan ni Aso wathkiś Pawluźtan śalźku, neqhśtan ni Pawluki wethnakatan walsikiś luśhśićha, neqhśtan Mitilene oqassinćha. 15 Xalla neqhśtan ulanźku, xaqataźuki Quío yoqź tukkin watchinćha, neqhśtan qattaźuki Samos khita qota luśh śana irantichinćha. Niźaśa nïpataźu oqhźkuki Mileto khita qota luśh śana irantassinćha. 16 Niźaśa Pawluki ni Éfeso watha ana thonźku watś pekchićha, niźaśa ana ni Asia yoqkiś en enśpaćha, niźaśa Pawluki Jerusalén watha xaqnuźkiśtanami waxillaź irantiś pekatćha, xalla ni Pentecostés thuñi nikhu watśxapa. 17 Neqhśtan Pawluki Mileto wathkiś khikan, ni Éfeso wathchiś Yöś kirïchi qamchi ephnaka qhawśñi kuchanchićha. 18 Neqhśtan ninakaź irantiźkitan Pawluki ninakźkiś khichićha: “Anćhukki ti Asia yoqkiś weriź thonta thuñkiśtanpacha xaqhnuź anćhukatan khïkhichinźlaxa xalla ni śiśśa. 19 Niźaśa werhki thapa ti pacha anćhukatan Yöśkin thapa llanu quśtan manta pächinćha, niźaśa añcha qax źhujźkan niźaśa thapa ni judiu źoñinakaki weth llaki thächićha. 20 Niźaśa werhki anapan anćhukakiś ni śuma ćhhultaqinaka thaxni apatatchićha, niźaśa anćhuka qhuykiś qhanakama thaxinchinćha. 21 Niźaśa judiu źoñinakźkiś niźaśa ana judiu źoñinakźkiśimi Yöśkin qhutźnaxu palxaychinćha, niźaśa ućhumnaka Jesús Tatźkiś kiriyaxu khichinćha. 22 Xaśiki werhki Jerusalén wathal oqaćha, ni Espíritu Santuź kuchanta, niźaśa xalla nikhu ćhhuluqat wethkiś wataćhani xalla ni anal śiśućha. 23 Niźaśa werhki tshiqal śiśućha, xaqhsi chawkh wathanakźkin weriź oqanami ni Espíritu Santuki wethkiś khićha, ni karsila niźaśa añcha t'aqhiśiśnaka amź thewźa. 24 Niźaśa werhki tikhś khenami anal llakiśhućha. Ans werhki ni Yöś śuma kintunaka maśnil źerś pekućha, xaqnuźt ni Jesús Tata wethkiś mantitćhaxa xalla ni kama. 25 “Niźaśa xaśiki werhki cheqpachal khiwćha, ni weriź Yöś irpiś wathkiśtan anćhukakiś maśintanakźkiśtan anaź xaqhsiltami iya werh cherakićha. 26 Xalla niźtikiśtan anćhukakiś töx thuñi chïś pekućha, anćhuka lhokhkiśtan werhki anaćha ujchiśtki. 27 Niźaśa werhki thappacha ni Yöś pinsitanaka anćhukakiś maśinchinćha, ana tshïmi t'oqhźinźku. 28 Niźaśa anćhukki, naynayiź khekićha, niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi jilanaka kuytakićha, niźaśa ni Espíritu Santuki anćhuk ni Yöś kirïchi jilanaka ichñi awatiri uchchinćha, ni Yöś kirïchi jilanaka kuytaxu, niźaśa nïki nïź perśun lhokhźtan qhaychićha. 29 Niźaśa weriź oqhtanaki, yaqha tshi qitź sika iratanakaź thonakićha, ninakaki ni Yöś kirïchi jilanaka mirś pekakićha. 30 Niźaśa anćhukakiśtanpachaź ulnakićha, niźaśa yaqhapanakaki toskaranaka thaxnakićha, xalla ni Yöś kirïchi jilanaka ninaka apźnaxu. 31 Neqhśtan anćhukki kuytaśakićha, niźaśa anćhukkiź khuñśna chheph wata wënami maxiñami qäkan, śapamayni anćhuk thaxśkiśtan anapan apatatchinćha. 32 “Xaśiki jilanaka anćhuk Yöśkin thïźnućha, niźaśa nïź śuma oqśñi tawqkiś. Niźaśa nïź śuma oqśñi taqunakaź anćhuk śapuru paqqatasaćha, niźaśa nïź xaru oqanaki Yöśki thappacha nïź źkayi quśśiś illśta wathźkiś nïź taqu onźta thäkićha. 33 Niźaśa werhki anapan źoñź qorimi, päśmi niźaśa śkitimi śmaśśinćha. 34 Niźaśa anćhukki śumaź śiśśa, werhki weth perśun qharźtan lanqśinćha wethkiś phalhtiźiñi qhayśxapa, niźaśa ni wethtan khiñi jilanakźkiśimi. 35 Niźaśa anćhukakiś tirapan ni lanqśkiśtan thaxśinćha, niźaśa ni thaqhir źoñinakźkiś yanapśtanćha, xalla ni Jesusiź taqunaka khuñśkan: ‘Yöśki ni thäñinakźkiś tshantiź thäsaćha ni tanśñi źoñinakźkiśtan khenaki.’ ” 36 Neqhśtan thappacha tinaka chïźku, Pawluki killśku thappacha ni źoñinakźtan mayiśichićha. 37 Neqhśtan thappacha ni jilanakaki qächićha niźaśa Pawlu źkorźku chhulśićha. 38 Niźaśa ninakaki añcha llakitataćha, xalla ni Pawluki ninakźkiś chïtqalćha anćhukki anaź iya werh cherakićha. Neqhśtan ninakaki walsakama Pawlu qhutśićha. 1 Neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakźtan jalhtiźku, werhnakki walsikiś luśhku Cos yoqa thutśi oqhchinćha, niźaśa xaqataźuki Rodas yoqa irantichinćha, neqhśtan Pátara khita yoqa irantassinćha. 2 Xalla ni Pátara khita yoqkiśiki tshi Fenicia oqhñi walsa śalchinćha, neqhśtan ni walsikiś werhnakki oqhchinćha. 3 Xalla nuź oqhkan werhnakki ni qhaś morallxatta Chipre yoqa cherchinćha, niźaśa werhnakki ni yoqź warituñ watchinćha Siria yoqa iranta. Xalla ni walsaki ni Tiro qota luśh śankiś quźi ekśtantaćha, xalla niźtikiśtan werhnakki nikhu luśhśinćha. 4 Xalla ni wathkiś Yöś kirïchi jilanaka śalchinćha, neqhśtan werhnakki ninakźtan tshi śimana qamchinćha. Neqhśtan ninakaki ni Espirituź maśta, ni Pawluźkiś khichićha Jerusalén watha ana oqaxu maśśićha. 5 Niźaśa werhnakki ni śimana wattan ulanchinćha. Thappacha mätaqanakźtan niźaśa okhalanakźtanpacha ninakaki werhnak ni chawkh wath thiyakama qhutśićha, neqhśtan werhnakki ni qot atkiś killśku mayiśichinćha. 6 Neqhśtan werhnakki ninakźtan jalhtiźku walsikiś yawchinćha, niźaśa ninakami ninakź qhuya kephchićha. 7 Neqhśtan werhnakki ni qotkiś oqhś ni Tiro wathkiśtan Tolemaida watha kama źerśinćha, niźaśa ni wathkiś Yöś kirïchi jilanakźkiś tsänchinćha, niźaśa werhnakki ninakźtan tshi nöx qamchinćha. 8 Neqhśtan werhnakki ulanźku xaqataźuki Cesarea watha irantichinćha. Ni Yöś kirïchi Felipiź qhuya, niźaśa ni Felipiki ni towqu apuśtulanaka yanapñi źoñinakźkiśtantaćha, neqhśtan werhnakki nïźtan eklichinćha. 9 Niźaśa Felipiki paqhpaltan śultir turtaqanakchiśtaćha, tinakaki Yöś śuma kintu palxayñinakataćha. 10 Niźaśa ni wathkiś werhnakaź tshi qhaź max qamtanaki, Agabo khita Yöśkiśtan chïñi źoñićha thonchi judea yoqkiśtan. 11 Neqhśtan wethnakakiś irantiźku, Pawluź tshayi tanźku ni tshayźtan nïź perśun qhara jerśićha niźaśa nïź qhxochami, neqhśtan tuź khichićha: –Ni Espíritu Santuki tuź khićha: Xalla tuź ni Jerusalén wathkiś ni judiu źoñinakaki ti tsaychiś źoñi ćhelhźnakićha, neqhśtan ninakaki yaqha wathchiś źoñinakźkiś thäkićha. 12 Xalla ti nonźku werhnakki niźaśa ti Cesarea wathchiś źoñinakami ti Pawluźkiś rokt'ichinćha ana ni Jerusalén watha oqaxu. 13 Neqhśtan Pawluki ninakźkiś qhäśićha: –¿Anćhukki qhaźtikiśtan qäxo? Niźaśa anćhukki werh llakisqatćha, niźaśa werhki ćhelhta khiśxapami niźaśa ni Jesús Tataź khenami ni Jerusalén wathkiś konta khiśxapami liśhtutćha. 14 Niźaśa anapan iyawkhisqati atassinćha, neqhśtan werhnakki tuź khikan ekchinćha: –Yöś munañpax khila. 15 Xalla neqhśtan, werhnakki thakthakśku Jerusalén watha oqassinćha. 16 Niźaśa yaqhap Yöś kirïchi jilanaka ni Cesarea wathkiśtan werhnak qhutśićha, neqhśtan ninakaki tshi Chipre wathchiś Mnasón khita źoñź qhuya werhnak chhichchićha, niźaśa ni Mnasonki nïź qhuykiś werhnak qhawźnaź khichićha. Xalla ni Mnasonki tukitanpacha Yöś kirïñitaćha. 17 Neqhśtan werhnakaź Jerusalén watha irantitan, ni Yöś kirïchi jilanakaki werhnak añcha chipa tanśićha. 18 Niźaśa xaqataźuki Pawluki wethnakatanpacha ni Santiago thonśñi oqhchićha, niźaśa xalla nikhuki thappacha ni Yöś kirïchi qamchi ephnakaki neqhśiśaqaś źelatćha. 19 Neqhśtan Pawluki ninaka tsänchićha, xalla neqhśtan Pawluki qhanakama ninakźkiś kint'i qallantichićha, ni Yöś xaqhnuź ni ćhhultaqinaka nïź qharkiśtan päqatćhaxa xalla ni ana judiu źoñinakźkiś. 20 Xalla tinaka nonźku, ni jilanakaki Yöśkin sparakiź khichićha. Neqhśtan Pawluźkiś khichićha: –Cheqay, jila waliqaśśa nïki, niźaśa ni judiu źoñinakźkiśtan muspa tama źoñinaka Yöśkin kirïchićha, thappacha ninakaki ni Moisés lï waqaychiś wakiśiź khićha. 21 Niźaśa ninakaki amkiśtan kintu tuź nonchićha, thappacha ni yaqha wathkin źelhñi judiu źoñinakźkiś amki thaxinćhani tuź khikan; ni Moisés lï ana kaśaxu, niźaśa amki ninakźkiś thaxinćhani ninakaki ana ninakź okhala chimpasaćha niźaśa ućhumnaka usanaka ana waqaychasaćha. 22 ¿Xalla tinakźkiśtan qhaźtataxo? Niźaśa ni źoñinakaki cheqpacha am thonchi śiśakićha. 23 Xaśiki amki xalla tuź wali päś khesaćha: Ućhumnakakiśtan paqhpaltan źoñinaka Yöśkin taqu onśi źelhćha, ninakaki ti thuñiran ni kumliśtanćha. 24 Neqhśtan ninaka chhichku oqa, niźaśa amki ninakźtan chika źkayi khisna niźaśa ninakź kaśtu am pakna, xalla neqhśtan ninakaki ninakź chara murqatasaćha. Xalla nuź thappacha am cherakićha ni amkiśtan chïtanakaki ana werara khiśxapaki, ans ampacha ni lïnaka kaśtaźuqaś khekićha. 25 Niźaśa Yöś kirïchi ana judiu źoñinakźkin, werhnakki tshi karta mantichinćha, tuź khikan: Ninakaki ni źoñiź päta yöśkin wilana thxottanakaki anaź lulasaćha, niźaśa ana lhokhmi, niźaśa ana xora jerźinźku konta uywanakami, niźaśa ninakaki yaqha mätaqźtan źelhś kuytaśtanćha. 26 Neqhśtan Pawluki ni paqhpaltan źoñinaka chhichchićha, niźaśa xaqataźuki ni źoñinakźtan chika źkayinsićha; xalla neqhśtan timlukiś luśhśićha ćhhul orat ni źoñinakaź taqu onźta thuñi źernaćhaxa ni maśxapa, niźaśa ćhhul ora śapamayni ninaka ni ofrenda śhikaćhaxa. 27 Xalla neqhśtan towqu thuñi khisnan, tshi qhaźultan judiu źoñinaka Asia yoqkiśtan Pawluź timlukiś khen thonchićha, neqhśtan ninakaki źoñinaka ch'axmi päqatchićha. Niźaśa ninakaki Pawluź moq'u tshitsićha, 28 tuź qhawkan: “¡Israelitanaka werhnak yanapalla! Xalla ti źoñićha thapa yoqanakqhutñi ni źoñinakźkiś ućhumnaka wath moq'u thaxinkan oqhlayñiki, niźaśa Moisés lï moq'u niźaśa timluź moq'u. Niźaśa anśiki ni griego źoñinaka timlukiś makhchićha, ana ni źkayi yoqa kaśku.” 29 Niźaśa ti źoñinakaki nïź tuki Pawlu ni Trófimo Éfeso chawkh wathkiś chertqalćha, neqhśtan ni źoñinakaki pinsatćha, Pawluqalaq ni źoñinaka chhichchi khikan. 30 Neqhśtan thappacha ni chawkh wathkiś źoñinakaki ch'axmi pächićha, niźaśa źoñinakami śatipuru thonchićha. Neqhśtan ni źoñinakaki Pawlu tanźku ni timlukiśtan xökan śawnkchuk jeskichićha, niźaśa ni orapacha ni śananaka chawkhśićha. 31 Niźaśa ni źoñinakaki Pawlu konśpachataćha, neqhśtan ni Jerusalén chawkh wathkiś ni ch'axmi päñi źoñinakaki, ni roman śultatunaka irpiñiki chawkh jiliriźkiś maśtataćha. 32 Neqhśtan ni śultatu irpiñi chawkh jiliriki nïź śultatunaka akhśićha, niźaśa xaqhsikintaźlax ni źoñinaka xalla nikhu śatipuru oqhchićha. Neqhśtan ni śultatu irpiñi chawkh jiliri cherźku niźaśa nïź śultatunaka cherźku ni źoñinakaki Pawlu qichi apatatchićha. 33 Niźaśa ni śultatu irpiñi chawkh jiliriki ninakźkiś makhatchićha, neqhśtan Pawlu tanźku piśk karinźtan ni moqźnax khichićha. Xalla neqhśtan ni źoñinakźkiś pewkśićha jëkhtaźlax ni niźaśa ćhhulu pächiźlaxa. 34 Neqhśtan ni tama źoñinakaki thapaman taqunaka chïkan qhawchićha, niźaśa ni śultatu irpiñi chawkh jiliriki ni źoñinakaź añcha arnan anaź näśnatćha; neqhśtan ni śultatunakźkiś ni Pawlu śultatunakź źelhś qhuya chhichax khichićha. 35 Neqhśtan ni śultatunakź źelhś qhuya yawś pata irantiźku, ni śultatunakaki ni Pawlu waytiźku chhichchićha, ni źoñinaka añcha źaxwchikhen. 36 Niźaśa thappacha ni źoñinakaki wirkiś qhawkanź oqatćha: “¡Tikhźna!” Khikan. 37 Neqhśtan ni śultatunaka źelhś qhuykiś makhś khisnan, Pawluki ni śultatunaka irpiñi chawkh jilirźkiś pewkśićha: –¿Werh amtan tshi upakama parlasaya? Ni śultatunaka irpiñi jiliriki nïźkiś qhäśićha: –¿Amki griego taqu chïñamqay? 38 Niźaśa tshipacha tshi Egiptu źoñiki, Roma irpiñiźxapa ch'axmi päyi qallantichićha, niźaśa ch'eqti yoqa oqhchićha paqhpikqhalu watha śultatunakźtan. ¡Werhki amźka ni źoñi khetućha! 39 Neqhśtan Pawluki nïźkiś khichićha: –Werhki Tarso wathchiś judiu źoñtćha, niźaśa Cilicia cheqan wathchiś źoñtćha; niźaśa werhki amkiś rokt'ućha, werh ti źoñinakźkiś palxaysqatalla. 40 Neqhśtan ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki nïźkiś amtaqaśśa khichićha, neqhśtan Pawluki ni yawyawś patanakkiś tshitsku nïź qharźtan ni źoñinakźkiś ch'ujkhex khichićha. Neqhśtan ni źoñinakaź ch'ujkhitan, Pawluki ni hebreo tawqkiśtan palxaychićha, tuź khikan: 1 “Ephnaka niźaśa jilanaka, anćhukki werhź nonźna perśunal thurt'aćha, niźaśa weriź chïta nonźnalla.” 2 Xalla ni hebreo tawqkiśtan ni źoñinakźkiś palxayan, ni źoñinakaki ni nonźku tshanti ch'uju khissićha. Neqhśtan Pawluki tira parlichićha: 3 “Werhki judiu źoñtćha. Niźaśa werhki Tarso wathkiś Cilicia yoqkiś mathtitćha, niźaśa werhki ti Jerusalén wathkiś paqchinćha, niźaśa Gamalielź qharkiś śiśnaka katoqchinćha, niźaśa ućhumnaka achchi ephnakź lïźtan añcha thapa quśtaćha. Niźaśa Yöśkin thapa quśtanpan amtiś pekchinćha, xaqhnuź anćhuk töx thuñi päćhaxa xalla niźta irata. 4 Niźaśa tukiki thapa qhutñi ni Jesusa apśñi źoñinaka konśxapa qhurintaćha. Niźaśa wakchi ni źoñinakźkiśtan luktaqa khiñi niźaśa mätaqa khiñi tanźku karsilkiś makhchinćha. 5 Niźaśa ni timlu chawkh jilirinaka niźaśa ni wath qamchi ephnaka xalla ninakaki ti cherchikamaćha. Niźaśa ninakaki wethkiś karta thächićha ni judiu jilanakźkin thänaxu, niźaśa werhki Damasco watha oqhchinćha ni Yöś kirïchi jilanaka qhuri, neqhśtan ti Jerusalén wathkiś ninaka śhikźku kaśtiksxapa. 6 “Niźaśa weriź ni jikhśkiś nuź oqan, Damasco watha keźuźkhen niźaśa taypurunaka weriź ana pinsan weth muytata tsewktan tshi anawal qhana qhanźkichićha, 7 Neqhśtan werhki yoqkiś thxotsinćha, niźaśa werhki tshi xora wethkiś chïźkiñi nonśinćha, tuź khikan: ‘Saulu, Saulo, ¿amki qhaźtikiśtanam werh qhurxo?’ 8 Neqhśtan werhki ni pewkśinćha: ‘¿Tata amki jëkimtaxo?’ Niźaśa ni xoraki wethkiś qhäśićha: ‘Werhki Nazaret wathchiś Jesusitćha, niźaśa amki werim qhurćha.’ 9 Niźaśa ni wethtan chika oqhñi źoñinakaki ni qhana cherchićha, ans ninakaki ni wethkiś chïźkiñi xoraki ana nonśićha. 10 Niźaśa werhki qhäśinćha: ‘¿Tata werhki ćhhulut päsaxo?’ Ni Tataki wethkiś khichićha: ‘Źäźna tira ni Damasco oqhñi jikhś oqa. Niźaśa nakhum amki qhana khita khekićha thappacha ni am päśnakkiśtanaki.’ 11 Niźaśa ni śurumpiñi qhanaki werh śura pächićha, neqhśtan weth qhutśinakaź ni Damasco watha werh qharku tanźku chhichchiki. 12 “Xalla ni wathkiś tshi źoñi Ananías khita źelatćha, xalla ni źoñiki añcha śuma źoñitaćha niźaśa ni Moisés lï xaru qamñitaćha; niźaśa thappacha ni Damasco wathkiś qamñi judiu źoñinakaki, ni Ananías añcha śumaćha khiñitaćha. 13 Neqhśtan Ananiaski werh cherśñi thonchićha, niźaśa wethkiś irantiźku khichićha: ‘Saulo jila, wilta cherñi khisna.’ Neqhśtan ni orapacha werhki cherñi khissinćha, niźaśa Ananías cherchinćha. 14 Neqhśtan nïki wilta wethkiś khichićha: ‘Ućhunnaka achchi ephnakź Yöś am illśiki, niźaśa am nïź quś paxaxu, niźaśa ni źkayi quśśiś cheraxu, niźaśa amki nïź perśun atkiśtan chïñi xora nonźnaxu. 15 Niźaśa amki thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakźkiśtan niźta cherñim khekićha, niźaśa amki ni amiź chertanaka niźaśa nonźtanakam kint'akićha. 16 Xaśiki ana iya thewźna. Tshitsna niźaśa wawtisna niźaśa ni Jesús Tatź thü aynaqkan am ujnakkiśtan axwźna.’ 17 “Neqhśtan werhki Jerusalén kephźku, Timlukin mayiśi oqhchinćha, xalla neqhśi tshi qhanan cherchinćha. 18 Werhki Yöś Tata cherchinćha, xalla nïki wethkiś khichićha: ‘Ti Jerusalén wathkiśtan ulna niźaśa phexwa oqa, niźaśa teqśiki amiź wethkiśtan chïtanakaki anaź kaśakićha.’ 19 Niźaśa werhki nïźkiś khichinćha: ‘Tatay ti źoñinakaki werhź śiśśa werhki thapa akhs qhuyaran oqhlayintaćha, niźaśa am manta päñi źoñinaka karsila chhichintaćha, niźaśa ninaka qichintaćha, 20 Niźaśa ni Estebanki amkiśtan maśiñitaćha, niźaśa ni Esteban konan werhpachataćha xalla neqhśiki, niźaśa ni Esteban konś wakisqatchinćha, niźaśa werhki ni Esteban konñiź śkitinaka śhoxwanchinćha.’ 21 Xalla neqhśtan ni Jesús Tataki wethkiś khichićha: ‘Niźaśa amki saraqa, werhki aźkin yaqha wathchiź źoñinakźkinl am kuchnaćha.’ ” 22 Ni źoñinakaki xalla tikama nonśićha; xalla neqhśtan ni źoñinakaki qhawi qallantichićha: “¡Xalla ti źoñiki ana iya źethśtanćha! ¡Niźaśa ti yoqkiśtan thatanla!” 23 Niźaśa ni źoñinakaki tiraź ch'axmi pätćha, niźaśa ninakź śkiti tsath tsathsnatćha niźaśa ni źoñinakaki yoqkiśtan phila aptiźku tsewkchuk źqethnatćha, 24 Neqhśtan ni śultatu irpiñi chawkh jiliriki Pawlu ni cuartila makhźnax khichićha, niźaśa Pawlu arśhuśaxu xwatźkax khichićha, qhaźtikiśtan ni źoñinaka nïź moq'u niźta qhawxo. 25 Xalla neqhśtan Pawlu ćhelhźtaź khen, ni Pawluki kapitanźkiś pewkśićha: –¿Anćhukki ima juchjiptaykan tshi roman źoñi xwatś lïchiśćhukqaya? 26 Xalla ti nonźku ni kapitanki, ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriźkin maśñi oqhchićha, tuź khikan: –¿Amki ti źoñi qhaźum khekixo? Xalla ti źoñiki roman chawkh wathchiśśa. 27 Neqhśtan ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki Pawluźkiś makhatźku pewkśićha: –¿Amki cheqpacha roman źoñimpanśaqaya? Neqhśtan Pawluki nïźkiś qhäśićha: –Nuźupanśaćha. 28 Neqhśtan ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki ni Pawluźkiś khichićha: –Wethtaki ti roman źoñi khiśxapa añcha päś kuśtichićha. Neqhśtan Pawluki nïźkiś qhäśićha: –Werhki mathtikiśtanpacha romano wathchiś źoñtćha. 29 Xalla neqhśtan ni Pawlu roman wathchiś źoñi śiśku, ni Pawlu xwatñi źoñinakaki niźaśa ni śultatunaka irpiñi chawkh jilirimi saraqchićha, niźaśa ninakaki ni Pawlu karinźtan ćhelhźku tsukhchićha. 30 Neqhśtan xaqataźu ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki, ćhhulkiśtan ni judiu źoñinaka ni Pawlu tanchitaźlaxa xalla ni śumpacha śiśpekatćha, neqhśtan Pawlu moqta karina jerźinchićha, niźaśa ni timlu irpiñi chawkh jilirinaka niźaśa thappacha ni chawkh jilirinaka irpiñi thonax khichićha. Xalla neqhśtan Pawlu jesku ninakź tukkiś tshitsqatchićha. 1 Neqhśtan Pawluki śumpacha ni chawkh jilirinaka irpiñi cherźku khichićha: –Jilanaka, werhki töx thuñi kama Yöś tukkiś śuma quśtanpan źelhchinćha. 2 Neqhśtan Ananías timlu chawkh jilirinaka irpiñiki, ni Pawluź keźu khiñi źoñinakźkiś, ni Pawlu atkiś tsxaxpax khichićha. 3 Neqhśtan Pawluki nïźkiś qhäśićha: –¡Toskara, Yöśkiź am qichakićha! Niźaśa amki neqhś werh juchjiptayśxapa lï xaru julśamlax nïki, ¿qhaźtikiśtanam werh qichaxu lïźxapa moq'u kuchanxo? 4 Niźaśa neqhś źelhñi źoñinakaki nïźkiś khichićha: –¿Xalla nuźum ni Yöś timlu chawkh jiliri chhayakiya? 5 Neqhśtan Pawluki khichićha: –Jilanaka, werhki anal timlu chawkh jiliri irpiñi ti śiśatućha; niźaśa Yöś śuma kintu khjirtanakkiśiki, tuź khićha: ‘Amki ni am watha irpiñiźtan ana ćhhaxwqata.’ 6 Xalla neqhśtan Pawluki tshi qhaźu ni źoñinaka saduceo t'aqkiśtan niźaśa yaqhapaki fariseo t'aqkiśtan naychićha, neqhśtan Pawluki kalaru chïchićha: –Jilanaka, werhki fariseo źoñtćha, niźaśa fariseo źoñź matćha; niźaśa anćhukki werh jakatatś thewśñiź khen juchjiptayćha. 7 Neqhśtan Pawluź nuź chïtan, ni fariseo źoñinakźtan niźaśa ni saduceo źoñinakźtan ninakpora chiyasi qallantichićha, neqhśtan ni parlaki t'aqsićha. 8 Xalla ni saduceo źoñinakaki khiñićha, ni tikhśi źoñinakaki anaćha jakatatñi, niźaśa anjilanaka niźaśa animumi anaź źelasaćha; ans ni fariseo źoñinakaki thappacha ti ćhhultaqinakkiś kirïćha. 9 Neqhśtan thappacha ni źoñinakaki qhawatćha; niźaśa yaqhap lï utt'ayñi źoñinakaki ni fariseo źoñinakź t'aqkiśtantaćha, ninakaki tshitsku khichićha: –Xalla ti źoñiki anaćha ćhhulumi ana śuma pächiki; kunami ti źoñźkiś tshi anjila uśh animu chïchiźlani. 10 Niźaśa ni ch'axmi tshanti khisnan, ni śultatu irpiñi chawkh jiliriki añcha eqhsićha, ni źoñinaka ni Pawlu konataźtaqaś nayźku, tshi qhaźultan śultatunaka qhawśñi kuchanchićha ni Pawlu neqhśtan jesku wilta cuartilkin chhichax khichićha. 11 Neqhśtan xaqa śeśtaźu Yöś Ephki Pawluźkiś thensićha, neqhśtan nïźkiś khichićha: “Pawlu amki p'eqta, niźaśa amki xaqhnuź ni Jerusalén wathkiś wethkiśtan chïchamźlaxa, xalla niźtaśaqaś amki ni Roma wathkiś päśtanćha.” 12 Niźaśa xaqataźuki ni Pawlu konśxapa qaśśićha yaqhap judiu źoñinakaki, niźaśa ninakaki tshi ana śum tawqźtan thurt'iś khissićha, niźaśa Pawlu konśkama ninakaki anapan lulhś niźaśa anapan likhś khichićha. 13 Xalla ni qaśśi źoñinakaki tshi paqhpik qhalu jilchiśtaćha. 14 Neqhśtan ninakaki ni timlu chawkh jilirinakźkin niźaśa judiu qamchi ephnakźkin oqhchićha, neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Werhnakki tshi anaśum thurt'iś tawqźtan qaśśinćha, ni Pawlu konśkama ana ćhhulumi lulhś khichinćha. 15 Niźaśa anćhukki niźaśa anćhukmi ni timlu chawkh jilirinaka irpiñinaka, ni śultatu irpiñi chawkh jilirźkiśtanź Pawlu maya, niźaśa nïź ćhhultaqkiśtan śumpacha śiśxapa; neqhśtan werhnakki ima nïź irantiźkan konśxapa liśhtul khećha. 16 Neqhśtan Pawluź kullaka matiki ni konś kintu śiśtqalćha, neqhśtan nïki ni cuartila Pawluźkin maśñi oqhchićha. 17 Neqhśtan Pawluki tshi kapitan qhawśićha, neqhśtan nïźkiś khichićha: –Xalla ti uśha ni śultatunaka irpiñi chawkh jilirźkin chhicha, xalla tïki tshi kintu maś pekćha. 18 Neqhśtan ni kapitanki ni uśha ni śultatunaka irpiñi chawkh jilirźkin chhichchićha, neqhśtan nïźkiś tuź khichićha: –Xalla ni tanta Pawluki werh qhawsqatchićha, niźaśa nïki ti uśha amkin werh śhikax khichićha, xalla ti uśhaki amkiś tshi kintu maś pekćha. 19 Neqhśtan ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki ni uśha qharku tanśićha, niźaśa śinapora chhichśku ni uśha pewkśićha: –¿Amki ćhhulum wethkiś chïś pekya? 20 Neqhśtan ni uśhaki nïźkiś khichićha: –Xalla ni judiu źoñinakaki qaśśićha, amkiśtan ni Pawlu mayśxapa, niźaśa xaqawenśi ni Pawlu ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkin chhichśxapa, niźaśa ni Pawluź ćhhultaqinaka śumpacha śiśxapaqaś khikan. 21 Niźaśa amki ninaka ana kiriya, xalla ninakaki tshi paqhpik qhalu jilchiś źoñinaka śhoxśiź ni Pawlu thewźa, niźaśa ninakaki tshi anaśum thurt'iś tawqźtan thurt'ichićha, Pawlu konśkama ana lulhś niźaśa ana likhś khichićha; niźaśa anśiki ninakaki am taquqaź thewźa. 22 Xalla neqhśtan ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki, ni uśha kuchanchićha, niźaśa nïź kint'ita ana jëkhźkiśimi maśnax khichićha. 23 Neqhśtan ni śultatunaka irpiñi chawkh jiliriki nïź pukultan kapitan qhawźśićha, neqhśtan ninakźkiś piśkwatha śultatunaka qhxochuñ thakśnax khichićha, niźaśa towquqhalu śultatunaka kawallźtan, niźaśa piśkwatha śultatunaka paqh kuchillźtan, xalla ni Cesarea watha iśpir oranaka oqhśxapa. 24 Niźaśa ni kapitanźkiś Pawluź yawśxapa tshi kawallu thakśnax khichićha, niźaśa ni irpiñi Felixkin ana śhoxrichku niźaśa źethñi chhichax khichićha. 25 Niźaśa ninakźtan tshi karta apaychićha, xalla ni kartaki tuź khetćha: 26 “Werh Claudio Lisias, am añcha śuma irpiñi Félix amkin tsänźkućha. 27 Xalla ni judiu źoñinakaki ti źoñi tanqalćha, niźaśa ni źoñinakaki tïź kontasaćha, neqhśtan werhki ti źoñi roman wathchiś śiśku, weth śultatunakźtan ti liwrïi oqhchinćha. 28 Neqhśtan werhki ćhhulkiśtanpan ti źoñi ujchiśśa khixo xalla ni śiśpekchinćha, neqhśtan werhki ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkin chhichchinćha, 29 Neqhśtan werhki śiśśinćha, ninakź lïkiśtanqalćha; niźaśa konśxapa anaź ćhhul ujmi źelatćha, niźaśa ana karsilkiś ćhhelinśxapami. 30 Neqhśtan werhki ni judiu źoñinaka ti konśxapa qaśśi śiśśinćha, xalla niźtikiśtan amkin kuchanźkućha; niźaśa ti Pawluźtan moq'uśñi źoñinakźkiś khichinćha am tukkiś ti źoñźtan ćhhulkiśtan moq'uźlaxa xalla nïx chïla. Amki śumaqa wata.” 31 Neqhśtan ni śultatunakaki nïź chïtakama, Pawlu Antipatriskin wën chhichku oqhchićha. 32 Neqhśtan xaqataźuki ni qhxochuñ oqhñi śultatunakaki ninakź cuartila kephźkichićha, niźaśa ni kawallkiś oqhñi śultatunakaśti Pawluźtan chika tira oqhchićha. 33 Neqhśtan Cesarea watha irantiźku, ni karta ni irpiñiźkiś thächićha niźaśa Pawlumi nïźkiś thächićha. 34 Xalla neqhśtan ni irpiñiki ni karta lïźku ni źoñinakźkiś pewkśićha, Pawlu xaqhsi źoñipantata; neqhśtan Cilicia wathchiś śiśku, 35 nïźkiś tuź khichićha: –Werhki ni amtan moq'u chïñi źoñinakaź thontan nonźnaćha. Neqhśtan ni Herodes kanchikiś ni Pawlu cheqźnax khichićha. 1 Neqhśtan taxśnuku thuñkiśtan ni timlu chawkh jilirinaka irpiñi Ananiaski, ni Cesarea wathkiś thonchićha, niźaśa tshi qhaźultan wath qamchi ephnakźtan niźaśa tshi thurt'iźiñi źoñźtan, xalla ni thurt'iźiñiki Tértulo khitataćha. Neqhśtan ti źoñinakaki ni irpiñi jilirźkiś makhatchićha, ni Pawlu ujchiśśa khiśxapa. 2 Neqhśtan Pawlu śhikźkitan, ni Tertuluki ni Pawluźxapa moq'u chï qallantichićha, Felixkiś tuź khikan: –Sparakiź khiwćha irpiñi tata, amiź khen werhnakki śumal qamućha niźaśa ni am śiśñinaka werhnak yanapiñiź khen, ni wethnaka chawkh wathaki paqchićha. 3 Niźaśa thappacha tinakaki thapa wath qhutñi werhnakki tanźnućha, niźaśa añcha śuma Félix amkiś sparakiź khiwćha. 4 Niźaśa ana añcha aźqa chïśxapa am rokt'ućha, niźaśa amki thapa quśtan werhnakź tshi upakama nonźnalla. 5 Niźaśa ti źoñiki wethnakata anaćha wali, niźaśa ti źoñiki thappacha ti yoqanakkiś ni judiu źoñinaka t'aqkanź oqhlayćha, niźaśa ti źoñiki ni nazaren t'aqkiśtan achaćha. 6 Niźaśa ti źoñi wethnaka timluź moq'u chïchićha, xalla niźtikiśtan werhnakki ti źoñi tanchinćha. 7 Neqhśtan ni Lisias chawkh jiliriki, wethnaka qharkiśtan tsomanchi qhañchićha. 8 Niźaśa ampacha ti źoñi pewkźna, niźaśa ti wethnakaź chïtanakkiśtan cheqpacha śiśxapaki. 9 Niźaśa neqhś źelhñi judiu źoñinakaki, nuźuśaqaś thurt'ichićha. 10 Neqhśtan ni irpiñi jiliriki Pawlu chiyax khichićha, neqhśtan Pawluki khichićha: –Werhki thapa quśtan amkiś thurt'aćha, niźaśa werhki am śiśućha amki aźqa watkiśtanpacha ti chawkh wath juchjiptayñi jilirimćha. 11 Niźaśa ampacham śumpacha purwiyt'asaćha, niźaśa weriź thontaki tshi qhalu piśkchiś thuñiqaśśa, ni Jerusalén wathkiś Yöś amti thontaki. 12 Niźaśa tinakaki ana jëkh źoñźtanami werh ch'ärasñi śalchićha, niźaśa ni timlukiśimi ana źoñinakźtan ch'axmi pächinćha, niźaśa ana ni akhs qhuyaranmi, niźaśa ana xaqhsi chawkh watharanmi. 13 Niźaśa ti źoñinakaki anapan wethkiś uj thxotni atchićha niźaśa amkiś qhanakhiyi atchićha. 14 Niźaśa werhki amkiś arśhuśućha, niźaśa werhki weth ephnakź Yöś amtućha, xalla ni ew jikhś, ninakaki khiñićha yaqha t'aqa, niźaśa werhki thappacha ni liwrunaka niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirta lïnaka kiriyućha. 15 Niźaśa werhki ti źoñinaka irata Yöśkin qhawźtitćha, niźaśa ni tikhśinakaki jakatatakićha, niźaśa śuma źoñimi niźaśa ana śuma źoñimi. 16 Xalla niźtikiśtan weth quś źkayipan chhichś pekućha, ni weth Yöś tukkiś niźaśa ni źoñinakź tukkiśimi. 17 “Xalla neqhśtan tshi qhaź wata yaqha yoquñ oqhlayźku, werhki weth yoqa kephźkichinćha, niźaśa ni t'aqhirillanakźkiś onanśxapa niźaśa werhki Yöśkin ofrenda thäyi. 18 Niźaśa werhki nïl pätućha, xalla nuź khen Asia yoqchiś judiu źoñinaka ni timlukiś werh śalchićha, ana tama źoñinakchiś niźaśa ana ch'axmi päñi. 19 Niźaśa ni źoñinakaki amkin thonśtanćha, niźaśa wethta ujnakat źelhćhax nïki. 20 Niźaśa ti źoñinakaki werh ujchiś jessiźlax nïki, añśex chïla, niźaśa werhki ni judiu timlu chawkh jilirinaka irpiñiźkin uj pächinźlax nïki chïla. 21 Niźaśa werhki ni judiu timlu chawkh jilirinaka irpiñiź tukkiś, tinakaź werh juchjiptayan werhki kalaru chïchïnćha: ‘Töx thuñi anćhukki werh juchjiptayćha, ni weriź ni tikhśinaka jakatatsqatniźkin kiriyan.’ ” 22 Neqhśtan Félix ti nonźku, xalla tïki ni Ew jikhśkiśtan śumaź śiśatćha, neqhśtan ni parla apatatchićha, niźaśa ninakźkiś khichićha: –Xalla ni Lisias chawkh jiliriź thontan, werhki ti anćhuka parlikiśtan śumpachal śiśaćha. 23 Niźaśa ni irpiñi Felixki ni kapitanźkiś ni Pawlu chawkhźnaxu khichićha, niźaśa nïki tshi qhaźta kuchśtax khila, niźaśa nïź maśinakamix nïź manta päyi thonla. 24 Niźaśa tshi qhaź maxkiśtan Felixki nïź thun Drusilatan chika Pawlu thonśñi wilta oqhchićha, nïź thunki judiu źontaćha. Niźaśa Felixki Pawlu qhawśñi kuchanchićha, neqhśtan tinakaki ni Pawluź ni Jesucriśtuźkiśtan palxayñi nonśićha. 25 Xalla ni Pawluki tshi śuma qamañkiśtan palxaychićha, niźaśa nïź quś śumapan chhichśtanćha, niźaśa ni thonñi juyśukiśtan, neqhśtan Felixki añcha tsukhchićha, neqhśtan nïźkiś khichićha: –Amki xaśiki oqa, werhki timpuchiś khikan am qhawźnaćha. 26 Niźaśa tshi khenaki Felixki Pawlu päś pakñiź thewźnatćha; xalla niźtikiśtan ni Felixki ni Pawlu añcha wilta wilta qhawźnatćha. 27 Xalla nuź piśk wata watchićha; neqhśtan Felixki ana irpiñi jiliri khissićha, niźaśa nïź puśtukiśiki Porcio Festo khita źoñiź luśhśi. Niźaśa ni Felixki ni judiu źoñinakźkiś śuma pekta khiśxapa Pawlu chawkhtapacha ekchićha. 1 Neqhśtan ni Festo jiliriki ni yoqkiś irpiñi jiliri tanśñi thonchićha, neqhśtan chheph maxkiśtan nïki Cesarea wathkiśtan Jerusalén watha oqhchićha. 2 Xalla ni wathkiś ni timlu jilirinakaki niźaśa ni judiu cheqan źoñinakami, tinakaki Pawlu kijchićha. 3 Niźaśa ni źoñinakaki ni Festo jiliri rokt'ichićha, ni Pawlu Jerusalén watha thonqataxu. Niźaśa ninakź amtaki ni jikhśkiś thonan konqatśxapataćha. 4 Neqhśtan Festuki ninakźkiś qhäśićha, ni Pawluki Cesarea wathkiś tirapan chawkhta źelakićha, niźaśa ni pachaź ni tshi qhaź maxkiśtan Cesarea watha oqhś pekatćha. 5 Neqhśtan ninakźkiś khichićha: –Xalla niźtikiśtan anćhuka jilirinakaki wethtan chika Cesarea watha oqhśtanćha, niźaśa ni źoñiki uj pächiźlax nïki, anćhukki niwkhpacha ujchiś jestanćha. 6 Niźaśa ni Festo jiliriki ni Jerusalén wathkiś śiman jila źelhchićha, xalla neqhśtan Cesarea watha kephchićha. Neqhśtan xaqataźupacha nïź juchjiptayś julśkiś julśićha, neqhśtan Pawlu qhawźkax khichićha. 7 Niźaśa ni Pawluź luśhtan, ni Jerusalén wathkiśtan thonchi judiu źoñinakaki, Pawluźkin makhatchićha, neqhśtan ninakaki thapa anawal ćhhultaqinakkiśtan ni Pawlu kijchićha, niźaśa ninakaki Pawluź uj anapan jesi atchićha. 8 Niźaśa ni Pawluki perśunpacha thurt'atćha, tuź khikan: –Werhki anapan ćhhul ujmi pächinćha, ni judiu źoñinakź lïxapami, niźaśa ana ni timluxapami niźaśa ana ni roman irpiñi jilirźxapami. 9 Neqhśtan ni Festuki ni judiu źoñinakź pekta khiśxapa, Pawlu pewkśićha: –¿Amki Jerusalén watham oqasaya? Werhki ni am ujkiśtan nakhul juchjiptayasaćha. 10 Neqhśtan Pawluki qhäśićha: –Werhki ni roman irpiñiź juchjiptayś qharkiśtćha, xalla neqhśi werhki juchjiptayta khiśtanćha. Anćhukki śumaź śiśśa werhki anapan ni judiu źoñinakźta ana wali pächinćha. 11 Niźaśa werhki tshi anawal uj pächinźlax nïki, xalla ni ujkiśtan konta khiś wakiśućhax nïki, werhki anal tikhśmi jiwjatućha; niźaśa anat ćhhulumi werara źelhćhax nïki, ni anćhukaź wethkiś uj thxotantikiśtan, anaź jëkhmi werh ninakźkiś thäsaćha. Niźaśa werhki khiwćha ni irpiñipachax werh juchjiptayla. 12 Neqhśtan Festuki nïź jilir maśinakkiś pewkśićha, neqhśtan Pawluźkiś khichićha: –Niźaśa amki ni irpiñi jilirźkin juchjiptayta khiś maychamćha, xaśiki ni irpiñiźkinam oqakićha. 13 Neqhśtan tshi qhaź maxkiśtan ni irpiñi Agripaki niźaśa Berenice kullakatan Cesarea watha oqhchićha, ni Festo jiliri tsäni. 14 Niźaśa ninakaki xalla nikhu tshi qhaź max qamchićha, neqhśtan ni Festo jiliriki ni Pawluźkiśtan ni irpiñiźkiś kint'ichićha, tuź khikan: –Xalla teqśi tshi tanata źoñi, Félix ekta źelhćha. 15 Niźaśa weriź ni Jerusalén wathkiś źelan, ni timlu chawkh jilirinakaki niźaśa ni judiu qamchi ephnakami, tinakaki wethkiś ti Pawlu kijchićha, niźaśa kontax khila khichićha. 16 Neqhśtan werhki ninakźkiś qhäśinćha, xalla ni roman jilirinakaki anapan xaqhsilta źoñimi konqatś ussiśśa, ima ni kijñi źoñźtan qhanaraskuki, niźaśa nïź ujkiśtan thurt'iśxapaki. 17 Xalla niźtikiśtan ninakaź teqhś thontan, werhki anapan en enchinćha, ans xaqataźupacha ni juchjiptayś julśkiś julśinćha, neqhśtan ni źoñi qhawsqatchinćha. 18 Niźaśa nïźtan ćhhaxwqatñi źoñinakaki thonźku anapan nïźtan ch'ärassićha, niźaśa anapan weriź pinsita ujnakami thëśñi atchićha. 19 Niźaśa ninakaki nïź moq'u tshillaqaź chiyatćha, ninakź yöś amtiś uskiśtanqaś chïchićha, niźaśa tshi tikhśi Jesús thükiśtan chïchićha, niźaśa ni pawluki khićha źetćha ni źoñiki. 20 Niźaśa werhki ti kijkiśtan anapan qhaźkhiyi atchinćha, neqhśtan Pawlu pewkśinćha Jerusalén watham oqasay khikan, niźaśa ti ćhhultaqkiśtan juchjiptayta khiśxapa. 21 Ans nïpachaćhaź ni irpiñi chawkh jiliriź juchjiptayta khiś maychiki, neqhśtan werhki ni Cesarźkin kuchanśkama chawkhta źelax khichinćha. 22 Neqhśtan ni Agripaki ni Festuźkiś khichićha: –Werhśaqal ti źoñi nonś pekućha. Neqhśtan Festuki nïźkiś qhäśićha: –Amki xaqawenśpacham nonźnakićha. 23 Neqhśtan xaqataźupacha Agripźtan niźaśa Berenisatan thonźku ni paqh qhuykiś añcha thapa quś śuśhśicha, niźaśa ni śultat chawkh jilirinakźtan chika, niźaśa ni wathchiś cheqan źoñinakźtan. Neqhśtan Festuki ni Pawlu qhawsqatchićha, 24 neqhśtan khichićha: –Irpiñi Agripa, niźaśa wethnakatan teqhś akhsi tatanaka: Xalla teqhśićha ti źoñiki. Thappacha ni judiu źoñinakaki wethkiś ti źoñi ujchiśśa khikan śhikchićha, niźaśa ni Jerusalén wathkin niźaśa ti Cesarea wathkiś, niźaśa ninakaki ti źoñi kontax khila khikan qhawkan chïćha; 25 Niźaśa wethkiśiki ti źoñiki anapanź konta khiś uj pächiki. Ans tïpachaćha ni irpiñi Cesarźkiś juchjiptayta khiś maychiki, neqhśtan werhki nïźkin kuchanś quś thutśinćha. 26 Niźaśa wethtaki anaź qhanakama khjirś uj źelhćha, xalla ni irpiñi Cesarźkinaki ti Pawluźkiśtanaki, neqhśtan anćhukakiśl śhikućha, niźaśa am qharkiś irpiñi Agripa, xalla ti pekunźku wethtaki tshi qhaźtallami khjirś źelasaćha. 27 Niźaśa wethkiśiki tshi tanta źoñi ana ujchiś kuchanśki, anal śuma nayućha. 1 Neqhśtan Agripaki ni Pawluźkiś khichićha: –Xalla neqhśtanaki Agripa jiliriki Pawluźkiś tuź khichićha: –Amkim thurt'asaćha. Neqhśtan Pawluki qhara wäźku chï qallantichićha: 2 “Tata irpiñi Agripa, werhki töx thuñi añcha kuntintutćha am tukkiś chïśxapaki, xaśiki am tukkiś weth thurt'iś tawqźtan chiyaćha, thappachaćha ni judiu źoñinakaź wethkiśtan ujchiśamćha khikan chïtanaka, 3 Niźaśa amki thappacha ni judiu źoñinakź usanakam śiśśa, niźaśa ti ćhhultaqkiśtan chiyastanakami. Xalla niźtikiśtan amkiś mayućha śuma quśtanqaź werh nonźnalla. 4 “Thappacha ni judiu źoñinakaki weriź ninakźtan qamta śiśśa, ni weth yoqkiś niźaśa ni Jerusalén wathkiśimi, xalla ni weriź okhalkiśtanpacha ninakźtan qamta śiśśa. 5 Niźaśa ni źoñinakakiź śiśśa, ninakaki pekkukiź chiyasaćha, werhki fariseo źoñtpantaćha, xalla ni wethnaka usaki ni ućhum yöś amtiś uskiśtan walxa ch'amaćha. 6 Niźaśa Yöś ućhumnaka ephnakźkiś taqu onśñiź khen, werhki ni kirïchinćha, xalla niźtikiśtan anćhukki anś werh juchjiptayśxapa śhikchinćhukćha. 7 Xalla tïćha ni Yöś ućhumnaka Israel qhalu piśkchiś t'aqa źoñinakźkiś taqu onźtaki, xalla ninakaki ni Yöś onźta taqu kumlisñi thewźa, xalla niźtikiśtan ninakaki wëntiźtan maxintiźtan Yöś amtićha niźaśa nïź mantaź päćha. Werhki ni śuma thonñil thewźnućha; tata Agripa, xalla ti werh kijñi judiu źoñinakaki anaź ni Yöś onźta taqu kirïćha. 8 ¿Niźaśa anćhukki qhaźtikiśtan, ni Yöś tikhśinakźkiśtan jakatatsqatñi ana kirïxo? 9 “Niźaśa werhpachataćha tuki niźta pinsintki, ni Nazaret Jesusiź thükiś kirïchi źoñinaka aqśxapaki. 10 Neqhśtan werhki nuźupan Jerusalén wathkiś pächinćha, ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiź mantita, niźaśa wakchi ni Yöś śuma kintu kirïchi jilanaka karsilkiś makhchinćha, niźaśa ni Yöś kirïchi źkayi quśśiś źoñinaka konanaki werhki añcha thapa quśtaćha. 11 Niźaśa werhki qhaź wilta ni akhs qhuykiśtan qhuya oqhlaychinćha, ni Yöś kirïchi jilanaka kaśtikśxapa niźaśa simitu toskara chiyaxu. Werhki ni jilanakźxapa añcha źaxwchi ni yaqha chawkh wathuñ qhurintaćha. 12 “Xalla neqhś quś thächi werhki Damasco chawkh wata ni jilanaka qhuril oqatućha, xalla ni timlu irpiñi chawkh jilirinakaź kuchantakama. 13 Niźaśa taypuru khen Tata Agripa werhki ni jikhśkiś oqan tshi qhana tsewkta yoqkiśtan k'ajźkiñi cherchinćha, ni qhanaki thuñ qhankiśtan tshan qhanataćha, niźaśa weth muytata qhanchićha niźaśa wethtan oqhñi źoñinakźkiśmi. 14 Niźaśa thappacha werhnakki yoqkiś thxotsinćha, neqhśtan werhki tshi xora ni hebreo tawqkiśtan wethkin chïźkiñi nonśinćha: ‘Saulo, Saulo khikan, ¿amki qhaźtikiśtanam werh qhurxo? Niźaśa amki, wethxapa moq'u oqhlaykuki perśunpacham uj päćha, ¡ni sumsunakaqaś wethtanaki qichassa!’ 15 Neqhśtan werhki khichinćha: ‘¿Tata jëkimt amxo?’ Ni Tataki werh qhäśićha: ‘Werhki Jesusitćha, niźaśa amki werhpacham qhurćha. 16 Xaśiki źäźna, niźaśa tshitsna, niźaśa werhki amkiś thensinćha am weth manta päñixapa niźaśa cherñixapa, niźaśa amki ti wethkiśtan cherta ćhhultaqinakkiśtan maśiñixapa, niźaśa amki iyam wethkiśtan cherakićha. 17 Niźaśa werhki ni judiu źoñinakźkiśtan am liwriyaćha, niźaśa ni ana judiu źoñinakźkiśtanami, niźaśa xaśiki ni źoñinakźkil am kuchnućha. 18 Neqhśtan werhki am kuchnućha ni źoñinakź źhuki khetźinaxu, niźaśa ni źoñinaka ana iya ni sumchikiś oqhlayaxu, ans qhankiśpan oqhlayaxu; niźaśa ana iya ni Saxriź qharkiś qamaxu, ans Yöśkinpan khisnaxu niźaśa wethkiś kiriyaxu; neqhśtan ninakź ujkiśtan pertunta khiśxapaki, neqhśtan Yöś illśta źkayi quśśiś źoñinakźtan chika qamś qamaña tanźnakićha.’ 19 “Tata Agripa, werhki ni tsewkta yoqkiśtan qhanan cherta śumapan katoqchinćha, 20 xalla niźtikiśtan werhki ni Damasco wathchiś źoñinakźkiś tuki ni Yöś śuma kintu palxayi qallantichinćha, neqhśtan ni Jerusalén wathchiś źoñinakźkiś, niźaśa thappacha ni Judea yoqchiś źoñinakźkiśimi, niźaśa ana judiu źoñinakźkiśimi, xalla tinakźkiś Yöśkin kiriyaxu maśinchinćha niźaśa Yöśkin qhutźnaxu, niźaśa ni kirïchi jilanakaki śuma pätanaka thëźnaxu. 21 Xalla niźtikiśtan ni judiu źoñinakaki Timlukiś werh tanchićha, neqhśtan werh konś pekatćha. 22 Ans werhki ni Yöś yanapta tirapan anśkama thurt'ichinćha, niźaśa Yöśkiśtan thappacha paqhi khiñiźkiśimi qolta khiñiźkiśimi palxayućha. Niźaśa Yöśkiśtan chïñinakaki chïchićha niźaśa Moisesmi chïchićha tukkin ćhhulunakat wataćhaxa, xalla ninakźkiśtan werhki anapan yaqha chiyućha. 23 Xalla ni Moisesaki tikhśpantaćha, neqhśtan tikhźkuki nïki tukipan jakatatśtanćha, niźaśa nïki ti ućhumnaka wathchiś źoñinakźkiś niźaśa yaqha wathchiś źoñinakźkiśimi ni liwrïñi qhana maśnakićha.” 24 Neqhśtan Pawluź thurt'iś chï źerźtan, Festuki qhawchićha: –¡Pawlu amki lukuratamćha! Amki śmali ni khjirtanaka lïźku lukurata khissamźlani. 25 Neqhśtan Pawluki qhäśićha: –Tata Festo, werhki anaćha lukuratki; ans ni weriź chïtanakaki śumanakaćha, niźaśa werarapanćha. 26 Xalla ni irpiñi Agripaź ti ćhhultaqinakkiśtan śuma śiśśa, xalla niźtikiśtan werhki nïź tukkiś qhanakama chiyućha; niźaśa werhki ni śiśñil nayućha thappacha ti ćhhultaqinakkiśtan, xalla tinakaki anaćha tshi k'uchkin śhoxśaka pätanaka. 27 ¿Tata Agripa, amki ni Yöśkiśtan chïtanakam kirïqaya? Werhki am kirïñil nayućha. 28 Neqhśtan Agripaki nïźkiś qhäśićha: –¿Amki werh tshi qoluk źelhźkuqaś Yöśkin kirïsqatśim pekya? 29 Neqhśtan Pawluki khichićha: –Yöśki qoluktanami aźqtanamiź munćha, ans töx thappacha ti werh nonśñi źoñinakami niźaśa ammi werh iratax khisla, qhaźta ana ti karinchiśimi. 30 Neqhśtan ni chawkh irpiñi jiliriki tshitsićha, niźaśa na Berenisatan chika ni irpiñi jilirimi tshitsićha, niźaśa thappacha neqhś julśi źelhñi źoñinakami, 31 neqhśtan ninakaki ni parlikiśtan yaqhikin palt'i oqhchićha. Neqhśtan ninakaki ninakkama chiyasatćha, tuź khikan: –Xalla ti źoñiki anaćha konchuk uj pächiki; niźaśa anaź karsilkiśimi źelhś wakiśićha. 32 Neqhśtan Agripaki Festuźkiś khichićha: –Xalla ti źoñiki kuchśta khitasaćha, xalla ti anaź ni César jiliriźkiś juchjiptayta khiś maytasaź nïki. 1 Neqhśtan ninakaź Italia watha walsikiś oqhś quś thutźtan, Pawluźtan niźaśa yaqha tanta źoñinakźtan tshi śultatź kapitanźkiś thächićha, xalla ni kapitanki Julio khitataćha, xalla tïki ni Augusto śultat t'aqa irpiñitaćha. 2 Neqhśtan werhnakki ni Adramitio qota luśh śankiśtan walsikiś luśhśinćha, xalla ti walsaki ni Asia qota luśh śana irantiñitaćha. Niźaśa Aristarkuki wethnakatan chikataćha, xalla ti źoñiki Tesalónica wathchiśtaćha, ni Macedonia chawkh wathkiśtan. 3 Niźaśa werhnakki xaqataźuki Sidón qota luśh śana irantichinćha, xalla ni śultat kapitan Juliuki ni Pawluźtan añcha śumataćha, neqhśtan nïź maśinaka thonźkax khichićha, niźaśa nïź maśinaka ni yanapax khichićha. 4 Neqhśtan Sidón qota luśh śankiśtan ulanźku, ni thamiź wethnaka oqhś qhuttan khen werhnakki thamiź quźta qhaś muyuntita Chipre yoqa źkatźinchinćha. 5 Xalla neqhśtan werhnakki ni Cilicia niźaśa Panfilia qot ata muychinćha, neqhśtan werhnakki Mira qota luśh śana irantichinćha, xalla nïki Licia yoqkiśtaćha. 6 Neqhśtan ni śultatź kapitanki, Alejandría walsa śalchićha xalla ni walsaki Italia wathaź oqatćha, niźaśa werhnak ni walsikiś tira oqhśxapa yawqatchićha. 7 Neqhśtan tshi qhaź max skayilla oqhchinćha, niźaśa walxa lanqźku ch'amanpan ni Cnido qota luśh śanź tukkin irantichinćha. Niźaśa ni thami tirapan wethnaka oqhśqhuttan khen werhnakki ni qhaś muyuntita Salmona yoq keźu watchinćha, niźaśa ni qhaśiź muyuntita Creta yoqa muychinćha, 8 niźaśa werhnakki añcha ch'aman ni qot atarampacha oqhchinćha, neqhśtan werhnakki Buenos Puerto khita yoqa irantassinćha, xalla nïki ni Lasea khita wathź keźutaćha. 9 Niźaśa tshi qhaź max watchićha, xalla ni śiwpacha irantiźkan ni qotuñ oqhśki ch'amaź khiñi. Xalla niźtikiśtan Pawluki ninakźkiś thaxśićha: 10 –Tatanaka xalla ti ućhumnaka oqhśki anawal ch'amaź khekićha, niźaśa ućhumnakki ti walsa niźaśa quźinakaź apt'akićha, niźaśa ućhumnaka źetimiź apt'asaćha. 11 Xalla ni śultat kapitanki ni walsiź tuyñuź taqu qhaychićha, niźaśa ni walsa chhichñi źoñi kaśśićha, ans Pawluź chïta ana nonźinchićha. 12 Neqhśtan ni qota luśh śana ana śumataćha ni śiwpacha watśxapaki, niźaśa ninakaki xos thappacha ni yoqkiśtan oqhś pinsichićha, neqhśtan saraqźku Fenice qota luśh śana irantiś khichićha, xalla nïki ni Creta yoqkiśpachataćha, xalla ni qota luśh śananakaki waru taxa khe qhutñimi ulanchukataćha niźaśa uźa taxa khe qhutñimi ulanchukataćha, niźaśa ninakaki ni śiwpacha xalla nikhu watś pekatćha. 13 Neqhśtan ninakaki tira oqhchuka naychićha, niźaśa wartan tshi kera kerźkatćha, neqhśtan ninakaki ni yoqkiśtan saraqźku ni Creta qot atarampacha oqhchićha. 14 Neqhśtan tshi qhaź maxkiśtan, uźa tüna khetan tshi anawal xarqawi thonchićha, neqhśtan ni walsaki ni xarqawkiś passićha. 15 Neqhśtan werhnakki ni xarqawźqhutñi wira ana oqhchukaź khen, ni xarqawiki ni walsa quźi qallantichićha, neqhśtan werhnakki ni xarqawźkiś quźqatchinćha. 16 Neqhśtan werhnakki tshi Cauda khita qhaś muyuntita qolta yoq wirilla watchinćha, xalla neqhśiki ni xarqawiki anataćha añcha aśśiśki, niźaśa werhnakki ni źeti liwrïñi qolta walsallanaka ch'amanpan tewunchinćha. 17 Xalla ni walsalla tewunźkuki, neqhśtan ni paqh walsa śumpacha tshi qöchśtan moqchićha. Neqhśtan ninakaki añchaź eqhsnatćha ni walsa phil uchhkiś śinikä khikan, xalla ni philaki Sirte khitataćha, neqhśtan ninakaki ni walsi tsekuñ thakśta paqh pañu śhujunchićha, neqhśtan ninakaki ni xarqawiź tewkhta oqhchićha. 18 Neqhśtan xaqataźuki ni anawal xarqawiki tira aśśiśpantaćha, neqhśtan ninakaki ni walsi quźi qotqhutñi thxotśñi qallantichićha; 19 chheph maxkiśtan ninakaki perśun qharźtan ni walsa moqś qöchnaka ni qotkiś thxotśićha. 20 Niźaśa tshi qhaźmax pacha ni thuñimi niźaśa ni warawarami anapan cherchukataćha, niźaśa ni xarqawiki thapa aśtan werhnak paśatćha, niźaśa werhnakki wethnaka źeti apt'ichinpantaćha. 21 Neqhśtan werhnakki tshi qhaź maxpacha ana lulhchi qamchintaćha, neqhśtan Pawluki thapatiź taypikiś tshitsku ninakźkiś khichićha: –Tatanaka anćhukki werh nonśukataćha, niźaśa ni Creta wathkiśtan ana saraqźkichukataćha; xalla nuź ućhumnakki ti t'aqhiśiśnaka niźaśa ti thuñinaka pertiśnaka anaź wattasaćha. 22 Xaśiki werhki anćhukakiś khiwćha, anćhukki thup quśśiś khisna, niźaśa anćhukakiśtan anaź jëkhmi tikhźnakićha, ans ti walsakiź apt'akićha. 23 Niźaśa tiśwen tshi anjilaź wethkiś thensiki, xalla ni anjilaki Yöś kuchanźkitaćha niźaśa werhki nïźkinl wakiśućha niźaśa werhki nïź manta päyinćha. 24 Neqhśtan ni anjilaki wethkiś khichićha: ‘Pawlu, ana eqhsna; niźaśa amki ni César jilirźkin irantiśtanćha, amiź khen Yöśki ti źoñinaka tikhśkiśtan thappacha amtan chika ti walsikiś źelhñinaka liwriyakićha.’ 25 Xalla niźtikiśtan tatanaka anćhukki thup quśśiśpanź khisnalla, werhki Yöśkin quśśiśpantćha niźaśa werhki ni anjilaź chïtakama watakićha khiwćha. 26 Niźaśa ućhumnakki tshi qhaśiź muyuntita yoqkiś śinikakićha. 27 Neqhśtan tshi piśk śimana ni xarqawiź tikchukśa tshi qhutñiśa quźta oqhźku, tshi wën chika arama ni Adriático khita chawkh qotkiś oqhkan, ni qotkiś oqhlayñi źoñinakaki yoqkin keźźiñi naychićha. 28 Niźaśa ni qot qhaśki piśkqhalu qhatchiśtaćha; neqhśtan tshi qoluk tukqhutñik oqhźku ninakaki wilta ni qhaś tupchićha, ni qhaśki qhalu taxśukuchiś qhata qositaćha. 29 Xalla ni śiśku ni qotkiś oqhlayñi źoñinakaki añcha tsukhchićha, niźaśa ninakaki tuź khetćha ni walsa maś aqhkiś ćhhaqaźkä khichićha; neqhśtan ninakaki paqhpik walsa tanśñi jiru thxotśićha ni walsiź wirqhuttan, neqhśtan ninakaki Yöśkin apuraqaś qhanźkixa khikan mayiśatćha. 30 Xalla neqhśtan ni qotkiś oqhlayñi źoñinakaki ni walsikiśtan atipś pinsichićha, neqhśtan ninakaki ni źeti liwrïñi qolta walsanaka śhujuñi qallantichićha, niźaśa ninakaki ni walsiź tukqhuttan ni walsa tanśñi jirunaka thxotźtaźuqaź khetćha. 31 Neqhśtan ni Pawluki ni kapitanźkiś niźaśa nïź śultatunakźkiś maśśićha, tuź khikan: –Xalla ti qotkiś oqhlayñi źoñinaka anaź eklakiź nïki, anćhukki anaź liwrïsnasaćha. 32 Neqhśtan ni śultatunakaki ni źeti liwrïñi walsanaka moqta qöch murźinchićha, niźaśa qhaśkiś thxotsqatchićha. 33 Neqhśtan qhanźkitan Pawluki thappacha ninakźkiś ćhhulullameqaś lulhźnaxu rokt'ichićha, tuź khikan: –Töxiki piśk śimanaćha anćhukki ćhhuluqat wataki khikan llakiśhśinćhukćha, niźaśa anćhukki anapan ćhhulumi lulhchinćhukćha. 34 Niźaśa anćhukki źethś pekćhax nïki, anćhukakiś rokt'ućha ćhhulullameqaś lulhźna, niźaśa anaź jëkhmi nïź achkiśtan tshi charallami thatnakićha. 35 Xalla nuź chïźku Pawluki, nïź qharkiś tshi t'anta tanźku thapatiź tukkiś Yöśkin sparakiź khichićha. Neqhśtan ninakźkiś toxźinźku luli qallantichićha. 36 Neqhśtan thappacha ninakaki thup quśśiś khisku lulhchićha. 37 Niźaśa werhnakki thappacha ni walsikiś piśkwatha towquqhalu taqchukchiśtaćha. 38 Neqhśtan ninakaki chheqipacha lulhźku, ni tirikunaka ni qotkiś thxotchićha ni walsa kheźinsnaxu. 39 Niźaśa qhanźkitan, ni qotkiś oqhlayñi źoñinakaki ni yoqa ana paxatćha, ans ninakaki tshi qot qhutñi luśhñi yoqa cherchićha, ni yoqaki tshi wequchtaćha; neqhśtan ninakaki ni walsa nikhu makhatsqatś pekchićha. 40 Niźaśa ninakaki ni walsa tanśñi qöch potśićha, neqhśtan ni walsaki liwri khissićha, niźaśa ni walsa irpiñi tuñinaka lhechśićha. Neqhśtan ninakaki ni walsiź tukqhuttan khiñi paqh pañu tshitsqatchićha, neqhśtan ni walsaki ni wequqhutñi źkatźinchićha. 41 Neqhśtan ninakaki tshi taź phil uchhkiś śinikchićha. Niźaśa ni walsiź ośaki ni philkiś ćhhaphsićha, anapan qisqatchuka, niźaśa ni qhaś lhxoqiki thapa aśtan ni walsiź wirqhuttan qhxoli qallantichićha. 42 Neqhśtan ni śultatunakaki ni tanta źoñinaka konś pekatćha, ana ni źoñinaka ni qhaśkiś tuysikan atipaxu. 43 Xalla ni śultatunakź kapitanki ni Pawlu liwrïś pekatćha, neqhśtan ana konqatchićha, ans nïki khichićha, ni tuysunkiñi źoñinakaki qhaśkiś tukix luśhla, niźaśa tuki ni yoqa irantiśxapa, 44 ni yaqhap źoñinakaki tshi tuñikiśx apźla uśh ni walsa qholsinakiśx oqhla. Xalla nuź werhnakki thappacha źetchiś ni yoqa irantichinćha. 1 Neqhśtan werhnakki thappacha liwri khisku, ni qhaśiź muyuntita yoqa Malta khita śiśśinćha. 2 Niźaśa ni qhaśiź muyuntita yoqkiś źelhñi źoñinakaki, thappacha werhnak śuma oqśićha; niźaśa muspa ch'orawiź khen ninakaki wethnakalta uj thäśinchićha werhnak neqhś qutnaxu. 3 Neqhśtan Pawluki tshi qhaźta qhoñ źuph illśkitqalćha, ni Pawluź ni źuph ujkiś nonźinan, tshi śqora ni qhaqkiśtan ulankan ni Pawluź qharkiś thersićha. 4 Xalla ni śqora ni Pawluź qharkiś thersi cherźku ni qhaśiź muyuntita yoqkiś źelhñi źoñinakaki ninakkama chiyassićha: “Ti źoñiki, źoñi konñiźlani, qhaźtamit ni qotkiśtan liwrïsani, xalla ni cheqpach juchjiptayśki anaź ti źoñi źethqatś pekćha.” 5 Ans ni Pawluki ni śqora ni ujkiś tsathsićha, neqhśtan Pawluźkiśiki ana ćhhulumi watchićha. 6 Niźaśa thappacha ninakaki Pawluź qhara thuwñiź cheqźnatćha uśh ana pinsan tikhśi thxotsna khetćha; neqhśtan ninakaki aźqa thewźku, ni Pawluźkiś ana ćhhulumi watñi nayźku ninakaki kephsićha, neqhśtan ninakaki ti Pawluki yöśśa khichićha. 7 Niźaśa ni yoq keźu tshi yoqanaka źelatćha, xalla ni yoqanakaki tshi cheqan ni qhaśiź muyuntita yoqkiś qamñi źoñź yoqataćha, xalla ni źoñiki Publio khitataćha, xalla ti źoñiki werhnak qhawśićha niźaśa werhnak śuma ćhheri thächićha chhephmaxpacha. 8 Niźaśa ni Publioź ephki, ćh'ulhñi konkiś niźaśa xaw konkiś läkhichi aphśkiś źelatćha. Neqhśtan Pawluki ni źoñi thonśñi oqhchićha, niźaśa Yöśkin mayiśiźku nïź qharźtan ni źoñi achkiś lanźku ni źoñi ćhhetinchićha. 9 Xalla ti kintu nonźku ni qhaśiź muyuntita yoqkiś źelhñi lä źoñinakaki Pawluźkin thonchićha, neqhśtan ninakami ćhhetintaśaqaśśa. 10 Niźaśa ninakaki werhnak añcha oqśićha, neqhśtan werhnakaź wilta walsikiś luśhan ninakaki wethnakakiś thapa wakiśiñi ćhhultaqinaka oqhśxapa thächićha. 11 Xalla ni qhaśiź muyuntita yoqkiś chheph jïś źelhźku, werhnakki tshi walsikiś saraqchinćha, xalla ni walsaki ni śiwpacha ni qhaśiź muyuntita yoqkiś watqalćha; xalla ni walsaki Alejandría wathkiśtantaćha, niźaśa xalla ni walsiź tukqhuttan tshi Cástor niźaśa Pólux khita yöśnaka skatsintataćha. 12 Neqhśtan werhnakki Siracusa khita qota luśh śana irantichinćha, xalla ni yoqkiśiki chhephmax qamchinćha, 13 Xalla neqhśtan werhnakki Regio iranta oqhchinćha. Niźaśa xaqataźuki werhnakki warta sakźtan śalśinćha, neqhśtan werhnakki qattaźu Pozzuoli irantassinćha, 14 xalla ni wathkiś tshi qhaźultan Yöś kirïchi jilanakźtan śalchinćha, xalla ni jilanakaki werhnak ninakźtan tshi śimana qamt'ax khichićha; xalla nuź werhnakki ni Roma watha irantichinćha. 15 Niźaśa ni Roma wathkiś qamñi jilanakaki wethnaka kintu śiśtqalćha; xalla ni jilanakaki werhnak śali thonchićha ni Foro Apio khita yoqakama, xalla ni yoqaki chheph Tabernas khitataćha. Neqhśtan Pawluki ninaka cherźku añcha chipchićha, niźaśa Yöśkin sparakiź khichićha. 16 Neqhśtan werhnakaź ni Roma watha irantitan, ni jilirinakaki Pawlu yaqha qhuya źelax khichićha, niźaśa tshi śultatuź cheqźta. 17 Neqhśtan irantiźku, chheph maxkiśtan Pawluki ni Roma wathkiś qamñi cheqan judiu źoñinaka qhawsqatchićha. Neqhśtan ninakźtan akhsku ninakźkiś khichićha: –Jilanaka, werhki ni judiu źoñinakźta anapan ana walinaka pächinćha, niźaśa ana ućhumnaka achchi ephnakź usanakźxapami. Niźaśa werhki ni Jerusalén wathkiś ni roman źoñinakźkiś thäta kankichinćha, 18 neqhśtan ni jilirinakaki werh pekunźku ana ćhhul ujmi werh konta khiśxapa wathchićha, xalla neqhśtan ninakaki werh kuchśpekatćha. 19 Ans ni judiu źoñinakaki ana munchićha, neqhśtan werhki ni Cesarx werh juchjiptayla khikan maychinćha, niźaśa wethtaki ni weth wathźta anaź ćhhulumi chïś źelhćha. 20 Xalla niźtikiśtan werhki anćhuk qhawśinćha, niźaśa anćhuk cherśxapa niźaśa anćhukakiś palxayśxapa; niźaśa ućhumnak Israel jilanaka liwrïta khiś wakiśićha xalla niźtikiśtan werhki ti karinźtan moqtitćha. 21 Neqhśtan ninakaki nïźkiś khichićha: –Werhnakki amkiśtan chïñi ni Judea yoqkiśtan anapan ćhhul kartami tanśinćha, niźaśa ni judea yoqkiśtan thonchi judiu źoñinakaki, amkiśtan anapan ana śumanaka chïchićha. 22 Niźaśa werhnakki amiź pinsital nonś pekućha, niźaśa werhnakki śiśućha thapa qhutñik ti ew t'aqź moq'u parlićha. 23 Xalla neqhśtan ninakaki tshi thuñi śalś qaśśićha, xalla ni thuñiki ni Pawlu qhawźta qhuya tama źoñinakaki oqhchićha. Wenślaqtikiśtanpacha śeśikama, niźaśa Pawluki ninakźkiś ni Yöś irpiś wathkiśtan palxaychićha. Niźaśa nïki ni Jesusiźkiśtan kirïsqatś pekatćha, niźaśa ni Moisés lïxaru niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakaź khjirtikiśtanami. 24 Neqhśtan tshi qhaźultan źoñinakaki ni Pawluź chïta taqunaka nonźnatćha, niźaśa yaqhap źoñinakaki anapanź kiriyatćha. 25 Niźaśa ninakaki anaź śuma palt'i atatćha, neqhśtan ninakaki lewi qallantichićha. Pawluki ti taqullaqś ninakźkiś chïchićha: –Ni Espíritu Santuki ni anćhuka achchi ephnakźkiś ni Yöśkiśtan chïñi Isaías atkiśtan chïchićha, tuź khikan: 26 ‘Amki ti wathanakźkin oqhźku maśka: Ninakaki nonźkumi ana katoqchiźtaqaś khekićha; niźaśa cherźkumi ana cherchiźtaqaś khekićha. 27 Xalla ni źoñinakaki choxru quśśiśpan khekićha, niźaśa ninakaki khuñi ts'aksinakaćha niźaśa ninakakź źhukiki tsomanchićha, anapan cherśxapa niźaśa anapan nonśxapa, niźaśa ninakaki anapanź katoqasaćha wethkin qhutśxapaki; niźaśa ninakaki anaź ćhhetiñimi pekćha.’ 28 Xaśiki anćhukkiź śiśa, töxtikiśtanpacha ti Yöś liwrïñi taquki ni ana judiu źoñinakźkin thätaź khekićha, ans ni źoñinakakiź katoqakićha. 29 Pawluź ti taqu chïtikiśtan ni judiu źoñinakaki ninakpora chiyaskan oqhchićha. 30 Niźaśa ni Pawluki ni pakśuñ źelhś qhuykiś piśk wata qamchićha, xalla ni qhuykiś ni Pawluki nïźkin thappacha ni cherśñi thonñi źoñinaka qhawśñitaćha. 31 Niźaśa ni Pawluki ana qhaźkhita ni Yöś irpiś wathkiśtan maśinchićha, niźaśa ni Jesusiźkiśtan thaxnatćha ana jëkiź lhaqhta. 1 Werh Pawlutki anćhukakin tsänźkućha, werhki Jesucriśtuź manta päyinćha niźaśa nïź werh apuśtula uchchiki, niźaśa ni uj nakkiśtan saraqźku ni Yöś śuma kintunaka maśnax khititćha. 2 Niźaśa Yöśki nïźkiśtan chïñinakź atkiśtan tuki ninakaź Khjirtanakkiśpan taqu onźtqalćha. 3 Xalla ni khjirtikiśiki ni Yöś Mati Jesucriśtuźkiśtan tuź khićha; ućhun Jesús Tataki xañchichiś mathtaćha, ni Davidźkiśtan oqhñi źoñinakźkiśtan, 4 ans ni jakatattikiśtanaki aśśiś Yöś Mati khitaćha, niźaśa animunaka źkayi khisqatñićha. 5 Xalla ni Jesucriśtuź khen werhki ni apuśtul jiliri uchśtitćha, niźaśa nïź manta päñi, niźaśa thappacha ni chawkh watharan ni kirïñi źoñinakaki ni kaśtanćha. 6 Anćhukki ni Roma wathkiś źelhñinakaki ninakźtanśaqaśśa. Yöśki anćhukź pekćha, niźaśa anćhukki Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanaka thulźnax khitaćha. 7 Ni ućhum Yöś Efesios niźaśa Jesucriśtu Tataki anćhukakiśx nïź śuma qamaña niźaśa oqśñi quś onanchiźkila. 8 Werhki ima qallantikan Jesucriśtuź thükiś śapamayni anćhukakiśtan Yöśkin sparakiź khiwćha, anćhukaź Yöśkin thapa quśśiś khen niźaśa thapa qhutñi anćhukakiśtan Yöśkin thapa quśśiśśa khikan parlićha. 9 Niźaśa werhki Yöśmanta thapa quśtan pawućha, niźaśa nïź Machh śuma kintu palxayućha niźaśa Yöśki werh tirapan anćhuk khuññi śiśśa, 10 niźaśa werhki Yöśkin mayiśikanaki nïź pektakamax khila khikan mayućha, niźaśa werh cheqpachapan anćhukakin thonśñi oqhqatalla khiwćha. 11 Niźaśa werhki anćhuk cherśpan pekućha anćhukakiś Yöś tawqźtan yanapt'iś pekućha, xalla neqhśtan anćhuk tshan Yöśkin thurt'ichi quśśiś khexu; 12 xalla nuź khikuśti werhkil khiwćha ućhumnakki porapat yanapastanćha, anćhuka quśtan niźaśa wethnaka thapa quśtanami. 13 Jilanaka werhki anćhukakiś śiśqatś pekućha, werhki wakchi wilta anćhuk cherśñi oqhś pekchinćha, niźaśa anśkama tirapan wethtaki aqachanaka thensa. Weth amtaki anćhuk Yöś kirïsqatta jilanaka paxś pekatućha, xaqhnuź werhki ni ana judiu źoñinaka Yöśkin kirïsqatchiźlaxa xalla niźta irata. 14 Niźaśa werhki griego źoñinakźkiśimi ana griego źoñinakźkiśimi niźaśa śiśñi źoñinakźkiśimi ana śiśñi źoñinakźkiśimi qaxtćha; 15 xalla niźtikiśtan werhki añchal ni Yöś śuma kintunaka maśinś pekućha, niźtaśaqaś anćhukakiś ni Roma wathkiś źelhñi jilanakźkin maśinś pekućha. 16 Werhki ni Yöś śuma kintukiśtan anal aśućha, xalla ni taquki Yöś aśtanćha, niźaśa thappacha nïźkiś kirïñinakaki liwrïtaź khekićha; judiu źoñimi ana judiu źoñimi anaź phalźta. 17 Niźaśa ni Yöś śuma kintuki ućhumnakakiś thëźa xaqhnuź ni Yöś ućhumnak źkayi quśśiś khisqatćhaxa: Xalla nïki ućhum quśkiśtanćha, tukitanpacha niźaśa tukuśinskama. Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiś nuźupan khićha: “Ni źkayi quśśiś źoñiki nïź thapa quśkiśtanź źetakićha.” 18 Niźaśa Yöśki nïź źaxwa tsekta pachkiśtanź thëźa, thappacha ni ñexw źoñinakźkin niźaśa anaśuma päñi źoñinakźkiśimi, xalla ni anaśuma päñinakaki ni werar taquź t'oqhźinćha. 19 Niźaśa ni źoñinakaki Yöśkiśtan ćhhulumeqaź cherasaćha, xalla ninakaki śumapanź paxćha, Yöśpachaź ninakźkiś thëźa; 20 niźaśa ni Yöśta ana śiśta ćhhultaqiki ni pekñi źoñźkiśiki paxtaqaź khesaćha. Niźaśa ti yoqa thulźtikiśtanpacha ni Yöś aśi paxchukaćha, niźaśa nïź aśiki ana miransñiź khekićha. Xalla niźtikiśtan ni ujchiś źoñinakaki anapan pertunta khekićha. 21 Niźaśa Yöś paxźkumi, ana cheqpacha ni Yöś amtichinćhukćha niźaśa ana ni Yöśkin sparakiź khichinćhukćha. Ans anćhukki xäźka werara uśh toskara nuź pinsikanqaś ti pacha watqatchinćhukćha, xalla nuź ni anćhuka sumsu quśki ni sumchi laqhkiś eklićha. 22 Xalla ni źoñinakaki muśpa śiśñiź khïkhiyatćha, ans ninakaki sumsu źoñinakaźtaqaś khissićha; 23 Niźaśa ni źoñinakaki ni ana tikhśñi Yöś aśi turkichićha ni tikhśñi źoñiź päta yöśnakźtan, niźaśa weźlanaka, paqhpik qhxochchiś uywanaka niźaśa yoqaranpacha oqhñi uywanaka pächićha. 24 Xalla niźtikiśtan Yöśki ni ujchiś źoñinaka xaytichićha, ninakź quśkiś pinsitakama oqhtikiśtan, niźaśa ninakaki ninakpora añcha aśi pächićha. 25 Niźaśa ninakaki ni cheqpach Yöś amtikuki, ans ninakaki ni źoñiź päta yöśnakaqaś amtichićha, niźaśa ninakaki ni Yöś amtiśmayaki nïź päta ćhhultaqinakaqaś amtichićha, ni Yöśśa ućhumnak pächiki niźaśa ni Yöś wiña amtiś wakiśićha. Xalla nuźux khila. 26 Xalla niźtikiśtan Yöśki ni ana wali päñi źoñinaka ninakź quśkama päxu xaytichićha. Niźaśa ninakź mätaqźkiśtanaki anaź luktaqźtan iś pekćha ans mätaqporaź iźas pekćha; 27 xalla niźta irataśaqaś ni luktaqanakaki mätaqanakźtan iźśmi thatśićha, perśun quśkama luktaqporaź iźassa, xalla tïki añcha aśićha, niźaśa ninakź perśun xañchikiś ni Yöś kaśtikuki thonakićha ninakaź ana śuma pätikiśtan. 28 Xalla ti źoñinakaki ana Yöś paxś pektikiśtan, Yöśki ti źoñinaka ninakź quś amtakama päx khichićha, tinaka ni ana päśnaka päxu. 29 Ti źoñinakaki thapaman anawal ujnakchiśśa, iź iś, ni śumanaka ana śumkin kephśićha, xamri, niźaśa ana wali uj pächićha. Niźaśa tinakaki źoñinakźtan ćhhaxwqatñićha, źoñi konñićha, niźaśa qichasirinakaćha, źoñi q'otñinakaćha, niźaśa parlasxaranakaćha. 30 Niźaśa tinakaki ni yaqha źoñinakźkiśtan ana śuma parliñićha, niźaśa tinakaki Yöśtan moq'ućha, ana aśñićha, niźaśa ana wakiśiñi taqunaka chïchiñićha, niźaśa tinakaki mitaćha; niźaśa tinakaki ana wal ujnaka pariśqatñićha, niźaśa tinakaki ana mä eph kaśñinakaćha, 31 tinakaki ana nonś pekñićha, niźaśa perśun taqunaka ana kumliñićha, niźaśa tinakaki ana jëkhmi oqźnasaćha, niźaśa ana jëkiź oqźta khiś pekñinakaćha. 32 Anćhukki śumaź śiśśa, Yöśki ti ćhhultaqinaka päñi źoñinakaki tikhś wakiśićha khichićha; ans ti źoñinakaki tirapan niźtanaka päćha, ni yaqha źoñinaka ninaka irata pän añćhaź chipćha. 1 Xalla niźtikiśtan ćhhuluź chëchi źoñimi anaź pertunta khesaćha. Amki yaqha źoñi juchjiptaykuki perśunpacham ujkiś thxotsa, niźaśa amki ni yaqha źoñinaka päñi cherźku, niźta iratam päćhan kunamini. 2 Ans ućhumnakki śumaź śiśśa Yöśki cheqpacha werarkiśtan juchjiptayakićha, xalla ni uj päñinakaki ujchiśpan khitaź khekićha. 3 Niźaśa am ni yaqha źoñinaka juchjiptayñamki niźaśa ni yaqha źoñinaka päta irata päñamki, amki ni Yöś juchjiptayśkiśtan anapanim atipasaćha. 4 Niźaśa amki ni ana miransñi Yöś śuma oqśñi quś ćhhaxwñamćha, Yöśki añcha paśinśichśa niźaśa thewśñićha, xalla tinaka amki anam näśa niźaśa ni Yöś śuma oqśñi quś am nïźkin kirïsqatćha. 5 Ans am choxru quśśiś źoñimki niźaśa ana ni Yöśkin kirïś pekchamćha, amki perśunpacham ujnaka akhćha, xalla ni juchjiptayś thuñkiśiki Yöśpachaź am cheqpacha ujchiśamćha khekićha 6 niźaśa śapamayniźkiś pätikiśtanxama paktaź khekićha. 7 Xalla ni Yöś aśi niźaśa śumanaka qhurñiźkiśiki wiñay źeti thätaź khekićha, niźaśa ana tikhśñiź khekićha, tinakaki tirapan ni śumanaka päkan thurt'ichićha. 8 Ans ana śuma päñinakaki kaśtiktaź khekićha, niźaśa ni werar taqxapa moq'uśñinakami, niźaśa ninakaki ni ana śumanakź tukatućha. 9 Niźaśa thappacha ni ana walinaka päñi źoñinakźtaki ana wal llakinakaź watakićha niźaśa ninakaki t'aqhiśakićha, tinakaki tuki ni judiu źoñinakźkiś watakićha, niźaśa ni ana judiu źoñinakźkiśimi tinakaki watakićha. 10 Neqhśtan Yöśki thappacha ni śumanaka päñi jilanakźkiś nïź aśiź thäkićha, niźaśa ninakaki śuma qamaña thätaź khekićha, niźaśa tukkinaki ni judiu źoñinakźkiś thäkićha, niźtaśaqaś ni ana judiu źoñinakźkiśimi thätaź khekićha. 11 Xalla ni Yöśki ana źoñi phalźkuź juchjiptayćha. 12 Niźaśa thappacha ni Moisés lï ana paxźku uj pächiźlax nïki, ana ni lïxaruśaqaś thatanta khekićha; niźaśa ni Moisés lï paxkanpacha uj pächiźlax nïki, ni lï patxparu juchjiptaytaź khekićha. 13 Niźaśa ni lï nonśñinakaki Yöś tukkiś anaćha źkayi quśśiś, ans ni lï kaśñinakaćha źkayi quśśiśki cherźta khekićha. 14 Niźaśa ni ana judiu źoñinakaki Yöś lïź kaśśa, ninakaki ni lï anaź paxćha, niźaśa ninakpachaź näśa ćhhuluźlax śumanaka päś niźaśa ana śumanaka päśnakami, 15 niźaśa ninakaki ninakź qamaña niźaśa ninakź quśkiś ni lï khjirtanakaź thëźa. Niźaśa ninakź perśun quś qhanakama thëźa, niźaśa ninakź pinsitanaka ninaka ujkiś thxotźnaćhax uśh ninaka liwriyaćhaxa 16 Xalla ni juchjiptayś thuñkiśiki Yöśki ni Jesucriśtuź qharkiśtan thappacha źoñinakaź xamaśit pinsitanakami juchjiptaytaź khekićha, xalla ti weriź Yöś śuma kintu maśintakama. 17 Niźaśa amki judiu źoñimćha, niźaśa amki ni Moisés lïkiś tasñamćha, niźaśa werhki Yöśśiśtćha khikanam ayt'aśya. 18 Niźaśa amki ni Yöś śuma quś paxćha, niźaśa ni lïź am śuma päś ćhhultaqi illsqatćha. 19 Niźaśa amki ni śur źoñinaka irpatam nayqaya, niźaśa ni sumchikiś oqhlayñi źoñinakźkiś qhanchukam nayqaya; 20 amki ćhhulkiśtanam ni sumsu źoñinakźkiś thaxźnasaxo niźaśa ni upa śiśñinakźkiśim thaxźnasaya, niźaśa amtaki ni lï niźaśa ni śumanaka ana śumanaka phalś źelhćha. 21 Niźaśa amki yaqha źoñim thaxinćhax nïki, ¿qhaźtikiśtanam ana perśunpacha tshanti katoqxo? Niźaśa anaćha źoñinakźtaki khiś khikanam maśinćhax nïki, ¿qhaźtikiśtanam ampacha khiźxo? 22 Niźaśa amki anaćha źoñź mätaqźtan źelhśkim khićhax nïki, ¿qhaźtikiśtanam ampacha yaqha mätaqźtan źelhxo? Niźaśa amki ni źoñiź päta yöśnakam iñarćhax nïki, ¿qhaźtikiśtanam ni timlu ćhhultaqinaka khiźxo? 23 Niźaśa amki ni lïm ayt'aśśa, ans amki anam ni Yöś kaśśa xalla niźtikiśtan Yöśim ćhhaxwćha. 24 Xalla niźtikiśtan ni khjirtaki, tuź khićha: “Ni ana Yöś kirïchi źoñinakaki anćhukaź khen Yöś moq'uź chïćha.” 25 Xalla tïki chïtapanćha, yaqhap źoñinakaki chimpisqatźku anaź ni lïkama qamakiź nïki, ni chimpisqattaki anaź ćhhulxapami wakiśićha; ni źoñiki anapan chimpisqatchiźtaqaśśa. 26 Niźaśa ni ana chimputa źoñiki lïxarupan qamćhax nïki, ni źoñiki chimputaźtaqaś khekićha ana chimputa khenami. 27 Xalla ni lïxaru qamñi źoñiki, niźaśa nïź xañchikiś ana chimputa khenami, ni chimputa ni lï ana kaśñi źoñi juchjiptayakićha. 28 Niźaśa judiu źoñimźlax nïki, anaź xañchiź śawktanqaś khiśki, niźaśa chimputamźlax nïki, anaź xañchikiź śawktanqaś thëśki. 29 Xalla ni werar judiu źoñiki qostampachaź thëźa, niźaśa nïki chimputaźlax nïki nïź quśkiśpan źelhćha: Xalla tinakaki anaź khjirta lïkiśtanpan khesaćha, ans ućhumnaka quśkiśtan khiśtanćha, thappacha tinakaki anaź źoñiź wakisqatta khiśtanki ans Yöś wakisqatta khiśtanćha. 1 Neqhśtan, ¿ni judiu źoñźta ćhhulut wali khesaxo? ¿Niźaśa nïki chimputaśaqaś khesaź nïki ćhhulupan niźta śuma khesaxo? 2 Niźaśa Yöśki ni judiu źoñinakźkiś tuki ni Yöś śuma kintunaka thäźkichićha, xalla tïki ninakźta añcha walitaćha. 3 ¿Neqhśtan ninakźkiś ćhhulupant watakixo? Yaqhap źoñinakaki ana śumanaka pächila, ¿Yöśki ninakźtan tirapan śuma khesaya? 4 ¡Anapanź khekićha! Ans Yöśki werarkiśtanpanź wakiśqatakićha, thappacha źoñinakaki toskarameqax khila; xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Amki werara chïñamźlax uśh toskara chïñamźlax xalla nïki thappacha tantaź khekićha, neqhśtan amki werarkiśtanam ni juchjiptayśkiśiki atipasaćha.” 5 Niźaśa ućhumnaka ujnakaki ni Yöś juchjiptayśkiś Yöś źaxwaź tshanti śhiknakiź nïki, ¿ućhumnakki qhaź khekixo? ¿Yöś ućhumnak kaśtikanaki, ućhumnakki Yöśki anaź werarkiśtan kaśtikćhaź khekiya? (Xalla tïki werhqal anćhukakiś chiyućha.) 6 ¡Anapanź khekićha! Yöśki ana źkayi quśśiś khesaź nïki, ¿xaqnuźt ti yoqa juchjiptayasaxo? 7 Niźaśa weth toskar taquki, ni Yöś werar taqu tshanti aśśiś khisqatćha, ¿qhaźtikiśtan werh tshi ujchiś źoñiźtaqaś juchjiptayxo? 8 Xalla niźtikiśtan, ¿qhaźtikiśtanź ni ana śumanaka päsaxo, ni śumanaka thonaxu? Yaqhapanakaki khiñićha ućhunnakź ujkiś thxotźa werhkil thaxnuźxalla; xalla ti źoñinakaź ni kaśtikta khiś wakiśićha. 9 Xalla nïki anapanćha nuźu, ućhumnak judiu źoñinakaki ni yaqha źoñinakźkiśtan tshanti śumćhumćha, ¡xalla nïki anapanćha! Ućhumnakki judiu khiñi ana judiu khiñimi ujchiśćhumpanćha. 10 Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khićha: “¡Anapanź tshïmi źkayi quśśiś źoñi źelhćha! 11 Niźaśa anapanź jëkhmi katoqñi źoñik źelhćha; niźaśa anaź jëkhmi Yöś qhurñi źoñik źelhćha. 12 Thappacha źoñinakaki ni anaśum jikhś oqhchićha; niźaśa thappacha źoñinakaki ñexukama khissićha. ¡Niźaśa anaź jëkhmi śumanaka päñik źelhćha! ¡Anapanź tshi źoñimi źelhćha! 13 Ti źoñinakź xoraki puyi khetźtaźtaqaśśa, niźaśa ti źoñinakź laski toskaraćha, niźaśa ti źoñinakź ataki ni śqorź wininuź śhoxźinćha 14 niźtaśaqaś ti źoñinakź ataki źoñinakźtan moq'ućha, niźaśa źoñinakaź ćhhaxwćha. 15 Niźaśa tinakź qhxochaki ni lhokh thawqi muspa k'uñchhiź śathćha; 16 niźaśa tinakź qharkiśiki t'aqhiśiś, niźaśa źoñinaka aqś źelhćha, 17 niźaśa tinakaki anaź ni śuma jikhś paxćha. 18 Niźaśa tinakź quśkiśiki ni Yöś eqhs anapanź źelhćha.” 19 Niźaśa ućhumnakki thappacha ni lïkiś khjirtakiź śiśśa, ni khjirtikiśiki tuź khićha: Xalla ni lïxaru qamñiki anapanź źkayi quśśitćha khesaćha; niźaśa thappacha ti yoqkiś qamñi źoñinakaki Yöśśiź juchjiptaytaź khekićha. 20 Niźaśa anaź jëkhmi chï atasaćha, werhki ni lïxaru qamchinćha khikanaki, niźaśa Yöśki tshi źkayi quśśiś źoñiźtaqaś werh nayśtanćha khikanaki, xalla ni lïki ućhumnaka ujqaź śiśqatćha. 21 Xalla neqhśtan Yöśki ućhumnak ana ni lïźtan xaqhnuźupan źkayi quśśiś khisnasa xalla ni thëśićha, xalla tïki ni Yöśkiśtan chïñinakź lïkiśiki nuźuśaqaś khićha: 22 Ućhumnakki Jesucriśtuźkiś thapa quśtanźlax nïki, Yöśki thappacha nïźkiś kirïñinaka źkayi quśśiś khisqatćha. Yöśkiśiki anapanź phaliki źelhćha. 23 Niźaśa thappacha źoñinakaki ujćhiśkamaćha, xalla niźtikiśtan ućhumnakki Yöś aśkiśtan muspa aźkinćhumćha. 24 Ans ni Yöś Ephki añchaź ućhumnak pekćha, xalla niźtikiśtan ućhumnakkiśtan anaź ćhhul pakami mayćha, neqhśtan ućhum źkayi quśśiś khisqatćha; xalla ni Jesucriśtućha ućhum liwrïchiki. 25 Yöśki tuź khićha, Jesucriśtu nïź lhokh thawqñiź khen ujnakaki pertuntaćha. Ućhumnakki xalla tuź pertunta khiśxapaki thapa quśtanź atasaćha. Xalla nuź Yöś Ephki ućhumnak źkayi quśśiś thëś pekatćha: Niźaśa tuki ućhunnakaź uj pätanaka pertunćha, 26 Xalla ni Yöśki añcha śuma quśśiśśa. Niźaśa ni Yöśki ti xaśta źoñinakźkiś thëś pekatćha xaqhnuź ućhumnak źkayi quśśiś khisqatćhaxa xalla ninaka; niźaśa ni Yöśki źkayi quśśiśśa, niźaśa ni Jesusa kirïñinakźkiś źkayi quśśiśśaqaś khisqatćha. 27 ¿Niźaśa ni mita khïkhiñi źoñinakź quś ni Yöś tukkiś xaqhsikintaxo? ¡Xalla nïki thatantaź khekićha! ¿Qhaźtikiśtan? Ana ni lï kaśtikiśtanqaś thatanta khekićha, ans ni lï kirïtikiśtan thatantaź khekićha. 28 Xalla nuź ućhumnakki ti ch'uwachaśśa: Yöśki ućhumnak thapa quśśiś khen źkayi quśśiś khisqatćha, ana ni lï kaśtikiśtanqaś źkayi quśśiś khesaćha. 29 ¿Yöśki ni judiu źoñinakź Yöśqaśqaya? ¿Anax thapa ti chawkh wathanakź Yöś śaqaśya? ¡Nuźuchiya, Yöśki thapa ni ana judiu źoñinakź Yöśśaqaśśa, 30 niźaśa Yöśki tshiqaź źelhćha, ni Yöś ni thapa quśśiś jilanaka źkayi quśśiś khisqatakićha, anapanź phalphalakićha chimputami ana chimputami! 31 Neqhśtan, ¿ućhumnakki thapa quśtanź ni lïnaka ana wakiśiñi khisqatasaya? ¡Xalla nïki anapanź khesaćha! Ans ućhumnakki ni lïxarupanź qamla, ni lïki ućhumnaka aśiź yapśnasaćha. 1 Neqhśtan, ¿ućhumnaka achchi eph Abrahamki kanchiqaya? 2 Niźaśa Abrahamki źkayi quśśiś paxtaź khitasaź nïki, niźaśa nïź pätanakźkiśtanami, nïki ni ayt'aś wakiśtasaćha, ans ana ni Yöś tukkiśiki. 3 Niźaśa ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Abrahamki Yöś kirïchićha, xalla niźtikiśtan Yöśki ni Abraham qanchićha, niźaśa Yöśki źkayi quśśiś paxchićha.” 4 Niźaśa xaśiki yaqhapanakaki lanqźnasaź nïki, ni pakaki anaź tshi onantaźtaqaś thäsaćha, ans tshi wakiśiñiźtaqaś thäkićha. 5 Niźaśa ni ujchiś źoñi Yöśkin kiriyanaki Yöśki ni źoñi źkayi quśśiś khisqatćha, Yöśki nïź thapa quśśiś khen źkayi quśśiśśa khićha, ni Yöśta ana ćhhulu śuma pächi khenami. 6 Niźaśa Davidpachaćha chïchiki, añcha walićha ni Yöś źkayi quśśiśamćha khita źoñiki, ni źoñi Yöśta ana ćhhulu pächi khenami. 7 Davidki tuź khichićha: “¡Añcha walićha, ni Yöś pertunta źoñinakaki, niźaśa ninakź ana śuma pätanakźkiśtan pertuntaćha, niźaśa ninakź ujki ana juśhupätaź watćha! 8 ¡Añcha walićha, ni źoñinakź uj Yöśiź ana juśhupätaki!” 9 ¿Xalla ti khjirtaki ni chimputa źoñinakźkinqaś khesaya, uśh ni ana chimputa źoñinakźkin śaqaź khesaxa? Ućhumnakki khitaćha, Yöśki ni Abrahamź thapa quś tanśićha, źkayi quśśiś paxśxapa. 10 ¿Niźaśa nïki xaqhnuź paxtataya? ¿Ni Abrahamź chimpitikiśtanqaya uśh ima chimpanxa? Anaź ni chimpukan ans ima chimpikan paxtaćha. 11 Neqhśtan Abrahamki chimputaćha, xalla ni chimpuki tshi k'anaźtaqaśtaćha ni Abraham thapa quśśiś khen Yöśki ni źkayi quśśiś paxtqalćha. Xalla niźtikiśtan ni Abrahamki thappacha ni thapa quśśiś źoñinakź eph khissićha, qhaźta ana chimputa źoñinakźkiśtanami; xalla nuź Yöśki ni źoñinakami źkayi quśśiś paxćha. 12 Niźaśa Abrahamki ni chimputa źoñinakź ephśaqaśśa, ni Abraham ima chimpita khikan thapa quśśitaćha, niźaśa ućhumnakki ni oqiśaqaś oqhćha. 13 Niźaśa Yöśki Abrahamźkiś niźaśa nïźkiśtan oqhñinakźkiś taqu onśićha, ninakaki ti yoqa tshi thätapataźtaqaś tanźnax khitaćha; xalla ti taqu onźtaki anataćha ni lïxaru kumlisnax khitaki, ans ni thapa quśkiśtan juchjiptayś wataxkhitaćha. 14 Niźaśa ni pata tanśñi źoñinakaki ni lïxarupanź qamćha, neqhśtan ni thapa quśśiś khiśki ana wakiśiñiź khissa, neqhśtan ni Yöś śuma kintu onźtaki ana aśśiś khisnasaćha. 15 Niźaśa ni lïki kaśtikuź śhikćha; ans xaqhsikin ni lï ana źelhćha nïki, ni lïxapa anaź uj źelhćha. 16 Niźaśa ni Abrahamźkiś taqu onźtaki, thappacha nïźkiśtan oqhñi źoñinakaki ni taqu waqaychiśtanćha, niźaśa Yöśki ninakźkiśtan ana ćhhul pakami maychićha, ans Yöśki thappacha nïźkiś tasñinakźkiś taqu onśićha. Xalla ni taqu onźtaki anaćha ni lïxaru qamñinakźta, ans thappacha ni thapa quśśiś kirïñinakaki ni Abrahamźtaqaśśa. Xalla niźtikiśtan ni Abrahamki thappacha ućhumnaka ephź khissa, 17 xalla ni khjirtikiśiki, tuź khićha: “Werhki am wakchi chawkh watanakź eph khisqatchinćha.” Niźaśa Abrahamki ti Yöś kirïchićha, niźaśa ni Yöśśa ni tikhśi źoñinakźkiś źeti thäñiki, niźaśa nïćha ni ana źelhñi ćhhultaqinaka päñiki. 18 Niźaśa abrahamźtaki ana atchukaź khisnatćha, neqhśtan Abrahamki Yöśkin kirïźku p'eqtichi atchuka khissićha, xalla nuź Abrahamki. “Wakchi chawkh wathanakź eph khissićha”, xalla ni Yöś nïźkiś chïtakama: “Xalla tiźtaź ni amkiśtan oqhñinaka khekićha.” 19 Niźaśa ni Abrahamź thapa quśki ana ch'uñurtichićha, qhaźta tshi tshiwatha watchiś khiskanami, niźaśa ni Abrahamki Saratanpacha tikhśmayaćha ućhumnakki khikan näśnatćha, niźaśa ninakaki tshi uśhśiś khiśxapaki suti omchipantaćha. 20 Niźaśa Abrahamki anapan teqenaśśićha, niźaśa Yöś nïźkiś taqu onśiź khen anapan payśnaqchićha, ans Abrahamki tshanti thapa quśtan khissićha. Niźaśa Yöś thü aynaqchićha, 21 niźaśa Abrahamki cheqpacha ni Yöśki nïź aśtan nïźkiś taqu onźta kumlisqatakiqa khetćha. 22 Xalla niźtikiśtan Yöśki nïź quś tanchipanćha, niźaśa źkayi quśśiś paxchićha. 23 Xalla ti Yöśiź tanźtaki, anataćha ni Abrahamźkiśtan alaxa khjirtaki; 24 xalla ni khjirtikiśiki ućhumnakkiśtanśaqaś khjirtataćha. Niźaśa Yöśki ućhumnaka thapa quśśaqaś paxćha, xalla ni ućhum Jesús Tata jakatatsqatñiźkiś kiriyakiź nïki. 25 Ni Yöś Efesios ni Jesusa ućhumnaka ujkiśtan tikhźnaxu thächićha, xalla nïki ućhumnak źkayi quśśiś khexu jakatatchićha. 1 Niźaśa Yöśki ućhumnak źkayi quśśiś khisqatchićha, ućhumnakki ni Jesucriśtuź khen ni Yöśtan añcha śuma qamañchiśćhumćha. 2 Niźaśa ućhumnakki ni Criśtuź khen Yöśkin thapa quśtan makhatitaćha, niźaśa ućhumnakki nïź oqśñiź khen añchaź chipakićha ućhumnakki thurt'itapanćha, neqhśtan ućhumnakki ni Yöś thonñi aśkiś wakiśiźku añchaź chipakićha. 3 Ućhumnakki anaź tïkiśtanqaś chipakićha, ans ućhumnakki ni t'aqhiśiśkiśtanśaqaś chipakićha; niźaśa ni t'aqhiśiśki ućhumnak tshan thupi quśśiś khisqatćha ni llakinaka mutśxapa, 4 niźaśa ti thup quśki ućhumnak illśta wakiśqatćha, xalla nuź illśta wakiśiźkuki ućhunnakaltaki liwrïtaź khekićha. 5 Xalla ti ućhumnakalta śuma thonñiki anaź ućhumnak q'otćha, xalla ni Yöśśa ni Espíritu Santuź qharkiśtan ućhumnaka quś nïź oqśñi quśtan śhipźinchiki, niźaśa nïćha ućhumnakakiś thächiki. 6 Niźaśa tuki ućhunnakpacha anapantaćha liwrïsukaki, neqhśtan Criśtuki ućhumnaka ujkiśtan tikhśićha. 7 Niźaśa yaqha źoñźkiśtan tikhśki ch'amaź khesaćha. Anapan tshi źkayi quśśiś źoñźkiśtanami; kunamit yaqhap źoñiki tshi śuma päñi źoñźkiśtan tikhś pekćhani. 8 Niźaśa Yöśki ućhumnak pekkuź yanźa, qhaźta ućhumnak ujchiś khenami, niźaśa Criśtuki ućhumnaka layku tikhśićha. 9 Xaśiki Criśtuź ućhumnakkiśtan tikhźtikiśtan Yöśki ućhumnak źkayi quśśiś khisqatchićha, neqhśtan ućhumnakki ni tukuśiñi t'aqhiśiśkiśtan Criśtuź khen liwrïta khekićha. 10 Niźaśa ućhumnakki Yöśtan moq'u khikanaki, ni Yöśpachaź nïź Machh tikhźtikiśtan ućhumnakatan śumansićha, xalla niźtikiśtan ućhumnakki nïź źetchiś khen liwrïta khekićha, xaśiki ućhumnakki ni Criśtuźtan śumanstaćha. 11 Niźaśa anaćha tiqaś, ans ućhumnakki ni Jesucriśtu Tataź khen ni Yöśkiśtanź chipćha, niźaśa ućhumnakki ni Criśtuź khen Yöśtan śumans tanźtaćha. 12 Xalla nuź tshi źoñźkiśtanqaś ni uj päśki ti yoqkiś luśhśićha, niźaśa ni ujkiśtan ni tikhśki źelhćha, niźaśa thappacha źoñinakaź uj pächiź khen ni tikhśki thapatiźkiś thonchićha. 13 Niźaśa ima ni lï źelan ni uj päśki ti yoqkiśpan źelatćha; niźaśa ima ni lï źelan ni ujnakaki anaćha qanta. 14 Ans ni Adanźkiśtan Moiseskama źoñinakaź uj pätikiśtan ni tikhśki źelhchipanćha, niźaśa ti źoñinakaź päta ujnakaki anataćha ćhhul lï moq'umi ni pachaki ni lïki anaź źelatćha, niźtaśaqaś Adanki uj pächićha, niźaśa ni Adanki ni uśhka thonñi iratataćha. 15 Niźaśa ni Adanź uj pätanakaki ni Yöś ućhumnakakiś onantiźtan anaź tupi atasaćha. Niźaśa tshi źoñiź uj päñiź khen wakchi źoñinaka tikhśićha; ans ni Yöś ućhumnakakiś onanchitaki tshi źoñźkiśtanqaś ana pakśuñ onanźkitaćha, niźaśa Jesucriśtućha thapatiźkiśtan tshan paqhiki niźaśa nïki thapatiźta añcha śumaćha. 16 Niźaśa tshi źoñiź päta ujki anaź ni Yöś onanchita tupi atasaćha, niźaśa tshi ujkiśqaś ujchiśpan khitaćha; ans ni Yöś onanchitaki ni źoñiź päta ujnakkiśtan źkayi quśśiś khisqatćha. 17 Niźaśa ni tikhśki tshi źoñiź uj päñiź khen tshi pakaźtaqaś ni tikhśki źelhchipanćha, ans Jesucriśtuki ućhunnakź tanźa niźaśa ućhumnakki ni wiñay źetchiś khekićha. Niźaśa Yöśki ućhumnak pekćha, niźaśa ućhumnak tanśićha ana pakśuñ. 18 Xalla nuź ni Adanź ujki, thapa źoñinaka uj ujchiśpanćha khisqatchićha, xalla nuźuśaqaś ni Jesucriśtuź źkayi quśki thapa źoñinaka źkayi quśśiś khisqatchićha, niźaśa ninaka wiñay źetchiź khexo. 19 Niźaśa tshi źoñiź ana kaśñiź khen, wakchi źoñinakaki ujchiś khitaćha; xalla niźtaśaqaś tshi źoñi kaśku wakchi źoñinakaki źkayi quśśiś khitaź khekićha. 20 Niźaśa ni lïki ni ujnaka yapaxu thonchićha; neqhśtan ni uj päśnaka yaptikiśtanaki, Yöśki tshanti oqśñi quśśiś khissićha. 21 Xalla nuź ni ujki tikhśxapa źelhchićha, xalla niźtaśaqaś ni Yöś oqśñi quśki ućhumnak źkayi quśśiś khisqatćha niźaśa ućhunnakakiś Jesucriśtuź qharkiśtan wiñay źetiź thäćha. 1 ¿Neqhśtan ućhumnakki qhaźćhumź khekixo? ¿Ućhumnakki tirapanź uj päkiya, ni Yöś tshanti ućhumnak oqźnaxu? 2 ¡Anaź nuź khesaćha! Ućhumnakki uj päñiźkhen tikhźtaćha; ¿xaqnuźupan ućhumnakki tira ni uj päkan qamasaxo? 3 ¿Anćhukki anaź śiśqaya? Ućhumnakki wawtiskan Jesucriśtuźtan śalźkuki, nïź tikhśkiś chika khistaćha. 4 Niźaśa ućhumnakki wawtisku ni Criśtuźtan thatźtaćha, niźaśa ućhumnakki jakatatsqatta khiśxapa tikhźtaćha niźaśa tshi ew qamañkiś źethśxapa, xalla niźtaśaqaś ni Criśtuki ni Yöś aśtan jakatatsqattaćha. 5 Niźaśa ućhumnakki ni Criśtuź tikhśkiś chika khistaźlax nïki, niźtaśaqaś nïźtan chika nïź jakatatśkiś khislalla. 6 Xalla tïki qhanaćha; tuki ućhumnakki ujchiśćhumtaćha, xalla ni Criśtuź kuruśhkiś tikhźnan ućhumnakki niźtan chika tikhźtaśaqaśśa. Xaśiki ni uj päśnakaki anaź ućhumnak irpićha. 7 Xalla ni tikhśñi źoñiki, nïź ujkiśtan liwriź eklićha. 8 Niźaśa ućhumnakki Criśtuźtan tikhźtaźlax nïki, ućhumnakki Criśtuźtan qamśxapa nïźkiś tastanćha. 9 Niźaśa ućhumnakki śiśśa ni Criśtu jakatatźkuki anaź wilta tikhźnakićha. Niźaśa ni tikhśki ni Jesusiźkiś ana aśśiśśa. 10 Niźaśa Criśtuki nuź tikhźkuki ni ujnakźkiśtan tshiqaś tikhśićha; ans nuź źethkuki Yöśtaxapaź źethćha. 11 Xalla nuźuśaqaś anćhukki ni ujkiśtan tikhśiźtaqaś khekićha, niźaśa ućhumnakki Yöśtaxapaź źethćha, niźaśa ni Jesucriśtuźtan chika. 12 Niźaśa anćhukki anaź ni anćhuka tikhśñi xañchikiś tira uj päkićha, niźaśa anćhukki anaź anćhuka xañchiź pektakama oqa. 13 Niźaśa anćhukki ni anćhuka xañchi anaź ni uj päśnakkiś thäkićha, xalla nïki tshi uj päś lurañaźtaqaś khesaćha. Ans anćhukki Yöśkinź ni anćhuka quś thä, tshi źoñi tikhźku qamśxapa jakatatchiźtaqaśśa, niźaśa anćhuka xañchi Yöś źkayi luraña khiśxapa thäkićha. 14 Xalla nuź ni uj päśki anćhukakiś ana aśśiś khekićha, niźaśa anćhukki anaź ni lïxaru qamćha, ans anćhukki Yöś quśkamaź qamćha. 15 ¿Neqhśtan ćhhulutaxo? ¿Niźaśa ućhumnakki anaćha ni lïxaru qamćha khikan tiraź uj päkiya, ans Yöś quśkamaćha śaqaś khekiya? ¡Anaź nuź khesaćha! 16 Niźaśa anćhukki śumaź śiśśa, anćhuk tshi tuyñuźkiś manta päśxapa makhatasaź nïki, anćhukki ni tuyñu kaśku nïź manta päñipanź khekićha. Xalla tïki nuźupanćha, niźaśa anćhuk ni uj päśkiś kaśasaź nïki, xalla ni ujki tikhśkinpanź chhichcha, niźaśa Yöś kaśkuśti śuma qamañkiś khekićha. 17 Niźaśa tuki anćhukki ni ujź attataćha. Neqhśtan anćhukki thapa quśtan ni anćhukakiś Yöś śuma kintu thaxintanaka katoqchinćhukćha, xalla niźtikiśtan werhki Yöśkin sparakiź khiwćha. 18 Neqhśtan anćhukki ni ujź attikiśtan liwrïta khisku, ni juchjiptayś manta päśkiś luśhśinćhukćha. 19 (Werhki źoñinakźta näśukal chiyućha, niźaśa anćhukki ana thup quśśiś khikan anaź ti ćhhultaqinaka śumpacha katoqi atćha.) Xalla nuź anćhukki tukiki ni anćhuka xañchi ni ana śuma päśnakkiś thächinćhukćha, niźaśa ni anćhuka ana śum quś ana śuma päśxapa thächinćhukćha, xaśiki niźtaśaqaś anćhukki ni anćhuka xañchi ni juchjiptayś manta päśkiś thälla, xalla ni źkayi qamañchiś khiśxapaki. 20 Niźaśa anćhuk tira ni ujź atta qamkanaki, anćhukki ni Yöś juchjiptayś anaź paxatćha; 21 ¿neqhśtan anćhukki ćhhulu wali pächinćhuktaxo? Xaśiki anćhukki ni ćhhultaqinakźkiśtanź aśśa, ni ujnakaki tikhśkinpanź chhichcha. 22 Xaśiki anćhukki ni ujź attikiśtan liwrićhukćha, niźaśa anćhukki Yöś manta päśkiś luśhśinćhukćha. Xalla tinakaki añcha walićha, niźaśa śuma qamañaćha neqhśtan tukuśinskinaki wiñay źetchiś khekićha. 23 Ni tikhśki uj päta pakaćha, ans ni Yöś onanchiźkitaki wiñay źetićha ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatźtanaki. 1 Jilanaka anćhukki ni lïź paxćha, niźaśa anchukkiź śiśśa ni lïki tshi źoñiź źetanqaś wakiśićha. 2 Niźaśa tsha śalśiñ źonki näza luktaqaź źetanaki ni lïxarul qamćha; niźaśa näza luktaqaź tikhźnasaź nïki, na mätaq źonki ni luktaźxaru qamśkiśtan niźaśa ni lïkiśtan liwril khissa. 3 Niźaśa na mätaq źonki näźa luktaqaź źetanpacha yaqha luktaqźtanl śalźnasaź nïki, na źonki iźiwiril khissa, ans näza luktaqaź tikhźnasaź nïki, näki ni lïkiśtan liwril eklićha, neqhśtan na źonki yaqha luktaqźtan śalźnasaćha ana iź iś uj päźku. 4 Xalla nuźuśaqaś anćhuk weth jilanaka, ni Criśtuź tikhźtanaki anćhukki ni lïkiśtan liwriź khissa, xaśiki anćhukki Criśtuźtićhukćha, niźaśa ni Yöśśa ni Criśtu jakatatsqatchiki. Xalla niźtikiśtan ućhumnakki śumanaka päkan Yöś manta päsaćha. 5 Niźaśa ućhumnak uj päkan qamkanaki, ni lïki ućhumnaka xañchiź pektakama pinsisqatćha, xalla ni ujkiśtan ućhumnakki tshillaqaś aptaśtaćha xalla nïki tikhśa. 6 Ans anś ućhumnakki ni lïkiśtan tikhźtaćha, ni lïki ućhumnak nïźxaru qamqatatćha, neqhśtan ućhumnakki Yöś manta päśxapa liwri khistaćha niźaśa ni ew Espirituź qamañkiśimi, ans ana ni tukita lïxaru qamakićha. 7 ¿Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ni lï ujchiśśaź khekiya? ¡Anapanź nuź khesaćha! Xalla nïki anapanćha nuźu. Niźaśa werhki anapan ni uj paxchinćha ans ni lïźkhen ni uj śiśśinćha; niźaśa ni źoñinakźta śmaś anapanl paxtasaćha, ni lï anaź qhana khitasaź nïki: “Xaśiki anćhukki anapanź ćhhulumi śmaśa.” 8 Ans ni uj päśki ti śmaś qhxortipaśśićha, xalla ni uj päśki ni lï waytaśśićha xalla niźtikiśtan werhki thapa anaśum ćhhultaqinaka śmaśñi khissinćha. 9 Niźaśa werhki ima ni lï paxkanaki źetchiśtaćha, ans ni lïź thontanaki, ni uj päśki źeti qhañchićha, 10 niźaśa werhmi tikhśinćha. Xalla nuź ni wethkiś źeti thäñi lïki watchićha, ni lïki werh tikhśkin chhichchićha, 11 niźaśa ni uj päśki ni lï tanźku werh q'otchićha, niźaśa ni lïźtanpachaćha werh tikhsqatchićha. 12 Niźaśa ućhumnakki ni lï Yöśkiśtanź thonćha khićha, niźaśa nïź irpiśki añcha śuma źkayi ch'uwaćha. 13 ¿Xalla ni śuma khitaki werh tikhśkin chhichchiqaya? ¡Anapanź nuź khesaćha! Xalla ni uj päśki cheqpacha uj panćha, niźaśa ni ujki werarkiśtan thontaźuqaś werh tikhsqatchićha. Xalla nuź ni lïxaru ni anawali päśnakaki thëźta khissićha. 14 Ućhumnakki ni lï animuź śiśśa, ans werhki upa quśśiśtćha, niźaśa ni uj päśnakźkin tuytitćha. 15 Niźaśa werhki ni weriź pätanakkiśtan anal näśnućha, niźaśa werhki anal weriź pektakama pawućha, ans ni weriź ćhhaxwtal werhki pawućha. 16 Xalla ni weriź pätaki ana weriź pektaćha, xalla ni päkuki werhki ni lï śumaćha khikan paxućha. 17 Niźaśa ni weriź pätaki anaćha weth quśkama päta, ans ni wethkiś źelhñi ujź nuź werh päqatćha. 18 Niźaśa werhki śiśućha ni weth xañchikiś uj päqatñiki aś upaćha, niźaśa nïki ni śumanaka anaź tanźa; niźtami werhki ni śumanaka päś pekućha, ans werhki ni päś acha anaź źelhćha. 19 Niźaśa werhki ni śumanaka päśpekkanpacha anal pawućha, ans werhki ni ana päś pektanakal pawućha. 20 Niźaśa xaśiki ni weriź ana päś pektanaka pawućhax nïki, xalla ni päñiki anaćha werhpacha, ans ni wethkiś źelhñi ujź nuź paqatćha. 21 Niźaśa werhki näśinćha ni śumanaka päś pekkuki, ni ana śumanakaqal weriź attakama pawućha. 22 Niźaśa weth qos quśki ni Yöś lïź juśhtaśśa, 23 niźaśa weth śiśkiśpacha tshi ana munñi źelhñil nayućha: Xalla nïki ni lïź ujćha, niźaśa ni ujki wethkiśpachaćha niźaśa werh chawkhchiź źelhćha. 24 ¡Werhki añcha llakkiśtćha! ¿Ti weth xañchikiś źelhñi tikhśkiśtan jëkit werh liwriyasaxo? 25 Yöśpanqaś liwriyasaćha, werhki jëkhźkin sparakiź khiwćhaxa ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatźkiśtan Yöśkin sparakiź khiwćha. Ti źerśkinaki: Werhki ni Yöś lïkiś tas wakiśitaźuqal nayućha, ans weth upa quśkiśiki werhki ni uj päś lïkiś xañchiźxarul oquqalćha. 1 Niźaśa ni Jesucriśtuźtan chika źelhñinaka niźaśa ana ni xañchiźkama oqhñinakźtaki, ninakźkiśiki ni uj anaź thxotunta khesaćha, ans Espirituźxaruź qamakićha. 2 Xalla ni źeti thäñi Espirituź lïki, werh Jesucriśtuźkiś liwrïchićha, ni uj päś lïkiśtan niźaśa tikhśkiśtanami. 3 Niźaśa ni lïkiś xañchiź ana atchukanaka źelatćha, xalla niźtikiśtan Yöśki nïź perśun Mati kuchanźkichićha ućhum ujchiś xañchichiś irata, niźaśa nïki ućhumnaka ujkiśtan tikhźnaxu. Xalla nuź nïki ni xañchiź päta ujnakaki thatanchićha. 4 Xalla nïki ućhumnak ni lïpatxparu qamax khićha, niźaśa ućhumnakki ana xañchiź xaru qamśtanćha, ans ni Espirituźkama qamśtanćha. 5 Niźaśa ni xañchikiśtanźlax nïki, ni xañchiź ćhhultaqinakapanź pinsićha; ans ni Espirituźkiśtan khiñinakaki Espirituźkiśtanśaqaś pinsićha. 6 Niźaśa ni xañchiźkama oqhśki tikhśpanqaśśa, ans ni Espirituźkama oqhśki wiñay źetićha niźaśa śuma qamañaćha. 7 Xalla ni xañchiź pinsitanakaki Yöśxapa moq'ućha; xalla ninakaki anaź ni Yöś lïxaru qamćha niźaśa anapanź atćha. 8 Xalla niźtikiśtan ni xañchiź xaru qamñi źoñinakaki, ana Yöś pektapanź khekićha. 9 Niźaśa ućhumnakki anaź ni xañchiźxaru qamćha, ans Espirituźxaruź qamćha, niźaśa ni Yöś Espirituki ućhumnaka quśkiś qamćha. Xalla ni ana Criśtuź Espirituchiś źoñiki, anaćha ni Criśtuźta. 10 Niźaśa ni Criśtut anćhukakiś qamćhax nïki, qhaźta ni anćhuka xañchi ni ujź khen tikhźnax khitami, ni anćhuka animuki źethćha niźaśa Yöśśa ni źkayi khisqatchiki. 11 Niźaśa ni tikhśikiśtan Jesusa jakatatsqatñi Espirituki anćhukakiś qamćha, niźaśa ni tikhśikiśtan ni Criśtu jakatatsqatñiki, ućhumnaka tikhśñi xañchiśaqaś źethqatakićha nïź ućhumnakakiś qamñi Espirituźtan. 12 Jilanaka ućhumnakki ana ni xañchiźkiś qaxćhumćha, niźaśa ućhumnakki ana ni xañchiźxaru qamśxapaki. 13 Niźaśa anćhukki ni xañchiźxarupanź qamakiź nïki tikhźnakićha; niźaśa anćhukki Espirituźxaruź qamakiź nïki, ni xañchiź pektanakaź konćha, neqhśtan anćhukki źetakićha. 14 Niźaśa thappacha ni Yöś Espirituź irpitanakaki, cheqpacha Yöś matinakaćha. 15 Niźaśa anćhukki anaź tshi t'aqhiśiś animu tanśinćhukki, wilta eqhsñi khiśxapaki, ans anćhukki Yöś mati khisqatñi Espíritu tanśinćhukćha. Xalla ti Espirituźkiśtan ućhumnakki Yöś thü aynaqćha, tuź khikan: “¡Abbá! ¡Tatay!” 16 Xalla ti Espiritupachaź ućhum animuźkiś qhanakhićha, ućhumnakki Yöś matipanćha khikan. 17 Niźaśa ućhumnakki Yöś matićhumćha, niźtaśaqaś ućhumnakki ni Yöś ućhumnakakiś taqu onźta tanźnakićha, xalla nuź ućhumnakki ni Criśtuźtanź qamakićha, niźaśa ućhumnakki nïźtan chika t'aqhiśitaćha nïźtan chika nïź aśkiś qamśxapa. 18 Niźaśa ti pachkiś t'aqhiśiśnakaki anaćha ćhhulumi, ni uśhka thonñi Yöś aśtan tupasaź nïki, neqhśtan ućhumnakki wiruñ nïź cherakićha. 19 Niźaśa thappacha ti yoqkiś qamñi źoñinakaki, thappacha ućhumnak Yöś matiź khikan ana awanta theśñiź pekćha. 20 Xalla ti yoqkiś qamñi źoñinakaki nïź wiñay qamaña apt'ichićha, xalla tïki anaćha ninakź quś pektakama, ans Yöśpanćha nuź khex khichiki; niźtami ti yoq źoñinakźtaki ni uśhka thonñiki źelhćha 21 xalla ni uj päśnakźkiśtan niźaśa ni thatanta khiskiśtan ućhumnakki liwrïtaśaqaś khekićha, niźaśa ućhumnakki liwri Yöś mati khitaź khekićha ni Yöś irpiś wathkiśiki. 22 Niźaśa ućhumnakki töx thuñikama śiśśa thappacha ti yoqkiś qamñi źoñinakaki añchaź t'aqhiśi niźaśa qhawćha tsha mati läkhichiñ mätaq źoñiźtaqaś. 23 Niźaśa anal na alaxa t'aqhiśi, ans ućhumnakkiśaqaś t'aqhiśi; niźaśa ućhumnakki ni Yöś Espíritu tanźtaćha ni Espirituki ućhumnakakiś thäyi qallantiźkitaćha. Niźaśa ućhumnakki cheqpacha Yöś mati khiśxapaki añchaź thewźkan t'aqhiśi, xalla ni Yöśtanaki ućhumnaka xañchiki liwrïtaź khekićha. 24 Ućhumnakki ni thonñi aśtan liwrïtićhumćha. Niźaśa ućhumnakki ni thonñiqaź thewźla, xalla ti yoqkiś źelhñiki anaćha ni thonñi aśi, ¿niźaśa jëkit ni uśhka thonñi thewźxo? 25 Niźaśa ućhumnakki ni uśhka thonñiź thewźax nïki, ućhumnakki xalla ni imaśipanź cherćha, neqhśtan ućhumnakki añcha t'aqhiśikan niźaśa thurt'ichi quśśiś thewśtanćha. 26 Xalla niźtaśaqaś ni Espirituki ućhumnaka upa quśśiś khen yanapćha. Niźaśa ućhumnakki anaź Yöśkin xaqhnuź mayiśiślaxa ni śiśśa, ans ni Espiritupachaź ućhumnakkiśtan Yöśkin mayt'iźinćha, xalla nïkiź rokt'iźinćha, niźaśa anaź chï atasaćha. 27 Niźaśa Yöśśa śapamayniź quś phalñiki, niźaśa nïki ni Espíritu ćhhulut chïś pekćhaxa xalla nïź śiśa, xalla ni Espirituki Yöś pektakamaź rokt'iźinćha ni Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanakźtaxapa. 28 Niźaśa ućhumnakki śiśa Yöśki thappacha ni pekñinakźkiś nïź ćhhultaqinaka thäñićha, xalla ninakaki Yöś quś pektakama qhawźtaćha. 29 Niźaśa Yöś tuki paxta jilanakaki, Yöśki tukitanpacha nïź Matipan khex khichićha, xalla nïź Matiki wakchi jilanakź tukipan khex khichićha. 30 Niźaśa Yöś tukitanpacha illśtaki, xalla ni qhawśiśaqaśśa; niźaśa ni qhawźtanakaki źkayi quśśiś khisqatchićha; niźaśa ni źkayi khisqattanakźkiśiki nïź irpiś wathkiś śuma qamaña thächićha. 31 ¿Xaśiki ućhumnakki qhaźpanź khixo? ¡Niźaśa Yöśki ućhumnaka tukatuźlax nïki, anaź jëkhmi ućhumnakatan moq'u khesaćha! 32 Niźaśa Yöśki ućhunnakiź anapan anaź khichićha niźaśa ana nïź perśun Machhkiśimi, ans thappacha ućhumnaka layku tikhśkiś thächićha, ¿qhaź nïź ćhhultaqinaka ana nïź Machhśtan chika ućhumnakakiś thäsaxo? 33 ¿Jëkit ni Yöś illśta jilanaka ujchiśśa khesaxo? Yöśpanqaśśa ni juchjiptayñiki. 34 ¿Jëkhpan ninaka ujchiśśa khekixo? Ni Jesucriśtućha tikhśiki; niźaśa iyaź ni jakatatchinakaki źelhćha, niźaśa ninakaki Yöś źewqhuttan ućhumnakalta rokt'iźinkan źelhćha, 35 ¿niźaśa jëkit ni Criśtuź ućhumnak oqśñikiśtan t'aqasaxo? ¿Ni t'aqhiśiśqaya, uśh ni ch'amanakaxa, uśh ni tanśxapa qhurñinakaź khesaxa, uśh ni ćhher mach'aź khesaxa, uśh ana śkiti źelan khesaxa, uśh ni anawal llakinakaź khesaxa, uśh ni ana pinsita tikhś khesaya? 36 Xalla ni khjirtikiśiki tuź khićha: “Amiź khen werhnakki ni tikhśkin thxottitpanćha; niźaśa ninakaki ućhumnak tshi konśkin chhichta üśaźtaqaś päćha.” 37 Niźaśa ućhumnakki thapa tinakźkiśtan atipñi ulantaćha, ni ućhumnak pekñiź aśtan. 38 Niźaśa werhki quś źethchinpanćha anaź ćhhulumi ni Yöś ućhumnak pekñikiśtan t'aqasaćha: Ana ni tikhśmi, ana źetimi, ana ni anjilanakami, ana ni chawkh aśinakami, ana ni animuź aśinakami, ana ni anś khiñinakami niźaśa ana ni uśhka thonñinakami, 39 ana ni muspa tsewk khiñimi, ana ni muspa qos khiñimi, niźaśa ana xaqhsilta Yöś päta ćhhultaqkiśtanmi. ¡Ni Yöś ućhumnak pekñikiśtanaki anaź ćhhulumi t'aqasaćha, niźaśa Jesucriśtu Tataki ućhumnakakiś thëśipanćha! 1 Werhki Criśtu kirïchi źoñiźta weraral chiyućha, niźaśa anal toskara chiyućha. Niźaśa weth quśki ni Espíritu Santuź irpitaćha, xalla nïki weriź chïta werarapanćha khićha: 2 Werhki añcha chawkh llakchiśtćha, niźaśa weth quśkiśiki tirapanź tshi ujźtaqaś aqćha, 3 niźaśa werhpachal ni Criśtuźkiśtan t'aqsi ni ujkiś thxotta khiśpekućha, xalla nuź werhki ni weth jilanaka yanapi atasaćha ninakaki weth qhuy źoñinakaćha. 4 Xalla tinakaki Israelźkiśtan oqhñinakaćha, niźaśa Yöśki tinaka nïź matiźtaqaś uywichićha. Niźaśa Yöśki nïź aśtan ninakźtanpan źelhchićha, xalla ni Moisés lïmi niźaśa ni amtiśnakami niźaśa ni taqu onźtanakami Yöśśa thächiki. 5 Xalla tinakaki ućhumnaka achchi ephnakźkiśtan oqhñinakaćha; xalla ninakź xañchikiśtan Mesiaski thonchićha, xalla nïki Yöśśa thappacha ti ćhhultaqinakźkiśtan, wiñayxapa nïź thüki aynaqtapanx khila. Xalla nuźox khila. 6 Niźaśa Yöś ni Israelźkiś onźta taqunaka ana aqsix khila, ans anaćha thappacha ni Israel wathkiś qamñi źoñinakaki Israel źoñipan. 7 Niźaśa anaćha thappacha ni Abrahamźkiśtan oqhñinakaki, ans Yöś ni Abrahamźkiś khitqalćha: “Amkiśtan oqhñinakaki Isaacźkiśtanź thonakićha.” 8 Xalla tïki ućhumnakź näsqatćha anaź jëkhmi Yöś mati, ans Yöś Abrahamźkiś taqu onśñiź khen ninakaki Yöś mati khitaćha. 9 Xalla tïćha ni Yöś Abrahamźkiś taqu onźtaki: “Werhki ti thuñiran thonaćha, neqhśtan Sarki tshi machhchiś khekićha.” 10 Xalla tïki anaćha thapa. Na Rebeca pukultan machhnakaki tshi ephchiśtaćha, xalla nïki ućhumnaka achchi Isaac ephćha, 11 Yöśki Rebecakiś maśinchićha ima tinaka mathtaź khen tinakaki ana ćhhulumi pächitaćha, niźaśa śuma pän ana śuma pänmi: “Ni jilir machhki nïź laqhź manta päñiź khekićha.” 12 Xalla tinakźkiśtanaki ni khjirtikiśśaqaś tuź khićha: “Werhki Jacob añcha pekchinćha ans Esauki ćhhaxwchinćha.” 13 Xalla nuź ni Yöś quś pektakama ni illśtaki kumlissićha, niźaśa ninakaź uj pätanaka ana juśhu päźku, xalla nuź nïź pekta źoñinaka qhawźnasaćha. 14 ¿Xalla niźtikiśtan ućhumnakki Yöś ana źkayi quśśiśaź khekiya? ¡Anaź nuź khesaćha! 15 Yöśki Moiseskiś khichićha, tuź khikan: “Werhki jëkhźkiś oqśpekkul oqźnaćha, niźaśa jëkhźkiś yanapś pekkul yanapaćha.” 16 Xalla niźtikiśtan anaź źoñiź pektakama khesaćha niźaśa anaź Yöśkiśtan saraqñi źoñiź pektakamami khesaćha, ans Yöś oqśñi quśkamaź khekićha. 17 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, Yöśki ni Egiptu reyźkiś tuź khićha: “Werhćha am rey uchchintki weth aśi amkiś thëśxapa niźaśa weth thü thappacha ti yoqkiś źelhñi źoñinakźkiś maśinta khexu.” 18 Niźaśa Yöśki jëkhźkiś oqś pekkuź oqźa, niźaśa jëkhźkiś choxru quśśiś khisqatś pekćhaxa xalla nïźkiś choxru quśśiś khisqatćha. 19 Niźaśa amki wethkiś khekićha: “Niźta ujchiś khikanpacha, ¿Yöśki ćhhulkiśtan źoñźkiś ujchiśśa khesaya? Niźaśa anaź jëkhmi Yöś amtaki aqi atasaćha.” 20 Niźaśa amki, ¿jëkimta Yöśkiśtan qaxa mayśxapaxo? ¿Ni lhok maśkaki ni päñiźkiś tuź chiyasaya: “Amki qhaźtikiśtan werh tiźta pächamtaxo?” 21 Xalla ni lhok maśka päñi źoñiź xaqhnuź päś pekkumi ni lhokkiśtanki päsaćha, niźaśa ni lhokkiśtanpacha tshi ana inapampa xöxöś maśka päsaćha, niźaśa tshi maśkaki thapa źoñinakź xöxöśxapa päsaćha. 22 Niźaśa Yöśki ni ujchiś źoñinaka kaśtikśxapa niźaśa nïź aśi thëśxapa, ni kaśtikta khiś wakiśñi źoñinaka niźaśa ni ana śumkin oqhñi źoñinaka, añcha chawkh paśinśiźtan awantichićha. 23 Xalla ni orapacha Yöśki nïź chawkh aśi ućhumnakakiś paxqatś pekchićha, niźaśa nïki añcha ućhumnak oqśićha, xalla neqhśtan ućhumnak nïźkin wakiśiñi khitaćha. 24 Niźaśa Yöśki ni judiu źoñinakźkiśtan ućhumnak qhawśićha, niźaśa yaqhapanakaki ana judiu źoñinakźkiśtanśaqaś qhawźtaćha. 25 Xalla ni Oseas liwrukiśiki tuź khićha: “Xalla ni ana weth wathataźlax nïki ninakaki weth wathal thüsqataćha; xalla ni ana pekta źoñinakaki pektaź khekićha. 26 Xalla ni chïta yoqkiśpachaki tuź khichićha: ‘Anćhukki anaź weth wathćhukki’, xalla ninakaki źethñi Yöś mati khitaź khekićha.” 27 Niźaśa Isaiaski ni israelit źoñinakźkiśtan, tuź khichićha: “Ni Isrelźkiśtan oqhñi źoñinakaki tshi qot philaź taqaś meqax khila, ninakźkiśtan tshi qhaźultanqaś liwrïta khekićha, 28 niźaśa Yöś chïta taquki thappacha ti yoqkiś waxillaź kumlisnakićha.” 29 Niźaśa tuki ni Isaiaspacha tuź khikan chïtqalćha: “Niźaśa ni chawkh aśśiś Yöśki anaź ućhumnakkiśtan oqhñi ektasaź nïki, ućhumnakki anśpacha ni Sodoma Gomorra irataź pastasaćha.” 30 ¿Ućhumnakki tïźkiś qhaźkhikanź khekixo? Yöśki thapa quśśiś khen ni ana Yöś kirïchi źoñinaka źkayi quśśiś khisqatchićha, xalla ti źoñinakaki anaź ni juchjiptayś qhuratćha. 31 Ans ni israelit lï patxparu qamñi źoñinakaki, anapan liwrïsñi atchićha. 32 ¿Qhaźtikiśtan niźtaxo? Xalla ti źoñinakaki anataćha thapa quśtan, ans tinakaki tinakź quśkamaqaź pätćha. Xalla niźtikiśtan tinakaki ni “texś maśkiś texchićha” 33 Niźaśa ni khjirtikiśiki tuźśaqaś khićha: “Werhki ni Jerusalén wathkiś texchuk maśl nonźinaćha, anćhukki ni maśkiś texakićha; niźaśa ni maśkiś tasñi źoñiki, anaź aqta khekićha.” 1 Jilanaka, weth quś pektaki niźaśa weriź Yöśkin mayiśitaki ni israelit źoñinaka liwrïta khexućha. 2 Niźaśa werhki ninakź tukatul chiyasaćha, tuź khikan, ninakaki añchaź Yöś manta päś pekćha; niźaśa ninakź quś pektaki Yöś manta päśkiśtan anaź cheqpacha śiśśa. 3 Ans ni źoñinakaki, ni Yöś źoñinaka źkayi quśśiś khisqatñi anaź śiśśa, niźaśa ninakpachaź źkayitćha khićha; xalla nuź ninakaki anapan Yöś juchjiptayśkiś tassićha. 4 Niźaśa ni lïki Jesucriśtuźkama źerźa, xalla neqhśtan thappacha Jesusiźkiś kirïñi źoñinakaki thapa quśtan źkayi khisnasaćha. 5 Xalla ni lïxaru juchjiptayśkiśtan Moiseski tuź khjirchićha: “Xalla ni lïxaru qamñi źoñiki, ni lïźkhen źetakićha.” 6 Niźaśa ni quśnaka juchjiptayśkiśiki, tuź khićha: “Amki ana am quśkiś pinsa: ‘¿Jëkit tsewkta yoqa oqakexo?’ –Xalla tïki ni Criśtu ti yoqkiś śhujźkaxućha; 7 –uśh ‘¿jëkit ni sumchi laqhkin śhujźkasaxo?’ ” –Xalla tïki ni Criśtu ni tikhśi źoñinakźkiśtan tsewkta yoqa yawaxućha. 8 ¿Xalla ti chïkuki xaqhnuźt khixo?: “Ni Yöś śuma taquki am keźućha, am atkiśśa niźaśa am quśkiśśa.” Xalla ti taquki ućhumnakaź thapa quśtan maśintaćha. 9 Niźaśa amki am atźtan Jesús Tatam khićhax nïki, niźaśa am quśkiś Yöśśa jakatatsqatchim khićhax nïki, amki liwrïtam khekićha. 10 Niźaśa ni juchjiptayś tanśxapaki thapa quśtanź kirïśki, niźaśa atźtanćha ni Jesucriśtu paxśki, neqhśtan liwrïta khiśxapaki. 11 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: “Thappacha Yöśkiś kirïñinakaki, anaź aśqatta khekićha.” 12 Niźaśa Yöśtaki ni judiu źoñinakźtan ana judiu źoñinakźtan anaź phali źelhćha; niźaśa ni Yöś Tataki thapatiź Yöś Tataćha, neqhśtan nïźkiśtan mayñinakźkiśiki jilakamaź thäźkićha. 13 Niźaśa Yöś śuma kintu khjirtikiśki tuźśaqaś khićha: “Thappacha ni Yöś thü aynaqñi źoñinakaki, liwrïtaź khekićha.” 14 Ans ¿ni Yöśkiś ana kirïchinakaki, xaqhnuźt nïź thü aynaqasaxo? ¿Niźaśa ninakaki xaqhnuźupan nïźkiś kiriyakexo, ana nïźkiśtan parliñi nonźkuxo? ¿Niźaśa ninakaki ni Yöś śuma kintu ana maśiñi źelan xaqhnuźt nonźnasaxo? 15 ¿Niźaśa ninakaki anaźlax kuchanźkita nïki, xaqhnuźt ni Yöś śuma taqu maśnasaxo? Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “¡Xalla ni śuma taqu śhikku thonñi źoñinakźtaki añcha k'achhaćha!” 16 Ans anaćha thappacha źoñinakaki ni Yöś śuma kintu tanśiki. Xalla ni Isaías liwrukiśiki tuź khićha: “Tata, ¿werhnakaź ni Yöś śuma kintu maśintikiśtan, ni nonźku jëkhpan kirïchixo?” 17 Xalla nuź thapa quśśiś khiski, ni Yöś śuma kintu nonźku paqćha, niźaśa ni śuma taquki Yöśkiśtanź thonćha. 18 Ans werhki pewkźnućha: ¿Tinakaki ana ni Yöś śuma kintu nonśiqaya? ¡Tinakaki nonśipanćha! Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Xalla ni maśiñinakź xoraki thapa yoqqhutñik nonźtaćha, niźaśa thapa ni yoqa źerañinakkinami ninakź taqu irantichićha.” 19 Niźaśa werhki wiltal pewkźnućha: ¿Ni Israel wathchiś źoñinakaki ana näśix khesaya? Moisesaki tuź khikan qallantichićha: “Werhki anćhuk k'ari khisqataćha niźaśa ana Yöś kirïchi jilanakal kirïsqataćha; niźaśa werhki anćhuk yaqha ana näśñi wathźxapal źaxwqataćha.” 20 Neqhśtan Isaiaski tuź khichiśaqaśśa: “Xalla ni werh ana qhurñi źoñinakaki werhź waćhakićha; niźaśa werhki ni ana werh pewkśñi źoñinakźkiś thëźnaćha niźaśa ni ana werh pewkśñinakźkiśimi.” 21 Niźaśa ni Isaiaski ni Israel źoñinakźkiśtan chïkanaki, tuź khićha: “Werhki ni Israel ana kaśñi millk'u źoñinakźkin śapuru oqśinćha.” 1 Niźaśa werhkil pewkźnućha: ¿Yöśki nïź pekta watha ana munchix khesaya? ¡Anapanź khesaćha! Niźaśa werhpachaćha Israel źoñtki, niźaśa Abrahamźkiśtan niźaśa Benjaminź t'aqkiśtan oqinćha. 2 Niźaśa Yöśki tukitanpacha ni Israel źoñinaka nïź watha paxchićha; xaśiki Yöśki ućhumnak anaź ćhhaxwćha. Niźaśa ni Elías Yöśkiśtan chïñiź Yöśkin mayiśikan khjirtikiśiki khićha, ti Israel źoñinaka ujchiśśa khichićha, nïki tuź khićha: 3 “Tatay, amkiśtan chïñi jilanaka lijw konchićha, niźaśa amkin amtiśnaka thatanchićha; ans werh alaxaź źetchiś eklichinki, niźtaśaqaś ninakaki werh konś pekćha.” 4 Xalla neqhśtan Yöśki nïźkiś qhäśićha: “Werhki wethtaxapa towquqhalu watha źoñinaka t'aqśinćha, ti źoñinakaki ni Baal yöśkiś anapan killśićha.” 5 Xaśiki niźtaśaqaś tshi t'aqa źoñinaka eklichićha, Yöśki nïź oqśñi quśtan ninaka illśićha. 6 Xaśiki Yöśki nïź oqśñi quśtan anćhuk illśićha, ans ana anćhukaź pätikiśtan xamaki; anaź Yöś pektakama khesaź nïki, anaź śumaki źelhtasaćha. 7 ¿Neqhśtan ćhhulupan khesaxo? Xalla ni Israel źoñinakaki ninakaź pektanaka ana wathchićha, ans ni Yöś illśta źoñinakaki wathchićha. Niźaśa yaqhapanakaki choxru quśśiś khisqattaćha, 8 Ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Yöśa ni źoñinakź animu ana katoqñi khisqatchiki, töx thuñikama ti źoñinakaki niźtapanćha; niźaśa Yöśki ninakźkiś ana cherñi źhuki thächićha niźaśa ana nonśñi khuñi thächićha.” 9 Davidki niźtaśaqaś khichićha: “Ninakź phiśta päśki ćhheri lulhśki, chalax khisla, niźaśa ch'iś tanś kakunaźtaqax khisla, tinaka texaxu niźaśa tinakaki kaśtiktax khila. 10 Niźaśa ninakź źhukiki ana cherñix khisla; niźaśa ninakź taxki wiñayxapax chutunsla.” 11 Xaśiki werhki pewkźnućha: ¿Xalla ni judiu źoñinakaki ni texźku cheqpacha thxotsex khesaya? ¡Anapanź khesaćha! Ni judiu źoñinakaź ana kaśtikiśtanaki yaqha źoñinakaź ni liwrïś tanśiki, xalla ni Israel źoñinaka źaxwaxu. 12 Xalla nuź ni judiu źoñinakź textaki niźaśa ninakaź thxotstaki, thappacha ti yoq źoñinaka ti liwrïñi taqu tansqatchićha, xalla ni ana judiu źoñinakaki, ¡Yöś qharkin tanźtat khećhani! 13 Niźaśa wethtaki anćhukakiś chïś źelhćha, xalla tïki anaź judiu źoñinakźtaxapa. Yöśki werh ana judiu źoñinakźkin kuchanchićha, werhki ti lanqś añcha thapa quśtanl pekućha. 14 Niźaśa werhki wethnaka źoñinakźkiśtan anćhukatan ćhhaxwqatñil pekućha, xalla nuź ni liwrïñi taqu tanźnaxu. 15 Xalla ni judiu źoñinakaź ana munñiź khen, thappacha ti yoq źoñinakźtaki Yöśtan śumans źelhćha, ¿ni Yöś kirïchinakaki ćhhulupan ana waćhasaxo? ¡Ni tikhśi źoñinakź źetiź waćhakićha! 16 Niźaśa ni tuki khiñi źoñiki źkayi quśśiśtaźlax nïki, nïź wiruñ khiñi źoñinakaki źkayi quśśiśśaqaś khiśtanćha; niźaśa tshi muntiź śep'aki źkayiźlax nïki, ni muntiź piśnakami źkayi khiśtanćha. 17 Ni judiu źoñinakaki olivu munti irataćha, neqhśtan ninakź munti piśkkiśtan murźintaćha, xalla ni murtikiś ni k'iph munti olivuki luśhqattaćha, xalla nïki amćha. Xalla nuź amki ni olivuź śep'ichiś khissamćha niźaśa ni olivuź źetchiś khissamćha. 18 Ans amki ni judiu ana pekta źoñinakźkiśtan ana tshanti ayt'aśa. Anćhukki ni judiu źoñinakaź khen ni wiñay źeti tanśinćhukćha, ana ninakaki anćhukaź khen. 19 Anćhuk tuź khesaćha: “Werhnak ni Yöś wathkiś tanśaxapa anćhuk ana pektaźlani.” 20 Ans ninakaki ana thapa quśśiś khen murtaćha, niźaśa amki amiź thapa quśtan khen am alaxallaćha neqhśiki. Xalla niźtikiśtan amki ana ayt'aśa, ans eqhsñi quśśiś khe. 21 Niźaśa Yöśki ni judiu źoñinaka ana pertunchićha, xalla niźtaśaqaś anćhukki ana pertunta khekićha. 22 Niźaśa anćhukki ni Yöś cherźna, ni Yöśki añcha śumaćha niźaśa k'arićha. Yöśki ni uj päñi źoñinakźtan añcha k'aritaćha, ans amtanaki añcha śumataćha. Niźaśa amki nïź quś pektakama qamakićha; niźaśa amki anam ni kaśakiź nïki q'achśtaśaqam khekićha. 23 Niźaśa ni judiu źoñinakaki ninakź uj päś quś thxotakiź nïki, ninakaki wilta pertuntaź khekićha; Yöśki chawkh aśśiśśa ninaka wilta ćhhakhśxapaki. 24 Niźaśa amki am mathtikiśtanpacha k'iph munti olivumpantaćha, neqhśtan ni śuma olivus muntikiś tanqattamćha, ¡xalla niźtaśaqaś ni judiu źoñinakaki ni śuma olivus muntiź piś k'uttaźtaqaśśa, neqhśtan ninakaki wilta ninakź murta olivu muntikiś tanqattaśaqaś khesaćha! 25 Jilanaka, werhki anćhuk ti Yöś xamaśit amtital śiśñil pekućha, anćhuk ana śiśñi khïkhiyaxu: Tshi qhaźultan Israel źoñinakaź quśki choxru khissićha, ans thappacha ni ana judiu źoñinaka Yöśkin kirïśkama ninakź quśki choxru khekićha. 26 Xalla tinaka watanaki, thappacha ni Israel źoñinakaki liwrïsnakićha, ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Ni liwrïñi źoñiki Jerusalén wathkiśtanź thonakićha niźaśa ni Jacobź ujnakaź phalakićha. 27 Xalla tïki weriź ninakźtan palt'ita khekićha ni weriź ninakź uj qhañtikiśtan.” 28 Niźaśa ni judiu źoñinakźkiśiki ni Yöś śuma kintuki moq'uźtaqaśśa, anćhuk ni Yöśkin kiriyaxućha; ans Yöśki ninakź achchi ephnaka illśiź khen tirapanź ninaka pekćha. 29 Niźaśa ni Yöś onanchitaki anaź jëkhmi qhañasaćha, niźaśa nïź qhawźta źoñinakami. 30 Niźaśa tuki anćhukki ana Yöś kaśśinćhukćha, niźaśa anś ni judiu źoñinaka ana Yöś kaśñiź khen, Yöśki anćhukź oqźa. 31 Xaśiki ninakaki niźtaśaqaś ana Yöś kaśśićha, ans nïki Yöś anćhuk oqźnaxuqaśtaćha, niźaśa xaśiki ninakaśaqaś oqźnakićha. 32 Niźaśa Yöśki ninakź ujmi ućhumnaka ujmi awantichićha, xalla nïki thapatiźkiś chikata oqśxapa nuź pächićha. 33 ¡Ni Yöś źelinśnakaki añcha paqhićha, niźaśa nïź śiśnakami katoqśnakami! Niźaśa nïź amtitanakaki anaź jëkhmi qhana khesaćha, niźaśa anaź jëkhmi nïź jikhś thuksnasaćha. 34 Niźaśa “¿jëkit ni Yöś śiśnaka śiśasaxo? ¿Niźaśa jëkit Yöśkiś thaxźnasaxo? 35 ¿Jëkh tuki nïźkiś thepunta khiśxapa thächixo?” 36 Niźaśa thappacha ćhhultaqinakaki Yöśkiśtan thonćha, niźaśa nïź khen źelhćha, niźaśa ni ćhhultaqinakaki Yöśtaśaqaśśa. ¡Ućhumnakki Yöś aśi watay wataź alt'akićha! Xalla nuźox khila. 1 Niźaśa jilanaka werhki anćhuk Yöś oqśñiź khen rokt'ućha, niźaśa anćhukki perśun quś Yöśkin thälla tshi źethñi wilanaźtaqaś, niźaśa źkayi Yöś pekchuka. Xalla tïćha cheqpacha Yöśkin amtiśki. 2 Niźaśa anćhukki anaź ni anśta qamañxaru qama; ans anćhukki ni anćhuka amtiśnakaź turka xalla nuź anćhukki anćhuka qamaña turkasaćha niźaśa anćhukki Yöś amtanakaź paxasaćha, xalla nïki śumaćha niźaśa walićha niźaśa ch'uwaćha. 3 Niźaśa Yöśki nïź oqśñi quśtan wethkiś thächićha, thappacha anćhukakiś til khiwćha anćhukki anaź perśunpachkiśtan jilakama pinsa. Ans anćhukki ima ćhhuluź khen śumaź pinsa, ni Yöś anćhukaź thapa quśśiś khen onanchita patxparu. 4 Niźaśa ućhumnaka xañchiki wakchi qisqisñinakchiśśa, thappacha ni qisqisñinakaki anaź tshi xapaqaś wakiśićha, 5 Niźaśa ućhumnakki qhaźta tamami, Criśtuźtan tshi xañchichiśćhumćha niźaśa ućhumnakki porapat tshi quśśiśćhumćha tshi xañchiź qisqisñiźtaqaś. 6 Yöśki ućhumnakakiś thapamana onanchiźkichićha, nïź śapamayniźkiś thäś pektakama. Niźaśa Yöśki ućhumnakakiś nïźkiśtan chïś onanchichiźlax nïki, ućhumnaka thapa quśkiśtan xamaź chïlalla; 7 Niźaśa ućhumnakakiś yaqha źoñinakź manta päxu onanchiźkitaźlax nïki, śumapan manta päla. Niźaśa ni Yöś śuma kintu thaxinś onanchita tanśiźlax nïki, ni thaxinśkinpanx quś thäla; 8 Niźaśa ni yaqha źoñinaka p'eqintayś onanchita tanśiźlax nïki, ni źoñiki ni p'eqintayśkiśpanx quś thäla. Niźaśa ni onanñiki llanu quśtanx thäla; niźaśa ni irpiś jiliri tanśiki, nïź irpiśkiś añcha śumanakax päla; niźaśa ni t'aqhir źoñinakźkiś yanapñiki, thapa quśtanx päla. 9 Niźaśa anćhukki porapat thapa quśtanź pekasa. Niźaśa anćhukki ni ana śumanakaź ćhhaxwa, ans ni śumanakkinź quś thä. 10 Niźaśa anćhukki tshi jilaśullkaźtaqaś thapa quśtan pekasa, anćhukkama yanapaskan niźaśa anćhukpora oqsaskan. 11 Niźaśa anćhukki walxa khïkhichiź khe anaź qhena khe, niźaśa Yöś Tatźkin thapa quśtan manta pä. 12 Niźaśa anćhukalta śuma thonñiź khen kuntintuź qama; niźaśa ni t'aqhiśnaka thapa aśtanź awanta; niźaśa anapan ni Yöśkin mayiśiś apatata. 13 Niźaśa anćhuka źelinśnakźkiśtan ni Yöś kirïchi t'aqhir jilanakźkiś ona; niźaśa anćhukakiś thonśñi źoñinaka śumapanź qhawźna. 14 Niźaśa anćhuk tanśxapa qhurñi źoñinakźkiś yanapa. Niźaśa anćhukki ninakźtaxapa Yöśkiśtan mayna. 15 Niźaśa anćhukki ni kuntintu khiñi jilanakźtan chipźnakićha, niźaśa anćhukki ni qäñinakźtan chikaź qäkićha. 16 Niźaśa anćhukki porapat añcha śuma quś phiyaź qama. Anapanź mita quśśiś khe, ans anćhukki ni amu quśśiś jilanakźtan chika khisna. Niźaśa anćhukki anaź śiśñi khïkhiya. 17 Niźaśa anćhukatan moq'u päñiźkiś anaź niźta iratapacha thepunśki. Niźaśa anćhukki thapatiź tukkiś śumanakapanź thëźna. 18 Niźaśa anćhukaź attakama thapa źoñinakźtan śumapanź qama. 19 Weth q'ay jilanaka, anaź anćhukpacha moq'u tanasa, ans ni Yöś juchjiptayax khe; xalla ni Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: “Xalla tuź khićha ni Yöś Tataki wethtaćha ni juchjiptayśki niźaśa weril ninakźkiś pakaćha.” 20 “Niźaśa amtan moq'u khiñi źoñiki ćhherit eksqatćhax nïki, nïźkiś ćhheri ona; niźaśa ni źoñiki qhaśt pekćhax nïki, ni źoñźkiś qhaś ona; xalla nuź amki ni źoñź yukh aśañpanti lhokh k'ururu khisqatakićha.” 21 Niźaśa amki ni ana walinakźkiś ana atipsqata, ans amki ni ana walinaka śumźtan atipa. 1 Thappacha źoñinakaki, jiliri utt'ayta źoñinaka kaś wakiśićha. Ans anaź ana Yöś uchśta jiliriki źelhćha, ni źelhñi jilirinakaki Yöś uchśta kamaćha. 2 Xalla ni Yöśiś uchśta jiliri ana kaśñi źoñiki, ni Yöś uchśtiź moq'uź päćha. Niźaśa ni ana kaśñi źoñinakaki kaśtiktaź khekićha; 3 niźaśa ni irpiñi jilirinakaki ni śuma päñi źoñinaka anaź tsukhnasaćha, ans ni ana wali päñi źoñinakaź tsukhnakićha. ¿Amki ni jiliri ana eqhskum qamś pekya? Amki śumapan qama neqhśtan ni jiliriki am śuma źoñimćhaź khekićha, 4 Xalla ni jiliriki Yöś manta päñiśaqaśśa am layku. Niźaśa amki ana walinakam päkiź nïki, neqhśtan amki eqhstantaćha; xalla ni jiliriki anapanź inapampa nïź paqh kuchillu śhikasaćha, xalla ni jiliriki Yöś manta päñipanćha niźaśa ni ana wali päñi źoñinaka kaśtikśxapaki tuź pachaćha. 5 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki jiliri kaś wakiśićha, ana ni ana kaśtikta khiśxapaqaś, ans tshi śuma źoñiźta päśtanćha. 6 Xalla niźtikiśtan anćhukki taśaź pakćha; xalla ni jilirinakaki Yöś manta päñićha, niźaśa ninakaki neqhśipanź quś thäćha. 7 Niźaśa anćhuka qaxanakaki thappacha phxoqś wakiśićha. Niźaśa anćhukki yoqa qaxaźlax nïki, yoqźtanśaqaś phxoqa; niźaśa anćhukki taśa qaxaźlax nïki, taśaśaqaś phxoqa; niźaśa xaqhsiltiźkiś ana tsänchinćhukźlax nïki tsäna; niźaśa xaqhsiltiźkiś ana q'ächinćhukźlax nïki, ni źoñi q'ächa. 8 Niźaśa anćhukki ni porapat oqsaskiśtan, anapanź jëkhźkiśimi qaxa ekla; niźaśa ni thapa źoñ maśinaka oqśñiźlax nïki, thappacha ni lïkiś chïtanaka kumlichićha. 9 Yöś lïnakaki tuź khićha: “Ana iźiwiri khe, ana kona, ana khiźna, ana śmaśa”; xalla ti lïnakźtan niźaśa iya ni yaqha źelhñi lïnakźtan tshiqaśśa: “Amki źoñ maśinaka perśunpachkiśtaqaś oqźna.” 10 Xalla ni źoñi oqśñi źoñiki, anaź ni źoñ maśinakźta ana śuma päćha; xalla ni Yöś lïki ni źoñi oqśnakkiś thappacha kumlissa. 11 Niźaśa anćhukki ti pachkiś qamkan thappacha tinaka näśna, niźaśa ućhunnakaltaki thxaxi wathś oraki irantiźkichićha. Xalla ni ućhumnak liwrïñi taquki ni qallantiśkiśtan tshan keźućha, ni ućhunnakaź Yöś tawqkiś kirïtanaki. 12 Xalla ni wënkiź watćha, niźaśa ni maxinkiź irantiźkićha; xalla niźtikiśtan ućhumnakki ni sumchikiś päś ćhhultaqinakaź apatatćha, niźaśa ućhumnakki qhankiś khisla, niźaśa tshi śultatu nïź xwatśnakźtan wakiyaśñi irataźtaqaśśa. 13 Niźaśa ućhumnakki thuñ qhankiśtaqaś lanqźla. Niźaśa ućhumnakki anaź ni tomśnakiś oqhlayla, niźaśa ana ni likiranmi mitiśa, niźaśa ana ni anawalinakkiśimi niźaśa ana ni quśkama oqhlayśkiśimi, niźaśa ni q'iw źoñinakźtan ana parla niźaśa ni ćhhaxwqatñi źoñinakźkiśimi ana mitiśla. 14 Ans anćhukki Jesucriśtuźkiśtanź kuthźna, niźaśa anćhuka xañchiź pektakama oqa. 1 Anćhukki ni upa quśśiś jila thapa quśtan tanźna, niźaśa ni jilźtan ana chiyasa. 2 Niźaśa yaqhapanakaki thapamana lulhś pinsićha, xalla ni upa quśśiśnakaśti ch'oxñi chhañinakaqaź lulhćha. 3 Xalla ni thapamana lulhñi źoñiki, ni ana thapamana lulhñi źoñinaka ana iñarśtanćha; niźaśa ni ana thapamana lulhñi źoñiki, ni thapamana lulhñi źoñi anaśaqaś iñarśtanćha, Yöśki ninaka ana iñiśiźku tanśićha. 4 ¿Amki jëkimta, ni yaqha źoñź manta päñiźxapa chuchśxapa? Ni manta päñi źoñiki śumameqax khila uśh ana śumameqax khila, xalla nïki nïź perśun tuyñuź ćhhultaqićha. Yöś Tataki ni źoñi yanapśxapa walxa aśśiśśa, neqhśtan ni źoñiki śuma khitaź khekićha. 5 Niźaśa yaqhapanakaki tshi thuñiqaź añcha wakiśqatćha, niźaśa yaqhapanakaśti ni thuñiki tshiqaśśaź khićha. Neqhśtan śapamayni ninakaź pinsitaki cheqpacha khiśtanćha. 6 Xalla ni Yöś Tata amtiśxapa khikan tshi thuñi t'aqśñi źoñiki, ni thuñkiśpanź kumlićha. Niźaśa ni Yöś Tata amtiśxapa thapamana lulhchi źoñiki, Yöśkinpanź sparakiź khićha; xalla ni Yöś Tata amtiśxapa ana thapamana lulhñi źoñiśti, anaź lulhćha niźtaśaqaś Yöśkin sparakiź khićha. 7 Niźaśa thappacha ućhumnakkiśtan anaź perśunaltaxapa źethćha, niźaśa anaź perśunaltaxapa tikhźa. 8 Niźaśa ućhumnakki źethćhax nïki, Yöś Tatźtaxapaź źethćha; niźaśa ućhumnakki tikhźnakiź nïki, Yöś Tatźtaxapaź tikhźnakićha. Niźaśa ućhumnakki źethkanami tikhźkumi Yöś Tatźtićhumćha. 9 Criśtuki xalla nïxapa tikhźku jakatatchićha: Niźaśa Criśtuki tikhśinakź Yöśśa niźaśa źethñi źoñinakź Yöśśa. 10 ¿Qhaźtikiśtanam am jilźxapa chuchxo? ¿Niźaśa amki qhaźtikiśtanam am jila ćhhaxwxo? Thappacha ućhumnakki Yöś tukkiś thenstanćha nïź juchjiptayta khiśxapa. 11 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Yöś Tataki, tuź khićha; werhki weth źetkiśtanl taqu onźnućha, niźaśa thappacha źoñinakaki weth tukkiś killśnakićha niźaśa thappacha Yöś thü aynaqakićha.” 12 Xalla nuź ućhumnakki śapamayni ućhunnakaź pätanaka Yöśkin maśtanćha. 13 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki anapan porapat ćhhaxwqatastanćha. Ans ućhumnakki ućhumnaka jila kullakinaka ana ujkiś thxotsnax khiśtanćha, niźaśa ninakź quśmi ana upaquśhqatśtanćha. 14 Niźaśa werhkil khiwćha, ni Jesús Tatźkiś kirïchi jilanakź quśkiśiki anaź ana walinaka źelasaćha; niźaśa yaqhapanakaki tshi ćhhultaqi ana źkayićha khesaź nïki, xalla nïźtaxapaź ni ana źkayi khekićha. 15 Niźaśa amiź lulan am jilaki ćhhaxwtaźuqaś nayćhax nïki, amki anam ni źoñi oqś śiśśa. ¡Anax ni am ćhheriź khen ni Criśtu jëkiź khen tikhśita xalla ni anax qatla! 16 Niźaśa Criśtuź anćhukakiś śumanaka thätikiśtan, anaź ana śumanaka parlisqata. 17 Niźaśa ni Yöś irpiś watha luśhki, anaź ni lulhźkupan likhźkupan luśhasaćha, ans śuma qamkan niźaśa ni Espíritu Santu ućhumnakakiś onanźkitaź khen ućhumnakki kuntintu khiś wakiśićha. 18 Xalla tuź Criśtuźkin manta päñi jilaki Yöśki ni jilźtan añcha kuntintućha, niźaśa ni jilaki źoñinakaź yanźtaćha. 19 Xalla neqhśtan ućhumnakki śuma qamañaź qhurla, niźaśa śapamayniź paqś munla. 20 Niźaśa ni ćhheriź khen, Yöś päta ćhhultaqinaka ana thatna. Cheqpacha ni ćhherinakaki źkayikamaćha; xalla ni yaqha źoñi ujkiś thxotsqaś lulhśa ana waliki. 21 Niźaśa chhiświ lulhśki anaź wali khesaćha, niźaśa awarinti likhśmi anaćha wali, niźaśa am jila ujkiś thxotsqatñinaka lulhś anaź wali khesaćha. 22 Xalla ni am thapa quśki Yöś tukkiś perśunpacha waqaycha. ¡Añcha walićha ni Yöś liwrïta jilanakaki niźaśa perśunpacha ana ujkiś thxotsñinakaki! 23 Xalla ni lulhśkiśtan teqenaśñiki ujchiś khitaćha, xalla ni źoñiki anaź thapa quśtan päćha; niźaśa thappacha ana thapa quśtan pätanakaki ujćha. 1 Niźaśa ućhumnak thapa quśśiś khiñinakaki ni upa quśśiś jilanakź quś awantiśtanćha, ana ućhunkamaqaś chipś wakiśićha. 2 Niźaśa thappacha ućhumnakki ućhumnaka źoñ maśinaka chipqatś wakiśićha, niźaśa ninakźtaxapa śumanaka päś wakiśićha niźaśa śapamayniź paqś pekśtanćha. 3 Niźaśa ni Criśtuki anapan perśunpacha chipś qhurchićha, niźaśa ni Criśtuźkiśtan ni Yöś śuma kintu khjirtaki watchićha: “Amkiś ar arñi źoñź taqunakaki wethkiś thonchićha.” 4 Niźaśa tuki khjirta Yöś taqunakaki, ućhumnaka thaxinśxapa khjirtataćha, niźaśa ućhumki paśinśichś qamśxapa niźaśa ni Khjirta patxparu ućhumnakki ni uśhka thonñi tanźnasaćha. 5 Niźaśa Yöśśa ućhumnak qiśhñiki niźaśa nïćha paśinśich quśśiśki, niźaśa nïx anćhukakiśimi śuma qamaxu yanapila, xaqhnuź ni Jesucriśtu qamćhaxa xalla niźta irata, 6 thappacha ućhumnakki tshi xorchiś Yöśkin aynaqś wakiśićha, niźaśa ućhumnaka Jesucriśtu Tatź Ephźkinami. 7 Niźaśa anćhukki porapatź quśsasalla, xaqhnuź ni Criśtu anćhuk tanśiźlaxa xalla niźta irata, xalla ni Yöś wathźtaxapa. 8 Niźaśa werhkil khiwćha, ni Criśtuki ni judiu źoñinakź manta päyi thonchićha, xalla ni Yöś cheqpacha chïta thëśxapa, niźaśa ućhumnaka achchi ephnaźkiś taqu onźta kumliśxapa. 9 Niźaśa Yöś oqśñiź khen, Jesucriśtuki ni ana judiu źoñinaka Yöśkin aynaqaxuśaqaś thonchićha, xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Xalla niźtikiśtan werhki ni ana Yöś kirïchi wathanakźkiśtan am thü aynaqaćha, niźaśa am thükiś wirsunakal itsnaćha.” 10 Xalla ni yaqhikiś Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: “¡Ni Yöś kirïchi jilanakźtan, chawkh wathanakaź chipa!” 11 Niźaśa Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuźśaqaś khićha: “Chawkh wathanaka niźaśa thapa źoñinaka ¡Yöś thü aynaqakićha!” 12 Niźaśa ni Isaiaski tuź khikan khjirchiśaqaśśa: “Jus śep'aki śarakićha, xalla nïki ni chawkh wathanaka irpiśxapa źäźnakićha, neqhśtan ni wathanakaki nïźkiś tasnakićha.” 13 Yöśśa ni śuma thonñi thäñiki, niźaśa nïźkiś thapa quśśiśnakźkiś nïki śuma chipa qamś qamañax thäla, niźaśa anćhukakiś ni Espíritu Santuź aśtan ni śuma thonñinakax śhipźinla. 14 Weth q'ay jilanaka, werhki añcha kuntintutćha anćhukaź śuma khen niźaśa muspa śiśñi quśśiś khen, niźaśa anćhukki anćhukpora thaxsasinćhukpanćha; 15 ans werhki ti kartikiś qhanakama tshi qhaź ćhhultaqkiśtan khjirźkichinćha, anćhuk anapan thatźnaxu. Yöśśa nïź śuma quśtan wethkiś ti khjirax khichiki, 16 ni Jesucriśtuźkin manta pätikiśtan, niźaśa ni ana judiu źoñinakźta añcha waliśaqaśśa. Xalla ni apuśtul lanqśki ni Yöś śuma kintunaka maśinśa, xalla ni ana judiu źoñinaka Yöśta añcha walipan khexu, niźaśa ninakaki ni Espíritu Santuź źkayi khisqatta khiśtanćha. 17 Niźaśa werhki Jesucriśtuź thü aynaqś wakiśućha, niźaśa weriź Yöśkin manta pätikiśtanami, 18 niźaśa werhki anal ćhhulkiśtanami chïchïś pekućha, ans ni Criśtuź wethkiś ni ana judiu źoñinakźkin maśnakhitaqaśl maśnućha, xalla tïki tawqźtan niźaśa pätanakźtan chïźinućha, 19 niźaśa ni Yöś Espirituź aśtan chawkh chimpunaka milajrunaka thëśinćha. Xalla tuź werhki ni Criśtuź śuma kintu maśmaśñi źerśinćha, niźaśa ni Jerusalén wathkiśtan qallantichinćha thapa ni yoqqhutñi niźaśa ni Iliria yoqakama maśinchinćha. 20 Niźaśa werhki tuki ni Criśtuźkiśtan anapan nonśñi yoqaran ni Yöś śuma kintu maśinchinćha, niźaśa ni yaqha źoñinakaź thulźtikiś ana qhuyśxapa, 21 ans ni Khjirti patxparu pächinćha: “Ni Yöśkiśtan anapan kintu nonñi źoñinakaki śiśakićha; niźaśa ni Yöśkiśtan anapan nonśi źoñinakaki nïźkiśtan kintu nonakićha.” 22 Xalla tiźtikiśtan werhki anćhuk cherśñi ana thoni atchinćha, niźaśa werhki qhaźwilta anćhukakin oqhś pekaytućha. 23 Xaśiki werhki ti yoqaran weth lanqś źerśinćha, niźaśa werhki aźqa watkiśtanpacha anćhuk thonśkiśpan pekućha, 24 niźaśa werhki ni España oqhkanl anćhukakiś thonźnasaćha. Xalla nuź ućhunnakki añcha śumaź śalźnasaćha qhaźta tshi upakamallami, neqhśtan anćhukki ni weth oqhś jikhśkiś yanapt'asaćha. 25 Werhki anśiki Jerusalén wathal oqućha, ni Yöś kirïchi jilanaka yanapi. 26 Niźaśa ni Macedonia wathchiś jilanakaki niźaśa ni Acaya wathchiś jilanakami, ti jilanakaki ni Jerusalén wathchiś Yöś kirïchi t'aqhir jilanakźkin onanś amtichićha wethkiś apayśxapa. 27 Xalla nuź ninakaki ninakź quś pektakama pächićha, cheqpacha tïki nuź päśpan wakiśatćha, xalla nuź ni Yöś kirïchi judiu jilanakaki ni Yöś taqunaka ni ana judiu źoñinakźtan toxassićha, xalla niźtaśaqaś ni ana judiu źoñinakaki ni judiu źoñinakźkiś ninakź źelinś toxunśtanćha. 28 Xalla nuź werhki ti źerźku niźaśa ni ramtanaka ni jilanakźkiś thäźku, Españal thonaćha, neqhśtan nuź oqhkan anćhuk thonźkul wataćha. 29 Niźaśa weriź anćhukakin oqhtanaki thappacha ućhunnakki Criśtuź śuma kintunakźtan añcha khjusaź paqakićha, xalla tïki cheqpachapanź khekićha. 30 Jilanaka werhki ni ućhumnaka Jesucriśtu tatź thükiś niźaśa Espíritu Santuź thükiś anćhuk rokt'ućha, anćhukki wethkiśtan walxaź Yöśkin mayiśakićha. 31 Niźaśa anćhukki werh ni ana Yöś kirïchi judiu źoñinakźkiśta liwrïta khiśxapa, Yöśkin mayiśakićha, niźaśa ni weriź ni Jerusalén jilanakźkin yanapiś chhichśta śuma tanźtax khila. 32 Xalla nuź werhki Yöś pektakama anćhukakin irantiźkaki, niźaśa werhki anćhuk śumapan cheraki niźaśa anćhukatan jejźnasaćha. 33 Niźaśa ni śuma qamañchiś Yöśki thappacha anćhukatan khila. Xalla nuźux khila. 1 Wethtaki na Febe kullakakiśtan añcha śumanaka chïś źelhćha, näki ni Cencreas wathkiś ni Yöś kirïchi jilanakźkiś irpiñćha. 2 Anćhukki ta kullaki ni Yöś Tatź thükiś śumaź tanźnalla, xaqhnuź thapa quś Yöś kirïchi jilanaka päñiźlaxa xalla niźta irata, niźaśa anćhukki ta kullaka ćhhulu pekanami yanapakićha, niźaśa ta kullakiki wakchi jilanaka niźaśa wethkiśimi yanapchinćha. 3 Niźaśa anćhukki Priscilakin Aquilźkin tsänakićha, tinakaki ni Jesucriśtuź manta päśkiś wethtan chika lanqśñi maśinakaćha. 4 Tinakaki werh liwriyawk khiźku ninakź perśun źeti xos apt'ichićha, anal werhqaś sparakiź khiwćha, ans thappacha ni ana judiu Yöś kirïchi jilanakami sparakiźśaqaś khićha. 5 Niźaśa anćhukki ni Prisca niźaśa Aquilź qhuykiś Yöś kirïchi akhsñi jilanakźkin tsänakićha. Niźaśa anćhukki ni weth q'ay maśi Epéneto tsänakićha, xalla nïki ni Asia yoqkiśiki nïpanćha tuki Yöśkin kirïchiki. 6 Niźaśa anćhukki Mariyakin tsänakićha, ta Marïki anćhukaltaxapa añcha lanqśinćha. 7 Niźaśa anćhukki weth qhuy źoñinaka Andrónico niźaśa Junias tsänakićha, tinakaki wethtan chika karsilkiś źelhchi maśinakaćha; niźaśa tinakaki ni apuśtulanakźkiś añcha q'ayaćha, niźaśa tinakaki weth tuki Yöśkin kirïchićha. 8 Niźaśa Ampliatuźkin tsänźinakićha, xalla nïki Yöś kirïchi weth q'ay maśićha. 9 Niźaśa anćhukki Urbano, weth q'ay jila Estaquis tsänakićha, tinakaki Criśtuźtaxapa wethtan chika lanqśñinakaćha. 10 Niźaśa anćhukki Apeles tsänakićha, xalla ti jilaki Criśtuźkiś thapa quśśiś khen wakchi llakinaka watchićha; niźaśa ni Aristobuluź qhuy źoñinakami tsänakićha. 11 Niźaśa anćhukki weth wathchiź jila Herodión tsänakićha, niźaśa Yöś Tatźkiś kirïchi ni Narcis qhuy źoñinakami. 12 Niźaśa anćhukki Trifenakiś niźaśa Trifosakiś tsänakićha, ti kullakinakaki Yöś Tatź manta päyinćha; niźaśa ućhumnaka kullaki Pérside tsänakićha ta kullakiki Yöś Tatź lanqśkiś añcha manta pächinćha. 13 Niźaśa anćhukki Rufoźkiś tsänakićha, xalla tïki añcha śuma Yöś kirïchi jilacha, niźaśa nïź mäkiśimi ta mäki weth mäźtaqaśtaćha. 14 Niźaśa anćhukki Asincrituźkiś, Flegontiźkiś, Hermeskiś, Patrobaskiś, Hermaskiś, niźaśa ninakźtan chika khiñi jilanakami tsänakićha. 15 Niźaśa anćhukki Filologuźkiś, Juliakiś, Nereuźkiś, niźaśa nïź kullakakiś, niźaśa Olimpaskiś, niźaśa thappacha ninakźtan khiñi thapa quśśiś jilanakźkiśimi tsänakićha. 16 Niźaśa anćhukki porapatź tshi źkayi chhulśtan tsanasakićha. Niźaśa thappacha Yöś kirïchi jilanaka anćhukakin tsänźkićha. 17 Jilanaka werhki anćhuk rokt'ućha, anćhukki ni phali khïkhiñi źoñinaka niźaśa aqacha päyñi źoñinaka nayakićha, xalla tinakaki anćhukaź thaxintiź moq'uź khesaćha. Neqhśtan anćhukki ni źoñinakźkiśtan saraqa, 18 xalla ninakaki anaź ućhum Criśtu Tatźkiś manta päćha, ans ninakaki ninakź quś kamaź päćha, niźaśa ninakź añcha k'achha niźaśa śuma tawqźtan ni llanu quśśiś źoñinaka millk'untiñićha. 19 Niźaśa thapa źoñinakaź anćhuk k'uñchi śiśśa. Werhki ni anćhukaź niźta khen añchal chipućha, niźaśa anćhukki śuma päś śiśnakal thëśñi pekućha, ans ana ni ana śumanaka päśxapaki; 20 xalla nuź ni śuma qamañchiś Yöśki ni Saxra anćhuka qhxochkiś ñeqźnakićha. Niźaśa ućhumnaka Jesús Tataki nïź oqś anćhukakiś thäla. 21 Niźaśa Timoteoki anćhukakin tsänźkićha, ti jilaki weth lanqśñi maśićha; niźtaśaqaś Luciomi, Jasonmi, Sosipatromi tsänźkićha, tinakaki weth wathchiś jilanakaćha. 22 Niźaśa werh Terciutki ti kartal khjirźkućha, niźaśa anćhukakin Yöś Tatź thükiś tsänźkućha. 23 Niźaśa anćhukakin Gayuki tsänźkićha. Werhki ni Gayuź qhuykiś qhawźtitćha, ti jilaki thapa Yöś kirïchi jilanakaź irpićha. Niźtaśaqaś anćhukakin Erastuki tsänźkićha, xalla ti jilaki chawkh wathź päś śhoxñićha, niźaśa anćhukakin Cuartu jilami tsänźkićha. 24 Xalla ni ućhumnaka Jesucriśtuź oqśki thappacha ućhumnakatanx khila. Xalla nuźox khila. 25 Yöśkinź alt'ila, xalla ni Yöś anćhuk thup quśśiś khisqatasaćha ni weriź Criśtuźkiśtan anćhukakiś ni Yöś śuma kintunaka thaxintapatxaru. Xalla tïki Yöś xamaśit amtita patxparućha, xalla ti amtaki ima ti yoqa thulźkan śhoxta źelatćha, 26 xaśiki ućhumnakki ni Yöśkiśtan chïñiź khjirtikiśtan paxtaćha, xalla ni wiñaya źethñi Yöś kuchanźkitaxarućha. Xalla ti Yöś xamaśit amtitaki thappacha chawkh wathanakźkiś śiśqattaćha ni źoñinaka nïźkiś kiriyaxu niźaśa ni kaśaxu. 27 ¡Ućhumnakki Jesucriśtuź thükiś ni śinta śiśñi Yöśkinź amtila, niźaśa nïź aśiki wiñayxapax khila! Xalla nuźox khila. 1 Pawluki Yöś quś pektakama Criśtu Jesús apuśtulaćha Sóstenes jilźtan chika tsänźkućha, 2 xalla ni Corinto wathkiś qamñi Yöśkin kirïchi jilanakźkin, xalla ni Criśtu Jesusaź khen anćhukki źkayi khissinćhukćha, niźaśa anćhukki nïź źkayi watha thulśñi khitićhukćha, thappacha ni thapa yoqaran ni Jesucriśtu Tatź thü aynaqñinakźtan; xalla nïki ućhumnaka Tataćha niźaśa ni źkayi źoñinakźtami. 3 Xalla ni ućhumnaka Yöś Ephki niźaśa Jesucriśtu Tatami, anćhukakiś śuma quś thäźkila niźaśa nïź śuma qamañami. 4 Werhki irapan werht Yöśkin anćhukalta sparakiź khinćha, niźaśa ni Yöś Ephki añcha śumkiśtan anćhukalta Jesucriśtu thächićha. 5 Xalla ni Yöśki ni Jesucriśtuźkiśtan anćhukakiś thappacha ni Yöś taqunaka katoqśxapa yanapchićha, 6 Xaśiki Jesucriśtuźkiśtan anćhukakiś ni Yöś śuma kintunakaki thurt'ichićha. 7 Xalla niźtikiśtan ni Yöś thäta aśinakaki anapanź miransnakićha, xalla ni Jesucriśtu Tata thonśkamaki. 8 Niźaśa Yöś anćhuk tukuśinskama thurt'ichi ćhhelhnakićha, xalla ni Jesusaź thontan ana jëkhmi nïź moq'u chï atasaćha. Jesucriśtu Jiliripacha anćhukakiś thurt'iñi quśśiś khisqatakićha nïź thonś thuñikama. Thurt'iñi quśśiś thewźnan Jesucriśtu Jiliriź thonś thuñkiśiki anćhuka moq'u anaź jëkhmi qhaź khesaćha. Yöśki anćhuka ujnaka Jesucriśtuź khen pertunchićha. 9 Niźaśa Yöśki nïź taqu onźtanaka kumliñipanćha, xalla nïćha ućhum nïź Machh Jesucriśtu Tatźtan chika ućhumnak qamax khichiki. 10 Jilanaka, Jesucriśtu Tatź thükiś anćhuk rokt'ućha, thappacha anćhukakiśtan anax phali chïñi źelhla, thappacha waliź khiñikamax khila. Niźaśa anćhukki śuma chikaź qama śuma amaytaśkan niźaśa tshi quśśiś. 11 Jilanaka xalla til anćhukakiś khiwćha, ans werhki ni Cloe qhuy źoñinakźkiśtan śiśśinćha, anćhukkama phali chiyasinćhukqalala. 12 Niźaśa werhki anćhukakiś chïśl pekućha, anćhukakiśtan tshi qhaźultan thurt'iñinćhukź khila, tuź khikan: “Werhki Pawlu apśniñćha”; yaqhapanakaki tuź khiqalala: “Werhki Apolo apśniñćha”; yaqhapanakaśti tuźuśaqaś khiqalala: “Werhki Cefas apśniñćha”; niźaśa yaqhapanakaki tuź khiqalala: “Werhki Criśtu apśniñćha.” 13 ¿Criśtuki t'aqsi qhaźtataxo? Niźaśa werhki anaćha kuruśhkiś ch'awkta tikhśin anćhuk liwrïśxapaki, ¿uśh anćhukki Pawluź thükiś wawtissinćhukxa? 14 ¡Werhki waliśat anćhukakiśtan xaqhsiltami ana wawtistućhani, xalla niźtikiśtan werhki Yöśkin sparakiź khiwćha, ans Crispuźtan Gayuźtanqaś wawtissinćha! 15 Xalla niźtikiśtan anaź jëkhmi weth thükiś wawtissinćha khesaćha. 16 Niźaśa werhki ni Estéfanas qhuy źoñinaka wawtissinćha, iya wawtistaki anal khuñućha, 17 Niźaśa Criśtuki ana werh wawtisax khichićha, ans ni Yöś śuma kintunaka maśnax khitaćha, niźaśa werhki anaź mit taqunakźtan maśnax khitaki, ana ni Criśtu kuruśhkiś tikhźta inaru khexu. 18 Xalla ni ana walqhutñi oqhñi źoñinakźkiśiki, ni Criśtuź kuruśhkiś tikhźta taquki sumsu taqunakaźtaqaś nayćha; ans ti taquki Yöś aśśiśśa, xalla ni liwrïñi jikhśkin oqhñinakźtaki. 19 Xalla ni khjirtaki, tuź khićha: “Werhki ni śiśñi źoñinakź śiśnaka qhañaćha, niźaśa ni śiśñi źoñinakź śiśtanakakix qatla.” 20 ¿Xaqhsikin ni śiśñi źoñixo? ¿Niźaśa xaqsikin ni lï ut'ayñixo? ¿Xaqhsikin ni xaśta ćhhultaqinakkiśtan chïñixo? ¡Yöśki ti yoqkiś źelhñi źoñinakź śiśnaka sumsu tukqatchićha! 21 Niźaśa ti yoq źoñinakaki ni Yöś paxśxapaki ana ninakź śiśnaka ussićha, ans ni Yöśśa nïź śiśnaka thëśiki, niźaśa Yöśki nïźkiś kirïñinakźxapa añcha chipchićha, niźaśa thapa quśtan nïź taqu maśiñi źoñinaka liwrïś pekchićha. 22 Niźaśa ni judiu źoñinakaki chimpunakaqaś niźaśa milajrunakaqaś cherś pekćha, ans ni griego źoñinakaśti śiśnakaź qhurćha; 23 Ans werhnakki tshi kuruśhkiś ch'awkta Mesiaskiśtan maśnućha. Xalla ti ni judiu źoñinakaki ćhhaxwtaźuqaź nayćha, niźaśa ni ana judiu źoñinakaki sumsu taqunakaźtaqaś nayćha; 24 Niźaśa ni Yöśki, judiu khiñinakami griego khiñinakamiź qhawźtaćha, xalla ti Mesiassa Yöś aśśiśki niźaśa ni śiśśiśki. 25 Xalla ni Yöśkiś ni sumsu taqunakaki, ni źoñinakź śiśnakźkiśtan tshan śiśnakaćha; niźaśa ni Yöśkiś aś upaźtaqaś khesaź nïki, ans ni Yöś aśiki ni źoñinakź aśkiśtan tshan aśićha. 26 Jilanaka, ni Yöś anćhuk qhawźta khuñśna, niźaśa anćhukakiśtan tshi qhaźultanqaśśa ni źoñinakź śiśnakchiśki, niźaśa anćhukakiśtan tshi qhaźultanqaśśa jilir achchiśki, niźaśa anćhukakiśtan tshi qhaźultanqaśśa ni źelinchiś źoñinakźtan khiñiki. 27 Ans ni Yöśki ti yoq sumsunaka illśićha ni śiśñi źoñinaka aśqatśxapa; niźaśa Yöśki ni aś upanaka illśićha ni thup quśśiś źoñinaka aśqatśxapa. 28 Niźaśa Yöśki ti yoqkiś ćhhaxwta niźaśa ana wakiśiñi źoñinaka illśićha, xalla niwkhtanaki ni ana wakiśiñi źoñinakaki, ni walxa wakiśiñi źoñinaka thatanśxapaćha. 29 Xalla niźtikiśtan ni Yöś tukkiśiki anaź jëkhmi mita khesaćha. 30 Niźaśa ućhumnakki Yöś khenź ni Criśtu Jesustanaki, niźaśa ni Criśtućha ućhumnakakiś śiś thäxkhitaki, niźaśa nïćha ućhumnakakiś źkayi quś thäñiki, niźaśa nïćha ućhumnak juchjiptayñiki niźaśa nïćha ućhumnak liwrïñiki. 31 Xalla niźtikiśtan khjirta Yöś śuma kintu tuź khićha: “Xaqhsilta źoñit śiśñi khïkhićhax nïki, xalla ni źoñiki Yöś taqunakkiśtan śiśñi khïkhila.” 1 Jilanaka, weriź anćhukakin ni Yöś xamaśit amtitanaka palxayi oqhtaki, werhki anćhukakiś ana ni chawkh taqunakźtan palxaychinćha niźaśa ana ni śiś taqunakźtanami. 2 Niźaśa werhki anćhukatan khikanaki, ana yaqha ćhhultaqinakźkiśtan śiś pekchinćha, ans ni kuruśhkiś ch'awkta Jesucriśtuźkiśtanqaś śiś pekchinćha. 3 Niźaśa werhki anćhukakiś aś upa niźaśa muspa eqhskan thonchinćha. 4 Neqhśtan werhki anćhukakiś palxaykan niźaśa anćhukakiś maśinkan, ni śiś taqunakźtan ana palxaychinćha. Ans werhki anćhuk ni Yöś Espirituź aśtan iyawkhisqatchinćha, 5 xalla ni anćhukaź thapa quśtan kirïtaki, anaź ni źoñinakź śiśnakźkiśtan thonćha, ans Yöśkiśtanź thonćha. 6 Niźaśa ni Yöś śiśnaka, wathchi jilanakźtan werhnakki ni śiśnakźkiśtan parlasaćha. Ans ti śiśnakaki anaź ti yoq źoñinakź śiśnaka niźaśa anaź ni irpiñi jilirinakź śiśnakami, xalla ti yoq śiśnakź aśiki waxillaź qatćha. 7 Xalla tïki ni Yöś xamaśit śiśnakźkiśtanź chïćha, xalla ti taqunakaki ni Yöś amtitapanćha ima ti yoqa thulźtikiśtanpacha, xalla ni Yöśki ućhumnakakiś maśinś pekchićha ućhumnak nïź chawkh aśi waqaychiśxapa. 8 Xalla ni anśta irpiñi jilirinakaki tinaka ana katoqchićha, Ans ti jilirinakaki nïź katoqtasaź nïki, anaź ni Jesusa kuruśhkiś ch'awktasaćha, niźaśa ni Jesusaki ti źetkiśtan tuyñućha. 9 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Yöśki ni pekñinakźta śumanaka thakśinchićha niźaśa ana jëkiź cherta ćhhultaqi, niźaśa ana jëkiź nonźta ćhhultaqinaka, niźaśa anapan pinsita.” 10 Xalla ti ćhhultaqinakźkiśtan Yöśki nïź Espirutuźkiśtan ućhumnakakiś śiśqatchićha, niźaśa ni Espirituki thappachaź phalźa, niźaśa ni Yöś xamaśit qosta ćhhultaqinakami. 11 ¿Niźaśa jëkh źoñit tshi źoñź quśkiś pinsita śiśasaxo? Ans ni źoñź qhuyl źelhñi animuqaź nïki śiśśa. Xalla niźtaśaqaś ni Yöś Espirituki śiśśa ni Yöśkiś źelhñinakaki. 12 Niźaśa ućhumnakki anaź ti yoq animu tanźtaki, ans ni Yöśkiśtan thonñi Espíritu tanźtaćha, xalla ni Yöś ćhhultaqinaka katoqśxapaki niźaśa nïź śuma quśtan ućhumnakakiś thächiki. 13 Niźaśa ućhumnakki ti ćhhultaqinakźkiśtan parlitaćha, ni Yöś Espirituki nïź taqunakźtan ućhumnakakiś thaxinchiki, niźaśa ućhunnakaź katoqta śiśnakźkiśtan ana parlitaćha. Xalla nuź ni Espirituki ućhumnakakiś thaxźkichićha, ućhum animuki śuma katoqaxu. 14 Niźaśa xaqhsilta źoñi ana animuchiślax nïki, ni Yöś Espirituź ćhhultaqinaka anaź tanś pekćha, xalla ni źoñźtaki ana wakiśiñićha. Niźaśa ni źoñiki anapanź katoqasaćha, xalla ti ćhhultaqinakaki animunakaź phalakićha. 15 Niźaśa ni Yöś Espirituchiś źoñiki thapa ćhhultaqinakaź juchjiptayasaćha, ans ni źoñiki anaź jëkhmi ni juchjiptayasaćha. 16 Niźaśa ni Yöś śuma kintu khjirtaki, tuź khićha: “¿Jëkit ni Yöś Tatź pinsiś śiśxo? ¿Jëkit ni thaxnasaxo?” Ans ućhumnakki Criśtuź pinsamintuchiśćhumćha. 1 Neqhśtan Jilanaka, werhki anćhukakiś anal tshi Yöś jikhśkiś paqchi źoñiźtaqaś palxayźkasaćha, ans tshi upa aśśiś źoñiźtaqaś niźaśa tshi uśhaźtaqaś ni Criśtuź ćhhultaqkiśtan anchukakiś palxaychinćha. 2 Niźaśa werhki anćhukakiś tshi phaśil taqullanakźtan thaxinchinćha, tshi lichi ichñi wawaźtaqaś, xalla ni wawźkiśiki ćhherkiśtanaki lichi thäśa, niźaśa anćhukki imaśipan ni ch'am ćhheri phalźa. ¡Niźaśa anśiki anćhukki anapanź irpi atasaćha, 3 niźaśa anćhukki iya aś up źoñinakćhukpanćha! Ni anćhukakiś tira ni ćhhaxwqatś niźaśa ni iñiśiśnaka źelan, xalla niźtikiśtan anćhukki aś upaźtaqaśśa, niźaśa anćhukki źoñinakź amtakamaqaś päćha. 4 Niźaśa anćhukakiśtan tuź khiñinakaki: “Werhki Pawlu apśniñćha”, yaqhapanakaśti tuź khićha: “Werhki Apolo apśniñćha”, xalla nuź chïkuśti anćhukki cheqpacha źoñinakź amta waqaychićha. 5 Cheqpachkiśiki, ¿ćhhulut ni Apolu, niźaśa ćhhulut ni Pawluxo? Werhnakki Yöś manta päñi źoñinaktqaśśa, anćhukki wethnakakiśtan Yöśkin quśśiś khissinćhukćha. Śapamayni wethnakakiśtan ni Yöś Tataź tupźinta lanqś lanqśinćha: 6 Niźaśa werhki ćhhakhchinćha, ni Apoloki xawiychićha, ans ni Yöśśa ni ćhhakhtanaka paqqatchiki. 7 Neqhśtan ni ćhhakhñimi niźaśa ni xawiyñimi anaź ćhhulumi, ans Yöśśa cheqanaki, xalla ni Yöśśa thappacha ni ćhhakhtanaka paqqatñiki. 8 Niźaśa ni ćhhakhñimi niźaśa xawiyñimi tshiqaśśa, neqhśtan Yöśki śapamayni ninakź lanqźti xamaź pakakićha. 9 Niźaśa werhnakki Yöśta lanqśñi maśinaktćha, anćhukśti ćhhakhti qallpićhukćha, niźaśa anćhukki Yöśta wakiśiñi chukźtaźtaqaśśa. 10 Niźaśa werhki tshi qhuya pirqiñi źoñiźtaqaśtćha, Yöśśa nïź śuma quśtan wethkiś thaxźkichiki tshi śuylu thulźnaxu, niźaśa yaqhapanakaki nïź juntuñź pirqićha. Xalla ni pirqiñinakaki śapamayni nïź pirqiś cherśtanćha, 11 niźaśa anaź jëkh źoñimi yaqha śuylu thulźnasaćha, xalla ni thulźta śuyluź juntuñaki; xalla ni śuyluki Jesucriśtućha. 12 Xalla ti śuylukiśiki, tshïkiź qhuyasaćha qorźtan, päśtan, k'achha maśnakźtan, niźaśa tuñinakźtan, phithźtan niźaśa choxśanakźtan; 13 xalla ni śapamayniź lanqźtaki ni juyśu thuñkiśiki qhanakamaź cherakićha; xalla ni thuñkiśiki Jesusaki ujźtanź thonakićha, niźaśa ni ujź ni śapamayniź lanqźtanaka yanźnakićha. 14 Niźaśa xaqhsilta źoñiź qhuytat thupi khećhax nïki, ni źoñiki pakaź tanźnakićha; 15 niźaśa xaqhsilta źoñiź qhuytat ujsnaćhax nïki, ni źoñiki nïź lanqźtaź apt'akićha, niźaśa ni źoñi tshi ujkiśtan atipñiźtaqaś ni źoñiki liwrïsnakićha. 16 ¿Niźaśa anćhukki anapaź śiśqhaźtataxo, anćhukki Yöś timlućhukćha, niźaśa ni Yöś Espirituki anćhukakiś qamćhaqaya? 17 Niźaśa xaqhsilta źoñimiź ni Yöś timlunaka palasaź nïki, Yöśki ni palhñi źoñiśaqaś palakićha, xalla ni Yöś timluki źkayićha, niźaśa anćhukpachaćha ni Yöś timluki. 18 Niźaśa anćhukakiśtan anax jëkhmi millk'untila: Niźaśa anćhukakiśtan ti źoñinakź śiśnakźkiśtan śiśñit khïkhićhax nïki, xalla nïki tshi ana śiśñiźtaqaś khisla, xalla nuź nïki cheqpacha śiśñi khisnasaćha. 19 Xalla ti yoq śiśnakaki Yöśkiśiki ana wakiśiñi taqunakaćha. Niźaśa cheqpacha khjirtaki, tuź khićha: “Yöśki ni śiśñi źoñinaka perśun chalkiś thxotsqatakićha, tinakaź millk'untiś pekanaki.” 20 Niźtaśaqaś khjirtaćha: “Yöśki śiśśa ni śiśñi źoñinakaź pinsitanakaki sumsuź taqunakaćha.” 21 Xalla niźtikiśtan ana jëkh źoñimi ti źoñinakaź pinsitikiś mita khïkhiyasaćha; thappacha ti ćhhultaqinakaki anćhukaltaćha: 22 Niźaśa ni Pawlumi, Apolumi, Cefasmi, niźaśa ti yoqami, niźaśa ti źetimi, ni tikhśmi, niźaśa anś khiñimi niźaśa ni uśhka thonñimi; thappacha tinakaki anćhukaltaćha, 23 niźaśa anćhukki Criśtuźtaćha, niźaśa ni Criśtuki Yöśtaćha. 1 Anćhukki werhnak Criśtu yanapiñiźtaqaś nayśtanćha, niźaśa nïź xamaśit amtitanaka thaxinśxapaki. 2 Xaśiki ni Yöś kirïchi jilanaka irpiñiź peksa, xalla ninakaki śapamyni śuma quśśiś khiśtanćha. 3 Niźaśa anćhuk werh juchjiptayasaź nïki niźaśa ti yoqkiś juchjiptayñi jilirinakami anal juśhu pawućha. Niźaśa anal werhpachami juchjiptayućha. 4 Niźaśa werhki anal ana śumanaka päta khuñućha, xalla nuź khikuki werhki anaćha ujkiśtan liwritki. Yöśpanqaź werh juchjiptayasaćha. 5 Xalla niźtikiśtan anćhukki ima ni thuñiź irantiźkan anaź juchjiptaya; niźaśa anćhukki thewźna ni Tataki thonźku ni qhankinź jesakićha añś ni sumchikiś khiñinakaki, niźaśa śapamayniź quśkiś pinsitanaka paxśxapa. Xalla neqhśtan Yöśki śapamayniźkiś wakiśiñi śumanakaź thäkićha. 6 Jilanaka, werhki ti ćhhultaqinakźkiśtan anćhukakiś wakiśiñixapal palxayućha, niźaśa ni Apolo niźaśa werhpacha tshi näśqatś taquźtaqaśśa. Anćhukki wethnakakiśtan ti näśqatś taqunakźkiśtan katoqaxu chiyućha, niźaśa ni khjirtikiśtan ana tshiqhutñi qhxeśaxu, niźaśa ana jëkh źoñimi mita khexu, niźaśa ana ti źoñi walićha khikan oqhlayaxu. 7 Niźaśa, ¿jëkit anćhukakiś ni yaqha źoñinakźkiśtan śuma źoñimćha khexo? ¿Yöśki ćhhulu amkiś ana thächitaxo? Niźaśa ni Yöśki amkiś thächiźlax nïki, ¿qhaźtikiśtanam amki perśunpacha katuśichiźtaqaś chïxo? 8 Niźaśa anćhukki źelinchiś źoñinakćhukćha, niźaśa anćhukki ćhhulu päśpekkuź päsaćha, niźaśa anćhukki tshi irpiñiźtaqaś ana wethnakaź yanapta khiśpekćha. ¡Xanqaź anćhukki cheqpacha irpiñi jiliri kheki, neqhśtan werhnakki anćhuka irpiśkiś wakiśiñiśaqaś kheki! 9 Ans werhnak apuśtulanaka Yöśki werhnak wirkin uchchiźtaqaś nayućha, tshi ujchiś źoñi konś khitaźtaqaś. Werhnakki ti yoq źoñinakaź cheqźta khiskiś thonchinćha, ni anjilanakźkiś niźaśa ti źoñinakźkiśimi. 10 Niźaśa werhnakki Criśtuź khen sumsuźtaqaś naytaćha; niźaśa anćhukśti Criśtuź oqśñiź khen muspa śiśñi źoñi naytaćha. Niźaśa werhnakki aś up źoñinaktćha, ans anćhukki walxa aśśiśćhukćha. Niźaśa werhnakki ćhhaxwtitćha, ans anćhukśti rispittaćha. 11 Niźaśa werhnakki ti orakama ćhherźqharal pasnućha, niźaśa qhaśkiśtanami niźaśa śkitkiśtanami; niźaśa źoñinakaki werhnakź śhoxrichcha, werhnakki ana perśun źelhś qhuychiśtćha 12 niźaśa werhnakki perśun qharźtan lanqźkan añchal oćhućha. Ni werhnak ćhhaxwñi źoñinakźkiśiki werhnakki śuma taqunakźtan qhäśnućha; niźaśa werhnakki qhurtitćha, niźtami werhnakki thurt'ućha. 13 Niźaśa ni źoñinakaki werhnakź ar arćha, werhnakśti śumal qhäśnućha. Niźaśa ni źoñinakaki ti yoq khuchinakaźtaqaś werhnak nayćha, niźaśa ni źoñinaka aqniźtaqaś ti orakama werhnak nayćha. 14 Niźaśa werhki anal anćhuk aśaxu ti taqunaka khjirźkućha, ans anćhukakiś thaxśkiśxapa tshi wethnaka matiźtaqaś, niźaśa werhki anćhuk pekućha. 15 Niźaśa anćhuk Yöś kirïchi jilanaka qhaluqhalu watha thaxiñinakchiśmeq khe, anćhuka ephnakaki anaćha tama. Ans anćhuka ephki werhtćha, niźaśa werhtćha anćhukakiś ni Yöś śuma kintu thaxinchinki, xalla niźtikiśtan anćhukki ni Criśtu Jesusiźkiś kirïchinćhukćha. 16 Xalla nuź werhki anćhuk rokt'ućha, ni weth näśqatś taqu tira waqaychaxu. 17 Xalla niźtikiśtan werhki Timoteo anćhukakin kuchanźkichinćha, nïki weth quśpekaćha niźaśa Yöś Tatźkin thapa quśśiś machhcha. Xalla nïź anćhukakiś khuñsqatakićha weriź ni Criśtu Jesusiźkin kirïta qamañkiśtan, xalla nïćha thapa weriź ni Yöś kirïchi jilanakźkiś thaxinkan wattaki. 18 Niźaśa anćhukakiśtan tshi qhaźultan perśunpachkiś tassa, werh anćhukakin ana iya thonśñi thonakeq khikan; 19 Niźaśa ni Yöś munasaź nïki, werhki waxillal anćhukakin thonśñi thonaćha. Xalla neqhśtan werhki anćhuk cheraćha xalla ni perśunpachkiś tasñinakaki, niźaśa ni mita chïchiñi źoñinakmi. 20 Xalla ni Yöś irpiś wathaki anaź parlanakaqaś, ans aśkiśtanćha. 21 ¿Anćhukki ćhhuluź pekxo: Werhki anćhuk xwatślaqi oqhñiź pekya, uśh śuma quśtan anćhuk thonźkiñiź pekxa? 1 Niźaśa anćhukakiśtan tshïsuña perśun wiri mä thun thakśi źelhñi kintu śiśtaćha. Xalla ti ana śuma pätaki añcha ana walićha, niźaśa ni ana judiu źoñinakami anaź niźta päñiki. 2 ¡Niźtami anćhukki mitaqaśśa! ¡Ans anćhukki tshanti llakiśhtantaćha! Xalla ni uj pächi źoñiki, anćhukakiśtan chhetqatta khiśtanćha. 3 Niźaśa weth xañchiki anaćha anćhukatan, ans weth animuki anćhukatanćha; niźaśa werhki anćhukatanźtaqaś waxa ni uj pächi źoñi juchjiptaychinćha. 4 Niźaśa anćhukaź akhsnanaki, weth animuki anćhukatanź khekićha, niźaśa ni Jesús Tatź aśiki anćhukatanśaqaś khekićha. Neqhśtan ućhumnaka Jesús Tatź thükiś, 5 khiwćha xalla ni uj päñi źoñiki ni Saxriźkiś thäta khiśtanćha, xalla neqhśtan nïź xañchi thatanta khexu, niźaśa nïź animuki ni Jesús Tataź thonan liwrïsnaxu. 6 Niźaśa anćhukki mita khïkhiśxapaki anaź chïchïś wakiśićha. Anćhukki ni khjirta śiśśa: “Tshi qoluk liwaturallaki ni jak'u ñatta tshitqatćha.” 7 Niźaśa anćhukki ni ach liwaturkiśtanź saraqa, niźaśa anćhukki ew liwaturźtan jak'u ñattaźtaqaś khekićha. Añś anćhukki ana liwaturchiś t'antaźtaqaśśa, xalla ni Paśku phiśtikiś lulhś t'antaźtaqaśśa. Xalla ni Criśtutaćha ni Paśku üśi wilanaki, xalla nïki ućhumnaka layku wilanaźtaqaś kontaćha 8 Xaśiki ućhumnakki ni Paśku phiśta ana liwaturchiś t'antiźtanź päla, xalla nïki śumaćha niźaśa werarapanćha, ans ana ni ach liwaturźtan niźaśa ana ni ana wali päśnakźtan niźaśa ana ni toskar taqunakźtanami. 9 Niźaśa ni weriź tuki khjirta kartikiśiki, werhki anćhukakiś khichinćha, ni iźiwir źoñinakźtan anaćha munaśiśki. 10 Xalla ti chïkuśti werhki anal anćhukakiś thappacha ti yoqkiś iź iźñi źoñinakźkiśtan saraqax khiwćha, niźaśa ni śqut źoñinakźkiśtan niźaśa ni thañinakźkiśtan niźaśa ni źoñiź päta yöś amtiñi źoñinakźkiśtanami, ans anćhukki ti yoq źoñinakźkiśtan atipśxapa saraqśtanćha. 11 Xalla nuź chïkuki anćhukakiś khiwćha, ni Yöś kirïchi jila iź iźasaź nïki ana ni źoñźtan munaśakićha, niźaśa ni śqut źoñinakźtan, niźaśa źoñiź päta yöś amtiñinakźtanami, niźaśa ni layqanakźtanami, niźaśa ni likhñi źoñinakźtanami, niźaśa ni thañi śäñinakźtanami. Xalla ti źoñinakźtanaki anaź chika ćhheri lulhśmi wakiśićha. 12 Niźaśa werhki ni śankuñ khiñi źoñinaka anaź juchjiptayś wakiśićha; Yöś ni źoñinaka juchjiptayakićha. Ans anćhukki ni qhuyl źelhñi źoñinakaź juchjiptayasaćha. 13 Xalla niźtikiśtan anćhukki ni ujchiś źoñi anćhuka taypikiśtan chhetqata. 1 Niźaśa xaqhsilta jilamiź anćhukakiśtan yaqha źoñźtan kijchiś khesaź nïki ¿qhaźtikiśtan ni ana Yöś kirïchi juchjiptayñi jilirźkin juchjiptayaxu mayi oqhxo, ans ni źkayi Yöś kirïchi jilanakźkiś juchjiptayaxu mayśpachaxo? 2 Ni źkayi Yöś kirïchi jilanakaki ti yoq źoñinaka juchjiptayśtantaćha. ¿Xalla ni anćhukki anapanź śiśqhaźtataxo? Niźaśa anćhukki ti yoq źoñinaka juchjiptayśtanćha, ¿qhaźtikiśtan anćhukki ti qolta kijallanaka ana juchjiptayi atxo? 3 ¿Niźaśa ućhumnakki ni anjilanaka juchjiptayśtanćha, xalla ni anćhuk anaź śiśqhaźtataxo? ¡Niźaśa ti yoq ćhhultaqinaka tshantiź juchjiptayasaćha! 4 Niźaśa anćhuka qamañkiś śapuru kijchiś ćhukźlax nïki, ¿anćhukki qhaźtikiśtanź ni Yöś kirïchi jilanakźkiś ana wakiśiñi źoñinakźkiś kijxo? 5 Xalla tinakaki anćhuk aśaxul chiyućha: ¿Anćhukakiśtan anapan tshïmi cheqan źoñi źelhqaya, ni anćhuka jilanakź kijkiśtan juchjiptayśxapa? 6 ¡Niźaśa anćhukki anaź anćhukpora qichasinćhukki, ans anćhukki ana Yöś kirïchi jilirinakźkin kiji oqinćhukćha! 7 Xalla ni anćhukkama kijchiśki añcha ana walićha. Ans tshan khjusaź khesaćha śhoxrichta niźaśa khiźźinta khiśmi. 8 ¡Ans anćhukśti ana śumanakaź päćha, niźaśa perśun jilanakźkiśtanź khiźźa! 9 Ni ana śuma päñi źoñinakaki anaź ni Yöś irpiś watha tanźnakićha, niźaśa anćhukki anaź millk'untisqata, ni iź iźñi źoñinakaki ni Yöś irpiś watha anaź tanźnakićha, niźaśa ni źoñiź päta yöś amtiñi źoñinakami, ¿xalla ninaka anćhukki anaź śiśya? 10 Niźaśa ni thañinakami, niźaśa ni śqut źoñinakami niźaśa ni likhñi źoñinakami niźaśa ni layqiñi źoñinakami niźaśa ni qhana thañinakami anaź ni Yöś irpiś watha tanźnakićha. 11 Niźaśa tukiki anćhukakiśtan xalla tiźta źoñinakćhuktaćha; niźaśa anśiki anćhukki axuntaćha, niźaśa źkayi khisqattaćha, niźaśa anćhukki ni Jesús Tatź thükiś juchjiptaytaćha, niźaśa ni ućhumnaka Yöś Ephź Espirituźtanami. 12 Neqhśtan yaqhapa anćhukakiśtanaki, tuź khićha: “Werhki ćhhulu päśpekkul päsaćha.” Xalla nïki nuźupanśaćha ans thappacha nuź päśki anaź wakiśićha. Niźaśa werhki ćhhulu päśpekkumil päsaź nïki, werhki ana ćhhulkiśimi atipsqatśtanćha. 13 Niźaśa anćhukakiśtan tuźuśaqaś khićha: “Xalla ni ćhheriki phuchhśtaxapaćha, niźaśa ni phuchhki ćhheri lulhśxapaćha.” Xalla tïki nuźupanśaćha, ans Yöśki piśkpaćha ti ćhhultaqinaka thatnakićha. Niźaśa ni xañchiśti anaź iź iśxapa, ans Yöśtaćha, niźaśa Yöśki xañchiźtaxapaćha. 14 Niźaśa Yöśki xaqhnuź Jesusa jakatatsqatćhaxa, xalla nuźuqaś Yöśki nïź aśtan ućhumnak jakatatsqatakićha. 15 ¿Niźaśa anćhukki anaź śiśqhaźtataxo? Nïź xañchiki Criśtuź xañchi t'aqkiśtanśaqaśśa, niźaśa tshi t'aqa ni xañchikiśtan na iźiwir źonatan chhalśki, anaź wali khesaćha, 16 ¿niźaśa anćhukki anaź śiśqhaźtataxo? Tshi źoñi tsha iźiwir źonatan śalźnasaź nïki, ninakaki pukultan tshi qamañchiś khissa, xalla ni Yöś śuma kintu khjirtaki nuź khićha: “Xalla neqhśtan ninakaki tshi xañchichiśtaqaś khekićha.” 17 Niźaśa xaqhsiltamiź Yöśkiś makhatasaź nïki, nïź animuki Yöśtan tshiqaź khissa. 18 Niźaśa anćhukki, ni iź iśnakźkiśtanź śhoxźna. Niźaśa tshi źoñiź ćhhul uj pätami, anaź nïź xañchiź moq'u khesaćha; ans ni iź iźñi źoñiki nïź perśun xañchiź moq'uź uj päćha. 19 ¿Niźaśa anćhukki anaź śiśqhaźtataxo? Ni anćhuka xañchiki ni Yöś thäta Espíritu Santuź timlućha, niźaśa ni Espíritu Santuki anćhukakiś qamćha, niźaśa anćhukki anaź ni perśun xañchiź tuyñuki. 20 Niźaśa Yöśki anćhuk jila walurźtan qhaychićha. Xalla niźtikiśtan anćhukki Yöś kaśtanćha ni xañchiźtanpacha niźaśa animuźtanpacha, xalla tinakaki Yöśtaćha. 1 Xaśiki werhki ni kartikiś anćhukaź wethkiś pewkźtanakal qhäśnaćha. Werhki ni śalś anal wakisqatućha; 2 niźaśa ni anawal iź iźś khen, śapamayni perśun thunchiś khiśtanćha, niźaśa śapa mätaqami perśun luktaqchiś khiśtanćha. 3 Xalla neqhśtan ni lukuki niźaśa na thunmi, ni perśun lukuthiñ qamaña kumliśtanćha. 4 Niźaśa na thunmi anaź näźa perśun xañchiź tuyñuki, ans ni xañchiki luktaqźtaćha; niźaśa ni luktaqaki nïź perśun xañchikiśtan anaćha tuyñuki, ans ni xañchiki thunataćha. 5 Xalla niźtikiśtan anapanź porapat q'iwasakićha, ans mayiśiśxapa tshi qhaźtapacha porapat palt'asku jalhtasaćha. Xalla neqhśtanaki wilta śalźnasaćha; xalla ni yaqha khikan ana perśun xañchiźkiś atipsqata, ni atipsqatkuśti Saxraź anćhuk ujkiś thxotsqatćha. 6 Thappacha tinakaki anćhukakiś thaxźnućha, ans tïki anaćha tshi lï. 7 Werhki anćhukakiś khesaćha, thappacha anćhukki werh irataź khićhaxa; ans Yöśki śapamayniźkiś tshemat tshemata onanchichićha. 8 Werhki ni śultirunakźkiś niźaśa ni źew mätaqanakźkiś khiwćha, ninakaki ana śalśi werh irata ekliśki waliź khesaćha. 9 Ans anćhukki anaź perśun xañchi irpi atćhax nïki, śalźna; uj päśpachaki ni śalśki waliź khesaćha. 10 Xaśiki ni śalśi jilanakźkiś werhki ti lïl thäwućha, xalla tïki anaćha wethta ans Yöś Ephźtaćha: Na thunki näźa luktaqźkiśtan anax jalhtila. 11 Niźaśa xaśiki na mätaq źonki näźa luktaqźtan jalhtasaź nïki, näki ana śalźku ekliśtanćha, uśh perśun luktaqźtan śumanstanćha. Xalla niźtaśaqaś ni luktaqaki perśun mätaqźtan ana jalhtiśtanćha. 12 Niźaśa ni yaqha źoñinakźkiśiki śaqal khiwćha, tshi weth ćhhultaqiźtaqaś ana Yöś Tatźta, niźaśa tshi Yöś kirïchi jilź thunki anaźlax Yöś kirïchin nïki, niźaśa näki nïźtan qamśxapa quśtanźlax nïki, ni jilaki anaź nätan jalhtasaćha. 13 Niźaśa tsha Yöś kirïchin mätaq źonki, ana Yöś kirïchi luktaqźtan śalśinźlax nïki, niźaśa ni luktaqaki nätan qamśxapa quśtanźlax nïki, näki nïźtan anal jalhtasaćha. 14 Niźaśa ni ana Yöś kirïchi luktaqaki tsha Yöś kirïchin mätaqźtan śalśiź khen, ni luktaqaki Yöś qhawźta khesaćha; niźtaśaqaś na ana Yöś kirïchin mätaq źonki, tshi Yöś kirïchi luktaqźtan śalśiź khen, na mätaq źonki Yöś qhawźta khesaćha. Niźaśa anaź nuź khesaź nïki ni anćhuka okhalanakaki ujchiś khesaćha; niźaśa anśiki ninakaki źkayi quśśiśśa. 15 Niźaśa tshi ana Yöś kirïchi lukuthiñ źoñinaka jalhtiś pekasaź nïki, ninakakix jalhtila. Niźaśa ti ćhhultaqinakkiśiki ni Yöś kirïchi jila uśh Yöś kirïchi kullakiki anaź ninakaki śalźnaxupan khesaćha, niźaśa Yöś Tataki ućhumnak śuma qamaxu qhawśićha. 16 ¿Niźaśa am mätaqamki, am luktaqa cheqpachapanim liwrïi atasaya? ¿Niźaśa am luktaqamki, am mätaqa cheqpachapanim liwrïi atasaya? 17 Niźaśa werhki anćhukakiś khiwćha, śapamayni Yöś Tataź onanchita kamax qamla, niźaśa Yöśki śapamayni qhawśićha anćhukki ni kamaź pä. Xalla ti lïl werhki thappacha anćhuk Yöś kirïchi jilanakźkiś thäwućha. 18 ¿Niźaśa anćhukki Yöśkin kirïkan chimpitićhuktaqaya? Anćhukki chimputapachaqaź ekla, niźaśa yaqhapanakaki ima chimputa khikan Yöś kirïchićha, xalla ninakaki ana chimpisqata. 19 Xalla ni źoñi chimpiśnakaki anaź ćhhulumi, niźaśa ni źoñi ana chimpiśnakami anaź ćhhulumi, ans ni Yöś lï kumliśnakaź cheqanaki. 20 Niźaśa śapamayni Yöśkin xaqhnuź kirïchiźlaxa xalla nuźuqaś eklila. 21 ¿Niźaśa Yöśki uj atchipacha am qhawśiqaya? Amki ni ujkiśtan ana llakiśha. Xaśiki liwri khissukamźlax nïki, amki ti khjusa thonñi ana watqata. 22 Xalla ni Yöś Tataź uj atchipacha qhawźta tanśi źoñiki, xalla ni źoñiki Yöś Tata yanapiñićha. Niźaśa ni liwri khikanpacha qhawźta źoñiki, xaśiki Criśtuź manta päñićha. 23 Niźaśa anćhukki tshi añcha jila walurźtan qhaytićhukćha; ans anćhukki anaź yaqha źoñź manta päñi khïkhiya. 24 Xalla nuź anćhukki jilanaka, śapamayni tuki xaqhnuź Yöśkin kirïchinćhukźlaxa xalla nuź waqaycha. 25 Neqhśtan werhki ni śultir mätaqanakźkin, Yöśkiśtan anaź ćhhulumi chïś źelhćha; ans werh ninakźkiś khesaćha, Yöś wethkiś oqśñi taqunaka thächićha, niźaśa anćhukki ni taqunakkiś tasnasaćha. 26 Xalla ti ućhumnaka thuñkiś añcha ch'ama qamś khen, wethkiśtanaki śapamayni anćhuk xaqhnuźuqaź źelhćhani xalla neqhś ekliś wakiśićha. 27 Niźaśa amki mätaqchiśamźlax nïki, ana xayta; niźaśa amki ana mätaqchiśamźlax nïki, ana mätaqa qhura. 28 Niźaśa amki śalźnakiź nïki, anam ujnaka päćha; niźaśa tsha śultir tur śalźnasaź nïki, anaśaqal ujnaka päćha. Neqhśtan ni śalśñi źoñinakaki xañchiź khen ujchiśpanqaź khekićha, ans werhki anal ni ujnaka päś munućha. 29 Niźaśa werhki, jilanaka anćhukakiś til chïś pekućha: Ućhumnakaltaki qoluk thuñillaqaś eklićha, niźaśa ni śalśi jilanakaki ana śalśiźtaqaś qamla; 30 niźaśa ni qäñi jilanakaki, ana qäñiźtaqaś kuntintu khiśtanćha, niźaśa ni kuntintu khiñi jilanakaki, ana kuntintu khiñiźtaqaś khiśtanćha; niźaśa ni qhayñi jilanakaki ana qhaychiźtaqaś khiśtanćha; 31 niźaśa ti yoqkiśtan qamñi jilanakaki, ana ti yoqkiśtan qamñiźtaqaś khiśtanćha, niźaśa ti ućhunnakaź paxta yoqaki waxillaź qatakićha. 32 Niźaśa werhki anćhuk ni llakinakźkiśtan liwrïś pekućha. Xalla ni śultiru Yöśkiś śuma khiśxapa, Yöś ćhhultaqinakźkiśtan llakiśhićha; 33 Ans ni śalśi jilanakaki, ti yoq ćhhultaqinakźkiśqaś quś thäćha, niźaśa ninakź perśun mätaqź quś wali khiśxapa, 34 xalla nuź ti źoñinakaki t'aqsa, ans ana luktaqchiś mätaqanakaki niźaśa ni śultir turtaqanakaki Yöś ćhhultaqinakkiśpanź quś thäćha, xalla tinakakź xañchiki źkayićha niźaśa tinakź animumi; ans ni śalśi mätaqanakaki ti yoq ćhhultaqinakkiśqaś quś thäćha niźaśa perśun luktaqź quś wali khiśxapa. 35 Ti weriź anchukakiś chïtanakaki, anaź anćhuk muspayśxapaki, ans anćhukaltaxapa walićha, niźaśa anćhuk śuma qamañchiś qamaxu, niźaśa anćhukki ana aqta Yöśkin makhataxu. 36 Niźaśa tshïsuñaki nïź parliś turatan śalśukapanźlax nïki, niźaśa śalśkiś thonchiź khen, niźaśa nïki ni śalś añcha walit nayćhax nïki, nïź quś amtakamax päla; niźaśa nïki tshiqax śalźla, xalla ni śalśki anaćha ujki. 37 Niźaśa yaqha źoñiśti, ana jëkiź chïta niźaśa thapa nïź quśtan ćhhulu pekkuź päsaćha, niźaśa nïki nïź quśkiś ana śalś quś thutźnasaź nïki, xalla nïźtaki añcha waliź khesaćha. 38 Niźaśa nïź parliś turatan śalśñiki, waliź päćha; ans ni ana śalśñiki, tshan khjusaź päćha. 39 Niźaśa na śalśiñ mätaq źonki näźa luktaqaź źetan, näki näź luktaqź xarul qamćha; ans ni luktaqaź tikhźnasaź nïki, näki jëkhźtan śalśxapami liwril eklićha, xalla ni śalśñiki Yöś kirïchi źoñźtanpan śalśtanćha. 40 Niźaśa werhki na źon ana śalśi ekliśki añcha walil nayućha. Xalla tïki wethkiśtanqal chiyućha, niźaśa werhki Yöś Espirituchtqa khiwćha. 1 Xaśiki ni źoñiź päta yöśnakźkin wilana thxotśnakaki watchićha. Xalla ni chïtaki werarapanćha: Thappacha ućhumnakki werar śiśnakchiśśa; niźaśa ni śiśnakaki mitaź khisqatćha, ans ni oqśki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś aśiź yapśinćha. 2 Niźaśa yaqhapaki paxućha khićhax nïki, ni źoñiki xaqhnuź paxśtantaźlaxa, xalla ni anaź paxćha. 3 Xalla ni Yöś cheqpacha pekñiki, Yöśki ni źoñiź paxćha. 4 Niźaśa ni źoñiź päta yöśnakźkin thxotta wilan ćhheri lulhśmi ućhumnakki śumaź śiśśa, ni źoñiź päta yöśnakaki ti yoqkiś ana walurchiśśa, ans śinta Yöśqaś źelhćha. 5 Niźaśa ni tsewkta pachkin niźaśa ti yoqkiś ni yöśnaka khita źelhćha, (xalla niźtikiśtan wakchi yöśnaka niźaśa mallkunaka źelhćha), 6 Niźaśa ućhunnakaltaki anaź yaqha Yöś źelhćha ans śinta Yöśqaś źelhćha, niźaśa thappacha ni ćhhultaqinakaki Ephźkiśtan thonñikamaćha, niźaśa ućhunnakmi nïź khen źelhćha. Niźaśa tshi Tataqaś źelhćha, niźaśa ni Jesucriśtuź khen thapa ćhhultaqinaka źelhćha niźaśa ućhumnakmi. 7 Niźaśa anaź thappacha źoñinakaki ni werara paxćha. Niźaśa yaqhapanakaki ni źoñiź päta yöś amtiś śiśśićha, niźaśa tirapan ni źoñinakaki ni źoñiź päta yöśkin thxottaqa khikan lulhćha; ans ni źoñź quśki iya wawapanćha, xalla niźtikiśtan ujchiś khissa. 8 Xalla ni ućhumnaka Yöśtan qamśxapaki, ni ćhheri lulhkumi ana ni ćhheri lulhkumi, anaź tshan khjusa uśh tshanti ana śumkiś ućhumnak thxotźnasaćha. 9 Niźaśa ni anćhuka liwri qamañkiśtanź kuytaśa, ni liwri qamañaź khen anćhukki ni upa quśśiś jilanaka ujkiś thxotsqatasaćha. 10 Niźaśa amki ti ćhhultaqinaka śiśkanpacha, ni źoñiź päta yöśkin uchśta wilana lulim julźnasaź nïki, neqhśtan tshi upa quśśiś jilaki am cherźku niźtaśaqaś ni źoñiź päta yöśkin thxotta wilan ćhheri lulhśxapa amkiś julźinźkasaćha. 11 Xalla nuź amki am quśkiś śiśkanpacha, ni am upa quśśiś jila apt'ićha, xalla ni Criśtuki nïźkiśtanśaqaś tikhśićha. 12 Niźaśa anćhukki nuź päkuki ni upa quśśiś jilanakaź ujkiś thxotźa, niźaśa ninakź quś upa quśqatćha, neqhśtan anćhukpachaź Criśtuź tukkiś uj päćha. 13 Xalla niźtikiśtan werhki ni ćhheriź khen, weth jila ujkiś thxotsqatućhax nïki, werhki anal iya ni chhiświ lulasaćha, ni weth jila ana iya ujkiś thxotsnaxu. 1 Werhki liwritćha, niźaśa apuśtultćha, niźaśa werhki ni Jesús Tata cherchinćha. Niźaśa anćhukki weriź lanqśñiź khen, anćhukki Criśtuźtićhukćha. 2 Niźaśa werhki yaqhapanakźkiśiki anaźlani apuśtulki; ans werhki anćhukakiśtan apuśtultćha, xalla ni anćhukaź Yöś kirïchiź khen werhki cheqpacha apuśtultćha. 3 Xalla tïćha ni wethtan ćhhaxwqatñinakźkiś qhäśxapaki: 4 Niźaśa ućhumnakki ni ćhherinakami niźaśa ni likhśnakami tanś wakiśićha, 5 niźaśa ućhumnakki tsha Yöś kirïchin thunatan qamasaćha, niźaśa ni yaqha apuśtulanaka qamñi irata, niźaśa ni Yöś Tatź laqhnaka iratami niźaśa Cefas iratami. 6 ¿Uśh wethtan Bernabeźtanqaś werhnakki ana ni Yöś kirïchi jilanakaź manta päta khesaya? 7 ¿Jëkht śultatut perśun suturźtan lanqśñixo? ¿Jëkht perśuna uwa ćhhakhźku ana neqhśtan lulhñixo? ¿Jëkh üśa ichñit ana ni üśi kiśhu lulhñixo? 8 Niźaśa anćhukki ti ana źoñiź chïtaźtaqaś kiriya, xalla ni Moisés lïkiśimi nuź khićha. 9 Xalla nïki ni Moisés lï liwrukiś khjirtaki, tuź khićha: “Xalla ni qhxoxñi wak turźkiś ana ñukhźinś wakiśićha.” Xalla tïki khićha ni Yöśki anaź ni wak turunakźkiśtan llakiśhakićha, 10 ans Yöśki ućhumnakkiśtanź llakiśhićha. Xalla ni lïki ućhunnakaź khen khjirtaćha, niźaśa ni yoqataźlax nïki niźaśa ni kula qhxoxñimi, ninakaki ninakź paka tanśxapa ni śqala axśkiś lanqśtanćha. 11 Niźaśa werhnakki anćhukakiś Yöś taqunaka ćhhakhchinćha, xalla neqhśtan anćhukakiśtan anaź añcha taź wethnaka lulhśxapa mayś wakiśićha. 12 Niźaśa yaqhapanakaki ti mayśt źelhćhax nïki, werhnakki tshantil mayasaćha. Ans werhnakki anapan tinaka maychinćha, niźaśa werhnakki thapa tinaka awantichinćha, ni Criśtuź śuma kintunaka ana aqacha päta khexu. 13 Niźaśa anćhukki śiśśa, ni timlukiś lanqśñinakaki timlukiśtanź qamćha. Xalla ninakaki ni altarkiś ni uywi chhiświ thxotta wilananakaź lulhćha. 14 Niźtaśaqaś ni Yöś Tataki ni Yöś śuma kintu maśiñinakźkiś khichićha, ninakaki ni maśintikiśtanx qamla. 15 Ans werhki anapan ti ćhhultaqinakźkiśtan maychinćha, niźaśa anapan anćhukakiś wethkiś thäxu khjirchinćha. ¡Niźaśa werhki ima ti apuśtul lanqśkiś ana pakta lanqźkan tikhśl pekućha! 16 Niźaśa werhki ti Yöś śuma kintu maśinkanaki, werhki anal ayt'aś wakiśućha; xalla tïki Yöśśa werh nuź maśnax khichiki; ¡ans anal ti Yöś śuma kintu maśnaź nïki, werhki qhaźkhitaqat khećhani! 17 Xalla niźtikiśtan werhki weth quś amtal päsaź nïki, werhki paktal khesaćha; ans werhki Yöś mantital Pawućha, xalla ti päkuki Yöś mantita qiyal kumlućha. 18 Xalla niźtikiśtan ni weth pakaki ni Yöś śuma kintunaka, ana pakśuñ maśinźku añcha kuntintutćha; xalla nïki tuź khićha, xalla ni Yöś śuma kintu maśintikiśtan werhki ana pakta qamśtanpantaćha. 19 Niźaśa werhki anaź jëkiź mantitit, ans werhki thapatiź manta päñi khissinćha, niźaśa tukuśinskinaki werhki Criśtuźta tama źoñinaka kanśtanćha. 20 Niźaśa werhki ni judiu źoñinakźtan qamkanaki, tshi judiu źoñiźtaqaś khissinćha, ninaka Yöśkin kirïsqatśxapa; niźaśa ni Moisés lïxaru qamñi źoñinaka Yöśkin kirïsqatśxapa, ans werhpachaćha ti lïxaru khissintki, niźaśa weth qos quśkiśiki werhki anal ni lïxarupan qamućha. 21 Ans tshi khenaki ni ana Moisés lïxaru qamñi źoñinaka Yöśkin kiriyax khiwćha, niźaśa werhki ninaka irata khissinćha, ans weth qos quśki Yöś lïxarupanćha, niźaśa anśiki werhki Criśtuź lïxarupan qamućha. 22 Niźaśa werhki ni upa quśśiś jilanakźtan qamkanaki, werhki ninaka irata khissinćha, xalla ninaka Yöśkin khiriyaxu. Niźaśa werhki thapa źoñinaka irata khissinćha, tshi qhaźtallami ninaka liwrïta khexu. 23 Niźaśa werhki thappacha tinakaki Yöś śuma kintu layku pawućha, neqhśtan werhki ni Yöśtan chika qamśxapa. 24 Niźaśa anćhukkiź śiśśa, tshi śati tupśkiśiki thapaź śathćha, ans śintallaqaś ni pakaki tanźa. Niźta irataź anćhukki śata ni paka tanśxapa. 25 Niźaśa ni piluta uśhinś thakśñinakaki, ninakaki ni śhoxrichnakźkiśtanź kuytaśśa. Xalla tinakaki tshi ana thurñi pillu tanśxapaź nuź päćha, ans ućhumnakki tshi ana tukuśiñi pilluź tanźnakićha. 26 Niźaśa werhki anal śuraźtaqaś śatućha, niźaśa ana qhara wekśñi źoñiźtaqaś ćhakhźnućha. 27 Ans werhki weth xañchil kaśtikućha, niźaśa tsomanchi kaśaxl khiwćha, niźaśa ni yaqha jilanakźkiś thaxinźku, ana werhpacha ana śuma khita khiśxapaki. 1 Jilanaka, ni ućhumnaka achchi ephnakaź ni lhokh qota qaqhta niźaśa ninakaź thappacha tshir qostan oqhta xalla ni anaź thatźnakićha. 2 Xalla niźtikiśtan ninakaki ni qot qhaśtan wawtistan niźaśa tshirźtan wawtistan Moisestan chika khissićha. 3 Niźtaśaqaś thappacha ninakaki ni Yöś thäta taqunaka katoqchićha 4 niźaśa ninakaki ni Yöś thäta taqunaka tanśićha. Niźaśa ninakź oqhś jikhśkiś ni kur aqhkiśtan thappacha ni Yöś qhaś likhchićha, xalla ni aqhiki Criśtutaćha. 5 Ans ninakźkiśtan jilamanqha Yöśkiśtan ana śumanakataćha, xalla niźtikiśtan ninakź xañchiki ni ch'eqti yoqkiś thxotta eklichićha. 6 Thappacha tinakaki ućhumnak näśxapa watchićha, niźaśa ana ućhumnak ana śumanaka pinsiśxapa, ana ninakaź pinsita irata. 7 Xalla niźtikiśtan anćhukki anaź ni źoñiź päta yöśnaka amta, niźaśa yaqhap ni achchi ephnakaki ni yöśnaka amtichićha, xalla ni khjirtikiśiki tuź khićha: “Ni źoñinakaki lulhśxapa niźaśa likhśxapa julśñićha, neqhśtan ninakaki tshitsku ni źoñiź päta yöśnaka amtikan tsathchićha.” 8 Niźaśa ućhumnaka anaź ni iź iśkiś quś thäla, xalla ni ućhumnaka achchi ephnakaki nuź pächićha, niźaśa ninakaki tshi nöxiqaś piśk qhalu chheph milchiś źoñinaka tikhśićha. 9 Niźaśa ućhumnakki anaź Criśtu ujkiś thxotś pekla, xalla ni ućhumnaka achchi ephnakźkiśtanaki nuź pächićha, xalla niźtikiśtan ninakaki ni śqoranakaź ćh'atta tikhśićha. 10 Niźaśa anćhukki anaź Yöśxapa chucha, xalla ni achchi ephnakźkiśtanaki nuź chuchchićha, neqhśtan ni konñi anjilaki ninaka konchićha. 11 Thappacha tinakaki ni ućhumnaka achchi ephnakźkiś watchićha ućhumnak näśxapa, niźaśa ninakaki khjirtaćha ti xaśta qamañkiś qamñi źoñinaka tukitan näśnaxu. 12 Niźaśa ni thupi khiśpekñiki, xalla nïki ni thxotskiśtanx kuytaśla. 13 Niźaśa anćhukki źoñź xañchikiś ana awantichuk llakinaka ana watchinćhukćha. Niźaśa anćhukki Yöśkiś tasna, niźaśa Yöśki ni ana awantichuk llakinakkiśtan anćhuk anaź t'aqhisqatakićha. Niźaśa ni llakiź thonanaki, Yöśki anćhuk liwriyakićha niźaśa Yöśki anćhuk ni llakinaka awantisqatakićha. 14 Xalla niźtikiśtan weth q'ay jilanaka, anćhukki ni źoñiź päta yöśnakźkiśtan saraqa. 15 Niźaśa werhki anćhukakiś tshi näśi źoñźkiśtaqaś chiyućha: Niźaśa anćhukpachaź ti weriź chïta näśna. 16 Niźaśa ućhumnakki ni Yöś śuma tasa tanźkanaki, ¿anax nïki ni Criśtuź lhokhźtan palt'itaya? Niźaśa ni t'anta ćh'alhźkanaki, ¿anax nïki ni Criśtuź xañchiźtan palt'itaya? 17 Niźaśa ućhumnakki añcha tamaćha, thappacha ućhumnakki ni t'antikiśtankamaź lulhćha, xalla niźtikiśtan ućhumnakki tshi xañchichiśćhumćha. 18 Niźaśa anćhukki ni Israel źoñinaka sutpacha cherźna: Xalla ni wilana thxotta uywanaka lulhñiki, xalla ni źoñinakaki ni altara amtitikiś mitiśićha. 19 Xalla ti chïkuśti anal ni źoñiź päta yöś anapan walurchiśśa khiwćha, niźaśa ni źoñiź päta yöśkiś thxotta chhiświki anaź tshan khjusa yaqha chhiświkiśtan khesaćha. 20 Niźaśa ni ana Yöś kirïñi źoñinakaki wilana thxotćhax nïki, Saxranakźkinź thxotćha, ans anaź Yöśkin thxotćha, niźaśa werhki anćhuk ana ni Saxriźtan munaśiñi pekućha. 21 Niźaśa anćhukki anaź Yöś taskiśtan niźaśa Saxriź taskiśtan likasaćha; niźaśa anćhukki anaź Yöś miśkiś niźaśa Saxriź miśkiś mitiśasaćha. 22 ¿Uśh anćhukki Yöś źaxwaź śhikinś pekxa? ¡Ućhumnakki anaź Yöśkiśtan tshanti aśśiśki! 23 Niźaśa anćhukakiśtan yaqhapanakaki, tuź khićha: “Tshisuñki ćhhulu päśpekkuź päsaćha.” Nïki nuźupanśaćha, ans anaź thappacha nuź päś wakiśićha. Niźaśa tshïsuñaki ćhhulu päśxapami liwriźlax nïki, ans anaź thappacha ni Yöś kirïchi jilanaka quśnasaćha. 24 Niźaśa anaź perśun xaqiñaqaś pekśki, ans thapatiź xaqiñaź munśki. 25 Niźaśa anćhukki ni chhiświ tuyśnakźkiśtan thappachaź lula, ans ana ni chhiświ xaqhsiktan thonchiźlax xalla ni ana pinsiźku. 26 Niźaśa thappacha ti yoqa niźaśa neqhś źelhñi ćhhultaqinakami Yöś Tatźtakamaćha. 27 Niźaśa tshi ana Yöś kirïchi źoñi am ćhheri lulhśxapa maśnasaź nïki, anćhukki oqhśaqaś pekasaź nïki oqa, niźaśa ćhhuluqat amkiś onaćhani ni thappacha lula, niźaśa anćhukki anaź anćhuka quśkiś ćhhulumi pinsa. 28 Niźaśa anćhukakiś tshïsuña maśnasaź nïki: “Ti chhiświki wilana thxottaćha”, neqhśtan źoñiź anćhukakiś maśtikiśtan anćhukki anaź ni chhiświ lula, niźaśa Yöś Tatźtaćha ti yoqami niźaśa ti yoqkiś źelhñi ćhhultaqinakami. 29 Werhki anal anćhuka quśkiś pinsiś chiyućha, ans ni yaqha źoñinakźkinl chiyućha. 30 Niźaśa werhki ćhherkiśtan Yöśkin sparakiź khinćha, ¿qhaźtikiśtan ninakaki weriź lulhtikiśtan źaxwasaxo? 31 Niźaśa anćhukki lulhkanaki niźaśa likhkanami niźaśa ćhhultaqinaka päkanaki Yöśkinpanź alt'a. 32 Niźaśa anćhukki anaź jëkhźkiśimi ana śumanaka thëźna; ni judiu źoñinakźkiśimi niźaśa ni ana judiu źoñinakźkiśimi, niźaśa ana ni Yöś kirïchi jilanakźkiśimi. 33 Niźaśa werhki thapa ćhhultaqinakkiś niźaśa thappacha ti źoñinakź quś wali khisqatś pekućha, ana weth perśun xaqiñaqaś munkan ans thapatiź xaqiñal munućha, xalla ninaka liwrïta khexu. 1 Niźaśa anćhukki werh irataź pä, xaqnuźt werhki ni Yöś chïtakama pawućhaxa xalla niźta. 2 Niźaśa anćhuk werh khuñśñiź khen sparakiź khiwćha, niźaśa anćhukki weriź thaxźtanaka waqaychićha. 3 Ans anćhukki śumpachaź katoqa, ni Criśtuki śapamayni źoñź achaćha, niźaśa ni luktaqaki nïź perśun thuna achaćha, niźtaśaqaś ni Yöśki Criśtuź achaćha. 4 Niźaśa tshi źoñiki acha ch'oqchit Yöśkin mayiśićhax nïki uśh Yöś taqunaka maśinćhax nïki, Criśtuź tukkiś nïź perśun aśiź päćha. 5 Niźaśa tsha mätaq źon Yöśkin ana acha ch'oqchi mayiśasaź nïki niźaśa Yöś taqunakal maśnasaź nïki, näza perśun ach aśil päćha. Xalla näki chara murchinźtaqaśśa. 6 Niźaśa tsha mätaq źonki anat unkuña ch'oqś pekćhax nïki, tshiqax näźa chara źhujźla. Ans na źonki ni chara murta uśh ni chara źhujźta aśśax nïki, unkuñax ch'oqźla. 7 Xalla ni luktaqaki nïź acha ana ch'oqśtanćha, ni luktaqaki Yöś irataćha, niźaśa nïki Yöś pätaź thëźa. Ans na mätaq źonki luktaqźkiśtan pätal thëźa, 8 Niźaśa ni luktaq źoñiki anaź mätaqźkiśtan apaqtaki, ans na mätaq źonćha ni luktaqźkiśtan apaqtiki. 9 Niźaśa ni luktaq źoñiki anaź mätaqaź khen pätaki, ans na mätaq źonćha ni luktaqaź khen pätiki. 10 Xalla niźtikiśtan na mätaq źonki ni anjilanakaź khen unkuña ch'oqchi khiśtanćha, niźaśa źoñź acha thëśxapa. 11 Ans ni Yöś qamañkiśiki, anaź tshi luktaqami ana mätaqchiś źelhćha, niźaśa mätaq źonmi anal ana luktaqchiś źelhćha. 12 Niźaśa na mätaq źonki cheqpacha luktaźkiśtan apaqtipanśaćha, niźaśa ni luktaqaki cheqpacha na mätaq źonakiśtan ulanćha; niźaśa thappacha tinakaki Yöśkiśtan thonñikamaćha. 13 Niźaśa anćhukpachaź juchjiptayalla na mätaq źonki ana unkuña ch'oqchi Yöśkin mayiśiś walix khesaya. 14 Niźaśa ućhumnaka us xaruki, tshi luktaqa nïź chara lachha paqqatśki aśiś khesaćha; 15 ans mätaqźlaki chara lachha paqqatśki añcha walićha, niźaśa näźa acha śhoxźnaxu, näkiś ni chara lachha paqqatśki onanchitaćha. 16 Xalla niźtikiśtan tshïsuña ti ćhhultaqkiśtan ch'äraspekćhax nïki, nïźlaki śiś wakiśićha, ni Yöś kirïchi jilanaka niźaśa werhnakmi anal yaqha usanaka paxućha. 17 Neqhśtan nïź xaru khiñil khjirźkućha werhki anaźtaqaśa anćhuk q'ayachichuka, niźaśa anćhuka akhs parlanakaki anćhuk aqñiźtaqaśśa, ni anćhukakiś śuma päśmimaya. 18 Niźaśa wethkiśiki xalla tuź maśtaćha, anćhuk ni Yöś kirïchi jilanaka ni akhskiśki anćhukpora t'aq t'aqsniñćhukź khila; niźaśa werhki ti weraraqal khiwćha. 19 ¡Niźaśa anćhukpora t'aqa t'aqa khiśki wakiśićha, neqhśtan śapamayniź aśi paxta khiśxapaki! 20 Niźaśa ni t'aqstanakkiśtan thëśñiki xalla tïćha, ni anćhuka akhskiś lulhta ćhheriki, anaćha cheqpacha Yöś ćhheriki. 21 Niźaśa ni lulhś oraki, śapamayni nïź luli tukiź lulhćha; niźaśa tshi qhaźultanaki ćhheri ekśiś eklićha, niźaśa yaqhapaśti likhćha. 22 ¿Niźaśa anćhukaltaki anax lulhś qhuya niźaśa likhś qhuya źelhya? Niźaśa anćhukki ni Yöśkin kirïchi jilanakź aśi päćha, niźaśa ni t'aqhir źoñinakaź aśi päćha ¿Xaqhnuźt werhki anćhukakiś khekixo? ¿Werhki anćhuk q'ayachućha khesaxa? ¡Ans anćhukki anaź q'ayachichuka! 23 Niźaśa werhki ni Yöś Tataź ekta usa tanśinćha, neqhśtan werhki anćhukakiś ni usa thaxinchinćha: Niźaśa Jesusaki ni millk'untita śeśiki nïź qharkiś t'anta tanśićha; 24 neqhśtan Yöśkin sparakiź khichićha, niźaśa ni t'anta ćh'alhźku tuź khichićha: “Xalla tïki weth xañchićha, anćhukalaykuź tikhźa. Anćhukki xalla ti weth thükiś päkićha.” 25 Xalla niźtaśaqaś ni ćhheri lulhźku, Jesusaki nïź qharkiś ni tasa tanźku tuź khichićha: “Xalla ti tasaki uśhka weth lhokhźtan palt'itaćha. Niźaśa anćhukki śapa likhtikiś, ti weth thükiś päkićha.” 26 Niźaśa anćhukki śapa ni t'anta lulhkan, niźaśa ti taskiśtan likhkanaki, ni Jesusiź tikhźtaź maśnakićha ni Jesús Tata thonśkama. 27 Niźaśa xaqhsilta źoñimit ni Yöś t'antikiśtan niźaśa nïź taskiśtan ana uj pampachku likhćhax nïki, Yöś xañchiźxapa niźaśa Yöś lhokhźxapa ujź päćha. 28 Xalla niźtikiśtan śapamayni, ima ni t'anta lulhkan niźaśa ima ni taskiśtan likhkan nïź perśun quś śhulhśtanćha. 29 Niźaśa Jesusiź xañchi ana phalźku ni t'anta niźaśa ni taskiśtan ana näśkut likhćhax nïki, nïź perśun kaśtikxapaź lulhćha niźaśa likhćha. 30 Xalla niźtikiśtan wakchi anćhukakiśtan lä khichi źelhćha niźaśa upa quśśiśnaka, niźaśa yaqhapanakaki tikhśiśaqaśśa. 31 Niźaśa ućhunnakpachaź ana śuma phalśñi atćhax nïki, ućhumnakki ni Yöś Tatźkiś ana kaśtiktaź khekićha, 32 Niźaśa Yöś tataź ućhumnak kaśtikasaź nïki ućhumnak katoqśapaćha, niźaśa ni ana Yöś kirïchi źoñinakźtan ana ninakźtan chika ujkin thxotta khiśxapaki. 33 Niźaśa weth quś pek jilanaka, ni ćhheri lulhśxapa akhskanaki anćhukporaź thewsasa. 34 Niźaśa xaqhsita anćhukakiśtan ćhherit eksqatćhax nïki, perśun qhuykinx lulhla, Yöś Tata ana niźta akhsnakkiśtan kaśtikaxu. Niźaśa yaqha ćhhultaqinakkiśtanaki werhki perśuna anćhuk cherśñi oqhźkul askichaćha. 1 Jilanaka, werhki anćhuk ni Yöś Espíritu Santuź onanchitanaka śiśñil pekućha. 2 Anćhukkiź śiśśa, ima Yöśkin kirïkanaki anćhukki ni źoñiź päta yöśnakźkiś tshi śur źoñiźtaqaś xoqatinćhuktaćha. 3 Xalla niźtikiśtan werhki anćhuk śumpacha śiśqatś pekućha, niźaśa anaź jëkhmi tuź khesaćha: “¡Jesusaki ñexućha!” Xalla ni Jesusaki ni Yöś Espirituź aśkiśtanź maśinćha. Niźaśa anaź jëkhmi tuź khesaćha: “¡Jesusaki Tataćha!” Ans nïki ni Espíritu Santuź aśkiśtanź chïćha. 4 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakźkiśiki thapaman Yöś onanchitanakaź źelhćha, ans ni thäñiki tshi Espirituqaśśa. 5 Niźaśa thapamankiśtan Yöś amtiś źelhćha, ans ni Yöśki tshiqaśśa. 6 Niźaśa thapaman aśiź thëźa, ans Yöśki tshiqaśśa, niźaśa ni Yöś aśtan thapamanaź päćha. 7 Niźaśa Yöśki śapamayniźkiś ni Espirituźkiśtan tshi llakiź thäćha, xalla ni llakiki thapatiźta walićha. 8 Niźaśa yaqhap jilanakźkiśiki ni Espirituki śiś taqunaka chïchiyaxu thäćha; niźaśa yaqhapanakźkiśti ni Espiritupachaź ni śuma taqu phalśi chïqatćha. 9 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ni Espirituźkiśtanź Yöśkin tshanti quśśiś khissa, niźaśa yaqhapanakaśti lä źoñinaka ćhhetinś tanźa. 10 Niźaśa yaqhapanakaki milajrunaka päśxapa aśiź tanźa, niźaśa yaqhapanakaśti Yöśkiśtan chïś tanźa, niźaśa yaqhapanakaśti thapaman chïś taqunakaź tanźa; niźaśa yaqhapanakaki ni chïta taqunaka katoqśqatśxapaź tanźa. 11 Xalla ti ćhhultaqinakaki ni Espirituź aśtan alaxaź päćha, niźaśa śapa jilanakźkiś ni Espirituź pektakamaź thäćha. 12 Niźaśa ni źoñź xañchiki wakchi qisqisñi ćhhultaqinakchiśśa, xalla ninakaki tshi xañchiqaśśa. Xalla ni Criśtuki niźtaśaqaśśa. 13 Xalla niźta irata thappacha ućhumnakki judiu źoñinaka niźaśa ana judiu źoñinaka, niźaśa uywita ana uywita źoñinaka ućhumnakki tshi xañchichiś niźaśa tshi Espirituźkiśtanqaś thonćha; niźaśa thappacha ućhumnakakiś ni Espirituźkiśtan onanchitaćha. 14 Niźaśa tshi xañchiki anaź tshi qisqisñillchiśqaśki, ans wakchiź źelhćha. 15 Niźaśa ni qhxochaź chiyasaź nïki: “Werhki anaćha qhartki, niźaśa werhki anaź ti xañchikiśtanki”, ana nuź chïźku nïki ni xañchi ekasaćha. 16 Niźtaśaqaś ni khuñiki chiyasaćha: “Werhki anaćha źhukitki, niźaśa werhki anaź ti xañchikiśtanki”, ana nuź chïźkuqaś nïki ni xañchi ekasaćha. 17 Niźaśa thappacha ućhum xañchiki źhukiź khitasaź nïki, anaź wira nonźtasaćha. Niźtaśaqaś thappacha ti xañchiki khuñiź khitasaź nïki, ućhumnakki anaź mukhśñi attasaćha. 18 Xalla ni Yöśśa śapa qisqisñinakaki ni xañchikiś nïź pektakama uchchiki. 19 Niźaśa ni qisqisñiki thappacha tshiqaź khitasaź nïki, ni xañchiki anaź źelhtasaćha. 20 Niźaśa ni qisqisñi ćhhultaqinakaki wakchićha, xalla ni xañchiśti tshiqaśśa. 21 Niźaśa ni źhuki anaź qharźkiś chiyasaćha: “Werhki am anal pekućha”, niźaśa ni achaki anaź ni qhxochanakźkiś chiyasaćha: “Werhki anćhuk anal pekućha.” 22 Ans ni upa aśi ni xañchikiś qisqisñinakaki, xalla ninakaćha ni xañchikiś tshan pektanakaki; 23 niźaśa ni ućhumnaka xañchikiś qisqisñinaka upa juśhupätanakaki, xalla ninakźkiś ućhumnakki tshantiź kuytićha. Niźaśa ućhumnakki ni upa qisqisñinaka khitanakaki, xalla ninakaćha tshan k'achha kuytaśtaki. 24 Niźaśa ućhumnaka xañchiź śawktankhiñi qisqisñinaka ućhumnakki anaź ninaka kuytaśśa. Niźaśa Yöśki ni ana khjusa khita qisqisñinaka śuma wakiśiñi pächićha, xalla niźtikiśtan ninakaki tshan khjusa kuytita khiśtanćha. 25 Xalla ni xañchikiśki ana yaqha yaqha źelax khitaćha, ans ni xañchi qisqisñinakaki śapamayniźkiśtan llakiśhtanćha. 26 Niźaśa tshi xañchiź qisqisñiź t'aqhiśasaź nïki, thappacha ni yaqhanakaki śaqaś t'aqhiśi; niźaśa tshi xañchi qisqisñiki śuma kuytitaźlax nïki, thapa ni qisqisñi xañchinakakiź chipćha. 27 Niźaśa anćhukki Criśtuź xañchićhukćha, niźaśa śapamayni anćhukki ni xañchi qisqisñinakaźtaqaśśa. 28 Yöśki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś tiźtanaka źelhñi pekćha, tukkinaki apuśtulanaka khiśtanćha, nïź xaruki Yöśkiśtan chïñinaka khiśtanćha, nïźxarpachaki thaxiñinaka khiśtanćha, neqhśtan milajru päñi jilanaka khiśtanćha, niźaśa yaqhapanakaki lä źoñinaka qullñi khiśtanćha, niźaśa Yöś kirïchi jilanaka yanapñi khiśtanćha, niźaśa yaqhapanakaki irpiñinaka khiśtanćha, niźaśa yaqhapanakaśti yaqha taqunaka chïñi khiśtanćha. 29 Niźaśa anaź thappacha apuśtulanaka, niźaśa anaź thappacha Yöśkiśtan chïñinaka. Niźaśa anaź thappacha thaxiñinaka, niźaśa anaź thappacha milajrunaka päñiki, 30 niźaśa anaź thappacha ni lä źoñinaka qullś aśśiśki. Niźaśa anaź thappacha ni yaqha taqunaka chïñiki, niźaśa anaź thappacha ni katoqsqatñiki. 31 Niźaśa anćhukki ni Yöś śuma onanchitanaka tanś pekśtanćha. Werhki anćhukakiś tshi añcha śuma jikhśl thaxnaćha. 1 Niźaśa werhki źoñinakź chïś taqunakal chiyasaź niźaśa anjilanakź chïś taqunakamil chiyasaćha, ans werhki ana oqśniñźlax nïki, werhki tshi lächi jiruźtaqaśtćha niźaśa tshi źhaxr kampanaźtaqaśtćha. 2 Niźaśa werhki Yöśkiśtan chiyax khititźlax nïki, niźaśa werhki ni Yöś xamaśit amtitanaka śiśućhax nïki, niźaśa thappacha ti ćhhultaqinaka śiśkumi, niźaśa werhki tshi kuru qisqatś quśśiśtćhalax nïki, ans werhki ana oqśniñźlax nïki, werhki anaź ćhhulumit. 3 Niźaśa werhki weth qamanaka ni t'aqhir źoñinakźkiś toxźinkumi, niźaśa werhki weth perśun xañchil ujźnaxu thäsaź nïmi, niźaśa werhki ana oqśniñźlax nïki, xalla tinaka pätaki wethtaki ana ćhhulumi wakiśićha. 4 Xalla ni oqśñi quśśiś źoñiki awantiñi quśśiśśa, ana ćhhaxwqatñi quśśiśśa, niźaśa ana mit quśśiśśa. 5 Niźaśa ana ćhhulumi ana wali päñićha, niźaśa ana źoñźta qhxortipaśñićha, niźaśa ana perśunpacha śhoxritsñićha, niźaśa anapan ćhhulkiśtanami źaxwchi źelhñićha; 6 niźaśa anaź ni ana śumanakkiśtan chipśki, ans werarkiśtanpanź kuntintu khiśki. 7 Niźaśa śuma oqśñi quśśiś khiśki thappacha ćhhultaqinakkiśtan t'aqhiśiśpanćha, amki thappacha ninaka kiriya, niźaśa thappacha thewźna, niźaśa thappacha awanta. 8 Niźaśa ni oqśñi quśki anaź wira qatakićha, ans ni Yöśkiśtan chïñi jilanakakiź qatakićha, niźaśa ni taqunakamiź qatakićha, niźaśa ti yoqkiś śiśtanakami anaź wakiśakićha. 9 Niźaśa ti śiśtanakami niźaśa Yöśkiśtan chïtanakami, niźaśa ti anś śiśta ćhhultaqinakaki anaź qhanakama. 10 Niźaśa ćhhul orat Yöś thonaćhaxa xalla ni oraź ni ana śum ćhhultaqinakaki qatakićha. 11 Werhki uśha khikanaki chïchintaćha niźaśa pinsintaćha niźaśa parlintaćha tshi uśhaźtaqaś; niźaśa chawk źoñi khiskuki, ni uśha khikan qamtanakaki wirkin ekchinćha. 12 Anśiki ućhumnakki ni Yöś anaź qhanakama cherćha, tshi śur ispijukiśtaqaś; ans tshi nöxiki ni Yöśtan yukhporaź chersasakićha. Anś weth quśki anaź śuma ni Yöś paxćha, niźaśa werhki tshi nöxiki śumpachal ni paxaćha, xalla ni Yöś xaqhnuź werh paxchiźlax xalla nuź. 13 Niźaśa chheph ćhhultaqinakaź cheqan źelhćha: Ni thapa quśtan khiś, niźaśa ni śuma thonñi cheqś, niźaśa ni źoñi oqś; xalla ni chhephkiśtanaki tshan cheqanaki ni źoñi oqśa. 1 Niźaśa anćhukki oqśñi quśśiśpanź khiś peka, niźaśa anćhukki Yöśkiśtan ni orapachaź ni Espirituź onanchitanaka maya, 2 Niźaśa ni yaqha taqunaka chïchiñi źoñiki Yöśtanź parlićha, ans ana ni źoñinakźtanaki, niźaśa anaź jëkhmi nïź chïtaki näśa. Xalla ni chïñiź qos quśkiśiki xamaśitź chïćha, xalla ni chïtaki anaź jëkhmi katoqićha. 3 Niźaśa Yöśkiśtan chïta taqunaka maśiñi źoñiki, ni Yöś kirïchi jilanaka paqaxuź maśinćha. 4 Niźaśa ni ana paxta taqunakkiśtan chïñi źoñiki, nïź perśun xaqiñaź chïćha; ans ni Yöśikiśtan maśiñiki, ni Yöś kirïchi jilanakaź paqqatćha. 5 Niźaśa werhki thappacha anćhuk ni yaqha taqunaka chïchiñil pekućha; niźaśa werhki anćhuk ni Yöśkiśtan maśiñil pekućha; xalla tïki ni yaqha taqunaka chïśkiśtan tshan śumaćha, xalla ni chïta taqunaka katoqsqataśaz nïki, ni taqunakaki ni Yöś kirïchi jilanaka paqqatśxapaćha. 6 Niźaśa weth q'ay Jilanaka, weriź anćhukakiś thonźku ni ana paxta taqunakźtan palxaytanki, anćhukakiś ni chïtanakaki anaź ćhhulkiśimi wakiśasaćha, xalla ni Yöś ućhumnakakiś kuchanźkita maśinśmi mayaćha, uśh ni cheqpacha śiśnaźkiśtanami, uśh yaqhap ni Yöśkiśtan maśinśkiśtanami, uśh yaqhap thaxinśkiśtanami. 7 Niźaśa ni its peqhśnakaki wakchiź źelhćha, xalla ni pinkalluźtan niźaśa kitarźtan tshi xorchiśqaś khitasaź nïki, ¿xaqhnuź ućhumnakki ti itsñi peqhśnaka phalźnasaxo? 8 Niźaśa tshi kirkiśiki ni tothi qostanallaź qhawasaź nïki, anaź jëkhmi ni kira śalśxapa thakśnasaćha. 9 Niźaśa anćhukatanaki xalla niźta irataśaqaś watćha: Niźaśa anćhukki anćhuka taqunakkiśtan ana näśuk taqunaka chiyasaź nïki, ¿anćhukki ni chïtanaka xaqhnuź näśnakixo? ¡Niźaśa ni taquki śina chïtaźtaqaś khekićha! 10 Niźaśa ti yoqkiśiki wakchi taqunakaź źelhćha, niźaśa thappacha ni taqunakaki näśuka kamaćha. 11 Niźaśa werhki ana ni taqunaka śiśućhax nïki, ni taqu chïñi źoñźkiśiki yaqha źoñiźtaqal khećha, niźaśa xalla ni źoñiki wethkiśiki yaqha źoñiźtaqaś khekićha. 12 Xalla niźtikiśtan anćhukki ni Espirituź onanchitanaka thappacha qhxortipaś pekćha, ans anćhukki ni Yöś kirïchi jilanaka paqqatñinaka thappacha tanśpanź wakiśićha. 13 Niźaśa ni yaqha tawqkiśtan chïñiki, Yöśkiśtan ni taqu katoqsqatśxapa aśix mayla. 14 Niźaśa werhki tshi ana śiśta tawqkiśtanl Yöśkin mayiśasaź nïki, weth animuźtanqal mayiśućha, ans weth quśki anaź katoqćha. 15 ¿Neqhśtan werhki ćhhulu päśt wali khesaya? Ans werhki Yöśkin mayiśiśtanćha weth animuźtan niźaśa weth thapa quśtan. Niźaśa werhki weth animuźtan niźaśa thapa quśtan Yöśkin itstanćha. 16 Niźaśa amki am animuźtanqaś Yöś thü aynaqasaź nïki, niźaśa tshi ina źoñi amiź chïta nonźku, ni źoñiki anaź näśnasaćha niźaśa ni źoñiki anaź katoqi atasaćha. 17 Ni amiź chïtanakaki añcha waliź khesaćha, ans ni chïtanakaki ni yaqha źoñźkiśiki ana wakiśiñićha. 18 Niźaśa werhki ni yaqha taqunaka chïnćha anćhukakiśtan tshanti, xalla niźtikiśtan werhki Yöśkin sparakiź khiwćha; 19 Xalla ni Yöś kirïchi jilanakźkiś werhki taxśnuku taqunakal chïś pekućha, ni jilanaka katoqaxu, neqhśtan ninakaki yaqha jilanakźkin thaxnaxu, niźaśa ni qhaluqhalu watha yaqha taqunaka thaxinśxapami. 20 Niźaśa anćhukki jilanaka anaź tshi okhalaźtaqaś pinsa. Niźaśa anćhukki ni ñexunakźxapa tshi okhalaźtaqaś khekićha; niźaśa ni anćhuka pinsiśkiśiki chawk źoñiźtaqaś khekićha. 21 Xalla ni khjirtikiśiki tuź khićha: “Xalla ti chawkh wathźkiśiki yaqha taqunakźtanl chiyaćha niźaśa ni yaqha wathchiś źoñinakź atkiśtan; xalla nuź chïtikiśtanami tinakaki anapanź kaśakićha, xalla nuź khićha ni Yöś Tataki.” 22 Xalla ni yaqha taqunaka chïśki, ni ana Yöś kirïchi źoñinakźkiśiki tshi chimpuźtaqaśśa, ans ana ni thapa quśśiś źoñinakźkiśiki. Niźaśa ni Yöśkiśtan maśinś taqunakaki, ni thapa quśśiś źoñinakźkiśiki tshi chimpuźtaqaśśa, ans ana Yöś kirïchi źoñinakźkiśiki anaź niźta. 23 Niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi jilanakaki tshïkiśqaś akhsiź khesaćha, niźaśa ninakaki thapaman taqunakźkiśtanź chïchiyasaćha, xalla nuź khen tshi ina źoñiź ninakźkiś luśhkasaćha uśh ana Yöś kirïchi źoñimi, xalla ni źoñiki anćhuk lukurata khissiźka khekićha. 24 Ans thappacha ninakaki ni Yöś taqunakaź maśnasaź nïki, xalla nuź khen tshi ina źoñiź luśhkasaćha uśh ana Yöś kirïchimi, xalla ni źoñipachaź quś źethchi khekićha niźaśa nïpaćhaź thappacha ni nonźta taqunaka phalźnakićha. 25 Xalla nuź ni źoñiki nïź qos quś śhulźnakićha, neqhśtan nïki Yöś Ephźkin khisku amtakićha, niźaśa ni źoñiki cheqpacha Yöś anćhukakiś qamñi paxakićha. 26 ¿Jilanaka ućhumnakki ćhhulu wattataxo? Xalla ni akhskanaki śapamayni tshi wirsuchiśkamaź khesaćha, niźaśa tshi thaxinśnaka niźaśa tshi wiyźkitanaka kint'asaćha, niźaśa yaqha tawqkiśtan maśnasaćha, uśh ni taqunaka katoqsqatasaćha. Thappacha tinakaki ni Yöś kirïchi jilanaka paqqatśxapaćha. 27 Niźaśa ni yaqha taqunakkiśtan chiyasaź nïki, pukultan uśh chhepultan źoñiqax chïla, śapamayni ninakaki iraśiśtanćha; niźaśa tshïsuñaki katoqisqatla. 28 Niźaśa ni taqu katoqisqatñi anat źelhćhax nïki, ni Yöś kirïchi jilanakaki quśkiśqax śhoxla, niźaśa ninakaki śapamayni perśun quśkiśx amaytaśla niźaśa Yöś Ephźtami. 29 Niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakaki pukultan ananax chhepultanx chïla, niźaśa ni yaqhanakaki ni chïta taqunaka śumpachax phalźla. 30 Niźaśa Yöśki ni julśi źelhñi źoñźkiś qhanacht'iźkićha, ans ni palxayñiki ch'uj khiśtanćha. 31 Xalla nuź ninakaki śapamayni Yöśkiśtan maśinś iraśasaćha, niźaśa thappacha ninakaki thaxinśnaka niźaśa aśi tanźnasaćha. 32 Xalla ni Yöśkiśtan maśinś onanchitaki, ni Yöśkiśtan chïñiź qharkiś khiśtanćha, 33 xalla ni Yöśki śuma qamañchiś Yöśśa, niźaśa ana źoñinaka muspaysqatñićha. Niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi jilanakaki tirapan nïź oqi waqaychiśtanćha, 34 Niźaśa ni mätaqanakaki ni Yöś kirïchi jilanaka akhsku parlanaki ch'uj źelhśtanćha, xalla ninakźkiśiki anaź chiya khitaki. Ni mätaqanakaki ninakź luktaqźxaru khiśtanćha, xaqhnuź ni lï chïćhaxa xalla nikama. 35 Niźaśa anćhukki śiś pekćhax nïki, anćhukki qhuykin ni anćhuka luktaqanaka pewkźna; xalla ni Yöś kirïchi jilanakaź akhsku parlanaki ni mätaqanakaki anaź mitiśiś wakiśićha. 36 Niźaśa ti Yöś śuma kintu anaź anćhukakiśtan qallantichiki, niźaśa anaź anćhuk alaxaqaś ti Yöś taqunaka tanśiki. 37 Niźaśa yaqhapaki Yöśkiśtan chïñit khïkhićhax nïki, uśh ni Espirituź irpitat khiś pekćhax nïki, xalla nïki ti weriź Yöś lï khjirta paxakićha. 38 Niźaśa ni źoñiki ni khjirtanaka anat paxaćhax nïki, ni Yöś Tataki ni źoñi anaśaqaś paxakićha. 39 Niźaśa weth q'ay jilanaka, anćhukki ni Yöśkiśtan maśinś onanchitaź thewźna, niźaśa anćhukki ni yaqha taqunaka chïñinaka anaź q'iwa. 40 Ans anćhukki śuma quśtanź pä niźaśa chïtakama. 1 Xaśiki jilanaka, werhki anćhukakiś ni Yöś śuma taqunaka thaxinchinla xalla ni khuñśñil pekućha. Xalla tïćha ni anćhukaź iyawkhita Yöś śuma kintuki, xalla neqhśi anćhukki thurt'ichinćhupanćha. 2 Niźaśa anćhukki ti Yöś śuma taquź khen liwrïsnakićha, ni weriź anćhukakiś maśintakama anćhuk ti tawqkiś thurt'ichipan khekiź nïki; ana nuź päkuśti anćhukki inapanqaś kirïchi khekićha. 3 Xalla ni qallantikanaki werhki wethkiś thaxintanakaśaqaś anćhukakiś thaxinchinćha, xalla ni Khjirtaki tuź khićha, ni Criśtuki ućhumnaka ujkiśtan tikhśićha; 4 Niźaśa ni Khjirti patxparuki khićha, ni Criśtuki thattaćha, neqhśtan chheph maxkhiśtan jakatatchićha; 5 Niźaśa ni Jesusaki Cefaskiś thensićha, neqhśtan ni qhalu piśkchiś thaxintanakźkiś thensiśaqaśśa. 6 Xalla neqhśtanaki ni Jesusaki taxśnukuwatha jila Yöś kirïchi jilanakźkiś thensićha, xalla ni cherchinakaki anśkama iyapanź źethćha, ans yaqhapanakaki tikhśićha. 7 Neqhśtan Jesusaki Santiaguźkiś thensiśaqaśśa, niźaśa thappacha nïź apuśtulanakźkiś. 8 Neqhśtan ni źeranśkinaki wethkiś thensiśaqaśśa, werhki tshi śullta mathta wawaźtaqaśtćha. 9 Niźaśa werhki ni apuśtulanakźkiśtan ana añcha wakiśintćha, niźaśa werhki anal apuśtula khita khiś wakiśućha, niźaśa werhki ni Yöś kirïchi jilanaka tanśxapa qhurchinćha. 10 Niźaśa ni Yöś wethkiś añcha śuma oqśñiź khen werhki źetućha; niźaśa nïź wethkiś oqźtaki anataćha inapanqaśki. Ans werhki ni apuśtulanakźkiśtan tshallan lanqśinćha; xalla ni lanqśnakaki anataćha weriź päta, ans Yöś pätataćha, niźaśa nïź oqśñi quśki werh yanapchićha. 11 Niźaśa werhmi ninakami xalla ni cheqan wakiśiñi anćhukakiś thaxinchinćha, neqhśtan anćhukki ti kirïchinćhukćha. 12 Xalla ni ućhum thaxinśki jakatatchi Criśtuźkiśtanćha, ¿Anćhukakiśtan tshi qhaźultan qhaźtikiśtan ni tikhśinaka ana jakatatakićha khinćhuktaxo? 13 Niźaśa anaź tikhśikiśtan jakatatś źelhtasaź nïki, Criśtuki anaź jakatattasaćha; 14 Niźaśa ni Criśtuki ana jakatatchiźlax nïki, ni werhnakaź maśintaki anaź ćhhulxapami wakiśićha, niźaśa anćhuka thapa quśmi anaź ćhhulxapami wakiśasaćha. 15 Xalla tinakaki nuźupanź khesaź nïki, werhnakki Yöśkiśtan toskara cherñil khitasaćha, niźaśa werhnakki Criśtu jakatatchićha khikan thurt'asaź nïki, Yöś moq'ul thurt'ućha, niźaśa cheqpacha anaź jakatattasaź nïki, ni tikhśinakaki anaź jakatattasaćha. 16 Niźaśa ni tikhśinakaki ana jakatatñiźlax nïki, Criśtuki anaśaqaź jakatattasaćha; 17 Niźaśa ni Criśtuki ana jakatatchiźlax nïki, ni anćhuka thapa quśki anaź ćhhulxapami wakiśićha: Neqhśtan anćhukki tirapanź anćhuka ujkiś qamćha. 18 Xalla niźtikiśtan ni Criśtuźkin kirïźku tikhśi jilanakaki qatchiśaqaśśa. 19 Niźaśa ućhumnakakiś Criśtuźkiśtan thonñi qamañaki ti yoqxapaqaśśa, niźaśa ućhumnakki thapatiźkiśtan ana śuma khitićhumćha. 20 Niźaśa Criśtuki cheqpacha jakatatchićha. Xalla ni Criśtućha ni jilaqall poqchi ćhheri axźtaki: Niźaśa nïki ni jakatatśkiśtan tuki jakatatchićha. 21 Niźaśa tshi źoñiź khen ti tikhski źelhćha, niźaśaqaś tshi źoñiź khen ti tikhśkiśtan jakatatśki thonćha. 22 Niźaśa Adanź khen thappacha źoñinakaki tikhźa, xalla niźtaśaqaś Criśtuź khen thappacha źetchiśkama khekićha. 23 Niźaśa śapamayni ninakźkiś wakiśiñi thäta khekićha: Niźaśa Criśtuź tukkinaki khekićha; neqhśtan Criśtuź kephźkitan nïźkiś apśñinakaki khekićha. 24 Ni Criśtuź ti yoqa irpiñinaka kantan, niźaśa ni chawkh jilirinaka niźaśa aśinaka, niźaśa ninakaki ninakź irpiśnaka ni Yöś Ephźkiś thätan, xalla neqhśtan ni tukuśinski thonakićha. 25 Xalla ni Criśtuki irpiśtantaćha thappacha nïźtan moq'uśñinaka nïź qhxoch qostuñ thekźta khiśkama; 26 xalla ni źerañi ćhaxwqatñi tikhśki atipźtaź khekićha. 27 Niźaśa Yöśki thappacha ćhhultaqinaka Criśtuź qharkiś uchchićha. Xalla ti chïkuśti anaź Yöś qharkiśpacha khissa, xalla nïpachaź thappacha ni ćhhultaqinakaki Criśtuź qharkiś thächiki. 28 Xalla neqhśtan thappacha Criśtuź qharkiś khistanaki, niźaśa ni Criśtupachaćha ni Yöś Matiki, neqhśtan ni Criśtupachaź Yöśkiś tasnakićha, ni Yöśśa thappacha ni ćhhultaqinakaki ni Criśtuźkiś thächiki. Xalla nuź Yöś Ephźtaćha thapa ćhhultaqinakaki. 29 Niźaśa yaqhap źoñinaka tikhśi źoñinakźkiśtan wawtisñinakaki, ¿ninakaki xaqnuźt khisnakixo? Ni tikhśinakaki ana jakatatñićha, ¿ćhhulkiśtanź ni tikhśinakźkiś wawtisnasaxo? 30 ¿Qhaźtikiśtan ućhumnakki orat orat anawalkiś thonxo? 31 Jilanaka qhaźtikiśtan werhki śapuru tikhśkiś thxotsukataxo. Xalla tïki anćhukaź ni Jesucriśtu Tatźkiś kirïchiź khen werhki cheqpacha añcha kuntintutćha. 32 Niźaśa werhki ni Éfeso wathkiś ni ñexw źoñinakźtan xañchipora qichasinćha, ¿xalla ni päkuśti ćhhulut werhki kanasaxo? Niźaśa ni tikhśinakaki cheqpacha anapanź jakatatasaćha, niźaśa yaqhapanakaki tuź khićha: “¡Anśiki khjusaź lulhźla niźaśa likhźla, neqhśtan ućhumnakki xaqa qatki tikhźnaćhani!” 33 Niźaśa anćhukki anaź millk'untisqata. Xalla nïki chïtapanćha, tuź khikan: “Ni anaśum maśinakaki ni śuma usanakaź thatanźinćha.” 34 Niźaśa anćhukki ni cheqpach juchjiptayśkinź qhutźka, niźaśa anćhukki anaź iya uj pä niźaśa anćhukakiśtan yaqhapanakaki anaź Yöś paxćha. Werhki anćhukakiś til chiyućha anćhuk aśaxu. 35 Niźaśa yaqhapanakaki kunam pewkźnaćhani tuź khikan: “¿Xaqhnuź ni tikhśinaka jakatatakixo? ¿Ninakaki qhaźta xañchichśpan khekixo?” 36 ¡Xalla tïki sumsu pewkźtaćha! Tshi muju ćhhakhtaki tikhśtanćha, neqhśtan ni ew śqala jekźnaxu. 37 Niźaśa ni ćhhakhta śqalaki anaź śqalapacha jekźnasaćha, tirikumeq khila uśh yaqha ćhherimeqaś khila, ans ni mujullaqaś kutsakićha. 38 Xalla neqhśtan Yöś Ephki, ni śqala xaqhnuź pekćhaxa xalla nuź uchchićha, niźaśa śapa mujźkiś xaqhnuź nïź tshiti wakiśićhaxa xalla nuź thächićha. 39 Niźaśa ni xañchinakaki anaź thappacha tshi iratakamaki; tshïki źoñź xañchićha, niźaśa tshïki uywanakź xañchićha, niźaśa tshïki weźlanakź xañchićha, niźaśa tshïśti ni ch'iśnakź xañchićha. 40 Xalla niźta irataśaqaś źelhćha, tsekuñ źelhñi niźaśa ti yoqkiś źelhñi xañchimi; niźaśa tshïki ni tsekuñta k'achha xañchinakaćha, niźaśa tshïśti ti yoq k'achha xañchinakaćha. 41 Niźaśa ni thuñ qhanaki ni jïś qhankiśtan tshemataćha, niźaśa ni warawar qhankiśtanami; niźaśa ni warawaranakami, tshi warawarź qhanaki yaqha warawar qhankiśtan tshemataćha. 42 Xalla niźta irataśaqaśśa ni tikhśi jakatatśkiśtanaki. Xalla ni tikhśi thatta xañchiki ana wakiśiñiź moqhćha; xalla ni jakatatñi xañchiśti añcha k'achha thupiź khekićha. 43 Niźaśa ni thatta xañchiki ana pekchukaćha; ans ni jakatatñi xañchiki añcha walićha. Xalla ni thatś xañchiki aś upaćha; ans ni jakatatñiki thupićha. 44 Xalla ni thatś xañchiki xañchiqaśśa, xalla ni jakatatñi xañchiśti animuchiśśa. Niźaśa xañchiqat źelhćhax nïki, niźtaśaqaś animchiś xañchiki źelhćha. 45 Xalla tuź khićha ni khjirtaki: “Xalla ni tuki thulźta Adán khita źoñiki, xalla nïki źetchiś khissićha”; niźaśa ni wirkin khiñi Adanki źeti thäñi animu khissićha. 46 Niźaśa ni animuki anaćha tukkin, ans ni xañchićha tukkinaki; niźaśa ni animuki nïź xaruź khekićha. 47 Niźaśa ni tuki päta źoñiki philkiśtan pätaćha, xalla nïki ti yoqxapataćha; ans ni wiruñ thonchi źoñiki tsewktan thonchićha. 48 Xalla ti yoqkiś źelhñi xañchinakaki, ni philkiśtan päta źoñi irataćha; niźaśa ni tsewktan thonchi źoñiki ni tsewkta irataćha. 49 Xalla nuź ućhumnakki ni philkiśtan päta źoñi iratićhumćha, xalla niźtaśaqaś ućhumnakki ni tsewktan thonchi źoñi irataśaqaś khekićha. 50 Niźaśa jilanaka werhki anćhukakiśśaqaś chïś pekućha, ućhum xañchikamaki ni Yöś irpiś wathkinaki anaź luśhi atasaćha, niźaśa ni ujchiś źoñiki ni ana ujchiś źoñźkiś anaź luśhi atasaćha. 51 Niźaśa werhki anćhuk ni Yöś xamaśit amtita śiśqatśl pekućha: Ućhumnakki anaź thappacha tikhźnakićha, ans ućhumnakki thappacha kephsikamaź khekićha 52 niźaśa tshi źhuki ch'iphkhenallaqaś ućhumnakki kephsiź khekićha, niźaśa ni tukuśinskiś tothi thawźnan. Xalla ni oraki tothiź qhawakićha, niźaśa ni tikhśinakaki jakatatakicha, ana iya tikhśxapa. Xalla nuź khen ućhunnakmi kephsiź khekićha. 53 Niźaśa ućhumnaka ujchiś xañchiki, ni ana ujchiś xañchi kuthźnakićha, niźaśa ni ućhumnaka tikhśñi xañchiki ana tikhśñi xañchiź kuthźnakićha. 54 Niźaśa ućhum ujchiś xañchiki ni ana ujchiś xañchi kuthźtan, niźaśa ni ućhum tikhśñi xañchiki ni ana tikhśñi xañchi kuthźtan ni khjirtaki kumlisnakićha, ni khjirtaki tuź khićha: “Xalla ni tikhśki atipźtaćha. 55 ¿Tikhś xaqhsikin ni am atipśxo? ¿Niźaśa tikhś xaqhsikint ni am llakinakaxo?” 56 Xalla ni tikhś llakinakaki ni ujnakaćha, niźaśa ni ujki lï xaruź aśśiś khisqatćha. 57 ¡Niźaśa ućhumnakki Yöśkin sparakiź khichukaćha, xalla nïki ućhumnakakiś ni Jesucriśtu Tataź khen atipś ućhunkiś thätaćha! 58 Xalla niźtikiśtan weth q'ay jilanaka, anćhukki śuma thurt'ichipanź khella niźaśa anćhukki tirapanź ni Yöśta lanqźna; niźaśa anćhukki śiśsa ni Yöś Tatźtan chika lanqśki anaćha ina. 1 Anćhukki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś yanapśxapa ramt'akićha, anćhukki weriź ni Galacia yoqkin Yöś kirïchi jilanakźkiś chïźintakamaź päkićha. 2 Niźaśa śapa tuminkuki anćhukki śapa mayni tshi qhaźtallami anćhuka kantaxamkiśtan t'aqśtantaćha, niźaśa anćhukki ni śhoxśtanćha ni weriź thontan ana wilta ramśxapa. 3 Neqhśtan weriź thontan, werhki ni anćhukaź illśta źoñinaka Jerusalén wathal kuchnaćha, ni anćhukaź ramthapta päśnakźtan niźaśa anćhukaź khjirta kartiźtanl kuchnaćha. 4 Niźaśa werh oqhchukaź khekiź nïki, ninakaki wethtanź oqakićha. 5 Werhki ni weth oqhśkiśiki Macedonia yoqa nuź wathśtanćha; neqhśtan Macedonia yoqkiśtan Corinto wathal irantaćha. 6 Neqhśtan werhki anćhukatan tshi qhaźtapacha ekliś atućha, uśh nït thappacha ni awtipacha nikhu eklaćhaxa; neqhśtan wiruñ werh oqhś khenaki anćhukki werh yanapasaćha. 7 Niźaśa werhki, anćhuk anśiki anal watkanqaś cherśpekućha, ans tshi qhaźtapacha anćhukatan źelhś pekućha, Yöś nuź munasaź nïki; 8 Niźaśa werhki ni Éfeso wathkiś ni Pentecostés thuñikamal eklaćha, 9 niźaśa ni weth lanqś śanaki piśkkiśtan piśk khethsićha, niźaśa ni wethtan moq'u źoñinakaki tamaćha. 10 Niźaśa anćhukki Timoteoź irantiźkitan, Timoteoź quś kuntintupanź khisqatakićha, xalla nïki werh irata Yöśtaxapa lanqśñiśaqaśśa. 11 Niźaśa anćhukakiśtan anax xaqhsiltami ni Timoteo iñarakićha; ans anćhukki nïź oqhśkiś thapa quśtanź yanapakićha, xalla ni Timoteo werh cherśñi thonaxu, niźaśa werhki Yöś kirïchi jilanakźtan chikal thewźnućha. 12 Ans werhki ni Apolo jilźkiśiki añcha rokt'ichinćha, ni Yöś kirïchi jilanakźtan anćhukakin thonśñi oqaxu, niźaśa ni Apoluki anśiki ana oqhś pekchićha. Niźaśa nïki ćhhul ora oqhśpekkut oqaćhani. 13 Niźaśa anćhukki naynayi niźaśa thapa quśtanpaź khekićha. Niźaśa anćhukki Criśtuźkiś tassi thapa quśtanpanź khekićha. 14 Niźaśa anćhuk ćhhulu päkumi, thapa quśtanpanź päkićha. 15 Niźaśa jilanaka anćhukki śiśśa, ni Acaya yoqkiśtanaki ni Estéfanas qhuy źoñinakaćha tuki Yöśkin kirïchiki, neqhśtan ninakaki ni Yöś kirïchi jilanakźkiś thapa quśtan manta pächićha. 16 Niźaśa anćhuk jilanaka ni Estéfanas irata päñi źoñinaka irataź khekićha, niźaśa thappacha ni yanapñinaka niźaśa Yöśta lanqśñinaka irataź khella. 17 Werhki ni Estéfanas thontikiśtan añchal chipchinćha, niźaśa ni Fortunato, Acaico, tinakaki anćhukaź ana źelan anćhukakiśtan thejźinchićha. 18 Ninakaki werh quś phiya khisqatchićha, niźaśa anćhukakiśimi. Niźaśa anćhukki ninaka thapa quśtanź nonźna. 19 Niźaśa ni Asia yoqkiś źelhñi Yöś kirïchi jilanakaki anćhukakin tsänźkićha. Niźaśa Áquila niźaśa Prisca niźaśa ninakź qhuykiś akhsñi Yöś kirïchi jilanakaki Yöś Tatź thükiś anćhukakinśaqaś tsänźkićha. 20 Niźaśa anćhukki thappacha ni Yöś kirïchi jilanakaź tsänźkita tanźna. Niźaśa anćhukki anćhukkamaź tshi śuma chhulśñillźtanź chhulsasakićha. 21 Werh Pawlutki, anćhukakin ti tsäntal perśun qharźtan khjirźkućha. 22 Niźaśa xaqhsilta źoñit ana Yöś pekćhax nïki, ¡xalla ni Yöś kaśtikuki ni źoñźkiśx thonla! ¡Ućhunnaka Yöś Tata thonalla! 23 Niźaśa ni Jesús Tataki anćhukakiś nïź oqśñi quśx thäźkila. 24 Niźaśa weth oqśñi quśki Jesucriśtuź thükiś anćhukatanpanćha, xalla nuźox khila. 1 Werh Pawlutki Yöś pektakama Jesucriśtuź apuśtultćha, anćhukakin weth Timoteo jilźtan chika tsänźkućha, ni Corinto chawkh wathkiś qamñi Yöś kirïchi jilanakźkin, niźaśa ni Acaya yoqkiś qamñi jilanakźkinśaqaś tsänźkućha. 2 Niźaśa ućhum Yöś Efesios niźaśa Jesucriśtu Tatźtan anćhukakiś śuma oqśñi quś niźaśa śuma qamañax thäźkila. 3 Niźaśa ućhumnaka Jesucriśtu Tatź Yöś Ephki añcha alt'itax khila, xalla ni Yöśśa ućhumnaka oqśñi Ephki, niźaśa ni Yöśśa ućhumnak qiśhñiki. 4 Xalla ni Yöś Ephćha thappacha ućhumnaka llakkiśtan qiśhñiki, niźaśa ućhumnakki ni t'aqhiśiñi jilanakźkinśaqaś quśnasaćha, xalla ni Yöś ućhumnakakiś quśta xalla niźta irataśaqaś ninakźkin quśnasaćha. 5 Xalla nuź ni Criśtuź t'aqhiśitaki ućhumnakakiś watźkićha, niźaśa ućhumnakki nïźtan chikaź t'aqhiśi, xalla niźtaśaqaś ni Criśtuźkiśtan ni ućhum oqśñi quśki watćha. 6 Ans werhnakki t'aqhiśućhax nïki, anćhuk quśta niźaśa liwrïta khexućha; niźaśa Yöśki werhnak quśśax nïki anćhuk quśta khexuśaqaśśa, niźaśa anćhukki ni t'aqhiśiśnaka atipś aśi tanźnasaćha werhnak irata. 7 Werhnakki anćhukakiś añcha thupil tasnućha, anćhukki anś t'aqhiśi, neqhśtan Yöśki anćhuk quśnakićha. 8 Jilanaka ućhumnakki ni Asia yoqkiś qhaź wilta t'aqhiśtaćha xalla nïpanź śiśakićha. Xalla nïki tshi ana wal llakitaćha, ućhunnakki anapantaćha iya awantichuka niźaśa ućhumnakki tikhźnaźka khitaćha. 9 Niźaśa ućhumnakki tshi konś khita źoñiźtaqaśtaćha. Xalla tïki ućhunnakata thaxinśxapa añcha wakiśićha perśunpachkiś ana tas, ans Yöśkin tas wakiśićha, ni Yöśki tikhśi źoñinaka jakatatsqatñićha. 10 Niźaśa Yöś Ephki ućhumnak liwrïchićha, niźaśa ućhumnak ni t'aqhiri tikhśkiśtan liwriyakićha. Neqhśtan ućhumnakki nïźkiś tasla nïki tirapanź liwriyakićha, 11 Niźaśa anćhukki mayiśikan weth tukatuź mayiśakićha, niźaśa wakchi jilanakaki wethnakataź mayiśićha, niźaśa wakchi jilanaka Yöśkin sparakiź khekićha niźaśa nïź khen ućhumnakki onanta tanźa. 12 Niźaśa werhki anćhukatan śuma khïkhichi śiśku añcha kuntintutćha, niźaśa ti yoqkiśpan ućhumnaka quśki źkayi khïkhitaćha, niźaśa werh anćhukatan źelhkanaki. Niźaśa ućhumnakki anaź ni źoñź śiśnakźtan irpićha, 13 Niźaśa ućhumnaka kartikiśiki ana wira tshemata khjirtaćha, anćhukki nïź lïźnasaćha niźaśa katoqasaćha. Niźaśa werhki anćhuk śumpacha katoqñil pekućha. 14 Niźaśa tshi qhaźta anćhukki xaqnuźuźlax werhnak xalla ni paxchinćhukćha, niźaśa ućhumnaka Jesús Tataź kephźkitan anćhukki werhnakaź khen añcha kuntintuź khekićha, niźaśa werhnakmi anćhukaź khen añcha kuntintul khećha. 15 Xalla nuź anćhukakiś tassi werhki anćhuk tukipan cherśñi oqhś khichintaćha, xalla nuź piśk wilta anćhuk thonś pekatućha anćhuka tukatu; 16 Niźaśa werhki ni Macedonia oqhkan tuki anćhuk thonś pekatućha, niźaśa ni Macedonia wathkiśtan kephźkikan wilta anćhuk thonśśaqaś pekatućha. Xalla nuź anćhukki weriź ni judea oqan yanapasaćha. 17 ¿Niźaśa ti weriź oqhś pinsikanaki ana śumpacha pinsichinqhaźtataxo? ¿Anćhukki werh piśk quśtan pinsichiźtaqaś nayya, tuź khikan “jë” niźaśa “anaqa” khikan ni orapacha? 18 Ni werhnakaź anćhukakiś “jë” niźaśa “anaqa” ni orapacha chïtanakkiśtanaki Yöśśa cherñiki. 19 Niźaśa ni Jesucriśtuki Yöś Matićha, werhnakki Timoteoźtan niźaśa Silvanuźtan anćhukakiś ni Yöś śuma kintu maśinchinćha, xalla nïki anataćha “jë” niźaśa anataćha “ana” ni orapachaki. Niźaśa Yöś Ephki ućhumnakakiś Criśtu thächićha wiñayxapa werarapan chiyaxu, 20 Niźaśa ni Jesusiźkiśiki Yöś onźta taqunakaki kumlisñipanćha. Xalla niźtikiśtan ućhumź Yöśkin itskanaki, tuź khinćhumćha “xalla nuźox khila” Jesucriśtuźkiśtan. 21 Niźaśa Yöśśa werhnakmi anćhukmi ni Criśtuźkiś śuma thurt'ichi khisqatchiki, niźaśa nïćha ućhumnak źkayi quśśiś khisqatchiki. 22 Niźaśa nïki ućhumnak nïź teqhś chimpuźtan chimpichićha, niźaśa nïki ućhumnaka quśkiś ni Espíritu Santu makhźinchićha nïźtapan khexu. 23 Ans werhki imaśipan ni Corinto watha oqućha xaqhnuź werh pinsatućhaxa xalla nuźu, niźaśa werhki Yöśkiś thjiśtiku uchśt'aśućha, neqhśtan werhki toskarat chiyućhax nïki Yöśmex weth źeti qhañla. 24 Niźaśa werhnakki anaćha anćhuka quśkiśtan tuyñutki; ans werhnakki anćhuk yanapś pekućha, anćhuk kuntintupan khexu niźaśa anćhukki thapa quśtan thurt'ichinćhukpanćha. 1 Xalla niźtikiśtan werhki anćhuk ana llakiśhaxu ana wilta thonś quś thutśinćha. 2 Niźaśa werhki anćhukakiś llakil thäsaź nïki, ¿jëkit werh quśnasaxo? Anćhukpanqaź werh quśnasaćha. 3 Xalla niźtikiśtan werhki anćhukakin nuźupan khjirchinćha, anćhuk ana wethkiś llaki thäxu, ans anćhukki werh kuntintu khisqatśtantaćha. Werhki śiśatućha anćhukki wethtan añcha kuntintuź khitasaćha. 4 Xalla ti karta anćhukakin khjirkanaki añcha llakiśhśinćha niźaśa thjutupaśśinćha niźaśa qächinpanćha. Ans werhki anćhuk ana llakiśhaxu khjirchinćha, ans anćhuk weth oqśñi quś näśnaxu khjirchinćha. 5 Niźaśa yaqhapanakaki werh llaki thächićha, xalla ni źoñiki anaź werh alaxa llakisqatchiki ans thappacha anćhukakiś tshi qhaźta llakisqatchiśaqaśśa. “Xalla tïkil khiwćha ana añcha jilt'ayśxapa.” 6 Niźaśa anćhukakiśtan jilamanqhaki ni źoñi kaśtikchinćhukćha, xalla ni kaśtiktaki nuźuqax khila. 7 Niźaśa anćhukki xaśiki ni źoñźtan pertunaśtanćha niźaśa ni źoñi yanapśtanćha, ana ni źoñi añcha upaquśhaxu. 8 Xalla niźtikiśtan anćhukakiś rokt'aśućha, wilta anćhuka oqśñi quś thëźna. 9 Niźaśa werhki tuki ti ćhhultaqkiśtan khjirźkichinćha, anćhuka quś yanśxapa niźaśa anćhuk weriź thaxinta kaśata uśh ana kaśata xalla ni śiśxapa. 10 Niźaśa anćhukki pertunćhax nïki, werhśaqal pertunućha; niźaśa werhki anćhukakiśtanśaqaś Criśtuź tukkiś pertunchinćha, pertunś źelanaki. 11 Xalla nuź ni Saxraki ućhunnakakiśtan anaź qhxortipaśakićha, niźaśa ućhumnakki ni Saxriź ana śum päśnakaź śiśśa. 12 Weriź ni Criśtuź śuma kintunaka maśinśxapa ni Tróade chawkh watha irantitan, wethkiś Yöś Tatźtaxapa lanqś śana khetskichićha. 13 Niźaśa ni weth qos quśki ni Tito jila ana śalźku anataćha phiya. Xalla niźtikiśtan werhki ninakźkiśtan jalhtiźku Macedonia watha oqhchinćha. 14 Niźaśa ućhumnakki Yöśkin sparakiź khiś wakiśićha, xalla nïćha ni Criśtuź jikhśkiś ućhum chhichñiki, niźaśa wethnakakiśtan nïź śuma taqu śiśqatćha, xalla ni śuma taquki thapa qhutñiź wichansa tshi śuma samanaźtaqaś. 15 Niźaśa werhnakki Criśtuź Yöśkin tshi inśiñśu t'asta jeq'itanñiźtaqaśtćha, xalla tïki thapaqhutñiź wichansa ni liwrïsñi źoñźkiśimi, ana liwrïsñi źoñźkiśimi. 16 Xalla ni apt'iñi źoñinakźkiśiki ti inśiñśuki tshi tikhś jeq'itatñiźtaqaśśa, ans ni liwrïsñinakźkiśiki, añcha śuma źeti thäñi jeq'itatñićha. ¿Xalla tixapa jëkhpan thaxintaxo? 17 Niźaśa werhnakki ni Yöś śuma tawqźtan anal kankan oqhlayućha, yaqhapanakaki xalla nuź päñićha; ans werhnakśti Yöś tukkiś śuma quśtanpanl palxayućha, werhnakki nïź kuchanźkititpanćha niźaśa ućhumnakki Criśtuźtan chikapanź khekićha. 1 ¿Xalla tinaka chïkuśti ućhumnakki wilta perśunpacha ayt'aśiź qallantiqaya? ¿Uśh anćhukakiś thonñiź pekqaya, uśh anćhukakiśtan tshi iwxiñi karta mayñiź pekya, ni yaqha źoñinaka nuź mayñila, xalla niźta irata? 2 Niźaśa anćhukpachaćha ni iwxiñi kartaki: Xalla ni kartaki ućhumnaka quśkiś khjirta khiśtanćha, niźaśa thapa źoñinakaź lïta khiśxapa niźaśa thapa źoñinakź paxta khiśxapa. 3 Niźaśa Criśtuki anćhuk perśun qharźtan khjirchićha, niźaśa werhnakaź nïźkiś thäta xalla nïki qhanakama cherchukaćha; tshi ana tinñiźtan khjirta karta, ans ni źethñi Yöś Espirituźtan khjirtaćha; niźaśa ni kartaki anaćha tshi maśuran niźaśa tshi maśran khjirtaki, ans ni źoñinakź quśkiś khjirtaćha. 4 Cheqpacha tinakźkiśtan werhnakki Yöśkiś niźaśa ni Criśtuźkiśtan thonñikiś tasnućha. 5 Niźaśa werhnakki anal wethnaka amtakama päsaćha; ans ni werhnakaź pätanakaki Yöśkiśtanź thonćha, 6 niźaśa ni Yöśśa werhnak thaxinchiki nïź śuma ew taqu palt'ita maśinśxapaki, xalla tïki anaćha tshi lïxaru, ans ni Espíritu Santuźxarućha. Xalla ni lïki tikhźnaxuź juchjiptayćha, ans ni Yöś Espirituki źetiź thäćha. 7 Niźaśa ni tikhśxapa chhichñi lïki yakhźinćha, niźaśa ni lïki ni maśuran niźaśa ni maśran khjirtataćha, xalla ni khjirtaki walxa aśśiśtaćha xalla niźtikiśtan ni Israel źoñinakaki ni Moisés yukh qhanñi anaź cherśñi atatćha, xalla ni qhanaki ni Moisés yukh thatanchićha, 8 ¡xalla neqhśtan tshantiź khekićha, ni Espirituź thulźta śuma ew taqu palt'itaki! 9 Niźaśa ni tikhśxapa chhichñi lïki walxa aśśiśtaćha, ¡xalla ni Yöś ućhumnakakiś źkayi khisqatñi maśintaki tshanti aśśiś khekićha! 10 Niźaśa ni tukita aśiki anaź ćhhulumi ti anśta aśkiśiki, xalla tïki tshanti chawkh aśśiśśa. 11 Niźaśa ni lïki aśśiśtaźlax nïki, thappacha thatanta khiśtanćha; xalla ni wiñayxapa thurñiki tshanti aśśiś khekićha. 12 Xalla niźtikiśtan ti ew taqu palt'itaki ućhunnakź thewźa, xalla neqhśtan werhnakki ana eqhskul maśnućha. 13 Niźaśa werhnakki anal ni Moisés irata tshi śkitźtan yukh śhoxźnućha, xalla ni qatñi aśi ni Israel źoñinaka ana cheraxu nuź päñitaćha. 14 Xalla ni Israel źoñinakaki ni Moisés pätanaka ana näśićha, niźaśa anśimi ti źoñinakaki anaź näśa, xalla ni tukita palt'ila lïkuki xalla ni yukh śhoxźta śkitiź ti źoñinaka ana katoqsqatćha, xalla nïki ninakźkiśtan ana qhañtaćha, ans nïki Criśtupanqaź qhañasaćha. 15 Töx thuñikama ni Moisés liwru lïñinakaki, tshi śhoxśñi śkitiź ninaka ana katoqisqatćha. 16 Niźaśa tshi źoñiź Yöśkin cheqpacha kiriyan, ni śkitźtan śhoxśki śhoxqźtaź khekićha. 17 Xalla ni Yöś Tataki Espiritućha; niźaśa ni Yöś Tatź Espíritu źelhñiź nikhuki śuma qamañaź źelhćha. 18 Niźaśa thappacha ućhumnakki ni Yöś aśśiś tshi ispijukiśtaqaś chersasakićha, niźaśa ućhumnakki Yöś aśkiśtan aśi kephsqattićhumćha ni Yöś irata, niźaśa ni Yöś Espirituź khen ućhumnakki śapuru nïźkinź makhatićha. 1 Xalla niźtikiśtan werhnakki anal upaquśhućha, ni Yöś Ephki wethnakakiś nïź oqśñi quśtan ti lanqś thächićha. 2 Niźaśa werhnakki ni maśinśkiśtan anal aśućha, niźaśa anapan śhoxśaka thaxinchinćha; niźaśa werhnakki anapan źoñinaka q'otś pekchinćha niźaśa anapan ni Yöś śuma kintu kerhchinćha. Ans werhnakki werarapan maśinchinćha, xalla niźtikiśtan anćhukki śapamayni perśun quś śhulźku ni Yöś tukkiś wethnakakiś tasnasaćha. 3 Niźaśa ni werhnakaź anćhukakiś ni Yöś śuma kintu maśintaki, tshi śkitźtan śhoxźtaźtaqaśśa, xalla nïki ni ana kirïñi źoninakźkiśśa. 4 Niźaśa ninakaki anat kirïćhani, ti yoq yöśśa ninaka ana näśñi tshi śuraźtaqaś khisqatchiki, niźaśa ni Criśtuź aśiś śuma kintu chawkh qhana ana cherax khichiki, xalla ni taquki Yöś irataćha. 5 Niźaśa werhnakki anal perśunpachkiśtan maśnućha, ans Jesucriśtuki ućhumnaka Tataćha khikanl maśnućha; niźaśa ni Jesusaź oqśñiź khen werhnakki anćhuka manta päyinqaśtćha. 6 Niźaśa ni Yöśpachaćha ni sumchikiśtan tshi qhana pariśhax khichiki, xalla nïćha ućhumnaka quśkiś ni qhana qhanqachchiki, neqhśtan ućhumnakki ni yaqha źoñinakźkin śaqaś qhanqatasaćha, niźaśa ni źoñinakźkiś ni Yöś aśi paxqatśxapa xalla nïki ni Jesucriśtuź yukhkiś qanćha. 7 Xalla ti źelinśnakaki ućhumnaka xañchikiśśa, niźaśa tïki tshi lhok maśkaźtaqaśśa; xalla ni chawkh aśi Yöśkiśtan thonñi thëśxapa, ans ni aśiki anaź ućhumnakkiśtan thonćha. 8 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ujź attaź qamćha, niźaśa ućhumnakki anaź ana ulanśiśki; niźaśa ućhunnakaltaki llakinakakipanqaź źelhćha, ans ućhumnakki anaź llajllaśla. 9 Niźaśa werhnakki qhurtaćha, ans werhnakki anaćha xaytitit; niźaśa werhnakź t'eśinćha, ans ninakaki anaź werhnak cheqpachapan thatanćha. 10 Niźaśa xaqhsi oqhkumi ni Jesusiź tikhźta wethnaka xañchikiś chhichućha, xalla nïź źeti wethnakakiś thëźtaśaqaś khexu. 11 Niźaśa ućhumnakki źethñinaka ni Jesusaź khen tikhśkiś thätićhumpanćha, xalla ni Jesusiź źeti ućhumnaka tikhśñi xañchikiś thätaśaqaś khexu. 12 Xalla niźtikiśtan wethnakakiś ni tikhśki źelhćha, niźaśa anćhukakiśti ni źeti źelhćha. 13 Xalla ni khjirtaki tuź khićha: “Werhki thapa quśśiśtaćha, xalla niźtikiśtan palxaychinćha.” Werhnakki xalla niźta irata thapa quśtan palxayućha, niźaśa werhnakki kirïućha niźaśa parlućha. 14 Niźaśa werhnakki śiśućha ni Yöśśa ni Jesús Tata ni tikhśikiśtan jakatatsqatchiki, niźtaśaqaś ućhumnak ni Jesusiźtan chika jakatatsqataćhani, niźaśa anćhukatan chika werhnak nïźkin chhichakićha. 15 Thappacha tinakaki anćhuka layku watchićha, wakchi źoñinaka anćhukakiśtan ni Yöś oqśñi quś tanźnakićha, niźaśa wakchi źoñinaka Yöśkin sparakiź khekićha, ni Yöś chawkh wathxapaki. 16 Xalla niźtikiśtan werhnakki anapanl llajllaśućha. Niźaśa weth xañchimit kaśtissani, ans weth qosta quśki śapuruź aśi tanźa. 17 Niźaśa ti yoqkiś qamkanaki añcha t'aqhiśiś źelhćha, xalla ni t'aqhiśiśki orallaź watćha; xalla nïki ućhumnakakiś tshi wiñay aśiź śhikćha niźaśa paqhi ana miransñi. 18 Qhaźtikiśtanź ni cherta ćhhultaqinakkiśqaś juśhupäxo, ans ni ana cherta ćhhultaqinakkiś juśhupäśtanćha, xalla ni cherta ćhhultaqinakaki watñipanqaśśa, ans ni ana chertanakaki wiñayxapaćha. 1 Niźaśa ućhumnakki ti yoq qhuyanakaźtaqaśśa, tshi śhujlli qhuya ana thurñi xalla niźta irata, niźaśa ućhumnakkiź śiśśa ti śhujlli qhuyaki palźtaź khekićha, Yöśki ućhumnakalta ni tsewkta yoqkin tshi wiñaya qamś qhuya thakśinchićha, xalla ni qhuyaki anaź źoñinakź qharźtan qhuytaki. 2 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ti xaśta qhuykiś qamkanakiź ürźa, niźaśa ućhumnakki ni tsewkta źkay qhuya tshiqaź oqhćhaxa; 3 xalla nuź ućhumnakki śkiti kuthchi śaltaź khekićha, ans ana q'alipachaki. 4 Niźaśa ućhumnakki ti śhujllikiś qamkanaki llakitapanź ürźa, niźaśa ućhumnakki anaź q'alipacha śhoqta khiś pekćha, ans yaqha śkiti kuthśiźtaqaś khekićha niźaśa ni tikhśki ti źetiź thatantaź khekićha. 5 Niźaśa Yöśpachaćha ućhumnak nuź khex khichiki, niźaśa nïki ućhumnakakiś ni Espíritu Santu thächićha, ućhumnak nïźkiś kirïta cherñixapa. 6 Xalla niźtikiśtan werhnakki Yöśkiśpan tassinćha. Niźaśa ućhumnakki śiśśa ti xañchichiś qamkanaki Yöś Tatźkiśtan aźkinź qamćha. 7 Xaśiki ućhumnakki anaź cheri atasaćha, ans ućhumnakki thapa quśtanqaź qamćha; 8 Ans werhnakki Yöśkin tassinpanćha, niźaśa werhnakki ti xañchikiśtan saraqś pekućha, ni Yöś Tatźtan qami oqhśxapa. 9 Xalla niźtikiśtan werhnakki Yöś Tatź quś khjiranśpan pekućha, niźaśa ti yoqkiś qamś khenami uśh tsewkta yoqa oqhś khenami. 10 Thappacha ućhumnakki ni juchjiptayñi Criśtuźkiś thens wakiśićha, niźaśa ti yoqkiś qamkan śumanaka pächimi niźaśa ana śumanaka pächimi, neqhśtan śapamayni nïźkiś wakiśiñi tanśxapa. 11 Niźaśa ućhumnakki śiśśa, Yöśki kaśpanćha niźaśa amtiśpanćha, niźaśa ućhumnakki ni ana Yöś kirïchi źoñinakaź iyawkhisqatla. Yöśki werhnak śumaź paxćha, niźaśa anćhukmi werhnak paxśtanćha. 12 Niźaśa werhnakki anal wilta ayt'aśućha, ans werhnakki anćhukaź aynaqta khiś pekućha, niźaśa anćhukki wethnakakiśtan ni perśunpacha ayt'aśñi źoñinakźkiś qhäśnasaćha xalla ni źoñinakaki anaź ninakź quśkiśtan chïćha. 13 Niźaśa werhnakki lukuratćhalax nïki, Yöśtaxapaćha; niźaśa werhnakki anaźlax nuźu nïki, anćhukaltaćha. 14 Xalla ni Criśtuź oqśñi quśki ućhumnaka źetiź irpićha, niźaśa ućhumnakki śiśśa ni Jesusaki thapatiźkiśtan tikhśićha, xalla niźtikiśtan ućhumnakki thappacha tikhźtaćha. 15 Niźaśa ni Criśtuki thappatiźkiśtan tikhśićha, xalla ni źethñi źoñinakaki ana perśunpachśta źetaxu, ans ni Criśtuźtaxapa źetaxu, niźaśa nïki tikhźku ninakźtaxapa jakatatchićha. 16 Xalla niźtikiśtan werhnakki anapanl ti yoqkiś qamñi źoñinakź amtikiśtan qamućha; niźaśa tukiki ni Criśtuźkiśtan śapamayni nïź quśkama pinsiñitaćha, xaśiki ućhumnakki ni Criśtuźkiśtanaki anaź nuź pinsićha. 17 Xalla ni Criśtuźtan chika qamñi źoñiki, tshi ew źoñićha. Niźaśa ni achś ćhhultaqinakaki watchićha; niźaśa thappacha teqhś źelhñi ćhhultaqinakaki ewukama khissićha. 18 Thappacha tinakaki Yöś pätakamaćha, niźaśa ni Yöśpachaćha ućhumnak ni Criśtuźtan śumansqatchiki, niźaśa wethnakakiś ni śumansqatś taqunaka maśnax khichićha. 19 Niźaśa Yöśpachaź Criśtuź qharkiśtan ti yoq ujnakźkiśtan śumansnatćha, ana ni źoñinakź ujnaka juśhupäkan; niźaśa Yöśki wethnakakiś ti taqunaka maśnax khichićha. 20 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki Criśtuź manta päyinćhumćha, xalla nïki Yöśpachaź anćhukakiś wethnaka atkiśtan rokt'ićha. Niźaśa werhki Criśtuź thükiś anćhuk rokt'ućha anćhukki Yöśtanź śumansnalla. 21 Niźaśa Criśtuki anapan ujnaka pächićha; ans ućhunnakź khen Yöśki uj pächićha, ni ućhumnaka ujkiśtan Yöś juchjiptayśki Criśtuź juchjiptayakićha. 1 Niźaśa werhnakki Yöś lanqśnaka päyinćha, neqhśtan anćhuk rokt'ućha ni Yöś anćhukakiś oqźtanaka anaź thatźnalla. 2 Xalla ni khjirta Yöś śuma kintuśiki, tuź khićha: “Amiź t'aqhiśan werhki am nonśinćha; niźaśa ni liwrïś thuñkiśiki am yanapchinćha.” Niźaśa anśićha ni thuñiki. ¡Niźaśa anśićha ni liwrïs thuñiki! 3 Niźaśa werhnakki anal jëkhźkiśimi ana śumanaka thëźnućha, ti wethnaka lanqźtanaka ana iñarta khexu. 4 Ans werhnakki Yöś manta päñi thapatiźkiś śiśqatućha, niźaśa ni t'aqhiśiśnaka thapa quśtan awantikan, niźaśa ni phaltiźinśnakźkiśtanami niźaśa ni ch'amanakźkiśtanami, 5 niźaśa ni xwatśnakźkiśtanami niźaśa ni chawkhta źelhśkiśtanami niźaśa ni ch'axmikiśtanami, niźaśa ni muspa lanqśkiśtanami, niźaśa thxaxkiśtanami niźaśa ana lulhchi lanqśkiśtanami awantichinćha. 6 Niźaśa werhnakki wethnaka ch'uwa źetil thëźnućha, niźaśa wethnaka werara śiśtanakźkiśtanami, niźaśa wethnaka thewśñi śuma quśkiśtanami, niźaśa ni Espíritu Santuź wethnakatan chika khenami niźaśa wethnaka oqśñi śuma quśtanami, 7 niźaśa ni śuma werar taqunaka, niźaśa ućhumnakakiś ni Yöś aśi źelhñimil thëźnućha. Niźaśa werhnakki śuma śoq'u chhichñi taqunakal xöxöwućha, xalla ni źew qharkiśtan thurt'iñi niźaśa śqar qharkiśtan thurt'iñimi. 8 Niźaśa ti źoñinakaki awiśhanaki werhnakź aynaqćha, niźaśa awiśhanśti werhnakź ar arćha; niźaśa ninakaki awiśhanaki wethnakaxapa śumanakaź parlićha, niźaśa awiśhanaki wethnakaxapa ana śumaź parlićha. Niźaśa ninakaki werhnak tshi toskar źoñiźtaqaś nayćha, ans werhnakki werarapanl chiyućha. 9 Niźaśa ninakaki werhnak tshi ana paxta źoñinakaźtaqaś nayćha, ans werhnakki añcha śuma paxtitćha. Niźaśa werhnakki tikhśi lantitćha, ans werhnakki tirallal źetućha; niźaśa ninakaki werhnakź kaśtikćha, ans ninakaki anaź werhnak konćha. 10 Niźaśa werhnakki llakitaźtaqaśtćha, ans werhnakki kuntintutpanćha; niźaśa werhnakki t'aqhiriźtaqaśtćha, ans werhnakki wakchi źoñinakal źelinchiś khisqatućha; niźaśa werhnakki ana ćhhulchiśtaqaśtćha, ans wethnakaltaki thapaź źelhćha. 11 Corintios wathchiś jilanaka, anćhukakiś qhanakama parliźkichinćha; niźaśa anćhuka quś thappacha khetźinchinćha. 12 Niźaśa werhnakki añchal anćhuk pekućha, ans anćhukśti anaź niźtapacha werhnak pekćha. 13 Niźaśa werhnakki anćhuk rokt'ućha, tshi ephki nïź machh rokñila xalla niźta irata, anćhukki thapa quśtanź werh pekalla, xaqhnuź werh anćhuk pekinźlaxa xalla nuźuśaqaś. 14 Niźaśa anćhukki ni ana Yöś kirïchi źoñinakź uj päśnakźkiś anaź mitiśa. Niźaśa ¿Ni źoñinakźtan munaśikuśti ćhhulu päśt wali khesaxo, ni śumanaka päś uśh ni ana śumanaka päś wali? ¿Niźaśa ni sumchi laqhźtan niźaśa ni qhanźtan xaqhnuźt munaśasaxo? 15 Niźaśa ni Criśtuźtan Saxriźtan xaqhnuźt munaśasaxo, niźaśa ni Yöś kirïchi jilźtan niźaśa ni ana Yöś kirïchi źoñźtan xaqhnuźt munaśasaxo. 16 Niźaśa ni Yöś qhuykiś anaź ni źoñiź päta yöśnaka źelasaćha. Ans ućhunnakćhumćha ni źethñi Yöś qhuyaki, niźaśa Yöśpachaćha tuź khichiki: “Werhki ninakźkiśl qamaćha niźaśa ninakźtanl oqhlayaćha; niźaśa werhki ninakź Yöśl khećha, ans ninakaki weth wathaź khekićha.” 17 Xalla niźtikiśtan ni Yöś Tataki śaqaś khićha: “Ni ujchiś źoñinakź taypikiśtanź saraqa, niźaśaź t'aqsna; niźaśa anćhukki anaź ni ana śumanaka lanźna. Xalla neqhśtan werhki anćhuk tanźnaćha 18 niźaśa werhki anćhuka Efesios khećha, niźaśa anćhukki weth lukmach mati thumat mati khekićha, xalla nuź khićha ni chawkh aśśiś Yöś Tataki.” 1 Jilanaka xalla tinakaćha Yöś ućhumnakakiś taqu onźtaki. Xalla niźtikiśtan ućhumnakki źkayi quśśiś waqaychiśtanpanćha, thapa ni ućhumnak ujkiś thxotśpekñinakźkiśtan, niźaśa ni ućhum xañchikiśtanami niźaśa ni ućhumnaka animuźkiśtanami; niźaśa ućhumnakki ni Yöś eqhskan śuma źkayi quśśiśpanź khiśpekla. 2 ¡Werhnak anćhuka quśkiś qhawźnalla! Ana jëkhźtanami ana śuma pächinćha; niźaśa ana jëkh źoñimi śhoxritchinćha; niźaśa ana jëkh źoñimi q'otchinćha. 3 Xalla tïki anal anćhuk ćhhaxwku chiyućha, niźaśa werhki anćhukakiś ti tshamaxuñpan chïchinla, anćhukki weth quśkiśpanćha, niźaśa anćhukatan chikapacha qamśxapami niźaśa anćhukatan chikapacha tikhśxapami. 4 Niźaśa werhki anćhukatan qhanakamal parliś pekućha, niźaśa werhki anćhukakiśtan añcha kuntintutćha. Xalla ni t'aqhiśiśkiśtanami werhki añcha kuntintutćha niźaśa p'eqtichinpanćha. 5 Niźaśa ni Macedonia watha irantiźkitikiśtanpacha werhnakki anapan jejśinćha, ans werhnakki thapa qhutñi ch'amanaka śalchinćha: Niźaśa werhnakki ćhhaxwñiź muyuntitataćha, niźaśa wethnaka qos quśki añchaź eqhsnatćha. 6 Xalla ni Yöśki ni upaquśhśi jilanaka qiśhñićha, niźaśa ni Tituź thontan werhnak quśśićha. 7 Niźaśa ana nïź thontikiśtanqaś kuntintuttaćha, ans nïki anćhukakiśtan thapa quśtan p'eqtichitaćha. Tituki wethnakakiś kint'ichićha anćhukki wethnakatan śalś pekćha khila, niźaśa nïki kint'ichiśaqaśśa anćhukki wethkiśtan añchaź llakt'aś khila niźaśa anćhukki wethkiśtan anaź źeli wakćha khila; neqhśtan werhki thappacha tinaka nonźku tshanti chipchinćha. 8 Niźaśa ni weriź anćhukakin khjirta kartaki anćhuk llakisqatchiźlani, xaśiki werhki ni kartikiśtan añchal llakt'aśućha. Niźaśa werhki anćhukakin ni tuki khjirta karta cherźku añcha quś qächićha, ni kartaki anćhuk tshi upakama llakiśhqatqalćha, 9 Xaśiki werhki añcha kuntintutćha; ana anćhuk ni kartiźtan llakisqattikiśtanqaś, ans ti llakiśhnakaki anćhuk Yöśkin qhutsqatchićha. Xalla ni llakiśhki Yöś munañpataćha, niźaśa werhnakki anćhukatan anapan ana walinaka pächinćha. 10 Niźaśa ni llakinakaki Yöś munañpakamaćha, xalla ni llakinakaki Yöśkinź kirïsqatćha niźaśa liwrïśxapaź chhichcha, neqhśtan anaź llakiśhki źelhćha. Ans ti yoqkiś qamñi źoñinakź llakiki tikhśkinź chhichcha. 11 Niźaśa ni anćhuka llakiśhki Yöś munañpataćha, ¡anćhukkiź cherźna nïki ćhhulu wali pächitaxo! Niźaśa anćhuk cheqpachapan kirïsqatchićha niźaśa wethkiśtan thurt'isqatchićha; niźaśa anćhuk źaxwqatchićha, niźaśa anćhuk eqhsqatchiśaqaśśa. Xalla neqhśtan anchukki werh cherś pekatćha, niźaśa anćhukki werh silchinćhukćha, niźaśa anćhukki ni ujchiś źoñi kaśtikchinćhukćha. Thappacha tinakźtanaki anćhukki ti ćhhultaqinakźkiś ana mitiśñi khissinćha. 12 Xalla nuź werhki ni karta khjirkanaki, ana ni ćhhaxwñiźkinami niźaśa ana ni ćhhaxwta źoñźkiśimi pinsikan khjirchinćha, ans werhki ni Yöś tukkiś thëźta khexu khjirchinćha, niźaśa anćhukki wethnakakiśtan anaź źeli wakćha. 13 Xalla tïki ućhumnakalta tshi qiśhñitaćha. Niźaśa ućhumnakki ti qiśhñiźkiśtan tshanti tanźtaćha, niźaśa werhnakki ni Titu kuntintu cherźku añcha chipchinćha; niźaśa anćhukki nïźkiś ew taqunakźtan quśśinćhukćha. 14 Werhki ni Tituźkiś waxa anćhukakiśtan kuntintutćha khikan chïchïnćha, niźaśa werhki ana anaśuma khititćha. Ans werhnakki thappacha cheqpachapan anćhukakiś maśinchinćha, niźaśa werhnakaź ni Tituźkiś chïtakama watchićha: Niźaśa werhnakki anćhukakiśtan añcha kuntintutćha. 15 Niźaśa ni Tituki anćhuk ni kaśñiź khen niźaśa añcha thapa quśtan ni tanśñiź khen, niźaśa ninaka khuñśku Tituki tshantiź anćhuk pekćha. 16 ¡Niźaśa werhki anćhukakiś tasku añcha kuntintutćha! 1 Xaśiki jilanaka, werhnakki anćhukakiś kint'iśl pekućha, ni Macedonia wathchiś Yöś kirïchi jilanakźkiś xaqhnuź ni Yöś oqś thëźćhaxa. 2 Xalla ti Yöś kirïchi jilanakaki muspa llakinaka watchićha, xaśiki ninakaki añcha k'achhaź qamćha; xalla ti jilanakaki añcha t'aqhirićha, ans tinakaki Yöśkin tshi źelinchiś źoñinakaźtaqaś ofrenda thächićha. 3 Werhki anćhuk cherchinćha, anćhukki perśun quśkiśtan anćhuka źelinśkiśtan xama ofrenda thächinćhukćha, niźaśa ni anćhukaź attikiśtan tshanti thächinćhukćha. Niźaśa anćhukaź quś pektakama. 4 Niźaśa werhnakki amkiś rokt'aśućha, werhnakki ni Yöś kirïchi jilanakźkinśaqaś onanś pekućha. 5 Neqhśtan ninakaki muspa taź thächićha ana werhnakaź pinsita, niźaśa ninakaki perśunpacha Yöś Tatźkin thächićha, niźaśa ninakaki tukkin Yöś Tatźkin thächićha nïxaru wethnakakinaki, xalla nïki Yöś munañpa pächićha. 6 Xalla niźtikiśtan werhnakki ni Titu rokt'ichinćha, anćhukakiśtan ni anćhukaź thapa quśtan ramtanaka juntapaxu, xalla ni Titupachataćha aźqalla ni junthapi qallantichiki. 7 Niźaśa anćhukki thapatiźkiśtan tshanti śumapanćha: Ni thapa quśkiśtanaki, niźaśa ni añcha śuma taqunakźkiśtanami, niźaśa ni śiśnakźkiśtanami, niźaśa manta päśkiśtanami tshanti śumapanćha, ni wethnakakiśtan yateqźkuki, niźaśa anćhukki ti oqś qamañkiś śumapan ulanśtanćha. 8 Werhki anćhukakiś anal ni päxupan chiyućha; ans ni yaqha źoñinaka nuź päxu chiyućha, niźaśa anćhuka oqśki thapa quśtan päta thëźta khiśxapaćha. 9 Niźaśa anćhukki ni ućhumnaka Jesucriśtu Tataź oqśñi quś paxćha, ni Jesusaki źelinchiś khikanpacha ućhumnak oqźku t'aqhiri khissićha, niźaśa ućhumnakki nïź t'aqhiri qamtikiśtan muspa źelinchiś khisnax khitaćha. 10 Niźaśa werhki anćhukata wali khexu ti ćhhultaqinakkiśtan chiyućha. Niźaśa ewiki anćhuktaćha ni tuki ofrenda thäśkiśiki, niźaśa anćhukki thapa quśtanpan pächinćhukćha. 11 Xaśiki anćhukki anćhukaź attakamalla ni tuki thapa quśtan rami qallantita źerźnalla, anćhukki nuź päś khichinkukpantaćha. 12 Niźaśa xaqhsilta jilat ofrenda thäś pekćhax nïki, Yöś Ephki nïź attakamalla thäta ofrendaź tanźa. Niźaśa Yöśki thapa quśtan thätaź pekćha. 13 Werhki anal yaqha jilanaka yanapźku anćhukki t'aqhiri khisñi pekućha; ans thappacha tshikumul pekućha. 14 Xaśiki anćhukaltaki ni jilanakźta ana źelhñinaka źelhćha; niźaśa tshi nöxiki anćhukalta ana źelhñiki ninakźtaki źelakićha, xalla nuź anćhukki tshikumuź khekićha. 15 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Ni muspa taź axśiźkiśiki ana źethchićha, niźaśa ni qolukulla axśñiźkiśiki anaśaqaś upsićha.” 16 Ni Yöśki ni Tituź quś anćhukakiśtan śhulźinqalćha, niźaśa werhki anćhukakiśtan añchal llakt'aśutaćha xalla niźta irata, neqhśtan werhki Yöśkin sparakiź khiwćha. 17 Niźaśa ni Tituki ni weriź chïźinta katoqchićha, niźaśa nïpachaź anćhukatan añcha śalś pekćha, xaśiki ni Tituki nïź perśun quśkiśtanź anćhuk cherśñiź oqhćha. 18 Niźaśa werhki Tituźtan chika tshi jilal kuchanźkućha, xalla ti Yöś kirïchi jilźkiśtanaki thapa Yöś kirïchi jilanakaki añcha śumaćha khikan parliñićha, niźaśa ti jilaki ni Yöś śuma kintuź tukatu lanqśićha. 19 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakaź ni jila illśiki wethnakatan oqhlayaxuki, niźaśa ni t'aqhir jilanaźkin ni ofrenda onanśxapa chhichaxu, thappacha tinakaki Yöśtaxapal pawućha niźaśa wethnaka oqśñi quś thëśxapa. 20 Niźaśa werhnakki anal jëkhmi wethnaka moq'u oqhñi pekućha, ti chawkh onanśnaka ramthaptikiśtanaki, 21 xalla nuź werhnakki śumapanl päś pekućha, ana ni Yöś tukkiśqaś niźaśa ti źoñinakź tukkiśimi. 22 Niźaśa ninakźtan chika tshi wethnaka jilaśaqaś anćhukakin kuchanźkućha, niźaśa ti jilaki wethnakakiś añcha śuma quś thëśićha, xaśiki ti jilaki tshantiź päś pekćha niźaśa anćhukakinź tassa. 23 Xalla ni Tituźkiśtanaki werhki anćhukakiś khesaćha, ni Tituki weth maśićha niźaśa nïki wethtan chika lanqśñićha anćhukaltaxapa. Niźaśa ni pukultan jilanakaki ni Yöś kirïchi jilanakź kuchantaćha, niźaśa ninakaki Yöś thü aynaqñinakaćha. 24 Niźaśa anćhukki ni Yöś kirïchi jilanaka śiśaxu thëźna, ninakaki cheqpachapan anćhuk pekćha niźaśa anćhukatan khikanaki kuntintupan khekićha. 1 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakźkiś ni ramta onanśxapaki, werhki anćhukakin tira khjirś anal wakiśućha, 2 ans werhki anćhuka śuma quśl paxućha. Niźaśa werhki ni Macedonia wathchiś jilanaka añcha śumanakaćha khiwćha, niźaśa anćhuk Acaya wathchiś jilanaka ewitanpacha anćhukki yanapiś pekchinćhukpanćha, niźaśa ni Macedonia wathchiś jilanakźkiśtan jilamanqha ni anćhukaź śuma pätanaka cherźku p'eqintichićha. 3 Niźaśa werhk i Tituźtan pukultan jilanakźtan anćhukakin kuchanźkućha, anćhuka onanśnaka thakśiñi yanapaxu; xalla nuź werhnakki anćhukakiśtan añcha kuntintu khećha, 4 Niźaśa ni Macedonia wathchiś jilanakźkiśtan tshïsuña wethtan oqasaćha, niźaśa anćhukki ana thakśi śalqatasaź nïśti. Xalla tïki ućhumnakalta añcha aśiź khesaćha, niźaśa werhnakki anćhukakiś tassinpantaćha; ni aśiki jëkhźtat khesaxo. 5 Xalla niźtikiśtan werhki ti jilanaka kuchanś wali naychinćha, ima weriź anćhuk cherśi oqhkan. Ni jilanakaki ni anćhukaź taqu onźta ofrenda junthapi yanapasaćha. Xalla nuź anćhukki śuma oqśñi quś thëźnakićha, ana ans werhnakaź tsomanchi ramqattaki. 6 Niźaśa anćhukki ti taquź khuñśna: Xalla ni qolukulla ćhhakhñiki, qolukullaśaqaź axźa; niźaśa ni taź ćhhakhñiki, taźśaqaź axźa. 7 Niźaśa śapamayni nïź quśkiś qhaźtallaqaś thäśpekćhani xalla nuźullaź thäsaćha, ans ana piśk quśtan niźaśa ana tsomanchi uchaxkitami, ans ni Yöś Ephki ni thapa quśtan thäñiź pekćha. 8 Niźaśa Yöśki anćhukakiś thapaman onanśnakaź thäsaćha, anćhukalta ana ćhhulkiśtanami phaltiźinaxu niźaśa onanśxapa źetaxu, xalla nuź anćhukki yaqhanakźkiśaqaś yanapasaćha. 9 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Ni t'aqhir źoñinakźkiśiki muspa taź thätaćha, niźaśa nïź śuma quśki wiñayapanź thurćha.” 10 Niźaśa ni ćhhakhś mujunakaki Yöś thäćha niźaśa ni lulhś ćhherinakami, niźaśa Yöśki anćhukakiś thapa wakiśiñi mujunaka ćhhakhśxapa thäkićha niźaśaź paqqatakićha, niźaśa ni anćhuka śuma quśkiśtan śumaź poqqatakićha. 11 Xalla nuź anćhukki thapaman źelinchiś khekićha, neqhśtan anćhukki thapa quśtan thäsaćha. Niźaśa wethnakakiś anćhukaź ramthaptanaka ni Yöś kirïchi jilanakźkin apaytaki, neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanaka Yöśkin sparakiź khekićha. 12 Werhnakki ti onanśnaka chhichkuśti anal ni phaltiźiñinakźkin alaxa chhichućha, ans werhnakki thappacha Yöśkin sparakiź khiwćha. 13 Niźaśa ninakaki Yöś thü aynaqakićha, ti yanaptaki anćhuk cheqpacha ni Yöś śuma kintukiś tasñi niźaśa nïź taqunaka kaśñi thëźnakićha. Xalla niźtikiśtan ninakaki Yöś thü aynaqakićha niźaśa Yöśkin alt'akićha. 14 Niźaśa ni Yöś anćhukakiś nïź oqśñi quś thëźtikiśtan, ninakaki thapa quśtan anćhukaltaxapa Yöśkin mayiśakićha. 15 ¡Yöśkin sparakiź khiwćha, amki wethnakakiś añcha k'achha onanźkichamćha, niźaśa wethnakaltaki anaź xaqhnuź chïśmi źelhćha! 1 Werh Pawlutki anćhukakiś Criśtuź śuma oqśñi quśtan rokt'ućha, qhaźta anćhukatan khikan eqhsñi khitami, niźaśa anćhukakiśtan aźkin khikanaki achchiśtćha. 2 Niźaśa weriź anćhuk cherñi oqhtanaki anćhukakiś rokt'ućha anaź weth ata khetna, ni xañchi amtanakźtan ućhumnakatan ćhhaxwqatñinakźtanaki, niźaśa werhki ni źoñinakźtan chiyasxapaki tuźpachitćha. 3 Niźaśa ućhumnakki cheqpacha xañchićhumćha, ans ućhumnakki anaź ti yoqkiś ana Yöś kirïchi źoñinakźtan qichasla. 4 Niźaśa ućhumnaka thurt'iś śqoñiki anaćha ti yoqkiś źelhñi ana Yöś kirïchi źoñinakź xöxöśki, ans ni ućhumnaka śqoñiki Yöś chawkh aśićha, xalla ni aśiki ti yoq aśinakami thatnatćha. Xalla nuź Yöśki ni ućhumnakatan ćhhaxwqatñinaka thatanćha. 5 Thappacha ni mit quśśiś źoñinakaki anaź Yöś paxñi pekćha. Ans ni xañchiź pinsitanakaki Criśtuź xaru khiśtanćha, 6 Niźaśa anćhukaź śumpacha kaśñi khistanaki, werhnakki thappacha ni ana kaśñinaka kaśtikśxapa tuźpachitćha. 7 Niźaśa anćhukki ni cheqpachkiś śumpachaź cherźna. Niźaśa yaqhapanakaki ni Criśtuźtipanćha khićhax nïki, ni jilami ućhunnakmi Criśtuźtaćha khiśtanćha. 8 Niźaśa werhki k'ark'arućhax nïki anal aśućha; ni Yöś Tataź werh jiliri uchchiki, ni Yöś kirïchi jilanaka paqqatśxapa ans ana ninaka thatanśxapaki. 9 Niźaśa werhki anćhukakin weriź apayźkita kartiźtan anal anćhuk tsukunś pekućha. 10 Niźaśa anćhukakiśtanaki ni weth karta añcha ch'amaćha niźaśa añcha k'arićha khićha, ans werhki perśunpacha anćhukatan parlikuki śumallitćha, niźaśa werhki ana śuma chïnćha niźaśa anal jëkhmi ana chiyax khiwćha. 11 Niźaśa ni weth karta k'arićha khiñi jilanakaki xalla ti śiśtanśaqaśśa, xalla nuź perśunpacha parlikumi uśh kartikiśtan parlikumi, niźaśa anćhukakiśtan aźkin khikanami neqhśtan anćhukatan khikanaki śumaź palt'asaćha. 12 Niźaśa ućhumnakki ni perśunpacha ayt'aśñi źoñinakźtan anaź śhikt'aśi atasaćha niźaśa anaź ninakźtan chiyasimi atasaćha. Ans ni źoñinakaki perśunpacha yaqha źoñinakźtan śhikt'aśku niźaśa tshïźtan tshïźtan tupaskuki ninakpachaź ana śiśñi khissa. 13 Niźaśa werhnakki anal añcha ayt'aśasaćha. Ans Yöśśa ni wethnaka lanqśnaka t'aqźinchiki, niźaśa ni Yöśpachaćha werhnak ni anćhuka Corinto watha irantisqatchiki. 14 Xalla niźtikiśtan werhnakki ni wethnaka lanqśkiśtan anal jilt'ayućha, niźaśa werhnakki tuki anal anćhukakin thontasaź nïki qhaźtat khitasaxo. Ans werhnakćha ni śuma Yöś śuma kintu anćhukakin tuki chhichchinki. 15 Niźaśa werhnakki ni yaqha źoñinakaź lanqźtanaka anal ayt'aśućha ni wethnaka lanqśkiśtan jilt'ayźkuki. Ans werhnakki anćhukatan chika tshantil lanqś pekućha anćhuk thapa quśśiś khexu, niźaśa wethnaka lanqśkiśpan khiśtanćha. 16 Niźaśa werhnakki paqśpan pekućha niźaśa ti Yöś śuma kintu anćhuka źelhśkiśtan tshan nakhuñ maśinś pekućha, ans werhnakki anal ni yaqha źoñź lanqśkiś luśh pekućha, niźaśa ana ni yaqha źoñiź lanqźta ayt'aśxapaki. 17 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ayt'aśt pekćhax nïki, Yöśkiśtanx ayt'aśla. 18 Xalla ni perśunpacha ayt'aśñi źoñiki anaź śuma źoñi khitaki, ans ni Yöś ni źoñi ayt'aśśa. 1 ¡Xanqaź anćhukki tshi qhaźtallami weth k'ark'arśkiśtan awantaki! Anćhukki werh qhaźtallamiź awantalla. 2 Xalla ni weriź anćhukakiś k'aritatśki Yöśkiśtanź thonćha. Werhki anćhukakiś taqu onśinćha ni śalśki tshi luktaqźtanqaś śalźnasaćha, xalla ni luktaqaki Criśtućha, niźaśa werhki anćhuk tshi ana luktaqa paxñi mätaqaźtaqaś ni Criśtuźkin thëś pekućha. 3 Niźaśa werhki anćhukakiśtan llakt'iźinućha, xalla ni śqoraki Evakiś añcha jiru quśtan millk'untichićha, xalla niźtaśaqaś anćhukmi millk'untisqatasaćha, niźaśa anćhuk ni Criśtuźkiś śuma quśtan pinsiśnakaki qatasaćha. 4 Niźaśa anćhukki ćhhuluźchechi źoñimi Jesusiźkiśtan palxayan qhäśnataćha, xalla ni źoñiki ni werhnakaź palxayta taqunakkiśtan tshemataź khesaćha; niźaśa anćhukki ni Espíritu thapa quśtanź tanźa, xalla ni espirituki ni tuki tanźta Espirituźkiśtan tshemataćha, niźaśa ni Yöś śuma kintu tanźtikiśtanami tshemataćha. 5 Niźaśa werhki anal ni chawkh apuśtulanakaź t'oqhźta khesaćha, ninakaki weth wiri thonchićha. 6 Niźaśa werhki qhaźta phurh chïnmiźlani, xalla ni weth śiśnakkiśiki anaćha niźtit; xalla tinakaki thappacha anćhukakiś qhanan thëźtaćha. 7 ¿Niźaśa werhki ni Yöś śuma kintu maśinkanaki anapan ćhhulumi maychinćha nïki ana wali pächinx khesaya? Niźaśa werhki anćhuk paqhi khisqatśxapa amu quśśiś khissinćha. 8 Niźaśa werhki anćhuk yanapśxapa niźaśa anćhuka manta päśxapa ni yaqha Yöś kirïchi źoñinakźkiśtan päś tanśinćha. 9 Niźaśa werhki anćhukatan khikanaki upupchinćha, neqhśtan ana jëkhźkiśimi maśśinćha; niźaśa ni Macedinakiśtan thonchi Yöś kirïchi jilanakaź ni wethkiś phalhtiźiñi thächiki. Ans werhki anćhukakiś ana maśinś pekchinćha, xalla nuźupan tira päćha. 10 Niźaśa werhki cheqpacha ni śuma Criśtu paxućha, niźaśa weriź Acaya yoqkiś maśintaki anaź jëkhmi wethkiśtan qhañasaćha. 11 ¿Qhaźtikiśtan werh niźta chiyuxo? ¿Ni ana anćhuk pekqux nuź chiyasaya? ¡Yöśki werh cheqpacha anćhuk pekñi śiśśa! 12 Niźaśa werhki xaqhnuź päyinźlaxa, xalla nuźupanl päćha, ni wethtan śhikt'aś pekñi toskar źoñinakźtanaki, niźaśa ninakaki werh irataź paxqatś pekćha. 13 Niźaśa ninakaki millk'untiñi toskar apuśtulunakaćha, niźaśa Criśtuź apuśtulanakaźtaqaś kuthźa. 14 Xalla tïki anaćha iśpantichuka, ni Saxrapachaź Yöś anjilaźtaqaś kuthźa; 15 Xalla niźtikiśtan ni Saxriź manta päñi źoñinakaki ni juchjiptayñiźtaqaś khïkhićha. ¡Xalla tinakaki ninakź pätikiśtan paxtaź khekićha! 16 Niźaśa anćhukakiś wiltal chiyućha anax jëkhmi werh lukurataćha khikan pinsila; xalla nuź anćhukki pinsakiź nïki, tshi lukurataźtaqaś werh chïqatalla, niźaśa werhki tshi qoluk chipasaćha, 17 xalla tuź chipkuśti tshi lukurataźtaqax khila, ana Yöś pekta taqunakax khila. 18 ¡Niźaśa wakchi źoñinakaki perśun ćhhultaqkiśtan chipćha, niźtaśaqaś werhmi chipaćha! 19 Niźaśa anćhukki añcha śiśñi khïkhinćhukćha, ans anćhukki ni lukurat źoñinaka añcha thapa quś awantićha, 20 niźaśa anćhukki ni anćhuk tsomanchi manta päxkhiñinaka kaśinćhukćha, ninakaki anćhuk ana susikchiś manta päqatćha niźaśa anćhuk q'otćha, niźaśa ninakaki anćhuk iñarćha niźaśa anćhuka yukhkiś tsxaxpćha. 21 Niźaśa werhki ni chïś aśućha, ¡werhnakki niźta khïkhiśxapaki anaź acha źelhćha! Niźaśa ni yaqha źoñinakat ana eqhsku chïchićhax nïki, werhmiśaqal ana eqhsnaćha, qhaźtami tïki tshi lukurataźtaqast khećhani. 22 ¿Ninakaki hebreo źoñinakaqaya? Werhmi niwkhtitśaqaśśa. ¿Ninakaki Israel źoñinakaqaya? Werhmi niwkhtitśaqaśśa. ¿Niźaśa ninakaki Abrahamźkiśtan oqhñinakaqaya? Werhmi niwkhtitśaqaśśa. 23 ¿Ninakaki Criśtuź manta päñinakaqaya? Werhki ninakźkiśtan tshantitćha, xalla tuź chïkuki tshi lukurat źoñiźtaqal chiyućha. Niźaśa werhki ninakźkiśtan tshanti lanqśinćha, niźaśa werhki ninakźkiśtan tshanti karsilkiś chawkhtittaćha, niźaśa ninakźkiśtan tshanti xwattittaćha, niźaśa werhki wakchi wilta tikhśmaya źelaytućha. 24 Niźaśa ni judiu źoñinakaki taxśnuku wilta werh chephqhalu sanqu laśu xwatta mutchinćha. 25 Niźaśa chheph wilta werh tuñźtan xwatchićha, niźaśa tshi wiltaki werh maśtan ćhakhchićha. Niźaśa chheph wilta ni weriź oqhta walsanakaki qhaśkiś qatśićha, niźaśa weriź qhaśkiś tikhśmaya khen tshi nöxźtan tshi wëntiźtan ni chawkh qot mora watchinćha. 26 Niźaśa wakchi wilta oqhchinćha xalla nuź oqhkan ni pujuran t'aqhiśiś watchinćha, niźaśa thañ źoñinakźkiś wakt'ichinćha, niźaśa weth źoñinakźkiś niźaśa yaqha wathchiś źoñinakźkiśimi t'aqhiśiś watchinćha. Niźaśa ni chawkh watharan llakinaka watchinćha, niźaśa ni xochiranami niźaśa ni qotaranami, niźaśa ni toskar jilanakź llaki thäta watchinćha. 27 Niźaśa werhki ni lanqśnaka niźaśa ch'amanaka watchinćha; niźaśa werhki qhaź wilta ana thxaxchi qhantatchinćha; niźaśa werhki ćhherkiśtan qhaśkiśtan t'aqhiśśinćha; niźaśa qhaź wilta ana lulhchi źelhchinćha; niźaśa werhki śkiti upaź khen ni sakkiś t'aqhiśśinćha. 28 Niźaśa werhki ti ćhhultaqkiśtan niźaśa yaqha ćhhultaqkiśtan śapurul llakiśhućha, niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi jilakźkiśtan llakt'iźinućha. 29 Niźaśa tshïsuñaź läkhenaki werhśaqal läkhiwćha; niźaśa yaqha jila ujkiś thxotsqatanaki werhkil llakiśhućha. 30 Niźaśa chipchukat źelhćhax nïki, werhkil chipaćha ni weriź upaquśhta ćhhultaqinakkiśtanaki. 31 Ni Jesús Tatź Yöś Ephki wiñayxapa śuma quśśiś aytita khiś wakiśićha, nïkiź werh cheqpacha chïñi śiśśa. 32 Niźaśa weriź ni Damasco wathkiś źelanaki, ni Aretas reyki irpiñi źoñi uchchićha, xalla ni źoñiki werh tanqatśxapa ni chawkh watha luśh śananakkiś cheqśñi źoñi uchchićha; 33 Niźaśa werhki ni chawkh watha muyuntita uykiśtan tshi wintankiśtan niźaśa tshi kanaśtikiś śhujuntaćha, xalla nuź ni irpiñïź qharkiśtan atipchinćha. 1 Niźaśa perśunpacha ayt'aśkuki anaź ćhhulumi kanasaćha. Ans werhki ni qhanan chertanakkiśtan niźaśa Yöś Tataź wethkiś ana chertanaka qhanacht'iźkita chïśtanćha. 2 Werhki tshi Criśtu apśñi źoñil paxućha, ni źoñiki qhalu paqhpikchiś wata tuki, werhki tsewkta Yöś wathkin chhichtataćha. Niźaśa werhki anal śiśućha xäźlax xañchichiś chhichta uśh animuqaślax chhichtaki; xalla nïki Yöśqaź śiśśa. 3 Niźaśa werhki ni źoñi paxućha, (ni źoñiki xälax xañchichiś uśh animuqaślax, xalla nïki Yöśqaź śiśśa) 4 Niźaśa werhki ni añcha k'achha yoqa chhichtataćha, xalla nikhu xamaśit chïta taqunaka nonśinćha, xalla ti taqunakaki anapan jëkh źoñźkiśimi chïqattaćha. 5 Werhki ni źoñkiśtan ayt'aśaćha; ans wethkiśtanaki anapanl ayt'aśaćha, ans werhki weriź upaqaquśhtanakaqal chiyasaćha. 6 Niźaśa wethkiśtan ayt'aśasaź nïki, anaź lukurat źoñiźtaqaś khesaćha, xalla nuź chïkuśti werarapanź chiyasaćha; ans werhki anapan ti chïś pekućha, ana jëkh źoñimi wethkiśtan tshanti pinsaxu ni weth tshitkiśtanaki niźaśa ni weth parliśkiśtanami, 7 Xalla ni Yöś wethkiś nïź k'achha ćhhultaqinaka thëźtikiśtan werhki ana ayt'aśśinćha, xalla niźtikiśtan Yöśki werh läkhisqatchićha, weth xañchikiś tshi ch'api ćhhaphsiźtaqaśtaćha, niźaśa ni Saxraki weth xañchi śhoxrichchiźtaqasśa. 8 Neqhśtan werhki Yöśkiś chheph wilta ti t'aqhiś saraqsqataxu rokt'ichinćha; 9 Ans ni Yöś Tataki wethkiś khichićha: “Amki thapa werh oqśñim pekćha; niźaśa anśiki weth aśiź qhanakama thëźa.” Ans werhki upa quśku kuntintu khiś pekućha, ni Criśtuź aśi wethkiś jejźnaxu. 10 Niźaśa werhki ni weriź upa quśtanakźkiśtan chipućha, niźaśa ni źoñinakaź ar artikiśtan, niźaśa ni phaltiźiñinakźkiśtan, niźaśa werhki ni Criśtuźkiś kirïñiź khen qhurtikiśtan niźaśa ni ch'amanaka watźku kuntintućha, niźaśa werhki ni upa quśkuki tshan aśśiśl khisnućha. 11 Niźaśa werhki tshi lukurataźtaqaś anćhukatan źelhchinćha, ans anćhukź werh nuź päx khichinćhukki. Anćhuktaćha wethkiśtan śuma parliśtanaki, niźaśa werhki ni chawkh toskar apuśtulunakźkiśtanaki anal wakiśućha. ¡Werhki ninakźkiśtan tshantil wakiśućha! 12 Niźaśa werhki ni t'aqhiśiśnaka śuma quśtan awantichinćha, niźaśa Yöś aśtan ni milajrunaka niźaśa iśpantichuk ćhhultaqinaka niźaśa Yöś taqunaka maśinchinćha, anćhukki ni pätanakźkiśtan cherñi źoñinakćhukćha, niźaśa anćhukki werh cheqpacha apuśtulaź thëźna. 13 Niźaśa werhki anćhuk ujśinźlax nïki werhź pertunalla, niźaśa anćhukki tshillikiśqaś ni yaqha Yöś kirïchi jilanakźkiśtan upśinćhukćha: ¡Anćhukakiśtan werhki ćhhulupan ujchintaxo! 14 Niźaśa werhki anćhukakin chheph wilta thonśxapa wakt'aychinćha, niźaśa anśimi anćhukakiśtan anal ćhhulumi mayaćha. Niźaśa werhki anćhuk ćhhulchiś ćhukqaślani xalla nïki anal mayaćha, ans anćhukpachal pekućha; niźaśa anćhukki ephnakćhukćha ni okhalanakźta päś akhśtanćha, ana ni okhala ephźtaxapa päś akasaćha. 15 Ans werhki thappacha wethta źelhñinakaki anćhukakiś thappachal mirźnaćha, niźaśa werhpachaśaqal anćhuka layku miransnaćha. Niźaśa werhki tshanti tshantil anćhuk pekućha, ¿niźaśa anćhukki werh tirapanź pekakixo? 16 Niźaśa anćhukki ana weriź maytikiśtan walxaź khekićha. Ans yaqhapanakaki khićha werhki anćhuk tshi chalkiś ana jiwjatźku t'eśinchinćha khila. 17 ¿Niźaśa werhki ni weriź kuchanta źoñinakźkiśtan anćhuk q'otqatchiqaya? 18 Niźaśa werhki ni Titu rokt'ichinćha anćhuk thonźkaxu, xalla nïźtan chika yaqha jila kuchanźkichinćha. ¿Tituki anćhuk q'otchiqaya? ¿Anax werhnakki pukultan cheqpacha tshi quśśiśtaxo niźaśa tshi animuchiśtaxo? 19 Kunami anćhuk werhnak anćhukatan śumansñi pinsićhani, xalla tïki anaćha nuźu. Ans ućhumnakki Yöś tukkiś palt'ićha niźaśa ni Criśtuźkiś thurt'iñikama. Thappacha tinakaki ućhumnaka paqśxapaćha. 20 Niźaśa werhki anćhuk cherśñi oqhkanaki añchal eqhsnućha, niźaśa werhki kunamit ana weriź pinsitakama śalaćhani, niźaśa anćhukki kunami ana anćhukaź pektakama werh śalaćhani. Werhki tinakal eqhsnućha kunamiź anćhukkama chiyassani, niźaśa ćhhaxwqatassani, niźaśa źaxwassani, niźaśa kunamit iñiśśani, niźaśa parlasxarćhukźlani, niźaśa iñarinćhukźlani, niźaśa mit quśśiśćhukźlani, niźaśa ana śum quśśiśćhukźlani. 21 Niźaśa werhki wilta anćhukakin thonśkiśiki eqhsnućha, weth Yöś werh anćhukakiśtan aśqatasaćha, niźaśa ni Yöśki anćhukakiśtan werh añchat qäqataćhani, niźaśa anćhukki tukitanpacha ni uj päśnakkiśtan ana saraqchinćhukćha niźaśa anćhukki tirapan uj päćha ni iź iśkiśtan niźaśa jillu päśnakźkiśtanami anapan saraqchinćhukćha. 1 Xalla tïźtan chheph wiltal anćhukakin thonźkućha. Niźaśa yaqha źoñi ujkiś thxotśxapaki pukultan ananax chhepultan cherchi źoñinakakźtan khiśtanćha. 2 Niźaśa ni tuki uj pächinakźkiśimi niźaśa thappacha anś uj päñinakźkiśimi, anś werh anćhukakiśtan aźkin khikanaki ni tuki anćhukakiś perśunpacha iwxt'ital khuñsqatućha: Neqhśtan werhki wiltal anćhukakin thonśñi oqaź nïki anal oqźnaćha, 3 niźaśa anćhukki weth ujź qhurqalala Criśtuź wethkiś palxayźkićha khikanaki. Ni Criśtuki anćhukatan anaź aś upa, ans ućhumnakakiś nïź aśiź thëźa. 4 Ans ni Criśtuki tshi upa aśśiś źoñiźtaqaś kuruśhkiś ch'awktaćha, niźaśa ni Criśtuki Yöś aśtanź źethćha. Ućhumnakki xalla niźta irataśaqaś nïź aś upkiś wakiśitaćha, niźaśa nïźtan chikapachaki Yöś aśtanź qamakićha anćhuk yanapśxapa. 5 Niźaśa anćhukpachaź näśna, anćhuka quśki thurt'ichiqay xalla ni cherśxapa; niźaśa anćhukkiź yanźna. ¿Anćhukki anaź nayya ni Jesucriśtu anćhukatan źelhñi? ¡Ana ni Jesucriśtuźtanaki anćhukki ujkiś thxotsnasaćha! 6 Werhki amkiś tasnućha, anćhukki werhnak ana aqsi śiśakićha. 7 Niźaśa werhnakki Yöśkin mayiśućha anćhuk ana anawalinaka päxu; ana werhnak ni uj päśnaka watchinćha khiśxapaki, ans anćhuk śumanaka päxupan khiwćha, qhaźta werhnak ujkiś thxotsiźtaqaś khenami. 8 Niźaśa ućhumnakki ni werarxapa anaź ćhhulumi päyi atasaćha, ans ućhumnakki ni werarź tukatupan khiśtanćha. 9 Xalla niźtikiśtan werhnakki upaquśhśi khikanaki añcha chipinćha, niźaśa anćhukqaź thupi quśśiś khićhaxa; niźaśa ućhumnakki tirapanź Yöśkin mayiśila źkayi quśśiś khiśkama. 10 Niźaśa werhki ti karta ima anćhukakin oqhkanl khjirźkućha, xalla nuź oqhźkuki anćhukatan ana añcha k'ar jiliriźtaqaś khïkhiśxapaki, ni Yöś Tataki werh anćhuk ana thirqatśxapa uchchićha, ans ni Yöś kirïchi jilanaka paqqatśxapa uchśtitćha. 11 Jilanaka xalla ti źerśxapaki, werhki anćhuk śumapan qamla khiwćha niźaśa anćhukki śuma qamañaź qhura. Niźaśa anćhukporaź waytasakićha niźaśa śuma quśtanź qamakićha; ni śuma Yöś Ephki anćhukatanpanź khekićha. 12 Niźaśa anćhukkamaź tshi źkayi chhulśñiźtanź tsanasakićha. Niźaśa thappacha ni cheqpacha Yöśkin kirïchi jilanakaki anćhukakin tsänźkićha. 13 Xalla ni Jesucriśtu Tatź oqśki anćhukakiśx khila, niźaśa ni Yöś oqśñi quśmi niźaśa ni Espíritu Santumi thappacha anćhukatanpanx khila. Xalla nuźuź khila. 1 Apuśtul Pawluki anaź źoñinakź uchśta niźaśa anaź kuchanźkitami, ans Jesucriśtupachaź uchchiki niźaśa Jesús jakatatsqatñi Yöś Ephź uchśtaśaqaśśa, 2 thappacha wethtan khiñi Yöś kirïchi jilanakaki, ni Galacia wathchiś Yöś kirïchi jilanakźkin tsänźkućha. 3 Niźaśa ni ućhumnaka Yöś Ephki niźaśa Jesucriśtu Tatami anćhukakin nïź oqś thäźkila niźaśa nïź śuma qamaña anćhukakiśx khila. 4 Niźaśa ni Jesucriśtuki ućhumnaka ujkiśtan ni tikhśkiś thonchićha, ni xaśta źoñinakź uj päś qamañkiśtan liwrïśxapa, xalla nïki Yöś Ephź pektakamaź khekićha. 5 ¡Yöś chawkh aśiki wiñayax thurla! Xalla nuźox khila. 6 Werhki anćhukaź ni Yöśkiśtan rattulla saraqtan añchal iśpantućha, ni Yöśki ućhumnak Criśtuź śuma kintuź thükiś qhawśićha, niźaśa anćhukki yaqha taqunakźkin oqhchinćhukćha. 7 Werhki cheqpachal khiwćha yaqha Yöś śuma kintuki anaź źelasaćha. Ans yaqha źoñinakaź anćhuk muspayćha, ninakaki ni Criśtuź śuma taqu kephśinś pekćha. 8 Niźaśa yaqha źoñinakaź ni werhnakaź anćhukakiś Yöś śuma kintu thaxintikiśtan tshemata thaxnasaź nïki, xalla ni źoñiki Yöś kaśtikkiśx thonla, xalla ti kaśtikuki wethkiś meqax khila uśh tsewktan thonchi anjilźkiś meqax khila. 9 Niźaśa weriź tuki chïta anśiki wiltal chiyućha: Niźaśa yaqha źoñiki ni weriź anćhukakiś Yöś śuma kintu thaxintikiśtan yaqha kintu thaxnakiź nïki, xalla ni źoñźkiśiki Yöś kaśtikux thonla. 10 Niźaśa werhki anal źoñinakaź wakiśsqatta pekućha, ans Yöś wakiśsqattal pekućha. Niźaśa werhki anal źoñinakaź pekta khiś pekućha. ¡Niźaśa werhki źoñinakźkiś q'ayal khiś pekasaź nïki, werhki anal Criśtuź manta päñi khesaćha! 11 Jilanaka anćhukki tïź śiśakićha: Xalla ti weriź Yöś śuma kintunaka thaxintaki anaź źoñiź utt'ayta. 12 Werhki ana Jëkhź źoñźkiśtanami yateqchinćha niźaśa ana jëkhźkiśtanami tanśinćha. 13 Niźaśa weriź tuki ni judiu źoñinakźtan ćhhuluź chëchiqat qamatućhani anćhukki xalla ni nonśinćhukćha, werhki ni Yöś kirïchi jilanaka źaxwchi qhurchinćha niźaśa ninaka thatanś pekchinćha. 14 Niźaśa werhki ni judiu źoñinakź lïxaru, wethtan wakchi mita khiñi maśinaka ekchinćha, werhki ninakźkiśtan tshan k'arittaćha ni weth tukita achchi ephnakź usa waqaychiśxapaki. 15 Ans Yöśki ima werhź mathta khen illśipanćha, niźaśa nïź śuma quśtan werh qhawśićha, 16 niźaśa Yöśki nïź Mati wethkiś thëśićha, werh nïź śuma taqunaka ni ana judiu źoñinakźkin maśnaxu. Neqhśtan werhki anapan tshi źoñźkiśimi pewkśñi oqhchinćha; 17 niźaśa werhki anapan ni weth tuki khiñi apuśtulanaka pewkśñi Jerusalén watha oqhchinćha. Ans werhki ana en enźku Arabia yoqqhutñik oqhchinćha, neqhśtan Damasco watha kephchinćha. 18 Werhki chheph watkiśtan Cefas paxi Jerusalén watha oqhchinćha, xalla ti jilźtan qhalu taxśnukchiś thuñi qamchinćha. 19 Neqhśtan werhki anapan yaqha apuśtulanaka cherchinćha, ans Santiagu ni Jesucriśtu Tatź laqhqaś cherchinćha. 20 Xalla ti weriź khjirtaki Yöś tukkiś khjirchinćha werarapanćha, anal anćhuk q'otasaćha. 21 Neqhśtan werhki Siria niźaśa Cilicia yoqanakqhutñik oqhchinćha. 22 Xalla ni judea wathchiś Yöś kirïchi jilanakaki anaź perśunpacha werh paxatćha. 23 Ans ninakaki tuź chïñiqaź nonźnatćha: “Xalla ni tuki werhnak tanśxapa qhurñiki, xaśiki ni Yöś śuma taqunaka maśinkanź oqhlayćha, niźaśa nïki tshi pachaki thatanś pekatćha.” 24 Niźaśa ninakaki weriź Yöśkin kirïtikiśtan Yöśkinź mayiśatćha. 1 Neqhśtan werhki Bernabeźtan Tituźtan qhalu paqhpikchiś watkiśtan wilta Jerusalén watha kephchinćha. 2 Yöśśa wethkiś wiyźkichiki neqhśtan oqhchinćha. Xalla ni wathkin werhki ni ana judiu źoñinakźkiś Yöś śuma kintunaka maśinta kint'ichinćha. Niźaśa werhki śinapora ni Yöś kirïchi irpiñi chawkh jilirinakźkiś thaxśinśaqaśśa, niźaśa ni weriź lanqźtanaka ana inapanqaś lanqźta khexu. 3 Niźaśa ninakaki anapan simitu jëkhmi chimpiś pekchićha ana ni Titumi, ni Tituki griego wathchiś źoñitaćha niźaśa wethtan chikataćha. 4 Niźaśa ućhumnakakiś yaqhap toskar jilanaka śhoxśaka luśhkitqalćha, ni ućhumnaka Jesucriśtuźkiś liwrïsnaka muśi, neqhśtan ućhumnak wilta ni tukita lïpatxparu qamaxu. 5 Ans ućhumnakki anapan tshi upakamallami ninakźkiś atipsqattaćha, werhnakki anćhukakiś ni oltim Yöś śuma kintu tirapan źelaxu munchinćha. 6 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanaka irpiñinakaki ni weriź thaxintikiśtan ana yaqha ew taqu yapchićha, (werhki ni źoñinaka qhaźtaqaśtaźlani anapanl juśhupäwućha, niźaśa Yöśki anaź źoñinaka phalźa). 7 Ans ninakaki Yöś wethkiś ni śuma kintunaka ni ana judiu źoñinakźkin maśinś lanqś thächi śiśśićha, niźaśa ni Piruki ni judiu źoñinakźkiś thaxinś śiśśićha. 8 Xalla ni Yöśpachaćha ni Piru ni judiu źoñinakźkin tshi apuśtulaźtaqaś kuchanchiki, xalla niźtaśaqaś werhmi ni ana judiu źoñinakźkin tshi apuśtulaźtaqaś kuchantitćha. 9 Niźaśa Santiaguźtan, Cefastan Juanźtan, tinakaki ni Yöś kirïchi jilanaka irpiñi jilirinakataćha, ti jilanakaki Yöś wethkiś ni lanqś thächi näśićha, niźaśa cheqpachapan tshi maśiźtaqaś śiśxapaki ninakaki Bernabé wethtan kuchanchićha, ni ana judiu źoñinakźkin ni Yöś śuma taqunaka maśinźkaxu, ans ninakaki ni judiu źoñinakźkiś ni Yöś śuma taqunaka maśnaź khichićha, xalla nuź werhnakki qaśśassinćha. 10 Ans ninakaki wethnakakiś ni t'aqhir źoñinaka oqś khuñśnax khichićha, werhki xalla ni añcha owallat pächinpanćha. 11 Niźaśa ni Cefas Antioquía watha thontan, werhki nïźkiś qhana khichinćha, nïź pätaki anataćha śuma. 12 Tuki ni Piruki ni ana judiu źoñinakźtan lulatćha ni Santiaguź t'aqkiśtan thonśkama; ni Piruki ni chimpita źoñinaka eqhsku, ni źoñinakaź thontan ninakźkiśtan t'aqsñi qallantichićha, neqhśtan ana iya ninakźtan lulhchićha. 13 Niźaśa yaqhap judiu źoñinakźkiśtan Yöś kirïchinakaki Piru apśiśaqaśśa, niźtaśaqaś Bernabeki ninakźtan chika khissićha. 14 Xalla niźtikiśtan werhki ni Cefaskiś ana cheqpacha ni Yöś śuma kintuxaru khïkhiyan thappacha ni źoñinakź tukkiś qhana khichinćha: “Amki judiu źoñimćha, niźaśa amki ana judiu źoñiźtaqaś qamchamćha; ¿qhaźtikiśtanam ni ana judiu źoñinaka ana khiñi ana khiñi tshi judiu źoñiźtaqaś qamqatś pekxo?” 15 Niźaśa ućhumnakki mäź mathtikiśtanpacha judiu źoñinakćhumćha, ana ni ana judiu źoñinaka ujchiś irata. 16 Ans anaź jëkhmi ni lï patxparu qamtikiśtan źkayi quśśiś paxtaki, ans ni Jesucriśtuźkin thapa quśśiś khen paxtaćha. Xalla niźtikiśtan ućhumnakmi ni Jesucriśtuźkiś kirïtaćha, ni Yöś ućhumnak źkayi quśśiś paxaxućha, ana ni lï patxparu qamtikiśtan ans nuź thapa quśśiś khen sparakićha. Niźaśa anaź jëkhmi ni lï patxparu qamñinakaki źkayi paxta khesaćha. 17 Niźaśa ućhumnakki Criśtuźkiś juchjiptayśkiś źkayi quśśiś khitaź khiś pekćhax nïki, ućhumpachaź ujchiś khissa, ¿xalla nuź khikuki Criśtuki ućhum ujchiśśa khiqaya? ¡Anapanź nuź khesaćha! 18 Niźaśa werhki ni lï anaź wakiśićha khiwćhax nïki, neqhśtan werhki ni lïśaqaś waqaychasaź nïki, werhpachal ujchiś khećha. 19 Werhki ni lïźxapa tikhśinćha, niźaśa werhki ni lïź khen Yöśtan qamućha. Niźaśa werhki Criśtuźtan kuruśhkiś ch'awktitćha, 20 niźaśa werhki anal werhpacha źetućha, ans Criśtuź wethkiś źethćha. Ti anś źetchiś xañchichiś qamkanaki, werhki ni Yöś Matźkiś thapa quśtanl qamućha, xalla nïki werh oqśipanćha niźaśa weth layku tikhśićha. 21 Niźaśa werhki ni Yöś oqśñi quś anal q'iwś pekućha; ans ni lï patxparu ni liwrïta khiś khitasaź nïki, Criśtuki inapanqaś tikhśi khitasaćha. 1 ¡Galata wathchiś jilanaka ana uri katoqinćhukćha! ¿Jëkh anćhuk thejśixo? Werhnakki wethnaka thaxinśkiś anćhuka tukkiś ni Jesucriśtu kuruśhkiś ch'awkta thëśinla. 2 Werhki anćhuk ti taqu qhäśñil pekućha: ¿Anćhukki ni lï patxparu qamkan Yöś Espíritu thanqśinćhukqaya, uśh thapa quśtan ni Yöś śuma kintu tanźku tanśinćhuxa? 3 ¿Anćhukki ana uri katoqinćhukpanćha, niźaśa anćhukki ni Espirituźtan qallantiźku, xaśiki źoñinakź amtikiśqaź źerś pekqaya? 4 ¿Niźaśa anćhukki wakchi añcha k'achha ćhhultaqinaka watchinćhuktaćha, xaśiki ninakaki anax ćhhulxapami wakiśiqaya?... ¡Xalla ni wattanakaki anaź inapanqaś khesaćha! 5 Niźaśa Yöśki anćhukakiś nïź Espiritut thäćhax nïki, niźaśa anćhukakiś milajrunakat thëźax nïki, ¿qhaźtikiśtan nuź päxo? Xalla nïki anaź ni lï patxparu qamtikiśtan nuź päćha, ans thapa quśtan ni Yöś śuma kintu tanźtikiśtan nuź päćha. 6 Xalla nuźuśaqaś Abrahamki Yöśkiś kirïchićha, Yöśki ni thapa quśśiś khen tanśićha neqhśtan źkayi quśśiś paxchićha. 7 Xaśiki anćhukkiź śiśakićha, ni Abrahamźkiśtan cheqpacha oqhñinakaki thapa quśśiś źoñinakaćha. 8 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuźśaqaś khićha, Yöśki ni ana judiu źoñinaka thapa quśśiś khen źkayi quśśiś paxtaśaqaś khekićha, xalla ti śuma taqu ni Abrahamźkiś maśintqalćha: “Thappacha chawkh wathanakaki amiź khen oqźtaśaqaś khekićha.” 9 Niźaśa nïźkiś kirïñinakaki Yöś kirïchi Abrahamźtan chika thätaź khekićha. 10 Xalla ni lïkiś tasñinakaki ujchiś khitapanćha, xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Xalla ni lï khjirti patxparu ana kaśñiki cheqpacha kaśtiktapan khekićha.” 11 Niźaśa anaź jëkhmi ni lï patxparu qamñinakaki źkayi quśśiś paxta khesaćha; niźaśa ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Ni źkayi quśśiś źoñiki nïź thapa quśśiś khen źetakićha.” 12 Xalla ni lïki, anaź thapa quśśiś irata, ans tuź khićha: “Xalla ni lï kaśñiki, ni patxparuśaź źetakićha.” 13 Niźaśa Criśtuki ućhumnak ni lïxaru ujkiś thxotskiśtan liwrïchićha, xalla ni ujki ućhum uj päñiź khen źelhćha, xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Thappacha ni maśukiś tsjiphta tikhśñiki ñexu khitapanź khekićha.” 14 Xalla ni Yöś Abrahamźkiś thäśxapa taqu onźtaki Jesucriśtuźkiśtanśaqaś ni ana judiu źoñinakźkiśimi thäla; niźaśa ućhumnakaź thapa quśtan khen ućhumnakki ni Yöś śuma kintu onźta tanźnasaćha. 15 Jilanaka, werhki anćhukaltan ućhumporaźtaqaś parlaćha: Niźaśa tshi źoñit taqu onźax nïki niźaśa nïź qharźtan khjirźkut t'exźax nïki, anaź jëkhmi ni thatnasaćha niźaśa anaź yapimi atasaćha. 16 Xaśiki, Yöśki Abrahamźkiś niźaśa nïźkiśtan oqhñinakźkiś taqu onśićha. Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki anaź wakchi “oqhñinakźkiśtan chïćha”, ans tshi oqhñiźkiśtanqaś chïćha; tuź khikan: “Amkiśtan oqhñiki Criśtućha.” 17 Xalla ni weriź chïtaki tïćha: Yöśki Abrahamźtan qaśśićha. Xalla niźtikiśtan ni Moisés lïki tshi paqhkpikwatha chhephqhaluchiś watkiśtan thonchićha, xalla ni Yöśtan qaśtaki anaź jëkhmi thatni atasaćha niźaśa ni Yöś śuma kintu ontaki anaź jëkhmi ana wakiśiñi päsaćha. 18 Xalla ni ućhumnakkiś Yöś śuma kintu onźtaki Moisés lïkiśtanź thonatćha; xalla ni Yöś śuma kintu onźtaki Abrahamźkiś ana pakśuñ thätaćha. 19 Neqhśtan, ¿ćhhulxapat ni lï wakiśixo? Xalla neqhśtan ti źoñinakaź uj pätikiśtan ni lïki thëźtaćha, jëkhźkiś ni taqu onźtataźlaxa xalla ni “oqhñinakźkiśtan thonśkama.” Xalla ni lïki anjilanakźkiśtan maśintataćha, niźaśa Moiseski ućhumnakakiś maśinchićha. 20 Ans anaź niźta maśiñi źoñi pekćha, tshi źoñźkiśtanqaś chïćhax nïki, niźaśa Yöśki tshiqaśśa. 21 ¿Xalla ni lïki ni Yöś śuma kintu onźtanakźkiśtan moq'ux khesaya? ¡Anapanź khesaćha! Xalla ni lï źetiź thätasaź nïki, neqhśtan ni juchjiptayśki cheqpacha ni lïkiśtanź thontasaćha. 22 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: Thappacha źoñinakaki ujź attakamaćha, xalla ni Jesucriśtuźkin kirïñi źoñinakaki ni Yöś onźta taqunaka tanźnasaćha. 23 Ima ni thapa quś thonan, ni lïki ućhumnak tanchiź źelatćha, xalla ni thapa quś ućhumnakakiś śiśqatta khiśkama. 24 Xalla ni lïki, ni Criśtuź thonśkama ućhumnakalta tshi uywita źoñiki okhalanaka cheqśñila xalla niźta iratataćha, xalla nuź ućhumnakki Yöśkin thapa quśśiś khisku nïź tanźta khekićha. 25 Xaśiki ni thapa quśśiś khis irantiźkichićha, ućhumnakki anaź iya ni lïź tanta khekićha, 26 niźaśa thappacha anćhukki ni Jesucriśtuźkiś thapa quśśiś khisku Yöś matinakćhukćha, 27 niźaśa anćhukki ni Criśtuźtan śalźku niźaśa nïźtan wawtisku, anćhukki Criśtuź śkiti kuthśi khissinćhukćha. 28 Xalla ni Yöśta khiśki judiu źoñimi ana judiu źoñimi, źoñź manta päñimi liwri źoñimi, niźaśa luktaqakhiñimi mätaqakhiñimi thappacha Jesucriśtuźtakamaćha. 29 Neqhśtan ninakaki Criśtuźtaźlax nïki, Abrahamźkiśtan oqhñinakaćha niźaśa ni Yöś onźta taqu waqaychiñinakaćha. 1 Werhki xalla til chïś pekućha: Xalla ni pata tanśñiki iya qoltaźlax nïki, ni źoñź manta päñiźkiś anapanź wakiśićha, niźaśa thappacha ni ćhhultaqinakaki cheqpacha nïźtakama khenami. 2 Niźaśa nïź ćhhultaqinaka irpiñi źoñinaka źelhćha, xalla nïź eph nïźkiś wakiśi ćhhultaqinaka t'aqśinśkama. 3 Ućhumnakatanki xalla niźta irataź watćha: Ućhumnakaź qoltalla khenaki, ućhumnakki ti yoq qamañkiś irpitićhumtaćha. 4 Xalla ni thuñiź irantiźkitanaki Yöśki nïź Machh kuchanźkichićha, xalla nïki ni Moisés lïxaru qamkan tsha mätaq źonakźtan mathtaćha, 5 ućhumnak ni lïxaru qamñinaka liwrïśxapa, neqhśtan ućhumnakakiś Yöś mati khisqatśxapa. 6 Neqhśtan ućhumnakki nïź matinakćhumćha, niźaśa Yöśki nïź Machh Espíritu ućhumnaka quśkiś kuchanźkichićha; xalla ni Espirutuki tuź chïćha: “¡Abbá! ¡Tatay!” 7 Xalla nuź amki anaź źoñź manta päñam, ans amki Yöś matimćha; xalla nuź nïź mati khikanaki nïź pata tanśñi śaqam khekićha. 8 Niźaśa tuki anćhuk ima Yöś paxan, anćhukki ni źoñiź päta yöś manta päkan qamiñćhuktaćha. 9 Niźaśa anćhukki anśiki Yöś paxchinćhukćha, ans śuma chïkuki, Yöśśa anćhuk paxchiki, ¿anćhukki qhaźtikiśtan wilta ni źoñiź päta yöśnakźkin kephś pekxo, ni yöśnakaki t'aqhir aś upala niźaśa ana śuma pätanakala, qhaźtikiśtanam ninakź manta päś pekya? 10 Niźaśa anćhukki ni thuñinaka waqaychinćhukćha, jïśnaka, watanaka qaninćhukćha... 11 ¡Werhki añchal llakt'aśućha, ni weriź anćhukakiś thaxintanakaki inapanqat khe khiwćha! 12 Jilanaka, werhki anćhuk rokt'ućha: Anćhukki werh irataź khella, niźaśa werhki anćhuk irata khissinćha. Niźaśa anćhukki ana ćhhulumi wethtan ana śumanaka pächinćhukćha. 13 Niźaśa anćhukkiź śiśśa, weriź tuki anćhukakiś ni Yöś śuma kintu maśinkanaki werhki tshi konkiśl t'aqhiśatućha. 14 Xalla ni konaki anćhukata tshi llakiźtaqaśtaćha, anćhukki weriź niźta konchiś khen ana werh iñarchinćhukćha niźaśa anapan werh xaqurpayś pekchinćhukćha, ans anćhukki tshi tsewkta anjilaźtaqaś werh tanśinćhukćha, ¡ni Jesucriśtuźtaqaś! 15 ¿Xalla ni anćhukaź chiptanaka qhaź khissitaxo? Werhki anćhuka tukatul chiyasaćha, anćhukki tïź attasaź nïki, anćhuka perśun źhukimiź wethkiś thäśxapa apaqźtasaćha. 16 ¿Xalla ni weriź cheqpacha chïtikiśtan, werhki anćhuka moq'u khissinqaya? 17 Xalla ni źoñinakaki anćhukakiśtan añchaź juśhupäćha, ans ni źoñinakź juśhupäśki anaćha śumanaka. Xalla ni źoñinakź pektanakaki anćhuk wethnakakiśtan t'aqś pekćha, neqhśtan anćhuk ni źoñinakźkiś quś thäxu. 18 Niźaśa añcha walićha ni śuma źoñinaka juśhupäśki śuma quśtanaki; xalla tïki wiñayapanx khila ana wethtan khikanqaś. 19 Weth q'ay matinaka, werhki wiltal ni mathś konźtan t'aqhiśućha, niźaśa ni Criśtuź thü anćhukakiś luśhkamal t'aqhiśaćha. 20 ¡Xanqax werhki anśpacha anćhukatan khiwćhaxa, neqhśtan yaqhanakkiśtanź palt'asaćha, niźaśa werhki anćhukakiśtan anal qhaź khiyi atućha! 21 Anćhukki tshïź chiyalla, xalla ni lï patxparu qamś pekñinaka: ¿Anćhukki anapan ni lï chïñi nonśinćhuk qhaźtataxo? 22 Xalla neqhśiki tuź khićha, Abrahamki pukultan okhalchiśtaćha: Tshïki tsha manta päyin źonakiśtan, tshïki perśun thunakiśtan, na thunki liwri źontaćha. 23 Xalla ni manta päyin źona matiki xañćhiźkama mathtataćha; ans na liwri thunaź mathta matiki Yöś ninakźkiś taqu onźtakama watax khitataćha. 24 Xalla ti kintuki ućhumnakalta tshi näsqatś taquźtaqaś wakiśasaćha; xalla ni pukultan mätaqanakaki piśk t'aqaźtaqaśśa: Tshäki ni Sinaí kurkiśtanćha, ni Agarki niwkhtanź thonćha, xalla na źonki ni manta päñinakź mäpan khita khekićha. 25 Niźaśa ni Agarki ni Sinaí kurkiśtanź thonćha, ni Sinaiki Arabia yoqkiśśa niźaśa xaśiki Jerusalén wath yoqkiśśa, thappacha ti źoñinakaki ninakź okhalźtanpacha lïxarupanź qamćha tshi manta päñi źoñiźtaqaś. 26 Ans ni tsewkta Jerusalén wathaki liwrïćha, niźaśa ućhumnakki nïź matinakćhumćha. 27 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Machur mätaqa kuntintuź khekićha, niźaśa amki ana okhalchiśśamćha; niźaśa amki añcha chipa qhawa, amki anam śiśśa ni mathś kona. Niźaśa na xaytiti mätaqki, na luktaqchiś źonakiśtan tshanti okhalchiś khekićha.” 28 Jilanaka, anćhukki Isaacźtaqaśśa: Niźaśa anćhukki Yöś śuma kintu onźta okhal ćhukćha. 29 Neqhśtan ni xañchiźkama mathtaki, ni Espirituźkistan mathta tanśxapa qhurchićha, anśiki niźtaśaqaś watćha. 30 ¿Ni Yöś śuma kintu khjirtikiśki qhaźtkhexo? Ni khjirtikiśiki tuź khićha: “Na manta päyin źonki machhtanpacha chhetqata, xalla na źoñź manta päyin źona matiki anaź ni liwri źona matźtan ni pata tanźnasaćha.” 31 Jilanaka ućhumnakki anaź na źoñź manta päyin matinakćhumki, ans na liwri źona matinakćhumćha. 1 Criśtuki ućhumnak liwri khexu liwri uchchićha. Xalla niźtikiśtan anćhukki ni liwriź waqaycha, niźaśa anćhukki anaź wilta ni uj päś qamañkiś qama. 2 Anćhukki werhź nonźna, werh Pawlutki anćhukakiś khiwćha, anćhukki ni źoñi chimpiś usaź waqaychakiź nïki, Criśtuki anćhukalta anaź ćhhulxapami wakiśakićha. 3 Niźaśa werhki anćhukakiś wiltal chïśpekućha xaqhsilta źoñimeqax chimpisqatla, xalla ni źoñiki thappacha ni lï patxparu qamśtanćha. 4 Niźaśa anćhukki ni lï patxparu qamśpekku źkayi quśśiś paxta khiś pekchinćhukćha, neqhśtan anćhukki Criśtuźkiśtan saraqchinćhukćha; niźaśa anćhukki Yöś śuma oqśñi quś ana pekchinćhukćha. 5 Neqhśtan ućhumnakki ni Espirituźkiśtan ni Yöś uśhka thonñi juchjiptayś thapa quśtanź tanźnasaćha. 6 Niźaśa ni Jesucriśtuź khen ni źoñi chimpiśki anaź ćhhulxapami wakiśićha, niźaśa ni chimpitami ana chimpitami tshiqaśśa. Ans ni thapa quśtan khiś nïź cheqanaki, xalla ni thapa quśśiś khiśki thapa quśtan źoñinaka oqśtanćha. 7 Niźaśa anćhukki śuma jikhśkiś oqatćha. ¿Jëkht anćhuk ni cheqpacha kaśkiśtan aqchixo? 8 Xalla nïki anataćha Yöś qhawźta ćhhultaqi. 9 Niźaśa ni khjirtikiśiki tuź khićha “Tshi qoluk liwaturallaki thappacha ni ñatta jak'uź t'amqatćha”, 10 Niźaśa werhki Yöś Tatźkiś tassinpanćha, anćhuk ana yaqha qhutñi pinsaxu; ans Yöśki ni anćhuk aqñi źoñi kaśtikakićha, xalla nïki xaqhsilta pirimeqax khila. 11 Niźaśa Jilanaka, werhki ni źoñi chimpiśkiśtan tiral chiyasaź nïki, ni judiu źoñinakaki anaź werh qhurasaćha, xalla nuź khenaki ni judiu źoñinakźkiśiki ni Criśtuź kuruśhkiś tikhźtikiśtan maśinśki anaź ninaka źaxwqatasaćha. 12 Niźaśa ni anćhuk aqkan oqhlayñi źoñinakaki, ¡xañqax perśunpacha kapsnaki! 13 Jilanaka anćhukki ni liwrïta khiskin qhawźtaćha. Niźaśa anćhukki ni liwrïśtan anaź xañchiźkama oqa, ans anćhukki porapatź oqsasa. 14 Niźaśa thappacha ni lïnakkiśtanaki ni oqśkiśkamaź khissa: “Anćhukki anćhuka maśi perśunpachkiśtaqaś tirapanź oqźnakićha.” 15 Niźaśa anćhukki kuytaśakićha ni anćhukpora ćh'ataskiśtan niźaśa porapat lulaskiśtan, xalla niźtikiśtan anćhukporaź aqskin thonasaćha. 16 Xalla niźtikiśtan werhki anćhukakiś khiwćha: Anćhukki ni Espirituź xaruź qama, niźaśa anćhukki anaź anćhuka xañchiź pektakama qama. 17 Xalla ni xañchiź pektanakaki ni Espirituź moq'ućha, niźaśa ni Espirituki ni xañchiź moq'ućha; neqhśtan tinakaki porapatź ana päsax khićha, xalla niźtikiśtan anćhukki ni anćhukaź pektanaka ana päyi atćha. 18 Ans anćhukki ni Espirituź irpitićhukćhalax nïki, anćhukki anaź ni lïxaru qamćha. 19 Niźaśa ni anaśuma päñi źoñinaka cherśki phaśilaćha, ninakaki tinakaź päćha: Iź iś, yaqha mätaqźtan źelhś, anaśumanaka päś, waq'a khïkhiś, 20 niźaśa źoñiź päta yöśnakźkiś amtiś, źoñi layqiś, niźaśa yaqha źoñinaka ćhhaxwś, niźaśa źoñinakźtan moq'uśiś, niźaśa oralla źaxwś, ch'axmi päś, niźaśa źoñinaka t'aqś. 21 Niźaśa źoñi iñarś, źoñi konś, likhś, muspa lulhś, niźaśa yaqha tiźta irata päśnakami. Werhki anćhukakiś qhanakama chiyaćha, tinakaki tuki anćhukakiś chïchinpantaćha, xalla tiźtanaka päñi źoñinakaki ni tsewkta Yöś irpiś wathkinaki anaź luśhakićha. 22 Ans ni Espirituź ćhhertaki źoñi oqśa niźaśa chipa śuma qamañchiś khiś, niźaśa śuma quśśiś khiś, yaqha jila kullakinaka oqś, llanu quśśiś khiś, niźaśa thapa quśtan khiś, 23 niźaśa amu khiś, perśunpacha näśa. Xalla ti ćhhultaqinakkiśtanaki ni lïxaruki anaź źelhćha. 24 Ans ni Jesucriśtuźta khiñi jilanakaki, ninakź xañchiź pektanaka niźaśa thapa awantiñi quśtan ninakź xañchi kuruśhkiś ch'awkchiźtaqaśśa. 25 Niźaśa ućhumnakki Espirituź xaruź qamćhax nïki, ni Espiritux ućhumnak irpila. 26 Niźaśa ućhumnakki anaź mita khiś wakiśićha, niźaśa ućhumnakki anapanź yaqha źoñinakźtan moq'u tanasla, niźaśa anapanź ućhunkama ćhhaxwqatasla. 1 Jilanaka, anćhukki tshi jila ujkiś thxotsi cherasaź nïki, anćhukki tshi Yöś kirïñi jilaźta ni jila ana iya ujkiś thxotsnaxu quśtanćha. Xalla tïki thapa quśtan pä; niźaśa śapamayni ujkiś thxotskiśtan walxax kuytaśla, ana ampacha ujkiś thxotta khiśxapa. 2 Niźaśa llakiź thonanaki porapatź yanapasa, xalla nuź anćhukki ni Criśtuź lïxaru qamasaćha. 3 Niźaśa yaqhapaki cheqanćha werhki khićhax nïki, xalla nuź khiñi źoñiki anaćha ćhhulumi, niźaśa perśunpachaź q'otćha. 4 Niźaśa śapamayni perśun quś iwxaśtanćha, niźaśa tshi źoñiki nïź pätanaka śumaćha khićhax nïki, ni źoñiki ana yaqha źoñinakźtan tupśtanćha. 5 Niźaśa śapamayni perśun uj chhichśtanćha. 6 Niźaśa ni Yöś śuma kintu thaxinta źoñiki, nïź thaxiñiźtan thappacha nïź śuma katoqitanaka thaxsastanćha. 7 Niźaśa anćhukki anaź perśunpacha q'ota: Yöśki anaź jëkiź q'otta khesaćha. Niźaśa thapa ni źoñiź ćhhakhtaki, nïśaqaś axźnakićha. 8 Niźaśa ni xañchiź pektakama ćhhakhñiki, nïź xañchiź anaśumanakaź axźnakićha. Niźaśa ni Espirituźkiśtan ćhhakhñiki, Espirituźkiśtan wiñay źetiź axźnakićha. 9 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ni śumanaka päśkiśtan anaź otś wakiśićha; niźaśa ućhumnakki anaź q'iwsnasaź nïki, ućhumki ni axś thuñkiś axźnakićha. 10 Niźaśa ućhumnakakiś atchukapanx khila, ućhumnakki thapatiźkiś śumanakapanź päla, niźaśa ni ućhumnaka thapa quśśiś jilanakźkiśimi. 11 ¡Anćhukki ti weriź perśun qharźtan nuktanaka khjirtaź cherźna! 12 Xalla ni anćhuk simitu chimpiś pekñi źoñinakaki, źoñinakźkiś pekta khiśxapaqaś nuź päćha, niźaśa ni Criśtuź kuruśhkiś tikhźtikiśtan ana qhurta khiśxapaćha. 13 Niźaśa thappacha ni chimputanakaki anaź ni lï chïtakama qamćha. Ans ninakaki anćhuk chimpuchiś khisqatś pekćha, ni ućhumnaka xañchikiś niźta päźku chipśxapaqaśśa. 14 Niźaśa werhki anal ćhhulkiśtanami ayt'aś pekućha, ans werhki ni ućhumnaka Jesucriśtuź kuruśhkiśtanqaś ayt'aśućha. Wethkiśtanaki Jesucriśtuki thapa źoñinakź ujnakźkiśtan kuruśhkiś tikhśićha, niźaśa werhki ti źoñinakźxapa tikhśinćha. 15 Niźaśa ni chimputa khiśmi ana chimputa khiśmi anaź ćhhulxapami wakiśićha; ans ni uśhka mathta khiś wakiśićha. 16 Niźaśa thappacha ti lïxaru qamñinakaki śuma qamañax tanźla niźaśa ni oqś qamañami, niźaśa thappacha ni Yöśkin kirïchi Israel źoñinakami. 17 Xaśiki teqhśtan tikchuk anax jëkhmi werh aqacha päla; werhki ni Jesús Tatźkiś kirïtikiśtan añcha t'aqhiśśinćha, niźaśa weth xañchikiś śhoxri t'irinakamiź źelhćha. 18 Jilanaka, ni ućhumnaka Jesucriśtuki thappacha anćhukakiś nïź oqśñi quśx thäla. Xalla nuźox khila. 1 Pawlu Jesucriśtuź apuśtula, Yöś pektakama ni Efesios chawkh wathkiś Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanakźkin tsänźkićha, niźaśa anćhukki Yöś kirïchinaka Jesucriśtuźtan chikapachaćha. 2 Ni ućhumnaka Yöś Efesios niźaśa ni Jesucriśtu Tataki, anćhukakiś nïź oqśñi quś niźaśa śuma qamañax thäźkila. 3 Ni Jesucriśtu Tatź Yöś Ephki añcha walix khila, niźaśa ni Criśtućha ućhumnakakiś ni tsewkta yoqa thächiki, niźaśa thappacha ni Yöś animunaka thäźkichićha. 4 Yöśki ućhumnak ima ti yoqa thulźkan illśipanćha, nïź tukkiś ućhumnak źkayi quśśiś khiśxapa niźaśa ch'uwa quśśiś khexu, 5 niźaśa Yöś Ephki Jesucriśtu ućhumnakakin kuchanśkiś quś thutśićha, ućhumnak nïź mati khisqatśxapa, Yöśki tukitanpacha nuźupanź pinsitqalćha. 6 Xalla tïki ućhumnak śuma aśśiś Yöśkin amtaxupan nuź pächićha, xalla nuź nïki nïź q'ay Machh ućhun liwriyaxu thäźkichićha. 7 Xalla ni Criśtuź kuruśhkiś tikhźtikiśtan Yöśki ućhumnaka ujkiśtan pertunchićha, niźaśa thappacha ućhumnaka ujnakkiśtan liwrïchićha, 8 xalla tïki nïź chawkh oqśñi quśtan niźaśa nïź śiśnakźtan niźaśa nïź katoqñi quśtan nuź pächićha, 9 niźaśa Yöśki nïź xamaśit amtitanaka ućhumnakakiś śiśqatchićha. Xalla nïki perśun quśkiś nuź päś khichipantaqalćha, 10 niźaśa nïki nïź chïtakama watax khitqalćha. Xalla ti Yöś amtitaki thappacha ti ćhhultaqinaka Criśtuź achkiś chikansqatś pekchićha, ni tsewkta yoqkinami niźaśa ti yoqkiśimi. 11 Yöśki Criśtuź qharkiśtan tukitanpacha ućhumnak illśipantaqalćha nïź pata ućhumnak tanźnaxu, xalla tïki ni Yöś amtita xarupantaćha, niźaśa ni Yöśki nïź quś pektakamapan päñićha. 12 Xalla nïki ućhumnak tuki ni Criśtuźkiś tasñipan pekchićha, niźaśa thappacha ućhumnak nïź chawkh aśi alt'axu. 13 Neqhśtan Criśtuźkin sparakiź khiwćha, niźaśa anćhukmi ni cheqpach Yöś śuma kintu nonśñinakami, ni Yöś śuma kintu liwrïñi taqućha, niźaśa anćhukki thapa quśtan ni taqukiś kiriyasaź nïki, xalla ni Yöś śuma kintu onźta Espíritu Santuźtan chimputaź khekićha. 14 Xalla ti Espirituki ućhumnakakiś ni Yöś pata thäśxapa qhanacht'iźkićha, niźaśa thappacha ućhumnak nïźkiś kirïtikiśtan liwrïta khiśxapa, neqhśtan nïź pata tanźnakićha, neqhśtan thappacha ućhumnakki nïź chawkh aśi alt'akićha. 15 Werhki anćhukakiśtan kintu nonchinćha, anćhukki ni Jesús Tatźkiś añchaź tasqalala niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanaka oqźqalala, 16 werhki anćhukakiśtan Yöśkin tirapan sparakiź khiwćha, niźaśa werhki mayiśikan tirapanl anćhuk khuñśnućha. 17 Werhki ni ućhumnaka Jesucriśtuź aśśiś Yöś Ephźkin mayućha, xalla nïki anćhukakiś nïź śiśnakax onanchiźkila, xalla nuź anćhukki cheqpacha ni paxasaćha. 18 Niźaśa Yöśki anćhuka quś thëźinla, niźaśa nïź qhawźta jilanaka nïź taqu onźta śiśaxu, ni Yöś źkayi quśśiś jilanakźkiś thäta pataki añcha k'achha śumaćha, 19 niźaśa nïź aśiki añcha paqhi ana źerañićha, xalla nïki ućhum Yöś kirïchi jilanakźkiś watćha. Xalla ti aśiki Yöś thëźta aśiśaqaśśa nïź thapa aśtan thëźtaćha 20 neqhśtan Yöśki Criśtu jakatatsqatźku ni tsewkta yoqkin nïź źewqhuttan julsqatchićha, 21 thappacha ni aśinakź juntuñ jiliri uchchićha, niźaśa thappacha źelhñi ćhhultaqinakźkiśimi niźaśa ti pachkiś khiñinakźkiśimi ni uśhka thonñiźkiśimi ni irpiś jiliri thächićha. 22 Niźaśa Yöśki thapa ćhhultaqinaka Criśtuź qhxoch qostan uchchićha, niźaśa Yöśki Criśtu thapa ni Yöś kirïchi jilanaka irpiñi uchchićha. 23 Xalla ni Yöś kirïchi jilanakaki Criśtuź xañchićha, niźaśa ni Criśtuźtanaki thapaź quś źethćha, niźaśa Criśtuki thappacha ninakź thapa quś chhichcha. 1 Tuki anćhukki ni anaśuma pätanakkiśtan niźaśa ujnakkiśtan tikhśinćhuktaćha 2 niźaśa anćhukki ti yoq qamañpatxparu qamatćha, niźaśa anćhukki ni tsekuñ irpiñi animuźkiś irpisqatatćha, xalla ni animuki ni ana Yöś kaśiñi źoñinaka p'eqintayñićha. 3 Xalla nuź thappacha ućhumnakki yaqha pachkiś qamatćha, ni ućhumnaka anaśum quś pektakama niźaśa ućhum xañchiźkama, niźaśa ućhumnakaź pinsitakama. Xalla niźtikiśtan ućhumnakki Yöś chawkh kaśtiku wakiśatćha ni yaqha źoñinaka irata. 4 Ans Yöśki añcha źoñi oqśñipanćha, xalla niźtikiśtan ućhumnak nïź chawkh oqśtan pekchićha, 5 niźaśa ućhum ujkiś tikhśiź khen, ućhumnakakiś ni Criśtuźtan chika źeti thächićha. Yöś anćhuk oqśñiź khen anćhukki liwrïñi taqu tanśinćhukćha. 6 Niźaśa Yöśki ućhumnak ni Criśtuźtan chika jakatatsqatchićha, xalla niźtaśaqaś ućhumnak nïźtan chika tsewkta yoqkin julsqatchićha. 7 Yöśki ni uśhka thonñi thuñinakkiś thëśxapa nuź pächićha, nïź śuma oqśñi quśtan ućhumnak ni Jesucriśtuźtan chika khexu. 8 Niźaśa anćhukki Yöś oqśñi quś tanśñiź khen ni liwriñi taqu tanśinćhukćha. Xalla tïki anaź anćhukaź pektakama, ans Yöś onanchiźkitaćha. 9 Xalla tinakaki anaź perśun amtakama, xalla niźtikiśtan anaź jëkhmi ćhhulkiśtanami ayt'aśasaćha; 10 niźaśa Yöśśa ućhumnak pächiki; niźaśa nïćha ućhumnak ni Jesucriśtuźkiś śumanaka päxu pächiki, niźaśa Yöśki tukitanpacha ućhumnak nïź jikhśkiś qamax khitqalćha. 11 Xalla nuź, anćhukki ana judiu źoñinaka, niźaśa “ana chimpita khita źoñinaka”, ni judiu źoñinakaki (źoñź xañchikiś chimpiñićha, xalla nuź ninakkama tuź khiñićha “chimpitanaka”), 12 niźaśa anćhukkiź tshi pacha ana Criśtuchiśćhuktaćha xalla nïź khuñśna, niźaśa anćhukki ni Israel chawkh wathkiśtan t'aqsinćhuktaćha, niźaśa anćhukki ninakźtan anaź ćhhulu parliśmi źelatćha niźaśa ana ni Yöś śuma kintu onźtikiśimi. Anćhukki ti yoqkiś ana Yöśśiś niźaśa ana thonñi qamañchiś qamchinćhukćha. 13 Anś ućhumnakki ni Jesucriśtuź lhokh thawqtikiśtan nïźtan chikaćha, niźaśa tuki anćhuk aźkin khiñinakaki xaśiki keźullaćha. 14 Criśtućha ućhum śuma qamañaki. Nïćha judiu źoñinakami ana judiu źoñinakami tshi wathchiś pächiki, niźaśa ni anćhuk jaljiñi k'uchu palhźinchićha niźaśa nïź perśun xañchikiś ni moq'uśiś thatanchićha. 15 Niźaśa ni lï źeransqatchićha, xalla ni lïki kaśpantaćha niźaśa ni lïki usanakchiśtaćha, xalla ni piśk ćhhultaqkiśtan perśunpacha tshi ew źoñi pächićha. Xalla nuź śuma qamaña pächićha. 16 Niźaśa ni Jesusaki perśunpachkiś źeransqatchićha, xalla ni piśk wathkiś źelhñi konanaka, xalla nuź kuruśhkiś tikhźku ni źoñinaka Yöśtan śumansqatchićha, ninakźtan tshi xañchichiś khissićha. 17 Criśtuki thapatiźkiś śuma kintunaka niźaśa śuma qamaña śhikchićha, niźaśa anćhuk Yöśkiśtan aźkin khiñinakźkiśimi niźaśa Yöś źkati khiñinakźkiśimi. 18 Niźaśa ućhumnakki Criśtuź qharkiśtan thappacha ni Ephźkin ni tshi Espirituźtan makhatasaćha. 19 Xalla niźtikiśtan anćhukki anaź yaqha wathchiś źoñinakćhukki, niźaśa anćhukki anaź anćhuka yoqkiśtan yaqha yoqkin źelhćha, ans anćhukki ni źkayi quśśiś jilanakźtan tshi kumuqaź töxasićha, niźaśa anćhukki Yöś qhuy źoñinakćhukćha. 20 Niźaśa anćhukki ni apuśtulanaka niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakźkiśtan tshi chawkh qhuy śuylu thulźtaźtaqaśćhukćha, niźaśa Criśtupachaćha ni cheqan qallantiś maśki. 21 Niźaśa Criśtuźtan thappacha ni thapaman Yöś kirïchi źoñinakaki tshi qhuy pirqaźtaqaś tshithćha, xalla ni Yöś Tatź źkayi quśśiś khiskama. 22 Xalla neqhśiśaqaś thappacha anćhukki akhsa, Yöśkiś kirïchi źkayi quśśiś khiśxapa, xalla neqhśiśaqaś ni źethñi Yöśki ni Espirituźkiśtan anćhukakiś qamćha. 1 Xalla tiźtikiśtan werh Pawlutki ni Jesucriśtuź khen karsilkiś tanta źelućha, anćhuk ana judiu źoñinakźlayku. 2 Niźaśa anćhukki ana teqinaśku Yöś nïź oqśñi quśtan anćhukakiś maśnax khita śiśakićha, xalla nïki nuź khex khitapantaćha. 3 Wethkiś Yöśki nïź xamaśit amtitanaka qhanacht'iźkichićha, xalla nïki tuki anćhukakiś tshi qolukulla khjirźkichintaćha. 4 Anćhukki ti karta lïźku ni weriź Criśtuźkiśtan xamaśit śiśta näśnasaćha, 5 xalla nïki tuki anapan jëkh źoñźkiśimi śiśqattaćha, niźaśa anśiki Yöśki nïź Espirituźkiśtan ni źkayi quśśiś apuśtulanakźkiś niźaśa Yöśkiśtan chïñinakźkiś qhanacht'iźkichićha. 6 Xalla ni xamaśit amtitaki tïćha: Xalla ni Yöś śuma kintukiśtan Yöśki thappacha ni chawkh wathanaka ni Jesucriśtuźtan chika khïkhiñixapaź qhawźa, niźaśa nïź pata tanśñi niźaśa nïź xañchi tanśñi, niźaśa ni Israel źoñinakźkiś nïź taqu onźta tanśñimi. 7 Niźaśa werhki ti taqu palxayaxu uchśtitćha, niźaśa Yöśki nïź śuma quśtan werh oqźku uchchićha, jëkhpan nïź chawkh aśi niźta thëśixo. 8 Werhki ni źkayi quśśiś qoltallanakźkiśtan tshan qoltalltćha; ans nïćha wethkiś ni ana judiu źoñinakźkiś añcha k'achha lanqś thächiki, niźaśa ni Criśtuź śuma kintunaka ana qanchuka maśinś thächiśaqaśśa. 9 Niźaśa Yöśki wethkiś qiyźkichićha thapatiźkiś xaqhnuź nïź amtita watćhaxa xalla ni śiśqatśxapa. Yöśki thappacha ti yoqa pächićha, niźaśa tukitanpacha watay wata ti amtichipantaćha. 10 Xalla niźtikiśtan xaśiki, ni Yöś kirïchi jilanakź qharkiśtan thappacha ni aśśiśnakaki niźaśa ni tsewkta jilirinakami ni Yöś śiśnaka paxakićha, xalla nïki wakchi ćhhultaqinakkiś thëźa. 11 Niźaśa Yöśki nïź wiñaya amtitaxaru ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatźtan kumlićha. 12 Niźaśa nïźkiś thapa quśtan khen, ućhumnakki Yöśkin makhatśxapa ni Criśtuźkiś liwrïsnakićha. 13 Xalla niźtikiśtan anćhukki anaź q'iwsna, werhki anćhuka layku t'aqhiśućha, xalla tïki anćhuk śuma źoñi khita khiśxapaćha. 14 Werhki xalla tiźtikiśtan Yöś Ephź tukkiś killśnućha, 15 Thappacha tshi qhuy źoñinaka, niźaśa ni tsewkta yoqkin źelhñinakami niźaśa ti yoqkiś źelhñinakami jëkhź thüpant quźxo. 16 Niźaśa werhki Yöś Ephźkin nïź añcha k'achha źelinś anćhukakiś thäxu mayućha, niźaśa ni Yöś Espirituźkiśtan anćhuka qos quśkiś aśix thäla, 17 niźaśa Criśtuki anćhuka thapa quśkiśx qamla, niźaśa ni źoñi oqśki anćhuka źetkiś qamañ śuylux khila. 18 Xalla nuź anćhukki thappacha ni źkayi quśśiś jilanakźtan näśnasaćha, ni Criśtuź oqśñi quś śmali pala niźaśa lachha niźaśa paqhi niźaśa chakhwaćha xalla nïź paxasaź anćhukki. 19 Niźaśa werhki Yöśkin mayućha anćhuk nïź oqśñi quś paxaxu, xalla nïki ni ućhumnaka paxśnakkiśtan tshanti paqhićha, niźaśa thappacha anćhuk Yöś onanchita tanźnaxućha. 20 Niźaśa xaśiki Yöśki śuma khitax khila, xalla nïki ućhumnakaź pinsitikiśtan niźaśa maytikiśtan tshantiź päsaćha, niźaśa nïź aśtan ućhumnakakiś päñiź khen nïźkiś sparakiź khiś wakiśićha. 21 ¡Niźaśa thappacha ućhumnak ni Yöś niźaśa Jesucriśtu kirïchinakaki, Yöśki wiñay chawkh aśśiśśa khiś wakiśićha! Xalla nuźox khila. 1 Xalla tiźtikiśtan werhki ni Jesús Tataź khen tanta źelućha, werhki anćhukakiś rokt'ućha anćhukki Yöś qhawźtićhukćha, ni Yöś qhawźta źoñinaka xaqhnuź khïkhiśtanźlaxa xalla nuź anćhukki pälla. 2 Niźaśa anćhukki llanu quśśiśź niźaśa pekchukaź khe; niźaśa anćhukki porapat paśinśiźtan oqsaskanź awantasa; 3 niźaśa ni Espíritu Santuźkiśtan śuma munaśiś quś thonñiź waqaycha, xalla nïki anćhuk śuma qamañkiś thappacha chhalźa. 4 Niźaśa tshi xañchi niźaśa tshi Espirituqaś źelhćha, xalla nuź Yöśki tshi śuma thonñikiś qhawśićha. 5 Niźaśa tshi Jesucriśtu Tataqaś źethćha, niźaśa thapa quś niźaśa tshi wawtismuqaś źelhćha; 6 niźaśa tshi Yöś Ephqaś źelhćha xalla nïki thapatiź Ephćha, niźaśa ni Yöś Ephki thapatiźkiśśa, niźaśa thapatiźkiśtanź irpićha niźaśa nïki thapa źoñinakźkiś źelhćha. 7 Niźaśa ućhumnakki śapamayni ni Criśtuź onanchita tanźtaćha nïź pektakama. 8 Xalla niźtikiśtan ni Yöś śuma kintu khjirtaki tuź khićha: “Tsewkta yoqa ni tanta źoñinaka nïźtan chika chhichku oqhchićha, neqhśtan źoñinakźkiś onanchichićha.” 9 ¿Xalla ni “tsewk oqhtaki” qhaźt khexo? Xalla nïki tuź khićha, ti yoqkiś tuki śhujźkichićha. 10 Niźaśa ni śhujźkichi Jesucriśtupachaśaqaś ni tsewkta yoqa oqhchiki, thappacha ti ćhhultaqi śhipśxapaki. 11 Niźaśa nïpachaź tshi qhaźultiźkiś apuśtula khisqatchiki niźaśa yaqhapanakźkiśiki Yöśkiśtan chïñi, niźaśa yaqhapankźkiśiki ni Yöś śuma kintu maśiñi, niźaśa ni yaqhapanakźkiśti Yöś kirïchi jilanaka irpiñi jiliri niźaśa thaxiñi uchchićha. 12 Xalla nuź Yöśki, Criśtuź xañchi thulśxapa ni źkayi quśśiś jilanakź lanqśnaka thakśinchićha 13 thappacha ućhumnak thapa quśśiś khiśkama, niźaśa ni Yöś Machh śiśnaka paxśkama, niźaśa Criśtuźkiś kirïchi śuma źoñi kankiśkama. 14 Niźaśa ućhumnakki anaź iya ni okhalanakaźtaqaś khekićha, ni okhalanakźlaki phaśila kephsñićha niźaśa ninakaki ćhhul ew thaxiñi phiru quśśiś źoñinakźkiśimi millk'untisqatañkama xoqatñićha. 15 Ans ućhumnakki ni cheqpacha thaxinkan Criśtuźkiś thapa ćhhultaqkiśtan paqasaćha, xalla nïki ni xañchiź achaćha. 16 Niźaśa Criśtuki ni Yöś kirïchi jilanaka chhalźa, niźaśa ninakaki thappacha ninakpora śumaź yanapassa ni oqśñi quśśiś thulźta khiśxapa, niźaśa śapamayni ninakaź perśuna śuma pätanaki paqhiź paqćha. 17 Werhki xalla til anćhukakiś chiyućha, niźaśa ni Jesucriśtuź thükiś qiyźkućha: Anćhukki anaź iya ni ana Yöś kirïchi źoñinaka irata qamakićha, xalla ni źoñinakaki ninakaź ana śuma pinsita qamañ xaruź qamćha 18 niźaśa ni źoñinakź śiśnakaki sumchikiśtaqaśśa. Niźaśa ni źoñinakaki ninakź choxru quś khen Yöśkiśtan ana śiśśa, xalla niźtikiśtan ninakaki ana Yöśkiśtan thonñi źetchiś qamćha, 19 Niźaśa ni źoñinakź quśki choxrunsićha, niźaśa ni źoñinakaki quśkama oqhchićha, thappacha ni anawal ćhhultaqinaka ana susikchiś päkan. 20 Ans anćhukki ni Criśtu ana niźta qamśxapa paxchinćhukćha, 21 niźaśa anćhukki cheqpacha ni Jesucriśtuźkiśtan nïź taqu nonśinćhukćha, niźaśa anćhukki ni Jesucriśtuź pektakama qamśxapa katoqchinćhukćha, ni weraraki Jesusiźkiśpanćha. 22 Xalla niźtikiśtan anćhukki ni anćhuka tukita qamaña thatśtanćha, niźaśa ni tukita qamañkiśtan saraqśtanćha, thappacha ninakaki aqsićha ni quśkama q'otñi amtaź khen. 23 Niźaśa anćhukki Yöś kirïchi jilaźta ni juchjiptayśkiś anćhuka quś turka, 24 niźaśa ni ew źoñź śkitiź kuthźna, xalla nïki Yöś irata pätaćha niźaśa nïź źetiki śoq'u ch'uwapanćha, niźaśa cheqpachapanćha. 25 Xaśiki anćhukki anaź iya toskara chiya, ans śapamayni anćhuka źoñinakź maśkiś werarapanź chiya, niźaśa thappacha ućhumnakki tshi xañchiź qisqisñinakćhumćha. 26 Niźaśa anćhukki źaxwakiź nïki, anaź uj pä; xalla ni źaxwaki anax tshi nöx thurla. 27 Niźaśa anćhukki anaź ni Saxriźkiś atipsqata. 28 Xalla ni thañi śäñi źoñiki anax iya thañi śäla, niźaśa ni thañi śäś quś thxotla, ans lanqźnax khe, xalla nuź perśun qharźtan śuma lanqźku ni t'aqhir źoñinakźkin onasaćha. 29 Niźaśa ućhum atkiśtanaki anax anaśum taqunaka ulanla, ans śuma taqunakapanź chïla ni Yöś kirïchi jilanaka paqaxuki, neqhśtan ninakaki Yöśkin sparakiź khekićha. 30 Niźaśa anćhukki ni Yöś Espíritu Santu anaź llakisqata, xalla ni Espirituźtan anćhukki chimpu teqźtaćha ni Yöś thonś thuñkiś chhichśta khiśxapa. 31 Ni anćhuka quśkiśtan ni llaki, źaxwa, kuliraś, qhawi parliś, źoñinaka ar arś, niźaśa thappacha ni anaśumana thxota. 32 Niźaśa anćhukki śapamayniźtan śuma quśśiśpanź khe, niźaśa śapamayniźtanź pertunaśa, xaqhnuź Yöśki Criśtuźkiś anćhuk pertunchiźlax xalla niźta irata. 1 Anćhukki Yöś q'ay matiźta, Yöś irataź päkićha. 2 Niźaśa anćhukki śapamayniźkiś śuma oqśñi quśtan palxaya, xaqhnuź ni Criśtu ućhumnak pekchiźlaxa niźaśa Ućhum layku tikhśiźlaxa xalla niźta irata, xalla nïki Yöśta tshi śuma źqethñi wilanaźtaqaś thächićha. 3 Niźaśa anćhukki Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanakaźta khella: Niźaśa anapanź ni yaqha mätaqźtan iz iś pinsiśki, niźaśa ana anaśumanaka pä niźaśa ana xamri quśśiś khïkhiya. 4 Niźaśa anćhukki anaź anaśum taqunaka chïchiya, niźaśa anaź ina taqunaka chïchiya, niźaśa ana ni kephźta taqunakami, xalla ti taqunaka anaź chïchïś wakiśićha; ans anćhukki Yöś thüź aynaqa. 5 Anćhukki xalla tïź śiśakićha, ni iźiwir źoñinakami, ni anaśumanaka päñinakami, ni xamri quśśiś źoñinakami, niźaśa ni źoñiź päta yöś amtiñinakami, anapanź ni Criśtu niźaśa Yöś irpiś watha tanźnakićha. 6 Niźaśa anax jëkhmi anćhuk ina taqunaźtan millk'untila, ni Yöś ana kaśñi źoñinakźkiśiki xalla tiźta ćhhultaqkiśtanź ni Yöś anawal kaśtikuki thonćha. 7 Niźaśa anćhukki ni źoñinakźtan anaź munaśa. 8 Niźaśa anćhukki tukiki sumchikiś qaminćhuktaćha, niźaśa anś anćhukki Yöśtan chika khisku qhankiś qamćha. Niźaśa anćhukki qhankiś khiñi źoñinakaźtaqaś khïkhiyakićha, 9 niźaśa ni Espirituź ćhheriki thapa śumaćha, juchjiptayśa niźaśa weraraćha. 10 Niźaśa anćhukki ćhhuluźlax Yöśkiś wali xalla ni näśnakićha. 11 Niźaśa anćhukki, ana Yöś paxñi źoñinakźtan anaź munaśakićha; ans anćhukki ni źoñinakź ujź qhanakama thëźina. 12 Niźaśa ninakaź xamaśit pätanakkiśtan chïchïśki aśśukaćha; 13 niźaśa thappacha ni ćhhultaqinaka qhankiś thëźtaki, qhanakamaź eklićha, 14 niźaśa thappacha ni qhankiś khissinakaki, ni qhankiś qhanakamaćha. Xalla niźtikiśtan tuź khiśśa: “Am thxaxñamki, wathźna; niźaśa ni tikhśinakźkiśtan źäźna, neqhśtan Criśtuź amkiś qhanakićha.” 15 Niźaśa anćhukki anćhuka qamañaź kuytaśakićha. Niźaśa anćhukki anaź sumsu kankaña qama, ans śiśnakchiś qama. 16 Niźaśa anćhukki anś qamkanź qhxortipaśa, ti thuñinakaki ana śumaćha. 17 Niźaśa anćhukki anaź sumsu quśśiś khella; ans anćhukki ni Yöś Tatź pektakamaź katoqśpekalla. 18 Niźaśa anćhukki anaź lika, xalla ni likhśki qamañaź aqćha; ans anćhukki Espíritu Santuźtanź śhipsna. 19 Niźaśa anćhukki porapat Salmuźtan parlakićha, niźaśa Yöś Tatźkin thapa quśtanź Yöś wirsunaka itsna. 20 Niźaśa anćhukki thappacha anćhuka ćhhultaqkiśtan Yöś Ephźkinpanź sparakiź khekićha, ni ućhumnaka Jesucriśtu Tataź thükiś. 21 Anćhukki Yöś tukkiś porapatź tasna. 22 Niźaśa mätaqanakaki perśun luktaqź xaru khiśtanćha ni Yöś Tatźkiśtaqaś. 23 Xalla ni luktaqaki mätaqź achaćha, xaqhnuź Criśtuki ni Yöś kirïchi jilanakź achaźlaxa xalla niźta, niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakaki Criśtuź xañchićha; xalla nïźkiśśaqaś liwrïski źelhćha. 24 Xaqhnuź ni Yöś kirïchi jilanaka Criśtuźkiś tassiźlaxa, xalla niźtaśaqaś mätaqanakaki thapa ćhhultaqkiśtan perśun luktaqźkiś tassi khiśtanćha. 25 Niźaśa anćhukki luktaqanaka perśun mätaqapanź peka, xaqhnuź Criśtu ni Yöś kirïchi jilanaka pektćhaxa xalla niźta irata, niźaśa Criśtuki nïź źeti ninakźkiśtan thächićha. 26 Xalla ti ni Criśtuki źkayi quśśiś khisqatśxapa nuź pächićha, niźaśa ch'uwa khisnaxu nïź tawqźtan qhaśtan axwśićha 27 perśunpachkiś Yöśkin kirïchi aśśiś jilanaka thëśxapa, niźaśa ana ujchiś anaśa khjuchirara niźaśa ana ćhhul ana śumanakchiśimi, ans źkayi niźaśa ch'uwa quśśiś khiśtanćha. 28 Xalla niźta irata ni luktaqanakaki perśun mätaqa pekśtanćha, nïź perśun xañchiźtaqaś. Xalla ni perśun mätaqa pekñiki perśun xañchiźtaqaś pekćha. 29 Niźaśa anaź jëkhmi perśun xañchi ćhhaxwćha, ans ćhheriź thäćha niźaśa kuytićha, xaqhnuź Criśtuki Yöś kirïchi jilanaka kuytićhaxa xalla niźta irata, 30 Xalla ni Criśtuź xañchiki ni Yöś kirïchi jilanakaćha. Niźaśa ućhumnakki nïź qisqisñi xañchićhumćha. 31 “Xalla niźtikiśtan luktaqaki nïź perśun thunatan khisxapa nïź mä eph ekakićha, xalla ni pukultanaki tshi xañchichiś khekićha.” 32 Xalla teqhś ni Yöś xamaśit chawkh amtitaki thëźa. Ans werhki ni Criśtu kirïchi jilanakźkinl khiwćha. 33 Niźaśa śapamayni anćhukki thapa ćhhultaqkiśiki, perśun mätaqaź peka perśunpachkiśtaqaś, niźaśa na thunki perśun luktaqa pekśtanćha. 1 Okhalanaka anćhuka mä ephź kaśa, xalla nïki Yöś Tatźkiś añcha walićha, xalla tïki nuźupan khiśtanćha. 2 Xalla ni Yöś lïkiś tuki khiñi taqu onźtaki, xalla tïćha: “Am mä eph kaśa, 3 amki am mä epim kaśakiź nïki, śumam qamakićha niźaśa aźqa watam ti yoqkiś źetakićha.” 4 Niźaśa anćhuk ephnaka anaź anćhuka okhalź źaxwa śhikna, ans anćhukki ni Yöś tawqźtan niźaśa śuma taqunakźtan chïźina. 5 Niźaśa anćhuk uywitanaka ti yoqkiś anćhuka uywiñi ephnakaź kaśa, niźaśa anćhukki śuma quśtanź pä niźaśa eqhskan thapa quśtanź kaśa, xalla ni Criśtuź manta pätaźuqaś päkićha. 6 Niźaśa anćhukki anaź ni anćhuka uywiñi cheqźnanqaś pä, ninakźkiś śuma khita khiśxapaki; ans Criśtuź manta päñi irata khella cheqpacha ni Yöś manta päñiźta. 7 Niźaśa anćhukki ni anćhuka lanqśkiśiki thapa quśtanź lanqźna, Yöś Tatźkin manta pätaźuźtaqaś, ans ana ni źoñinakźkiśtaqaś. 8 Niźaśa anćhuk uywitanakami liwri khiñinakami xalla ti śiśtanćha, anćhukki Yöś Tatźkiśtan anćhukaź śuma pätikiśtan xamaź tanźnakićha. 9 Niźaśa anćhuk tuyñunaka, anćhuka uywitanakźtan niźtaśaqaś ana thajwayźku päkićha. Anćhukkiź khuñśna anćhukmi ni uywitanakami ni tsewkta Yöś Tatźta kamaćha, xalla ni Yöś Tataki anaź źoñi phalźa. 10 Xaśiki weth q'ay jilanaka Yöś Tatź aśiź tanś peka, niźaśa nïź chawkh aśkiś aśiź tanźna. 11 Niźaśa anćhukki Yöś wakiyaśta taquź kuthźna, xalla nuź anćhukki ni Saxriź ćhhultaqinaka anćhukakiś thonan thurt'asaćha. 12 Ans ućhumnakki anaź źoñinakź aśtan qichassa, ans ućhumnakki ni tsewkta ana śum yenqhanakźtan qichastanćha, xalla ninakaki tshi jiliriźtaqaś ni sumchi laqhkiśimi irpiś aśśiśśa, xalla tinakaki ućhum muytataćha. 13 Xalla niźtikiśtan anćhukki ni Yöś wakiyaśta taquź waytaśalla, xalla nuź anćhukki ni ana wal thonñi thuñkiś thurt'asaćha, xalla nuź anćhukki śumpacha thakśku thurt'ichipanź qama. 14 Niźaśa anćhukki thurt'ichipanź khekićha, tshi tshayiźtaqaś tshäsla ni werar Yöś tawqźtan niźaśa ni Yöś śoq'u jikhś tshi qhxapaźtaqaś kuthźna. 15 Niźaśa anćhukki ni Yöś śuma kintunaka maśinśkiśxapa thakśipanź khekićha. 16 Niźaśa anćhuka thapa quśki thapa ćhhultaqinakkiśtan tshi tshithsiñiźtaqaśx khila, xalla nïźtan anćhukki ni Saxriź aqñi uj thesasaćha. 17 Xalla ni liwrïski am achkiś tshi thup skaraźtaqaś taxźinakićha, niźaśa ni Yöś śuma kintu ni Espíritu Santuź thäta paqh kuchilluźtaqaśx khila. 18 Neqhśtan anćhukki mayiśiś anapanź apatata: Niźaśa anćhukki Yöśkin maya niźaśa rokt'a, niźaśa anćhukki ni Espirituź irpita naynayipanź źela, niźaśa anćhukki thappacha ni źkayi quśśiś jilanakźta mayiśa. 19 Niźaśa anćhukki wethtaź mayiśa, xalla ni Yöś nïź xamaśit amtita taqunaka wethkiś nïź śuma kintu maśinśxapa thäxu. 20 Yöśśa werh nïź taqu maśiñixapa kuchanźkichiki, xalla niźtikiśtan werhki anśiki karsilkiś chawkhtitćha. Niźaśa anćhukki wethkiśtanź mayiśa, werh nïźkiśtan ana eqhsku maśinśxapa. 21 Tíquico wethnaka q'ay jila niźaśa tïki ni Yöś śuma kintu maśinś lanqśkiś añcha k'uñchhićha, xalla ti jilaki weth kintunaka thappachaź anćhukakin chhichakićha niźaśa tïki xaqhnuź werh wathchiźlaxa xalla nïmi. 22 Xalla niźtikiśtan werhki ti anćhukakin kuchanźkućha, anćhukakiś qhanakama werhnakaź qamta maśnaxu, xalla nuź tïki anćhuk p'eqintayasaćha. 23 Neqhśtan Yöś Efesios niźaśa ni Jesucriśtu Tatami anćhukakiś thapa quśtan śuma pekas qamañax thäla; 24 Niźaśa ni Yöś Ephki ni ućhum Jesucriśtu Tata pekñi jilanakźkiś ana miransñi oqśñi quśx thäla. Xalla nuźox khila. 1 Pawluźtan Timillźtan Jesucriśtuź manta päñinaka ni Filipos chawkh wathkiś źelhñi Yöś kirïchi jilanakźkin tsänźkićha, xalla tinakaki Jesucriśtuźtan chikaź khen ni źkayi quśśiś jinakaźtan khiś wakiśićha niźaśa xalla ni Yöś kirïchi jilanaka irpiñinakami diacononakźkinami. 2 Niźaśa ućhumnaka Yöś Ephmi niźaśa ni Jesucriśtu Tatami anćhukakiś ninakź oqśñi śuma qamañax thäźkila. 3 Niźaśa werhki śapa anćhuk khuñśku, Yöśkin sparakiźl khiwćha; 4 Niźaśa werhki Yöśkin mayiśikanaki kuntintupan, thappacha anćhukalta mayućha; 5 niźaśa anćhukki ni Yöś śuma kintuź khen śuma khissinćhukćha, ni qallantita thuñkiśtanpacha töx thuñikama. 6 Werhki cheqpachal khiwćha Yöś anćhukakiś ni śuma taqunaka maśni qallantichićha, xalla nïki ni Jesucriśtu thonś thuñikama anćhuk śuma irpakićha. 7 Xalla ni weriź anćhukakiśtan pinsitaki walipanćha, niźaśa werhki weth quśkiś anćhuk chhichućha, niźaśa thappacha anćhukki wethtan śumapanćha, ni Yöś śuma quś onźtikiśtan, xalla tïki werh karsilkiśmeqax khiwla uśh ni jilirinakź tukkiś meqax khiwla xalla ni Yöś śuma kintukiśtan thurt'iśxapaki. 8 Xalla ni Yöś werh śiśśa, werh ni Jesucriśtuź oqśñi quśtan thappacha anćhuk pekñi. 9 Niźaśa werhki xalla ti tiral weth mayiśiśkiś mayućha anćhuk tshanti tshanti paqaxu, niźaśa anćhukakiś Yöś nïź śiśnaka katoqiśnakax thäla, 10 anćhuk ni śumanaka illśnaxu. Xalla nuź anćhukki ni Criśtuź kephśkiś thuñikama ana aqta ch'uwa quśśiś qamasaćha; 11 niźaśa anćhukki Jesucriśtuź khen taź ćhheri thëźnakićha, xalla ni źoñinaka Yöś thü thapa quśtan amtaxu niźaśa nïźkin itsnaxu. 12 Jilanaka, werhki anćhukakiś ni wethkiś watchi ćhhultaqkiśtan śiśqatś pekućha, xalla ni Yöś śuma kintunaka maśinśki cheqpachapan khissićha. 13 Xalla ni weriź karsilkiś chawkhta źelhtaki, ni Criśtuź taqu qhanakama ni karsilkiś źelhñi źoñinakźkiś niźaśa thappacha ni yaqha źoñinakźkiś śiśqatś wakiśićha. 14 Niźaśa werh karsilkiś chawkhtaź khen, jilamanqha ni Yöś kirïchi jilanakaki ni Yöś śuma taqunaka maśni p'eqintichićha, Yöś Tatźkiś tassi niźaśa anapan eqhsku. 15 Niźaśa yaqhapanakaki, cheqpacha ni Criśtuźtan moq'u niźaśa ćhhaxwqatkuqaś nïź taqunaka maśinćha, ans yaqhapanakaśti śuma quśtan maśinćha. 16 Niźaśa yaqhapanakaki ni Criśtuź śuma taqunaka, śuma oqśñi quśtanź maśinćha, ninakakiź śiśa Yöśśa werh ti karsilkiś maśnax khichiki; 17 Ans yaqhapanakaki perśunxapaqaź nuź päćha, xalla ninakaki anaź śoq'u quśśiś, ans ninakaki weriź ti karsilkiś khen tshanti anawalkiś werh thxotsqatś pekćha. 18 ¿Xalla tinakaki ućhumnakakiś ćhhulut aqasaxo? Ućhumnakki xaqnuźumi śuma quśtan ni Criśtuźkiśtan maśnakićha; xalla ti wethtaki añcha walićha, 19 niźaśa werhki til śiśućha, anćhukaź wethtaxapa mayiśitikiśtan niźaśa ni Jesucriśtuź Espirituź yanaptikiśtan werhki ti karsilkiśtan ulnaćha. 20 Niźaśa werhki thurt'ichipanl thewźnućha, Yöśki anaź werh ana śuma khita khisqatasaćha, ans anśimi wethkiśtan tirapanź qhanakama ni Criśtuź aśi thëźnakićha, niźaśa weriź tira źetanami uśh tikhśi khenami. 21 Niźaśa weth źetiki Criśtućha, niźaśa weth tikhśmi kananśaćha. 22 Niźaśa werh tira ti xañchichiś źethkanaki, weriź lanqźtaki taź ćhheriź poqasaćha, neqhśtan werhki anal ćhhulumi illśñi atućha. 23 Niźaśa wethkiśtanaki ni piśk ćhhultaqkiśtan chïśki añcha ch'amaćha: Tshikenaki inami tikhźku Criśtuźtan chika źeli oqataqtćha, xalla nïki wethtaki añcha waliź khesaćha; 24 Niźaśa tshiken wethtaki anćhuka layku ti źethñi xañchichiś ekliśki añcha walićha. 25 Niźaśa werhki tinakźkiś tassinpanćha, neqhśtan anćhukatanpanl eklaćha, anćhuk yanapśxapa niźaśa anćhuk tukqhutñi chhichśxapa niźaśa anćhuk tshan thapa quś chipqatśxapa. 26 Xalla nuź anćhukki werh wilta anćhukatan ćhhelnasaćha, niźaśa werhki anćhuk ni Jesucriśtuźkiś tshanti chipqatasaćha. 27 Niźaśa anćhukki ni Criśtuź śuma kintuxarupanź qamś pekalla. Xalla nuź weriź anćhuk cherśñi oqanami niźaśa ana cherśñi oqanami, xalla nuź werhki anćhuk thupi quś chikanchi kintu śiś pekućha, niźaśa ni Yöś śuma kintukiś thapa quś thurt'ichi, 28 niźaśa ana anchuka moq'unakźkiś tsukunsqatźku. Xalla tïki ninaka aqskin oqhñi qhana chimpućha, niźaśa anćhukakiśiki tïpachaćha liwrïñi chimpuki. Niźaśa tïki Yöśkiśtanź thonćha. 29 Niźaśa anćhukki ni Criśtuźkiś kirïchiź khen anaź nïźkiś paqñiqaś khesaćha, ans anćhukki nïź khen t'aqhiśiśtanśaqaśśa. 30 Niźaśa anćhukmi werhmi ti thurt'iśkiśćhumćha. Niźaśa anćhukki tuki werh thurt'iñi cherchinćhukćha, niźaśa anśimi anćhuk werh tira thurt'iñi kintu śiśśa. 1 Niźaśa werhki khiwćha, Criśtućha anćhukakiś ni yaqha jilanaka p'eqinchayś thächiki, niźaśa ni anćhuka oqśñi quśki yaqha jilanakaź quśśa, niźaśa thappacha anćhukki niźta Espirituchiśćhukćha niźaśa anćhukki oqśñi quśśiśćhukćha, 2 niźaśa anćhukki śuma qamkan werh thapa quś chipsqatalla, tshi śuma oqśñi quśśiśta, niźaśa tshi Espirituchiśta niźaśa tshi amtichiśtaqaś. 3 Ans anchukki anaź ćhhulumi qichaspekkuqaś mita quśtan päkićha, niźaśa anćhukki śapamayni ni yaqha źoñinaka perśunkiśtan tshan khjusa nayśtanćha. 4 Niźaśa anax xaqhsiltami perśunaltaxapaqaś śuma päla, ans ni yaqha źoñinakźtami śuma päśtanśaqaśśa. 5 Niźaśa porapat ućhumnakakiśki, ni Jesucriśtu irata quśśiś khiś pinsiśx źelhlalla, 6 xalla nïki tuźućha: qhaźta Yöś irata khikumi, Jesucriśtuki anapan ni Yöś irata khiś pekchićha, 7 ans nïki perśunpacha aźkin khissićha, tshi uywita źoñiźtaqaś thapa źoñinaka irata niźaśa thapa źoñinakź manta päñi źoñiźtaqaś, 8 Niźaśa nïki perśunpacha llanu quśśiś khissićha, niźaśa nïki ni kuruśhkiś tikhśañkama k'uñchi quśśiś pantaćha. 9 Xalla niźtikiśtan Yöśki nïźkiś chawkh jiliri thächićha, niźaśa thapa źoñinakźkiśtan tshan k'achha thü thächićha, 10 Xalla ni Jesusiź thükiś thapa źoñinakź owanaka killśnaxu, ni tsewkta yoqkinami niźaśa ti yoqkiśimi, niźaśa ti yoq qosimi, 11 niźaśa thappacha ti źoñinakaki Jesucriśtu Tatamź amki khekićha, niźaśa ni Yöś Ephki añcha śuma khitaśaqaś khekićha. 12 Xaśiki weth q'ay jilanaka, anćhukki xaqhnuź tirapan werh kaśinćhukźlaxa, werh ana anćhukatan khikanami, xaśiki weriź aźkin khen anćhukki tshantiź werh kaśalla. Niźaśa anćhukki liwrïsxapa thapa quśtanź qhura; 13 niźaśa Yöś ućhumnak ni śumanaka päqatćha, niźaśa ni śumanaka päśkiś yanapćha, neqhśtan nïki nïź pektakamaź päćha. 14 Niźaśa anćhukki ana Jëkhź źoñźtan chuchkan niźaśa ana jëkhźtanami ch'ärasku päkićha, 15 xalla nuź anćhukakiś anaź jëkhmi uj thxotnasaćha, niźaśa anćhukki ana ujchiś Yöś matiź khella ti ñexw śqarant źoñinakź taypikiś. Xalla ni źoñinakź taypikiśtan anćhukki tshi warawaraźtaqaś ti yoqkiś k'ajćha, 16 xalla ni źetchiś taqu thurt'ichi waqaychikan. Werhki ni Criśtuź thonan anćhukakiśtan chipaćha, xalla ni weriź ana ina lanqźtikiśtan śiśku. 17 Weth qamaña qhaźta ch'amameqax khila ni anćhukaź thapa quśtan Yöśkin thätanakkiśtan phxoqśxapaki, werhki añchal chipźnućha niźaśa ni thappacha anćhukatan kuntintutćha. 18 Niźaśa anćhukmiź chipźna, niźaśa wethtan chika kuntintuź khella. 19 Werhki Jesús Tatźkin tassi, waxilla Timilla anćhukakin kuchanśkiśl pekućha, werhki ni anćhuka kintu śiśkul chipaćha. 20 Niźaśa wethtaki anaź niźta weth quśkiś luśhñi maśi źelhćha, xalla nïki cheqpachapanź anćhukakiśtan llakt'aśśa; 21 thappacha źoñinakaki perśun qamañaxapaqaś pinsićha, ans ana Jesucriśtuź qamañkiśtanaki. 22 Niźaśa anćhukki ni Timillź quś śiśśa, xaqhnuź wethtan chika ni Yöś śuma kintu maśinśkiś lanqśiźlaxa, tshi weth matiźtaqaś yanapchićha. 23 Niźaśa werhki ni weth ćhhultaqkiśtan śiśku, Timillal anćhukakin kuchanźkaćha; 24 niźaśa werhki Yöś Tatźkiśl tasnućha niźaśa werhki waxilla anćhuk cherśñi oqaćha. 25 Xalla niźtaśaqaś Epafrodito jila anćhukakin kuchanś waliźtaqal nayućha, xalla tïki weth lanqśñi maśićha niźaśa nïki wethtan chika ti Yöś tawqkiśtan thurt'iñićha, xalla ti jilaki anćhukpaćha weth manta päxu kuchanźkichinćhukki. 26 Xalla ti jilaki anćhuk añcha cherś pekatćha, niźaśa anćhukaź ti jila läkhichi kintu śiśtikiśtan ti Efrodituki añcha llakt'aśśićha. 27 Xalla ti Efrodituki tikhśmaya läkhichipanśataćha xalla nïki weraraćha; ans Yöś ti jila oqśiki, ana ti jilźkiśqaś ans wethkiśimi, ana iya werh ni llakinakkiśtan llakiśhaxu. 28 Xalla niźtikiśtan werhki ti jila anćhukakin phexwal kuchnućha, anćhuk xalla ti jila cherźku wilta chipaxu, niźaśa werhmi ana añcha llakita khiśxapa. 29 Niźaśa anćhukki ti jila thapa quśtanź tanźna, tshi Yöś kirïchi jilaźta, niźaśa anćhukki ti jilaź thapa quśtan peka, xaqhnuź ti jilaki anćhuk pektćhaxa xalla niźta irata, 30 Xalla ti jilaki Criśtuź manta päkan tikhśmaya läkhichitaćha, xalla ti weth manta päñiźkhen tïź źeti anawalkiśtaćha, niźaśa anćhukki perśunpacha anaź nikama weth manta päyi atatćha. 1 Weth q'ay Jilanaka, anćhukki Yöś Tatźtan kuntintupanź khella. Xalla ti weriź khjirtikiśtan wilta khjirśki anal xayraśućha, xalla ti khjirtaki anćhukalta añchaź wakiśićha. 2 Niźaśa anćhukki ti pakuźchechi źoñinakźkiśtanź kuytaśa, niźaśa ni ana śuma lanqśñi źoñinakźkiśtanami, ni xañchi potźku chimpiñinakźkiśtanami; 3 niźaśa ućhumnakćha cheqpacha chimpitanakaki, ni Espirituź yanapta Yöś amtiñinakami, niźaśa ućhumnakki Jesucriśtuźta khisku kuntintućhumćha, niźaśa ućhumnakki ana ni xañchiź pektakamkiś tasniñćhumćha. 4 Ans wethtaź ni xañchikiś taski źelhćha. Anaź jëkhmi wethkiśtan tshan ni xañchikiś tasnasaćha: 5 Niźaśa weth mathtikiśtan towqu thuñkiśtan werh chimpuchićha, niźaśa werhki Israelź lhokhkiśtan oqinćha, niźaśa werhki Benjaminź t'aqkiśl wakiśućha, niźaśa werhki hebreo źoñćha niźaśa hebreo źoñź matćha. Xalla ni judiu źoñinakź lï thaxinśkiśiki, werhki fariseo t'aqkiśtantaćha; 6 niźaśa werhki ni lïkiś añcha thapa quśtantaćha, neqhśtan werhki ni Yöś kirïchi jilanaka tanśxapa qhurintaćha; ni lï patxparu juchjiptayśxapa, xalla ni lïki ana aqchukapantaćha. 7 Wethkiś tuki thappacha tinakaki añchaź walatćha, xaśiki Criśtuź khen wethkiś tinakaki anaź ćhhulxapami wakiśićha. 8 Xalla tinakaki ni Jesucriśtu Tata paxźku ana wakiśiñil nayućha, niźaśa ni Criśtuź khen ni lïnaka thappacha apt'ichinćha, neqhśtan werhki ni Criśtuźtan khiśxapa thappacha ni lïnaka khjuchiźtaqal nayućha 9 niźaśa ni Jesucriśtu wathźkuki; xalla tïki anaź werh perśuna juchjiptayś lïki, ans Criśtuź thapa quśkiśtanćha, niźaśa ni juchjiptayśki Yöś thapa quśkiśtanćha. 10 Werhki Criśtul paxśpekućha, niźaśa nïź jakatatta aśi niźaśa nïź t'aqhiśitanakal paxśpekućha; niźaśa ni irata tikhśl pekućha, 11 niźaśa werhki ni tikhśinaka jakatatñil cherś pekućha. 12 Werhki ana thapa kumlichinćha khiś pekućha, niźaśa werhmi anaćha ch'uwa quśśitki; ans werhki tirapan Criśtu śalśxapa qhurućha, ans ni Jesucriśtućha tuki werh śalchiki. 13 Jilanaka, werhpacha ana kumlichinćhal khiwćha; ans werhki tshil pawućha: Ni wirkin ekliñinaka cheqpachal thatźnućha, niźaśa ni uśhka thonñinakźkin quś thäwućha, 14 xalla ni irantiśkin irantiśxapaki, neqhśtan ni tsewkta Yöśki Jesucriśtuź qharkiśtan ućhumnak qhawźa nïź onanś tanźnaxu. 15 Thappacha ni thapa quśtan thurt'ichi jilanakaki, ućhumnakki xalla tuź pinsasaćha. Niźaśa anćhukkiź tshiqhutñiź pinst'asaź nïki, Yöśki ti pinsitanakamiź thëźnakićha. 16 Niźaśa ućhumnakki ni ućhumnakaź irantita qamañan xaru qamśtanćha. 17 Jilanaka werh irataź qamalla, niźaśa anćhukki ni śuma qamañchiś źoñinakźkiśtanź yateqa. 18 Werhki anćhukakiś xalla ti qhaźwilta chïtuqalćha, niźaśa werhki anśiki anćhukakiś qäkan wiltal chïźkućha, niźaśa wakchi źoñinakaź ni Criśtuź tikhźta kuruśhxapa ćhhaxwqatkan qamćha, 19 xalla ni źoñinakź tukuśinski añcha t'aqhiśinskinź khekićha; niźaśa ninakź yöśki ninakź perśun phuchhśxapaćha, niźaśa ninakaki ni aśśuka pächikiśtan tshantiź ayt'aśśa. Neqhśtan ninakaki ti yoq ćhhultaqinakkiśtanqaś pinsićha. 20 Ans ućhumnakki tsewkta yoq źoñinakćhumćha, niźaśa ućhumnakki ni tsewktan liwrïñi Jesucriśtu Tata thonñiź thewźa, 21 xalla nïki ti ućhumnaka ana wakiśiñi xañchi turkakićha nïź aśśiś xañchi irata khexu. Xalla nïki thappacha ni ćhhultaqinaka irpiś chawkh aśtan päkićha. 1 Xalla niźtikiśtan weth q'ay jilanaka añcha anćhuk cherś pekućha; werhki anćhukatan kuntintutćha niźaśa anćhukki werh quśninćhukćha, xalla nuź anćhukki ni Yöś Tatźkiś thurt'ichipanź khekićha. 2 Werhki Evodia niźaśa Síntiquil rokt'ućha, tinakaki Yöś Tata kirïchi kullakinakaźtax quś chikanasla. 3 Niźaśa am weth lanqśñi maśi, werhki amkiśl rokt'ućha amki ti kullakinaka yanapalla, ti kullakinakaki wethtan chika ni Yöś śuma kintunaka maśinśkiś lanqśićha, niźaśa ni Kilimintiźtan niźaśa yaqha wethtan chika lanqśñi jilanakźtanami. Xalla tinakź thünakaki ni źetchiś liwrukiś khjirtaćha. 4 Niźaśa anćhukki ni Yöś Tatźkiśpanź chipźnalla. Wiltal khiwćha: ¡Kuntintupanź khella! 5 Niźaśa thapa źoñinaka anćhuk śuma oqśñi quśśiśx paxla. Xalla ni Yöś Tataki keźullaćha. 6 Niźaśa anćhukki anaź ćhhulkiśtanami llakiśha, ans anćhukki Yöśkin mayiśikan qhanakamaź rokt'a; niźaśa Yöśkin sparakiź khekićha. 7 Xalla nuź Yöśki anćhukakiś nïź śuma qamaña thäkićha, xalla ni qamañaki źoñiź pinsitikiśtan tshan k'achhaćha; xalla ti śuma qamañaki Jesucriśtuźkiśtan anćhuka quś niźaśa pinsiśnakami śhoxwakićha. 8 Xaśiki jilanaka thappacha ni werarkiśpanź pinsa, niźaśa thapa śuma oqśnakkiś niźaśa thapa śoq'u jikhśkiśimi, niźaśa thapa ch'uwa quśkiśimi, niźaśa thapa pekchuk ćhhultaqinakkiśimi, niźaśa śuma qamñi źoñinakźkiśimi. Niźaśa anćhukki thapa śuma päś ćhhultaqinakkiśpanź pinsa, niźaśa thapa itsnakkiśpanź pinsa. 9 Niźaśa anćhukki tirapanź ni weriź thaxintanaka niźaśa wethkiśtan nonźtanaka niźaśa wethkiśtan katoqtanaka päkićha; anćhukki xalla tinakapanź pä niźaśa ni śuma qamañchiś Yöśki anćhukatanpanź khekićha. 10 Werhki anćhuk wethkin pinsitikiśtan Yöś Tatźkin sparakiź khiwćha. Niźaśa werhki anćhuk werh anal thatśićha khiwćha, ans anćhukataki ni werh yanapś ana wakt'aychinćhukćha. 11 Werhki upupkan źelhkanami anapanl chiyućha, ans werhki ni weth źelinśnakallźtan śiśśinćha. 12 Niźaśa werhki ni t'aqhiri qamśkil śiśućha, niźaśa ni źelinchiś qamśmi. Neqhśtan werhki ćhhulkiśtanami qamil śiśućha, niźaśa werhki chheqhchi khiśxapami niźaśa ćhheri ekśi khiśxapami, niźaśa taź źelinśiśmi niźaśa phaltisqatkan źelhśmi śiśućha. 13 Niźaśa werhki Criśtuź aśtanaki thapal atućha, niźaśa nïź wethkiś aśi thäźa. 14 Niźaśa anćhukki ni weth t'aqhiśiśkiś khïkhiźku wali pächinćhukćha. 15 Niźaśa weriź Macedonia wathkiśtan saraqkan, niźaśa ni Yöś śuma kintu maśñi qallantikan, anćhuk Filipos wathchiś Yöś kirïchi jilanaka alaxaź werh yanapt'ichinćhukki, niźaśa ana xaqhsilta Yöś kirïchi jilanakami werh yanapchićha. 16 Niźaśa weriź Tesalónica wathkiś khen, anćhukki weth phaltiźiñixapa ofrendanaka apayźkichinćhukćha. 17 Niźaśa werhki anćhukakiśtan anal ćhhulumi mayućha; ans Yöśx ti anćhukaź thätanaka katoqila. 18 Neqhśtan werhki thappacha ni tanśinćha, xaśiki wethtaki jilakamaź źelhćha. Niźaśa ni anćhukaź Epafrodituźkiś apayźkitikiśtan taź źelinchiśtćha; xalla ni anćhukaź apayźkitaki Yöśtaxapa añcha śuma xeq'itatñićha niźaśa tshi wilanaźtaqaś tanźtaćha. 19 Xalla niźtikiśtan weth Yöśki thapa anćhukalta phalhtiźiñinaka thäkićha, xalla ni Jesucriśtuź qharkiśtan anćhukaź pektakama thäkićha. 20 ¡Niźaśa thappacha źoñinakaki wiñayapanx ućhumnaka Yöś Efesios alt'ila! Xalla nuźox khila. 21 Anćhukki wethkiśtan thappacha ni Jesucriśtuźkiś kirïchi źkayi quśśiś jilanakźkinź tsänźinalla. Niźaśa ti wethtan khiñi jilanakaki anćhukakinśaqaś tsänźkićha. 22 Xalla niźtaśaqaś ni źkayi wathkin kirïchi jilanakaki anćhukakinśaqaś tsänźkićha, niźaśa ni cheqan Cesarź manta päñi źoñinakami. 23 Niźaśa ni Jesucriśtu Tataki anćhukakiś nïź onaśnakax thäźkila. 1 Pawlu Yöś pektakama Jesucriśtuź apuśtulaćha, niźaśa ni Timill jilźtan chika, 2 ni Colosas wathkiś Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanakźkin tsänźkućha, niźaśa ni Criśtuźkiś thapa quśśiś jilanakźkinami. Ni ućhumnaka Yöś Ephki anćhukakiś nïź śuma qamañax thäla. 3 Werhnakki anćhukalta tirapan mayiśućha, niźaśa Yöśkin sparakiź khiwćha, ni ućhum Jesucriśtu Tatź Ephźkin. 4 Niźaśa werhnakki anćhuk ni Criśtuźkin thapa quśśiś śiśśinćha niźaśa thappacha ni źkayi quśśiś Yöś kirïchi jilanaka oqśñimi, 5 niźaśa ni anćhukalta uśhka thonñiki tsewkta yoqkin śhoxtaćha, xalla ti śhoxtikiśtan anćhukki ni werar Yöś śuma kintukiśtan nonśinćhukćha 6 xalla tïki anćhuk iranta thonchićha. Niźaśa ti Yöś śuma taqukiź paqćha niźaśa xaqhsi yoqkinamiź ćhheri poqćha, xalla niźtaśaqaś anćhukakiśimi watćha ni anćhukaź nonźta thuñkiśtanpacha, neqhśtan anćhukki ni Yöś oqśñi quś paxchinćhukćha. 7 Xalla tïki ućhumnaka q'ay Epafras jilaź anćhukakiś thaxinchiki, xalla ti jilaki wethnakatan chika lanqśićha niźaśa ti jilaki cheqpacha Criśtuź manta päñićha anćhukaltaxapa. 8 Niźaśa ni Espirituź anćhukakiś oqśñi quś thäta kintuki, ni Epafras jilaź wethnakakin śhikchiki. 9 Niźaśa werhnakki anćhukakiśtan nonźta thuñkiśtanpacha, anapan anćhukakiśtan mayiśi apatatchinćha, niźaśa ni Yöśkiś mayućha anćhukakiś nïź thapa quśkiśtan nïź śiśnaka thäxu niźaśa katoqñi animumi. 10 Xalla nuź anćhukki Yöś kirïchi jilanakaźtaqaś oqhlayasaćha, niźaśa nïź quś pektakama päkan, niźaśa thapaman ćhherinaka śuma lanqźkan poqqatkan niźaśa ni Yöś śiśnakźkiś paqkanami. 11 Niźaśa werhnakki ni Yöś nïź chawkh aśtan anćhuk thupi khisqataxu mayućha; xalla nuź anćhukki thapa ćhhultaqinaka, thapa quśtan niźaśa paśinśiźtan awantasaćha, niźaśa anćhukki kuntintu 12 Yöś Ephźkin sparakiź khekićha, niźaśa nïki anćhuk ni qhana tanźnaxu thaxinchićha niźaśa ni Yöśki nïź pata ni źkayi quśśiś jilanakźkiś thäkićha. 13 Niźaśa Yöśki ućhumnak ni sumchi laqh aśkiśtan liwrïchićha, neqhśtan nïź Machh irpiśkin chhichchićha, 14 niźaśa ućhumnakki jëkiźkhen ni liwrïś tanźtata, niźaśa ućhumnaka ujnakkiśtan pertuntaćha. 15 Criśtuki Yöś Matićha, xalla nïki ana cherchukaćha; niźaśa ni Criśtuki ima ti yoqa pänpanź źelatćha. 16 Xalla nïźtan Yöśki thapa ni tsewkta yoqkin źelhñi ćhhultaqinaka niźaśa ti yoqkiś źelhñi ćhhultaqinaka pächićha, niźaśa cherchukami ana cherchukami, niźaśa jiliriźtaqaś aśśiś yenqhanakami. Thappacha tinakaki nïźtan pätakamaćha niźaśa nïźtaxapa pätaćha. 17 Niźaśa Criśtuki thapa ćhhultaqkiśtan tukiź źelhćha, neqhśtan nïźkhen thapa ćhhultaqinakaki śumapanź thurćha. 18 Niźaśa Criśtuki ni Yöś kirïchi jilanakź achaćha, xalla ni kirïchi jilanakaki nïź xañchićha. Xalla ni tuki źelhchipanki ni jakatatśkiśiki tuki jakatatchićha, xalla nuź thapa ćhhultaqkiśtan tuki julś kanchićha. 19 Niźaśa ni Yöśki Criśtuźkiś thapa aśinaka thäśpekchićha, 20 niźaśa Yöśki Criśtuź qharkiśtan thappacha ćhhultaqinakźtan śumansićha, niźaśa ti yoqkiś khiñinakźtanami niźaśa ni tsewkta yoqkin khiñinakźtanami, xalla nuź ni Criśtuź kuruśhkiś tikhźtikiśtan śuma qamaña thächićha. 21 Niźaśa tuki ni anćhukaź ana walinaka pätikiśtan anchuka quśkiśiki Yöśtaxapa yaqha wathchiś moq'u źoñi iratićhuktaćha, 22 neqhśtan anśiki Criśtuki ti yoqkiś qamźku añcha t'aqhiśikan tikhźku anćhukatan śumansićha. Xalla nuź anćhuk nïźtan chika khisqatśxapa nuź pächićha, źkayi quśśiś ana ujchiś khexu. 23 Ans anćhukki xalla tixapaki thapa quśtan thurt'ichi qamśtanćha, niźaśa ni uśhka thonñi Yöś śuma kintu nonźtikiśtan ana saraqźku qamśtanćha. Xalla ti śuma taqućha thappacha ti yoqkhutñik maśintaki, werh Pawlutki ti śuma taqunaka maśni yanapintćha. 24 Werhki xaśiki anćhukakiśtan t'aqhiśiźku añchal chipućha, xalla tuź werhki weth xañchikiś Criśtuź t'aqhiśitikiśtan kumlućha, niźaśa ni xañchiki ni Yöś kirïchi jilanakaćha. 25 Yöśki werh ni Yöś kirïchi jilanakź manta päñi uchchićha, niźaśa nïź śuma taqu thapa qhutñik maśmaśnax khitaćha, xalla tïki anćhukalta añcha śumaćha, 26 xalla ti śuma taqu Yöśki xamaśit aźqa tukitanpacha śhoxchitaćha, neqhśtan anśiki ni źkayi quśśiś Yöś kirïchi jilanakźkiś maśintaćha. 27 Niźaśa Yöśki ti chawkh amtita iśpantichuka thapa źoñinakźkiś thäś quś thutśićha. Xalla ni xamaśit amtitaki Criśtućha, xalla ni Criśtuki anćhukatan chikaćha niźaśa anćhukki ti uśhka thonñi chawkh aśśiś khekićha. 28 Niźaśa werhnakki Criśtuźkiśtan maśnućha, thapa źoñinakźkiś śumanaka thaxźkan niźaśa thapa śiśnakźtanami, ni Criśtuźkiś ch'uwa quśśiś thëśxapa. 29 Werhki thappacha weth aśtan niźaśa ni Criśtuź wethkiś thäta aśtan lanqźnućha, niźaśa werhki xalla tixapapanl lanqźnućha. 1 Niźaśa werhki anćhukaltaxapa śmalil lanqźnućha xalla ti śiśñi pekućha, niźaśa ni Laodicea źoñinakźtami niźaśa thappacha perśuna ana werh cherchi źoñinakźtami. 2 Niźaśa werhki ninaka ninakź quśkiś quśta khexu śmali lanqźnućha, xalla nuź ninakaki ni Criśtuź oqśñi quśkiś tshi quśśiś qamaxu, xalla nuź ninakaki ni Yöś Ephź amtitanaka niźaśa Criśtu paxśxapami; 3 xalla ni Criśtuźkiśśa thappacha ni śiśnaka niźaśa ni katoqśnaka śhoxtaki. 4 Werhki xalla til anćhukakiś khiwćha, anax jëkhmi anćhukakiś toskar taqunakźtan q'otla. 5 Niźaśa werhki anćhutan ana źelhkanami, ans weth animuki anćhukatanćha, werhki anćhuk ni Criśtuźkiś thapa quśtan thurt'ichi waqaychiñi źelhñi cherźku añcha kuntintutćha. 6 Xalla nuź anćhukki ni Jesucriśtu anćhuka Tataźtaqaś tanźku, anćhukki ni Criśtuźkiś kirïchiźta qamśtanćha, 7 niźaśa nïźkiś śuma qos śep'ichiźta, niźaśa nïźkiś thapa quśtan tassi xaqhnuź anćhukakiś thaxintaźlaxa xalla nikama, niźaśa Yöśkin sparakiź khikanpan qamakićha. 8 Anćhukkiź kuytaśa: Ni anćhuk toskar taqunakźtan q'otś pekñi źoñinakźkiśtan, niźaśa anćhukki anaź ninakźkiś xöqata, xalla ni źoñinakaki anaź Criśtuźkiś tukćha, ans ninakaki ni źoñinakź usanakkiś niźaśa ti yoqa irpiñi chawkh aśinakźkiśqaś tassa. 9 Niźaśa Criśtuki cheqpacha Yöś irataćha, 10 niźaśa ućhumnakki cheqpacha ni iratićhumćha, xalla ni Criśtuki thappacha ni aśśiś jilirinakź espirituź achaćha. 11 Niźaśa anćhukki ni Criśtuźkiś chimpitićhukśaqaśśa, ans ana źoñź qharźtan chimpitaćha, niźaśa anćhukaź ujkiśtan saraqtan niźaśa Criśtuźkiś kirïtan Yöś anćhuk chimpichiki. 12 Niźaśa anćhuk wawtisqatkanaki Criśtuźtan puykiś thattaćha, anćhukki ni jakatatsqatñi Yöś aśkiś kirïtikiśtan nïźtan chika jakatatchinćhukćha. 13 Niźaśa tuki anćhukki ujź attićhuktaćha niźaśa ućhumnaka xañchiki ana chimpitataćha, ans Yöś ućhumnakakiś Criśtuźtan chika źeti thächiki thappacha ni ujnakkiśtan pertunkan. 14 Niźaśa Yöś ućhumnaka uj päta qax papila jurśiki, xalla ni ujki ućhumnakź tsomanchi thxotźnatćha; niźaśa Yöś ni Criśtu kuruśhkiś tikhsqatźku thatanchićha. 15 Niźaśa Yöśki ni aśśiś espiritunakź jiliri qhañchićha, niźaśa Criśtuź qharkiśtan thappacha źoñinakź tukkiś niźaśa tanta źoñiźtaqaś ch'awkśxapa chhichqatkan atipchićha. 16 Xalla niźtikiśtan anax jëkhmi anćhukaź lulhtikiśtan niźaśa likhtikiśtan chuchla, niźaśa phiśti thuñinakkiśtanami, jïś pariśkiśtanami, niźaśa śawatu jejś thuñkiśtanami. 17 Thappacha tinakaki ni uśhka thonñiź śiwśqaśśa; ans Criśtućha ni oltim xañchiki. 18 Niźaśa anćhukki amu khïkhiñi źoñinakźkiś niźaśa anjilanaka amtiñinakźkiś anaź q'otqata, ninakaki qhanan cherñiź khïkhićha, niźaśa ninakaki ninakź amtixaru ayt'aśñićha. 19 Niźaśa ninakaki ni achśtan ana quś chikanchićha, xalla ni achaki ni Yöś amtitaxaru thappacha źoñinaka śuma lulhqatźkuź paqqatćha. 20 Niźaśa anćhukki Criśtuźtan tikhśinćhukćha, xaśiki anaź ti yoqa irpiñi aśinakź xaru qamćha. ¿Qhaźtikiśtan anćhukki tira ti yoq munañpikiś qamxo? 21 Xalla ninakaki tïćha: “Ana ni lanźna, ana ni lula, ana ni am qharkiś tanźna.” 22 Xalla ti lïnakaki źoñź amtanakaqaśśa, niźaśa tinakaki śumatź lijw qatakićha. 23 Niźaśa cheqpacha tinakźkiśtanaki cheqpacha śiśñichiś źelasaćha, xalla tinakaki tinakź usaxaruź oqhćha niźaśa ninakź xañchiźtanź qichassa, ans ti ćhhultaqiki anaź jëkhźtami walurchiś, niźaśa tinakaki xañchiź pektakamaqaś kumlićha. 1 Niźaśa anćhukki Criśtuźtan chika jakatatsqattićhukćha, ni tsewkta ćhhultaqinakapanź qhuralla, ni Criśtu Yöś źewqhuttan julśi źelhćha xalla nikhu. 2 Niźaśa anćhukki ni tsewkta ćhhultaqinakkiśqaś pinsalla, ana ti yoq ćhhultaqinakkiśiki. 3 Niźaśa anćhukki tikhśinćhukćha, ans Yöś anćhukaltaxapa ni Criśtuźtan qamś qamaña ćhhetźinchiki. 4 Niźaśa Criśtupachaćha anćhuka źetiki. Criśtuź thenskanaki anćhukśaqaś muspa aśśiś thenskakićha. 5 Niźaśa anćhukki ni anćhuka quśkiś ti yoq ćhhultaqkiśtan pinsiśnaka thatźnalla: Anax jëkhmi yaqha mätaqźtan źelhla, niźaśa anax anaśum ćhhultaqinaka päla, niźaśa anax xañchiź pektakama päla, niźaśa anax xamri quśśiś khïkhila (xalla nïki ni źoñiź päta yöś amtitaźuqaśśa). 6 Xalla ti ćhhultaqkiśtan ni Yöś anawal kaśtikuki thonćha, ni Yöś ana kaśñi źoñinakźkiśiki; 7 niźaśa anćhukki ni anćhuka tukita qamañkiś tinaka päyinćhuktaćha. 8 Anś anćhukki ti qamañanakaź ekalla: Ni źaxwś, kuliraś, anaśumanaka päś, ar arś, chuchś, niźaśa ni ućhumnaka atkiśtan anaśumanaka chïś. 9 Niźaśa anaź porapat toskar tawqźtan thxotsasa, anćhukki ni tukita uj päś qamaña ekchinćhukćha, 10 ans anćhukki ni ew qamañ śkiti kuthśinćhukćha: Niźaśa ni ew źoñźkiśtanami, niźaśa anćhukki Yöś irataź khissa, ni anćhuk päñi irata niźaśa ni śuma paxśxapa. 11 Niźaśa anćhukki griego źoñimeqax khila uśh judiu źoñimeqax khila Yöśki anaź phalźa, chimpitami ana chimpitami, niźaśa chawkh wathchiśimi qolta wathchiśimi, źoñź manta päñimi liwri źoñimi, ans Criśtuki thapatiźtaćha, niźaśa nïź thapa ćhhultaqkiśiki źelhćha. 12 Niźaśa Yöśki anćhukź pekćha niźaśa anćhuk ni źkayi quśśiś jilanakźtan źelaxu illśićha. Niźaśa anćhukki Yöś illśta źoñiźta śuma oqśñi quśśiś khella, amu quśśiś, llanu quśśiś, niźaśa paśinśichś quśśiś khisna. 13 Niźaśa anćhukki porapatź awantasa, niźaśa tshïsuñaki yaqha jilźtan kijchiślax nïki śumansna. Xalla nuź ni Yöś Tataki ućhumnak pertunchićha, anćhukmi niźtaśaqaś pertuna. 14 Niźaśa anćhukki thapa tinakźkiśtan oqśñi quśśiś khisna, xalla nïćha cheqpacha śuma munaśiśki. 15 Niźaśa ni Criśtuź śuma qamañaki anćhuka quśkiśx qamla, xalla ti qamañxapa Yöśki tshi xañchichiś khisqatśxapa qhawśićha. Xalla niźtikiśtan anćhukki thapa quśtan sparakiź khiś wakiśićha. 16 Niźaśa ni Criśtuź śuma taqunakaki anćhukakiśpanx qamla nïź źelinśtanpacha. Niźaśa anćhukki anćhukporaź thapa śiśnakźtan chïźinasa, niźaśaź thaxsasa. Niźaśa Yöśkin thapa quśtan sparakiź khiś wakiśićha salmunakźtan iranakźtan its wirsunakźtanami. 17 Niźaśa thappacha anćhukaź pätanakami chïtanakami Jesús Tatź thükiś pä, niźaśa Criśtuź qharkiśtan Yöś Ephźkin sparakiź khekićha. 18 Niźaśa śalśi mätaqanakaki perśun luktaqanakź xaru khiśtanćha, xalla tïki Yöś Tata kirïchiź qamañaćha. 19 Niźaśa luktaqanaka perśun thunpanź peka, ninaka ana q'illmacha. 20 Niźaśa anćhuk okhalanaka anćhuka mä ephź kaśa, xalla tïki Yöś Tatźta añcha walićha. 21 Niźaśa mä ephnaka ni anćhuka okhalanakź źaxwa anaź śhikna, ni okhalanaka ana upaquśhaxu. 22 Niźaśa ni uywitanaka ti yoqkiś anćhuk uywiñinaka kaśa, ana ninakaź anćhuk cheqźkanqaś ninakźkiś śuma khita khiśxapaki, ans thapa quśtan niźaśa Yöś Tata eqhsku päkićha. 23 Ćhhulu lanqźkanami thapa quśtan pä, Yöś Tatźta lanqźtaźuqaś ana źoñźta lanqźtaźuqaś. 24 Niźaśa anćhukkiź śiśśa ni tanśkiśiki Yöś Tataki nïź patkiśtanź thäkićha. Anćhukki Criśtuź manta päyinćhukćha, niźaśa nïki anćhuka werar Tataćha. 25 Niźaśa ni anaśumanaka päñiki, nïź anaśumanaka pätikiśtan nïź pakaź tanźnakićha, niźaśa Yöśki anaź phalphalźku juchjiptayakićha. 1 Niźaśa anćhuk źoñi uywiñinaka ni anćhuka uywita źoñinakźtan śuma śoq'u quśtan khiśtanćha. Niźaśa anćhukki ni tsewkta yoqchiś Yöś Tatchiśćhukśaqaśśa xalla nïź khuñśa. 2 Niźaśa anćhukki Yöśkin mayiśikan niźaśa naynayi niźaśa Yöśkin sparakiź khikanpanź qama. 3 Niźaśa anćhukki wethnakaltaxapaź mayiśakićha, ni Yöś Tataki ućhumnakakiś ni Criśtuź xamaśit amtita śuma taqunaka maśinśxapa śana khetźinaxu, xalla niźtikiśtan werhki ti karsilkiś chawkhta źelućha. 4 Niźaśa anćhukki wethtaxapaź mayiśa, werh ni śuma taqunaka qhanakama xaqhnuź maśinchintaźlaxa xalla nuź maśinśxapa. 5 Niźaśa anćhukki ni Yöś kirïchi jilanakźtan śumaź qama, niźaśa ti thuñi anaź inaru perta. 6 Niźaśa anćhuka taqunakaki añcha śumalla khiśtanćha niźaśa muspa pekchuka, niźaśa anćhukki śapamayniźkiś qhäśxapa śiśtanśaqaśśa. 7 Xalla ti ućhumnaka q'ay jila Tiquicuki añcha k'uñchi yanapiñićha, niźaśa tïki wethtan chika Yöś Tatź manta pächićha, xalla ti jilaź weth kintunaka anćhukakin chhichakićha. 8 Xalla niźtikiśtan werhki anćhukakin kuchanźkućha, anćhukakiś kint'axu niźaśa anćhuk p'eqintayaxu. 9 Xalla ti jilźtan chika Onésimo śaqaś oqhćha, xalla tïki ućhumnaka thapa quśśiś jilaćha, niźaśa tïki anćhukakiśtan tshïsuñaćha. Xalla tinakaki anćhukakiś teqhś watñinaka kint'akićha. 10 Xalla ti Aristarkuki wethtan chika karsilkiś źelhñi maśiki anćhukakin tsänźkićha; niźaśa ti Marco ni Bernabeź jilźkiśtan oqhñićha, anćhukki ni Marcuźkiśtan maśintićhukćha; xalla ti jilaki anćhukakin thonśñiź oqakiź nïki, śuma quśtanź tanźna. 11 Niźtaśaqaś anćhukakin Jesús Justu khitaśaqaś tsänźkićha. Xalla ni Yöś kirïchi judiu źoñinakźkiśtanaki ti jilanaka alaxaćha ni Yöś irpiś watha maśinśkiś lanqśiki, niźaśa tinakaki wethtaxapa añcha śuma quśhñi maśinakataćha. 12 Niźaśa Epafraski anćhukakin tsänźkićha, xalla ti jilaki Jesucriśtuź manta päñićha; niźaśa tïki anćhukakiśtan tshïsuñaćha, niźaśa ti jilaki anćhukaltaxapa tirapanź mayiśićha, anćhuk thurt'ichi quśśiśpan qamaxu, niźaśa thappacha Yöś pektakama päxu. 13 Werhpacha ni Epafras anćhukakiśtan añcha llakt'aśñi cherchinki, niźaśa ni Laodicea wathkiś źelhñi jilanakźkinami niźaśa Hierápolis wathkiś źelhñi jilanakźkinami. 14 Niźaśa Lucas añcha pekta qullñi jilaki Demastan chika anćhukakin śaqaś tsänźkićha. 15 Niźaśa anćhukki ni Laodicea wathkiś qamñi jilanakźkin tsänakićha. Niźtaśaqaś ni Ninfiźkiś tsänakićha, niźaśa nïź qhuykiś akhsñi Yöś kirïchi jilanakźkiśimi. 16 Neqhśtan anćhukaź ti karta liźku, ni Laodicea Yöś kirïchi jilanakźkin apayakićha, xalla ni wathkin ti karta lïtaśaqaś khexu, niźaśa anćhukki ni Laodicea wathkiśtan thonñi kartaśaqaś liyakićha. 17 Niźaśa anćhukki ti ni Arquipuźkiś maśnakićha: “Amki ni Yöś Tatź thükiś apayźkita qiya śumapanim päkićha.” 18 Werh Pawlutki ti tsäntanaka weth qharźtan khjirźkućha. Niźaśa anćhukkiź khuñśna werhki karsilkiś chawkhta źelućha. Ni Yöś anćhukakiś śuma quśx thäźkila. Xalla nuźox khila. 1 Pawluźtan, Silvanźtan, Timillźtan ni Tesalónica wathchiś Yöś kirïchi jilanakźkin tsänźkićha, ni ućhumnaka Yöś Efesios niźaśa ni Jesucriśtu Tatami anćhukatan chikapanćha. Niźaśa ni Yöśki anćhukakiś nïź śuma quśx thäźkila. 2 Werhnakki anćhukakiśtan tirapanl Yöśkin sparakiź khiwćha, niźaśa werhnakki wethnaka mayiśiśkiś tirapanl anćhuk khuñśnućha. 3 Niźaśa werhnakki ni anćhukaź thapa quśśiś khen tirapan khuñśnućha, niźaśa ni anćhuka źoñi oqś lanqśmi, niźaśa anćhukki ni Jesucriśtu Tatź śuma thonñi lanqśkiśiki añcha t'aqhiśinćhukćha, ni ućhumnaka Yöś Ephź tukkiśiki. 4 Yöś pekta jilanaka, niźaśa ućhumnakkiź śiśśa ni Yöś ućhumnakki illśiki. 5 Niźaśa werhnakaź anćhukakiś ni Yöś śuma kintu maśintaki anataćha taqu alaxaki, ans werhnakki ni Yöś chawkh aśi thëźkan niźaśa ni Espirituźtan pächinćha, niźaśa thapa chawkh oqśñi quśtan. Niźaśa anćhukki xaqhnuź werhnak anćhukatan qaminźlaxa, anćhukaltaxapa śuma päkan xalla ni śumaź śiśśa. 6 Niźaśa anćhukki, anćhukakiśtan wethnaka qamaña apśinćhukćha niźaśa ni Yöś Tatź qamaña, neqhśtan anćhukki ni Espíritu Santuź anćhuk t'aqhiśan ni Yöś śuma taqu thäta kuntintu tanśinćhukćha. 7 Xalla niźtikiśtan anćhukki thappacha, ni Macedonia niźaśa Acaya wathchiś Yöś kirïchi jilanakźkiśtan, śuma qamñi źoñi khissinćhukćha. 8 Neqhśtan anćhukakiśtan ti Yöś śuma taquki thapa qhutñi śhipsićha, ana ni Macedonia niźaśa ni Acayźkiś alaxaqaś, ans anćhukaź Yöśkiś thapa quśśiś khen thapa yoqanakqhutñi śiśtaćha, xalla niźtikiśtan wethnakaltaki anaź ćhhulu chïśmi źelhćha. 9 Ans ninakapachaź ti werhnakaź anćhukakin thonźtikiśtan, tuź khićha, xaqhnuź anćhukki ni źoñiź päta yöśnaka ekchinćhukźlaxa, neqhśtan źethñi werar Yöś manta päśxapa 10 niźaśa ni Yöś Mati Jesusa tsewkta yoqkiśtan kephźkiñi thewśxapa, niźaśa Yöś ni Jesusa jakatatsqatchiki. Neqhśtan Jesusaćha ućhumnak ni chawkh thonñi kaśtikkiśtan liwrïñiki. 1 Jilanaka anćhukkiź śiśśa, ni werhnakaź anćhukakiś thonźtaki anataćha inapanqaś. 2 Niźaśa tïki werhnakki ni Filipos wathkiś ar arta niźaśa śhoxrichta kankichinćha anćhukki xalla nïź śiśśa, Yöś werhnak anćhukakiś thapa aśtan niźaśa ni ch'axmi taypikiś nïź śuma kintu maśni yanapchićha, 3 Ans werhnakki ni wethnaka maśinś lanqśkiś anataćha tshiqhutñik, niźaśa werhnakki anapan anaśumanaka palxaychinćha niźaśa ana jëkh źoñimi q'otśchinćha. 4 Ans Yöś wethnakakiś nïź śuma kintu maśnax khichiki, xalla nuź werhnakki maśinchinćha. Werhnakki ana añcha źoñinaka chipqatchinćha, ans ni ućhumnaka quś paxñi Yöśkin chipqatchinćha. 5 Niźaśa anćhukkiź śiśśa, werhnakki ni źoñinaka iyawkhisqatśxapaki anapan k'achha taqunakźtan palxaychinćha, niźaśa werhnakki anapan päś kanśxapa źoñi q'otchinćha. Yöśśa tinaka cherñiki. 6 Niźaśa werhnakki anapan źoñinaka waytichinćha: Ana anćhukmi niźaśa ana yaqha źoñinakami. 7 Tuki werhnakki anćhukaxarupantaćha, xalla na mäki perśun okhala śuma kuytićha xalla niźta irata. 8 Xalla niźtaśaqaś werhnakki anćhukakiś ana ni Yöś śuma kintuqaś thäś pekatućha, ans wethnaka perśun źetimi; neqhśtan anćhukki añcha wethnaka quś pekta khissinćhukćha. 9 Jilanaka, ni Yöś śuma kintu maśinkanaki ana anćhukalta aqacha khexu, werhnakki źethśxapa xaqhnuź wëntiźtan maxiñtiźtan lanqśinźlaxa xalla nïź khuñśna. 10 Niźaśa werhnakki anćhuk Yöś kirïchi jila kullakinakźtan qhaźtikiśtan tiźta źkayi, śoq'u, ana ujśuka, pächintayä, anćhukki ti cherchinćhukćha. 11 Xalla niźtaśaqaś werhnakki tshi eph nïź okhalźkiś iwxt'iñila, xalla niźta irata śapamayni anćhuk chïźinchinćha niźaśa quśśinćha, 12 niźaśa werhnakki anćhukakiś ni śuma Yöś irata oqhlayax khichinćha, niźaśa Yöśki nïź irpiś wathkiś qhawśićha. 13 Xalla niźtikiśtan werhnakki ana susikchiś Yöśkin sparakiźpan khinćha, niźaśa anćhuk wethnakakiśtan ni Yöś śuma kintu katoqźku niźaśa nonźku tanśinćhukćha ana źoñiź chïta taquźtaqaś, ans werarkiśtanpan ni Yöś śuma kintu tanśinćhukćha, xalla ni taquź ni Yöś kirïchi jilanakźkiś źelhćha. 14 Niźaśa anćhuk jilanaka ni anćhuka maśinakźkiś tanśxapa qhurta kanqichinćhukćha, xalla niźta irata ni Yöśkiś niźaśa Criśtuźkiś kirïchi judea wathchiś jilanakźkiś watchićha, niźtaśaqaś ni jilanakami ninakź judiu maśinakźkiś tanśxapa qhurtaśaqaśtaćha. 15 Xalla ti judiu źoñinakaćha ni Jesús Tata konchiki, tuki ni Yöśkiśtan chïñinaka śaqaś kontqalćha, niźaśa ućhumnak śanku chhetqatchićha. Xalla ti źoñinakaki anaź Yöś quśkama päćha, niźaśa tinakaki thapatiź moq'ućha, 16 Niźaśa werhnakki ni ana judiu źoñinakźkiś maśinś śaqaś pekatućha, ninaka liwrïta khexu, ninakaki ana nuź päqatchićha. Xalla niźtikiśtan ninakaki tshanti ujchiśpanź khissa. Neqhśtan Yöś źaxwaki ninaka thatanśxapa ninakźkiś thonchićha. 17 Jilanaka, werhnakaź anćhukakiśtan tshi qhaźtapacha saraqtan, niźaśa ućhumnakki anaź parlasi atatćha, ans werhnakki anćhuk anapan thatźnutaćha, niźaśa anćhuk cherśñi oqhś pekućha. 18 Niźaśa werhnakki anćhukakin oqhś pekassinpanćha, niźaśa werh Pawlutki wakchi wilta oqi thuriychinćha, ans ni Saxraćha werhnak aqchiki. 19 ¿Niźaśa jëkht wethnaka liwrïñixo uśh wethnaka chipśnaka, niźaśa ućhumnaka Jesús Tatź tukkiś kuntintu khiśxapa jëkhpantaxo? ¿Niźaśa nïź kephźkan anax anćhukya niźaśa anapanx jëkhmiya? 20 Anćhukćha wethnaka qhanaki niźaśa wethnaka chipśki. 1 Xalla neqhśtan werhnakki ana iya awanti atźku, ni Atenas wathkiś ekliś quś thutśinćha 2 niźaśa anćhukakin ni ućhumnaka Timill jila kuchanś quś thutśinćha, xalla ti jilaki Yöś manta päñićha niźaśa Criśtuź śuma kintunaka maśinśkiś yanapñićha. Xalla ti jila anćhukakin kuchanźkućha anćhuk thaxźnaxu niźaśa anćhuka quś p'eqintayaxu, 3 niźaśa ana jëkhmi ti aqachanakkiśtan muspaysla. Niźaśa anćhukpachaź ti llakinakkiś t'aqhiśiś śiśśa. 4 Niźtaśaqaś werhnakki anćhukatan khikan, anćhukakiś maśinchinćha ućhumnakakiś llakiź thonakićha khikan; xalla nuźpan watchićha xalla tïki anćhuk śiśśa. 5 Xalla niźtikiśtan werhki ana iya awanti atźku, anćhukakin kuchanźkichinćha anćhuka quś qhaźtaźlaxa xalla ni śiśxapa, niźaśa werhki añchal jiwjatutaćha ni Saxra anćhuk kephsqatźka khetućha, niźaśa ni wethnaka lanqźtaki inapanqaśkä khichinćha. 6 Xalla neqhśtan Timillaki Tesalónica wathkiśtan kephźkichićha, niźaśa ti jilaki anćhuka śuma oqśñi quśkiśtan śuma kintunaka śhikchićha. Niźaśa tïki khićha anćhukki tirapan oqśñi quśtan werhnak khuñćha khila, niźaśa anćhukki añchaź wethnakatan śalś pekćha khila, werhnakmi niźtaśaqaś anćhukatan śalś pekućha. 7 Jilanaka xalla niźtikiśtan, ni wethnaka llakinakkiśtan niźaśa aqachanakź taypikiśtan, werhnakki ni anćhukaź thapa quśtan thurt'ichi śiśku wakchi quśhñinaka tanśinćha. 8 Neqhśtan anćhuk Yöś tatźkiś thapa quśtan thurt'ichi śiśku, wethnaka quśki źethchinćha. 9 ¿Werhnakki xaqhnuź anćhukakiśtan Yöśkin sparakiź khesaya? Neqhśtan werhnakki ni Yöś tukkiś anćhukaź khen añcha chipchinćha. 10 Neqhśtan werhnakki wëntiźtan maxiñtiźtan Yöśkin mayućha, anćhuk cherśñi oqhśxapa niźaśa ni anćhuka quśkiś phaltiźiñinaka thaxśxapa. 11 Niźaśa werhnakki ni ućhumnaka Yöś Efesios niźaśa ućhunnaka Jesús Tata werhnak anćhuk cherśñi oqhśxapa yanapñil pekućha. 12 Niźaśa ni Yöś Tataki anćhuk porapat tshanti oqśñi quśx thäla, xaqhnuź werhnak anćhuk pekućhaxa xalla niźta irata. 13 Niźaśa nïki anćhuka quś thurt'ichipanx khisqatla, niźaśa ućhumnak Yöś Ephź tukkiś źkayi quśśiś, ana aqchukax khila, ni ućhumnaka Jesús Tata thappacha nïź źkayi quśśiś anjilanakźtan kephźkan. Xalla nuźox khila. 1 Jilanaka xaśiki, werhnakki anćhuk Jesús Tatź thükiś chïźinućha niźaśa rokt'ućha: Niźaśa anćhukki śapuru ni wethnakakiśtan śuma qamś yateqtanaka waqaychiśtanćha, Yöś quś khjiranśxapa, anćhukki xaqhnuź anś qamćhaxa xalla nuźu. 2 Werhnakki ni Jesús Tataź wethnakakiś thaxźtanaka anćhukkiź paxćha. 3 Xalla ni Yöśki anćhuk źkayi qamañchiśpan qamñi pekćha, niźaśa anax xaqhsiltami iź iźla 4 niźaśa śapamayni nïź perśun xañchi źkayi quśśiś niźaśa oqśñi irpiśtanćha, 5 niźaśa anćhukki ni anćhuka anaśum iź iś pinsiśnakkiś ana atipsqatśtanćha, niźaśa Yöś ana kirïchi źoñinaka irata ana qama. 6 Niźaśa anax jëkhmi ti qamañkiś nïź źoñ maśi q'otla, xalla nuź q'otakiź nïki Yöś Tataki wiñayapanź kaśtikakićha, werhnakki thapa tinakkiśtan maśinchinćha. 7 Niźaśa Yöśki anaź ućhumnak anaśum qamañkiś qamaxu qhawśiki, ans źkayi qamañchiś qamaxu qhawźtaćha. 8 Xalla ni thaxinśnaka iñarñi źoñiki, anaź xaqhsilta źoñimi iñarćha, ans nïki ni anćhukakiś Espíritu Santu thäñi Yöś iñarćha. 9 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakpora oqssaski anaź anćhukakin khjirś wakiśićha, ans ućhumnakpacha ni Yöśkiśtan ni porapat oqsas yateqtaćha. 10 Anćhukki xalla nuź päyinćhukćha thappacha ni Macedonia wathkiś qamñi Yöś kirïchi jilanakźtan. Ans werhnakki anćhuk Yöś kirïchi jilanaka rokt'ućha anćhuka oqśki tshallantix paqla. 11 Niźaśa anćhukki śumapan qamś peka ni anćhuka perśun lurañkiś quśśiś, niźaśa anćhuka qharźtanź lanqźna ni werhnakaź thaxśkama, 12 xalla nuź ni nakhuñta źoñinakaki anćhuk rispitakićha, niźaśa anćhukaltaki anaź ćhhulumi phaltiźinakićha. 13 Jilanaka, werhnakki anćhuk ni tikhśinakźkiśtan anal ana śiśñi ekliñi pekućha, niźaśa anćhuk ana ni yaqha źoñinaka irata upa quśśiś khexu, xalla ninakaki ana wiñay źetchiśśa. 14 Xalla nuź ućhumnakki Jesusa tikhźku jakatatchi kirïćha, xalla nuźuśaqaś Yöśki ni Jesusiźkiś kirïźku tikhśi jilanaka jakatatsqatakićha. 15 Xalla niźtikiśtan werhnakki anchukakiś tshi Yöś thaxinś taquźtaqaś chiyućha, niźaśa ućhumnak źetchiś ni Jesús tata thonśkama ekliñinakaki, anaź ni tikhśinaka watźinakićha. 16 Xalla neqhśiki Jesuspachaź tshi chawkh xorźtan niźaśa tama anjilź xorźtan niźaśa Yöś tothiźtan ni tsewkta yoqkiśtan śhujźkakićha; niźaśa ni Criśtuźkiś kirïźku tikhśi źoñinakaki tuki jakatatakićha. 17 Neqhśtan ućhumnak źetchiś eklichinakaki ninakźtan chika ni tshir taypikiś chhichtaź khekićha, xalla ni Jesús Tatźtan ni pachkiś śalśxapa, xalla nuź ućhumnakki wiñaya ni Jesús tatźtan qamakićha. 18 Niźaśa anćhukki porapat ti taqunakźtanź p'eqintayasa. 1 Jilanaka ni Jesús tata kephś thuñkiśtanaki anćhukakin khjirś anaź wakiśićha. 2 Anćhukkiź śiśśa ni Jesús Tatź kephśkiś thuñiki ana pinsanź khekićha, niźaśa tshi wën thonñi thañ źoñiźtaqaś thonakićha. 3 Ti źoñinakaź “Thappacha ućhumnakki añcha śumaź qamćha” khikan nuź chiyan, neqhśtan ninakaź ana pinsan ninakaź qäyi thonakićha, tsha mätaq źon mati xawq'aśiñla xalla niźta irata; neqhśtan ninakaki ti qäykiśtan anapanź atipi atakićha. 4 Jilanaka anćhukki anaćha ni sumchi laqhkiś, ni Jesús Tata tshi thañ źoñiźtaqaś kephśkiś thuñkiś tansxapaki. 5 Niźaśa thappacha anćhukki maxiñta qhanćhukćha. Niźaśa ućhumnakki anaćha ni sumchi laqhćhumki; 6 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki Yöś ana kirïchi źoñinakaźta ana thxaxśtanćha, ans ućhumnakki źkayi quśśiś ana thaxkan źelhśtanćha. 7 Niźaśa ni thxaxñi źoñinakaki wënpanź thxaxćha, niźaśa ni likhñinakami wënśaqaś likhćha; 8 ans ućhumnak maxiñta khiñinakaki źkayi quśśiś naynayi źelhchukapanćha. Niźaśa ućhumnakki thapa oqśñi quśtan tshi xañchi śhoxñi qhxapchiśtaqaś kuytiśtanćha, xalla niźtaśaqaś ućhumnakki ni uśhka thonñi liwrïñi taquźtan tshi thup q'ośtu skarźtanźtaqaś śhoxśtanćha. 9 Niźaśa Yöśki ućhumnak ana ni kaśtiku tanźnax onanchichićha, ans ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatź qharkiśtan ni liwrïś tanźnax khitaćha. 10 Niźaśa Jesucriśtuki ućhunlayku tikhśićha, ućhumnak ana thxaxaxu, uśh thxaxaxumi, niźaśa nïźtan chika źetaxumi. 11 Xalla niźtikiśtan anćhukki porapatź p'eqintayasa niźaśaź quśsasa, xaqhnuź anś anćhukki päćhaxa xalla nuźupan. 12 Jilanaka werhnakki anćhuk rokt'ućha, ni anćhukatan chika lanqśñi jilanakźtan anćhukki śumapanź qamakićha, niźaśa anćhukki ni jilanaka Yöś Tatź jikhśkiśpan chhichakićha niźaśa śumpachaź thaxźna. 13 Niźaśa anćhukki ninakaź lanqźtikiśtan thapa quśtanź peka. Niźaśa anćhukki porapat śumapanź qamakićha. 14 Jilanaka werhnakki anćhuk wiltal rokt'ućha, anćhukki ni ana kaśñinaka ujźna, niźaśa anćhukki ni eqhsñi jilanaka p'eqintaya, niźaśa anćhukki ni upa quśśiś jilanaka yanapa niźaśa anćhukki thapatiźtan śuma quśtan awanta. 15 Niźaśa anćhukki kuytaśakićha, anax jëkhmi porapat ana śumanaka päsla. Ans anćhukki śumanakapanź päś peka, anćhukkamami niźaśa ti yoqkiś źelhñi źoñinakźtanami. 16 Niźaśa anćhukki kuntintupanź khekićha. 17 Niźaśa tirapan mayiśa. 18 Niźaśa anćhukki thapa ćhhultaqkiśtan Yöśkin sparakiźpan khekićha, xalla ni Jesucriśtuźkiś kirïchiź khen, xalla tïćha Yöś pektaki. 19 Anćhukki ni Espirituź uj anaź thessa. 20 Niźaśa anćhukki ni Yöśkiśtan chïñiź taqunaka anaź iñara. 21 Niźaśa anćhukki thappachaź phalźna, neqhśtan ni śumanakaź quśkiś katoqakićha. 22 Niźaśa anćhukki thappacha ni anaśumanakkiśtanź saraqa. 23 Niźaśa ni śuma qamañchiś Yöśpachax anćhuk źkayi quśśiś päla, niźaśa thappacha anćhuka źeti, animu, xañchi, ana jëkhźlami atchukax śhoxla, ni ućhumnaka Jesucriśtu Tata thonśkama. 24 Xalla ni ućhumnak qhawśñiki śuma thapa quśśiśśa, neqhśtan nïki thappacha tinaka kumlisqatakićha. 25 Jilanaka, anćhukki wethnakatapanź mayiśakićha. 26 Niźaśa anćhukki thappacha Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanaka tshi chhulśñiźtan tsänakićha. 27 Xalla tïki Yöś Tata jilir achkiś khiwćha, niźaśa ti karta thapa Yöś kirïchi jilanakźkin lïźinakićha. 28 Xalla ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatź oqśki anćhukakiśx thäla. Xalla nuźux khila. 1 Pawluźtan, Silvanźtan, Timillźtan ni Tesalónica wathchiś Yöś kirïchi jilanakźkin tsänźkićha, ni ućhumnaka Yöś Efesios niźaśa ni Jesucriśtu Tatami anćhukatan chikapanćha. 2 Niźaśa ni ućhumnaka Yöś Efesios niźaśa ni Jesucriśtu Tatami anćhukakiś śuma qamañax thäźkila. 3 Jilanaka, werhnakki anćhukakiśtan tirapan Yöśkin sparakiź khiśtanćha, anćhuka thapa quś paqan werhnakki nuź päśpan wakiśićha, niźaśa śapamayni ni anćhuka oqśñi quśki śapuruź paqćha. 4 Niźaśa werhnakki anćhukakiśtan śumapan ni Yöś kirïchi jilanakźkiś maśninćha, niźaśa anćhukki thapa quśtan ni llakinakź taypikiś t'aqhiśikan thëśinćhukćha. 5 Xalla tïki ni Yöś werara juchjiptayś chimpu thëźtaćha, xalla nuź anćhukki ni Yöś irpiś wathkiś śuma quśśiś luśhax khitaćha, xalla niźtikiśtan anćhukki t'aqhiśi. 6 Yöśki źkayi quśśiśpanćha, ni anćhuk t'aqhiśsqatñi źoñinaka cheqpachapanź t'aqhisqatakićha, 7 niźaśa anćhuk t'aqhiśiñinaka wethnakatan chikaśaqaś jejsqatta khekićha. Xalla tïki ni Jesús Tataź ni tsewkta yoqkiśtan nïź aśśiś anjilanakźtan niźaśa ujźtan thonan watakićha. 8 Xalla ni Jesusaki ni Yöś ana kirïñi źoñinaka kaśtikśxapaź thonakićha, niźaśa ni ućhumnaka Jesús Tatź śuma kintu ana kaśñi źoñinaka kaśtikśxapami. 9 Xalla ti źoñinakaki wiñayaź t'aqhiśakićha, niźaśa ninakaki Jesús Tatź chawkh qhan aśkiśtan aźkin chhetqattaź khekićha, 10 xalla ni Jesús Tataź thonś thuñkiśiki, ni źkayi quśśiś jilanakaki nïź amtakićha niźaśa thapa ni Yöś kirïchi jilanakaki añchaź iśpantakićha; niźaśa werhnakaź anćhukakiś ni śuma taqunaka maśintikiśtan anćhukki kirïchinćhukćha. 11 Werhnakki xalla tinakkiśtan tirapan Yöśkin mayiśućha, xalla ni ućhumnaka Yöś anćhuk źkayi quśśiśpan qhawźnaxu, niźaśa thappacha nïź aśtan śuma amtitanaka niźaśa anćhukaź thapa quśtan lanqźtanakax kumlisla. 12 Xalla tiźtikiśtan ni ućhum Jesús Tatź thüki anćhukaź khen amtita khekićha, niźtaśaqaś nïki ni Yöś niźaśa Jesucriśtu Tataź oqśñi quśtan ućhumnak śuma khitaź khekićha. 1 Xaśiki jilanaka, ni ućhum Jesús Tataź kephźkanaki, niźaśa ni ućhumnaka akhskiśtan rokt'ućha 2 anćhukki anaź phaśila kephsna, niźaśa anpanź jëkhźkiśimi tsukunsqata, ana ni espiritunakźkiśimi, ana ni taqunakkiśimi, niźaśa ućhumnaka kartaźtaqaś thonanami ana kephsna, xalla tiźtanaka watanaki ni Jesús Tatź thonś thuñiki keźullaćha. 3 Niźaśa anćhukki anapanź ćhhulkiśtanami q'otqata. Ima ni thuñi irantiźkan Yöś śuma kintu thaxinśnakźta moq'uź thonakićha, neqhśtan ni ñexw źoñiki jekźnakićha, xalla ni źoñiki watay watxapa kaśtiktapanź khekićha. 4 Xalla ti źoñićha thappacha ni Yöś thü chhichñi jilanakź moq'u tshithsñiki, niźaśa nïki nïźkiś amtiñiź pekakićha, niźaśa nïki ni Yöś qhuykiś irpiś julś thakśnakićha, neqhśtan ni źoñiki werhtćha Yöś khekićha. 5 ¿Niźaśa weriź anćhukatan khikan, ti parlita anaź khuñqaya? 6 Xaśiki anćhukkiź śiśśa ćhhulut ni źoñi tshitsinxo, ima nïź thuñi irantiźkan ana jekśxapaxo. 7 Niźaśa ni xamaśit ana wali pinsitaki waxź watćha, niźaśa tshiqaź ni tshitsiñiki źelhćha, neqhśtan nïki nïź taypikiśtan chhetqatta khiśkama. 8 Neqhśtan ni anawal źoñiki jëźnakićha, Jesús Tataki ni źoñi nïź chawkh aśtan phjujźku thatnakićha, niźaśa nïź thapa nïź aśtan thonanaki Jesucriśtuki thappacha nïź aśi thatnakićha. 9 Niźaśa ni anawal źoñiki Saxraź yanapitaź thonakićha; niźaśa nïki muspa aśśiś irantiźkakićha niźaśa chimpumiź päkićha niźaśa toskarkiśtan milajrunakamiź päkićha. 10 Niźaśa ni ujchiś khita źoñinaka q'otśxapa thapa anawalinakaź päkićha, niźaśa ti źoñinakaki ana Yöś kirïś pekchićha, niźaśa ana ni liwrïñi werarami. 11 Xalla niźtikiśtan Yöśki ninaka xaqurpaychićha, ni anawalźkiś q'otta khexu, niźaśa ninaka toskarkiś kiriyaxu, 12 Neqhśtan thappacha ni werarkiś ana kirïś pekñi źoñinaka ujchiśpan khexu, niźaśa ni źoñinaka ana śumkiśpan khisnaxu. 13 Niźaśa werhnakki anćhukakiśtan, Yöśkin sparakiź khiśpan wakiśućha Jesús Tataź pekta q'ay jilanaka, niźaśa anćhukaź ni werarkiś thapa quś kirïtikiśtan, Yöśki ni Espirituź qharkiśtan anćhuk tukitanpacha liwrïta khexu illśićha. 14 Xalla nuź Yöśki nïź śuma kintu maśintiźtan anćhuk qhawśićha: Neqhśtan anćhuk ni Jesús Tatź aśi tanźnaxu. 15 Niźaśa jilanaka anćhukki Yöśkiś thurt'ichipan khella, niźaśa anćhukki ni werhnakaź perśuna ni usanaka anćhukakiś thaxintanaka anaź thatźnalla niźaśa ni kartanakkiśtanami. 16 Niźaśa ni ućhumnaka Jesucriśtu niźaśa ućhumnaka Yöś Ephźkiśtanami, xalla tinakaki ućhumnak oqśićha niźaśa quśśićha wiñayxapa ni uśhka thonñi nïź śuma quśtan thächićha, 17 ućhumnaka quś pektakama, niźaśa ućhumnak śuma qamañchiś niźaśa śuma taqunaka chïñipanx khisqatla. 1 Jilanaka ti kamaqal chïźkaćha, ti Jesús Tatź śuma taqu oralla thapa yoqanakqhutñi irantaxu niźaśa śuma katoqta khiśxapa, anćhukki wethnakaltaxapaź mayiśalla xaqhnuź anćhukakiś watchiźlaxa xalla niźta irata. 2 Niźaśa anćhukki werhnak ni ñexw millk'u źoñinakźkiśtan liwrïta khiśxapa mayiśalla, niźaśa anaź thapa źoñinakaki thapa quśśiśki. 3 Ans Jesús Tataki chïźkupan chïśñićha, xalla nïki ni ana walinakkiśtan śhoxakićha niźaśa kuytakićha. 4 Niźaśa ućhumnakki Yöś tatźkiś tassinćhumćha, ni anćhuka lanqśnakkiś niźaśa anćhukki ni werhnakaź chïźintakama tirapanź päkićha. 5 Niźaśa Jesús Tataki anćhuk yanapila Yöś irata oqśñi, niźaśa ni Criśtuź t'aqhiśitikiśimi. 6 Jilanaka, werhnak anćhuk ni Jesucriśtu Tatź thükiś chïźinućha, anćhukki ni waq'a niźaśa ana werhnakaź thaxinta tawqxaru oqhlayñi jilanakźkiśtan saraqa. 7 Niźaśa anćhukkiź śiśśa xaqhnuź wethnaka thaxintikiś qamślaxa: Werhnakki anćhukatan ana waq'a qaminćha, 8 niźaśa werhnakki anapan Jëkhź t'antami ana pakźku lulhchinćha. Ans werhnakki wëntiźtan maxiñtiźtan lanqśninćha, ana anćhukalta ch'ama khexu. 9 Ans wethnakataki anćhukakiśtan werhnak yanapaxu mayś wakiśatćha, niźaśa werhnakki anćhukakiś śuma qamaña thëśxapa lanqśinćha anćhuk werhnak irata qamaxu. 10 Werhnakki anćhukatan khikanaki ti qamaña thächinla: Xalla ni ana lanqś pekñi źoñiki anaśax lulhla. 11 Niźaśa werhnakki anćhukakiśtan tshi qhaźultan waq'a oqhlayñi śiśśinćha, ninakaki anaź ćhhulkiśimi lanqźa khila, ans ninakaki yaqha źoñź ćhhultaqkiś mitiśiź khila. 12 Xalla ni Jesús Tata jilirź achśtan werhnakki xalla tiźta waq'i źoñinakźkiś chïźinźkućha niźaśa iwxt'iźkućha, xalla ti źoñinakaki lanqźkux nïź t'anta lulhla. 13 Ans anćhukki jilanaka ni śumanaka päśkiśtan anaź oćhalla. 14 Niźaśa xaqhsilta jilat ti werhnakaź kartikiśtan chïźinta anat kaśśax nïki, ni źoñi śuma cherźna, neqhśtan ni źoñi aśaxu ni źoñźtan ana munaśa. 15 Neqhśtan anćhukki ni źoñźtan ana moq'u qama, ans anćhukki ni źoñi anćhuka jilaźta śuma tawqźtan chïźina. 16 Xalla ni śuma qamañchiś Yöś Tatapachax, thapa anćhuka qamañkiś nïź śuma qamaña thäla ćhhulu khenami. Niźaśa ni Jesucriśtu Tataki anćhukatan chikapachax khila. 17 Werh Pawlutki ti karta anćhukakin perśun qharźtan khjirźkućha. Xalla nuź werhki thapa kartikiś sqawsnućha nuźuśaqaś khjirźkućha. 18 Xalla ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatź oqśki anćhukakiśx thäla. Xalla nuźux khila. 1 Werh Pawlutki Jesucriśtuź apuśtultćha ni ućhum liwriñi Yöś kuchanźkitakama, niźaśa Jesucriśtuki ućhumnaka uśhka śuma thuñićha, 2 Timoteo weth q'ay thapa quśśiś jila, amkin tsänźkućha. Niźaśa ni ućhumnaka Yöś Efesios niźaśa Jesucriśtu ućhumnaka Tataki, amkiś nïź oqśñi quśx thäźkila niźaśa nïź oqśñi śuma qamañami. 3 Niźaśa werhki ni Macedonia yoqa oqhkan am ni Éfeso wathkiś eklaxu rokt'ichinćha, niźaśa am ni toskar pinsitanaka thaxiñi źoñinaka chïźinaxu 4 niźaśa jilanakaki anax ti źoñinakź kintukiś quś thäla niźaśa ni tukita achchi ephnakź ana miransñi kintukiśimi. Xalla ti ćhhultaqinakaki aqśkinpan chhichcha, niźaśa anaź ni Yöś amtitanaka paxqatćha, xalla ti amtitanakaki thapa quśtanpanź paxasaćha. 5 Niźaśa ti porapat oqsaskiśtan chïźintanakaki tshi ch'uwa quśkiśtanź thonćha, niźaśa śuma oqśñi quśkiśtan niźaśa tshi werar quśkiśtanź thonćha. 6 Niźaśa yaqhap jilanakaki ti qamañkiśtan tshi qhutñi qhxeśśićha, niźaśa tinakaki ni ina parlanakkiśqaś quś thächićha. 7 Niźaśa tinakaki Yöś lï thaxiñiź khiś pekćha, neqhśtan tinakaki perśuna chïtami niźaśa tinakaź thaxintami anaź näśa. 8 Niźaśa ućhumnakki ti lï śumakhita śiśśa, neqhśtan xaqhnuźt ti lï khićhaxa nikamaź oqasaź nïki; 9 xalla tuź khuñś wakiśićha, ni lïki anaź źkayi quśśiś źoñinakźta thätaki. Ni lïki ni ujchiś źoñinakźtaxapaćha niźaśa ana kaśñi źoñinakźta, nexunakźta, ujpäñi źoñinakźta, niźaśa Yöś ana kaśñi źoñinakźta, niźaśa perśun mä eph konñi źoñinakźta niźaśa thappacha ni źoñi konñi źoñinakźtaxapa thätaćha, 10 niźaśa ni iź iźñi źoñinakźta, niźaśa ni luktaqpora iźasñi źoñinakźta niźaśa ni uywita źoñinaka tuyñinakźta, ni toskar źoñinakźta, niźaśa ni toskarkiśtan thurt'iñinakźta; niźaśa ti lïki ni źkayi thaxiñinakź moq'u päñi źoñinakźtaxapa thonchićha. 11 Niźaśa tïćha ni k'achha Yöś śuma kintu thaxinśki, ni śuma Yöśki wethkiś ti taqunaka thaxnax khikan thächićha. 12 Werhki ni ućhumnaka aśi thäñi Jesucriśtu Tatźkiś sparakiź khiwćha, nïki werh thapa quśśiś paxchićha niźaśa nïź manta päñi werh uchchićha, 13 nïź tuki werhki Jesucriśtuź moq'u chïchintaćha, niźaśa ni tanśxapa qhurintaćha niźaśa ni ar arintaćha. Ans Yöśki werh oqśićha, werhki ima Yöś kiriyatućha niźaśa ćhhulut pätućhaxa xalla nïmi anal śiśatućha. 14 Niźaśa ni ućhumnaka Jesús Tataki nïź oqśñi quś wethkiś ana miransñi thächićha, niźaśa weth thapa quś niźaśa ti oqś quśnaka ućhumnakki Jesucriśtuźkiśtanpan waćhasaćha. 15 Xalla tïki weraraćha, niźaśa thappacha ućhumnakki kirïśtanćha: Ni Jesucriśtuki ti yoqkiś ujchiś źoñinaka liwrïi thonchićha, xalla tinakźkiśtan tshïsuña tuki khiñiki werhtćha. 16 Ans Yöśki werh oqśićha, ni Jesucriśtu nïź paśinśichś quś wethkiś thëźnaxu. Xalla nuź werhki nïźkin kirïchi jilanakźkiśtan ni wiñay źeti tanśxapa śuma qamaña thëśtanćha. 17 ¡Niźaśa ućhumnakki ni wiñay aśśiś śinta Yöśkinpanź alt'ila, niźaśa ana tikhśñi, ana cherchuk Yöśkin! Xalla nuźox khila. 18 Timilla weth q'ay mati kuntamćha, werhki amkiś chïźinućha, amki thapa quśtan niźaśa śuma quśtan ni anawalinakźtanam qichasasaćha, xalla tïki amkiśtan am tuki Yöśkiśtan chïñinakaki chïchićha xalla nikamam päsala. 19 Niźaśa yaqhapanakaki ni am śuma quś ana kaśku, nïź quśkiś ana atchićha. 20 Xalla tïki ni Himeneuźkiś niźaśa Alijuźkiś watchićha, werhki tinaka ni Saxriźkiś thächinćha tinakź quś ćhakaxu niźaśa ana iya Yöśtaxapa moq'u chiyaxu. 1 Thapa źoñinakaki maykan mayiśiśtanćha, niźaśa thapa źoñinakźta Yöśkin sparakiź khiśtanćha, xalla til chïźinućha. 2 Niźaśa thappacha ni irpiñi jilirinakźta mayiśiśtanćha, neqhśtan ućhumnakki śuma oqśñi quśtan śuma qamañkiś quś phiya qamasaćha. 3 Xalla tïki ućhum liwrïñi Yöś tukkiś añcha walićha, 4 niźaśa ni Yöśki thapa źoñinaka liwrïsñiź pekćha, niźaśa ni cheqpach taqu śiśñiź pekćha. 5 Ans tshi Yöśqaś źelhćha, niźaśa Yöśtan źoñinakźtan tshi tupñiqaź źelhćha: Xalla ni tupñiki Jesucriśtućha. 6 Xalla ni Jesusaćha thapa ućhumnaka layku źeti apt'ichiki, xalla ti tikhźtaki ti xaśta źoñinakźkiś maśintaćha. 7 Xalla ti maśinśxapaki werhtćha maśiñi niźaśa apuśtula illśtitki ni ana judiu źoñinakźkiś, niźaśa werhki ni thapa quśkiśtanśaqaś thaxnax khititćha niźaśa ni werarkiśtanami. Xalla ti weriź chïtaki weraraćha anaćha toskara. 8 Werhki xalla nuź luktaqanakami mätaqanakami thapa yoqaran Yöśkin maśiñil pekućha, niźaśa ninakaki źkayi quśtan ana źaxwchi ninakź qhara tsewkchuk Yöś qhutñi wäśtanćha. 9 Niźaśa werhki ni mätaqanaka śuma śkiti kuthśñipanl pekućha, niźaśa śuma quśtanx iśt'aśla, ans ninakź charaki anax anawalinakźtan źhikźla, ana qorźtanami, ana champinakźtanami, niźaśa ana jila walurchiś śkitinakźtanami. 10 Ans ninakź iśt'aśtaki Yöśtaxapa śuma quśtan pätax khila, xalla ni Yöś cheqpacha amtiś pekñi mätaqaźta. 11 Xalla ni mätaqanakaki śuma quśtan ch'ujpacha ni thaxiñi nonśtanćha; 12 niźaśa ni mätaqanakaki ana qhanakama thaxiñi pekućha, niźaśa ana luktaqa mantiśtanćha. Ans ninakaki ch'uj źelhśtanćha, 13 Yöśki tuki Adán pächićha, neqhśtan Ewa pächićha; 14 niźaśa Adanki anataćha q'otta, ans nïź thuntaćha q'ottaki; xalla nuź q'otta khisku ujkiś thxotsinćha. 15 Neqhśtan na mätaq źonki na mä ćhhultaqinaka śuma päkiź nïki, niźaśa thapa śuma oqśñi quśtan niźaśa źkayi quśśiś khekiź nïki liwrïsnakićha. 1 Xalla tïki cheqpachapanćha. Niźaśa tshïsuñaki ni Yöś kirïchi źoñinakat irpićhax nïki, śuma lanqśñiź lanqźa. 2 Xalla ti lanqśiś jilaki anaź jëkhmi aqasaćha. Xalla ni jilaki tsha mätaqchiśqaś khiśtanćha, niźaśa ch'uwa qamañchiś khiśtanćha, niźaśa muspa khïkhichi śuma rispitta khiśtanćha. Niźaśa thonśñi źoñinaka qhawśñi khiśtanćha, niźaśa thaxinśxapami walxa khiśtanćha; 3 xalla ni irpiñiki ana likhñi khiśtanćha, niźaśa ana ni qichasñi źoñinakźtan munaśñi, ans oqśñi quśśiś khiśtanćha, llanu quśśiś khiśtanćha, niźaśa ni päśnakkiś ana quś thäñi khiśtanćha. 4 Niźaśa ni irpiñiki nïź qhuy źoñinaka śuma irpiśtanćha, niźaśa nïź matinakaki śuma kaśñi niźaśa śuma quśśiś khiśtanćha; 5 xalla ni perśun qhuy źoñinaka ana irpi atñiśti, ¿xaqhnuźt ni Yöś kirïchi jilanaka irpasaxo? 6 Niźaśa ni irpiñi źoñiki ana uśhka Yöś kirïchi khiśtanćha, anax nïpacha mit quśśiś khisku Saxraźtaqaś ujkiś thxotsla. 7 Niźaśa ni irpiñiki Yöś ana kirïchi źoñinakźkiś śuma źoñi khita khiśtanćha, ana źoñźkiś aśi khiśxapa niźaśa ana ni Saxriź chalkiś tansxapaki. 8 Xalla niźtaśaqaś ni Yöś kirïchi źoñinaka irpiñiki, śuma quśśiś ana taqu kerhñi khiśtanćha, niźaśa ana likhñi, niźaśa ana päs kanśnakkiśqaś quś thäñi khiśtanćha. 9 Niźaśa ninakaki ućhum cheqpach tawqkiś kirïtala xalla ni tawqkiśpan quś thäśtanćha, niźaśa ch'uwa quśśiś qamśtanćha. 10 Tuki ninakaki llakinakźtan yanźta khiśtanćha, xalla neqhśtan ninakźta ana moq'u źelan ninakaki ni irpiś manta päsaćha. 11 Niźtaśaqaś ninakź mätaqaki śuma quśśiś khiśtanćha, niźaśa ana inapanqaś chïchiñi khiśtanćha, ans thappachkiś werarapan chïñi khiśtanćha. 12 Niźaśa ni diacononakaki, tsha mätaqchiśqaś khiśtanćha, niźaśa nïź okhalami, qhuy źoñinakami śuma irpi śiśtanćha. 13 Niźaśa ni diacononakaki śumaź lanqźnakiź nïki, xalla nïki cheqan śuma źoñi khitaź khekićha, niźaśa nïź thapa quśśiś khen niźaśa Jesucriśtuź khen śumaź qamakićha. 14 Werhki waxillal am cherśñi oqaćha; ans werhki ti kartaqal khjirźkućha 15 niźaśa werhki qataź nïki, anćhukki tshi Yöś kirïchi źoñinakaźtaś qamakićha, niźaśa ni źethñi Yöś kirïchi jilanakaźta, ti jilanakaki ni werar tawqkiśtanpanź thurt'ićha. 16 Niźaśa ni weraraki ućhum Yöś tawqkiśtan thonñiki añcha paqhićha, xalla ni werar taqukiśtanaki anapanź teqinaśśuka: Criśtuki źoñi irata xañchichiś thonchićha, niźaśa nïź Espirituźtan atipchićha, neqhśtan anjilanakaź chertataćha. Xalla ti chertaki thapa chawkh wathanakqhuñik maśintataćha, ti yoqkiś źelhñi źoñinakaki nïźkiś kirïchićha, neqhśtan tsewkta qhankin tanźtaćha. 1 Xalla ni Yöś Espirituki qhanakamaź tuź khićha, xalla ti pacha źeranśkinaki yaqhapanakaki ni q'otñi espiritunaka niźaśa Saxriźkiśtan thonñi thaxinśnaka nonźku, ninakź thapa quś kephsqatakićha. 2 Neqhśtan ni źoñinakaki ni q'oturar toskara chïñi źoñinaka kaśakićha, ninakź quśki ninakaź ana śumanaka pätanakźtan tshi jiruźtaqaś mathachaśśićha. 3 Ti źoñinakaki anaź śalźnax khekićha, niźaśa Yöś thäta ćhherinaka ni Yöś kirïchi źoñinaka Yöśkin sparakiź khiźku lulax khitanaka, niźaśa ni werar taqu paxñinaka ana nuź lulax khekićha. 4 Niźaśa thappacha Yöś pätanakaki añcha śumanakaćha; niźaśa anapan xaqhsiltami ana pekta khiśtanćha, ans ućhumnakki Yöśkin sparakiź khiźkuź tanźla, 5 Xalla ni Yöś śuma kintu niźaśa nïźkin mayiśiźku, ućhumnak źkayi quśśiś päćha. 6 Xalla ti ćhhultaqinaka ni Yöś kirïchi jilanakźkinź thaxźna, neqhśtan anćhukki Jesucriśtuź śuma manta päñiź khekićha, niźaśa thapa quśtan niźaśa śuma taqunakźtan amiź qamtakama amki tshi śuma ćhheri lulhchiźtaqaś khekićha. 7 Niźaśa anćhukki ti yoq kintunaka niźaśa sumsu taqu chïtanaka anaź kaśa. Ans anćhukki ni śuma oqśnakkiśpanź quś thäla; 8 xalla ni xañchiź ijirśiśśhuki xañchiźxapaqaś wakiśićha, ans ni oqśki thapatiźta wakiśiñićha, xalla nïki ti qamañxapa niźaśa uśhka thonñi qamañxapami źeti thäś taqu onśićha. 9 Xalla tïki cheqpachapanćha, niźaśa thappacha źoñinakaki ti kirïśtanćha. 10 Xalla niźtikiśtan werhnakki añcha t'aqhiśkan lanqźnućha, werhnakki ni źethñi Yöśpan thewźnućha, xalla ni Yöśki thapa źoñinaka liwrïñićha, niźaśa nïźkiś cheqpacha kirïñi źoñinakapan. 11 Niźaśa amki ti taqunakźtan thaxna niźaśa chïźina. 12 Niźaśa amiź thowa khen anax jëkhmi iñarla; ans amki ni Yöś kirïchi źoñinakźkiś śuma taqunakźtan, oqśñi quśtan, thapa quśtan am qamañkiś thëśtanćha. 13 Niźaśa amki weriź irantiźkitanaki, ni Yöś śuma kintu khjirtanaka qhanakamam ni źoñinakźkiś liyakićha, niźaśa ni Yöś kirïchinaka p'eqintayakićha niźaśam thaxźnakićha. 14 Niźaśa amki ni Yöś amkiś onanchitanaka anam thatźnakićha, xalla ni onanchitaki amkiś ni Yöśkiśtan chïñinakź qharźtan lanźtaćha. 15 Amki ti ćhhultaqinakkiśpan quś thä; niźaśa neqhśipan qama, xalla ni amiź katoqtanakaki thapatiźkiś thëźta khiśxapa. 16 Niźaśa amki perśunpacha kuytaśa niźaśa ni yaqha źoñinaka thaxinśnakkiśtanami, niźaśa amki thurt'ichi quśśiśpan khella. Amki tuźupanim päkiź nïki perśunpacham liwrïsnakićha niźaśa ni am taqu nonśñi źoñinakami liwrïtaź khekićha. 1 Amki ni Yöś kirïchi qamchi eph ana anaśum taqunakźtan ujźna, ans tshi ephźtaqaś chïźina; niźaśa ni thowthowanakźkiśimi am jilaźtaqaś chïźina. 2 Niźaśa ni qamchi mänakźkiśiki am perśun mäkiśtaqaś palxaya; niźaśa ni turtaqanakźkiśmi am kullakakiśtaqaś palxaya thapa źkayi quśtan. 3 Niźaśa amki ni śinalla khiñi źewallanakźkiś yanapa. 4 Niźaśa ni matinakchiś uśh alhchinakchiś źewallanakaki, xalla ti źewanakaki tuki ninakź qhuy źoñinakźtan śuma qami śiśtantaćha, niźaśa ninakź mä ephki onañi quśśiś khiśtanćha; xalla tïki Yöś tukkiś añcha walićha. 5 Xalla na cheqpacha śinalla źewansinki Yöśkiśpan tassa, xalla täki anaćha q'iwa quśśiś wëntiźtan maxintiźtan mayiśićha. 6 Ans tsha źewki xañchiźkamat oqhćhax nïki, ni wiñaya źethśkiśiki tikhśinćha. 7 Amki ti ćhhultaqinakaśaqaś chiya ana aqchuka khexu. 8 Xalla ni perśunpachkiśtan niźaśa ana perśun qhuy źoñinakźkiśtan thxoqnaqñiki, ni thapa quś t'oqhśićha, xalla ni źoñiki ana Yöś kirïchi źoñźkiśtan tshantićha. 9 Xalla ni źew źewź liśhtikiśiki taqchukuqhalu watchiśnaka katoqta khiśtanćha, niźaśa ni źewanakaki tshi luktaqźtanqaś qamchi khiśtanćha. 10 Niźaśa ninakaki ninakź pätanakkiśtan paxta khiśtanćha, ninakź mati śuma jestikiśtan, niźaśa ninakź qhuykiś thonśñi źoñinaka śuma qhawźtikiśtan, niźaśa ni źkayi quśśiś jilanakź qhxocha axwźintikiśtan, niźaśa ni t'aqhiśñi źoñinaka yanaptikiśtan, niźaśa śuma ćhhultaqinaka pätikiśtanami. 11 Ans amki ni tur źewanaka ana ni liśhtikiś katoqa; xalla tinakaki ninakź xañchipachaź Criśtuźkiśtan saraqsqatakićha, niźaśa tinakaki wiltaź śalśpekćha 12 neqhśtan tinakaki ninakź tuki thapa quśtan kirïta apt'itikiśtan ujchiś khissa. 13 Niźaśa tinakaki qhuykiśtan qhuya oqhlayñiź khissa, niźaśa xayra ans ana xayraqaś taqu chhalañiź khissa, niźaśa thapa ana wakiśiñi ćhhultaqkiś mitiśkan. 14 Xalla niźtikiśtan werhki ni tur źewanaka śalźlal khiwćha, niźaśa okhalchiśx khila, niźaśa tinakaki śuma mänakax khila, neqhśtan ni ćhhaxwñi źoñkiś anax quś thäla. 15 Niźaśa yaqhap źew mätaqanakaki Criśtuźkiśtan saraqchićha, neqhśtan Saxriź quśkama oqhchićha. 16 Niźaśa tsha Yöś kirïchi źonki näźa qhuykiś źew mätaqchiś khekiź nïki, nälaki yanapśtanćha, ana ni Yöś kirïchi jilanakźta ch'ama khexu; xalla nuź ni Yöś kirïchi jilanakaki ni ana jëkh yanapñichiś źew źewallanaka yanapasaćha. 17 Niźaśa ni Yöś kirïchi źoñinaka śuma irpiñi qamchi ephki, xalla ni ephki muspa mintita khiśtanćha, xalla ni cheqpacha ni thaxinśnakkiś niźaśa Yöś śuma kintu maśinśnakkiś aytita khiśtanćha. 18 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Amki ni wak turźkiś ana ñukhu makhźinalla.” “Niźaśa ni lanqśñi źoñiki pakta khiś wakiśićha.” 19 Niźaśa amki ni qamchi ephźxapa uj thxotnakiź nïki ana kaśakićha, anaźlax piśk uśh chheph cherñi źoñinakchiś nïki. 20 Niźaśa amki ni tira uj päñi jilanaka thappacha źoñinakź tukkiś ujśtanćha, xalla ni yaqha źoñinaka eqhsnaxu. 21 Werhki am ni Yöś niźaśa Jesucriśtu, niźaśa ni illśta anjilanakź tukkiś chïźinućha, am ti weriź chïta taqunaka tiram waqaychakićha ana źoñinaka phalźku niźaśa ana illśku. 22 Niźaśa amki ana śumpacha śiśku ana xaqhsilta źoñimi ćhhaxwa, ana am ni yaqha źoñinakź ujźtan chika ujchiś khiśxapa. Neqhśtan amki ch'uwa quśśiśpan qama. 23 Niźaśa amki anam iya qhaś likakićha, ans amki ni am walu miśñiź khen niźaśa amkiśtan ana saraqiñi konaź khen, amki tshi qoluk winum likhźnakićha. 24 Niźaśa yaqhapanakź ujnakaki ima ni juchjiptayś thuñi irantiźkanź thensa, ans yaqhapanakźtaki wiruñź thensnakićha. 25 Xalla niźtaśaqaś ni śuma lanqźtanakaki qhanapachaź thensa; niźaśa ni ana śumanakaki anapanź tira śhoxta khekićha. 1 Xalla ni ujź atta qamñi źoñinakaki, ninaka uywiñiźkiś śuma quśtan pekśtanćha, ana ni Yöś thü ana śuma parlita khexu niźaśa ni wethnaka thaxinśnakkiśtanami. 2 Niźaśa yaqhapanakaki Yöś kirïchi uywiñichiślax nïki, anax tshi thapa quśśiś jilaź khiźkuqaś ana rispitla. Ans ninakaki tshanti thapa quśtan manta päśtanćha, xalla ni manta päta tanśñi tuyñunakaki Yöś kirïchi śuma jilanakaź khesaćha. Amki ti thaxna niźaśa maśna: 3 Niźaśa yaqhapaki yaqha ćhhultaqkiśtan thaxinćhax nïki, niźaśa ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatź źkayi taqunaka anat juśtaśśax nïki, niźaśa Yöś onanś taqunaka thaxinś anat juśtaśśax nïki, 4 xalla ni źoñiki mitaćha anaź ćhhulumi śiśśa. Xalla ni źoñźtan chiyaski tshi konaźtaqaśśa; xalla neqhśtanź ni ćhhaxwqatś, ana munś, ar arś, xamachaka thonćha, 5 niźaśa ana miransñi porapat ana näśñi źoñinakaki qichassa ninakaki anaź ni werar taqu paxćha, niźaśa ninakaki ni Yöś śuma taqu tshi źelinchiś khiśxapaqaź pekćha. 6 Xalla ni perśun źelinśallźtan kuntintu qamñiźtaki, ni Yöś śuma kintu qhanapacha tshi chawkh źelinśtaqaśśa. 7 Niźaśa ućhumnakki ti yoqkiś ana ćhhulumi śhiktaćha, neqhśtan ućhumnakki anaź ćhhulumi chhichtasaćha; 8 niźaśa ućhumtaki lulhś ćhheri niźaśa kuthś śkitit źelhćhax nïki, xalla tïźtan kuntintuź qamla. 9 Ans ni źelinchiś qamś pekñi źoñinakaki, tshi chalkiśtaqaś anawalkiś thxotsa, niźaśa ni źoñinakźtaki ni ćhhaxwqatś, śmaśnaka anawali päśnaka niźaśa aqñinaka, xalla tinakaki źoñinaka ujkiśpanź thxotsqatćha. 10 Thappacha ni anawalinaka päś śep'aki ni päś pekśa, neqhśtan yaqhapanakaki ni päś śmaśku ninakź thapa quśkiśtan śqhxeśśićha, xalla neqhśtan ninakaki ni anawal t'aqhiśiśkin thatźtaćha. 11 Ans am Yöś kirïchi źoñimki thapa ti ćhhultaqinakkiśtan saraqa. Niźaśa tshi śoq'u źetchiś jikhśkiś, niźaśa śuma oqśñi quśśiś, niźaśa thapa quśtan qama, xalla ni t'aqhiśiśkiś thapa aśtan thurt'ichipan niźaśa llanu quśśiś qama. 12 Niźaśa amki ni thapa quśkiśtan qichasa anapan ni wiñay źeti atipsqata; Yöśki am tixapa qhawśićha, xalla niźtikiśtan amki ni thapa cherñi źoñinakź tukkiś añcha wali maśinchamćha. 13 Werhki xaśiki thapa ćhhultaqinakkiś źeti thäñi Yöś tukkiś am kuchnućha, niźaśa ni Jesucriśtuki ni Poncio Pilatuź tukkiś añcha śuma maśinchićha, 14 amki ti weriź chïtanaka kaśalla śuma qamaña ana aqchuka chhichkan, ni ućhumnaka Jesucriśtu Tata nïź chawkh aśtan thonśkama. 15 Yöśki nïź pekta thuñkiśpanź tinaka chhichakićha, xalla nïki ni alaxaź śinta śuma chawkh irpiñi jiliriki, niźaśa nïki reyźkiśtan tshan chawkh Reyćha, niźaśa tatźkiśtan tshan chawkh Tataćha. 16 Xalla ni Yöśki ana tikhśñićha, niźaśa nïki ana jëkhźlami makhatchuk qhankiś qamćha. Niźaśa anaź jëkh źoñimi ni cherchiki, niźaśa anaź jëkhmi cherasaćha. ¡Xalla nïźkiś tirapan ni chawkh aśi śuma alt'ita qamakićha! Xalla nuźox khila. 17 Xalla ti yoqkiś qamkan źelinchiś źoñinaka anax mita quśśiś khila, niźaśa anax ninakź źelinśnakkiś tasla, xalla ni źelinśnakaki anaćha cheqpachxapa. Ans ninakaki Yöśkinx tasla, xalla ni Yöśki ućhumnaka qamañxapa ana miransñi thapa ćhhultaqiź thäćha. 18 Amki ninaka śumanakapan päqata, niźaśa ninakaki ni śuma päś ćhhultaqinakkiś źelinchiśx khisla niźaśa ninakaki onanśxapa niźaśa toxunśxapami liśhtox khila. 19 Xalla nuź anćhukaltaki ni uśhka thonñi thuñixapa thurt'ichipanź khekićha, neqhśtan anćhukki ni wiñay werar qamañaź irantakićha. 20 Niźaśa Timilla amki ni amkiś thätanaka śumam kuytakićha. Amki ni anaśum taqunaka niźaśa ina taqunaka anam nonźinakićha, niźaśa ana ni toskar taqunakami, xalla ni taquki ti yoq śiśnaka khitaćha; 21 Niźaśa yaqhap źoñinakaki ti ćhhultaqkiśtanpan thaxinćha, xalla ti źoñinakaki ni thapa quśkiśtan śqhxeśśićha. Ni Yöś Tataki anćhukakiś nïź oqśnakax thäźkila. Xalla nuźox khila. 1 Pawluki Jesucriśtuź apuśtulaćha niźaśa Yöś quś pektakama kuchanźkitaćha, niźaśa ni wiñay źetiki onźtaki Jesucriśtuźkiśtanź thonćha, 2 Niźaśa ni Timill q'ay matźkiś tsänźkićha. Ni Yöś Efesios niźaśa ućhumnaka Jesucriśtu Tataki ninakź śuma quśx thäźkila, niźaśa ninakź oqś śuma qamaña amkiśx khila. 3 Werhki am khuñśku wënami maxiñami Yöśkin mayiśikan tirapan sparakiź khiwćha, werhki xalla nïźkiś ch'uwa quśśiśpan manta pawućha, xaqhnuź weth achchi ephnaka manta pätćhaxa xalla niźta irata. 4 Niźaśa werhki am qaxanakkiśtan khuñśnućha, niźaśa werhki kuntintu khiśxapa am cherśpanl pekućha. 5 Niźaśa werhki ni am cheqpacha thapa quśkiśtanl khuñśnućha. Tukiki am chawk mä Loida niźaśa am mä Eunice Yöś paxchiki, niźaśa werhki am śaqaś Yöś paxźkä khiwćha. 6 Xalla niźtikiśtan werhki am iwxt'ućha, amki Yöś onanchita ujźtan walxam khïkhiyakićha, xalla ni weth qharźtan amkiś lanźtikiśtan ni ujki amkiśśa. 7 Niźaśa Yöśki ućhumnakakiś ana eqhsñi animu thächićha, ans tshi aśśiś animu, śuma oqśñi niźaśa śuma qamñchiś qamaxu. 8 Niźaśa amki ni ućhum Yöś Tatź śuma kintu maśinś anam aśakićha; niźaśa amki wethkiśtanami anam aśakićha, niźaśa werhki Criśtuź khen karsilkiś chawkhtitćha. Ans amki ni Yöś taquź khen Yöś aśtanam t'aqhiśakićha. 9 Niźaśa Yöśki ućhumnak qhawśićha nïź źkayi quśśiś watha khisqatśxapa, ana ućhumnakaź pätikiśtanqaś, ans Yöś muntakama nuź pächićha niźaśa ućhumnakakiś Jesucriśtuźkiśtan oqśñi quś thätaćha ima ti yoqa päkanpan. 10 Xalla ti oqśki ni ućhumnaka liwrïñi Jesucriśtuźkiśtan qhanakama thëźtaćha, xalla tïki ni tikhś aśi thatanchićha, niźaśa ni Yöś śuma kintuźtan ni tikhśkin chhichñi źeti ana tikhś qhankin jeskićhićha. 11 Yöśśa wethkiś ti taqunaka maśnax khichiki, niźaśa werhki ni ana judiu źoñinakźkin apuśtula niźaśa thaxiñi kuchanźkititćha. 12 Xalla niźtikiśtan werhki thapa ti ćhhultaqkiśtan t'aqhiśućha. Ans werhki ninakkiśtan anapanl aśućha, niźaśa werhqal śiśućha jëkhźkiśqaśt tassinta; niźaśa werhki ni muspa aśiśhśal khiwćha, nïź onanchita thuñikama werh śhoxwaxu. 13 Niźaśa amki ni wethkiśtan śuma taqunaka tanźta thaxinś aphźna, niźaśa ućhumnakki Jesucriśtuź khen thapa oqśñi quśtan qamćha. 14 Niźaśa ni ućhumnakakiś qamñi Espíritu Santuź yanapta, niźaśa amki ni śuma taqunaka thaxnax khitanaka kuyta. 15 Niźaśa amkim śiśśa ni Asia yoqkiś źelhñi jilanakaki werh xaytichićha; xalla ninakźkiśtanaki tinakaćha, Figelo niźaśa Hermogenestaćha. 16 Niźaśa ni Yöś Tataki ni Onesíforź qhuy źoñinakax oqźla, xalla ni jilaki wakchi wilta werh quśkichićha, niźaśa nïki weriź karsilkiś chawkhta khen ana aśićha. 17 Ans ni jilaki Roma watha irantiźku ana jejźku werh qhurchićha, werh waćhañkama. 18 Niźaśa Yöś Tataki ni thuñi irantiźkitan nïźkiś nïź oqś thäla. Amki śumam śiśśa nïki ni Éfeso wathkiś ućhumnak yanapchićha. 1 Am weth q'ay mati ni Jesucriśtuź thäta tawqkiś aśśiś khisna. 2 Niźaśa amiź werh ni tama źoñinakź tukkiś chïñi nonźta, xaśiki am ni śuma quśśiś źoñinakźkiś thä, niźaśa ninakaki yaqha źoñinakźkiś thaxinśxapa walxa khiśtanćha. 3 Niźaśa amki Jesucriśtuź śuma śultatuźta ni t'aqhiśnaka tanźnalla. 4 Niźaśa anaź xaqhsilta śultatumi nïź lanqśkiśta yaqha źoñź lanqśkiś mitiśasaćha, xalla ni śultatuki nïź irpiñi jilirź quśkama oqhśtanćha. 5 Niźtaśaqaś ni muspa śathñi źoñiki anat ni lï patxparu śathćhax nïki anaź ni paka tanźnasaćha. 6 Xalla ni lanqśñi źoñiki nïź lanqźta tanśxapa, tuki lanqśtanćha. 7 Amki ti weriź chïtanakkiś pinsa, xalla ni Yöś Tataź thappacha am katoqsqatakićha. 8 Niźaśa amki ni tikhśikiśtan jakatatchi Jesucriśtuźkiśtan khuñśna, xalla ni weriź maśinta Yöś śuma kintukiśiki ni Jesusaki irpiñi Davidźkiśtan oqhñitaćha. 9 Niźaśa werhki ni Yöś taquź khen añchal t'aqhiśućha, niźaśa tshi źoñi konñi źoñiźtaqaś karinźtan moqtal źelućha; ans ni Yöś śuma kintu anaćha karinźtan moqtaki. 10 Xalla niźtikiśtan werhki ni Yöś śuma illśtanaka awantućha, niźaśa ni jilanaka ni liwriñi taqu tanźnaxu niźaśa ni Jesucriśtuźkiś nïź wiñaya aśśiś qamaña tanźnaxumi. 11 Xalla tïki cheqpacha werarapanćha: Niźaśa ućhumnakki ni Jesustan tikhźtaźlax nïki, nïźtanśaqaś źetakićha; 12 niźaśa ućhumnakki thapa quśtanź t'aqhiśakiź nïki, nïź irpiś wathkiś qamakićha; niźaśa ućhumnakki anaćhaź khekiź nïki, niźtaśaqaś nïki ućhumnak ana tanźnakićha; 13 niźaśa ućhumnakki anaźlax thapa quśtan nïki, ni Jesusaki tirapan thapa quśtanćha, xalla nïki anaź perśunpacha anaź khesaćha. 14 Niźaśa amki ni yaqhanakźkiśtan khuñśna, niźaśa Yöś tukkiś ana ch'ärasaxu ninakźkiś chïźina. Xalla ni ch'äraski anaź ćhhulxapami wakiśićha. Xalla ni chiyaski yaqha nonśñi jilanakaź aqćha. 15 Amki Yöś tukkiś śuma źoñi khita khispeka, tshi lanqśñi źoñi nïź lanqźtikiśtan ana aśtanćha xalla niźta irata khiśtanćha amki, xalla ni źoñiki werar taqupan chïćha. 16 Niźaśa ti yoq ina ana wakiśiñi taqunaka ana parla, xalla nuź parliñi źoñinakaki tshanti tshantiź ujkiś thxotsa 17 niźaśa ninakź thaxinśnakaki tshi konaźtaqaś aqćha. Xalla tïki ni Himeneuźkiś niźaśa Filetuźkiś watćha, 18 tinakaki ni werar tawqkiśtan śqhxeśśićha, tuź khikan ućhum jakatatśki źetchiś khissićha, xalla nuź ninakaki yaqhapanakź thapa quś kephsqatćha. 19 Ans Yöśki tshi thurñi śuylu thulśićha, xalla neqhśiki tuź khjirtaćha: “Ni Yöś Tataki niźta khiñinakaź paxćha”, niźaśa “thappacha ni Yöś Tatź thü aynaqñi źoñinakaki, ni anawalinaka päśkiśtanź saraqakićha.” 20 Tshi Yöś qhuykiśiki anaź qori niźaśa päś ćhhultaqiqaś źelhćha, ans maśukiśtan, lhokhkiśtanśaqaś źelhćha; yaqhapanakaki śumanaka päśkiś xöxöśa, niźaśa yaqhapanakaśti thapa ćhhultaqkiś xöxöśa. 21 Niźaśa tshïsuñaki ana ujnaka päźkuź qamakiź nïki, tshi śuma k'achha ćhhultaqiźtaqaś khekićha, niźaśa ch'uwa quśśiś Yöś Tatźta wakiśiñipanź khekićha, niźaśa thapa śuma ćhhultaqinaka päśxapami. 22 Niźaśa amki ni thothowanakź khïkhiśnakźkiśtan saraqa, neqhśtan ni śuma oqśñi quśśiś qamaña qhura, niźaśa thappacha ni źkayi quśtan Yöś Tata aynaqñi źoñinakźtan chika. 23 Niźaśa amki ni sumsu ina taqunakkiśtan saraqa; amki tinaka qichaskinpan źerañi śiśśa. 24 Niźaśa tshi Yöś manta päñi źoñiki anaź qichaskan oqhlayasaćha; ans ni jilaki thapa źoñinakźtan śuma khiśtanćha. Niźaśa nïki thaxinśxapami walxa khiśtanćha niźaśa paśinśichiś khiśtanćha 25 niźaśa ni ana munñi źoñinaka śuma quśtan chïźina, neqhśtan ni źoñi Yöśkin qhutźkiñi thewźna niźaśa ni śuma werar taqunaka paxaxu, 26 niźaśa ni Saxriź qharkiś źelhñi źoñinaka niźaśa nïź munañpa oqhñinaka, ni Saxriź qharkiśtanź atipa. 1 Niźaśa amki ni źerañi thuñkiśtan śiśtanćha, xalla ni thuñinakkiśiki ch'amanakaź thonakićha. 2 Xalla ni thuñiranki źoñinakaki xamri niźaśa päśqaś pekñi, mita quśśiś, ana wakiśiñi taqunakchiś khekićha. Ti źoñinakaki Yöś moq'uź chiyakićha, niźaśa perśun mä eph anaź kaśakićha, niźaśa tinakaki ana jëkhźkiśimi sparakiź khiñi khekićha niźaśa ni Yöś taqumi anaź rispitakićha. 3 Niźaśa tinakaki ana oqśñi anaśa pekñi khekićha, niźaśa tinakaki taqu chhalañi ana tinakź quśmi irpi atñi khekićha, niźaśa tinakaki k'ari thapa śumanakźtan ćhhaxwqatñi khekićha. 4 Niźaśa tinakaki millk'untiñi lisu quśśiś khekićha, niźaśa ina taqunaka śhipiź khekićha, niźaśa tinakaki Yöś qhurś pachaki, tshanti perśun quś pektakamaqaź qamakićha. 5 Niźaśa ninakaki walxa Yöś kirïñiź khïkhiyakićha, neqhśtan ninakź pätanakźtan ni oltim Yöś śuma kintu t'oqhźnakićha. Amki xalla niźta źoñinakźkiśtan kuytaśakićha. 6 Xalla niźta źoñinakaćha ni źoñź qhuyaran luśhku upa quśśiś ujź atta mätaqanaka q'otñiki, ni mätaqanakaki ninakź thapa quśpektakama oqhñinakapanćha, 7 ti mätaqanakaki tirapanź ni katoqićha, niźaśa ni śuma werar taqu anapanź paxi atakićha. 8 Xalla niźtaśaqaś ni Janes niźaśa Jambrestan ni Moisés taqu ana munchićha, niźaśa ni źoñinakaki ni śuma werar taqu anaź paxś pekćha. Xalla ni źoñinakaki quś amtakamaćha niźaśa anapan thapa quśśiśśa. 9 Ans niźta źoñinakaki anaź aźqa thurakićha, thappacha ti yoq źoñinakaki ninaka sumsu quśśiś paxakićha, xalla niźta irata ni Moisés ana kaśñi źoñinakźkiś watchićha. 10 Amki weriź thaxintakama oqhchamćha, niźaśa weth qamaña weth amta irata, niźaśa weth thapa quś irata, niźaśa werh irata paśinśichś, niźaśa weth oqśñi quś irata niźaśa werh irata awantiñi aśśiś, 11 niźaśa amki werh irata t'aqhiśichamćha, niźaśa werh irata tanśxapa qhurta passamćha, xaqhnuź werhki ni Antioquía wathkiś awantichinźlaxa, niźaśa Iconiokiśimi Listra wathkiśimi. ¡Ćhhulkiśtan qhurta t'aqhiśśintaxo! Ans ni Yöś Tataki thapa ni t'aqhiśiśkiśtan werh liwrïchićha. 12 Niźaśa ni Jesucriśtuź oqśñi qamañkiś qamś pekñiki, niźtaśaqaś qhurta t'aqhiśakićha; 13 Ans ni ñexw źoñinakami q'otñinakami anawalkiśtan tshan anawalkinź oqakićha, ninakaź q'otñiź khen tshan q'ottaź khekićha. 14 Ans amki ni amiź katoqtanakkiś thapa thurt'ichi quśśiśpan khella, amki xalla neqhśtanaki quś źethchamćha. Neqhśtan amkim śiśśa jëkhnakaźlax am thaxinchi. 15 Niźaśa amki qoltallkiśtanpacha ni Yöś śuma kintu khjirta śiśśamćha xalla ni khuñśna, amiź Jesucriśtuźkiś thapa quśśiś khen thaxinta niźaśa liwrïtam khesaćha. 16 Niźaśa thapa Yöś śuma kintu khjirtaki Yöś thaxźkitaćha, niźaśa nïki thaxinśxapami ujśxapami wakiśićha, niźaśa tshi anaśum qamaña askichśxapa tshi śuma śoq'u jikhśkiś qamacht'iśxapami, 17 xalla ni Yöś kirïchi źoñiki wakiyaśśi niźaśa thakśi khiśtanćha, thapa ni śuma ćhhultaqinaka päśxapami. 1 Werhki am rokt'ućha ni Yöś niźaśa Jesucriśtu muspa aśśiś tshi Reyźtaqaś thonñiź tukkiś, xalla nïki tikhśinaka niźaśa źethñi źoñinakami juchjiptayiź thonakićha 2 niźaśa amki ni Yöś śuma taqum maśnakićha, niźaśa amki ni źoñinaka chïźinchukaź khenami ana chïźinchukaź khenamim chïźinakićha. Nïnaka śuma tawqźtan iyawkhisqatakićha, niźaśa ujźna, niźaśa añcha paśinśiźtan thaxinźku p'eqintayakićha. 3 Niźaśa tshi thuñiź irantiźkakićha xalla ni thuñkiśiki źoñinkaki anaź ni Yöś śuma taqu tanś pekakićha; ans ninakaki ninakź quśkamaź khekićha, niźaśa ni źoñinakaki thapaman thaxiñi źoñinakaź qhurakićha, niźaśa ninakaki ninakź quś wali khisqatñi thaxiñiqaś nonś pekakićha. 4 Niźaśa ni źoñinakaki ni werar tawqkiś taxź thëźnakićha, neqhśtan ninakaki ćhhuluź chëchi kintunakameqaś kaśakićha. 5 Ans amki ni śuma qamaña waqaycha, niźaśa ni t'aqhiśiśnaka awanta, niźaśa ni Yöś śuma taqunapan maśna, niźasá am lanqś śumapan lanqźna. 6 Niźaśa werhki wax wilanaźtaqaś konta khiś mayaćha, niźaśa ni weth tikhś thuñiki waxź irantiźkićha. 7 Niźaśa werhki Yöś kaśku śuma qichassinćha, niźaśa ni weth lanqś thapa quśtan źerśinćha. 8 Xaśiki wethtaki ni wethkiś wakiśiñi pilluź thewźa, xalla ni Yöś Tata źkayi quśśiś juchjiptayñi jiliriź ni thuñkiś wethkiś thäkićha. Ans anaź wethkiś alaxaqaś thäkićha, thappacha nïź thonś thewśñi jilanakźkiśimi. 9 Amki waxilla werh cherśñi thonś pekalla; 10 xalla ni Demaski inapanqaś ti qamañ ćhhultaqi pekatćha, ni jilaki werh śina thxotku Tesalónica watha oqhchićha. Niźaśa ni Cresentimi Galacia yoqa oqhchićha, niźaśa ni Titumi Dalmacia watha oqhchićha. 11 Ans Lucas alaxaqaś wethtanaki źelhćha. Niźaśa amki Marcu qhurźku amtan wethkin śhika, xalla nïki weth lanqśkiś tshi yanapiñiź khesaćha. 12 Niźaśa werhki ni Tíquico Éfeso watha kuchanchinćha. 13 Neqhśtan am thonkanaki ni weriź Troadikin Carpuź qhuykiś ekta irś śhiknalla; niźaśa ni liwrunakami niźaśa ni pergaminupanim śhiknakićha. 14 Niźaśa ni Aliju jiru ch'eqñiki wethtan ana śumapan qamchićha; ni Yöś Tataź nïź pätanakkiśtan nïźkiś wakiśiñi pakakićha. 15 Amki nïźkiśtanśaqaś kuytaśakićha, xalla ni źoñiki muspa ućhum tawq moq'u khissićha. 16 Weriź ni jilirinakźkiś thurt'i qallantiśkiśiki, anaź jëkhmi werh yanapchiki; thappacha werht śina thxotchićha. Yöśki tinakź uj anax qanla. 17 Ans Yöś Tataź wethkiś aśi thäśiki niźaśa yanapchiki, xalla nuź wethkiśtan ni Yöś śuma kintu maśinś kumlissa, niźaśa ni ana judiu źoñinakami nonźa. Xalla nuź werhki ni liwunź atkiśtan liwrïtitćha. 18 Niźaśa Yöśki werh thapa anawalinakkiśtan liwriyakićha, neqhśtan werh nïź źkayi irpiś watha chhichku liwriyakićha. ¡Nïź thüki wiñaya alt'itax khila! Xalla nuźox khila. 19 Werhki Prisca, Áquila, niźaśa Onesíforo qhuy źoñinakaki tsänźkućha. 20 Niźaśa ni Erastuki Corinto wathkiś eklichićha, niźaśa ni Trófimuki ni Mileto wathkiś läkhichi ekchinćha. 21 Ans amki ima awti irantiźkan thonś pekalla. Amkin ti jilanakaź tsänźkićha Eubulo, Pudente, Lino, Claudia niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi jilanakami. 22 Xalla ni Jesucriśtu Tataki am animukiśx khila. Niźaśa nïź oqśñi quśki ućhumnakatanx khila. Xalla nuźox khila. 1 Werhtćha Pawlutki Yöś manta päyin źoñćha, niźaśa Jesucriśtuź kuchanźkita źoñćha, tshanti quśśiś khisqatśxapa, niźaśa Yöś qamañkiśtan oltim werara śiśqataxo, 2 niźaśa tsewkta yoqkin Yöśtan wiñaya qamś thewsqataxu. Yöśki ana toskara chiyasaćha, xalla nïki tsewkta yoqkin wiñaya qamśxapa taqu thächićha tuki qallantiś kiśtanpacha; 3 neqhśtan nïź pinsita pachśkiś pacha Yöśki ni qamśkiśtan qhanst'ichićha palxayta liwrïñi Yöś tawqkiśtan, ni liwrïñi taqu palxayaxu, werhćha kuchanźkititki. Xalla niźtikiśtan werhćha liwrïñi taqu palxayinki. 4 Tito jila, xaśiki werhki amkin ti kartal khjirźkućha weth mati kuntamćha, amki Yöśkin quś cheqpacha thächamćha, xaśiki pukultan ućhumki Yöśkin quśśiśćhumćha. Yöś Ephźtan niźaśa Jesucriśtu ućhum liwrïñiźtan amkiś yanapila, niźaśa amkiś oqźla, waliqax qamqatla. 5 Werhki am ni qhaśiź muyuntita Creta khita wathkiś ekchinla, ni Yöś kirïchi źoñinakźkiś tshanti śuma qamañanakchiś khisqataxu, niźaśa weriź kuchanźkitakama śapa wathkiś ni Yöś kirïchi jila kullakinaka irpiñi qamchi ephnaka thulźnaxu kuchanchinćha. 6 Niźaśa tshi Yöś kirïchi qamchi ephki śuma qamañchiś khiśtantaćha ana jëkhmi nïź ujmi thëźnasaćha, luku thiñi qamñi źoñi khiśtanćha, niźaśa nïź matinakami Yöśkin kirïchi kama khiśtanćha, niźaśa nïź matinakami śuma qamañchiś, ana ćhhul ujchiś khiśtanćha. 7 Niźaśa ni Yöś kirïchi jila kullakinaka irpiñiki śuma Yöś ćhhultaqi kuytiśtanćha, xalla nïki śuma qamañchiś khiśtanćha. Niźaśa ana perśun quś kama pekñi khiśtanćha, ana oralla źaxwñi quśśiś khiśtanćha, ana likhñi quśśiś khiśtanćha, ana qichasñi quśśiś khiśtanćha, ana añcha päś pekñi quśśiś khiśtampanćha. 8 Ćhhul thonśñinakźkiśimi śuma qhawśñi quśśiś khiśpanćha, niźaśa śumanakapan pekñi khiśtanćha, śuma quśśiś khiśtanćha, Yöś kuchanźkitakama qamñi khiśtanćha, perśun quś śuma iwxaśñi khiśtanćha, ćhhul uj päś khenami. 9 Cheqpacha Yöś tawqkiś thurt'ichi quśśiś khiśtanćha, niźaśa werar Yöś śuma kintu śuma palxayta źoñinakźkiś waytasaćha, niźaśa Yöś śuma kintu moq'u chïñinakami näśqatasaćha. 10 Creta khita yoqkin walxa ana śuma źoñinaka źelhćha, ana jiliri kaśñi, niźaśa ina taqunaka chïñinaka, Yöś kirïchi źoñinakźkiś q'otćha, ninakaki judiu źoñinakź usa xaru qamñitaćha ninakaki tshan ana śumaź qamatćha. 11 Ni ana śum źoñinakaki ana wali thaxinćha, ana ni źonakźkiś palxaysqata ninakaki qhuyapachaź muspayćha, xalla ninakź ana śuma chïñi ataki ch'ujtaychukaćha, ana niźta thaxnaxu, päś kanśxapaqaś nuź chiyatćha. 12 Tshi, Cret wathchiś Yöś kuchanźkita chïñi źoñi źelatćha, ni Cret źoñipacha khichićha: “Cret wathchiś źoñinakaki toskar źoñinakaćha ñexu, añcha lulhñi źoñinakaćha, xayranaka śaqaśśa.” 13 Xalla niźtikiśtan cheqpacha khichićha; śuma iwxt'ita khexo niźaśa śuma quś Yöśkiś thurt'axu, 14 niźaśa chïźinakićha judiu kintunaka ana nonźnaxu, yaqhap źoñinakaki werar Yöś śuma kintu anaź katoqś pekćha. 15 Xaqsiltat Yöś quśkama śuma qamćhaxa, xalla nïki ćhhulu päkanami Yöśkin quśśiśpanćha, ana śuma qamañchiśnakaki ana śumapanćha, niźaśa ninakź quśmi ninakź chïśmi ana śuma panćha. 16 Ninakaki khiñićha Yöś paxućha khikan, ultimkiśiki ana śuma qamñiź khen Yöś moq'u paniqaś qamćha. Yöśki ninakaź ana śuma qamñiźkhen anaź juśtaśśa, ninakaki Yöś kuchanźkita ana kaśñipanćha, niźaśa ninakaki ana ćhhulumi śuma päyi atasaćha. 1 Tito jila, amki śuma źkayi thaxinta xaru thaxnakićha. 2 Ni Yöś kirïchi qamchi ephnakaki śuma ewxaśñi quśśiś khiśtanćha, niźaśa rispitta qamañchiś śuma źkayi quśśiś khiśpanćha, oqśñi awantiñi quśśiś khiśtanćha. 3 Xalla niźta irata śaqaś khiśtanćha ni mänakaki, śuma qamañchiś khiśtanćha, ana anaśum kintumi xoxoñi khiśtanćha anaśa likhñi khiśtanćha. Niźaśa ni mätaqanakaki śumanaka thëśtanćha ni turtaqanakźkiś, 4 niźaśa ni turtaqanakźkiś perśun luktaqźkiś oqś thaxinśtanćha, niźaśa perśun matinakźkiśimi śuma munaśiś thaxinśtanćha, 5 mätaqanakaki śuma pinsamintuchiś khiśtanćha, źkayi quśśiś khiśtanćha qhuya śuma kuytiñi khiśtanćha, perśun luktaqź xaru khiśtanćha, niźaśa oqśñi quśśiś khiśtanćha anaź jëkhmi Yöś thaxinta tawq moq'u chiyasaćha. 6 Thö luktaqanakźkiś śaqaś chïźinakićha niźta śuma qamañchiś qamaxu, śuma quśśiś ana ćhhul uj päśxapa, 7 ampacha śuma qamś wakiśićha ćhhul khïkhiś nakkiśimi. Niźaśa amki thaxinkanaki śumapan thaxnakićha śuma quśtan, 8 xalla nuź amiź śuma thaxintikiśtan anaź jëkhmi amkiśiki chiyasaćha ujkiś thxotsamćha khikanaki, ni am moq'u chïñi źoñinakami aśakićha ućhumnakaxapa anaź ćhhulu chïmi atasaćha. 9 Amkiś kirïchi jilanakaki chïźinakićha ninakź tuyñuź kuchanźkita xaru khexo; śuma quśśiś anapan chhayñi quśśiś khiśtanćha. 10 Niźaśa anaćha thañi khiśtanki, werar źoñi khiśpanćha śuma kumliñi, thapa źoñź qamañkiś cherasaćha, ni thaxinta Yöś śuma kintu ućhum liwriñi añcha k'achha khikan chiyasaćha. 11 Yöśki thapa źoñinakźta Jesucriśtu kuchanźkichićha, nïki ti yoqkiś źelhñi źoñinaka liwriyakićha; 12 ni oqśñi quśśiś Yöśki ućhumnakakiś thaxźa ana śuma päśnaka ekaxo, ana wal quśkiśtan pektanaka thatźnaxu, śuma qamañchiś khexo ti yoqkiś źelhkanaki, Yöśkin perśun quś iwxaśpanćha ćhhulu uj päś khenami. 13 Xalla tuź qamkanaki nïź thonś thuñkiśiki kuntintuź khekićha añcha k'achha thewźnakićha Yöś kirïchi nakaki, ućhum liwrïñi Jesucriśtućha paqh Yöśki xalla nïki śuma paqh aśi thëźnakićha ti yoqkiś wilta thonkanaki. 14 Ni Jesucriśtuki ućhum layku tikhśićha thapa ana walinakźkiśtan liwrïśxapa, ućhum ujnakźkiśtan axwśapa cheqpacha Yöś watha khexo śuma quśśiś khiśtanćha. 15 Xalla ni thaxintanaka amki śaqaś thaxinśtanćha śumpacha chïźinkan, niźaśa tshi jiliriźtaqaś ujźnasaćha. Amiź thaxintaki anaź jëkhmi iñarasaćha. 1 Kirïchi źoñinakźkiś khuñsqatakićha ninakaki watha irpiñi niźaśa jilirinakami kaś wakiśićha ninakź mantukiś śuma qamś wakiśićha, niźaśa śuma iyawkhiñi ćhhulu päśxapami. 2 Anaź anawali jëkhźtanami chiyasaćha, niźaśa llanu śuma quśśiś khiśtanćha, thapa źoñinakźtan amu quś thëśtanćha. 3 Tuki ućhumki ana kirïchi źoñinakaśaqaśtaćha ana Yöśkin kaśñi sumsu quśśiśtaćha; niźaśa tshi qhutñi khïkhiñćhumtaćha xaqnuźt ućhum ana wal quś pekćhaxa xalla niźta. Ana wal quśśiś moq'uśkan qamiñćhumtaćha; neqhśtan ućhum ana wali ćhhaxwqataskan qamtikiśtan źoñinakaki ućhum iñarñitaćha. 4 Yöś ućhumnakakiś thëśićha śuma qamaña ućhum Liwrïñi Yöśki nïź śuma quśmi niźaśa nïź oqśñi quśmi thëśićha thapa źoñinakźta, 5 Yöśki ućhum liwrïchićha ana ućhumnak śuma pätikiśtanqaś, ućhumnak oqźku. Ućhumnak liwrïtaćha ana śum quś axwźintaćha Yöś Espíritu Santuźtan, Yöśki ućhum liwrïchićha wilta math qatchićha ew śuma qamaña thächićha. 6 Ućhum Liwrïñi Jesucriśtu Yöśki thapa ućhumnakakiś nïź Espíritu Santu ana miraña thächićha, 7 ućhumnak anaź tanś wakiśatćha Yöś Ephki ućhum qhawśićha, niźaśa ućhum kuytićha neqhśtan wiñayax źeti thewźa. 8 Cheqpacha weraraćha Yöśkiśtan thaxintaki, am chïźinalla śumpacha ni Yöś tawqkiś, Yöśkiś kirïchi nakaki śumapan quś thäxu. Ti thaxintaki añcha śuma panćha thapatiźta. 9 Ana mitiśa ni sumsu ch'äsñinakźkiś, ni tukita achchi ephnakź kintunaka nonśkiśtan saraqakićha, anaź ch'äras wakiśićha ni Moisés thaxintikiśtan, thapa ni ana wali parlitanakaki inaqaśśa niźaśa anaź wakiśićha. 10 Niźaśa xaqhsilta źoñit Yöś kirïchi jila kullakinaka t'aqaćhaxa, xalla ni źoñi qhawźnakićha neqhśtan chïźinakićha tshi piśk wiltami, amiź chïźinta anaź nonźnakiź nïki, ni Yöś kirïchi jila kullakinakźkiśtan chhatqattaź khekićha; 11 ana nonźtikiśtan amki śiśakićha ni źoñiki ana śum quśśiśpanćha, perśun ujnakźkiśtan ana wali kaśtiktaź khekićha. 12 Werhki amkin Artemas uśh Tíquico kuchanźkichinćha, amki wethkin uri thonś pekalla, werh chërñi Nicópolis wathkin źelaćha, awti pacha nikhu watś khichinćha. 13 Ni thurt'iźiñi Zenas, niźaśa Apolo, ni pukultan źoñinaka śumpacha kuchnakićha amki, ninakźta ana ninakź oqhś jikhśkiś ćhhulumi phaltiźinaxu. 14 Niźaśa ućhum jilanakaki śuma qamañchiś quś thäś wakiśićha, nuźuśaqaś yanapakićha ni t'aqhirinakźkiś, ninakź qamaña śumapan oqaxo. 15 Thapa wethtan chika qamñi źoñinakaki amkin tsänźkićha. Tsänźkućha ućhhun thapa quś kirïchi maśinakźkin. Yöś Ephki thapa anćhukakiś yanapila. Xalla nuźox khila. 1 Werhćha, Pawlutki Jesucriśtuźkin śirwiñiź khen karsilkiś chawkhtitćha, Filemón jila, amki Yöśkin śirwiñi maśimćha, niźaśa pekta jilamćha. Wethtan Timoteo jilźtan amkin ti kartal khjirźkućha. 2 Niźaśa am qhuykiś akhsñi, Criśtuźkin kirïchi źoñinakźkin. Niźaśa Apia kullakakin, ni Arquipu jilźkin, ućhum śuma lanqśñi maśićha. 3 Ućhum Yöś Ephźtan niźaśa ućhum Jesucriśtu Jilirźtan, anćhukakiś śumapan yanapila, niźaśa waliqax qamqatla. 4 Filemón werhki tirapan sparakiź khiwćha Yöśkin, śapa mayiśita am khuñśnućha. 5 Werhki kintu śiśśinćha, amki śuma munaśiñi quśśiś Jesucriśtu jiliriźkin, niźaśa kirïchi jilanaka thapa Yöś wathkiśtan. 6 Yöś Ephźkin mayućha am munaśiś quś, niźaśa śuma paxśxapa khesaćha ni munaśiś quś Criśtuźtan. 7 Filemón jila, amiź khen kirïchi jilanakź quśnakaki kuntintu khisqattaćha, werhki śaqaś kuntintu khissinćha, am śuma munaśiñi quśśiś khen. 8 Werhki Criśtuź illśta apuśtultćha, xalla niźtikiśtan werhki xaqnuźt am qamś wakiśićhaxa, xalla ni amkiś mantasaćha. 9 Amkiśtan ans rokt'asaćha Yöś thükiś, am śuma quś cherźku, werhki chawk źonallitćha, niźaśa Jesucriśtuźkin manta päñiźkhen carsilkiś chawkhta źelućha. 10 Werh rokt'asaćha ni Onésimo śuma tanźnalla, ti carsilkiś źelhkan, werhki nïźkiś Yöś śuma kintu palxaychinćha, neqhśtan Onesimuki Yöśkin kirïchiź khen weth Mati kunta khissićha. 11 Nïź tukiki Onesimuki ana wal qamañkiś luśhśitaćha, anśiki śuma qamañkiś luśhśićha, xaśiki nïki amtami wethtami walipanćha. 12 Xaśiki wilta amkin kuchanźkućha, niźaśa nïź irantiźkitan amki śuma tanźnakićha, xaqnuźt werh tanśñamtaźlaxa xalla nuź. 13 Teqhś wethtan chika eklićhax khiwćha, carsilkiś źelhkan am kuntikiśtan wethkiś śirwasaćha, werhki Yöś śuma kintu palxaytikiśtan ti carsilkiś źelućha. 14 Anal ćhhulumi päsaćha am watźinźku, ni rokt'aśta anax weth quśkama khila, am perśun quśkiśtan kuchanźkitaź nïl pekućha. 15 Tshi pachaki Onesimuki kunami amkiśtan saraqchitaźlani, amtan chika tshi kirïchi jilaźta watay wata tanźnalla. 16 Xaśiki anaćha mantapäñiź taqaśki, śuma q'ay jilaźtaqaśśa, q'ayachućha perśun qhuy xamilla kunta. 17 Niźaśa amki wethkiś śuma quśśiś jila, nuźuśaqaś am ni Onésimo śuma tanźnalla. 18 Tukiki Onesimuki amkiś ana wali pächitaźlan nïki, weril thepnaćha, niźaśa Onesimuki amkiś ćhhulu qaxa khenami, wethkiśtan mayakićha. 19 Werh pacha ti letranaka perśun qharźtan khjirźkućha, werhki thapal pakaćha. Werh am khuñs qatasaćha, weriź khen amki Yöśkin kirïchamćha. 20 Filemón jila am rokt'ućha, Yöśkin kirïchi jilaźta werh quśnalla, Criśtuźkin kirïchi jilaźta. 21 Werh khjirźkućha amkin, Yöś quśkama qamñamćha, weriź maytikiśtan tshantim päsaćha. 22 Niźaśa wethta tshi qhuya thakśinalla, anćhukaź mayiśiñiź khen Yöś noźnasaćha, Yöś munan anćhuk cherśñi thonasaćha. 23 Epafraski amkin tsänźkićha, nïki wëtan chika carsilkiś źelhćha, Jesucriśtuźkin śirwiñiź khen. 24 Marcuźtan, Aristarkuźtan, Demastan, niźaśa Lucastan, xalla ninakaki amkin śaqaś tsänźkićha, ninakaćha weth Yöśkin śirwiñi maśinakaki. 25 Ućhum Jesucriśtu jiliriki amkiś śumax yanapila. Xalla nuźox khila. 1 Tshi pacha Yöśki ućhumnaka achchi ephnakźkiś wakchiwilta palxayźkichićha, niźaśa Yöśkiśtan chïñi źoñinakźkiśtan thapa mankiśtan chïchïśaqaśśa. 2 Xaśiki ti thuñi źeranśkinaki nïź Machh atkiśtan ućhumnakakiś chïchićha, niźaśa nïźtanśaqaś ti źoñinaka pächićha neqhśtan thapa ni ćhhultaqkiśtan tuyñu uchchićha. 3 Xalla nïćha Yöśkiśtan chawkh aśśiś qhanñiki, niźaśa nïki ni Yöś irataćha, niźaśa nïki nïź chawkh tawq aśtan thapa ćhhultaqiź thurt'isqatćha. Xalla ni ućhumnaka ujkiśtan axwźku ni tsewkta yoqkin Yöś źewqhuttan julśićha, 4 niźaśa nïki ni anjilanakźkiśtan tshan cheqan khissićha, niźaśa Yöśki nïźkiś ninakźkiśtan tshant śuma thü thächićha. 5 Yöśki ana xaqhsilta anjilanakźkiśimi: “Weth Matimćha khichićha; töxiki werhćha am pächinki.” Ana xaqhsilta anjilźkiśtanami nuź chïchićha: “Werhki nïź Efesios khećha, nïki weth Matiź khekićha.” 6 Neqhśtan Yöśki nïź Machh ti yoqa kuchanźkikan, tuź khichićha: “Thappacha weth anjilanakaki nïźkiś amtila.” 7 Yöśki ni anjilanakźkiśtan, tuź khićha: “Weth anjilanakaki tshi thamiźtaqaśśa, weth manta päñinakami uj asñiźtaqaśśa.” 8 Ans nïź Machhśkiśtanaki, tuź khićha: “Yöśśa amki, am irpiś wathaki watay wataź thurakićha, ni am rewaraki werar juchjiptayśśa. 9 Niźaśa amki ni śumanaka pekchampanćha, ans ni ana śumanakaki ćhhaxwchamćha; xalla niźtikiśtan Yöśki am Yöś illśićha, niźaśa am kuntintu khisqatchićha ni am maśinakźkiśtan tshanti.” 10 Neqhśtan Yöśki wilta tuź khićha: “Yöśśa amki, amki qallantikiśtanpacha ti yoqa pächamćha, niźaśa ni tsewkta yoqaki am qharaź pätaćha. 11 Thappacha tinakakiź qatakićha ans amki tiram thurakićha; niźaśa thappacha tinakaki tshi śkitiźtaqaś sijsnakićha; 12 ¡niźaśa amki tshi śkitiźtaqaś piyźnakićha, niźaśa tshi śkiti turkiśla xalla niźtam turkśiśnakićha! Ans amki ampachamćha; niźaśa am źetiki anaź źernakićha.” 13 Yöśki anapan xaqhsilta anjilźkiśimi, tuź khichićha: “Amki weth źewqhuttan julźna, weriź ni amtan moq'uśñinaka am qhxoch qostan thekśkama.” 14 Thappacha ni anjilanakaki Yöś manta päñikamaćha, niźaśa ni liwrïñiź pata tanśñi źoñinaka yanapaxu kuchanźkitaćha. 1 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ni liwrïñi tawqiśtan nonźta katoqś añchaź wakiśićha, ućhumnak ana ni jikhśkiśtan saraqśxapaki. 2 Niźaśa ni anjilanakź atkiśtan chïta taqunakaki ew werarataćha, niźaśa thappacha uj päñi źoñinaka niźaśa ana kaśñi źoñinakami ninakźkiś wakiśiñi kaśtiku tanśićha. 3 Niźaśa ućhumnakki ni cheqan chawkh liwrïñikiśtan anaź juśhu päkiź nïki, ¿xaqhnuźupan ućhumnakki atipasaxo? Niźaśa tuki Yöś Tata pachaćha ti liwrïñi taqu maśinchiki, neqhśtan ti taqu nonśñi źoñinakaki ućhumnakakiś katoqsqatchićha. 4 Niźaśa Yöśpachaćha ninakź atkiśtan iśpantichuk chimpunakźtan niźaśa wakchi milajrunakźtan thëśiki, niźaśa ni Espíritu Santu nïź quś pektakama ućhumnakakiś thächićha. 5 Yöśki ana ni anjilanakź qharkiś ni uśhka thonñi yoqa uchchićha, ućhumnakki xalla tinakkiśtanź parlićha. 6 Ans ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “¿Ćhhulut ni źoñixo? Am nïźkiśtan khuñśxapaxo niźaśa am ni źoñź Mati thonśxapaxo. 7 Niźaśa amki ni anjilanakźkiśtan tshi qoluk upaqaś pächamćha, Ans amki nïźkiś chawkh aśśiś śuma źoñi khisqatchamćha; 8 Niźaśa amki thappacha nïź qhxoch qostan thekśamćha.” Xalla nuź thappacha ni ćhhultaqinaka nïź qhxoch qostan thekźku, Yöśki anapan ćhhulumi nïźkiś ana thekźku ekchićha. Ans ućhumnakki imaśipanź thappacha nïź qhxoch qostan cherćha. 9 Niźaśa Yöśki tshi upakama ni Jesusa ni anjilanakź qostuñ uchchićha, neqhśtan nïź t'aqhiśiźku tikhźtikiśtan muspa qhan aśtan pilluytaćha. Yöśki nïź oqśñi quśtan ni Jesusaź tikhźta thapa źoñinakźta añcha wali khisqatchićha. 10 Niźaśa thapa ćhhultaqinakaki Yöś pätakamaćha niźaśa nïźtaxapaź źelhćha, niźaśa thappacha nïź matinaka nïź irpiś wathkiś źelhñiź pekćha. Xalla nuź Jesusaź t'aqhiśitikiśtan Yöśki źkayi quśśiś khisqatchićha ti źoñinaka liwrïśxapaki. 11 Thappacha źoñinakaki tshi Ephchiśqaśśa: Yöś kirïchimi ana Yöś kirïchimi. Xalla neqhśtan ni Yöś Machhki jilanaka khiś anaź aśśa, 12 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Werhki weth jilanakźkiś am thül maśnaćha, niźaśa Yöś kirïchi jilanakź taypikiśtan iranakal itsnaćha.” 13 Neqhśtan tuź khichiśaqaśśa: “Werhki nïźkiśl tasnaćha.” Neqhśtan wilta khichiśaqaśśa: “Werhki teqhś, Yöś wethkiś thäta Yöś matinakźtan źelućha.” 14 Xalla nuź tshi qhuy źoñinakaki tshi xañchichiśśa niźaśa tshi lhokhchiśśa, niźtaśaqaś Jesusaki źoñź xañchichiśśa niźaśa lhokhchiśśa, xalla ni konśxapa aśśiś źoñi kanśxapaki, xalla ni źoñiki Saxraćha. 15 Xalla nuź tikhźku Jesusaki ni tikhśkiśtan eqhskan qamñi źoñinaka liwrïchićha. 16 Niźaśa Jesusaki ana ni anjilanaka yanapi thonchićha, ans ni Abrahamźkiśtan oqhñi źoñinaka yanapi thonchićha. 17 Xalla tixapa Jesusaki thapa ćhhultaqkiśtan nïź jilanakźtan irata khiśtanćha, xalla nuź thapa quś Yöś manta päśkiś irpiñi khiśxapaki, xalla nuź Yöśki ni ujnakźkiśtan pertunś pekćha. 18 Niźaśa ni Jesusapachaćha Saxraź llaki thäta t'aqhiśichiki, xaśiki ni Jesusaki llaki thäta źoñinakźkiś yanapasaćha. 1 Anćhukki Yöś kirïchi źkayi wathchiś jilanakćhukćha, xalla niźtikiśtan Yöśki nïźtaxapa anćhuk qhawśićha, niźaśa anćhukki Jesucriśtu Apuśtulaźtaqaś niźaśa ni timlu chawkh jiliri irpiñiźtaqaś paxakićha, xalla nïź khen ućhumnakki thapa quśśiśśa. 2 Xalla ni Jesusaki Yöśkin thapa quśtanpanćha, niźtaśaqaś Moisesmi ni Yöś kirïchi jilanakźtan thapa quśtan Yöś manta pächićha. 3 Ans ni Jesusaćha ni Moiseskiśtan tshan śuma źoñi khitaki, xalla niźtaśaqaś tshi qhuya qhuyñi źoñiki nïź qhuy źoñinakźkiś śuma źoñi khitaćha. 4 Niźaśa thapa qhuyaki tshi źoñiź qhuytapan khiśtanćha; ans Yöśśa thapa ti źelhñinaka pächiki. 5 Xalla nuź Moiseski Yöś manta päñiźta thapa ni Yöś kirïchi jilanakźkiśtan thapa quśśiśtaćha, niźaśa nïź lanqśki ni Yöś chïtakama maśinśtaćha. 6 Ans Criśtuki tshi Matiźta Yöś qhuykiś thapa quśśiśtapantaćha, xalla ni qhuyaki ućhumnakćha, niźaśa ućhumnakki thurt'ichipanź ni źeranśkama khekiź nïki, ni uśhka thonñi irpiś wathkiś chipźnakićha. 7 Xalla niźtikiśtan ni Espíritu Santuki ni Yöś śuma kintu khjirtikiś, tuź khićha: “Anćhukki töx thuñiź ni Yöś chïźkita nonźnakiź nïki, 8 anćhukki anaź choxru quśśiś khisna ni kephsi źoñinakaźta, ni źoñinakaki ch'eqti yoqkin Yöś yanśićha. 9 Xalla nikhu ni anćhuka achchi ephnakaki werh ujkiś thxotś pekchićha, ninakaki weriź pätanaka paqhpikqhalu wata cherchićha. 10 Xalla niźtikiśtan werhki ni źoñinakźxapa źaxwchinćha, neqhśtan ninakźkiś khichinćha: ‘Anćhukki quśqatchipanź oqhlayćha, niźaśa anćhukki anapan weth jikhś paxś pekchinćhukćha.’ 11 Xalla niźtikiśtan werhki źaxwźku thurt'ichinćha, xalla ni źoñinakaki ni weth jejś thuñkiś anaź luśhakićha.” 12 Jilanaka, anax xaqhsiltami anćhukakiśtan ana kirïñi ñexw quśśiś khila, ni źethñi Yöśkiśtan saraqśxapaki. 13 Ans anćhukki śapuru porapatź p'eqintayasa ti ućhum qamś thuñkama, niźaśa anćhukakiśtan anax xaqhsiltami ujkiś thxotźta khila, neqhśtan choxru quśśiś khiśxapaki. 14 Niźaśa ućhumnakki Criśtuźtan chika khistaćha, neqhśtan ućhumqaź ni ućhumnakaź qallantita thapa quś ti pacha źerañikama thurt'ichi quśśiśpanź khila. 15 Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki tuź khićha: “Anćhukki töx thuñiź ni Yöś chïźkita nonźnakiź nïki, anćhukki anaź choxru quśśiś khisna ni kephsi źoñinakaźta.” 16 ¿Xaqhsilta źoñinakat ni Yöś śuma kintu nonźku kephsixo? Moisesaź ni Egiptu yoqkiśtan thappacha jeskita źoñinakaćha. 17 ¿Niźaśa Yöśki jëkhnakźxapa paqhpikqhalu wata źaxwchitaxo? Xalla ni uj päñinakźtan, neqhśtan ninakaki ni ch'eqti yoqkin tikhśićha. 18 ¿Yöśki jëkhnakźkiś thurt'iś tawqźtan chïchita ana nïź jejś thuñkiś luśhakiź khikanxo? Xalla ni ana kaśñi źoñinakźta. 19 Cheqpacha ni źoñinakaki ana kirïtikiśtan, ni Canaán yoqa ana luśhi atchićha. 1 Ućhumnakki ni Yöś jejś thuñkiś taqu onźtichiś khikanaki tuytaź wakiśićha, anax anćhukakiśtan xaqhsiltami ana atla. 2 Niźaśa ućhumnakćha ni Yöś śuma taqu tanśñiki ni źoñinaka irataki; ans ni źoñinakźtaki anapan nonśxapami wakiśsqatchićha, ni źoñinakaki ana thapa quśśiśtaćha, ni Yöś śuma kintu nonśñi źoñinakźkiśtanaki. 3 Ans ućhumnak Yöś kirïchinaka ni Yöś jejś thuñkiś luśhakićha; xalla tïźkiśtan Yöśki, tuź khichićha: “Xalla niźtikiśtan werhki źaxwchi thurt'ichinćha, ni ujchiśnakaki ni weth jejś thuñkiś anaź luśhakićha.” Ans Yöśki ti yoqa thulźtikiśtanpacha nïź lanqś źerźtqalćha; 4 Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki ni towqu khiñi thuñkiśtan, tuź khićha: “Yöśki thappacha lanqźku towqu khiñi thuñkiś jejśićha.” 5 Neqhśtan ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź śaqaś khićha: “Ni ujchiś źoñinakaki ni weth jejś thuñkiśiki anaź luśhakićha.” 6 Ans yaqhapanakaki iyapanź ni jejś thuñkiś luśh phalhtićha, xalla ni Yöś śuma kintu tuki tanśinakaki ana kaśśićha, neqhśtan ninakaki ana luśhśićha. 7 Xalla niźtikiśtan Yöśki wilta tshi thuñi thäźkichićha, xalla nïki ew “töxta thuñićha”, xalla nïki Davidź atkiśtan ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khjirtaćha: “Anćhukki töx thuñiź ni Yöś chïźkita nonźnakiź nïki, anćhukki anaź choxru quśśiś khisna.” 8 Niźaśa Josueki ni Israel źoñinakźkiś jejś thuñiź thätasaź nïki, Yöś anaź yaqha jejś thuñkiśtan chïtasaćha. 9 Xalla niźtikiśtan ni Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanakźtaki tshi jejś thuñiź źelhćha. 10 Xalla ni Yöś jejś thuñkiś luśhñi źoñiki, nïź lanqśkiśtanź jejźa, xalla nuź Yöśki lanqźku jejśiśaqaśśa. 11 Niźaśa ućhumnakki ni jejś thuñkiś luśhxapaki walxa lanqśtanćha, ana xaqhsilta źoñimi ni ana Yöś kirïchi źoñinaka irata khexu. 12 Xalla ni Yöś śuma kintu źetchiśśa niźaśa aśśiśśa. Xalla nïki ćhhuluź chëchi porapqhuttan archiś paqh kuchillźkiśtan tshan arićha, xalla ni ariki źoñź qosta quś niźaśa nïź animumiź larźa, niźaśa tshi źoñź tsjij śalśñimi niźaśa tsjij parpami, niźaśa ni ariki źoñź quśkiś pinsitanakamiź phalźa. 13 Niźaśa ni Yöś pätanakaki anapanź nïź tukkiśtan śhoxźnasaćha; thappacha ti ćhhultaqinakaki ni ućhum qhanakama maś Yöś źhukkiś qhanapacha chertaqaśśa. 14 Jesusa Yöś Matiki ućhumnaka timlu chawkh jilirićha, xalla ni Jesusaki ni tsewkta yoqkin luśhśićha. Xalla niźtikiśtan ućhumnakki thapa quśtan khiśtanćha. 15 Xalla ni ućhum timlu chawkh jiliriki ućhumnakaź upa quśśiś khen quśkasaćha, xalla nïki niźtaśaqaś uj thxotuntataćha ana ujchiś khenpacha. 16 Niźaśa ućhumnakki ni ućhumnaka Yöś śuma irpiśkiś thapa quśtanź makhatila, xalla ni ućhumnak oqźnaxu, niźaśa ućhumnakakiś phaltiźinanx yanapźkila. 1 Thapa ni timlu chawkh jilirinaka irpiñiki ni źoñinakźkiśtan illśtaćha, Yöś tukkiś ni źoñinakźkiśtan phalt'iźinaxu niźaśa ujnakkiśtan wilananaka thänaxu. 2 Niźaśa ni timlu chawkh jiliriki ni źoñinakźtan chika ujź attaśaqaśtaćha, niźaśa ni uj päñi ina quśśiś źoñinaka oqźnasaya; 3 niźaśa nïź upa quśśiś khen, nïź ujkiśtan wilananaka thxotśtanćha niźaśa ni wath źoñinakź ujnakkiśtanami. 4 Anaź jëkhmi perśunpacha ti jiliri luśh pekasaćha, ans Yöś ni qhawźa niźaśa śuma źoñićha khićha, xalla niźtaśaqaś Yöśki ni Aarón illśićha. 5 Xalla niźtaśaqaś Criśtuki ana perśunpacha ni timlu chawkh jiliri irpiñi khissićha, ans Yöśśa ni śuma źoñi khisqatchiki, niźaśa nïpachaź tuź khichiki: “Amki weth Matimćha, töx thuñi werh am pächinćha.” 6 Neqhśtan ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź śaqaś khićha: “Amki watay wata thurñi timlu chawkh jilirimpanćha, xalla ni Melquisedec irata.” 7 Ni Criśtuki ti yoqkiś qamkan kalaru xorźtan niźaśa muspa qaxźtan Yöśkin mayiśichićha niźaśa rokt'ichićha, ni Yöśki ni tikhśikiśtan liwrïś aśśiśtaćha; neqhśtan nïź kaśñiź khen Yöśki ni nonśićha. 8 Niźaśa Criśtuki Mati khikanpacha, ti yoqkiś t'aqhiśiźku ni kaś katoqchićha; 9 xalla nuź śumanaka päźku, nïki ni kaśñinaka watay watxapa liwrïñi khissićha, 10 xalla neqhśtan Yöśki ni timlu chawkh jilirinaka irpiñi uchchićha ni Melquisedec irata. 11 Wethnakaltaki ti ćhhultaqkiśtan wakchiź chïś źelhćha, ans anćhukki ana uri katoqinćhukćha neqhśtan ch'amaćha ti ćhhultaqkiśtan näsqatśki. 12 Niźaśa anćhukki aźqaź ti taqunaka nonźa niźaśa anśkamaki thaxiñi khiśtantaćha; ans anćhukki ni Yöś ćhhultaqkiśtan phaśil näśuk taqunakźtan wiltaź thaxiñi pekćha. Niźaśa anćhukki ni śuma ćhheri khiśpacha upa quśśiś khissinćhukćha, niźaśa anćhukki ni lichi likhśtanćha. 13 Niźaśa ni lichi likhñinakaki tshi piś ichñi wawaźtaqaśśa, ninakaki ni werar juchjiptayś anaź atasaćha. 14 Xalla ni śuma ćhheriki chawk źoñinakźtaćha, ninakaki juchjiptayi śiśśa, niźaśa ninakaki ni śumanaka niźaśa ana śumanaka phalśñipanź śiśśa. 1 Xalla nuź ućhumnakki chawk źoñi khiśkama tiraź tukqhutñi oqhla, xalla ni Criśtuźkiśtan thaxinś qallantitanaka tshi qhutñiź ekla. Niźaśa ućhumnakki anaź wilta ni watchi ćhhultaqinakkiś cherźla, xalla ni uj päś ćhhultaqinakaki tikhśkinź chhichcha. Niźaśa ućhumnakki Yöśkin taspanź śiśśa, 2 niźaśa ni wawtiskiśtan thaxinśnakami, niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakźkiś qharźtan lanśmi, niźaśa ni tikhśikiśtan jakatatśmi, niźaśa ni watay wata thurñi t'aqhiśiśkiśtanami. 3 Ućhumnakki Yöś munakiź nïki tinakaź päkićha. 4 Xalla ni tshïmpuchu ni Yöś śuma kintu tanśiki tshi qhanaźtaqaś, niźaśa ninakaki Yöś onanchiźkita tanśiśaqaśśa, neqhśtan ninakaki ni Espíritu Santuchiś khissićha, 5 xalla nuź ninakaki ni Yöś śuma kintu añcha juśtaśśićha niźaśa ni uśhka thonñi yoqź aśimi, 6 niźaśa ninakaź ujkiś thxotsnasaź nïki, anaź wilta Yöśkin qhutsqati atchuka khesaćha, ans ninakpachaź ni Yöś Mati wilta kuruśhkiś ch'awkćha, niźaśa thapa źoñinakź aśiź päćha. 7 Niźaśa ninakaki tshi chijñi qhaś likhśñi yoqaźtaqaśśa: Niźaśa ni śuma lanqśñi źoñinakaki śuma ćhheriź poqqatćha niźaśa Yöś onantaź tanźa; 8 ans ni yoqaki ch'api niźaśa ch'ap qalunakź poqasaź nïki, anaź ćhhulxapami wakiśasaćha; xalla ninakaki Yöś źaxwkiś thonćha, neqhśtan źerañikinaki ujźtaź khekićha. 9 Jilanaka ućhumnakki qhaźta niźta chïkumi, anćhukki ni tuki chïtikinpanź źelhćha, xalla nïki tuź khićha, anćhukki ni liwrïñi jikhśkiś qamćha. 10 Xalla ni Yöśki źkayi quśśiśpanćha, niźaśa ni anćhukaź pätanakkiśtan anaź thatźnasaćha, ni źkayi quśśiś Yöś kirïchi jilanaka oqźtikiśtanami, niźaśa anćhukki tirapanź ni päćha. 11 Ans werhnakki śapamayni anćhuk niźta quśśiśpan ni źerañikin irantiñil pekućha, xalla nuź anćhukki ni watay wata źethś tanźnaki. 12 Niźaśa werhnakki anćhuk anal xayra khisñi pekućha, ans ni thapa quśtan Yöś śuma kintu onźta pata tanśñi xalla niźta irataź yateqaśa. 13 Xalla ni Yöś Abrahamźkiś taqu onźkanaki perśun achkiśtan thurt'ichićha, niźaśa nïźkiśtan tshan jiliri thurt'iśxapa anaź źelatćha; 14 neqhśtan tuź khichićha: “Werhki amkiś muspal thäźkaź nïki, ni amkiśtan oqhñi źoñinaka tamal khisqataćha.” 15 Niźaśa Abrahamki paśinśiźtan thewśićha, neqhśtan Yöś nïźkiś taqu onźta tanśićha. 16 Niźaśa źoñinakat tshi tawqźtan thurt'ićhax nïki, ninakaki ninakźkiśtan tshan chawkh jilirź thükiś thurt'ićha; xalla nuź thurt'ićhax nïki anaź iya ni ćhhultaqkiśtan chiyaski źelasaćha. 17 Niźaśa Yöśki qhanapacha nïź pata tanśñi źoñinakźkiś nïź taqu onźta thëś pekchićha, niźaśa Yöśki ni taqu onźtikiśtan anapan kephs pekchićha. Xalla niźtikiśtan Yöśki nïź thurt'ita taqu kumliś pekchipanćha. 18 Xalla ti piśk ćhhultaqkiśtanaki Yöśki anaź toskara chiyasaćha niźaśa anapanź kephsnasaćha, ućhumnakki Yöś śhoxta khiś pekñinakaki tshi śuma quśhñi tanźtaćha, niźaśa ućhumnakki nïź taqu onźtikiś tastaćha. 19 Xalla ti taqu onźtaki ućhumnaka quś thurt'ichiź qamqatćha, tshi walsa thurt'isqatñi jiruźtaqaś. Xalla nïki ni timlu śkitimiź phetźa, 20 Niźaśa Jesusaki ućhumnakalayku śuma jikhś khetśinśxapa thonchićha, xalla nïki watay wata thurñi timlu chawkh jiliri irpiñiźtaqaś khekićha ni Melquisedec irata. 1 Ti Melquisedecki Salem wathź reytaćha, niźaśa ni tsewkta Yöś timlu chawkh jiliriśaqaśtaćha. Neqhśtan ni Abrahamź ni reynakź śultatunaka atipźku kuttiźkitan, Melquisedecki Abraham śali ulanchićha neqhśtan Yöś nïźkiś yanapila khichićha; 2 neqhśtan Abrahamki ni Melquisedecźkiś ni kira śalźku thappacha kantanakkiśtan qhalukhiñikiś t'aqźinchićha. Xalla ni Melquisedec thüki, tuź khićha “śuma juchjiptayñi reyćha”, neqhśtan nïki Salem reyśaqaśtaćha, xalla nïki tuź khićha “śuma qamañchiś rey.” 3 Xalla ni Melquisedecź mä ephki anapantaź śiśśuka niźaśa nïź achchi ephnakami; niźaśa nïź mathta thuñkiśtanami anapantaź śiśśuka niźaśa ana nïź tikhźta thuñimi; xalla niźtaśaqaś ni Yöś Machhki watay wata timlu chawkh jilirićha. 4 Ni Melquisedec cheqan źoñi khitataćha anćhukki nïź cherźna, niźaśa ućhum achchi eph Abrahampachaź ni reynakź śultatźtan kira śalźku kanta ćhhultaqinakkiśtan qhalukhiñikiś thächiki. 5 Xalla ni Moisés lïkiśiki ni timlu jilirinakaki Leví t'aqkiśtan oqhñinakaćha, xalla ti jilirinakaki ni wathźkiśtan qhalukhiñikiś thapa ćhhultaqkiśtan mayś wakiśićha, ni źoñinakaki ninakź qhuy źoñinakaćha niźaśa Abrahamźkiśtan oqhñinakaćha ninaka irata. 6 Niźaśa Melquisedecki anataćha ni Leví t'aqkiśtan oqhñi, xalla ti jiliriki ni Abrahamź qhalukhiñikiś ćhhultaqinaka thäta tanśićha, xalla nuź Melquisedecki Abrahamźkiś Yöś yanapila khichićha; 7 niźaśa anaź jëkhmi anaź khesaćha, ni upañaźtaki nïź jilaź yanapila khitapanćha. 8 Xalla ti qamañkiśiki ni qhalukhiñikiś ćhhultaqkiśtan mayñi źoñinakaki tikhśñikamaćha; ans ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki tuź khićha, ni Melquisedec tira źethñi źoñźkiśtanźtaqaś chïćha. 9 Xalla tuź śaqaś chïchuka khesaćha, xalla ni Leví t'aqkiśtan oqhñi timlu jilirinakaki, anśiki ni qhalukhiñikiś ćhhultaqinakkiśtanź mayćha, ninakaki niźtaśaqaś ni Melquisedecźkiś qhalukhiñi ćhhultaqinakkiśtan pakchiśaqaśśa, xalla ni Abraham nïźkiś paktikiśtan. 10 Xalla tïki tuźutaćha, ni Melquisedec Abraham śali ulantan ni Abrahamki nïź xañchikiś nïźkiśtan oqhñinaka chhichatćha, xalla ninakaki ni oraki ima mathtataćha. 11 Xalla ni Israel wathaki ni Leviki timlu jilirinakźkiśtan lï tanśićha. Xalla ni timlu jilirinakaki ni źoñinaka źkayi quśśiś khisqati attasaź nïki, anaź yaqha timlu jiliri thonñi wakiśtasaćha, ana ni Aarón t'aqkiśtan oqhñi ans Melquisedecźkiśtan oqhñi. 12 Xalla ni timlu jiliri kampiyakiź nïki, ni lïśaqaś kampiyśtanćha; 13 Xalla ni ućhum Yöś Tatźkiśtanaki ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khićha: Ni Jesusaki anataćha ni Aaronź t'aqkiśtan oqhñiki, ans Judá t'aqkiśtan oqhñitaćha, ni Judá t'aqkiśtanaki anapan timlu jiliri ulanśtanćha, niźaśa anapanź neqhśtan ulanchićha. 14 Niźaśa ućhumnakki śumaź śiśśa ućhumnaka Jesús Tataki ni Judá t'aqkiśtan thonchićha, niźaśa Moisesaki ti t'aqkiśtan anapan ni timlu jilirinakźkiśtan chïkanaki chïchićha. 15 Niźaśa xalla tïki tshant qhanaćha ni ew timlu jiliri thonchiźlax nïki, ni Melquisedec irataćha, 16 xalla ti timlu jiliriki anataćha ni źoñiź amtita lï patxparu, ans tshi ana aqchuk aśśiś źetkiśtan thonatćha. 17 Yöśki xalla nïźkiśtan tuź khichićha: “Amki watay wata thurñi timlu chawkh jilirimćha, xalla ni Melquisedec irata.” 18 Xalla ni tukita irpiś lïki ana wakiśiñi niźaśa upa aśśiś khen t'oqhźtaćha, 19 niźaśa ni Moisés lïki anapan źkayi quśśiś khisqatchićha, neqhśtan ućhumtaki ni lïkiśtan khen tshan khjusa lïchiśćhumćha, xalla nïźtan ućhumnakki Yöśkin makhatićha. 20 Yöśki tshi tawqźtan ti thurt'ichićha. Ni yaqhap timlu jilirinakaki anataćha tshi tawqźtan thurt'itaki, 21 ans ni Jesús Tatźkiśtanaki tshi thurt'iś taqu źelhchićha, xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Ni Yöś Tataki tshi tawqźtan thurt'ichićha, ni thurt'itikiśtan anapanź kephsnakićha: ‘Amki watay wata thurñi timlu chawkh jilirimćha.’ ” 22 Xalla niźtikiśtan Jesusaki, ni tukita tawqkiśtan tshan khjusaź palt'iźinćha. 23 Niźaśa ni tukita timlu jilirinakaki tamataćha, neqhśtan ninakź tira źetawk khen ni tikhś ninaka aqatćha; 24 ans ni Jesusaki ana tikhśićha, niźaśa nïź timlu jilir lanqśki anapanź jëkh źoñźkinami thatźnakićha. 25 Xalla niźtikiśtan Jesusaki nïź qharkiśtan ni Yöśkin makhatñi źoñinaka watay watxapaź liwriyasaćha, xalla nïki ti źoñinakźkiśtan Yöśkin watay wata qamśxapa palt'iźiñićha. 26 Xalla nuź ni Jesusaki ućhumnakaź pektaćha timlu chawkh jiliri irpiñićha. Xalla nïki źkayi quśśiś, ana ujchiś, niźaśa ana khjuchiraraćha, niźaśa nïki ni uj päñi źoñinakźkiśtan t'aqsićha, niźaśa nïki ti tsewkta laram pachkiśtan tshan tsewkta yoqkin uchśtaćha. 27 Niźaśa nïki anaćha ni yaqha timlu jilirinaka irata, ni jilirinakaki uywanaka konñitaćha niźaśa śapuru wilana thxotqatñitaćha, tuki perśun ujnakkiśtan thxotñitaćha, neqhśtan wath źoñinakź ujkiśtan thxotñitaćha. Ans Jesusaki perśunpacha tshi wiltaqaś niźaśa watay watxapa wilana thxotsićha. 28 Niźaśa ni Moisés lïki ni ujchiś źoñinaka ni timlu chawkh jilirinaka irpiñi uchcha; ans ni Yöś tshi taqu thurt'itaki ni lï xarutaćha, niźaśa Yöśki nïź Machh timlu jiliri uchchićha, xalla ni jiliriki watay watxapa źkayi quśśiś uchśtaćha. 1 Ućhumnakataki tshi cheqan timlu chawkh jiliriź źelhćha, xalla ni jiliriki ni tsewkta yoqkin julśićha, xalla ni Yöś irpiś julś źewqhuttan, 2 niźaśa nïki tshi timlu chawkh jiliriźtaqaś irpićha ni werar Yöś tawqkiś, xalla nïki Yöś pätaćha anaćha źoñiź pätaki. 3 Thapa timlu chawkh jilirinakaki wilana niźaśa ofrendanaka thäñixapa uchśtaćha, xalla niźtikiśtan Jesucriśtuki ućhumnakkiśtan Yöśkin thäśnasaćha. 4 Niźaśa nïki ti yoqkiś khitasaź nïki, anapan timlu jilirimi khitasaćha, xalla ti yoqkiśiki ni Moisés lïxaru wilananaka thäñi źelhćha. 5 Xalla ti timlu jilirinakaki ni tsewkta yoq ćhhultaqinakź śiwśllaqaś thäćha, xalla nuź ni Moisesaź ni Yöś timlu qhuyawk khen Yöśki nïźkiś tuź khichićha: “Amki weriź ni chawkh kurkiś thëźta Yöś timlu iratam päkićha.” 6 Ans ućhum timlu chawkh jiliri irpiñiki, tshan khjusa irpiś tanśićha ni Yöś śuma kintu onźta patxparu. 7 Xalla ni tukita lïki ch'uwaź khitasaź nïki, anaź wilta palt'iś wakiśtasaćha. 8 Yöśki ni źoñinaka ana khjusa naychićha, neqhśtan tuź khichićha: “Yöś Tataki tuź khićha: Ni thonñi thuñkiś werhki ni Israel źoñinakźtan niźaśa Judá źoñinakźtan uśhkal palt'aćha. 9 Xalla ti palt'itaki anaź ni anćhuka achchi ephnakźtan palt'ita irata khekićha, weriź ni Egiptu yoqkiśtan anćhuk jeskitanaki; anćhukki ni wethtan palt'ita ana kumlichinćhukćha, xalla neqhśtan werhki anćhuk ekchinćha, Yöś Tataki nuź khićha. 10 Werhki ni Israel źoñinakźtan palt'aćha, neqhśtan tshi qhaź thuñkiśtanaki weth lï ninakź achkiś makhźinaćha, xalla nuź khićha Yöś tataki, niźaśa ninakź quśkiśl khjiraćha. Werhki ninakź Yöśl khećha niźaśa ninakaki weth wathaź khekićha. 11 Neqhśtan anaź jëkhmi nïź źoñ maśi thaxnakićha, niźaśa anaź jëkhmi nïź jilźkiśimi, tuź khekićha: Yöś Tatam paxqaya khikan; ans thapa źoñinakź werh paxakićha, ni źoñinakźkiśtan okhala khiñimi chawk źoñi khiñimiź werh paxakićha. 12 Weril ninakź uj pätanaka pertunaćha niźaśa ninakź ujnakkiśtan anal iya khuñśnaćha.” 13 Yöś ni ew palt'itikiśtan parlićhax nïki, ni tukita palt'itaki chawkchićha khićha; xalla ni chawkchi khitaki wax qatśmayaćha. 1 Xalla ni tuki palt'ita lïki miśha päś usanakchiśtaćha ti yoq timlunakkiśqaś. 2 Xalla ni Yöś timluki tukitanpacha nuź thulźtapantaćha, xalla nïki źkayi khita yoqataćha niźaśa ni timlukiśiki sira thëś niźaśa Yöśta khita t'antanaka tshi miśkiś źelhñitaćha. 3 Xalla ni timluź qhullta qhuy qhulltanaki ch'uwa khita yoqa źelatćha; 4 Xalla neqhśiki ni iñśinśunaka t'as qor altara źelatćha, niźaśa tshi palt'ita arka qorźtankama thxalźta. Xalla ni arkiź qhulltanaki tshi qor ochhś maná śhipi źelatćha, niźaśa neqhśiki Aaronź aths ch'oxchi źelatćha, niźaśa ni maśukiś palt'ita khjirta źelatćha. 5 Xalla ni arkiź juntuñaki piśk anjilanaka irata päta źelatćha, xalla ninakaki Yöś irataź thëźnatćha, xalla ninakaki ninakź qharźtan ni arkiź phukś śhoxźnatćha. Anśiki ti ćhhultaqkiśtan anaź qhanakama chïchichukaki. 6 Xalla nuź thakśtaź khen, ni timlu jilirinakaki ni timluź śawntan qhuykama wakchi wilta luśh luśhñitaćha xalla ni miśha päś ćhhultaqkiśtan. 7 Xalla ni qhullta qhuykinaki ni timlu chawkh jiliri irpiñiqaśtaź watkiś tshi wilta alaxaqaś luśhñiki; xalla nuź luśhkanaki uywi lhokhnakchiśpan luśhtantaćha nïź perśun ujnakkiśtan niźaśa wathaź ana näśku uj pätanakkiśtanami. 8 Xalla tiźtanaki ni Espíritu Santuki ućhumnakakiś näsqatćha, xalla ni timluź śawntan qhuyaki tirapan źelatćha, ans ni timluź qhullta qhuy ch'uw yoqa oqhś jikhśki anataćha khetźinta. 9 Thappacha tinakaki ti anśta źoñinakźkiś thëźa, niźaśa Yöśkin thxotta wilananaka ofrendanaka anaź xalla nuź päñi źoñinakź quś źkayi khisqatasaćha. 10 Xalla nïki ni lulinakkiśtan niźaśa likinakkiśtan niźaśa źkayi khis amtiś nakkiśtanqaśtaćha niźaśa nïki śawnta usanakaqaśtaćha, xalla tinakaki Yöś ni ćhhultaqkiśtan kampiśkamaqaś aśśiśtaćha. 11 Neqhśtan Criśtuki thonchićha xaśiki nïćha timlu chawkh jiliri irpiñiki, niźaśa ni uśhka thonñi źelinśnakkiśtanami. Niźaśa Jesusaki tshan paqhi niźaśa tshan źkayi timlućha, ans nïki anaź ti źoñinakaź pätaki; niźaśa nïki anaćha ti yoq źoñi. 12 Niźaśa ni Criśtuki anaćha uywanakź lhokh thäśxapa ni ch'uwa yoqkiś luśhśiki, ans nïź perśun lhokh thäśxapa luśhśićha; niźaśa tshi wilta alaxaqaś watay watxapa luśhśićha, neqhśtan ućhumnakalta watay wata liwrïś kananchićha. 13 Niźaśa ni turunakź lhokh niźaśa chiwunakź lhokhmi niźaśa ni altarkiś ujta wak qhupnakami, xalla tinakaki ni ujchiś źoñinakźkiś loqtataćha, xalla nïki źoñź xañchi śawntanqaś źkayi khisqatś aśśiśtaćha. 14 Xalla tïki nuźupantaźlax nïki, ¡Criśtuź lhokhki tshanti aśśiś khekićha! Xalla ni watay wata thurñi Espirituźtan, niźaśa Criśtuki perśunpacha Yöśkin tshi ana ujchiś wilanaźtaqaś thäś pekchićha, niźaśa nïź lhokhki ni ućhumnaka tikhśñikin chhichñi uj pätanakkiśtan axunchićha, xalla nuź ućhumnakki ni źethñi Yöś manta päxu. 15 Xalla niźtikiśtan Jesucriśtuki ni uśhka palt'itikiśtan palt'iźiñićha niźaśa ni ew tawqkiśtanami, niźaśa nïki tikhźku tuki ućhumnakaź lï xaru qamta ujnakkiśtan liwrïchićha, xalla ni Yöś qhawźtanakaki nïź taqu onźta watay wata thurñi pataź tanźnakićha. 16 Xalla ti uśhka palt'itaki tshi ew taqu ektaźtaqaśśa, xalla ni khjirtikiśiki jëkhnakźkiś tikhźku ekaćhaxa xalla ni qhanaź khićha. 17 Niźaśa tshi khjirta taqu ektaki ni źoñiź źetanaki anaź wakiśićha, ans ni źoñiź tikhźtan wakiśasaćha. 18 Xalla neqhśtan ni tuki palt'itaki uywiź lhokhźtan thawqźku thulźtaćha. 19 Neqhśtan Moisesaki thapa ni lïkiś kumliśnaka ni wathźkiś maśinchićha; neqhśtan Moisesaki chupik choma niźaśa tshi hisopo khita muntiź piś itsa tanśićha, xalla ni wak lhokhkiś niźaśa chiwu lhokhkiś qhaśtan t'axźku t'awśićha, neqhśtan ni lï khjirta liwru niźaśa thappacha ni wath źoñinakźkiś loqchićha. 20 Neqhśtan ninakźkiś khichićha: “Xalla ti lhokhćha Yöśtan anćhukatan palt'itaki.” 21 Niźaśa Moisesaki ni timlu ch'uwa qhuya loqchiśaqaśśa, niźaśa thappacha ni miśha päśkiś xöxöś ćhhultaqinakami sucarpaychićha. 22 Xalla ni lïpatxparuki xos thappacha ni ćhhultaqinaka ch'uwa khisqatśtantaćha; niźaśa anaź lhokh thawqwasaź nïki, anaź ujnakaki pertunta khesaćha. 23 Xalla niźtikiśtan ni uywi wilana thxotśpanź wakiśatćha, xalla ni timlukiś ch'uw qhuya źelhñi źkayinsqatśxapaki, xalla tïki ni tsewkta yoq päyi irataćha. 24 Niźaśa Criśtuki ni źoñinakaź päta ch'uw timlukiś anapan luśhśićha, xalla ni timluki ni werar ch'uw timlu irataqaśtaćha, ans ni Jesucriśtuki ni tsewkta yoqkinpan luśhśićha, niźaśa anśiki Yöś tukkiś ućhunnaka tukatu rokt'iśxapa źelhćha. 25 Niźaśa nïki anaź wakchiwilta ni timlukiś wilana thxotśxapa luśhśiki, xaqhnuź śapa wata ni timlu chawkh jilirinaka irpiñi päñiźlaxa niźta irataki, niźaśa ninakaki ni ch'uw timlukiś yaqha źoñź lhokh thäśxapa luśhñitaćha. 26 Niźaśa nïki nuźuź khitasaź nïki, Criśtuki ti yoqa thulźtikiśtanpacha wakchiwilta tikhś khitasaćha. Niźaśa xalla nïki ti thuñi źerañikinćha, niźaśa Criśtuki ti uj päś qhañśxapa tshi wiltaqaś watay watxapa wilana konta khiśxapa thonchićha, 27 Niźaśa nuźupan thappacha ti źoñinakaki tshi wiltaqaś tikhźnakićha, xalla neqhśtanź ni phalś thuñiki thonakićha, 28 Xalla niźtaśaqaś Criśtuki tshi wilta alaxaqaś wilana thxottaćha, wakchi źoñinakź uj chhichśxapaki. 1 Xalla ni Moisés lïki ni uśhka śuma thonñinakź śiwśqaśtaćha, niźaśa ni lïki anataćha cheqpacha. Xalla niźtikiśtan ni lïki śapa wata Yöśkin wilanźtan makhatñi źoñinakźkiś, anaź źkayi quśśiś khisqati atasaćha. 2 Niźaśa ni lïź cheqpacha źoñinaka ujkiśtan źkayinsqatasaź nïki, ni źoñinakaki anaź ujchiśtqa khesaćha, niźaśa ni wilana thxotśkiśtanmiź apatatasaćha. 3 Ans ti wilana thxotśnakaki, ni ujnakkiśtan śapa wata khuñśxapaź wakiśićha. 4 Niźaśa ni turunakź lhokhki niźaśa ni chiwunakź lhokhki anaź uj päśkiśtan liwrïi atasaćha. 5 Niźaśa Criśtuki ti yoqkiś thonkan Yöśkiś, tuź khichićha: “Amki anam wilana niźaśa ofrendanakami pekćha, ans werh xañchichiś pächamćha. 6 Amkiśiki ni wilananaka niźaśa ofrendanakami anaź am quś phiya khisqatćha. 7 Neqhśtan werhki, tuź khichinćha: ‘Werhki teqhśitćha, xaqhnuź ni liwrukiś wethkiśtan khjirtaźlax xalla nikama, Yöśśa amki am munañpa päśxapa.’ ” 8 Niźaśa Jesucriśtuki khichićha, Yöśki ni wilananaka niźaśa uywi ofrendanakami niźaśa ni ujkiśtan thxotta wilananakami anaź pekćha, xalla tinakaki ni lïź nuź päx khićha. 9 Neqhśtan werhki wilta chïchïnćha: “Werhki teqhś am quś pektakama päyi thonchinćha.” Xalla nuź chïkuśti tuź khiwćha, xalla ni tukita wilana thxotśnaka apatatsqata, neqhśtan ni wilananaka thxotśkiśtan tshi ew qamaña thulźna. 10 Xalla ni Jesucriśtuź Yöś quś pektakama päñiź khen, niźaśa nïź perśun xañchi tshi wilanaźtaqaś watay watxapa tshi wiltaqaś thxottikiśtan, Yöśki ućhumnak źkayi quśśiś khisqatchićha. 11 Thappacha ni judiu źoñinakź timlu jilirinakaki śapuru ni wilananakaź thxotćha, xalla tinakaki ni uj pätikiśtan anapanź źkayi quśśiś khisqatćha. 12 Ans Jesucriśtuki thapa ujnakkiśtan tshi wilanaqaś watay watxapa thächićha, neqhśtan Jesucriśtuki Yöś źewqhuttan julśićha. 13 Jesucriśtuki xalla nikhu ni Yöś nïźtan moq'u khiñinaka nïź qhxoch qostan thekźta khiśkama thewźa, 14 niźaśa tshi wilanźtanqaś ni Yöśkin quś thächinaka watay watxapa ch'uwa quśśiś khisqatchićha. 15 Niźaśa ni Espíritu Santuki ućhumnakakiś qhanakamaź tuź khićha: 16 “Werhki ninakztanl qaśnaćha, ni thuñinakaź wattan tinakaź khekićha, nuź khićha Yöś Tataki: Werhki weth lïnaka ninakź quśkiś makhźinaćha niźaśa ninakź achkiś ni lï khjirźinaćha. 17 Neqhśtan werhki ninakź ujkiśtan niźaśa ninakaź ana walinaka pätikiśtanami anal iya khuñśnaćha.” 18 Xalla nuź ni ujnakaki pertunta khissićha, xalla niźtikiśtan ni ujnakkiśtan anaź iya wilananaka thäś źelhćha. 19 Jilanaka, ni Jesús lhokh thawqtikiśtan ućhumnakki ni timluź qhullta qhuy ch'uwa yoqkiś ana jiwjatźkuź luśhasaćha, 20 niźaśa nïćha ni źetchiź ew jikhś apźnaxu niźaśa ućhumnakata ni timlu pañu khetźinchiki, xalla tïki nïź xañchikiśtanćha. 21 Niźaśa ućhumnakki ni Yöś qhuy tukkin timlu chawkh jilirchiśćhumćha. 22 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki thapa quśtan Yöśkinź makhatila, niźaśa cheqpacha thurt'ichi quśtan, niźaśa ućhumnaka pinsiśnakaki ni ana wali pinsiśnakkiśtan ch'uwa khiśtanćha, niźaśa ućhumnaka xañchimi ni ch'uwa qhaśtan axunta khiśtanćha. 23 Niźaśa ućhumnakki thurt'ichi ana teqenaśkuź qamla, xalla ni ućhum thapa quśtan taqu onźta patxparu, niźaśa Yöśki nïź taqu onźta ućhumnakakiś kumlakićha. 24 Niźaśa ućhumnakki porapat yanapas qhurla, niźaśa tshanti oqśñi quśśiś khiśxapa niźaśa śumanaka päśxapami. 25 Niźaśa ućhumnakki ni ućhumnaka akhsnakkiśtan anaź apatatla, yaqhapanakaki nuź päñićha, ans ućhumnakki porapatź p'eqintayasla; niźaśa ni Yöś tatź thonś thuñi keźunskanaki ućhumnakki tshanti thapa quś thäś wakiśićha. 26 Niźaśa ućhumnakki ni śuma taqu paxźpacha qos quśkiś tiraź uj päsaź nïki, anaź iya ni uj päśkiśtan wilana thxotś źelasaćha; 27 ans ućhumnakaltaki ni juchjiptayś thuñiź thajwayćha niźaśa ni asñi ujkiśtan, xalla nïki Yöśtan moq'u khiñi źoñinakaź thatnakićha. 28 Niźaśa xaqhsilta źoñit ni Moisés lï ana kaśśax nïki, niźaśa pukultan uśh chhepultan cherñi źoñinaka nïź moq'ut źelhćhax nïki, ni źoñi ana oqźku konta khiśtanćha. 29 ¿Anax tshanti ni Yöś Mati thekśñinaka niźaśa nïź lhokh iñarñinaka niźaśa ni Yöś Espíritu ar arñinakami kaśtikta khiś wakiśixo? Xalla ni lhokhki ni qaśta nuźupanśaćha khićha, niźaśa ninakaki nïźtan źkayi quśśiś khisqattaćha. 30 Niźaśa ućhumnakkiź śiśśa, Yöśki tuź khichićha: Wethlaź ni juchjiptayś wakiśićha; niźaśa weriź pakaćha.” Neqhśtan tuź khichiśaqaśśa: “Ni Yöś Tataki nïź wathaź juchjiptayakićha.” 31 ¡Xalla ni źethñi Yöś qharkiś thxotsnakiź nïki, wira ana waliź khekićha! 32 Ans anćhukki ni watchi thuñinakaź khuñśnalla, niźaśa Yöś śuma kintu tshi qhanaźtaqaś tanźkanami anćhukki thapa quśtan ni t'aqhiśiśnaka niźaśa chawkh llakinakami thurt'ichinćhukćha. 33 Niźaśa anćhukakiśtan yaqhapanakaki ar arta kankichićha, niźaśa źoñinakź tukkiś śhoxrichta, niźaśa yaqhapanakaśti tiźta t'aqhiśiñinakkiś junthapsićha. 34 Niźaśa anćhukki ni karsilkiś źelhñi jilanaka oqśinćhukćha, niźaśa anćhukki ni anćhuka ćhhultaqinaka kuntintu ni jilirinakźkiś qhañqatchinćhukćha, anćhukki ni tsewkta yoqkin tshan khjusa niźaśa watay wata thurñi ćhhultaqchiśtqa khichinćhukćha. 35 Niźaśa anćhukki ni anćhuka Yöśkin tas anaź thatźna, xalla ni Yöśki anćhukakiś tshi chawkh pakaźtaqaś śhikakićha. 36 Niźaśa anćhukki ni t'aqhiśiśkiś aśi thäta khiś wakiśićha ni Yöś pektakama päśxapa, neqhśtan nïź taqu onźtakama tanśxapa. 37 Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khićha: “Waxilla, anśillapan ni thonñi khita źoñiki thonakićha. Niźaśa anapanź en enakićha. 38 Niźaśa ni źkayi quśśiś źoñiki, nïź thapa quśkiśtanź źetakićha, xalla ni wirqhutñi kephsñi źoñźkiśtan, Yöśki ni źoñźkiśtan anaź kuntintu khekićha.” 39 Niźaśa ućhumnakki anaćha ni wirqhutñi kephsñi źoñinaka iratićhumki, niźaśa ninakaki t'aqhiśiśkinź oqhćha, ans ućhumnakki ni thapa quśtan ni liwrïś tanśñi źoñinaka śalinćhumćha. 1 Xalla ni Yöśkin thapa quśśiś khiśki, nïź thewźta cheqpachapan tanźnaqa khićha; niźaśa ni ana cherta ćhhultaqinaka cheqpachapan cherakićha neqhśtan quś źethchiź khekićha. 2 Niźaśa ućhumnaka achchi ephnakaki thapa quśśiś khen tanźtaćha. 3 Niźaśa Yöśki nïź thapa quśtan ti yoqa pächićha niźaśa nïź atźtan, niźaśa ućhumnakki ni ana cherchuk ćhhultaqinakkiśtanź cherćha. 4 Niźaśa Abelki thapa quśtan khisku, Yöśkin wilana Cainźkiśtan tshan khjusa thächićha, xalla niźtikiśtan Yöśki ni źkayi quśśiśamćha khichićha niźaśa nïź wilananaka tanśićha. Neqhśtan ućhumnakki ni Abel tikhśiź khenami nïź Yöśkin thapa quśśiś khen tirapanź nïźkiśtan parlićha. 5 Niźaśa Henocź thapa quśśiś khen, Henocki źethchiśpacha chhichtaćha ana ti yoqkiś tikhźnaxu, niźaśa ti źoñinakaki ana ni waćhi atchićha, ans Yöś ni chhichtqalćha. Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khićha, ima Henoc chhichan, Henocki Yöśkin thapa quśśiśtaćha. 6 Ana thapa quśtanaki anapanź Yöś quś chipqatasaćha; ans ni Yöśkin makhatśxapaki tshi źoñiki kirïśtanćha, niźaśa ni qhurñinaka waćhakeqa khiśtanćha. 7 Niźaśa Noeź thapa quśśiś khen, Yöś nïźkiś ana cherta ćhhultaqinaka watakićha khikan maśinchićha, neqhśtan Noeki kaśśićha niźaśa tshi paqh walsa nïź qhuy źoñinaka liwrïśxapa pächićha. Xalla ni thapa quśtanśaqaś Noeki ti yoq źoñinaka ujchiśśa khichićha, niźaśa nïki thapa quśśiś khen ni juchjiptayś tanśićha. 8 Niźaśa Abrahamź thapa quśśiś khen Yöśki ni qhawśićha, neqhśtan Abrahamki ni kaśśićha niźaśa nïź thëźta yoqa tshi pataźtaqaś tanśxapa ulanchićha. Niźaśa Abrahamki nïź yoqkiśtan ulanźku ana śiśta yoqa oqhchićha, 9 niźaśa nïki thapa quśtan ni Yöś nïźkiś thäta yoqkiś tshi yaqha yoqchiś źoñiźtaqaś qamchićha. Niźaśa nïki tshi pañ qhuykiśqaś qamchićha, niźaśa Isaacmi niźaśa Jacobumi neqhśtan tinakaki ni taqu onźta tanśiśaqaśśa. 10 Ans ni Abrahamki ni thurt'ichi śuyluchiś chawkh watha thewźnatćha, xalla ni wathkiśtanaki Yöśśa ni pirqiñiki niźaśa qhuyñiki. 11 Niźtaśaqaś Saraź thapa quśśiś khen, Sarki qhaźta machurimi ikśxapa aśi tanśinćha; neqhśtan näki chawk źon khisku mathchinćha, niźaśa näkiź taqu onśñiki näź thapa quśśiś khen nïź taqu onźta kumlichićha. 12 Xalla nuź Abrahamki nïź tikhś thuñ kheźuź khen, tama nïźkiśtan oqhñinakchiś khissićha ni tsewkta wara waranakaźtaqaś niźaśa paqh qot at philaźtaqaś, xalla ni źoñinakaki ana wira qanchukaćha. 13 Thappacha ni źoñinakaki Yöś śuma kintu onźta ana tanźku tikhśićha; ans ninakaki thapa quśśiśtaćha neqhśtan ninakaki aźkiśtan cherchićha, niźaśa ninakaki śumpacha paxasku tsänassićha, tshi yaqha wathchiś źoñi ti yoqa nuź watñiźtaqaś. 14 Xalla nuź chïñinakaki qhanakamaź näsqatćha, ninakaki tirapanź tshi watha qhurkan oqhlayćha. 15 Niźaśa ninakaki ninakź mathta yoqkiśtan pinsitasaź nïki, ninakaki ni mathta yoqaź kephtasaćha; 16 ans ninakaki tshan śuma wathaź pekatćha, xalla nïki tsewkta yoqaćha. Xalla niźtikiśtan Yöśki ninakź Yöś khiś anaź aśśa, xalla ni Yöśki ninakźta tshi chawkh watha thakśinchićha. 17 Niźaśa Abrahamź thapa quśśiś khen, Yöśki ni Abraham quś yanśićha, Abrahamki Isaac wilana thäśxapa ćhelhśićha. Niźaśa Abrahamki nïź śinta machhlla konśxapa iyawpachataćha, ans Yöśki ni Abrahamźkiś taqu onśitaćha, tuź khikan: 18 “Xalla ni Isaacźkiśtan amki tama oqhñinakchiśam khekićha.” 19 Niźaśa Abrahamki Yöś ni tikhśinakkiśtanami jakatatsqatñi muspa aśśiś paxchićha; xalla nuź Abrahamki nïź machh jakatatchiźtaqaś tanśićha. 20 Niźaśa Isaacki thapa quśtan Jacobźkiś niźaśa Esauźkiśmi uśhka thonñinakkiś Yöś anćhuk yanapakićha khichićha. 21 Niźaśa Jacobki wax tikhźnata khen, thapa quśtan Joseź matinakźkiś Yöśx anćhukakiś yanapila khichićha, niźaśa Yöśkin nïź athstan thurt'iźku amtichićha. 22 Niźaśa Joseki tikhźkan thapa quśtan, ni israelitanakźkiś wiruñ anćhukki ni Egiptu yoqkiśtan ulnakićha khichićha, niźaśa nïki ni źoñinakźkiś nïź tsjijnakkiśta mantiźku ekchićha. 23 Niźaśa Moisés mä ephki thapa quśtan, Moisés chheph jïś śhoxchićha; niźaśa ninakaki ni uśha añcha k'achha naychitaćha, niźaśa ni reyki thappacha lukmach wawanaka konax mantichitaćha, ninakaki xalla ni anaź eqhsnatćha. 24 Niźaśa Moisesaki thapa quśtan, thowa khisku ni faraonź mata machh ana khis pekchićha; 25 neqhśtan nïki ni Yöś wathźtan chika śhoxrichta khiś pekchićha, niźaśa tshi qoluk ni uj päśnakkiś kuntintu qamś pekchićha. 26 Niźaśa Moisesaki ni Egiptuź źelinśnakźtan kuntintu qamśmayaki, ni Mesías xaqhnuź t'aqhiśaćhaxa xalla ni irata t'aqhiśiś wali naychićha. Niźaśa nïki Yöś tshi wali onanś thäñi śiśatćha. 27 Niźaśa Moisesaki thapa quśtan ni Egiptu yoqkiśtan ni reyź źaxwa ana eqhsku oqhchićha; niźaśa nïź quśkiś amtita thurt'ichipan waqaychichićha, ni ana cherchuk Yöś cherchiźtaqaś. 28 Niźaśa Moisesaki thapa quśtan ni Paśku phiśta pächićha, niźaśa ninakź qhuy śana lhokhźtan thawqźnax khichićha, xalla neqhśtan ni tikhsqatñi anjila ni Israel źoñinakź jilir machh ana lanźnaxu. 29 Niźaśa ni Israel źoñinakaki thapa quśtan ni paqh lhokh qota tshi qhoñ yoqaźtaqaś watchićha; neqhśtan ni Egiptu źoñinakaki ninaka irata qhuykiś watś pekatćha ans ninakaki qhaśiź lhxapźta tikhśićha. 30 Niźaśa ni Jericó wathź thiyuñ pirqita urmutaki thapa quśśiś khen palhsićha, ni Israel źoñinakaź ni wath muytata towqu thuñi muytitan. 31 Niźaśa Rahab iźiwir źonki thapa quśśiś khen, ni ana kaśñi źoñinakźtan chika ana tikhśinćha, niźaśa na źonki ni Israelź muśñi źoñinaka śuma tanźtqalćha. 32 ¿Werhki ćhhulut iya chiyasaxo? Wethtaki Gedeón źoñinakiśtan chïś thuñiqaź phalhtićha, niźaśa Barac, Sansón, Hefte, David, Samuel, niźaśa Yöśkiśtan chïñinakźkiśtanami. 33 Niźaśa tinakaki Yöśkin thapa quśśiś khen ti yoqanaka kanchićha, niźaśa śumapan juchjiptaychićha niźaśa tinakaki ni Yöś śuma kintu onźta tanśićha, niźaśa ni liwunanakź ata phukźinchićha, 34 niźaśa aqñi ujnaka thessićha, niźaśa tinakaki paqh kuchillźtan konta tikhśkiśtan śhoxśićha, niźaśa ni qochikiśtan aśśiś khissićha, neqhśtan tinakaki ni kirkiś walxa aśśiś khisku ni tama moq'u źoñinaka atipchićha. 35 Niźaśa mätaqanakaki ninakź tikhśi qhuy źoñinaka wilta źethñi tanśićha. Niźaśa yaqhapanakaki ana liwrïta khiś pekźku ni chawkh llakkiś tikhśićha, xalla ti źoñinakaki tshan khjusa źetchiś jakatatś śiśatćha. 36 Niźaśa yaqhapanakaki iñarta karinźtan xwatta t'aqhiśichi, niźaśa karsilkiś chawkhtataćha. 37 Niźaśa yaqhapaśti maśtan ćhakhxawi kontataćha, niźaśa taypikiś xañchi murźinta uśh paqh kuchillźtan kontataćha; niźaśa ti źoñinakaki teqhśtan nawkhchuk ni üśi śqiśi niźaśa kawri śqiśi kuthchi oqhlaychićha; t'aqhiri, llakita niźaśa śhoxrichta. 38 Niźaśa ti źoñinakaki ti yoqkiś źelhś anaź wakiśatćha, niźaśa tinakaki ni ch'eqti yoquñ oqhlaychićha, niźaśa kururan niźaśa maś aqh qaqaranmi niźaśa ti yoq phetaranmi. 39 Ans ni Yöś śuma kintu onźtaki ni źoñinakźkiśtan ana xaqhsiltami tanśićha, qhaźta thapa quśśiś khita źoñinaka khenami; 40 Niźaśa Yöśki ućhumnak khuñśku tshan khjusa pinsitqalćha, ni źoñinaka ućhumnakatan chika khissiź khen, ni źoñinakaki źkayi khisqatta khekićha. 1 Niźaśa ućhumnakki, Yöśkin wakchi thapa quśtan qamñi źoñinakaź muytata źelhćha, neqhśtan ućhumnakki thappacha ni ućhumnak aqñi ćhhultaqinaka tshi qhutñiź nonźla, niźaśa ućhumnaka uj päśnakami, neqhśtan ućhumnakki paśinśiźtanź ti uśhka thonñi qamañkiś qamla. 2 Niźaśa ućhumnakki Jesusiźkinpanź cherźla, xalla ni ućhumnaka thapa quśki nïźkiśtanź thonćha, niźaśa nïćha źkayi quśśiś khisqatñiki. Niźaśa Jesusaki ni kuruśha awantichićha, ana ni aśi tikhśkiśtan aśku, niźaśa Jesusaki ni t'aqhiśiźku kuntintu niźaśa chipchi khiś śiśatćha; neqhśtan Jesusaki Yöś julś źewqhuttan julśićha. 3 Niźaśa anćhukki ni Jesuscriśtuź qamtaź khuñśna, ni uj päñi źoñinakaki Jesusa añcha t'aqhisqatchićha; xalla niźtikiśtan anćhukki anaź oćha niźaśa anapanź qiwsna. 4 Niźaśa anćhukki ni uj päśkiśtan t'aqhiśkan, imaśipan tikhśkiś thonchinćhukćha, 5 ans anćhukki Yöś mati khiskiśtan maśinta thatśinćhukćha. Xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Weth mati, ni Yöś Tatź qamaña ana iñaralla, niźaśa anapan q'iwsnalla nïź amkiś ujźnanami. 6 Yöś Tataki jëkhźlax nïź pekta, nïźkiś ujźa, niźaśa jëkhqaś nïź matiźtaqaś naytaki xalla nïźkiś kaśtikakićha.” 7 Niźaśa anćhukki anćhuka quś askichta khiśxapaź t'aqhiśi: Yöśki anćhuk nïź matiźtaqaś añcha pekćha. ¿Xaqhsilta matit epiź ana ujźta źelasaxo? 8 Niźaśa Yöś thappacha nïź matinaka iwxt'iñiź nuź anat anćhuk iwxt'ićhax nïki, anćhukki anaź cheqpacha Yöś mati khesaćha. 9 Niźaśa ućhumnak okhala khikanaki, ućhumnaka ephnakaki iwxt'iñitaćha, niźaśa ućhumnakki ninaka kaśinćhumtaćha. ¿Qhaźtikiśtanź ućhumnakki ana ni tsewkta Yöś Ephźkiś ana tasnasaxo? Xalla nïźkiś tshan tas wakiśićha nïźkiśtan źeti tanśxapaki. 10 Niźaśa ućhumnaka mä ephki ti yoqkiś qamkan ućhumnak ixwt'iñitaćha, ninakź śuma pinsitakama; ans Yöśki ućhumnak ni irata źkayi quśśiś śuma qamañchiś khexuź ixwt'ićha. 11 Niźaśa anaź xaqhsilta kaśtiku thänmi khjusaki, ans nïkipanź miśqatćha; niźaśa tshi źoñiki ni chïźinta katoqićhax nïki, nïź qamañaki śuma śoq'u qamañaćha. 12 Xalla niźtikiśtan anćhuka thxotsi qhara niźaśa źoxsi owami tshitsqata, 13 niźaśa anćhukki ni śoq'u jikhś qhura, ni anćhuka źoxsi qhxocha źetaxu, niźaśa ana iya źoxsnaxu. 14 Niźaśa anćhukki thapa źoñinakźtan śuma ch'uwa qamañchiśpanź khispeka; niźaśa ana źkayi quśtanaki anaź jëkhmi ni Yöś Tata cheri atasaćha. 15 Niźaśa anćhukki anaź jëkh źoñźkiśimi ni Yöś onanźkita phalhtisqata, niźaśa anax jëkh źoñimi tshi xar śep'ichiśtaqaś khila, neqhśtan ni śep'iźtan źoñinakaź aqasaćha. 16 Niźaśa anćhukakiśtan anax jëkhmi ni iź iśkiś quś thäla, niźaśa anax ni źkayi quśśiś jilanaka ćhhaxwla; ni Esauki nuź pächićha, xalla ni Esauki tshi ćhherźtanqaś nïź jilir machh tanś qama turkiźinchićha. 17 Neqhśtan anćhukkiź śiśśa, ni źoñiki nïź ephźkiśtan qama tanśpektikiśtan, nïź ephki ana munchićha; neqhśtan qhaźta qäźkumi anapan tanśićha. 18 Niźaśa anćhukki anapan ni Israel źoñinakaźtaqaś makhatchinćhukćha, niźaśa ni sumchi t'aqhiśiś llakiśhiśkiśiki tshi uj asñi laphiñi lanśukataćha; 19 niźaśa anćhukki ni tothi qhawñi niźaśa ni Yöś chïźkiñi xora ana nonśinćhukćha. Niźaśa ni xora nonśñi źoñinakaki Yöśkin rokt'ichićha ana tira palxayźkaxu, 20 niźaśa ninakaki ni chïźkita lï anaź awanti atatćha, ni xoraki tuź khetćha: “Xalla ni kurkiś qhxocha thekśñi źoñiki, maśtan uśh tshi paqh ar achchiś jirźtan konś wakiśićha, qhaźta tshi uywa khenami.” 21 Xalla ni thenñiki anawal iśpantichukataćha, niźaśa ni Moisespachaź, tuź khichiki: “Werhki tsukhchil kharkatućha” 22 Ans anćhukki ni Sión khita kuru makhatchinćhukćha, niźaśa ni źethñi Yöś tsewkta Jerusalén chawkh watha makhatchinćhukćha, niźaśa śmali tama anjilanakźkiś makhatchinćhukśaqaśśa ni Yöśtan chika itsxapa, 23 niźaśa ni Yöś jilir matinakźkiśimi, ninakź thüki ni tsewkta yoqkin katoqtaćha. Neqhśtan ninakaki thapa juchjiptayñi Yöśkiś makhatchićha, niźaśa Yöśki ni śuma animuchiś źoñinakźkiś źkayi quśśiś khisqatchićha, 24 niźaśa anćhukki ni Jesusiźkiś makhatchinćhukćha nïki uśhka palt'ita thaxśñićha, niźaśa ućhumnakki nïź lhokhźtan źkayi quśśiś khisqattaćha, xalla ni lhokhki Abelź lhokhkiśtan tshan khjusas chïźinćha. 25 Xalla niźtikiśtan anćhukki, ni ućhumnakatan parliźkiñi źoñinakźtan ana anaź khiś wakiśićha. Niźaśa nïź manta päqatśxapa qhawźnan anaź khiñi źoñinakaki anaź atipakićha, niźaśa ućhumnakki ni ućhum tsewkta yoqkiśtan qhawśñiźkiś tax thëźax nïki, ućhumnakki tshantiź ana atipi atasaćha, 26 Xalla ni pachaki Yöś chïta xoraki ti yoqa cheqhinsqatchićha, ans xaśiki, tuź khićha: “Werhki tshïźtan anal ti yoqaqaś cheqhinsqataćha, ans ni tsewkta pachami.” 27 “Xalla nuź tshïźtan chïkuśti”, tuź khićha: Nïź päta ćhhultaqinakaź qhañakićha, uśh qisqattaśaqaś khesaćha, xalla ni ana qisqati atchukaki tira thuraxu. 28 Niźaśa ni Yöś irpiś wathaki ućhunkiś thätaćha, xalla ni irpiś wathaki anaź qisqatta khesaćha. Ućhumnakki xalla tïźkiśtan Yöśkin sparakiź khila, niźaśa ućhumnakki Yöś quś pekchukaź amtila. 29 Niźaśa ućhumnaka Yöśki, tshi thapa ujñi ujźtaqaśśa. 1 Niźaśa anćhukki tshi Yöś kirïchi jilaźta anaź porapat oqsas apatata. 2 Niźaśa anćhukki ni anćhuka qhuykiś thonśñi źoñinakźtan thapa quśtanpanź khella, anćhukakiśtan yaqhapanakaki ana śiśku anjilanaka qhuykiś qhawśićha. 3 Niźaśa anćhukki ni karsilkiś chawkhta źoñinakźkiśtanź khuñśna, niźaśa anćhuk ninakźtan chika tanta źelhtaźuźtaqaś. Niźaśa anćhukki ni śhoxrichta źoñinakźkiśtan pinsa, niźtaśaqaś anćhukki śhoxrichta khesaćha. 4 Niźaśa thappacha źoñinakaki ni śalźtax waqaychila, niźaśa ninakaź kaśarta śuma ch'uwax waqaychila; Yöśki ni iź iźñi źoñinaka niźaśa iźiwir źoñinakaź juchjiptayakićha. 5 Niźaśa anćhukki anaź päśqaś peka; ni anćhuka źelinśnakallźtan kuntintuź qama, Yöśki tuź khićha: “Werhki anapan am ekaćha niźaśa anapan xaytaćha.” 6 Xalla nuź ućhumnakki ana jiwjatźku chiyasaćha: “Ni Yöś Tataki werh yanapñićha; neqhśtan werhki anal eqhsnaćha: ¿Ti źoñinakaki xaqhnuźt werh päsaxo?” 7 Niźaśa anćhukki ni anćhukakiś Yöś śuma taqu thaxiñi jilanakźkiśtanź khuñśna; niźaśa ninankź źeti xaqhnuźupan źeranchita xalla nïź näśna, neqhśtan anćhukki ninanakź thapa quśśiś qamta irataź qama. 8 Jesucriśtuki śeśkumi, töximi, niźaśa watay watxapa nïpachaćha. 9 Niźaśa anćhukki ni tshemata thaxinśnakkiś niźaśa ana paxta thaxinśnakkiś anaź chhichqata. Ans ućhumnakki ni ćhherkiśtan llakiśhpachaki Yöś oqśñi quśkiś thurt'iś wakiśićha; xalla ni ćhherkiśtan llakiśhnakaki anapanź ućhumnak śuma qamañkin chhichasaćha. 10 Ućhumnakki tshi altarchiśćhumćha, xalla ni altarkiśtan ni timlu jilirinakaki anaź lulhś wakiśićha tuki lulhñitaźlax niźta irataki. 11 Timlu chawkh jiliri irpiñiki ni uywi lhokhnaka timlu chhichñićha, ni ujnakkiśtan pertunta khiśxapa, neqhśtan ni uywi chhiświnakaki ni wathź thiykin ujñitaćha. 12 Xalla nuźuśaqaś Jesusaki wathź thiykin tikhźkan t'aqhiśichićha, xalla ti źoñinaka perśun lhokhźtan źkayi quśśiś khisqatśxapa. 13 Neqhśtan ućhumnakki Jesusiźtan chika wathź thiya oqhlalla, niźaśa ućhumnakki ni Jesusaź t'aqhiśta irataśaqaś t'aqhiślalla. 14 Niźaśa ućhumnakki ti yoqkiś ana watay wata thurñi chawkh wathchiśćhumćha, ans ućhumnakki uśhka thonñi chawkh wathaź qhurćha. 15 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki Jesucriśtuź qharkiśtan Yöś alt'iśpanź wakiśićha. Xalla ti ućhumnakaź alt'itaki tshi wilanaźtaqaśśa. ¡Ućhumnakki perśun atpulźtanź Yöś alt'ilalla! 16 Niźaśa anćhukki anaź ni śumanaka päś thatźna, niźaśa ni anćhuka źelinśnaka yaqhanakźkiś toxunśnakkiśtanami; xalla ti śuma pätanakaćha Yöś quś chipqatñiki. 17 Niźaśa anćhukki, anćhuk irpiñi źoñinakźkiś ćhhulu thäśmiź peka niźaśa ninakźkiś tasna, ninakaki ana jejźku anćhuk kuytićha, niźaśa ninakaki anćhukaź lanqźta Yöśkin thäś śiśśa. Niźaśa anćhukki śuma lanqśkinpanź peka, ans ana llakiśhśhukaki, niźaśa ni anćhukaź ana śuma lanqźtaki anćhuka qamañkiś ana wakiśiñiź khesaćha. 18 Niźaśa anćhukki wethnakaltaxapaź mayiśa, niźaśa werhnakki phiya quśśiśpan qamś pekućha, niźaśa werhnakki thapa ćhhultaqkiś śumapan päś pekućha. 19 Niźaśa anćhukki wethtaxapaź mayiśalla, Yöś waxilla werh anćhukatan śalqataxu. 20 Ni śuma qamañchiś Yöśki ućhumnaka Jesucriśtu tikhśikiśtan jakatatsqatchićha, niźaśa nïki chawkh üśi awatirićha, xalla nïki perśun lhokhźtan ti watay watxapa palt'ita thulśićha, 21 niźaśa nïki anćhuk źkayi quśśiś niźaśa thapa ćhhultaqkiśimi śumapanx khisqatla, niźaśa nïź quś pektakama oqaxu; niźaśa nïki ućhunnakatan nïź quś pektakamax päla ni Jesucriśtuź qharkiśtan. ¡Niźaśa Criśtuki watay wata aśśiśx khila! Xalla nuźox khila. 22 Jilanaka werhki anćhuk rokt'ućha, ti weriź qolukulla anćhukakin quśkan khjirźkita paśinśiźtan katoqalla. 23 Niźaśa anćhukki śiśakićha ućhumnaka Timill jilaki liwriśśićha; niźaśa ni jilaź waxilla thonakiź nïki, werhki anćhuk cherśñi thonkan ni jila śhikkul thonaćha. 24 Niźaśa anćhukki thappacha anćhuk irpiñi źoñinakźkin tsänakićha, niźaśa thappacha ni Yöś kirïchi źkayi quśśiś jilanakźkiśimi. Ni Italia wathchiś jilanakaki anćhukakin tsänźkićha. 25 Niźaśa Yöśki nïź oqśñi quś thappacha anćhukakiśx thäźkila. Xalla nuźox khila. 1 Santiaguki Yöś manta päñi niźaśa Jesucriśtu Tatź manta päñiki, ni Israel qhalu piśkchiś thapa ti yoqkiś wichansi t'aqźkin tsänźkićha. 2 Weth q'ay jilanaka, anćhukki ni thapaman llakinaka watanaki kuntintupanź khella. 3 Niźaśa anćhukkiź śiśśa, ni anćhuka quś llakkiś khenaki anćhukki ni llaki thapa quśtan awantiź śiśa. 4 Ans ni anćhuka thapa quśki śuma źkaykinpanx chhichla, śuma poquntichi ana ćhhulumi phalhtiźiñi. 5 Niźaśa anćhukakiśtan yaqhapźkiśiki ni śiśnakat phalhtiźinćhax nïki, Yöśkiśtanź maya, neqhśtan nïki amkiś thäkićha; niźaśa Yöśki thapatiźkiś ana źoñi phalźku ana miransñiź thäćha. 6 Ans anćhukki thapa quśtan mayśtanćha anapan teqinaśku; xalla ni teqinaśñi źoñiki tshi chawkh qot lhxoqiźtaqaśśa, ni qhaś lhxoqiki thamiź tikhchukśa nawkhchukśa chhichcha. 7 Jëkhćhalax niźta, ni Yöś Tatźkiśtan anapan ćhhulumi tanś kirïñiki, 8 Xalla niźta quśśiś źoñinakaki töxiki tshi xaqaki tshïź pinsićha, ni źoñinakaki anaśum quśśiśpanćha. 9 Xalla ni amu quśśiś jilaki, Yöś nïźkiś amu quś thächiź khen añcha chipśtanćha; 10 niźaśa ni źelinchiś źoñi amu quśśiś khisqattaki, xalla ni źoñiki tshi śqal phxaqallaźtaqaś watakićha. 11 Neqhśtan thuñiź thewkźkitan niźaśa qutźnan, ni paśtunakaki qhonćha, neqhśtan nïź phxaqallaki thxotsa niźaśa nïź chercherimiź chowćha. Xalla niźta irata ni źelinchiś źoñiki nïź lanqś taypikiś qatakićha. 12 Añcha walićha ni llakinaka thapa quśtan awantiñiki, neqhśtan ni llakinakaź wattan ni źoñiki źetchiś pilluź tanźnakićha, xalla ti pilluki Yöśśa ni pekñinakźkiś thäś taqu onśiki. 13 Niźaśa yaqhapaki ujkiś thxotsiźlax nïki, anax Yöś ujkiś thxotćha khilalla; ans Yöśki anaź ujkiś thxotźta khesaćha, niźaśa Yöśki anaź jëkhmi ujkiś thxotźa. 14 Ans tshïsuñaki perśun quś pektakama oqhkuź ujkiś thxotsa, niźaśa źoñiki ni uj päśkipanź quś thäćha. 15 Xalla ti ana śuma pinsitanakkiśtanź ni uj päśki ulanćha; neqhśtan ni ujź poquntitanaki tikhśkiś thonćha. 16 Weth q'ay jilanaka, anćhukkama anaź q'otarasa: 17 Thappacha ni ućhumnakakiś źkayi śumanaka thätaki tsewkta Yöśkiśtanź thonćha, xalla ni Yöśki ni tsewkta wararanaka pächićha. Niźaśa Yöśki nïpachapanćha: Xalla ni Yöśkiśiki anaź phalś niźaśa anaź sumchimi źelhćha. 18 Xalla ni Yöśki nuźupan pekchićha, niźaśa ućhumnakakiś nïź werar tawqźtan źeti thächićha, xalla nuź ućhumnak nïź pätikiśtan tuki poqchi ćhheri khexu. 19 Weth q'ay jilanaka anćhukki tïź khuñśna: Anćhukki thappacha ti nonśxapa iyawpacha khiśtanćha; ans anćhukki ana uri chïñi niźaśa ana uri źaxwñi khiśtanćha. 20 Niźaśa ni źaxwchi źoñiki anaź Yöś quś pektakama päsaćha. 21 Xalla niźtikiśtan anćhukki thapa ana źkayinakkiśtanź saraqa, niźaśa ti uj aqñinakkiśtanami, niźaśa anćhukki amu quśtan ni Yöś thulźta śuma taqu katoqa; xalla ni Yöś śuma taquki anćhuk liwrïśxapa aśśiśśa. 22 Niźaśa Yöś śuma kintu anaź nonśxapaqaś khesaćha; ans ni xaru qamś wakiśićha, niźaśa anćhuk anaź nuź qamasaź nïki, anćhukki perśunpachaź q'otćha. 23 Niźaśa tshïsuñaki Yöś śuma kintu nonźku anat ni xaru qamćhax nïki, xalla ni źoñiki nïź perśun yukh tshi ispiwjkiś cherśñiźtaqaśśa: 24 Niźaśa perśunpacha yukh cherźa, neqhśtan xaqhnuźutaźlax nïź cherźta ni anaź khuñćha. 25 Niźaśa ni liwrïñi lï thapa quśtan nonśñi źoñiki, niźaśa ni lï xarupan qamñiki niźaśa nonźku ana thatñi źoñiki, xalla nuź qamñi źoñiki añcha walićha, niźaśa ni źoñiki Yöś tawqxarupan qamćha. 26 Xaqhsiltat Yöś kirïñi źoñi khiś pekćhaxa, niźaśa simitu chïñiźlax nïki, perśunpachaź q'otćha, niźaśa nïź Yöś kirïtaki anaź ćhhulxapami wakiśićha. 27 Xalla ni Yöś śuma taquki Yöś tukkiś ana khjuchichiś khiśtanćha, xalla tïćha ni Yöś Ephki: Ni mä eph waxchallanaka yanapiśtanćha niźaśa ni źew źewallanaka llakkiś khenami, niźaśa ana ti yoq anaśum ćhhultaqinakkiś thxots pekśtanćha. 1 Anćhukki weth jilanakakćhukćha, ućhumnaka aśśiś Jesucriśtu Tatźkin kirïchi, niźaśa anćhukki ana źoñi palh palhśtanćha. 2 Niźaśa ućhumnaka t'aqkiś tshi źoñi qor surtijchiś luśhkasaź nïki, niźaśa jila walurchiś śkiti kuthchi, niźaśa ni orapacha tshi t'aqhir źoñiśaqaś tshel śkitillchiś luśhkasaćha, 3 niźaśa anćhukki ni śuma śkiti kuthchi źoñiź śuma cherźnasaćha, neqhśtan nïźkiś tuź khesaćha: Amki tukkin julźka; niźaśa ni t'aqhir źoñkiś khesaćha: Amki neqhśiqaś tshitsna uśh weth qhxochkin julźna; 4 xalla nuź päkuki anćhukki źoñiź phal palhćha, niźaśa anaśum quśtan juchjiptayćha. 5 Weth q'ay jilanaka tïź nonźnalla: Yöśki ti yoqkiś t'aqhiri khiñi źoñinaka illśićha, nïź thapa quśtan muspa źelinchiś khexu, niźaśa ni Yöś pekñi źoñinakaki nïź irpiś wathkiś qhawźtaź khekićha; 6 Ans anćhukki ni t'aqhir źoñinaka ćhhaxwinćhukćha. ¿Anax ni źelinchiś źoñinaka añcha anćhuk manta päqatñixo, niźaśa anax ninakaśaqaś jilirinakźkin tanźku chhichñixo? 7 ¿Anax ninaka ni k'achha thükiśtan ana śuma parliya, ni thüki anćhukakiś thäźkitaxo? 8 Niźaśa anćhukki ni timlu chawkh jiliri irpiñiź lï khjirta patxparuź kumlićhax nïki: “Amki am źoñ maśi perśunpachkiśtaqaś oqźna.” 9 Ans anćhukki źoñiź palh palhćhax nïki ujź päćha, neqhśtan anćhukki Yöś lïkiś ujchiśpanź khekićha. 10 Niźaśa tshi źoñiki thappacha ni lï kaśñiźlax nïki, ans ni źoñiki tshi lï anaź kaśasaź nïki, thappacha ni lï tukkiś ujchiś ulanćha. 11 Xalla ni Yöś pachaćha, tuź khichiki: “Amki ana iźiwiri khella”, neqhśtan tuź khichiśaqaśśa: “Amki ana źoñi kona.” Niźaśa tshi źoñiki anat iź iźźax nïki, ans źoñit konćhax nïki, ni Yöś lï anaź kaśśa. 12 Niźaśa anćhukki Yöś lïźtan juchjiptayś khita źoñiźta śuma chïchïśtanćha, xalla ni lïki ućhumnakalta liwrïś śhikćha. 13 Niźaśa ni yaqha źoñi ana oqśñinakaki, niźtaśaqaś ana oqźku juchjiptayta khekićha, ans ni źoñi oqśi źoñinakaśti ni juchjiptayś thuñkiś añcha śuma khitaź ulnakićha. 14 Weth jilanaka, ¿tshisuñźkiśiki ćhhulkiśtan thapa quśśiśtćha khiś wakiśixo, ans nïź lanqźtanaka ana thensnanxo? ¿Nïź thapa quśki nïx liwriyasaya? 15 Tshi jila kullakinakźta, śkiti niźaśa śapuru lulhś ćhheriź phalhtiźinasaź nïki; 16 niźaśa anćhukakiśtan tshïsuña tuź khesaź nïki: “Anćhukata añcha walix khila; anćhukki śumpachaź śkiti irźna niźaśa pektakamaź lulhźna”, ans ni źoñiki anaź ni xañchiź pektakama thäćha, ¿ni źoñźta ćhhulxapat wakiśixo? 17 Xalla nuź ni thapa quśki watćha: Tshi źoñi ana lanqźtichiślax nïki, ni źoñiki perśunpacha tikhśićha. 18 Niźaśa tshïsuñaki tuź khesaź nïki: “Amki thapa quśśiśamćha, niźaśa werhki lanqźtanakchiśtćha. Am thapa quś ana lanqźtichiś thëźna; ans werhki amkiś weth thapa quś lanqźtankchiśl thëźnaćha.” 19 Amki tshi Yöś źelhćhaqam khiqaya, amki nuź chïkuki añcha walim päćha; niźaśa ni Saxranakaki nuźuśaqaś kirïćha, neqhśtan ninakaki aźkiśtanź Yöś eqhsku kharkatćha. 20 Niźaśa amki ana sumsu quśśiś khella, niźaśa tshïsuñaki thapa quśśiś niźaśa ana lanqźtanakchiślax nïki, ni thapa quśki anaź ćhhulxapa wakiśićha, amki xalla ti näśnalla. 21 Niźaśa ni ućhumnaka achchi ephki, nïź mati Isaac tshi wilanaźtaqaś thäś pekchićha, neqhśtan Yöśki ni Abraham źkayi quśśiśtaqaś tanśićha. 22 Niźaśa amki ni Abrahamźkiśtanim cherźnasaćha, nïź thapa quśki pätanakźtan thëśićha niźaśa nïki nïź pätanakźtan nïź thapa quś źkayi khisqatchićha. 23 Xalla nuź ni Yöś śuma kintu khjirtaki kumlissićha, tuź khikan: “Abrahamki Yöś kirïchićha niźaśa Yöśki ni źkayi quśśiśtaqaś tanśićha.” Neqhśtan Abrahamki Yöś maśi khita khissićha. 24 Anćhukkiź cherćha, Yöśki ni źoñiź pätanakkiśtan źkayi quśśiśśa khićha, ans ana nïź thapa quśkiśtanqaś. 25 Xalla niźtaśaqaś na iźiwir Rahab khiti źonatan watchićha, Yöśki näźa pätanakkiśtan źkayi quśśiś tanśićha, xalla na źonki ni Yöś śuma kintu maśiñi źoñinaka qhuykiś qhawśinćha, neqhśtan na źonki ni jilanaka yaqha jikhśuñ ulansqatchinćha. 26 Niźaśa tshi xañchiki ana animuchiślax nïki tikhśićha, xalla niźtaśaqaś tshi thapa quśki ana pätanakźtanaki tikhśićha. 1 Weth jilanaka, anćhukakiśtan anax añcha thaxiñi źoñinaka źelhla, niźaśa anćhukkiź śiśśa, ućhumnak thaxiñinaka tshan juchjiptaytaź khekićha. 2 Niźaśa thappacha ućhumnakki śmaliź uj päćha; niźaśa xaśiki tshïsuñaki anat uj pawućha khićhax nïki, xalla ni źoñi źkayi quśśiśśa, niźaśa nïź xañchimi thappachaź iwxaśasaćha. 3 Niźaśa ućhumnakki ni kawallź atkiś tshi tshithsqatñi jirut makhźinćhax nïki ućhumnak kaśaxu, ućhumnakki nïź xañchi thappachaź irpićha. 4 Niźtaśaqaś anćhukki ni walsanakkiś cherźna: Ni walsanakaki qhaźta paqhi khenami ni thamiki aśtanź ni walsa tewkhćha, niźaśa ni walsa chhichñi źoñinakaki tshi qolta irpiñi maśullźtan xaqhsikchuk oqhśpekkuź chhichcha. 5 Xalla niźtaśaqaś ni tawqźtan watćha; xalla ni taquki xañchiź qisqisñikiśtan tshan qoltallaćha, ans nïki thapa ćhhultaqkiśtan paqhiź khïkhićha. ¡Ni qolta ujlliźtanaki chawkh muntiź ujsnasaćha! 6 Niźaśa ni taquki tshi ujćha. Niźaśa ni taquki tshi uj päñi źoñiźtaqaśśa, xalla nïki thapa źoñinakaź ujkiś thxotźa. Xalla nïki ni t'aqhiśiśkiśtanź thonćha, niźaśa ni orapacha thapa ni źetiź aqćha. 7 Niźaśa źoñiki thapa anaśum uywanaka niźaśa weźlanakamiź irpasaćha, niźaśa yoqaranpacha oqhñi uywanakami, niźaśa paqh qot uywanakami, nuźupan tshi źoñiki irpichićha; 8 ans anaź jëkh źoñimi ni ataki iwxaśśiki. Xalla ni ana iwxasqatñi ataki anaśumapanćha, niźaśa nïki tshi tikhś qulla śhipiźtaqaśśa. 9 Niźaśa ućhumnakki, ni ućhum Yöś Ephźkin niźaśa Jesús Tatźkin aynaqćha, niźtaśaqaś ućhumnakki ni Yöś ni irata päta źoñinaka layqićha. 10 Xalla ni atkiśtanśaqaś ni yanapśnaka niźaśa layqiśnaka ulanćha. Weth jilanaka xalla tïki ana nuź khiśtanćha. 11 Niźaśa tshi xalśurkiśtanaki anaź maśq'i qhaś niźaśa ch'ukh qhaś ulnasaćha. 12 Niźtaśaqaś anaź tshi jiwus muntikiśtanaki asiytuna poqasaćha, niźaśa anaź tshi uwkiśtanami jiwusa poqasaćha, jilanaka anaź tshi maśq'i qhaśśiś xalśurkiśtanaki ch'uy qhaś lewasaćha. 13 Niźaśa anćhukakiśtan śiśñi niźaśa näśi źoñit źelhćhax nïki, xalla ni źoñiki śuma quśtan niźaśa śuma qamañax thëźla, niźaśa nïź śiś llanu quś thätami. 14 Ans anćhukki ni źoñźtan moq'uśiś quśt aqćhax nïki, niźaśa źoñźtan ćhhaxwqatkuź ćhhultaqinakami päćhax nïki, anćhukki anaź ćhhulkiśtanami mita khiś wakiśićha niźaśa anćhukki ni werar lï moq'uź päćha. 15 Xalla ti śiśnakaki anaź Yöśkiśtan thonćha, ans ti yoq śiśnaćha, niźaśa źoñinakźkiśtan niźaśa Saxranakźkiśtanpachaź thonćha. 16 Niźaśa xaqhsikint ni źoñźtan ćhhaxwqatś niźaśa moq'uśiś źelhćhax nïki, xalla neqhśiki thapa ana śumanaka niźaśa ch'axminakamiź źelhćha; 17 xalla ni Yöśkiśtan thonñi śiśnakchiś źoñiki, śuma źkayi qamañchiśpanź qamćha; niźaśa ni źoñinakaki paśinśichiś quśśiśpanćha, k'uñchi oqśñi quśśiśśa. Niźaśa paśinśichiśśaqaśśa, niźaśa ni źoñiki ana phal palhñićha śumanaka päñipanćha. 18 Niźaśa ni śuma qamañchiś qamś pekñi źoñinakaki, ni śuma qamañaź ćhhakhćha neqhśtan juchjiptayśkiś ni ćhheri axśxapa. 1 ¿Anćhukakiś xaqhsiktan ni kira śalś niźaśa qichasiś thonxo? Xalla nïki ućhumnaka quśkiś ana śumanaka pinsitikiśtanź thonćha. 2 Niźaśa anćhukki tshïź pekćha, neqhśtan anaź ni pekta atćha; anćhukki źoñiź konćha, źoñźtan tshi ćhhultaqkiśtanamiź moq'uśićha, xalla neqhśtan ana atźku qichassa niźaśa kiraź śalćha. Anćhukki anaź Yöśkiśtan mayćha neqhśtan anćhukki ni anćhukaź quś pektakama anaź atćha; 3 Niźaśa anćhukaź ana śuma maytaki, anaź tanźta khesaćha, niźaśa anćhukki anćhuka quśkama kaśtiśxapaqaś pekćha. 4 ¡Amki ujchiś źoñimćha! ¿Anćhukki ti yoq źoñinakźtan maśi khiskuki Yöśtan moq'uź khissa xalla ni anaź śiśqaya? Niźaśa anćhukakiśtan xaqhsiltata źoñimiź ti yoq źoñinakź maśi khiśpekćhaxa, xalla ni źoñiki Yöśtan moq'uź khissa. 5 Ni Yöś śuma kintu khjirtaki anaź inapampa, xalla neqhśiki tuź khićha: “Yöśki ni ućhumnaka quśkiś thäta Espíritu añchaź pekćha.” 6 Ans Yöśki thapa nïź quśtanź ućhumnak oqźa, xalla ni Yöś śuma kintu khjirtikiśiki, tuź khićha: “Yöśki ni mit quśśiś źoñinakźkiś anaź munćha, ans ni amu quśśiś źoñinaka añchaź pekćha.” 7 Niźaśa anćhukki Yöśkinpanź tasnalla; niźaśa Saxraź atipźna, neqhśtan nïki ućhumnakakiśtan śatakićha. 8 Niźaśa anćhukki Yöśkinź makhatźka, niźaśa ni Yöśki anćhukakiś makhatźkakićha. ¡Anćhuka ujchiś qharanakaź źhuźnalla! ¡Niźaśa anćhuk Yöś pekñinaka, niźaśa ti yoqa pekñinakami anćhuka quś ch'uwachaśalla! 9 ¡Niźaśa anćhukki llakitaź khisna niźaśaź qä niźaśa quś ćhaka! ¡Niźaśa ni anćhuka thas thaski qäśkinx khisla, niźaśa ni anćhuka chipśki llakkinx khisla! 10 Anćhukki Yöś tukkiś llanu quśśiś khisna, neqhśtan Yöśki anćhuk śuma quśśiś źoñićha khekićha. 11 Jilanaka, anćhukki anaź porapat ana śumanaka parla. Xalla ni jilźxapa ana śuma parliñiki niźaśa juchjiptayñiki, ni lï moq'uź parlićha niźaśaź juchjiptayćha. Amki ni lïm juchjiptayćhax nïki, amki ni lï kaśmaya juchjiptayñi jilirim khissa. 12 Niźaśa śintallaqaśśa ni lï thäñi źoñiki niźaśa nïśaqaśśa juchjiptayñi jiliriki, niźaśa nïź anćhuk liwriyasaćha uśh ujchiśamćha khesaćha; ans amki, ¿ćhhulumtaxo ni źoñ maśi juchjiptayśxapaxo? 13 Anćhukki xaśiki tïź nonźna, anćhuk chakhwa amtiñi źoñinaka: “Töxi ananax xaqawenś ti chawkh wathaź oqakićha, niźaśa khićha ni wathkiś tuyśnakźtan päś kankan tshi wataź qamakićha”, 14 ¡xalla nuź chïñi źoñinakaki ninakź źetkiś xaqawenś ćhhulut ninakźkiś wataćhaxa xalla ni anaź śiśśa! Anćhukki tshi quyiźtaqaśśa, ni quyiki tshi upakamaqaź jekźa neqhśtan qatćha. 15 Anćhukki xalla tuź chïś wakiśićha: “Yöś Tata ućhum źethñit pekćhax nïki źetakićha, neqhśtan ućhumnakki tïmi nawkhtami päsaćha.” 16 Ans anćhukki mit quśtan chïśpanź pekćhax nïki; thapa niźta mita quśki anaćha waliki. 17 Xalla ni śumanaka päñi źoñiki anat nuź päćhax nïki, ujź päćha. 1 ¡Anćhuk źelinchiś źoñinaka tïź nonźna! ¡Anćhuka t'aqhiśiśnakkiśtanź qä niźaśaź qhawa! 2 Niźaśa anćhuka źelinśnakaki t'amchićha; niźaśa anćhuka śkitimi, ćhherimi khuriź lulhtaćha. 3 Niźaśa anćhuka qorimi, päśmi źhitćha, xalla ni źhitchiki anćhukaltaxapa llakiź khekićha niźaśa anćhuk tshi ujźtanźtaqaś ujźnakićha. Niźaśa anćhukki ti thuñiran qamanaka akhchinćhukćha, xalla nïki źelinśnakaki uśhka thonñi thuñxapaćha. 4 Xalla ni anćhuka śqala axśkiś ana pakta źoñinakaki, anćhukaxapa moq'uź qhawćha; niźaśa ni thapa aśśiś Yöś Tataki ni źoñinakaź mayta nonśićha. 5 Niźaśa anćhukki, ti yoqkiś añcha khjusa tshi uywaźtaqaś khewkan qamchinćhukćha, ¡xaśiki ni konś thuñiź irantiźkićha! 6 Niźaśa anćhukki ni ana ujchiś źoñinaka konax khichinćhukćha, ni ana ujchiś źoñinaka anapan chïqatźku. 7 Ans anćhuk jilanaka ni Yöś Tata thonśkama paśinśiźtanź thewźna. Niźaśa anćhukki ni lanqśñi źoñi nïź śqala axś thewźa nïź cherźna, niźaśa ni źoñiki ni chijñipacha paśinśiźtanź thewźa. 8 Niźtaśaqaś anćhukmi paśinśiźtan thurt'ichi quśśiśpanź khella, xalla neqhśtan Jesús Tataki waxillaź kephźkakićha. 9 Niźaśa jilanaka anaź porapat kijasa, anćhuk ana ujchiśśa khita khiśxapaki; xalla ni juchjiptayñi jiliri am qhuy śankiśśa. 10 Weth jilanaka, anćhukki ni Yöśkiśtan chïñinakaź paśinśiźtan qamta irataź qama, xalla ninakaki Yöś Tatź thükiś parlichićha. 11 Niźaśa werhnakki ni llakinaka thapa aśtan awantiñi źoñinaka añcha k'achhal khiwćha. Niźaśa anćhukki xaqhnuź ni Job t'aqhiśikan awantichiźlaxa xalla ni nonśinćhukćha, niźaśa ni źerañikin xaqhnuź ni Yöś Tata khichitaya, ni Yöś Tataki añcha oqśñi śuma quśśiśśa. 12 Weth q'ay jilanaka, anćhukki anpanź ni tsewkta pachkiśtanami, ana ti yoqkiśtanami, niźaśa ana ćhhultaqinakkiśtanami thurt'akićha. Anćhukaź chïkanaki “werarapan chïkuki, werarapan chïśtanćha”, niźaśa “anaź khikan chïkuki, anaćhapan khe”, Yöś anćhuk ana ujchiśśa khexu. 13 Niźaśa anćhukakiśtan tshïsuña llakitaźlax nïki mayiśila. Niźaśa tshïsuñaki kuntintuźlax nïki Yöś wirsunakax itsla. 14 Niźaśa yaqhapaki lä khichiźlax nïki, Yöś kirïchi qamchi ephnakax qhawźla, nïźtaxapa mayiśiźźinaxu niźaśa Yöś thüźtanx ni lä źoñźkiś asiytiźtan unjt'ila. 15 Niźaśa anćhukki thapa quśtanź mayiśićhax nïki, ni lä źoñiki źetakićha, neqhśtan ni Yöś Tataki źinźnakićha; niźaśa ni źoñiki uj pächiź khekiź nïki pertuntaź khekićha. 16 Xalla niźtikiśtan anćhukki porapat ni anćhuka ujnakkiśtanź arśhuśa, niźaśa porapatź mayiśa ćhhetinta khiśxapa. Ni źkayi quśśiś źoñiź mayiśitaki walxa aśśiśśa. 17 Xalla ni Yöśkiśtan chïñi Eliaski ućhum iratataćha, xalla ni jilaki thapa quśtan mayiśichićha ti yoqkiś ana chijnaxu, neqhśtan chheph wata tirśuchiś ana chijinsqatchićha. 18 Neqhśtan ni Eliaski chijinsqatśxapa wilta mayiśichićha, neqhśtan ti yoqaki nïź ćhheri poqchićha. 19 Weth jilanaka, anćhukakiśtan tshïsuña ti werar tawqkiśtan saraqakiź nïki, yaqha jilaki kuttisqatskiśtanćha, 20 anćhukki tïź śiśakićha xaqhsiltat ni ujchiś źoñi ni anaśum jikhśkiśtan kephsqatźkićhax nïki, ni źoñiź tikhśkiśtan liwrïćha, niźaśa wakchi ujnakaź pertunta khisqatćha. 1 Piru Jesucriśtuź apuśtulaki ni judea wathkiśtan nakhuñ źelhñi jilanakźkin tsänźkićha, niźaśa ni Ponto yoqkiś źelhñinakźkinami niźaśa Galacia, Capadocia, Asia niźaśa Bitinkin źelhñinakami tsänźkićha, 2 xalla ti wathanaka Yöś Ephki nïź amtitikiś tukipan illśtqalćha. Niźaśa nïź Espirituźtan anćhuk źkayi quśśiś khisqatchićha anćhuk ni kaśaxu niźaśa ni Jesucriśtuź lhokhźtan źkayi khexu. Neqhśtan anćhukki Yöś śuma qamaña tanźnaxu. 3 Ućhumnakki Yöśkin niźaśa ućhumnaka Jesucriśtu Tatź Ephźkinź aynaqila, xalla nïki nïź añcha oqśñi quśtan ućhumnak wilta mathqatchićha, ni Jesucriśtuźtan chika jakatataxu. Xalla tïki ućhumnakakiś tshi wiñay źetiź thäćha, 4 niźaśa ni Yöśki anćhukakiś ni tsewkta yoqkin śhoxta pataź tansqatakićha, xalla ni pataki anapan palhta khesaćha niźaśa anapanź khjuchinsnasaćha niźaśa anapanź tikhźnasaćha. 5 Xalla ni anćhukaź Yöśkiś thapa quśtan khikan, nïź anćhuk nïź aśtan liwrïś śalaxu kuytićha, xalla nïki ni thuñi źerañikinź paxqatakićha. 6 Xalla niźtikiśtan anćhukki kuntintućhukpanćha, niźaśa tshi qhaźtapacha t'aqhiśiś wakiśanaki ti pachkiś añcha t'aqhiśakićha. 7 Niźaśa ni anćhuka thapa quśki tshi qoriźtaqaśśa: Xalla ni qorź waluraki ujźtan yanźta khiśtanćha. Xalla ni t'aqhiśiśnaka awantiñi thapa quśki tshi qorkiśtan tshantiź walćha, xalla ni qoriki thatnasaćha. Niźaśa ni anćhuka quśki nuź yanźta khenaki, ni Jesucriśtuź aśtan thonan iyawkhita khiś wakiśićha. 8 Niźaśa anćhukki Jesucriśtuź pekćha qhaźta ana cherźkumi; niźaśa xaśiki ana ni cherźku kirïchinćhukćha, niźaśa anćhukki tshi chawkh chipśtanź chipćha ni chawkh aśiki ana xaqhnuź chï atchukaćha, 9 Anćhukki anćhuka thapa quś śalćha, xalla nïki ni liwrïśa. 10 Xalla ni Yöśkiśtan chïñinakaki ti liwrïskiśtan qhurchićha niźaśa purwiychićha, niźaśa Yöś anćhukakiś thäśkiśtan parlichićha. 11 Xalla ni Criśtuź Espirituki ni Yöśkiśtan chïñinakźkis tukitanpacha śiśqatñitaćha, xalla ni Criśtuź t'aqhiśiśkiśtan niźaśa nïź xaru chawkh aśi thonśkiśtan; neqhśtan ninakaki ninakźkiś źelhñi Espirituźtan ni thuñi niźaśa ćhhul orat wataćhaxa xalla ni śiśpekatćha. 12 Ans Yöś ninakźkiś śiśqatchiki, niźaśa ninakaź maśintaki anataćha ninakźtaxapa, ans anćhukataxapataćha. Xaśiki ti Espíritu Santuź aśtan ni Yöś śuma kintu anćhukakiś maśintaćha, xalla ni Espirituki tsewkta yoqkiśtan kuchanźkitaćha. ¡Xalla tinakaśaqaś ni anjilanakaki śiśpekatćha! 13 Xalla niźtikiśtan anćhukki thakśipan źela niźaśa śuma qamañchiśpanź qama. Niźaśa thappacha anćhukki, anchuka quśtan ni oqśñi Yöśkinź tasna, xalla nïki ni Jesucriśtuź thonan thäta khekićha. 14 Niźaśa anćhukki tshi k'uñchi matinakaźta, anaź ima ni Yöś paxkan quś pektakama qaminćhuktaćha xalla niźta anaź qama. 15 Ans anćhukki śuma źkayi qamañchiśpanź qama, xalla ni anćhuk qhawśñi Yöśki źkayićha; 16 Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khićha: “Anćhukki źkayi quśśiśpanź khella, werhki źkayi quśśiśtćha.” 17 Niźaśa anćhukki ni Yöś “Ephćha” khićhax nïki, ni źoñiki śapa źoñiź pätanakkiśtan ana phal phalźku juchjiptayñićha, neqhśtan anćhukki thapa anćhuka qamañkiś nïź thü aynaqśtanćha, anćhukaź źethtakama. 18 Ans Yöśki anchuka achchi ephnakź tikhśilanti qamañkiśtan wathchićha; niźaśa anćhukki śumaź śiśśa, xalla ti wathźtikiśtanaki anaćha qorźtanami päśtanami niźaśa anaćha anaśum ćhhultaqinakźtanami paktaki, 19 ans ni Criśtuź k'achha lhokhźtan paktaćha, xalla nïki tshi üśi wilanaźtaqaś ana ćhhul khjuchirara niźaśa ana ujchiś wilana uchśtaćha. 20 Niźaśa Criśtuki ima ti yoqa thulźkan tixapa uchśtapantaćha, xalla ti thuñi źerañikinaki anćhukaltaxapa thensićha. 21 Niźaśa anćhukki Jesucriśtuź khen Yöśkin kirïćha, xalla ni Yöśki Jesusa tikhśikiśtan jakatatsqatchićha niźaśa aśi thächićha; xalla niźtikiśtan anćhukki ni Yöśkiś quś thächinćhukćha niźaśa nïźkiś tassinćhukćha. 22 Xaśiki anćhukki ni werar Yöś śuma kintu kaśku źkayi quśśiś khissinćhukćha, niźaśa ni Yöś kirïchi jilanaka cheqpachapan pekśxapa. Xalla nuź anćhukki thapa quśtan niźaśa thapa aśtan porapak pekastanćha. 23 Niźaśa anćhukki wilta mathta khissinćhukćha, ana ni tikhśñi mä ephźkiśtan, ans ni Yöś tawqkiśtan xalla ni taquki watay wata źethñipanćha. 24 Xalla ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki, tuź khićha: “Thapa źoñiki tshi paśtuźtaqaśśa, niźaśa nïź aśiki tshi paśtu phxaqallaźtaqaśśa. Xalla ni paśtuki qhonćha, neqhśtan nïź phxaqallaki thxotssa, 25 ans ni Yöś śuma kintuki watay wataź thurćha.” Xalla ti taqućha anćhukakiś maśintaki. 1 Niźaśa anćhukki ni ana śuma päś ćhhultaqkiśtanź saraqa, niźaśa ni q'otśkiśtanami, ni toskarkiśtanami, niźaśa ni moq'uśiśkiśtanami, niźaśa thapa taqu chhalanśkiśtanami. 2 Niźaśa tshi uśhka mathta wawaźtaqaś ni ch'uw Espirituź lichi añcha qhura, xalla ni lichkiśtan anćhukki liwrïś tanźnasaćha, 3 niźaśa anćhukki ni Yöś Tatź taqu juśtaśśinćhukźlax nïki. 4 Niźaśa anćhukki Yöś Tatźkinź makhatiźka, xalla ni źethchiś maś ti źoñinakaki arśićha, ans Yöśkiśiki ni maśki śuma walurchiś illśtaćha. 5 Yöśki anćhukatan niźtaśaqaś ni źethñi maśkiśtanźtaqaś päkićha, niźaśa tshi Yöś kirïchi źkay jilanakaźtaqaś, niźaśa tshi źkayi quśśiś timlu jiliriźtaqaś, xalla ninakaki Jesucriśtuźkiśtan tshi anim wilanaźtaqaś Yöś quś pektakama thäsaćha. 6 Xalla niźtikiśtan ni Yöś śuma kintu Khjirtikiśiki tuźśaqaś khićha: “Werhki ni Sión kurkiś tshi maś nonźnućha, xalla ni maśki cheqan maśśa; niźaśa ni maśkiś tasñiki, anaź ćhhaxwta khekićha.” 7 Niźaśa anćhukakiś Yöś kirïñinaka ni maśki añcha walurchiśśa; ans ana ni Yöś kirïchi źoñinakźkiśiki ni Khjirtaź kumlissa: “Xalla ni qhuya qhuyñi źoñinakaź arźta maśki, cheqan wakiśiñi maś khissićha.” 8 Neqhśtan tuźśaqaś khićha: “Tshi maś aqhi, niźaśa tshi maś xalla neqhśi źoñinakaki texakićha.” Xalla ni źoñinakaki ni Yöś śuma kintu ana kaśku neqhś texćha: Xalla nïćha nïź pakaki. 9 Ans anćhukki illśta qhuy źoñinakćhukćha, tshi Reyź manta päñi timlu jiliriźtaqaś, niźaśa tshi źkay chawkh wathaźtaqaś, niźaśa tshi Yöś thulźta wathaźtaqaś. Xalla tïki nuźupan khiśtanćha ni Yöś iśpantichukanaka maśnaxu, xalla ni Yöśki anćhuk ni sumchilaqhkiśtan ulanźkaxu qhawśićha, nïź añcha k'achha qhankiś luśhqatśxapa. 10 Niźaśa anćhukki tukiki anapantaćha tshi wathami, ans anćhukki anśiki Yöś wathćhukćha; niźaśa tuki Yöśki anaź anćhuk oqźnatćha, xaśiki Yöś anćhuk oqźa. 11 Weth q'ay jilanaka, werhki anćhuk rokt'ućha tshi yaqha wathchiś ti yoqkiś watñi źoñiźtaqaś, anćhukki anaź ni xañchiź pektakama oqalla, xalla nïki ućhum animuźtanź qichassa. 12 Niźaśa anćhukki ni ana Yöś kirïchi źoñinakźtan śumapanź qama. Anśiki ninakaki qhaźtamit anćhuka moq'u parlićhani, anćhuk ana śumanaka päñi źoñiźtaqaś, neqhśtan ninakaki ni anćhukaź śumanaka päta cherakićha, neqhśtan ninakaki Yöś thü aynaqakićha xalla ni thappacha juchjiptayś thuñkiśiki. 13 Niźaśa anćhukki Yöś Tataź khen, thappacha ti yoq jilirinaka kaśa: Niźaśa ni chawkh watha irpiñiźkiśimi, xalla ni jiliriki thapa jilirinakźkiśtan tshan chawkh jilirićha, 14 niźaśa nïki ni ana śuma päñi źoñinaka ni jilirinakźkiś kaśtikaxu khićha, niźaśa ni śuma päñi źoñinakźkiś śuma źoñi aynaqax khićha. 15 Niźaśa Yöśki anćhuk śumanaka päñipanź pekćha, xalla ni ina quśśiś źoñinaka niźaśa sumsunaka ana anćhuka ćhhul moq'umi chiyaxu. 16 Niźaśa anćhukki liwri źoñinakaźtaś qama, qhaźta ni anćhuka liwri qamaña ana waqaychiźkumi ni anaśumanaka pächinćhukćha. Ans anćhukki Yöś manta päñiźta qama. 17 Niźaśa anćhukki thapa źoñinakaź rispita. Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanaka oqźna niźaśa Yöś amta, niźaśa ni chawkh watha irpiñi jiliri rispita. 18 Manta päñi źoñinaka, anćhukki anćhuk uywiñiźkiś thapa quśtan tasna, ana ni śuma näśñiźkiśqaś, ans ni ñexunakźkiśimi. 19 Xalla ni kaśki Yöśta añcha walićha, tshïsuñaki ana śuma khitamiź awantićha, ninakaź Yöśkin quśśiś khen Yöśki ninaka yanapćha. 20 Niźaśa anćhukaź ana śuma pätikiśtan kaśtikasaź nïki, ¿anćhukaź awantitaki ćhhul anćhukata wali khesaxo? Niźaśa anćhukki śumanaka pätikiśtan t'aqhiśasaź nïki, niźaśa ni t'aqhiśiś paśinśiźtanź awantasaź nïki, xalla nïki Yöśta añcha walićha. 21 Niźaśa Yöśki anćhuk tixapa qhawśićha, niźaśa Criśtumi anćhukakiśtanśaqaś t'aqhiśichi, nïź qamta irata anćhuk qamaxu. 22 Niźaśa Criśtuki ana ćhhul ujmi pächićha, niźaśa ana jëkhmi q'otchićha. 23 Niźaśa nïźkiś ar aran ana niźta irata ar archićha; niźaśa ni t'aqhiśsqatan ana thajwaychićha, ans nïki Yöś ninaka śuma śoq'u juchjiptayaxu thïśićha. 24 Niźaśa Criśtupachaź ućhum ujnaka nïź xañchikiś kuruśhkiś chhichchiki, ućhumź ujkiś atta tikhźnawk khen, neqhśtan ućhum śoq'u jikhśkiś qamaxu, niźaśa Criśtuki anćhuk ćhhetinta khexu śhoxrichtaćha. 25 Niźaśa anćhukki tuki tshi qatchi uśhaźtaqaś oqhlayinćhuktaćha, niźaśa anśiki Criśtuźkin kephźkichinćhukćha, xalla nïki anćhuk tshi üśi awatiriźtaqaś kuytikan ichcha. 1 Xalla niźtaśaqaś anćhukki mätaqanaka, anćhuka luktaqanakźkiś tasna, yaqhapa anćhuka luktaqanakaki anaź ni Yöś śuma kintu kirïćha, ninakaki ana tawqźtan anćhukaź śuma khïkhitikiśtanqaś quś thutźnasaćha, 2 niźaśa ninakaki anćhuka śuma ch'uwa Yöś qamañchiś cherźkuki. 3 Niźaśa ni anćhuka t'ikhachanakaki anax quś thatźhiñi khila, ni k'achha t'ikhachanaka, niźaśa qorinaka uśh walurchiś śkitinaka, 4 Ans ni thapa qos quśkiśtan, niźaśa añcha k'achha ana aqchuk Espíritu Santuź qamañchiś khiśtanćha. Yöś tukkiśiki ti añcha k'achha quś tshanti kuśtićha. 5 Niźaśa tukiki ti śaqaśtaćha ni źkayi quśśiś mätaqanakź t'ikhachanakaki; niźaśa ninakaki Yöśkin quśśiśtaćha, niźaśa perśun luktaqanakźkiś tasñitaćha. 6 Xalla na Sarki niźtitaćha, näki Abraham kaśiñtaćha niźaśa näki nïźkiś tuź khiñtaćha “weth tata.” Niźaśa anćhukki näźa matićhukćha, śuma päkan ana ćhhulukiśtanami eqhsa. 7 Niźaśa anćhuk luktaqanaka, anćhukki anćhuka mätaqanakźtan śumaź khe. Niźaśa ninakźkiś śuma wakiśiñiź thä, ninaka jallk'a quśśiśqa khikan, niźaśa ninakaki Yöś thäta źetźtan anćhukatan qamax khitaćha, xalla nïki tshi pataźtaqaśśa. Xallanuź anćhukki ni anćhukaź perśuna mayiśita ana aqśxapa päkićha. 8 Niźaśa anćhukki thappacha añcha śumaź qama, niźaśa thapa tshi quśśiś Yöś kirïchiźta porapat oqsaskan. Niźaśa anćhukki llanu quśśiś oqśñipanź khella. 9 Niźaśa anćhukakiś ana śuma päta khenaki, anaź anćhukki ana śumźtanśaqaś thepnasaćha, niźaśa anćhukki anaź ni ar artaśaqaś ar arkan thepnasaćha. Ans anćhukki nuź thepunkuki Yöś onantaź thepunćha, niźaśa Yöśki anćhuk onanta tanźnaxu qhawśićha. 10 Yöś śuma kintu tuź khićha: “Xaqhsiltat źeti añcha pekćhaxa niźaśa śuma qamś pekćhax nïki, nïź ata ana śuma chïśkiśtanx kuytaśla niźaśa nïź atpulumi toskara chïśkiśtanx kuytaśla; 11 niźaśa ni ana śumanakkiśtan saraqa neqhśtan śumanakapan pä, niźaśa śuma qamaña qhura niźaśa neqhśipan thurt'a. 12 Niźaśa Yöś Tataki ni źkayi quśśiś jilanaka kuytiñićha niźaśa ninakaź mayiśitanaka nonśpekñićha, ans Yöśki ni ana śuma päñi źoñinakź moq'ućha.” 13 ¿Anćhukaź śuma qaman jëkit anćhuk ana śuma khisqatasaxo? 14 Niźaśa anćhukki śuma śoq'u qamkan t'aqhiśakićha, ¡anćhukki añcha walićha! Anaź xaqhsilta źoñimi eqhsna, niźaśa anaź tsuka, 15 ans anćhukki Criśtuź thü aynaqa anćhuka quś Tataźtaqaś. Niźaśa anćhukki thakśipanź źela ni anćhukakiśtan thapa taqu mayan qhäśxapa ni anćhuka śiśnakkiśtan, 16 ans anćhukki llanu śuma quśtan päkićha. Niźaśa anćhukki śumaź qama, ni anćhuk Yöś kirïtikiśtan niźaśa anćhuka śuma qamañkiśtan ana śuma parliñi źoñinaka, ninakź perśun tawqkiśtan aśaxu. 17 Niźaśa ni śumanaka päkan t'aqhiśiś walićha, Yöśki xalla nuźupanź pekćha, ni ana śuma päśmayaki. 18 Xalla ni Criśtupachaćha ućhumnaka ujkiśtan t'aqhiśiśku tikhśiki, tshi wiltaqaś watay watxapa. Ni Jesusaki ana ujchiś źoñitaćha, ans nïki ni ñexw źoñinakźkiśtan t'aqhiśichi, anćhuk Yöśkin chhichśxapa. Nïź llanu quśtan khen tikhśićha; neqhśtan nïki tshi animuchiś źetchiś jakatatchićha, 19 xalla niźtikiśtan nïki ni tanta źelhñi animunaka kanchićha. 20 Xalla ti animunakaki tuki ni Noeźpacha ana kaśñitaćha, niźaśa Yöśki paśinśiźtan ni walsa päśkama thewźnatćha, xalla ni qhaśkiśtanaki towqu źoñinakaź liwrïsiki. 21 Xalla ni qhaśki wawtismukiśtanź thonćha, xaśiki ućhumnakki ni qhaśkiśtan liwrïstaćha. Xalla ni wawtismuki anaź xañchi axunśkiśtanqaś thonćha, ans Yöśkiśtan śuma quś mayś wakiśićha; neqhśtan Jesucriśtuź jakatattikiśtan ućhumnakki liwrïtaćha, 22 xalla ni Jesusaki tsewkta yoqa oqhchićha, niźaśa Yöś źewqhuttan julśićha; neqhśtan ni anjilanakaki nïź mantukiśśa niźaśa ni chawkh aśśiś jilirinakami. 1 Xalla niźtikiśtan Criśtuki nïź perśun xañchikiś añcha t'aqhiśichićha, niźtaśaqaś anćhukmi ni irata t'aqhiśiśtanćha. Xalla ni perśun xañchikiś t'aqhiśichiki ni uj päśnakkiśtan saraqchićha, 2 niźaśa Yöś muntakama nïź źetkiś tira qamśxapa, ans ana ni quś pektakama qamśxapa. 3 Niźaśa anćhukki aźqa wata ni ana Yöś kirïchi źoñinakź ćhhultaqi irata pächinćhukćha, niźaśa anćhukki ni anaśum qamañkiś qamatćha, niźaśa ni ana śumanaka pinsikan, niźaśa ni phiśtanaka päkan, niźaśa ni likhkan, niźaśa ni źoñiź päta yöśnaka amtikan, neqhśtan anćhukki ana amaychiś likatćha. 4 Xaśiki anćhukaź ni źoñinakź ana śum qamañkiś ana qhutźnan ni źoñinakaki añchaź anćhuk phaltachcha, neqhśtan anćhukakiśtan anaśumanakaź parlićha. 5 Ans ni źoñinakaki ni źethñi źoñinaka niźaśa tikhśi źoñinaka juchjiptayñiźkiś, juchjiptayta khekićha. 6 Xalla niźtikiśtanśaqaś ni tikhśi źoñinakźkiśiki ni Yöś śuma kintunaka maśintaćha, xalla ni źoñinakź animu Yöśtan tira qamaxu, ni źoñinakaki qhaźtami ti yoqkiś ninakź xañchikiś źoñinakaź juchjiptaytamiźlani. 7 Thappacha ti ćhhultaqinakź źeranśki irantiźkićha. Xalla niźtikiśtan anćhukki naynayipanź khella, niźaśa thapa quśtanpanź mayiśa. 8 Niźaśa thapa anćhukakiś ni oqśx źelhla, xalla ni oqśki wakchi ujnakaź pertunćha. 9 Niźaśa anćhukki porapatź perśun qhuykiś qhawsasa, ana jëkhźxapami chuchaśkan. 10 Niźaśa ni Yöś onanchiźkita śuma irpiñi jiliriźtaqaś waqaychakićha, niźaśa anćhukki śapamayni anćhukaź tanźtikiśtan xama ni yaqha jilanaka yanapakićha. 11 Niźaśa yaqhapa anćhukakiś chïźinanaki, anćhuka taquki Yöś taquźtaqaś khiśtanćha. Niźaśa tshïsuñaki Yöś qhuy mantat päćhax nïki, Yöś aśtanpanx päla. Niźaśa thapa anćhukaź pätanakaki Jesucriśtuź qharkiśtan tanźtax khila, xalla ni Jesucriśtuźkiś ni chawkh aśśiś qhana wakiśićha. Xalla nuźupanx khila. 12 Weth q'ay jilanaka, anćhukki ni ujkiś thxotsku anaź llakiśha, xalla ni ujki tshi anawal tsukhchukaźtaqaśśa. 13 Ans anćhukki ni llakiź thonan chipa, xalla nuź anćhukki Criśtu irataź t'aqhiśa, niźaśa ni Criśtuź chawkh aśi thonan chipśxapaki. 14 Niźaśa Criśtuźkiśtan anćhukki ar arakiź nïki añcha walićha, xalla ni Yöś aśśiś Espirituki amtan chikapachapanćha. 15 Niźaśa anćhukakiśtan tshïsuñat t'aqhuśićhax nïki, ana źoñi kontikiśtan, niźaśa ana thañi śätikiśtan, niźaśa ana wali pätikiśtan, niźaśa ana ni yaqha źoñź ćhhultaqkiś mitiśitikiśtanami. 16 Ans ni źoñiki Yöś kirïtikiśtan t'aqhiśićhax nïki, ana aś wakiśićha, ans Yöś thü chhichku ni źoñiki Yöśkin amtiś wakiśićha. 17 Xalla ni Yöś qhuy źoñinakź phalś thuñi irantiźkichićha. Xalla ni juchjiptayś thuñi irantiźkichiźlax nïki, ¿xaqhnuźupan ni ana Yöś śuma kintu kaśñi źoñinaka źernakixo? 18 Niźaśa ni źkayi quśśiś źoñit ch'amanpan liwrïsnakiź nïki, ¿qhaźt khisnakhexo ni uj päñi źoñinaka niźaśa ni ana śumanaka päñinakaxo? 19 Xalla ni Yöś quśkama t'aqhiśiñinakaki, tirapan ni śumanaka päkan qamśtanćha niźaśa ninakź animu Yöś qharkiś thïśtanćha, ni Yöś ućhumnak pächiki nïśaqaśa ni źerañiki. 1 Werhki xaśiki ni anćhuka Yöś kirïchi jilanaka irpiñi ephnakźkiś thaxś pekućha, werhki ninaka irata qamchi ephśaqaśtćha, niźaśa ni Criśtu t'aqhiśiñi cherchin źoñćha, niźaśa werhki ni uśhka thonñi chawkh aśi śaqal tanźnaćha. 2 Anćhukki ni Yöś kirïchi üśanakaź kuyta, xalla tinakaki anćhuka qharkiś thätaćha; xalla ti üśanakźtanaki thapa quśtanpanź khella Yöś pektakama, xalla tinaka ana tsomanchi irpa, ans thapa quśtanx päla; niźaśa ana xamrikiśtanqaś päś kanś peka, ans śuma päkićha. 3 Niźaśa anćhukki anaź ni kuytitanakź irpiñipan khïkhiya, ans anćhukki ninakźkiś śuma qamañaź thëźa. 4 Xalla nuź khen ni cheqan Awatiriź thonanaki, anćhukki ni chawkh aśśiś qhanź pilluź tanźnakićha, xalla ni pilluki anaź śinta qatasaćha. 5 Xalla niźtaśaqaś anćhuk thothowanaka ni Yöś kirïchi qamchi ephnakźkiś tasna. Thappacha anćhukki porapat amu quśtan tastanćha, qhaźtikiśtan nuź chï: “Yöśki ni mita quśśiś źoñinaka anaź pekćha, ans ni amu quśśiś źoñinaka thapa quśtan yanapćha.” 6 Niźaśa anćhukki chawkh aśśiś Yöś qharkiś llanu quśśiś khekićha, neqhśtan ni Yöś nïź thuñkiś anćhuk śuma źoñi khexu. 7 Niźaśa anćhukki Yöśkinź anćhuka llakinaka thäśna, xalla ni Yöśki añchaź anćhuk pekćha. 8 Niźaśa anćhukki naynayiź khe ana thxaxkanpanź źela, niźaśa ni Saxraki ućhumnaka moq'u muytata ućhumnak tanśxapaź oqhlayćha. 9 Niźaśa anćhukki, thapa ti yoqkiś anćhuka jilanaka anćhuk irata t'aqhiśiñi śiśku, anćhukki thapa quśtan atipśxapa thurt'ichipanź khekićha. 10 Neqhśtan anćhukaź tshi qhaźtapacha t'aqhiśitan, Yöśki anćhuk źkayi quśśiś niźaśa aśśiś thupiź khisqatakićha. Niźaśa ni Yöś pachaćha nïź chawkh oqśñi quśtan ućhumnak qhawśiki, ućhumnak Jesucriśtuźtan chika nïź chawkh qhankiś watay wata qamaxu. 11 Niźaśa ni aśiki Yöśkiśx watay wata khila. Xalla nuźox khila. 12 Niźaśa werhki ni Silvano jila añcha thapa quśśiśśa khiwćha, xalla nïźtan ti karta anćhukakin khjirźkućha, anćhuk thaxśkiśxapa niźaśa ni anćhukaź tanźtaki ni cheqan oqśñi Yöś thätaćha. ¡Anćhukki ti oqśñi Yöśkiś thurt'ichipanź qamakićha! 13 Niźaśa ni Babilonia wathkin khiñi Yöś kirïchi jilanaka, niźaśa ninakaki anćhukatan chika Yöś illśta jilanakaćha, xalla ti jilanakaki anćhukakin tsänźkićha, niźaśa ni Marcu weth machhćhhul anćhukakin tsänźkićha. 14 Niźaśa anćhukki porapat tshi śuma oqśñi chhullśtan tsanasakićha. Niźaśa anćhukki thappacha Criśtuźkin wakiśiñi jilanaka śumapanź qamakićha. Xalla nuźox khila. 1 Simón Piruki Jesucriśtuź manta päñi niźaśa nïź apuśtulaćha, xalla ni ućhumnak irata k'achha thapa quśśiś khissi jilanakźkin tsänźkićha, niźaśa ni ućhumnaka Yöś niźaśa liwrïñi Jesucriśtuki źkayi quśśiśśa. 2 Niźaśa anćhukki ana miransñi onantaź tanźna, niźaśa ti śiśnakaki Yöśkiśtan niźaśa ućhumnaka Jesús Tatźkiśtanź thonćha. 3 Yöśki nïź aśtan thapa ućhumnakaź pektakama thächićha, niźaśa qamśxapa niźaśa nïźkin amtiśxapa, niźaśa Yöśki ućhumnakakiś Jesucriśtu paxqatźku thapa ni qamaña thächićha. Niźaśa ni Jesucriśtuź qharkiśtan ućhumnak illśićha nïź k'achha irpiś wathkiś qamaxu. 4 Niźaśa ni ćhhultaqinakkiśtan ućhumnakakiś nïź taqu onźta thächićha, xalla ninakaki añcha paqhićha niźaśa muspa walurchiśśa, anćhukki xalla nïźkiśtan ni Yöś ćhhultaqi tanźnakićha, neqhśtan anćhukki ni ana wali päśnakkiśtan saraqakićha niźaśa ni anaśuma pinsiśnakaki ti yoqkiś źelhćha. 5 Xalla niźtikiśtan anćhukki thapa quśśiśpan khiś pekśtanćha, niźaśa śuma qamañchiś niźaśa śuma katoqiñi quśśiś khiśtanćha; 6 xalla ni katoqiśki perśun quś irpiśtanćha, niźaśa ni paśinśich źoñiki paśinśich khiśtanćha, niźaśa ni amtiśki; 7 amtiñi khiśtanćha, niźaśa ni oqśki thapa jilanaka oqśtanćha, thapa oqśñi quśtan. 8 Niźaśa anćhukki ti ćhhultaqinakaź waqaychićhaxa niźaśa nuźupanź päćhax nïki, am źetiki anaź ina khekićha, niźaśa ućhum Jesucriśtu Tata paxtami anaź inapampa paxta khekićha. 9 Xalla ni ana waqaychiñi źoñiśti, tshi śur źoñiźtaqaśśa ananax źhuk upaźtaqaśśa; xalla ni źoñiki nïź likhsi ujnaka axwźinta thatśićha. 10 Jilanaka xalla niźtikiśtan Yöśki anćhuk illśku qhawśićha, xalla tinakaki anćhukakiśx watla, niźaśa anćhukki tinaka päkuki anapanź ujkiś thxotsnakićha. 11 Xalla nuź anćhukakiś ni ućhum Jesucriśtu liwrïñi Tatź irpiś śanaki liwjpacha khetźintaź khekićha. 12 Werhki anćhukakiś tirapanl thappacha tinaka khuñsqataćha, niźaśa anćhukaź katoqtanami niźaśa ni werar taqu thaxintikiś thurt'ichi qamanami. 13 Werhki iya źethkanaki, ti thaxźtanaka tirapan anćhuk chïźinaćha. 14 Niźaśa ni ućhumnaka Jesucriśtu Tataki, wethkiś ti yoqa waxilla ekś śiśqatchićha; 15 niźaśa werhki anćhukakiś ti ćhhultaqinakkiśtan śiśaxu xaqhnuźkiśtanamil śiśqataćha. 16 Werhnakki anćhukakiś ni Jesucriśtu Tatź aśtan kuttiśkiśiki thaxinchinćha, xalla tinakaki anataćha wethnaka quśkiśtan jestaki, ans werhnakki perśun źhukźtan ni Yöś Tatź chawkh aśi cherchinćha. 17 Werhnakki ni Yöś Efesios ni Jesucriśtuźkiś nïź chawkh aśi niźaśa śuma źoñimćha khiñi cherchinćha, xalla ni Yöś xoraki ni aśkiśtan chïchićha, tuź khikan: “Xalla tïćha weth q'ay Matiki, niźaśa werhki tïpan illśinćha.” 18 Niźaśa werhnakpachaćha ni tsewktan chïźkiñi xora nonśinki, xalla ni ora werhnakki ni źkayi kurkiś Jesús Tatźtan źelatućha. 19 Xalla tïki ni Yöśkiśtan chïñinakź taqu cheqpacha khisqatchićha, anćhukki ti taqunaka thapa quśtanpanź katoqa. Xalla ni taquki tshi sumchi yoqkiś qhanñi michaźtaqaśśa, niźaśa ni thuñi qhanśkiśkama niźaśa ni tuwanta chakwami anćhuka quśkiś qhanqatśxapax thewkhźkila. 20 Ans anćhukki ćhhulu khenami tipanź khuñśnakićha: Anapanź xaqsilta Yöśkiśtan chïñinakaź Khjirtaki perśun quśkiś ana näśuka źelasaćha, 21 xalla ni Yöśkiśtan chïñinakaki anapan perśun quśkiśtan chïñitaćha; ans ninakaki Yöśkiśtan chïñi źoñinakapantaćha, niźaśa Espíritu Santuź irpitakama chïñipantaćha. 1 Niźaśa ni Israel wathkiśtan toskara Yöśkiśtan chïñi źoñinakaśaqaś źelatćha; niźtaśaqaś anćhukakiśtan toskara thaxiñi źoñinaka źelakićha. Ni źoñinakaki anćhukakiś ninakź aqñi tawqźtan niźaśa taqu kerhźku thaxnakićha, xalla nuź ninakaki ni ućhum liwrïñi Jesucriśtu Tata q'otćha; xalla tïki ni źoñinaka waxilla ujkiś thxotźnakićha. 2 Niźaśa wakchi źoñinakaki ninakź anaśum qamaña apźnakićha, xalla ni źoñinakaź khen ni werar jikhśkin chhichñi tawqkiśtan ana śuma parlakićha. 3 Niźaśa ninakź päś xamriś quśkiśtan ninakaki ni toskar thaxinśnakźtan anćhuk manta päqatakićha; ans ninakźtaki ni ujkiś t'aqhiśiśki ana atipchukaź thewźa, niźaśa ninakaki tukitanpacha ujchiś khitapanćha. 4 Niźaśa Yöśki ni uj pächi anjilanaka ana pertunchićha, ans ninaka ni sumchi t'aqhiśiśkin thxotchićha niźaśa ni sumchi laqhkiś ekchićha, niźaśa jir karinźtan ćhelhta ni juchjiptayś thuñxapa śhoxtaćha. 5 Niźaśa Yöśki ni tukita źoñinaka anapan pertunchićha, ans Yöśki ni ñexw źoñinakźkin ni chijñi mach'a kuchanźkichićha, neqhśtan Noeqaś liwrïchićha, xalla ti jilaki śuma śoq'u jikhś maśinchićha niźaśa towqu źoñinakami. 6 Niźaśa Yöśki ni Sodoma niźaśa Gomorra chawkh wathanaka ujchiśśa khichićha, ni wathanaka qhup khiskama ujchićha, xalla ni ñexw źoñinakźta tshi yateqaś wakiśaxu. 7 Ans Yöśki Lot liwrïchićha niźaśa ni Lotki źkayi quśśiś źoñitaćha, xalla nïźkiś ni anaśum ñexw qamañchiś źoñinakźxapa llakt'iźiñitaćha. 8 Xalla ti źkayi quśśiś źoñiki ni źoñinakźtan chika qamñitaćha, niźaśa nïki ni źoñinakź anawali pätanaka śapuru nonśñitaćha niźaśa śapuruź cheratćha xalla niźtikiśtan añcha llakt'aśñitaćha. 9 Niźaśa Yöś Tataki nïźkiś tassi qamñinaka ujnakkiśtan liwrïñićha, niźaśa ni ñexw źoñinaka kaśtikta ćhheliñićha ni juchjiptayś thuñikama. 10 Ni Yöś Tataki ni ana śumanaka päś pekñi źoñinaka niźaśa ni Yöś jiliri iñarñinaka kaśtikakićha. Ni źoñinakaki choxru quśśiś niźaśa lisunakaćha, niźaśa ni źoñinakaki ni chawkh aśśiśnaka anaź ar arśmi jiwjatćha; 11 ans ni anjilanakaki qhaźta tshan aśśiśimi niźaśa aśśiś jilirimi, ni Yöś Tatź ćhhultaqinakkiśimi anaź mitiśićha, niźaśa ni chawkh aśśiśnaka ar arś niźaśa ujkiś thxotś eqhsa. 12 Xalla ni źoñinakaki tshi uywanakaźtaqaśśa: Niźaśa ana näśñi źoñinakaćha niźaśa lulhśxapaqaś niźaśa aqśxapaqaś mathtaćha, ni źoñinakaki ninakź perśun ujkiś tikhźnakićha, 13 niźaśa ni yaqha źoñinaka t'aqhiśsqatźku ninakaki t'aqhiśakićha. Niźaśa ninakaki śapuru añcha k'achha qamźku kuntintutqa khićha. ¡Ni źoñinaka ni phiśtikiś qhutś añcha aśićha, niźaśa ninakaki ninakź q'otś taqunakźtan juśtaśśa! 14 Ni źoñinakaki tsha mätaq źon anaź ina cherźa; niźaśa ninakaki anaź uj päśkiśtan oćha. Niźaśa ninakaki ni upa quśśiś źoñinakaź tanćha; niźaśa ninakaki xamri khïkhiśxapa walxaćha; niźaśa ninakaki ñexw źoñinakapanćha. 15 Niźaśa ninakaki ni śuma werar jikhśkiśtan śqhxeśkuki tshiqhutñipanź qamćha. Niźaśa ninakaki ni Balaamźkiśtan chïta taquź apźa, ni Balaamki Bosorź machhcha, xalla nïki ni ana śumanaka päqatźku päś kanqatchićha 16 neqhśtan nïki nïź ujkiśtan ujźtaćha: Tsha up aśni źoñi irat tawqźtan nïźkiś chïchïnćha, niźaśa ana iya nïź quś kama oqhqatchinćha. 17 Xalla ni thaxiñi źoñinakaki tshi ana qhaśśiś tujźtaqaśśa, niźaśa tshi thamiź chhichta tshiriźtaqaśśa; xalla ni źoñinakaki tshan sumchi laqhkiś watay wata źelax khitaćha. 18 Niźaśa ninakaki khjusa taquźtaqaś chïñićha ans ni taqunakaki anaćha ćhhulumi, niźaśa ninakaki ni uj päśnakkiśtan ch'aman saraqchi jilanaka xañchiź quś pektakamźtan tanćha. 19 Niźaśa ninakaki liwrïśxapa taqu onśñićha, niźaśa ninakpachaćha ni anawalinakź manta päñiki; niźaśa thappacha źoñinakaki ni anawali päśnakź manta päñićha. 20 Xalla ni ućhumnak liwrïñi Jesucriśtu Tata paxchiki, niźaśa ti yoq anaśum ćhhultaqkiśtan atipchinakami, ti źoñinakaki wiltaź ni ćhhultaqkiś thxotsnakiź nïki, ni tukita qamañkiśtan tshan anawalkiś thonakićha. 21 Niźaśa ninakźtaki ni śoq'u jikhś anataźlan paxchukani, neqhśtan ni śoq'u jikhś paxźku niźaśa ni źkayi Yöś lï ninakźkiś thätikiśtan saraqś anapanćha waliki. 22 Ans ninakźkiś ni werara chïta kumlissićha, tuź khikan: “Ni pakuki nïź xothtikinź kephźkićha”, niźaśa na “uśhka wañti kuchki ni lhxaspikiś śunt'iźźa.” 1 Weth q'ay jilanaka tïćha weriź anćhukakin wilta khjirźkita kartaki. Ti piśk kartikiśiki anćhuk śoq'u pinsaxu thaxśkiśpan pekchinćha. 2 Niźaśa anćhukki ni tuki źkayi quśśiś Yöśkiśtan chïñinakaź chïtaź khuñśna; niźaśa ni Jesucriśtu liwrïñi Tatź lïkiśtanśaqaś khuñśnakićha, ni apuśtulanakaćha anćhukakiś ni thaxinchiki. 3 Anćhukki thappacha tinaka khuñśnakićha: Xalla ni thuñi źerañikinaki perśun quś pektakama anaśum qamañchiś źoñinakaź thonakićha, xalla ni źoñinakaki anćhuk iñarakićha 4 niźaśa pewkźnakićha: “¿Xalla ni Criśtu wilta kephźtaź khikan taqu onźta qhaźkiśsitaxo? Niźaśa ućhum mä ephnakaki tikhśićha, niźaśa ti yoqa pätikiśtanpacha thapa niźtapachaź źelhćha.” 5 Xalla ni źoñinakaki anapanź näśa, tukitanpacha ti tsewkta pachapanź źelatćha niźaśa ti yoqami, Yöś nïź tawqźtan ni qhaśkiśtan ti yoqa ulansqatchiki niźaśa ni qhaś taypikiś źelhqatćha. 6 Niźaśa ni chijñi qhaś mach'iźtan ti yoq źoñinaka thatantaćha. 7 Niźaśa ni tsewkta pacha niźaśa ti yoqa tirapanź źelhćha, tinakaki ni uj tanqatśxapa Yöś chïtakama śhoxta źelhćha. Xalla ni ujki ni juchjiptayś thuñkiś źoñinaka ujakićha, niźaśa ni thuñiki ni ñexw źoñinakź qatś thuñiź khekićha. 8 Jilanaka tuźuśaqaśśa anćhukki anapanź thatźnakićha, Yöśkiśiki tshi nöxiki, watha wataćha, niźaśa wathaki tshi nöxićha. 9 Niźaśa Yöśki nïź taqu onźta anaź ana kumlasaćha, yaqhapanakaki nuź pinsićha, ans Yöśki anćhukatan paśinśichiśpanćha, niźaśa Yöśki anaź jëkhmi tikhśi pekćha, ans thappacha Yöśkin qhutśñiź pekćha. 10 Xalla ni Jesús Tataki tshi thañ źoñiźtaqaś thonakićha. Neqhśtan ni tsewkta pachaki tshi tsukhchuk xorźtan qatakićha, niźaśa ni wara waranakami ujźtan ujźtaź khekićha, niźaśa ti yoqaki thappacha źelhñinakźtanpacha ni Yöś juchjiptayśkiś juchjiptaytaź khekićha. 11 Xalla nuź thappacha thatantaź khekićha, ¡neqhśtan anćhukki źkayi quśtan śuma qamañchiś qamśtanćha! 12 Niźaśa anćhukki ni Yöś thonś thuñiź thewźna, niźaśa Yöśkin uriź makhatalla. Xalla ni thuñiki ti tsewkta pachanaka ujźtan thatantaź khekićha, niźaśa ni wara waranakami ni ujźtan thiñantaź khekićha. 13 Ans ućhumnakki ni Yöś ućhumnakakiś taqu onźta ew tsewkta pacha niźaśa ew yoqaź thewźa, xalla neqhśiki thappacha źkayi niźaśa śumaź khekićha. 14 Xalla niźtikiśtan Jilanaka, anćhuk ti ćhhultaqinaka thewźkan xaqnuźkiśtanami Yöśkiś śuma qamkanpanź tanspekalla, niźaśa ana khjuchirara niźaśa ana ujchiś. 15 Niźaśa anćhukkiź näśna, ni ućhumnaka Jesucriśtu Tataki paśinśiźtan ućhum liwrïś pekćha. Xalla tïkiśtanaki ni ućhumnaka Pawlu jilaki anćhukakin khjirźkichiśaqaśśa, ni Yöś thäta śiśnakźtan. 16 Niźaśa śapa nïź kartikiśiki ti ćhhultaqkiśtan palxaychipanćha, ni kartikiś qhaźta ana näśuka źelanami, ni upa quśśiś niźaśa sumsunakaki ni taquź kerhźinćha, xalla nuźupan ninakaki ninakź ujxapa ni yaqha khjirtanaka kerhñipanćha. 17 Xalla niźtikiśtan weth jilanaka, anćhukki ti ćhhultaqinaka tukitanpacha śiśśa, niźaśa anćhukkiź kuytaśa ni q'otñinakźkiś niźaśa ni ñexunakźkiś ana thxotsxapa, neqhśtan ana ni anćhuka thurt'ichi qamañkiśtan thxotsapami. 18 Ans anćhukki ni ućhumnaka liwrïñi Jesucriśtu Tataź śumpacha paxa, niźaśa anćhukki nïź oqśñi quśkiś paqakićha. ¡Xalla nïki watay watxapa śuma khitax khila! Xalla nuźox khila. 1 Werhnakki anćhukakin ni qallantiśkiśtanpacha źelhñinakźkiśtan khjirźkućha, niźaśa werhnakaź nonźtanaka niźaśa werhnakaź perśun źhukźtan chertanakami. Niźaśa werhnakki cherchinpanćha niźaśa wethnaka qharźtan lanśinpanćha. Xalla nïki ni źetchiś tawqkiśtan chiyućha. 2 Xalla ti źetiki maśintaćha: Niźaśa werhnakki cherchinćha neqhśtan ni taqukiśtan maśnućha, niźaśa werhnakki ni watay wata thurñi źetkiśtan maśnućha, xalla ni źetiki ni Ephźtantaćha neqhśtan ućhumnakakiś maśintaćha. 3 Neqhśtan werhnakki ni werhnakaź chertanaka niźaśa werhnakaź nonźtanaka maśnućha, anćhuk wethnakatan chika khexu, xaqhnuź werhnakki ni Yöś Ephźtan niźaśa nïź Machh Jesucriśtuźtan chika khissinźlaxa xalla niźta irata. 4 Werhnakki ti ćhhultaqinakal khjirźkućha, ućhum quśki thapa khexu. 5 Xalla tïćha ni Jesucriśtuź wethnakakiś thaxinta taquki, neqhśtan werhnakki anćhukakiś thaxnućha: Xalla ni Yöśki qhanaćha niźaśa nïźkiśiki anaź ćhhul sumchimi źelhćha. 6 Niźaśa ućhumnakki nïźtan chikaćhaź khićhax nïki, ni orapacha ućhumnakki ni sumchikiśśaqaś qamćhax nïki, toskaraćhumź chïćha niźaśa ućhumnakki anaź ni werar taqu waqaychićha. 7 Ans ućhumnakki ni qhankiś qamćhax nïki, ni Yöś qhankiś qamñi irata, neqhśtan ućhumpora chika qamś źelasaćha, niźaśa nïź Machh Jesús lhokhki ućhum ujnaka axwźinćha. 8 Niźaśa ućhumnakki ana ujchiśśa khićhax nïki perśunpachaź q'otćha, niźaśa ućhumnakakiś ni werar taqu anaź źelhćha; 9 ans ućhumnakki ućhum ujnakaź arśhuśakiź nïki, ućhumnakki Yöś źkayi quśśiśśa khikanź tasnasaź nïki, Yöśki ućhum ujnakkiśtanź pertunasaćha niźaśa ućhum anawalinakkiśtan źhujźnasaćha. 10 Niźaśa ućhumnakki ana uj pächinćha khićhax nïki, ućhumpachaź Yöś toskar źoñiźtaqaś khisqatćha, neqhśtan ućhumnakki nïź taqu ana cheqpacha tanźtaćha. 1 Weth q'ay matinaka, werhki anćhukakin ti ćhhultaqinakal khjirźkućha anćhuk ana uj päxu. Qhaźtamit tshïsuñaki uj päćhani, ućhumnakki ni Yöś Efesios thurt'iźiñchiśćhumćha, xalla nïki Jesucriśtu źkayi quśśiśśa. 2 Niźaśa Jesucriśtuki tshi wilanaźtaqaś thxottaćha, ućhumnaka ujnakkiśtan pertunta khiśxapa; ana ućhumta alaxaqaś ans thappacha ti yoqkiś qamñi źoñinakźtami. 3 Niźaśa ućhumnakki ni Yöś lïź kaśakiź nïki, ućhumnakki cheqpacha Yöś paxchinqa khesaćha. 4 Niźaśa tshïsuñaki tuź khesaćha: “Werhki Yöśl paxućha”, ans ni źoñiki anaź ni Yöś lï kaśasaź nïki, toskar źoñićha niźaśa nïźkiśiki ni werar taqu anaź źelhćha. 5 Ans tshïsuñaki nïź taqut kaśśax nïki, xalla ni źoñźkiśiki ni Yöś oqśñi quś cheqpacha luśhśićha, xalla niźtikiśtan ućhumnakki nïźtan chika khiñi śiśśa. 6 Niźaśa ni Yöśtan chikal qamućha khiñi źoñiki, xaqhnuź ni Jesucriśtu qamtćhaxa xalla niźta irata qamśtanćha. 7 Weth q'ay jilanaka, werhki anćhukakin ti lïl khjirźkućha xalla tïki anaćha ewu: Xalla tïki anćhukaź qallantikiśtanpacha tanźtaćha. Anćhukki ti tukita lïki nonśinćhukpanćha. 8 Ans ti weriź anćhukakin khjirźkita lïki ewućha, xalla tïki ni Criśtuźkiśimi anćhukakiśimi werarapanćha, niźaśa ni sumchikiź watćha neqhśtan ni werar qhanaź k'ajćha. 9 Niźaśa xaqhsilta źoñit qhankiś qamućha khićhax nïki, ans ni źoñiki nïź jilźtant ćhhaxwqatćhax nïki, ni źoñiki iyaśipan ni sumchikiś qamćha. 10 Xalla ni perśun jila oqśñiki qhankiśpanź qamćha, niźaśa nïźkiśiki anaź ćhhulumi thxotñi źelhćha. 11 Ans ni perśun jila ćhhaxwñiki sumchikiś qamćha, niźaśa nïki xaqhsikchuqat oqhćhani anaź śiśśa, niźaśa ni sumchiź ni źoñi śura khisqatchiki. 12 Weth q'ay machhllanaka, werhki anćhukakin khjirźkućha, ućhumnaka ujki ni Jesucriśtuź tikhźtikiśtan pertuntaćha. 13 Mä ephnaka werhki anćhukakin khjirźkućha, anćhukki ni qallantikiśtanpacha źelhñi paxchinćhukćha. Niźaśa thothowanaka, turtaqanaka werhki anćhukakin khjirźkućha anćhukki ni ñexw yenqha atipchinćhukćha. 14 Machhllanaka werhki anćhukakin khjirźkichinćha, anćhukki ni Efesios paxchinćhukćha. Niźaśa mä eph werhki anćhukakin khjirźkichinśaqaśśa, anćhukki ni qallantikiśtanpacha źelhñi paxchinćhukpanćha. Niźaśa thothowanaka, turtaqanaka werhki anćhukakin khjirźkichinśaqaśśa, anćhukki thup quśśiśćhukpanćha niźaśa anćhuka quśkiś Yöś kirïchinćhukćha, niźaśa ni ñexw yenqha atipchinćhukćha. 15 Niźaśa anćhukki anaź ti yoqa peka, niźaśa anaź ti yoqkiś źelhñimi peka. Niźaśa yaqhapaki ti yoqat pekćhax nïki, anaź Yöś Efesios pekćha; 16 xalla ti yoqkiś qamñi źoñinakaź tirśtaki, anaź Yöś Ephźkiśtan thonćha, ans ti źoñinakźkiśtanpachaź thonćha. Xalla tïź ti yoqkiś qamñi źoñinakaki tirśa: Xañchiź pektanaka, niźaśa źhukiź pektanaka, niźaśa ni źelinchiźkiśtan mita quśśiś khïkhiśnakami. 17 Ans ti yoqaki thappacha nïź anaśum pektanakźtanpacha źernakićha; ans ni Yöś quś pektakama päñi źoñiki, watay wataź qamakićha. 18 Machhllanaka tićha ni źerañi oraki. Anćhukki ni Criśtuźkiśtan toskara chïñi nonśinćhukćha; niźaśa xaśiki wakchi Criśtuźkiśtan toskara chïñi źoñinaka jekśićha. Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ni źerañi ora śiśśa. 19 Xalla ni źoñinakaki ućhumnakakiśtan ulanchićha; cheqpachapan ninakaki anataćha ućhumnakakiśtan, niźaśa ninakaki ućhumnakakiśtanź khitasaź nïki ućhumnakatanź eklitasaćha. Ans ni źoñinakaki qhanapacha thëśxapa ućhumnaka t'aqkiśtan t'aqsićha, niźaśa ninakaki anaćha thappacha ućhunnakakiśtanaki. 20 Ni źkayi quśśiś Criśtuki ni Espirituźtan anćhuk źkayi quśśiśśaqaś khisqatchićha, xalla neqhśtan thappacha anćhukki śiśñi khissinćhukćha. 21 Werhki anal anćhuk ana śiśaxuqaś khjirźkućha, ans anćhukkiź paxćha; niźaśa anaź xaqhsilta toskar taquki ni werar tawqkiśtan thonasaćha. 22 ¿Jëkht ni toskar źoñexo? Xalla nïki ni Jesús anaćha Mesías khiñi źoñićha. Xalla nïćha ni Criśtuźkiśtan toskara chïñiki, niźaśa ni źoñiki ni Yöś Efesios niźaśa nïź Mati ana paxś pekćha. 23 Thapa źoñi ni Mati ana paxś pekñiki, niźaśa anaź ni Efesios paxś pekćha. Niźaśa ni Machhśkiś arśhuśñiki Ephchiśśaqaśśa. 24 Xalla niźtikiśtan anchukki ni qallantikiśtanpacha ni Yöś śuma kintu nonźtanaka perśun quśkiś śhoxakićha; niźaśa ni qallantikiśtanpacha nonśinćhukźlax nïki, anćhuka quśkiś eklićha, neqhśtan anćhukki ni Machhśtan niźaśa Ephźtan chikaź qamakićha. 25 Xalla tićha ni Jesucriśtuź ućhumnakakiś taqu onźtaki: Ni watay wata thurñi źeti. 26 Niźaśa werhki anćhuk q'otś pekñi źoñinakźkin khjirźkućha. 27 Ans anćhukki ni Jesucriśtuź anćhukakiś źkayi khisqattan anćhukki ni Espíritu Santuchiśćhukćha, neqhśtan anaź jëkhźkiśimi anćhukki q'otqatasaćha, xalla ni Yöś thäta Espirituź anćhuk thapa ćhhulkiśtanami thaxźa, niźaśa nïź thaxintaki werarapanćha anaćha toskarkiśtan. Neqhśtan anćhukki Criśtuźtan chikaź qama, niźaśa ni Espirituź anćhukakiś thaxintakama. 28 Xaśiki machhllanaka, anćhukki Criśtuźtan chikaź qama, niźaśa ućhumnakki nïź thonan nïźkiś tasxapa, neqhśtan ućhumnakki nïź thonan niźaśa nïź tukkiś ana aśxapaki. 29 Niźaśa anćhukkiź śiśśa Jesucriśtuki źkayi quśśiśpanćha, niźaśa anćhukki śiśtanśaqaśśa thappacha ni źkayi päñinakaki Yöś matinakaćha. 1 Anćhukkiź cherźna ni Yöś Ephki añchaź ućhumnak pekćha, niźaśa nïki ućhumnak Yöś matiź khisqatś pekćha, niźaśa ućhumnakki Yöś matćhumpanśaćha. Xalla niźtikiśtan ti yoqkiś qamñi źoñinakaki anaź ućhumnak paxćha, niźaśa ninakaki anapan Yöś paxchićha. 2 Weth q'ay jilanaka niźaśa kullakinaka, ućhumnakki Yöś matićhumćha. Qhaźtami anśiki ćhhulu chechi khiśtantaźlaxa xalla ni ana maśintami; ans ućhumnakki nïź ućhumnakakiś maśnanaki, ućhumnakki ni irataź khekićha, niźaśa ućhumnakki ćhhulu chëchiźlax nïki nuź pachaź cherakićha. 3 Niźaśa thappacha nïźkiś ti ćhhultaqkiśtan tasñinakaki, perśun pachaź źkayi quśśiś khissa, niźtaśaqaś ni Jesucriśtuki źkayi quśśiśśa. 4 Niźaśa thapa ni uj päñi źoñinakaki, anaśumanakaź päćha; xalla ni uj päśki ana walićha. 5 Niźaśa anćhukki ni Jesucriśtu ti yoqkiś ni uj pätanakkiśtan pertunśxapa thonchiź śiśśa, xalla ni Jesucriśtuki anapan tshïmi ujchiśśa. 6 Xalla nuź thappacha nïźtan chika khiñinakaki anaź tira uj päćha; ans thappacha ni uj päñi źoñinakaki anapan cherchićha niźaśa anapan paxchićha. 7 Weth q'ay machhllanaka anax jëkhmi anćhuk q'otla: Xalla ni werar tawqxaru qamñiki ni Jesusa irata źkayi quśśiśśa; 8 ans ni uj päñi źoñiki Saxraćha, xalla ni Saxraki qallantikiśtanpachaź uj päćha. Xalla tixapa ni Yöś Machhki thonchićha: Niźaśa ni Saxriź pätanaka thatanśxapa. 9 Thappacha Yöśkiśtan oqhñiki anaź uj päsaćha, xalla ni źoñźkiśiki ni Yöś mujuź źelhćha; neqhśtan ni źoñiki anaź uj päsaćha niźaśa Yöśkiśtanpan mathtaćha. 10 Niźaśa jëkhnakaźlax Yöś mati xalla nïki śiśśukaćha, niźaśa jëkhnakaźlaxa Saxriź matimi xalla nïmi śiśśukaćha, niźaśa xaqhsilta źoñit perśun jila ana pekćhaxa niźaśa ana śumanakat päćhaxa, xalla ni źoñiki anaź Yöśta. 11 Anćhukki qallantikiśtanpacha ti taqunaka nonśinćhukćha: Ućhumnakki porapatź oqsasla. 12 Niźaśa ućhumnakki anaź Caín irata khila, xalla tïki ñexutaćha niźaśa nïź perśun laqh konchićha. ¿Xalla tïki qhaźtikiśtan konchitaxo? Xalla ni Cainź pätanakaki ana śumanakataćha, ans nïź laqhź pätanakaki śumanakataćha. 13 Niźaśa jila kullakinaka, anćhukki ti yoq źoñinakaź anćhuk ćhhaxwan anaź upaquśha. 14 Ućhumnakki ni tikhśkiśtan źetkin wattaćha, niźaśa ućhumnakkiź śiśśa ućhumnakki perśun jila kullakinaka oqśniñćhumćha. Xalla ni ana perśun jila ana oqśñiki, tikhśipanź qamćha. 15 Niźaśa thappacha ni perśun jila kullakinaka iñarñiki źoñi konñićha, niźaśa anćhukkiź śiśśa anaź xaqhsilta źoñi konñiki, ni watay wata źethśkiś luśhasaćha. 16 Niźaśa ućhumnakki ni oqś paxćha niźaśa ni Jesucriśtuki ućhumnaka layku nïź źeti thächićha; xalla niźtaśaqaś ućhumnakki ućhum jila kullakinakźkiś ućhum źeti thäśtanćha. 17 Niźaśa tshïsuñaki źelinchiślax nïki, niźaśa nïź jila yanapchukat cherćhax nïki, ans anat yanapćhax nïki, ¿xaqhnuźt ni Yöś oqś nïź quśkiś źelasaxo? 18 Weth q'ay machhllanaka, ućhumnaka oqśki anax taqu alaxaqaś khila, ans pätanakźtanx thëźla. 19 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ni werarkiśtanćhumćha śiśakićha, niźaśa ućhumnakki Yöś tukkiś cheqpacha kunt'aśasaćha; 20 niźaśa ućhumnaka quśt ućhum ujźax nïki, Yöśśa ućhumnaka quśkiśtan tshan paqhiki, niźaśa nïki thapaź śiśśa. 21 Weth q'ay jila kullakinaka, ućhumnaka quś anat ućhum ujźax nïki, ućhumnakki Yöś tukkiś tasnasaćha; 22 neqhśtan nïki thapa ućhumnakaź maytanaka thäkićha, niźaśa ućhumnakki nïź lï kaśinćhumćha niźaśa nïź quś pektakama päyinćhumćha. 23 Xalla tïćha nïź lïki: Ućhumnakki nïź Machh Jesucriśtuź thükiś kirïćha, niźaśa ućhumnakki porapatź oqsasla nïź chïtakama. 24 Niźaśa nïź lï kama qamñinakaki nïźtan chikaź qamćha, niźaśa nïki ninakźtanź qamćha. Xalla nuź ućhumnakki ni ućhumnakatan qamñi śiśśa: Xalla ni Espíritu ućhumnakakiś thätikiśtan. 1 Weth q'ay jila kullakinaka, anćhukki anaź thapa animunakkiś kiriya, ans anćhukki ni animunakaź yanźna Yöśkiśtanźlaxa uśh anaźlaxa; niźaśa wakchi Yöśkiśtan toskara chïñi źoñinaka thapa ti yoqqhutñik ulanchićha. 2 Xalla nuź anćhukki jëkhźlax ni Yöś Espirituchiś ni śiśasaćha: Thapa źoñi ni Jesucriśtu cheqpacha xañchichiś thonchićha khićhax nïki, ni źoñićha Yöś Espirituchiśki. 3 Xalla ni Jesusa ana nuź paxñi źoñiki, anaź ni Yöś Espirituchiśki; ans ni źoñiki ni Criśtuźkiśtan toskara chïñi animuchiśśa. Niźaśa anćhukki nonśinćhukćha ni animuki thonśpantaćha; xaśiki ni animuki ti yoqkiś thonchićha. 4 Machhllanaka anćhukki Yöśtićhukćha, niźaśa anćhukki ni toskara chïñi źoñinaka atipchinćhukćha, xalla ni anćhukakiś źelhñiki ti yoqkiś źelhñiźkiśtan tshan aśśiśśa. 5 Xalla ninakaki ti yoqxapaćha; xalla niźtikiśtan ninakaki ti yoq ćhhultaqinakkiśtanqaś parlićha, niźaśa ti yoq źoñinakaki ninakź taquź nonźa. 6 Ans ućhumnakśti Yöśtićhumćha. Xalla ni Yöś paxñiki ućhumnakź nonźa, ans anaźlax Yöśta nïki anaź nonźa. Xalla nuź ućhumnakki jëkhźlax ni werar animuchiś xalla nïź paxasaćha, niźaśa jëkhźlax ni q'otś animuchiśmi. 7 Weth q'ay jila kullakinaka, ućhumnakki porapat oqsas wakiśićha, xalla ni oqśki Yöśkiśtanź thonćha. Niźaśa thappacha źoñi oqśñiki Yöś Matićha niźaśa ni źoñiki Yöś paxćha. 8 Xalla ni ana oqśñi źoñiki anaź Yöś paxćha, ni Yöśki oqśñi quśśiśpanćha. 9 Niźaśa Yöśki nïź śinta Machhlla ti yoqkin kuchanźkikuki ućhumnakakin oqśñi quś thëśićha, niźaśa ućhumnakki nïź khen źetchiś khexu. 10 Xalla ni oqśki tuź khićha: Ana ućhumnak ni Yöś pektikiśtanqaś, ans nïćha ućhumnak oqźku nïź Machh kuchanźkichiki, niźaśa tshi wilanaźtaqaś thxotta khexu niźaśa ućhumnaka uj pertunta khiśxapa. 11 Weth q'ay jila kullakinaka, Yöś ućhumnak nuźupan oqśiźlax nïki, ućhumnakki nuźuśaqaś porapat oqsastanćha. 12 Ni Yöś anaź jëkhmi cherchiki; ans ućhumnakki porapatź oqsasakiź nïki, Yöś ućhumnakakiś qamćha niźaśa nïź oqźtaki ućhumnakakiś cheqpacha khissa. 13 Niźaśa ućhumnakki xalla teqhśi paxasaćha, nïź ućhumnakakiś nïź Espíritu thächiź khen ućhumnak nïźtan qamasaćha, niźaśa nïmi ućhumnakakiś qamasaćha, 14 Niźaśa ućhumnakpachaź chertaki, neqhśtan ućhumpachaź chiyasaćha ni Ephki nïź Mati ti yoqkiś qamñi źoñinaka liwrïśxapa kuchanźkichićha. 15 Niźaśa xaqsita źoñimiź ni Jesusa Yöś Mati paxasaź nïki, Yöśtanź qamćha, niźaśa Yöśki ni źoñźtanśaqaś qamćha. 16 Xalla nuź ućhumnakki ni Yöś oqśñi śiśtaćha niźaśa kiriyakićha. Niźaśa Yöśki oqśñipanćha, niźaśa ni oqśkiś qamñi źoñiki Yöśkiś qamćha, niźaśa Yöśki nïźkiśśaqaś qamćha. 17 Xalla nuź ućhumnakakiś ti oqśki cheqpachaź kumlissa, niźaśa ućhumnakki ni juchjiptayś thuñkiś ana eqhsnakićha; niźaśa ti yoqkiśiki ućhumnakćha Jesucriśtu iratićhumki. 18 Niźaśa xaqhsikin oqś źelhćhaxa xalla neqhśiki anaź eqhski źelhćha. Ans ni źkayi oqśki ni eqhsnakaź chhetqatćha, niźaśa ni kaśtikuki ni eqhskiśpachaćha. Niźaśa yaqhapa eqhsñiźlax nïki, xalla ni źoñiki anapan cheqpacha oqśićha. 19 Niźaśa ućhumnakki nïź tuki ućhumnakakiś oqśiź khen oqźa. 20 Niźaśa yaqhapaki tuź khićha: “Werhki Yöśkin amtućha”, niźaśa ni źoñiki ni orapachaź nïź jila ćhhaxwćha, xalla nïki toskar źoñićha. Niźaśa tshïsuñaki nïź perśun cherta jila anat oqźax nïki, xalla ni źoñiki anaśaqaś Yöś oqźnasaćha, nïki anaź Yöś cherćha. 21 Niźaśa Jesucriśtućha ti lï ućhumnakakiś thächiki: Xalla ni Yöś oqśñi źoñiki, niźtaśaqaś nïź jila oqźla. 1 Niźaśa ni Jesús Mesías khikan, thapa quśtan kirïñi źoñinakaki Yöś Matićha; niźaśa tshi ephqaś oqśñi źoñiki, ni źoñiki ni Ephź matinakaśaqaś oqźa. 2 Niźaśa ućhumnakki Yöś amtikan nïź mantitakamaź päćhax nïki, ućhumnakki ni Yöś matinakaśaqaś oqźa xalla ni śiśśa ućhumnakki. 3 Xalla ni Yöś pekśki nïź lïnaka kaśtanćha; niźaśa ni Yöś lïnakaki anaćha tshi quźi, 4 Niźaśa thappacha ni Yöśkiśtan mathtanakaki ni uj päśnakaź atipćha. 5 Niźaśa ni Jesusa Yöś Matićha khikan kirïñiki, ti yoq uj päśnakaź atipćha. 6 Xalla ni Jesucriśtuź thonśki qhaśtan niźaśa lhokhźtan chimpitaćha; ana qhaśtan alaxaqaś, ans qhaśtan lhokhźtan chimpitaćha. Xalla ni Espiritupachaćha ti ćhhultaqkiśtan cherñiki, niźaśa ni Espirituki werarapanćha. 7 Niźaśa ni cherñinakaki chhepultanćha: 8 Ni Espíritu, ni qhaś niźaśa ni lhokh; niźaśa ti chhepultanaki tshiqaź chïćha. 9 Niźaśa ućhumnakki ni źoñinakaź chïtaź tanźla, ans ni Yöś chïtaki tshanti walurchiśśa, xalla ni Yöś chïtaki nïź Machhśkiśtanź chïćha. 10 Xalla ni Yöś Machhśkiś kirïñi źoñiki, nïź perśun quśkiś ti chïta śhoxćha, xalla ni Yöśkiś ana kirïñi źoñiśti toskara chïñiź paxqatćha, xalla ni źoñiki ni Yöś nïź Machhśkiśtan chïta anaź kirïćha. 11 Xalla ti Yöś chïtaki ućhumnakakiś watay wata źethś qamaña thächićha, xalla ni źetiki nïź Machhśkiśśa. 12 Xalla ni Yöś Machhśkiś kirïchi źoñiki, ti źetchiśśaqaśśa; ans ni Yöś Machhśkiś ana kirïchi źoñiśti ana ni źetchiśśa. 13 Werhki anćhuk Yöś Machh kirïñinakźkin til khjirźkućha, anćhuk watay wata źetchiś śiśaxu. 14 Niźaśa ućhumnakki Yöśkiś tassinćhumćha, niźaśa nïź quś pektakamaź mayćhax nïki, nïki ućhum maytaź nonźa. 15 Niźaśa ućhumnakki Yöś ućhumnakaź mayiśita nonśñiź śiśśax nïki, nuźuśaqaś ućhumnakki ni ućhumnakaź mayta tanśinćhumćha. 16 Niźaśa anćhukakiśtan tshïsuñat nïź jila ana tikhśñikin chhichñi uj päñiź cherćhax nïki, nïźtaxapa mayiśiśtanćha, ni ujki anaźlax ni tikhśkin chhichñi nïki, neqhśtan Yöśki ni am jilźkiś źeti thäkićha. Niźaśa tshi uj tikhśñikin chhichñiź źelhćha, werhki khiwćha xalla ni ujxapaki anaź mayiśiś wakiśićha. 17 Thapa ana walinakaki ujćha; ans tshi uj ana tikhśñikin chhichñi źelhćha. 18 Niźaśa ućhumnakkiź śiśśa thappacha ni Yöśkiśtan thonñiki anaź uj päsaćha, niźaśa ni Yöś thëźtaźlax nïki quśkiś śhoxćha, neqhśtan ni ñexw yenqhaki anaź ni lanźa. 19 Niźaśa ućhumnakkiź śiśśa ućhumnakki Yöśtićhumpanćha, niźaśa thappacha ti yoqaki ñexw yenqhiź qharkiśśa. 20 Niźaśa ućhumnakkiź śiśśa ni Yöś Matiki thonźku ućhumnakakiś katoqś thächićha ni werar Yöś paxśpapa. Neqhśtan ućhumnakki ni werar źoñźtan chikaź qamćha, xalla nïki Jesucriśtućha. Xalla tïćha werar Yöśki niźaśa watay wata źetchiśki. 21 Machhllanaka, anćhukki ni źoñiź päta yöśnakkiśtanź kuytaśakićha. Xalla nuźox khila. 1 Xalla ni Yöś kirïchi qamchi ephki ni Yöś illśta jilanakźkin tsänźkićha, niźaśa ni Yöśkin wakiśiñinakźkinami. Werhki cheqpachapan Yöś pekućha, ana werh alaxaqaś ans thappacha ni werar taqu paxchinakami. 2 Niźaśa werhki ni werar taquź khen anćhuk pekućha, xalla tïki wethnaka quśkiśpanź źelhćha niźaśa tirapanź źelakićha. 3 Niźaśa Yöś Ephki niźaśa ni Jesucriśtu Yöś Matiki anćhukakiś nïź oqś thäźkila, niźaśa ninakaki anćhukakiś śuma qamaña niźaśa werar oqśñi quśx thäla. 4 Werhki anćhukakiśtan tshïsuñźtan śalźku, nïź ni werar tawqxaru qamtikiśtan añcha chipchinćha, niźaśa xaqhnuź ni Yöś ućhumnakakiś qamax khitćhaxa xalla ni irata. 5 Xaśiki weth q'ay jila kullakinaka, werhki anćhuk rokt'ućha porapat oqsasakićha. Xalla ti weriź anćhukakin khjirźkitaki anaź ew lï, ans ni qallantikiśtanpacha tanźta lïćha. 6 Xalla ni oqźkan qamśki Yöś lï xaru qamśa, niźaśa anćhukki ni lïkiśtanaki qallantikiśtanpacha nonśinćhukćha, neqhśtan anćhukki ni oqźkanpanź qama. 7 Niźaśa thapa ti yoqaran wakchi q'otñi źoñinakaź oqhlayćha, xalla ni źoñinakaki Jesucriśtu ana cheqpacha źoñiźtaqaś thonchićha khićha. Xalla nuź chïñi źoñiki nïćha ni źoñi q'otñiki niźaśa Criśtuźkiśtan toskara chïñiki. 8 Anćhukki ni źoñinakźkiśtanź kuytaśakićha, ana ućhumnakaź lanqźtanaka ana apt'iśxapaki, ans Yöś śuma kintu onźta thappacha tanśa. 9 Niźaśa ni Criśtuź thaxintikiśtan jilakama thaxinś pekñi źoñiki, anaćha Yöśtan; ans ni Criśtuź thaxintikiś thaxiñiki Yöś Ephźtanćha niźaśa nïź Machhśtanśaqaśśa. 10 Niźaśa yaqhapaki anćhuk thonśñi oqhźku anat ti thaxinś thaxinćhax nïki, anćhukki ni źoñi anaź qhuykiś qhawźa niźaśa anaź tsäna; 11 xalla ni tsäñi źoñiki, ni źoñź anaśuma pätanakkiśtan tukatuź khissa. 12 Wethtaki anćhukakiś chïś wakchiź źelhćha, ans anal kartikiś khjirśkiś pekućha. Werhki perśunpacha oqhźku anćhukatan palt'iś pekućha, xalla nuź ućhumnaka quś phiya khesaćha. 13 Niźaśa ni anćhuka illśta kullaka matinaka anćhukakin tsänźkićha. Xalla nuźox khila. 1 Xalla ni Yöś kirïchi qamchi ephki ni Gayuźkin tsänźkićha, werhki ti jila cheqpachapanl pekućha. 2 Weth q'ay jila, werhki Yöśkin mayiśućha xaqhnuź amki Yöś qamañkiś waleqam qamćhaxa nuźupan oqhla, niźaśa śuma źetchiśqam kheki. 3 Niźaśa werhki añchal chipućha tshi qhaźultan jilanaka wethkin thonśñi thonźku amkiśtan kint'ichićha, amki ni werar tawqxarupanim qamćha khila. 4 Xalla ni weth machhnaka ni werar tawqxaru qamñi śiśku, wethtaki anaź tshant chipchukaki źelhćha. 5 Weth q'ay jila, amki ni yaqha jilanakź manta päkan thapa quśtanim päćha, niźaśa ni yaqha yoqkiśtan thonñi jilanakźkiśimi añcha walim yanapićha. 6 Niźaśa ni Yöś kirïchi jilanakź tukkiśiki amiź oqźtanakkiśtan parlichićha. Niźaśa werhki am rokt'ućha amki ninakź jikhśkiś oqhśxapa phaltiźinanki yanapt'alla, Yöś muntakama. 7 Xalla ninakaki ni Jesucriśtuź manta päyi jikhśkiś oqi qallantichićha, niźaśa ninakaki ni ana Yöś kirïchi źoñinakź yanaptaki anapan tanśićha. 8 Xalla niźtikiśtan ućhumnakki ninaka yanapśtanćha, niźaśa ni werar taqu maśinśxapami. 9 Werhki ni Yöś kirïchi jilanakźkin tshi karta khjirchinćha, ans ni Diótrefeski ni wethnaka karta ana tanś pekchićha, ni jilaki mantiśpan pekñićha. 10 Xalla niźtikiśtan werhki perśuna oqhźku ni jila juchjiptayaćha, niźaśa ni jilaki ućhumxapa toskar taqunaka chhalankan oqhlayñićha. Neqhśtan werhki tïźkiśtan anaćha kuntintutki, niźaśa ti jilaki ni thonñi Yöś kirïchi jilanaka ana qhawśñićha, niźaśa ni qhawś pekñi jilanaka ana qhawźnax khiñićha neqhśtan ni Yöś kirïchi jilanakźkiśtan chhetqatñićha. 11 Weth q'ay jila, amki ni anawal qamañanaka anam apźnakićha, ans ni śuma qamañanaka apźna. Xalla ni śuma päñinakaki Yöśtaćha, ans ni ana wali päñinakaki ana Yöś paxchićha. 12 Niźaśa thappacha ni Demetriuźkiśtan werarapanź chïćha. Niźtaśaqaś werhnakki ni jilź tukatu chiyućha, niźaśa amki śiśśa werhnakki werarapan chïnćha. 13 Wethtaki amkiś wakchi chïśnakaź źelatćha, ans werhki anal khjirśkiś pekućha, 14 niźaśa werhki am waxillal cherś pekućha, niźaśa werhki amtan perśunpachal parliś pekućha. 15 Niźaśa amki śuma qamañchiśpan khella. Niźaśa ni wethtan khiñi maśinakaki amkin tsänźkićha. Niźaśa amki śapamayni ućhum maśinakźkiś tsänalla. 1 Judaski Jesucriśtuź manta päñićha niźaśa Santiaguź laqhćha, xalla nïki ni Yöś pekñinakźkin niźaśa Yöś qhawźtanakźkin tsänźkićha, xalla ti jilanakaki Jesucriśtuź tshitsintaćha. 2 Niźaśa anćhukki ana miransñi oqś niźaśa śuma qamañaź tanźna. 3 Weth q'ay jila kullakinaka, werhki anćhukakin ni liwrïś taqunakkiśtan khjirśkiś añcha pekchinćha, niźaśa anćhukmi niźaśa werhmi ni tawqchiśćhumćha; xaśiki wethtaki anćhukakin ti khjirśkiś wakiśićha śumpacha thaxźkan, anćhuk thapa quśtan chipźnaxu, niźaśa ni liwrïś ni źkayi quśśiś jilanakźkiś thäźkitaćha. 4 Niźaśa yaqhap jilanakaki q'otśtiźtan ni liwrïś taqu khjirtikiś luśhśićha, niźaśa ninakaki tukitanpacha ujchiśpan khiśxapa thaxinqalćha. Xalla ni źoñinakaki ñexw źoñinakaćha, niźaśa ni źoñiki ućhum oqśñi Yöś quś śuma qamañchiśtaqaś tanźa, neqhśtan ninakaki ućhum śinta Yöś niźaśa Jesucriśtu Tata anaź tanś pekćha. 5 Niźaśa anćhukkiź śiśśa, werhki anćhukakiś ni Yöś Tatźkiśtan khuñsqatś pekućha, niźaśa nïki ni Egiptu yoqkiśtan ni Israel źoñinaka jeskichićha, niźaśa nïki nïźkiś ana kiyiyñi źoñinaka thatanchićha. 6 Niźaśa ni anjilanaka ninakź lanqś ana waqaychitikiśtan, ninakaki ninakź perśun qhuya ekchićha, Yöśki ninaka sumchi laqhkiś watay watxapa tanchiź ćhhelinćha ni juchjiptayś chawkh thuñxapa. 7 Xalla niźtaśaqaś ni anjilanaka irata ni Sodoma niźaśa Gomorra niźaśa ni keźu khiñi chawkh wathanakami ni iź iśkiś quś thächićha, niźaśa ninakaki ti yoq ćhhultaqkiś chhichqatchićha. Xalla niźtikiśtan ninakaki ni watay wata ujźtan kaśtiktaćha, neqhśtan thapa źoñinakźta tïki qhana khita eklichićha. 8 Xalla ni źoñinakaki thxaxkanami perśun xañchiź ujźtanź aqćha, niźaśa ninakaki ni Yöś Tata jiliri anaź paxś pekćha, niźaśa ninakaki ni chawkh aśinakaź ar arćha. 9 Xalla ni Mikil chawkh anjilaki ni Saxriźtan ni Moisés xañchikiśtan qichaskan anapan ana walinaka päś pekchićha, niźaśa Mikili ana ar archićha ans tuź khichićha: “¡Yöś Tataki amx kaśtikla!” 10 Xalla ni źoñinakaki ana paxta ćhhultaqinakkiśtan ana śumanakaź chïćha; niźaśa ninakaki ti ćhhultaqinaka cherźku paxtanakkiś tshi ana pinsiñi uywanakaźtaqaś uj päćha. 11 ¡Ay wira! Ni Cainź qamta irata qamñi źoñinaka. Ni źoñinakaki päś kanślayku tshiqhutñik qhxeśśićha, niźaśa ni Balaam irata niźaśa Coré irata, ti źoñinakaki ninakź ana walinaka pätikiśtan tikhźnakićha. 12 Xalla ti źoñinakźtaki ni anćhuka phiśtanakkiś ćhheri lulhś niźaśa kuntintu likhśmi añcha aśićha, niźaśa ti źoñinakaki anaśum qamañchiśpanćha. Ti źoñinakaki perśunpacha ichñi awatiriźtaqaśśa. Niźaśa ti źoñinakaki ana chijñichiś tshiri thamiź quźtaźtaqaśśa. Niźaśa ana ćhheri poqñi muntiźtaqaśśa, piśk wilta tikhśi niźaśa śep'ikiśtanpacha kalhźtaźtaqaśśa. 13 Niźaśa ti źoñinakaki chawkh qot lhxoqiźtaqaśśa, niźaśa ni qotaki perśuna päta ćh'utu aśiź thxotźkićha. Niźaśa ti źoñinakaki oqhś jikhś thatanchi warawaraźtaqaśśa neqhśtan ti źoñinakaki ni tshan sumchi laqhkiś watay wata kaśtikta khiśtanćha. 14 Niźaśa Henocki Adanźkiśtan wiruñ towqokhiñikiśtantaćha, xalla tïki Yöśkiśtan chïkan ni źoñinakźxapa tuź khichićha: “Werhki Yöś Tata watha niźaśa watha anjilanakchiś thonñi cherchinćha 15 thappacha ti źoñinaka juchjiptayi, niźaśa thapa ti źoñinakaź uj pätanakkiśtan niźaśa ti źoñinakaki Yöś moq'u uj päñiźta niźaśa ñexuźta anaśum taqunaka chïchićha.” 16 Niźaśa ti źoñinakaki thapa ćhhultaqinakkiśtanź kijaśićha, niźaśa thappacha ćhhulumi ana walićha khićha, niźaśa ti źoñinakaki perśun amtitaqaś śuma khisqatśxapa qhurñićha. Niźaśa ti źoñinakaki añcha mita quśśiś chïchiñićha, niźaśa yaqha źoñinakźtaxapa śuma chïkuki ni źoñinakź ćhhultaqi qhxortipaśxapaqaś nuź chïñićha. 17 Niźaśa anćhuk q'ay jila kullakinaka, anćhukki ni ućhumnaka Jesucriśtu Tatź apuśtulanakaź khuñśnalla 18 xalla ninakaki anćhukakiś tuź khichićha: “Ti pacha źeranśkinaki iñarñi źoñinakaź źelakićha, xalla ni źoñinakaki ninakaź ana śuma pinsita xarupanź qamakićha.” 19 Niźaśa ni źoñinakaćha, źoñinaka phali khïkhisqatñi; niźaśa ninakaki tirapanź ninakź quś amta oqhćha niźaśa ni źoñinakaki ana Yöś Espirituchiśśa. 20 Niźaśa anćhuk weth q'ay jilanaka, anćhukki anćhuka thapa źkayi quśkiś thurt'ichipanź qamakićha. Niźaśa Espíritu Santuź irpitaź mayiśa. 21 Niźaśa anćhukki ni Yöś oqśñi quś waqaycha, niźaśa ni ućhun Jesucriśtu Tataki ućhumnakakiś nïź oqśñi quśtan watay wata źethś thäkićha xalla nïź thewźna. 22 Niźaśa anćhukki ni teqinaśñi źoñinaka oqźna. 23 Niźaśa anćhukki ninaka ni uj asñikiśtan liwriyalla, niźaśa qhaźta eqhskanami yaqhapanaka oqźna, niźaśa qhaźta ćhhaxwkanami ninakź xañchiź uj päta śkiti oqźna. 24 Xalla ni śinta Yöś ućhumnak liwrïñiki, anćhuk ana ujkiś thxotsnaxu chawkh aśśiśśa, niźaśa nïki anćhuk ana khjuchichiś thëś pekćha niźaśa nïź chawkh aśśiś qhankiś kuntintu thëśxapami. 25 Xalla nïki śuma khitax khila niźaśa aynaqtax khila, niźaśa nïź aśśiś jilirimi, niźaśa ni ućhumnaka Jesucriśtu Tataki tukitanpacha niźaśa anśimi niźaśa tira thurñipanx khila. Xalla nuźox khila. 1 Xalla tïćha Yöś ni Jesucriśtuźkiś ana śiśtanaka qhanacht'iźkitaki, xalla ni Jesucriśtu nïź manta päñi jilanakźkiś qhanacht'axu, xalla tïki waxillaź watakićha. Neqhśtan Jesucriśtuki nïź manta päñi Juanźkiś anjila kuchanźkichićha, 2 xalla ni anjilaki thappacha nïź chertanaka werarapan chïchićha, niźaśa ni anjilaki Yöś taqunakkiśtan cherñićha niźaśa ni Jesucriśtuź taqunakkiśtanami. 3 Añcha walićha ni lïñi źoñinakaki, niźaśa añcha walićha ni lïta nonśñi źoñinakami, niźaśa teqhś khjirta kaśñinakami, xalla ni thuñiki keźunskićha. 4 Juanki ni Asia yoqkiś towqu Yöś kirïchi qhuyanakźkin tsänźkićha. Niźaśa anćhukki ni tuki źelhchikiśtan niźaśa anś źelhñikiśtan niźaśa ni uśhka thonñikiśtan nïź śuma qamañaź tanźna, niźaśa ni Yöś tukkiś towqu animunaka źelhñikiśtanami, 5 niźaśa ni werara cherñi Jesucriśtuzkiśtanami, niźaśa nïki ni tikhśinakźkiśtan tuki jakatatchićha, niźaśa nïki ti yoq irpiñi jilirinakźkiśtan tshan chawkh jilirićha. Criśtuki ućhumnak pekćha, niźaśa nïki nïź lhokh thawqźku ućhum ujnakkiśtan liwrïchićha, 6 niźaśa ni Jesusaki ućhumnak chawkh watha khisqatchićha; niźaśa ućhumnak nïź Yöś Ephź manta päñi timlu chawkh jiliri uchchićha. ¡Niźaśa ni qhana niźaśa ni chawkh aśimi Jesustax watay wata khila! Xalla nuźox khila. 7 ¡Criśtuki tshirkiś thonćha! Thappacha ti źoñinaka niźaśa ni konñi źoñinakami cherakićha; neqhśtan thappacha ti yoqkiś źelhñi wathanakaki nïźkiśtan qäkićha. Xalla niźta watakićha. Xalla nuźox khila. 8 “Werhtćha qallantiśki niźaśa źerśmi”, nuź khićha ni chawkh aśśiś Yöś Tataki, anśiki tïćha, niźaśa tukiki ti pantaćha niźaśa tïśaqaź thonakićha. 9 Werh Juanki anćhuka jiltćha, niźaśa werhki Jesusiźkiś kirïźku anćhukatan chika Yöś irpiś wathkiśtćha niźaśa t'aqhiśnakkiś niźaśa anćhuk thupi quśtan awantiśxapami. Niźaśa Jesusiź thaxinta Yöś śuma taqu maśinchiź khen werhki ni qhaśiź muyuntita Patmos khita yoqkintaćha. 10 Werhki ni tuminku jejś thuñkiś ni Espíritu Santuź qharkiś khissinćha, niźaśa weth wirqhutñik tshi chawkh tothź xoraźtaqaś nonśinćha, 11 ni xoraki tuź khetćha: “Werhki Alfitćha niźaśa ni Omegitćha, ni qallantiñi niźaśa ni źerśñimi. Amki ti amiź chertanaka tshi liwrukiś khjira, neqhśtan ni towqu Yöś kirïchi qhuyanakźkin apaya, xalla ninakaki ni Asia yoqkiśśa: Xalla ni Efesuźkin, Esmirźkin, Pergamuźkin, Tiatirźkin, Sardiźkin, Filadelfiźkin niźaśa Laodiceaźkinami.” 12 Neqhśtan werhki jëkhpan werh chïźinxo khikan wirqhutñi kuttichinćha; nuź kuttiźku towqu qor micha thëś cherchinćha, 13 niźaśa ni towqu mićha thëś taypikiś Yöś Machh irata cherchinćha, xalla nïź kuthta śkitiki qhxocha iranta tolataćha, niźaśa nïki tshi qor tshayś qöchśtan tshäsitaćha. 14 Niźaśa nïź charaki chiw chomaźtaqaś niźaśa qhatñiźtaqaśtaćha, niźaśa nïź źhukimi tshi asñi ujźtaqaśtaćha. 15 Niźaśa nïź qhxochaki tshi jurnukiś thaqinta chur jiruźtaqaśtaćha; niźaśa nïź xoraki taź qhaś loxkhiñiźtaqaś qhäśnatćha. 16 Niźaśa nïki nïź źew qharkiś towqu warawarchiśtaćha, niźaśa nïź atkiśtanaki tshi porapqhutñi archiś paqh kuchillu ulnatćha; niźaśa nïź yukhki ti thuñiźtaqaś k'ajatćha. 17 Neqhśtan werhki ni cherźku nïź qhxochkiś tikhśiźtaqaś thxotsinćha. Neqhśtan nïki nïź źew qharźtan lanźku wethkiś tuź khichićha: “Ana eqhsna; werhtćha ni qallantiñitki niźaśa werh śaqaśtćha ni źerśñitki, 18 niźaśa werhki tikhśikiśtan źetućha, niźaśa xaśiki watay wataxapal źetućha, xalla nuźox khila. Niźaśa werhki ni tikhś irpiñiź llawil tanźnućha. 19 Xaśiki ti amiź chertanaka ćhhultaqinaka khjira: Ti anś khiñinakami niźaśa ni uśhka thonñinakami. 20 Xalla tïćha ni amiź weth źew qharkiś xamaśit towqu cherta warawaranakaki, niźaśa ni towqu qor micha thëśnakami: Xalla ni towqu warawaranakaki ni towqu Yöś kirïchi qhuy anjilanakaź thëźa, niźaśa ni towqu micha thëśnakaki niźtaśaqaś ni towqu Yöś kirïchi qhuy jilanakaź thëźa. 1 “Amki ni Éfeso Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkin khjira: ‘Xalla ni źew qharkiś towqu warawarchiśki tuź khićha, niźaśa nïki ni towqu qor micha thëśkiś oqhlayñiki: 2 Weril amiź ćhhulu pätanakami śiśućha; niźaśa werhki am chawkh oćha lanqśmi niźaśa amiź paśinśa apaśtami śiśućha, niźaśa amki anam ni anawalinaka awantasaćha, niźaśa amki ni apuśtula khïkhiñi źoñinaka yanśamćha niźaśa ninakaki anapanćha, neqhśtan amki ninaka toskara tanchamćha. 3 Niźaśa amki weriź khen añcha paśinśiźtan t'aqhiśichamćha, niźaśa weth thü layku ana oćha nayźku śuma oqśñi quśtan lanqśamćha. 4 Ans wethtaki amtaxapa tshi anawali źelhćha: Amki amiź qallantitikiśtan ana niźta irata oqśñi quśśiśamćha. 5 Xalla niźtikiśtan amki khuñśna, amki tuki ćhhuluź chechi źoñimtata, niźaśa Yöśkin qhutźna niźaśa ni qallantikin pätanaka irata pä. Ans amki anam nuź päkiź nïki, werhki amkin thonźku ni am micha thëśkiś nonźta micha thëśl qhañaćha amim ana Yöśkin qhutźnakiź nïki. 6 Ans amtaki tïź źelhćha, amki ni Nicolaitaź pätanakam iñarćha, niźtaśaqaś werhmi ni ćhhultaqinaka iñarućha. 7 ¡Niźaśa ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla! Niźaśa werhki ni atipñi źoñinakźkiś ni źetchiś muntikiśtanl luli thäćha, xalla ni muntiki ni Yöś añcha k'achha yoqkiśśa.’ 8 “Amki ni Esmirna Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkin khjira: ‘Xalla ni qallantiñiki niźaśa ni źerśñiki, niźaśa tikhśikiśtan źetchiś khissiki tuź khićha: 9 Werhki am t'aqhiśiś niźaśa ni am t'aqhir qamaña śiśućha, ans amki cheqpachaki muspa źelinchiśśamćha. Niźaśa ni judiu źoñinaktćha khikan chuchñi źoñinakaki anapanćha nuźuki, ans ninakaki Saxriź akhs qhuyaćha. 10 Niźaśa amki ni am t'aqhiśiśkiśtan ana eqhsnakićha, ni Saxraki anćhukakiśtan tshi qhaźultan karsilkiś makakićha, niźaśa thappacha anćhuk yanźta khexuki qhalu thuñi t'aqhiśiśtanćha. Niźaśa amki tikhśañkama thapa quśtan thurt'ichipan khella, neqhśtan werhki amkiś tshi onanśtaqaś źetil thäćha. 11 ¡Niźaśa ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla! Xalla ni atipñi jilanakaki anax ćhhul llakinakami watla niźaśa ana wilta tikhśkiśimi.’ 12 “Amki ni Pérgamo Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkin khjira: ‘Xalla ti ni porapkin archiś paqh kuchillchiś khićha: 13 Werhki am qamañal śiśućha, amki ni Saxriź cheqan qamañkiśim qamćha; niźaśa amki weriź khen thapa quśtanam werh apźa. Neqhśtan amki weth thapa ana anaź khichamćha, niźaśa ana Antipas thuñikiśimi, ni Antipaski weth cheqpacha cherñi źoñićha, niźaśa Antipaski ni Saxriź qamś chawkh wathkiś kontaćha. 14 Niźaśa wethtaki tshi qoluk amta anawali chïśxapa źelhćha: Amki ni am qhuykiś ni Balaamź thaxinśnakkiśtan ana saraqiś pekñi jilanakchiśamćha, niźaśa ninakaki ni Balacźkiś thaxinćha ni Israelź matinakźkiś aqacha thaxnaxu, xalla źoñiź päta yöśnakkiś thxotta wilananaka lulaxu niźaśa iźiwiri khiśxapa. 15 Niźaśa ninakźkiśtanaki ni Nicolaitas thaxintanakźkiśtan ana saraqś pekñi źoñinaka źelhćha. 16 Amki xalla niźtikiśtan Yöśkin qhutźna; anam Yöśkin qhutźnakiź nïki, werhki waxillal amkin oqaćha neqhśtan weth atkiśtan paqh kuchillu ulañiźtan ni źoñinakźtan qichasaćha. 17 ¡Niźaśa ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla! Werhki xalla ni atipñi jilanakźkiś ni śhoxta źelhñi manakiśtan lulhqataćha; niźtaśaqaś ninakźkiś tshi chiw maśl thäćha, xalla ni maśkiśiki tshi ew ana śiśta thü khjirtaćha xalla nïki anaź jëkhmi paxćha, ans ni tanśñi źoñiqaś śiśśa.’ 18 “Amki ni Tiatira Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkin khjira: ‘Xalla ni Yöś Matiki, niźaśa ni uj asñi źhukchiśtaqaś niźaśa chur jiru thaqinta qhxochchiśiki tuź khićha: 19 Werhki amiź ćhhulu pätami śiśućha; niźaśa amiź oqźtami, am thapa quśmi, niźaśa amiź pätanami niźaśa am paśinśichiś quśmi, niźaśa anśi amki ni qallantitikiśtan tshant śumanakam päćha. 20 Ans wethtaki anćhuk tshi qoluk ujś źelhćha: Anćhukki na Jezabel źon Yöśkiśtan chïnćha khikan ni werh kirïñi jilanakźkiś thaxinta awantićha niźaśa na źonkil q'otćha, ni iź iśnakkiś niźaśa ni źoñiź päta yöśkiś thxotta wilan ćhherinaka lulaxu. 21 Niźaśa werhki na źon Yöśkin qhutźnaxu tshi pacha thächinćha, ans na źonki anapan näźa ujkiśtan arśhuśśinćha niźaśa ana näźa iź iśkiśtanami. 22 Neqhśtan werhki na źon aphśkiś thxotaćha, niźaśa na źonatan chika iź iźñi źoñinakaki anawal t'aqhiśiśkiś thonakićha, ana näźa päta ujnakkiśtan arśhuśakiź nïki. 23 Niźaśa näźa matinakźkiśiki konśtanl śhoxrichaćha, neqhśtan thappacha ni Yöś kirïchi qhuy jilanakaki śiśakićha werhtćha źoñź acha śqepintki niźaśa źoñź quśmi; neqhśtan werhki śapamayniźkiś anćhukaź pätakamal thäćha. 24 Ans anćhukakiś, niźaśa ni Tiatir wathkiś źelhñi jilanakźkiśimi chïś pekućha, anćhukki anapan ni thaxintanaka śiśśinćhukćha, niźaśa anćhukki ninakaź Saxiź xamaśit thüsqatta anapan paxchinćhukćha, neqhśtan tuź chïkuki anćhukakiś anal wilta llaki thäwućha. 25 Ans anćhukki anćhukaź śiśtanaka weth thonśkama śhoxwakićha. 26 Xalla neqhśtan atipñi źoñinakaki niźaśa weth taqunaka ni thuñi źeranśkama śhoxñi źoñźkiśikiśimi, thapa ti chawkh wathanaka irpiś jiliril thäćha, 27 xalla ni jilirinakaki jir lantiźtanź irpakićha, neqhśtan ni uj päñi źoñinakaki tshi lhok maśkaźtaqaś qholźta khekićha; werhki niźtaśaqaś weth Ephźkiśtan tanśinćha; 28 niźaśa werhki ni qhantat chawk warawaral thäćha. 29 ¡Xalla ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla!’ 1 “Amki ni Sardes Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkinśaqaś khjira: ‘Xalla ni Yöś towqu animuchiśiki, niźaśa ni towqu wara wararchiśimi tuź khićha: Werhki amiź ćhhulu pätamil śiśućha, amki źetuqam khićhan kunamini amki tikhśamćha. 2 Niźaśa amki thurt'ichi quśśiśpan khella, ni yaqha jilanaka tikhśmaya khen thurt'isqatalla; niźaśa werhki Yöś tukkiś amiź pätanaka ana śuma wathchinćha. 3 Niźaśa amki ni thaxinta taqunaka tanźta niźaśa nonźtanaka khuñśna; niźaśa ni taqunaka śhoxwalla neqhśtan am uj arśhuśalla. Amki anam nayi nayi źelakiź nïki, werhki amkiś tshi thañ źoñiźtaqaś thonaćha, niźaśa werhki amkiś ćhhul orat thonaćhaxa xalla ni anam śiśakićha. 4 Ans amtaki ni Sardes wathkiśtan tshi qhaźultan źoñinaka anapan ninakź śkiti khjuchichchićha; xalla ti jilanakaki wethtan chika chiw śkitchiś oqhlayakićha, niźaśa ti jila kullakinakaki ch'uwa quśśiśnakapanćha. 5 Niźaśa ni uj päśnakkiśtan atipñi źoñinakaki tiźta irata chiw śkitchiś khekićha; neqhśtan werhki ninakź thü ni źetchiś liwrukiśtan anal juraćha, ans werhki ninakźkiś ni weth Ephź tukkiś niźaśa Yöś Ephź anjilanakź tukkiś phxoqaćha. 6 ¡Xalla ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla!’ 7 “Amki ni Filadelfia Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkinśaqaś khjira: ‘Xalla ni źkayi quśśiś niźaśa cheqpacha chïñimi, niźaśa ni irpiñi Davidź llawi tanśñimi, niźaśa nïź khetźtaki anaź jëkhmi chawkhśñi atasaćha niźaśa anaź jëkhmi khetśñi atasaćha, xalla nïki tuź khićha: 8 Weril amiź ćhhulu pätanakami śiśućha; werhki am tukkiś tshi śana khetźinchinćha, xalla ni śanaki anaź jëkhmi chawkhśñi atasaćha; niźaśa amki qhaźta upa aśillami weth taqu śhoxchamćha, niźaśa amki weth thü ana anaź khichamćha. 9 Ans werhki ni Saxriź akhs qhuyanaka niźaśa judiu źoñźtćha khiñinakami, nuź chïñi źoñinakaki anaćha nuźu, ans ninakaki q'otćha; niźaśa werhki nuź khiñi źoñinaka amkin thonqatźku am qhxochkiś killsqataćha, neqhśtan ninaka werh am pekñi śiśaxu. 10 Niźaśa amiź weth lï waqaychitikiśtan, werhki niźtaśaqaś thappacha ti yoqkiś thonñi t'aqhiśiśnakkiśtan am śhowaćha, xalla ti yoqkiś źelhñi źoñinaka yanśxapa. 11 Xaśiki werhki waxillal thonaćha. Amki ni amiź śiśtanaka waqaychalla ana jëkh źoñimi am pillu tanźnaxu. 12 Niźaśa ni uj päśnakkiśtan atipñi źoñinakaki ni Yöś qhuy kumriraźtaqaśl uchaćha xalla neqhśtan ni źoñiki anapanź ulnakićha; niźaśa werhki ni źoñźkiś weth Yöś thül khjiraćha, niźaśa weth Yöś chawkh wathź thümi, xalla nïki ni ew Jerusalén wathaćha, xalla ni chawkh wathaki tsewktan weth Yöśkiśtan niźaśa weth ew thükiśtanź śhujźkakićha. 13 ¡Xalla ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla!’ 14 “Amki ni Filadelfia Yöś kirïchi qhuy jilanakź anjilźkinśaqaś khjira: ‘Xalla ni nuźupanx khila khiñimi, niźaśa cheqpacha thapa quśtan cherñimi, niźaśa ni Yöś thulźtikiśtan pacha pätami tuź khićha: 15 Niźaśa werhki amiź ćhhulu pätamil śiśućha. Amki anaćha ch'uñurim niźaśa anaćha qhaqim. ¡Amki xanqam ch'uñuripanim kheki uśh qhaqipanim kheki! 16 Ans amki lophimla, anaśa ch'uñuri anaśa qhaqi, werhki am weth atkiśtan xothźnaćha. 17 Niźaśa amkim khićha werhki źelinchiśtćha, niźaśa amtaki ćhhulumi waliqaśtaćha niźaśa am qhuykiś anapan ćhhulumi phalhtiźinchićha; ans amki anam näśqaya amki phalźtamćha, niźaśa amki ana wakiśiñi źoñimćha, niźaśa t'aqhiri, śuraśa niźaśa q'alimćha. 18 Xalla niźtikiśtan werhki am thaxźnućha, amki wethkiśtan ujkiś phalta qori qhayalla, cheqpacha am źelinchiśpan khiśxapa, niźaśa chiw śkitinaka qhayalla kuthśxapaki, niźaśa ni amiź q'ali qamta aśiki ana śiśta khexu; niźaśa amki źhuk qulla cherśxapa qhayalla. 19 Niźaśa werhki thappacha weriź pekta źoñinaka ujźnućha niźaśa iwxt'ućha. Xalla niźtikiśtan amki thapa quśśiśpan khella niźaśa Yöśkin qhutźka. 20 Niźaśa amki cherźna, werhki śankiśtćha niźaśa aml qhawźnućha; niźaśa xaqhsilta źoñit weth xora nonźaxa xalla ni źoñiki śanaź khetźinćha, neqhśtan werhki nïźtan chika nïź qhuyal luśhaćha, niźaśa nïźtan ćhheri lulaćha niźaśa nïmi wethtanź lulakićha. 21 Niźaśa ni uj päśnakkiśtan atipñi źoñinakźkiś werhki weth julśkiś tshi yoqal thäćha, xaqhnuź werhki atipchinźlaxa xalla niźta iratanakźkiś, neqhśtan werhki weth Ephź julśkiś julśinćha. 22 ¡Xalla ni khuñchiśnakaki ni Yöś Espíritu ni Yöś kirïchi qhuyanakźkin chïtax nonźla!’ ” 1 Werhki ti ćhhultaqinakaź wattan ni tsewkta yoq śana khetźta cherśinćha; neqhśtan werhki ni qallantiñi xora tshi tothiźtaqaś wethkiś chïñi nonśinćha, tuź khikan: “Amki tiwkh yawźka werhki ti ćhhultaq xarpacha watñi ćhhultaqinakal thëźnaćha.” 2 Werhki ni orapacha Espíritu khissinćha, xalla ni tsewkta yoqkiś tshi chawkh jilirź julś cherchinćha, xalla ni chawkh julśkiśiki tshi źoñi julśi źelatćha. 3 Xalla ni chawkh julśkiś julśi źelhñi źoñiki tshi champi irataź llijatćha niźaśa kornalina irata; niźaśa ni chawkh julś muytataki tshi kumariź źelatćha, xalla ni kumariki esmeralda khita k'achha maś irataź llijatćha; 4 niźaśa ni chawkh julś muytataki piśkqhalu paqhpikchiś chawkh julśnaka źelatćha; xalla ni julśnakkiś piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnaka julśi cherchinćha, ni ephnakaki chiw śkiti kuthchikamataćha niźaśa ninakź achkiś tshi qor pillu skarsikamataćha. 5 Niźaśa ni chawkh julśkiśtanaki xorxorñi llijw khiñi xoranaka ulnatćha; niźaśa ni chawkh julś tukkiśtanaki towqu uj t'ewtanaka asatćha, xalla ni uj t'ewźtanakaki Yöś towqu animunakaćha. 6 Niźaśa ni chawkh julś tukkiśiki tshi chawkh putill llijñi qotaźtaqaś źelatćha. Niźaśa ni chawkh julś muytata paqhpik źethñi źoñinaka źelatćha, ni źoñinakaki tukqhuttanami wirqhutanami źhukinakchiśtaćha. 7 Ni źoñinakźkiśtan tukkin khiñiki tshi liwunź yukhchiśtaćha; xalla nïź xarupacha khiñiki tshi wak turuźtaqaś yukhchiśtaćha, niźaśa ni chhephkiś khiñiki tshi źoñiźtaqaśtaćha, ni paqhpikkiś khiñimi tshi laychi akilaźtaqaśtaćha. 8 Niźaśa ni paqhpik źethñi źoñinakaki taqchuku qharchiśkamataćha, niźaśa ni qharanakaki śawntanami qhulltanami źhukinakchiśtaćha. Neqhśtan ni źethñi źoñinakaki wënami maxiñami anapan apatatatćha tuź chïkan: “¡Ni thapa aśśiś Yöś Tataki źkayi, źkayi, źkayi quśśiśśa, nïćha ni źelhchiki niźaśa ni anś źelhñimi niźaśa ni uśhka thonñimi!” 9 Niźaśa ni źethñi źoñinakaki tirapan ni julśkiś julśiź thü aśśiśamćha khikan aynaqćha niźaśa sparakiź khićha, xalla ni źoñiki watay wata źethñipanćha. 10 Neqhśtan ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakaki, ni julśkiś julśi źelhñiź tukkiś killśićha, neqhśtan ninakaki ni watay wata źethñi źoñi amtichićha, niźaśa ninakź pillu ni chawkh julś tukkiś nonśićha, tuź khikan: 11 “Amki źkayi quśśiśamćha niźaśa wethnaka Yöś Tatamćha, niźaśa amki ni chawkh aśi niźaśa ni aynaqta niźaśa chawkh qhana tanśñamki, niźaśa amćha thappacha ti ćhhultaqinaka pächamki; niźaśa ti ćhhultaqinakaki amiź quś pektakamaź źelhćha niźaśa amiź pätakamaćha.” 1 Werhki ni chawkh julśkiś julśi źelhñi źoñź źew qharkiś tshi thüźta śqiś kë tukqhuttanam, wirqhuttanami khjirta cherchinćha, xalla ni thüźta śqiś këki towqu teqś chimpuźtan chimpitataćha. 2 Neqhśtan werhki tshi chawkh aśśiś anjila kalaru xorźtan pewkśñi cherchinćha: “¿Jëkhpan ti thüźta śqiś kë khetźnasaxo uśh jerhźnasaya?” 3 Niźaśa anapan jëkhmi ni tsewkta yoqkiś źelhñinakami, ti yoqkiś źelhñi źoñinakami, ti yoq qos źelhñinakami anapan ni thüźta śqiś kë jerhśñi atasaćha niźaśa anaź cherñimi atasaćha. 4 Xalla niźtikiśtan werhki añcha qächinćha, ana jëkh źkayi quśśiś źoñi ni thüźta śqiśi jerhśñi niźaśa lïñi źelhtikiśtan. 5 Ans ni qamchi ephnakźkiśtan tshïsuñaki wethkiś tuź khichićha: “Amki ana iya qä, xalla ni Judá t'aq liwunźkiśtan, niźaśa ni Davidź śep'ikiśtan oqhñiki ni thüźta śqiśi jerhśxapa atipchićha niźaśa nïź towqu teqźta chimpunaka khetśxapami.” 6 Neqhśtan werhki ni chawkh julś taypikiś niźaśa ni paqhpik źetchiś źoñinakź taypikiś, niźaśa ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakź taypikiś tshi wilana thxotta üśa tshithchi cherchinćha, xalla ni üśaki towqu waxirchiśtaćha, niźaśa towqu źhukinakchiśtaćha, xalla ninakaki Yöś towqu Espiritunakataćha, niźaśa ni Espiritunakaki ti yoqkiś thapaqhutñi kuchantaćha. 7 Neqhśtan ni üśaki thonźku ni chawkh julśkiś julśi źoñź źew qharkiś tanźta thüźta śqiśi tanśićha; 8 neqhśtan ni thüźta śqiśi tanźtan, ni paqhpik źethñi źoñinakaki niźaśa ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakami ni üśiź tukkiś killśićha. Thappacha ninakaki arpichiśkamataćha, niźaśa ninakaki qor taskiś inśiñśu śhipichtaćha, xalla ni iñśiñśunakaki ni źkayi quśśiś źoñinakaź mayiśitanakataćha. 9 Niźaśa ti ew wirsuź itsatćha: “Amćha źkayi quśśiśamki ni thüźta śqiśi tanśxapaki, niźaśa nïź teqźta chimpita jerhśxapami, niźaśa amki wilanaźtaqaś thxottamtaćha; neqhśtan am lhokh thawqźku, amki thapaman źoñinaka Yöśtaxapa śhikchamćha, niźaśa thapaman tawqchiś niźaśa thapaman chawkh wathchiś źoñinakami. 10 Amki ni źoñinakźkiśtan ućhum Yöśta irpiñi jilirinaka timlu jilirinaka pächamćha, neqhśtan ninakaki ti yoqkiś irpakićha.” 11 Neqhśtan werhki cherśinćha, ni chawkh julś muytata tama anjilanakź xora nonśintćha, niźaśa ni źethñi źoñinakź xorami niźaśa ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakź xorami. Xalla ni anjilanakaki chawkh wathay, chawkh wathataćha, 12 ninakaki thapa aśtan tuź khetćha: “¡Xalla ni wilana thxotta üśaki aśi niźaśa ni źelinś tanś wakiśićha, niźaśa ni śiśnakami niźaśa ni chawkh aśimi, niźaśa ni śuma źoñi khitami, niźaśa ni chawkh qhanami niźaśa ni thapa tiźtan palt'iśmi wakiśićha!” 13 Niźaśa werhki nonśinśaqaśśa, thappacha ni tsewkta yoqkin Yöś päta ćhhultaqinakami, niźaśa ti yoqkiś päta ćhhultaqinakami niźaśa ti yoq qos päta ćhhultaqimi niźaśa ni chawkh qotkiś päta ćhhultaqinakami tuź khetćha: “¡Xalla ni chawkh julśkiś julśimi niźaśa ni üśami wirsunakźta aynaqtax khila, niźaśa śuma źoñinaka khitax khila, niźaśa ninakaź chawkh qhan aśiki thapa watay watax thurla!” 14 Niźaśa ni paqhpik źetchiś źoñinakaki tuź qhäśnatćha: “¡Xalla nuźox khila!” Niźaśa ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakaki ni watay wata źethñiź tukkiś killśku amtichićha. 1 Neqhśtan werhki ni üśa tshi teqźta chimpu jerhśñi cherchinćha, niźaśa ni paqhpik źethñi źoñinakźkiśtan xorxorñi xorźtan chïźkiñi nonśintćha, tuź khikan: “¡Pichay ti cherźna!” 2 Neqhśtan werhki cherśintćha, niźaśa tshi chiw kawallu cherśintćha, xalla ni kawallkiś yawchi oqhñi źoñiki nïź qharkiś tshi arku tanśitaćha. Niźaśa ni źoñźkiśiki tshi pillu thätaćha, neqhśtan ni źoñiki atipźku atipśxapa ulanchićha. 3 Neqhśtan ni Üśiź piśkkiś khiñi teqźta chimpu jerhźtikiśtan, werhki ni piśkkiś khiñi źethñi źoñźkiśtan tuź khiñi nonśintćha: “¡Pichay ti cherźna!” 4 Neqhśtan yaqha lhokh kawallu ulanźkichićha, xalla ni kawallkiś yawchi źoñiki ti yoq śuma qamaña qhañśxapa aśi thätaćha, niźaśa ti yoqkiś qamñi źoñinakaki porapat konasaxu; niźaśa ni źoñźkiśiki tshi paqh kuchillu thätaćha. 5 Niźaśa ni Üśiź chhephkiś khiñi teqźta chimpu jerhźtikiśtan, neqhśtan ni chhephkiś khiñi źethñi źoñi tuź khiñi nonśintćha: “¡Pichay ti cherźna!” Neqhśtan werhki tshi tsoqhchi kawallu cherśinćha, xalla ni kawallkiś yawchi źoñiki nïź qharkiś tshi walansa tanśitaćha. 6 Niźaśa ni paqhpik źethñi źoñinakź taypikiśtan tshi xora tuź khiñi nonśintćha: “Tshi nöx lanqźta pakaki tshi kilo tirikućha, niźaśa chheph kilo śiwatuki tshi nöx lanqś pakaćha; ans amki ni aceite niźaśa ni winumi ana śhoxrićha.” 7 Neqhśtan ni Üśiź paqhpikkiś khiñi teqźta chimpu jerhtikiśtanaki, werhki ni paqhpikkiś khiñi źethñi źoñź xora tuź khiñi nonśintćha: “¡Pichay ti cherźna!” 8 Neqhśtan werhki tshi q'ill kawallu cherchintćha, niźaśa ni kawallkiś yawchiki tikhśkin chhichñi khitataćha, xalla ni kawallź wirkiśpachaki ni tikhś irpiñiź apźkatćha; neqhśtan ni źoñiki ti yoqa paqhpipkkiś khiñi kirkiś, ćhher mach'ikiś niźaśa konanakkiś niźaśa ti yoq k'ith uywanakźtan konaxu aśi thätaćha. 9 Neqhśtan ni Üśiź taxśnukukiś khiñi teqźta chimpu jerhźtikiśtan, werhki ni altar qostuñ ni Yöś śuma kintu maśiñi źoñinaka konta cherchintćha, niźaśa ninakaki ninakź lanqźtikiś thapa quśtanpan pätqalćha. 10 Niźaśa ninakaki thapa aśtan tuź khetćha: “Amki źkayi cheqan thapa quśśiś jilirimćha, ¿ćhhul orkamam ti yoq źoñinaka ana juchjiptayakiya, niźaśa ćhhul oram wethnaka lhokh thawqta thepźnakixo?” 11 Neqhśtan ninakźkiś chiw śkiti thätaćha, niźaśa ninakźkiśiki tuź khitaćha ninakaki tshi qolukźtan iyaśipan jejźnax khitaćha, ni Yöś manta päñi jilanaka ninaka irata tikhśi thakhśśañkama. 12 Neqhśtan Üśiź ni taqchuku khiñi teqźta chimpu jerhźtikiśtan werhki cherśintćha, tshi muspa yoqa xwarñi watñi cherchintćha. Neqhśtan ni thuñiki tsoqhchi khissićha niźaśa tshi tsoqh śkitiźtaqaś; niźaśa ni jïśmi qhutupacha lhokh khissićha, 13 niźaśa warawaraki tsewktan ti yoqkiś thxotskichićha, xalla ni ch'oxñi jiwusa ni jiwus muntikiśtan muspa thamiź wewkźta thekuñila xalla niźta irataćha. 14 Neqhśtan ni tsewkta pachaki tshi thelhźta papilaźtaqaś qatchićha, niźaśa thappacha kurunakami ni qhaśiź muyuntita yoqanakami ninakź źelhśkiśtan qissićha. 15 Neqhśtan ti yoqkiś irpiñi jilirinaka niźaśa ni źelinchiś źoñinakami, ni śultat chawkh jilirinakami, ni aśśiś źoñinakami niźaśa uywitanakami ana uywitanakami ni kur qaqkiś niźaśa maś aqhkiś śhoxśićha; 16 neqhśtan ninakaki ni maś aqhkiś tuź khikan chiyakićha: “¡Wethnakakiś thoqskalla, niźaśa werhnak ni chawkh julśkiś julśiź yukhkiśtan niźaśa ni Üśiź źaxwkiśtan śhoxźnalla! 17 Xalla nïź źaxwś chawkh thuñi irantiźkichićha, ¿jëkhpan ni tshithchi awantasaxo?” 1 Xalla neqhśtan werhki paqhpik anjilanaka ti yoq paqhpik qhuttan tshithchi cherchintćha, ni anjilanakaki ni paqhpik thami ana ti yoqkiś thamaxu tshitsinatćha, niźaśa anapan ni chawkh qotkiśimi niźaśa ana xaqhsilta muntikiśimi thamaxu. 2 Niźtaśaqaś werhki tuwantan tshi anjila thonñi cherchinćha, xalla ni anjilaki ni źethñi Yöś teqś chimpu tanśitaćha. Ti anjilaki ni paqhpik anjilanakźkin thapa aśtan qhawchićha, xalla ni anjilanakaki ti yoqa niźaśa ni chawkh qotanaka śhoxrich aśi thätataqalćha: 3 “¡Niźaśa ni ućhum Yöś manta päñi źoñinaka ima chimpikanaki, anaź ti yoqa niźaśa ni chawkh qotanakami, ni muntinakami anaź śhoxrićha!” 4 Neqhśtan werhki ni chimpita źoñinaka qanta nonśintćha: Thapa ni Israel źonakź t'aqkiśtan tshiwatha paqhpikqhalu paqhpik wathataćha. 5 Xalla ni Judá t'aqkiśtanaki qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Rubenź t'aqkiśtanaki qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Gad t'aqkiśtanaki qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, 6 niźaśa ni Aserź t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Neftalí t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Manasés t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, 7 niźaśa ni Simeón t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Leví t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Isaacź t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś chimpitataćha. 8 Niźaśa ni Zabulón t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni José t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha, niźaśa ni Benjaminź t'aqkiśtanami qhalu piśkchiś watha chimpitataćha. 9 Xalla neqhśtan werhki tama źoñinaka cherśintćha, ti źoñinakaki thapa chawkh wathkiśtan, niźaśa thapaman sarkiśtan, niźaśa thapaman tawqchiś wathanakkiśtantaćha. Xalla ti źoñinakaki ni chawkh julśkiś julśiź tukkiśtaćha, niźaśa ni Üśiź tukkiśimi, xalla ti źoñinakaki muspa tama ana jëkhźlami qanchukataćha, niźaśa ti źoñinakaki chiw śkiti kuthchikamataćha niźaśa ninakź qharkiś ramuśh chhañi tanśikamataćha. 10 Niźaśa tinakaki thapa aśtanź qhawatćha tuź khikan: “¡Xalla ni liwrïski ućhum Yöśkiś chawkh julśkiś julśiźkiś wakiśićha, niźaśa ni Üśiźkiśimi!” 11 Neqhśtan ni chawkh julśkiś julśiź muytata źelhñi thappacha ni anjilanakami niźaśa ni qamchi ephnakami niźaśa ni paqhpik źethñi źoñinakami, ni chawkh julś tukkiś ninakaki ninakź aya yoqa śalañkama pokt'ichićha, neqhśtan ninakaki Yöśkin amtichićha 12 tuź khikan: “¡Xalla nuźox khila! Xalla ni itsnakami, niźaśa ni chawkh qhanami, niźaśa ni śiśnakami, niźaśa ni oqśnakami, niźaśa ni śuma źoñi khitami, niźaśa ni chawkh aśimi, ni ućhumnaka watay wata źethñi Yöśtax khila. ¡Xalla nuźox khila!” 13 Neqhśtan ni qamchi ephnakźkiśtan tshïsuña wethkiś pewkśićha tuź khikan: “Xalla ti chiw śkiti kuthchi źoñinakaki, ¿jëkhnakataxo, niźaśa xaqhsiktanpan thonchitaxo?” 14 Werhki nïźkiś qhäśinćha: “Tata amim śiśśa” Neqhśtan nïki wethkiś qhäśićha: “Xalla ti źoñinakaki ni anawal chawkh t'aqhiśiśkiś watchićha, niźaśa tinakaki ni Üśiź lhokhkiś tinakź śkiti axunchićha neqhśtan chiwinsqatchićha. 15 “Xalla niźtikiśtan tinakaki ni Yöś chawkh julś tukkiśśa, niźaśa tinakaki wëntiźtan maxintiźtan ni Yöś qhuykiś amtichićha; neqhśtan ni chawkh julśkiś julśiki tinaka kuytakićha. 16 Neqhśtan tinakaki anaź iya ćhherkiśtanami qhaśkiśtanami t'aqhiśakićha, niźaśa ni thuñ qhaqimi anaź tinaka ujakićha, niźaśa ana ćhhul qhaqimi tinaka lhaqakićha; 17 Xalla ni chawkh julś taypikiś źelhñi üśaki, ti źoñinakź awatiriź khekićha, niźaśa nïź tinaka ni źethñi xalśur qhaśtan uywakićha, niźaśa Yöśki thappacha tinakź źhuk qaxllu źhujźinakićha.” 1 Neqhśtan ni üśaź ni towqukiś khiñi teqźta chimpu jerhźtanaki, ni tsewkta yoqkin tshi jejapacha ch'uj khichićha. 2 Neqhśtan werhki ni Yöś tukkiś towqu anjilanaka tshithchi cherchintćha, niźaśa ni anjilanakźkiś towqu tothinaka thätaćha. 3 Neqhśtan yaqha anjila tshi qor sina thäś chuwa tanśi thonchićha, neqhśtan ni anjilaki ni altar tukkiś tshitsićha; neqhśtan nïźkiś taź inśiñśu thätaćha ni źkayi quśśiś źoñinakź mayiśita ni qor altarkiś t'asxapa, xalla ni altaraki ni chawkh julś tukkiśtaćha. 4 Xalla ni sina thäźta źqetiki ni anjilź qharkiśtan Yöśkin irantichićha, ni źkayi quśśiś źoñinakź mayiśitiźtanpacha. 5 Neqhśtan ni anjilaki ni sina thäś chuwa tanźku ni altar uj parastan śhipśićha, neqhśtan ti yoq qhutñik thawqźkichićha, neqhśtan ti yoqkiś anawali xorxorchićha niźaśa llijw llijwchićha niźaśa yoqa xwarchićha. 6 Neqhśtan ni towqu anjilanakaki ni towqu tothinakchiśki thawunśxapa thakśićha. 7 Xalla ni tukkin khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan tsawźtan, ujźtan, lhokhźtan t'axi oqhchićha. Neqhśtan ti yoqa chhephkiś khiñiki ujsićha, niźaśa ni chhephkiś khiñi muntinakami, niźaśa thappacha ni ch'oxñi paśtunakami. 8 Neqhśtan ni piśkkiś khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan ni chawkh qotqhutñi tshi asñi kuruźtaqaś thxotźkitaćha; neqhśtan ni qota chhephkiś khiñiki lhokh khissićha. 9 Niźaśa ni qot chhephkiś khiñi źethñinakaki tikhśićha, niźaśa ni chhephkiś khiñi walsanakami aqźtataćha. 10 Neqhśtan ni chhephkiś khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan ni tsewkta yoqkiśtan ti yoqkiś tshi paqh warawara uj askan tshi uj t'ewźtaźtaqaś thxotskichićha, xalla ni warawaraki ni chhephkiś khiñi pujukiś niźaśa xalśurinakkiś thxotsićha. 11 Xalla ni warawarź thüki Ajenjo khitataćha; xalla ni ajenjuki xaru khićha. Neqhśtan ni chhephkiś khiñi qhaśnakaki ajenju khissićha; niźaśa wakchi źoñinakaki ti xar qhaś khen tikhśićha. 12 Neqhśtan ni paqhpikkiś khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan ni thuñ chhephkiś khiñiki śhoxritsićha, niźaśa ni jïś chhephkiś khiñimi niźaśa ni warawar chhephkiś khiñimi. Neqhśtan śeśikekiśtan anaź thuñi qhanakićha niźaśa wënami. 13 Neqhśtan werhki ti pach taypikiś tshi anjila laychi oqhñi cherchintćha, xalla ni anjilaki kalaru tuź khikan chiyatćha: “¡Aywira, aywira, aywira ti yoqkiś qamñi źoñinaka, anćhukki ni chheph anjilanaka tothi thawźnan qhaźpanź khisnakixo!” 1 Neqhśtan ni taxśnukukiś khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkiśtan tshi warawara thxotskiñi cherchinćha; xalla ni warawarźkiśiki ni tuj phet llawi thätaćha. 2 Neqhśtan ni tujki khetsićha, niźaśa ni tujkiśtanaki tshi anawal tshoqchi źqeti ulanchićha tshi paqh jurnukiśtanźtaqaś; neqhśtan ni tuj źqetiki ni thuñi sumqatchićha niźaśa ti kerami. 3 Niźaśa ni źqetkiśtanaki ti yoqkiś śher śherñinaka ulanźkichićha; neqhśtan ni śher śherñinakźkiśiki aśi thätaćha ni lleq'achunkaźtaqaś aśśiś. 4 Neqhśtan ninakaki ana ti yoq ch'oxñi paśtunaka niźaśa ana ni ch'oxñi muntimi śhoxrichax khitaćha, ans ninakaki Yöś chimpu aykiś ana chimpuchiś źoñinakaqaś śhorichax khitaćha. 5 Niźaśa ninakaki ti źoñinaka ana konax khitaćha, ans ni źoñinaka anawal konźtan taxśnuku jïś aśinsqatax khitaćha; xalla ni konaki tshi lleq'achunkaź ćh'attaźtaqaś khekićha. 6 Neqhśtan xalla ni thuñiran ni źoñinakaki tikhś qhurakićha, ans anapanź tikhśuka khekićha; niźaśa ni źoñinakaki tikhś pekakićha ans ni tikhśti ninakźkiśtan aźkin oqakićha. 7 Xalla ni śher śherñinakaki tshi kirxapa thakśta kawallunakaźtaqaśtaćha; niźaśa ninakź achkiśiki tshi qor pilluchśtaqaśtaćha, niźaśa ninakź yukhki źoñź yukh iratataćha. 8 Niźaśa ninakź charaki mätaqź charaźtaqaśtaćha, niźaśa ninakź iźqimi ni liwunź iźqiźtaqaśtaćha. 9 Niźaśa ninakź xañchiki tshi jir qhxapchiśtaćha; niźaśa ninakź qharaki wakchi awtuź xoraźtaqaśtaćha, ni kawallunaka tshi kirkiś luśhas xalla niźta iratataćha. 10 Niźaśa ninakź khurśki ni lleq'achunkiź khurś archiśla khiñi niźta irata archiśtaćha, neqhśtan ninakaki ninakź khurśkiś ni źoñinaka taxśuku jïś śhoxrich aśśiśtaćha. 11 Xalla ni śher śherñinakź irpiñi jiliriki ni tuj phet anjilataćha, xalla ni hebreo tawqkiśtanaki Abadón khitataćha niźaśa ni griego tawqkiśtanaki Apolión khitataćha. 12 Neqhśtan ni tukkin khiñi t'aqhiśiśnakaki watchićha, ans piśk t'aqhiśiśnakaź thonćha. 13 Neqhśtan taqchukukiś khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan werhki ni qor paqhpik waxrichiś altarkiśtan tshi xora nonśinćha, xalla ni altaraki Yöś tukkiśtaćha. 14 Xalla ni xoraki ni taqchuku anjilźkiś tuź khichićha: “Amki ni Éufrates khita chawkh pujkiśtan paqhpik anjilanaka ćhelhta źelhćha xalla ninaka jerhźna.” 15 Neqhśtan ni paqhpik anjilanakaki kuchśtataćha, ni chhephkiś khiñi t'aqa źoñinaka konśxapa, xalla ni anjilanakaki ni orxapa, ni thuñxapa, ni jïśxapa, niźaśa ni watxapapan thakśtataćha. 16 Neqhśtan werhki ni kawallchiś śultatunaka piśk chawkh watha qanta nonśinćha. 17 Xalla nuź werhki qhanan ni kawallchiś śultatunaka cherchinćha, xalla ni kawallkiś yawchi źoñinakaki ninakź xañchiki lhokh niźaśa tshi ujźtaqaś qhxapźtan śhoxchitaćha, niźaśa ni zafiruźtaqaś, niźaśa ni azufriźtaqaśtaćha. Niźaśa ni kawallunakź achaki liwunź achaźtaqaśtaćha, niźaśa ninakź atkiśtanaki ujźtan azufriźtan t'axsi źqetiź ulnatćha. 18 Neqhśtan chhephkiś khiñi źoñinakaki tikhśićha, ni kawallkiśtan chheph kona ulanchićha xalla ninakaki tinakataćha: Uj, źqeti niźaśa azufre, xalla ti chheph konkiś ni źoñinakaki tikhśićha. 19 Xalla ni kawallunakź aśiki ninakź atkiśtaćha niźaśa ninakź khurśkiśimi; niźaśa ninakź khurśki śqoraźtaqaśtaćha, niźaśa ninakaki ninakź achśtan śhoxrichatćha. 20 Xalla ti konkiś ana tikhśi źoñinakaki, ninakź qharźtan päta ujnakkiśtan anapan arśićha, niźaśa ninakaki ni yenqhanaka amtiś anapan thatśićha, ana ni źoñiź päta qor yöśnakami, ana ni päśkiśtan pätanakami, ana ni chur jirkiśtan pätami, ana ni maśkiśtan pätami, ana ni qiñwikiśtan pätami, xalla ninakaki anaćha nonśñi niźaśa anaćha oqhlayñi. 21 Niźaśa ninakaki anapan źoñi konś ekchićha, ana ni źoñinaka layqiśmi, niźaśa ni iź iśnakami thañi śäśnakami anapan ekchićha. 1 Neqhśtan werhki tshi chawkh aśśiś anjila cherchintćha, ni anjilaki tsewkta yoqkiśtan tshir taypikiś śhujźkiñi; xalla nïki nïź ach tsekuñ tshi kumarichśtaćha, niźaśa nïź yukhki thuñiźtaqaś llijatćha niźaśa nïź qhxochaki uj asñi pikhźtaqaśtaćha. 2 Niźaśa nïź qharkiśiki tshi liwrulla tanśitaćha, neqhśtan ni anjilaki nïź źew qhxocha chawkh qotkiś thekśićha niźaśa nïź śqar qhxochaki ti yoqkiś thekśićha. 3 Neqhśtan thapa aśtan qhawchićha tshi qhawñi liwunaźtaqaś; neqhśtan nïź qhawtan, towqu xorxorñinakaki nïź xora perśunpachkiś nonsqatchićha. 4 Neqhśtan ni towqu xorxoñinakaź nïźtan parlitikiśtan, weriź khjirśmaya khen tsewktan wethkiś tshi xora tuź khikan chïźkichićha: “Amki ni towqu xorxorñinakaź chïtanaka xamaśit śhoxwalla, niźaśa ana khjira.” 5 Neqhśtan ni chawkh qotkiś niźaśa ti yoqkiś thekśi anjilaki nïź źew qhara tsewkchuk waytichićha 6 neqhśtan nïki ni watay wata źethñiź thükiś nïź tawqźtan thurt'itichićha, xalla ni tsewkta yoqa niźaśa ti yoqa päñiźkiś, niźaśa ni chawkh qotanakami niźaśa neqhś thapaman ćhhultaqi źelhñinakźkiśimi, tuź khichićha: “Anaź iya thuñiki źelakićha, 7 ans ni towqukiś khiñi anjilź thuñiranki, niźaśa nïź tothi thawśñi qallantan ni Yöś xamaśit pinsitaki kumlisnakićha, xalla nïki nïź perśun manta päñinakźkiś maśinta patxparućha.” 8 Xalla ni weriź nonźta xoraki wilta wethtan parlichićha tuź khikan: “Amki ni liwrulla tanźka, ni chawkh qotkiś niźaśa ni yoqkiś thekśi źelhñi anjilź qharkiś khetźta źelhćha.” 9 Neqhśtan werhki ni anjilźkin oqhchintćha niźaśa nïźkiśtan ni liwrulla maychintćha, neqhśtan nïki wethkiś tuź qhäśićha: “Amki ti tanźna neqhśtan lulhźna. Xalla tïki am atkiśiki misk'iźtaqaś maśq'aź khekićha, ans am phuchhkiśiki xaruź khisnakićha.” 10 Neqhśtan werhki ni anjilź qharkiśtan ni liwrulla tanźku lulhśintćha, xalla nïki weth atkiśiki maśq'ataćha, neqhśtan weriź thatźtikiśtan xaru khissićha. 11 Neqhśtan ni anjilaki wethkiś tuź khichićha: “Amki ni wakchi wathanakźkiś niźaśa thapaman tawqchiś źoñinakźkiś niźaśa ni irpiñi jilirinakźkiś wilta maśinś wakiśićha.” 1 Neqhśtan ninakaki wethkiś tshi tupś tuñi thächićha, neqhśtan wethkiś tuź chïtaćha: “Amki tshithsku ti Yöś qhuya tupźna, niźaśa ni altarami, neqhśtan amki neqhś amtiñi źoñinaka qhanakićha. 2 Ans amki ni Yöś qhuy muytat kancha anam tupakićha, xalla ni kanchaki ni ana Yöś kirïchi źoñinakźkiś thätaćha, xalla ni źoñinakaki ni ch'uwa quśśiś watha paqhpikqhalu piśk jïśiś irpakićha. 3 Neqhśtan werhki pukultan cherñi źoñinakal kuchanźkaćha, xalla ni źoñinakaki llakita khis tsoqhchi śkiti kuthchiź khekićha, niźaśa ti źoñinakaki qhaluwatha piśkwatha taqchuku thuñi Yöś śuma kintu maśnakićha.” 4 Xalla ti pukultan cherñi źoñinakaki ni piśk olivu muntikiśtanćha niźaśa ti yoqa irpiñi Yöś tukkiś piśk micha thëśnakkiśtanćha. 5 Niźaśa xaqhsilta źoñit ninaka śhoxrich pekasaź nïki, ninakaki ninakź atkiśtan ujź thjutakićha, xalla ni ujźtanaki ninakź moq'unaka thappachaź ujźnakićha; xalla nuź ninakźtan moq'uśñi źoñinakaki tikhźnakićha. 6 Niźaśa ti cherñi źoñinakaki ni tsewkta yoqa chawkhśxapami aśśiśśa, tinakaź Yöś śuma kintu maśnan ana chijinsqatśxapami, niźaśa ni qhaśnaka lhokh tukqatśxapami aśśiśśa, niźaśa ti źoñinakaki ti yoqa ćhhul konanakźtanami niźaśa qhaźwilta pekkumiź śhoxrichasaćha. 7 Neqhśtan ti źoñinakaź tinakź palxayś źerźtan, ni tikhś irpiśkiśtan ulanźkiñi paqhpik qhxochchiś anawal uywaki, ti źoñinakźtan kira śalakićha niźaśa atipźnakićha niźaśa konakicha. 8 Neqhśtan ti źoñinakź tikhśi xañchiki, tinakź Jesucriśtu Tata kuruśhkiś ch'awkź konta chawkh wath kalliran thxotta eklakićha, niźaśa ni animukiśiki ni chawkh wathaki Sodoma khitaćha, niźaśa Egiptu khitaśaqaśśa. 9 Neqhśtan chheph max chikatchiś thuñi, thapa wathanakkiśtan źoñinaka, niźaśa thapa sarkiśtan, thapa taqu chïñikiśtan, niźaśa chawkh wathanakkiśtanami ti tikhśi xañchinaka cherakićha, niźaśa ti źoñinakaki anaź ti tikhśi xañchinaka thatqatakićha. 10 Niźaśa ti yoqkiś qamñi źoñinakaki, ti źoñinakaź tikhźtikiśtan añcha chipakićha, niźaśa añcha kuntintuź khekićha ninakporaź on onasakićha; xalla ni pukultan Yöśkiśtan chïñi źoñinakaki tinakźtaxapa tshi llakitaćha. 11 Neqhśtan ni chheph max chikatchiś thuñiź wattan Yöśki ti źoñinaka wilta źetchiś khisqatchićha, neqhśtan ni tikhśi źoñinakaki źäśićha, niźaśa thappacha ti cherchi źoñinakaki añcha eqhsićha. 12 Neqhśtan ni pukultan cherñi źoñinakaki tsewkta yoqkiśtan tshi xora qhawźkiñi nonśićha, xalla ni xoraki ninakźkiś tuź khetćha; “¡anćhukki teqhś yawźka!” Neqhśtan ni źoñinakaki tshi tshirkiś tsewkta yoqa oqhchićha, niźaśa ti źoñinakźtan moq'u khiñi źoñinakami cherchićha 13 Niźaśa ni orapacha tshi anawali yoqa xwarñi watchićha, neqhśtan ni yoqa xwarñiź khen qhalu khiñi t'aqa ni chawkh wath qhuyanakaki palhsićha, niźaśa towqu watha źoñinaka tikhśićha. Neqhśtan ni źetchiś eklichi źoñinakaki, ni tsewkta yoqkin źelhñi Yöśkin añcha eqhskan alt'ichićha. 14 Neqhśtan ni piśkkiś khiñi llakiki watchićha, niźaśa waxillaź ni chhephkiś khiñi llakiki thonćha. 15 Xalla ni towqukiś khiñi anjilaki nïź tothi thawśićha, neqhśtan ni tsewkta yoqkin thapa aśtan qhawñi xora nonźtaćha tuź khikan: “Xalla ti yoqa irpiśki ućhumnaka Yöśta niźaśa Mesiasta khissićha, neqhśtan nïki watay wataź irpakićha.” 16 Xalla ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakaki Yöś tukiś ninakź julś tukkiś yoqa iranta pokt'ichićha, neqhśtan Yöś amtichićha, 17 tuź khikan: “Thapa aśśiś Yöś Tata werhnakki amkiś sparakiź khiwćha, ni źelhchiźkiś, niźaśa ni źelhñiźkiś niźaśa ni uśhka thonñiźkiśimi, niźaśa amki ni chawkh aśi tanśamćha niźaśa amki irpi qallantichamćha. 18 Niźaśa ni chawkh wathanakaki amxapa źaxwchićha; ans am źaxwś thuñiki irantiźkichićha, niźaśa ni tikhśinaka juchjiptayś thuñimi; niźaśa amki ni am manta päñi Yöśkiśtan chïñinakźkiś pakam thäkićha, niźaśa ni ch'uwa quśśiś źoñinakźkiśimi, niźaśa am thü qolta khiñi paqhi khiñi aynaqñinakźkiśimi; niźaśa amki ti yoqa aqñinakam palakićha.” 19 Neqhśtan tsewkta yoqkiś khiñi Yöś qhuya khetsićha, xalla ni Yöś qhuykiśiki ni palt'ita arka thenatćha. Neqhśtan xorxoñi, llijw llijwñi xoranaka, yoqa xwarñi niźaśa tshi chawkh tsawa źelatćha. 1 Neqhśtan ni tsewkta yoqkin anawal chimpu thensićha: Tsha źon ni thuñźtan thelhsiñ, niźaśa näźa qhxochkiś ni jïśtan niźaśa näźa achkiś qhalu piśkchiś warawar pilluchiśtaćha. 2 Niźaśa na źonki iktaćha, neqhśtan näki mati xawq'aśkan qhawatćha ni mathśkiśtan t'aqhiśikan. 3 Neqhśtan ni tsewkta yoqkin wilta tshi chimpu thensićha: Tshi anawal towqu achchiś lhokh liwuna, xalla nïki qhalu waxirchiśtaćha niźaśa śapa achkiś tshi pilluchiśkama. 4 Xalla ti anawal liwunaki nïź khurśtan ti tsewkta chhephkiś khiñi warawaranaka xowźkatćha, neqhśtan nïki ni warawaranaka ti yoqkiś wichśkichićha. Neqhśtan ni towku achchiś lhokh liwunaki na mati qhawiñ źona tukkiś tshitsićha, näź mathtikiśtan näza wawa ni orapacha lulhśinśxapa. 5 Neqhśtan na źonki tshi lukmach wawa mathchinćha, xalla ni wawaki thappacha ni chawkh wathanaka jir lantiźtan irpakićha. Ans näza wawaki qhañźku ni Yöśkin niźaśa nïź chawkh julśkin chhichtaćha; 6 niźaśa na źonki ch'eqti yoqkin śhoxśinćha, Yöś nältaxapa tshi yoqa thakśintqalćha, xalla ni yoqkin na źon qhaluwatha piśkwatha taqchukuqhalu thuñi uywiśxapa. 7 Neqhśtan ni tsewkta yoqkin kira śalśićha: Ni Mikiliki nïź anjilanakźtan ni towqu achchiś lhokh liwunźtan qichassićha. Niźaśa ni towqu achchiś lhokh liwunaki nïź anjilanakźtan Mikilź moq'u qichassićha, 8 ans ni liwun achchiśki ana atipi atchićha, niźaśa ninakźta ni tsewkta yoqkin anaź yoqa źelatćha. 9 Xalla neqhśtan ni chawkh towqu achchiś lhokh liwunaki chhetqattaćha, xalla ni tukita śqoraki Saxra khitaćha, xalla nïki thapa ti yoqkiś źelhñi źoñinaka q'otñićha. Niźaśa ni Saxraki nïź anjilanakźtanpacha ti yoqkiś thxotźkitaćha. 10 Neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkin thapa aśtan tuź chïñi nonśinćha: “Ni liwrïs thuñiki irantiźkichićha ni ućhumnaka Yöś aśimi niźaśa nïź irpiśmi, niźaśa ni Mesías jiliri khiśmi; xalla ni ućhumnaka jila kullakinaka ćhhaxwñiki chhetqattaćha, niźaśa nïki ućhum Yöś tukkiś wëntiźtan maxiñtiźtanź ćhhaxwatćha. 11 Ućhum jila kullakinakaki ni Üśiź lhokh thawqtiźtan atipchićha, niźaśa ninakaź maśinta taqunakźtan; niźaśa ninakaki ninakź źeti apt'iś anaź eqhsnatćha, ans ninakaki tikhśxapami iyawpachataćha. 12 ¡Tsewkta yoqanaka kuntintuź khella, niźaśa neqhś qamñinakami! ¡Aywira ti yoqkiś qamñi źoñinaka niźaśa ni chawkh qotkiś qamñinakami, ans ni Saxraki nïź qoluk źethś thuñi śiśku anćhukaxapa muspa źaxwchi śhujźkichićha!” 13 Neqhśtan ni towqu achchiś liwunaki ti yoqkin thxotźkitikiśtan, na lukmach wawa mathchiñ źon tanśxapa qhurchićha. 14 Ans na źonakiśiki piśk paqh akilź qhara thätataćha na źon layaxu, ni śqorź tukkiśtan näza ch'eqti yoqa oqaxu, xalla nikhu na źonki chheph wata tirśuchiś uywita khekićha. 15 Neqhśtan ni towqu achchiś śqoraki nïź atkiśtan na źon quźaxu qhaś xothchićha tshi pujuźtaqaś; 16 ans ti yoqaki xwarsku na źon yanapchićha, neqhśtan ni towqu achchiś śqoraź xothta qhaś ti yoqaki nïź atkiś lijw likhśićha. 17 Xalla niźtikiśtan ni towqu achchiś śqoraki na źonaxapa añcha źaxwchićha, neqhśtan ni śqoraki näkiśtan oqhñi matinakźtan qichasi oqhchićha, niźaśa ni Yöś lï kaśñi źoñinakźkinami, niźaśa ni Jesús ekta taqukiś thapa quśtan kirïñinakźkinami. 18 Neqhśtan ni towqu achchiś śqoraki ni chawkh qot atkiś t'ukśićha. 1 Werhmi ni chawkh qot at philkiś tshitsinćha, neqhśtan ni chawkh qotkiśtan tshi anawal uywa ulanźkiñi cherchinćha, xalla ni uywaki towqu achchiśtaćha niźaśa qhalu waxirchiśtaćha. Niźaśa śapa waxrikiś tshi pilluchiśtaćha, niźaśa ninakź achkiśiki Yöśtaxapa moq'u khjirtichiśtaćha. 2 Xalla ti weriź cherta anawal uywaki tshi k'it miśhiźtaqaśtaćha, niźaśa nïz qhxochaki ni oso irata qhxochchiśtaćha, niźaśa nïź ataki liwunź ataźtaqaśtaćha. Neqhśtan ni towqu achchiś śqoraki nïźkiś nïź julś jilir aśi thächićha. 3 Neqhśtan werhki ni anawal uywiź tshi acha śhoxrichta tikhśmaya cherchinćha, neqhśtan ni tikhśmaya śhoxrichtaki ćhhetintataćha; niźaśa thappacha ti źoñinakaki ni cherźku añcha iśpantichićha neqhśtan ni anawal uywa apśićha. 4 Niźaśa ti źoñinakaki ni towqu achchiś śqora ni anawal uywiźkiś aśi thätikiśtan amtichićha tuź khikan: “¿Jëkhpan ti anawal uywa irata źelhxo, niźaśa jëkhpan ti anawal uywiźtan qichasasaxo?” 5 Niźaśa ni anawal uywiźkiśiki Yöśtaxapa anawalinaka niźaśa chuchśnaka chïś thätaćha, neqhśtan ni anawal uywaki paqhpikqhalu piśk jïśiś irpiś jiliri thätaćha. 6 Neqhśtan ni anawal uywaki nuź chïtakama Yöśtaxapa moq'u chïchićha, niźaśa Yöś thüxapa niźaśa Yöś thü moq'umi, niźaśa Yöś timlu qhanawitxapami niźaśa ni tsewkta yoqkin źelhñinakźxapami. 7 Niźaśa ni anawal uywaki ni ch'uwa quśśiś źoñinakźtan kira śalax khitaćha atipañkama; niźaśa nïki thapaman saranakźkiśimi, wathanakźkiśimi, niźaśa ni thapaman taqu chïñi chawkh wathanakźkiśimi jiliri uchśtaćha. 8 Neqhśtan thappacha ti yoqkiś qamñi źoñinakaki ni anawal uywa amtichićha, xalla ni źoñinakź thüki ni üśa wilanaźtaqaś konta źetchiś liwrukiś ti yoqa thulźtikiśtanpacha ana katoqtaćha. 9 Niźaśa xaqhsiltaźlax khuñchiś nïkix nonźla: 10 “Xalla ni tanta oqax khitaki, tantapanź oqakićha; niźaśa ni paqh kuchillźtan tikhźnax khitaki, ni paqh ar kuchilźtan kontapanź khekićha.” Xalla teqhśiź ni ch'uwa quśśiś thapa quśtan Yöś kirïchi jila kullakinaka juñsnakićha. 11 Neqhśtan werhki yaqha anawal uywa cherchinćha, xalla nïki ti yoqkiśtan ulanźkichićha. Niźaśa ni anawal uywaki piśk üśa irat waxirchiśtaćha, ans nïki ni towqu achchiś śqoraźtaqaś chiyatćha. 12 Niźaśa nïki ni tukkin khiñi anawal uywiź tukkiś ni irata aśśiś jiliritaćha, niźaśa nïki ti yoq źoñinaka ni tukkin khiñi anawal uywa amtax khetćha, xalla nïki nïź tikhśmaya śhoxrichtikiśtan ćhhetintataćha. 13 Niźaśa ni anawal uywaki paqh chimpunakaśaqaś pätćha, niźaśa nïki ni tsewkta yoqkiśtan ti yoqkiś ni źoñinakź tukkiś ujź thxotsqatźkatćha. 14 Xalla ni śinalźtan ti yoqkiś qamñi źoñinaka q'otchićha ni anawal uywaź cheran, niźaśa ti źoñinaka ni anawal uywa tshi paqh kuchillźtan tikhśmaya śhoxrichtikiśtan źethchi xalla niźta irata päx khichićha. 15 Niźaśa ni wiruñ thonchi anawal uywiźkiśiki, ni tuki thonchi anawal uywa irata päta źethśqatś aśi thätaćha, neqhśtan ni źoñiź päta anawal uywaki chiyax khitaćha, niźaśa ana ni amtiñi źoñinaka thappacha konqatax khekićha. 16 Niźaśa nïki ni qolta khiñimi, paqhi khiñimi, źelinchiśnakami ana źelinchiśnakami, manta päñinakami niźaśa ana manta päñi źoñinakami ninakź źew qharkiś ananax ninakź aykiś tshi chimpuźtan chimpax khichićha. 17 Niźaśa ana ni chimpuchiś źoñinakaki anaź qhayimi, tuyimi, atatćha, ans ni chimpita uśh ni anawal uywiź thüchiśnakaqas qhayimi niźaśa tuyimi atasaćha. 18 Xalla teqhśiź ni źoñinakaź katoqtaki juñsnakićha, niźaśa ni anawal uywa qanta qana, xalla nïki źoñź qanićha. Xalla nïź qaniki tïćha: Taqchukuwatha taqchukuqhalu taqchukchiśśa. 1 Neqhśtan werhki ni Sión kurź tukkiś ni üśa cherchinćha. Xalla nïźtan chika 144 watha źoñinaka źelatćha, xalla ni źoñinakaki ninakź aykiś ni Üśiź thü niźaśa nïź Ephź thü khjirtichkamataćha. 2 Neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkiśtan muspa taź qhaś lox khiñi xalla niźta irat xora nonśinćha, niźaśa tshi anawal xorxoñi kithśñiźtaqaśtaćha; niźaśa tama kitara ikhñi źoñinakź xoraźtaqaśtaćha. 3 Niźaśa ninakaki ni chawkh julś tukkiś tshi ew wirsu itsatćha, niźaśa ni paqhpik źethñi źoñinakź tukkiśimi niźaśa ni qamchi ephnakź tukkiśimi. Neqhśtan anaź xaqhsiltami ni wirsu katoqi atatćha, ans ni 144 watha ti yoqkiśtan liwrïta źoñinakaqaś atatćha. 4 Xalla ti źoñinakaki anapan mätaqa paxchićha, niźaśa tinakaki machurapanćha. Xalla ti źoñinakaki ni üśa xaqhsi oqanami apśñinakaćha. Niźaśa ti źoñinakaki ti źoñinakźkiśtan Yöśtaxapa niźaśa ni Üśiźtaxapa tshi qallantiśtaqaś thätaćha. 5 Xalla ti źoñinakź atkiśiki anapan ni toskar taqunaka wathźtaćha, ans tinakaki ni Yöś chawkh julś tukkiś anapan khjuchichiśśa. 6 Neqhśtan werhki ti pach taypikiś tshi anjila oqhñi cherchinćha, xalla ni anjilaki ti yoqkiś qamñi źoñinakźkiś watay wata thurñi Yöś śuma kintunaka maśinśxapa chhichatćha, niźaśa thapa chawkh wathanakźkiśimi niźaśa saranakźkiśimi niźaśa thapaman taqu chïñi wathanakźkiśimi maśinśxapa. 7 Niźaśa ni anjilaki thapa aśtan tuź khetćha: “Anćhukki Yöś eqhsna, niźaśa nïźkiś thüź alt'a, niźaśa nïź juchjiptayś oraki irantiźkichićha. Niźaśa anćhukki ni tsewkta yoqa niźaśa ti yoqa, ni chawkh qota niźaśa ni xalśurinaka pächiź amta.” 8 Neqhśtan ni piśkkiś khiñi anjilaki apźkichićha, tuź khikan: “¡Xalla ni Babilionia chawkh wathaki t'eśintaćha, t'eśintaćha, xalla ti wathaki thappacha ni chawkh wathanaka nïź iź iś winuźtan likinchićha!” 9 Neqhśtan nïź xaru khiñi anjilaki apźkichiśaqaśśa thapa aśtan chïkan: “Niźaśa anćhukakiśtan tshïsuñaki ni anawal uywaź amtakiź nïki, niźaśa ni uywa irata pätiźkiśimi niźaśa nïź qharkiś uśh nïź aykiś ni anawal uywiź chimpuź chimpisqatakiź nïki, 10 ni Yöś źaxwta winu likhśkiś thonakićha, xalla nïki nïź taskiś nïź ch'uw źaxwa alźtaćha; neqhśtan ni źoñinakaki ni Üśiź tukkiś niźaśa anjilanakaź cheran ni asufriźtan niźaśa ni ujźtan t'aqhiśakićha. 11 Niźaśa ni t'aqhiśiś źqetiki watay wataź źqetćha, niźaśa ni anawal uywa amtiñinakźtaki anaź wënami maxiñami jejś źelhćha, niźaśa ni anawal uywa irata päta amtiñinakźtami niźaśa nïź chimpu tanśñinakami.” 12 ¡Xalla teqhśiź ni ch'uwa quśśiś źoñinakź thapa quśki juñsnakićha, niźaśa ni Jesusiźkiś thapa quśśiśnakami niźaśa nïź lï kaśñinakami! 13 Neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkiśtan tshi xora chïźkiñi tuź khikan nonśinćha: “Amki ti khjira: ‘Añcha walićha teqhśtan tikhchuk ni Yöś Tatźtan chika qamqan tikhśñi źoñinakaki.’ ” “Ni Espirituki– nuźućha khićha–, niźaśa ninakaki ninakź lanqśkiśtan jejźnakićha, niźaśa ninakaź pätanakaki ninakźtan chika tiraź źelhćha.” 14 Neqhśtan werhki tshi chiw tshiri cherchinćha, xalla ni tshir juntuñaki ni źoñź Mati irata julśiź źelatćha. Xalla ni źoñiki nïź achkiś qor pilluchiśtaćha niźaśa nïź qharkiś xatźta źhipś kuchillu tanśitaćha. 15 Neqhśtan ni timlukiśtan tshi anjila ulanźkichićha thapa aśtan qhawkan, ni tshir juntuñ julśi źelhñiźkiś tuź khikan: “¡Am źhipś kuchillu ćhhaphźna, niźaśa ti yoqkiś poqchinaka axźna; xalla ni oraki irantiźkichićha, niźaśa ti yoqkiś poqchiki welhśićha!” 16 Neqhśtan ni tshir juntuñ julśi źelhñiki nïź źhipś kuchillu ti yoqkiś watqatchićha, neqhśtan ti yoqkiś poqchinaka axśićha. 17 Neqhśtan ni tsewkta yoqkiśtan yaqha anjila ni timlukiśtan ulanźkichiśaqaśśa, nïmi niźtaśaqaś xatźta źhipś kuchillu tanśiśaqaśtaćha. 18 Neqhśtan ni altarkiśtanaki yaqha anjila ulanźkichiśaqaśśa, xalla ni anjilaki ni ujźxapa aśśiśtaćha, neqhśtan nïki ni xatźta źhipś kuchillu tanśiźkin thapa aśtan qhawśićha tuź khikan: “¡Amki ni am xatźta źhipś kuchillu ćhhaphźna, niźaśa ti yoqkiś źelhñi uw śhoxllunaka axźna, xalla ni uwanakaki welhśipanćha!” 19 Neqhśtan ni anjilaki nïź źhipś kuchillu ti yoqkiś watqatchićha, niźaśa ti yoqkiś źelhñi uw muntinakźkiśtan ni uwanaka k'uthchićha, neqhśtan ni uwa thekanś k'orkiś alśićha, neqhśtan ninaka sphitsxapa xalla nïki Yöś źaxwaćha. 20 Niźaśa ni uwanakaki ni chawkh wathź śawntan sphitstataćha, niźaśa ni k'orkiśtanaki lhokh ulanchićha, xalla ni lhokhki ni kawallź atkiś tshitsqatś jirukama irantichitaćha, niźaśa nïki tshi chheph paqhi tupu chhiñsićha. 1 Neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkin tshi iśpantichuk chimpu cherchinćha: Towqu anjilanaka ni uśhka thonñi towqu konanakchiś, xalla ti konźtan ni Yöś źaxwaki źernatćha. 2 Niźtaśaqaś werhki tshi putilla ujźtan t'axźta chawkh qota cherchinćha; xalla ni putill qotkiśiki ni anawal uywanakźkiśtan niźaśa ni uywa irata pätanakźkiśtan atipchinaka ni Yöś kitarchiś tshithchi źelatćha, niźaśa ninakź qanś thü chimpunakkiśtanami. 3 Neqhśtan ninakaki ni Moisés Yöś manta päñiź wirsuź itsatćha, niźaśa ni Üśiź wirsu itsatćha tuź khikan: “Ni amiź päta ćhhultaqinakaki añcha paqhi iśpantichukanakaćha, niźaśa amki thapa aśśiś Yöś Tatamćha; niźaśa am jikhśnakaki werar śoq'unakapanćha, amki ni chawkh wathanakź Reyimpanćha. 4 ¿Jëkhpan ana am eqhsnasaxo? ans am alaxamćha ch'uwa quśśiśamki; niźaśa thappacha ni chawkh wathanakaki amkin thonźku am amtakićha, niźaśa ni am juchjiptayśki maśintaćha.” 5 Xalla tinakaź wattan werhki ni tsewkta yoqkin ni Yöś timlu qhanawita khetsñi cherchinćha, xalla nïki ni palt'ita taqutaćha. 6 Neqhśtan ni timlu qhanawitkiśtan towqu anjilanaka ni towqu konanakchiś ulanźkichićha. Xalla ti anjilanakaki tshi jilawalurchiś źkayi niźaśa llijñi śkiti kuthchinakataćha, niźaśa ninakaki ninakź tuśhiź neqhśi tshi qor tshaychiśkamataćha. 7 Neqhśtan tshïsuña ni paqhpik źethñi źoñinakźkiśtan śapa anjilźkiś tshi qor tasakama ni Yöś źaxwa śhijpi thächićha, xalla ni Yöśki watay wata źethñipanćha. 8 Neqhśtan ni timlu qhanawitaki ni źqetiźtan śhipsićha, niźaśa nïź chawkh aś qhanźtanami; neqhśtan anaź jëkhmi ni timlu qhanawita luśhi atatćha ni towqu anjilanakź towku konanaka watśkama. 1 Xalla neqhśtan werhki ni timlu qhanawitkiśtan thapa aśtan chïźkiñi xora nonśinćha, xalla ni xoraki ni towqu anjilanakźkin tuź khikan chiyatćha: “Anćhukki ni Yöś źaxwa śhijpi towqu tasanaka ni yoqkinź thawqźka.” 2 Neqhśtan ni tükin khiñi anjilaki oqhźku nïź tasa ti yoqkiś thawqśićha; neqhśtan thappacha ni anawal uywiź chimpuźtan chimpitanakami niźaśa ni anawal uywa irata päta amtiñinakźkiśimi tshi anawal miśqatñi llajchi sqira ulanchićha. 3 Neqhśtan ni piśkkiś khiñi anjilaki nïź tasa ni chawkh qotkiś thawqśićha, neqhśtan ni chawkh qot qhaśki lhokh khissićha, tshi źoñi konta lhokhźtaqaś, niźaśa thappacha ni chawkh qotkiś źethñinakaki lijw tikhśićha. 4 Neqhśtan ni chhephkiś khiñi anjilaki nïź tasa ni pujuran niźaśa ni qhaś xalśuriran thawqśićha, neqhśtan ni qhaśnakaki lhokh khissiśaqaśśa. 5 Neqhśtan werhki ni qhaś anjila tuź khikan chïñi nonśinćha: “Amki xalla tuź juchjiptaykuki ch'uwa quśśiś źoñimpanćha, amki ch'uwa quśśiś Yöś panćha, niźaśa anśimi tukimi źelhchampanćha. 6 Niźaśa ni źoñinakaki ni am ch'uwa quśśiś źoñinakź lhokh thawqchićha niźaśa Yöśkiśtan chïñinakź lhokhmi, niźaśa amki ni źoñinaka lhokh likhqatchamćha. ¡Ni źoñinakaki nuźupanź wakiśatćha!” 7 Niźtaśaqaś werhki ni altara tuź khikan chïñi nonśintćha: “Thapa aśśiś Yöś Tata xalla nuźupanśaćha, niźaśa amki śoq'u werarapan juchjiptaychamćha.” 8 Neqhśtan ni paqhpikkiś khiñi anjilaki nïź tasa ni thuñkiś thawqśićha, neqhśtan ni thuñźkiś ti źoñinaka ujźtan ujaxu aśi thätaćha. 9 Neqhśtan thappacha ti źoñinakaki anawali khjitchićha; xalla niźtikiśtanami anapan Yöśkin qhutśićha niźaśa anapan amtichićha, ans ninakaki tshanti Yöśtaxapa moq'u chïchićha, niźaśa ti konanakkiś aśśiś źoñźkinami. 10 Neqhśtan ni taxśnuku khiñikiś anjilaki nïź tasa ni anawal uywiś irpiś julśkiś thawqśićha, neqhśtan nïź irpiśki sumchi khissićha. Niźaśa ni źoñinakaki ninakź las ni misñikiś ćh'atśićha. 11 Xalla niźta t'aqhiśkumi ni źoñinakaki anapan ni anawali päśnakkiśtan apatatchićha, ans ninakaki ninakź miśñinakźkiśtan niźaśa ninakź llajanakkiśtan tshanti ni tsewkta yoqkin źelhñi Yöśtaxapa moq'u chïchićha. 12 Neqhśtan ni taqchuku khiñikiś anjilaki nïź tasa ni Éufrates khita chawkh pujkiś thawqśićha, neqhśtan ni puj qhaśki ni tuwantan thonñi reyinaka watqatśxapa qhonchićha. 13 Neqhśtan ni anawal towqu achchiś śqorź atkiśtan, niźaśa ni anawal uywiź atkiśtan niźaśa ni Yöśkiśtan toskara chïñiź atkiśtanami chheph ñexw animunaka tshi śkichaźtaqaś ulanchićha. 14 Xalla ninakaki ñexw yenqhi animunakataćha, niźaśa ninakaki chawkh chimpunakaź thëźnatćha, neqhśtan ninakaki thappacha ti yoqkiś irpiñi jilirinaka ni chawkh aśśiś Yöśtan qichasxapa akhźnatćha. 15 “Cherźna werhki tshi thañ źoñiźtaqal thonućha. Añcha walićha ni ana thxaxkan tansñi źoñiki niźaśa nïź śkiti śhoxñimi, ni źoñi ana q'ali oqhlayaxu niźaśa nïki perśunpacha nïź q'alkiśtan aśaxu.” 16 Neqhśtan ninakaki thappacha ti yoqkiś irpiñi jilirinaka akhśićha, ni hebreo tawqkiśtanaki Harmagedón khita yoqkiś. 17 Neqhśtan ni towqukiś khiñi anjilaki nïź tasa ti tsekuñ thawqśićha, neqhśtan ni timlu qhanawitkiśtanaki niźaśa ni chawkh julśkiśtan thapa aśtan tshi xora ulanźkichićha tuź khikan: “¡Watchićha!” 18 Neqhśtan xorxorñiź źelatćha, niźaśa llijw khiñi xoranakami, niźaśa ti yoqaki ni yoqa xwarñiź khen cheqhinchićha, xalla ni yoqa cheqhinsqatñiki thapa yoqa cheqhinsqatñiźkiśtan tshant anawalitaćha, xalla niźta yoqa cheqhinsqatñiki ti źoñinakaź julźtikiśtanpacha ana niźta watchićha. 19 Niźaśa ni chawkh wathaki chhephkiś toxsićha, niźaśa ti yoq chawkh wathanakami palhsićha; ans Yöśki ni chawkh Babilonia wathkiśtan khuñśićha, nïź śmali źaxwta winu ni źoñinaka likhqatśxapa. 20 Niźaśa thappacha ti kurunakami niźaśa ni qhaś taypikiś źelhñi yoqanakami qatchićha, 21 niźaśa ni tsewkta yoqkiśtan anawal tuñata tsawanakaź thxotskichiki, xalla ni tsawanakaki xos piśk karka quźitaćha, qhaźta niźta watanami ni źoñinakaki tshanti Yöśtaxapa moq'u chïchićha ni tsawa wattikiśtan, xalla tïki anawal kaśtikutaćha. 1 Neqhśtan ni towqu anjilanakźkiśtan tshïsuña ni towqu tassiśki wethkiś thonźku tuź khichićha: “Pichay werhki amkiś na qhaśkiś julśi źeliñ iźiwir źona kaśtikul thëźnaćha. 2 Xalla ti yoqkiś irpiñi jilirinakaki ta źonatan iź iśśićha, niźaśa ti yoqkiś qamñi źoñinakaki näźa iźiwir winuźtan likhchićha.” 3 Neqhśtan ni Espirituki werh qhanan cherqatchićha, niźaśa ni anjilaki werh ni ch'eqti yoqa chhichchićha. Werhki xalla nikhu na źon tshi anawal lhokh uywiźkiś yawchi cherchintćha, xalla ni uywaki Yöśtaxapa chuchñi źoñinakź thünaka muytata khjirtichiśtaćha, niźaśa ni anawal uywaki towqu achchiśtaćha niźaśa qhalu waxirchiśtaćha. 4 Xalla na źonki tsoqhchi chupika niźaśa lhokh śkiti kuthchil oqatćha, niźaśa näki qorinakźtan t'ikhachchintaćha niźaśa k'achha maśnakźtan niźaśa champinakźtanami. Niźaśa na źonki näźa qharkiś tshi qor taskiś ni anaśum ćhhultaqinaka śhipchintaćha, niźaśa näźa iźiwir anaśum qamañanakami; 5 niźaśa na źonki näźa aykiś tshi ana śiśta thü khjirtichiśśa: “Ni chawkh Babilonia wathaki, iźiwir Mätaqanakź mäćha, niźaśa thapa ti yoqkiś anawalinaka źelhñinakźkiśtanami.” 6 Neqhśtan werhki na źon ni ch'uwa quśśiś źoñinakź lhokhźtan likhchi cherchinćha, niźaśa ni Jesusa cherñiź khen tikhśinakźkiśtanami. Xalla nuź cherźku werhki añcha iśpantichi khissinćha. 7 Neqhśtan ni anjilaki wethkiś tuź khichićha: “¿Qhaźtikiśtanim iśpantixo? Werhki amkiś ta źona xamaśit amtita qhanal khećha, niźaśa ta źon chhichñi towqu achchiś niźaśa ni qhalu waxirchiś anawal uywiźkiśtanami. 8 Xalla ni amiź cherta anawal uywaki tukitanpachapanź źelatćha, ans nïki anaź iya źelakićha; niźaśa ima thatanta khikan ni anawal uywaki ni qos phetkin chhichtaź khekićha. Niźaśa ti yoqkiś qamñi źoñinakź thü ana ti yoqa thulźtikiśtanpacha ana ni źethś liwrukiś khjirtaźlax nïki, xalla ni anawal uywa cherźku iśpantakićha, xalla ni anawal uywaki tukitanpacha źelatćha ans xaśiki anaź iya źelhćha, neqhśtan nïki wiltaź kephźkakićha. 9 “Xalla teqhśiź źoñinakaki ni śiśnakchiś niźaśa katoqśnakchiś juñsnakićha: Xalla ni towqu achaki na źonaź julźta towqu kurunakaź thëźa; niźtaśaqaś ni towqu achaki ni towqu ti yoqa irpiñi jilirinakźkinśaqaś thëźa. 10 Niźaśa ti irpiñi jilirinakźkiśtanaki taxśnuku qatchićha, tshïsuña ninakźkiśtanaki irpićha niźaśa ni tshïki imaź irantiźkićha. Xalla nïki thonźku anaź añcha aźqa thurakićha. 11 Xalla ni aźqa źelhchi anawal uywaki niźaśa anś ana źelhñiki, xalla nïki qonqukiś khiñi irpiñi jilirićha; niźaśa nïki ni towqukiśtanśaqaśśa, niźaśa nïki thappacha thatanś qhutñipanź chhichcha. 12 “Xalla ni amiź cherta qhalu waxranakaki qhalu irpiñi jilirinakaćha, ti jilirinakaki imaśiź irpi qallantićha; ans tinakaki tshi jejapachallaqaś ni anawal uywiźtan chika irpiś jiliri tanźnakićha. 13 Xalla ni qhalu irpiñinakaki palt'ichićha, neqhśtan tinakaki ni anawal uywiźkiś tinakź jilir aśi thäkićha. 14 Neqhśtan tinakaki ni Üśiź moq'uź qichasakićha, ans ni Üśaki tinaka atipakićha, xalla nïki tatkiśtan tshan Tataćha, niźaśa reykiśtan tshan Reyićha; niźaśa nïźtan chika khiñinakaki qhawźtanakaćha niźaśa illśtanakaćha niźaśa thapa quśśiśnakaćha.” 15 Neqhśtan ni anjilaki wethkiś khichiśaqaśśa: “Xalla na iźiwir źonaź qhaśkiś julźta amiź chertanakaki, wathanakaćha, źoñinakaćha niźaśa thapaman tawqchiś chawkh wathanakaćha. 16 Niźaśa ni amiź ni anawal uywa qhalu waxrichiś chertaki, xalla tinakaki na iźiwir źon iñarakićha, niźaśa q'ali śinallaź ekakićha niźaśa näźa xañchiź lulakićha, neqhśtan näźa xañchiź ujźnakićha. 17 Xalla tinakaki Yöśpanź nuź päxu onanchichiki: Neqhśtan ninakaki palt'akićha ni irpiś jiliri ni anawal uywiźkiś thäśxapa, xalla ni Yöś chïtakama kumliskama. 18 Xalla na amiź cherti źonki, ti yoqkiś irpiñi jilirinaka irpiñi chawkh wathaćha.” 1 Xalla neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkiśtan yaqha anjila śhujźkiñi cherchinćha, xalla ni anjilaki jilir achchiśtaćha; neqhśtan ti yoqaki thappacha nïź qhanźtan qhana khissićha. 2 Niźaśa ni anjilaki thapa aśtan tuź khikan qhawatćha: “¡Xalla ni Babilonia wathaki waxa eśśićha, waxa eśśićha! ¡Niźaśa ni wathaki ni yenqhanakź qamaña khissićha, niźaśa thapaman yeqhanakź śhoxś qhuya khissićha, niźaśa thapaman anaśum weźlanakź thura khissićha niźaśa ni ñexw k'it uywanakź thxaśmi! 3 Niźaśa thappacha ni chawkh wathanakaki näźa iź iś winuźtan likhchićha; niźaśa ti yoqkiś irpiñi jilirinakaki na źonatan iź iśśićha, niźaśa ti yoqkiś tuyśnakchiś źoñinakami na źon amtiñiź khen añcha źelinchiś khissićha.” 4 Neqhśtan werhki tshïźtan ni tsewkta yoqkiśtan chïźkiñi nonśinćha: “Anćhuk wethta khiñi jila kullakinaka ni chawkh wathkiśtanź ulnalla, ana ninakź uj päśnakkiś mitiśxapa, niźaśa ninakź llakimi ana anćhukakiś wataxu; 5 niźaśa ninakź uj pätanakaki ni tsewkta yoqa iranta tawqissićha, neqhśtan Yöśki ninakź uj pätanaka śiśśićha. 6 niźaśa na źonaź yaqha źoñźkiś thätaki niźtapacha näkiś thepna; niźaśa na źonaź pätikiśtan tshi nuźtan phxoqa; niźaśa ni awarinti piśk nuźtanź t'axźina, na źonaź yaqhiźkiś t'axźintikiśtan; 7 niźaśa anćhukki na źonakiś llakiśhiś niźaśa t'aqhiśiś thä, niźaśa na źon mita quśśiś ana näśku kaśtitikiśtan. Xalla na źonki näźa quśkiś tuź khićha: ‘Xalla teqhśi werhki tsha irpiñi jiliriźtaqal julśi źelućha. Werhki anaćha źewt niźaśa anal t'aqhiśasaćha.’ 8 Xalla niźtikiśtan na źona llakiki tshi nöxqaź thonakićha: Ni tikhśmi, llakimi, niźaśa ni ćhher mach'ami, neqhśtan na źonki ujkiś ujźtal khekićha; xalla ni Yöś Tataki walxa aśśiśśa, niźaśa nïćha na źon ujchiśpan khichiki.” 9 Xalla ti yoqkiś na źonatan iź iźku irpiñi jilirinakaki, niźaśa ni inaru kaśtichinakami, qäkićha niźaśa näkiś uj tantikiśtanź llakiśhakićha. 10 Neqhśtan ninakaki näźa kaśtiku cherźku aźkinź khisnakićha, niźaśa ninakaki tuź khekićha: “¡Aywira, am Babilonia chawkh wathaki, niźaśa ni aśśiś chawkh wathami! xalla ni am kaśtikuki ana pinsan thonchićha.” 11 Niźaśa ti yoqkiś tuyśiśnakami qäkićha, niźaśa ninakaki ni chawkh wathkiśtan llakt'iźinakićha, neqhśtan ninakź tuyśnaka anaź jëkhmi qhayñi źelakićha: 12 Ninakźtaki qorinakataćha, päśnaka, k'achha maśnaka, champinaka, jila walurchiś pañunaka, niźaśa ni śhapilanakami, niźaśa thapaman tiñinaka niźaśa lhokhmi, niźaśa thapaman śuma samañchiś maśunakami, niźaśa ni marfil ćhhultaqinakami, niźaśa k'achha maśunakkiśtanami, niźaśa jirunakkiśtanami, niźaśa ni marmolkiśtanami; 13 niźaśa ni kanel quźimi, niźaśa ni k'achha samañanakami, inśinśumi, k'achha samañami, winumi, jiñchi khewami, jak'umi, tirikumi, niźaśa ni quźñi uywanakami, üśanakami, kawallunakami, awtunakami, niźaśa ni źoñź manta päñi źoñinakami, xalla tinakaki źoñ źetchiśnakaćha. 14 Neqhśtan ninakaki ni chawkh wathkiś tuź khekićha: “¡Amki ana ni maśq'i ćhherchiśamćha xalla ti maśq'aki añcha pekñamtala; niźaśa ammi watay watxapa ni am k'achha źelinśnaka apt'ichamćha!” 15 Niźaśa xalla ni ćhhultaqinakźtan niwuśhyu päñinakaki ni chawkh wathaź khen źelinchiś khissićha, neqhśtan ninakaki ni kaśtiktikiśtan qäkan niźaśa llakt'aśkan aźkinź khisnakićha, 16 niźaśa ninakaki tuź khekićha: “¡Aywira ni chawkh watha! Xalla ni wathaki jila walurchiś śkiti kuthchitaćha, niźaśa chupika, lhokh tiñta śkitchiśtaćha, xalla ninakaki ni qorźtan t'ikhachtataćha, niźaśa ni champinakźtanmi, niźaśa ni k'achha maśnakźtanami. 17 ¡Neqhśtan ana pinsanqaś ti muspa źelinśnaka qatchićha!” Niźaśa thappacha ni walsa chhichñi kapitananakaki, niźaśa ni chawkh qot ata oqhñinakami, niźaśa ni chawkh qotkiś luśhiñinakami, niźaśa ni chawkh qotkiś lanqźku qamñinakami, aźkin eklichićha 18 neqhśtan ninakaki ni chawkh watha tantikiśtan qhawchićha: “¿Xaqhsilta chawkh wathat ti chawkh watha irata khesaxo?” 19 Neqhśtan ninakaki ninakź achkiś qäkan, llakt'iźinkan, qhawkan philźtan thatśićha: “¡Aywira ni chawkh watha! Xalla ni chawkh wath źelinśnakźtan muspa źelinchiś khissićha, thappacha ni chawkh qotkiś walsichiś źoñinakaki. ¡Neqhśtan ana pinsanqaś t'eśinta khissićha!” 20 Tsewkta yoqa amki ti chawkh wathaź khen chipźnalla; niźaśa anćhuk ch'uwa quśśiś jila kullakinaka chipźnalla, niźaśa ni apuśtulanakami niźaśa ni Yöśkiśtan chïñinakami, ans ni Yöśki ninaka juchjiptaykuki anćhuk juchjiptayta khisqatchićha. 21 Neqhśtan tshi walxa aśśiś anjilaki tshi maś waytichićha, xalla nïki tshi paqh thax maśtaqaśtaćha, neqhśtan ni chawkh qotkiś thxotkan tuź khichićha: “Am Babilonia chawkh wathamki tiźta iratam thxotta khekićha, niźaśa ti źoñinakaki anaź iya am cherakićha. 22 Niźaśa ni am kallkiśtanaki anaź iya nonźnakićha, niźaśa ana ni am kitar wirsumi, niźaśa ana ni chut wirsumi, ana ni tothinakź xorami, niźaśa amkiśiki anaź iya lanqśñi źoñinaka źelakićha, niźaśa amkiśiki anaź iya ni thax maś xorami nonźta khekićha. 23 Niźaśa amkiśiki anaź iya ni mich qhanaki qhanakićha, niźaśa amkiśiki anaź iya ni phiśta päñi xoraki nonźta khekićha. Xalla ni am tuyś xoxoñinakataćha ti yoqkiś aśśiśki, niźaśa amki thappacha ti chawkh wathanaka ni layqiźku q'otchamćha.” 24 Xalla ni chawkh wathkiśiki ni Yöśkiśtan chïñinakź lhokh niźaśa ni ch'uwa quśśiś jila kullakinakź lhokhź wathźtaki, niźaśa thappacha ti yoqkiś kontanakami. 1 Xalla neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkin tama źelhñinakź xora nonśinćha, tuź khikan: “¡Aleluya! Ućhumnaka Yöśtaćha xalla ni liwrïsmi niźaśa ni chawkh qhan aśimi, 2 xalla ni Yöśki cheqpacha werarkiśtanź juchjiptayñićha; niźaśa nïki na anawal iź iźiñ źon kaśtikchićha, xalla na źonki näźa iź iśtan ti yoqa q'otchinćha; niźaśa na źonakiś ni Yöś manta päñi jila kullakinakź tikhźta thonchićha.” 3 Neqhśtan wilta tuź khichićha: “¡Aleluya! Niźaśa na źona źqetiki anapanź yawakićha.” 4 Neqhśtan ni piśkqhalu paqhpikchiś qamchi ephnakami niźaśa ni paqhpik źethñi źoñinakami yoqa iranta pukt'iźku Yöś amtichićha, niźaśa ni chawkh julśkiś julśi źelhñiźkiś tuź khichićha: “¡Aleluya! ¡Xalla nuźupanx khila!” 5 Neqhśtan ni chawkh julśkiśta tshi xora nonśintćha, tuź khikan: “¡Thappacha anćhukki qolta khiñimi paqhi khiñimi ni wethnaka Yöś alt'a, niźaśa thappacha anćhuk nïź manta päñinakami, niźaśa ni Yöś eqhsñi źoñinakami!” 6 Niźaśa werhki tama źoñinakź xoraźtaqaś nonśintćha, tshi qhaś loxkhiñiź xoraźtaqaś, tuź khikan: “¡Aleluya! Xaśiki ni ućhumnaka thapa aśśiś Yöś Tataki, irpi qallantichićha. 7 Niźaśa ućhumnakkiź chipźlalla, niźaśa thapa quśtanź alt'ilalla, xalla ni Üśiź śalś thuñiki irantiźkichićha. Niźaśa nïź thunki thakśinćha: 8 Niźaśa näkiśiki ni walurchiś źkayi, llijñi śkiti kuthźnax khitaćha, xalla ni walurchiś śkitiki näźa śuma śoq'u qamtaćha ni chuwa quśśiś jilanakzkiśtan.” 9 Neqhśtan anjilaki wethkiś tuź khichićha: “Amki ti khjira: ‘Añcha walićha ni Üśiź śalś phiśtikiś maśinta jila kullakinakaki.’ ” Neqhśtan wilta khichićha: “Ti taqunakaki Yöś werar taqunakapanćha.” 10 Neqhśtan werhki ni anjilź qhxochkiś killśintćha ni amtiśxapa, ans ni anjilaki wethkiś khichićha: “Amki ana niźta pä, werhki Yöś manta päyinśaqaśtćha am irata, niźaśa ni am jila kullakinaka ni Jesús śuma taqu apśñinaka irata khella. Ans amki Yöśkin amta.” Xalla ni Jesús śuma taqućha ni Yöśkiśtan chïñinakźkiś thaxśñiki. 11 Neqhśtan werhki ni tsewkta yoqa khetsi cherchinćha; xalla nikhu tshi chiw kawallu thenskichićha, xalla ni kawallkiś yawchi źoñiki Thapa quśśiś Werar źoñi khitataćha, xalla ni źoñiki śuma śoq'u irpatćha niźaśa ni kirkiśimi. 12 Niźaśa nïź źhukiki ujźtaqaś llijatćha, niźaśa nïź achkiśiki wakchi pillunaka chhichatćha; niźaśa nïki tshi khjirtichtaćha xalla ni khjirtaki anaź jëkhmi paxatćha, ans nïqaź paxatćha. 13 Niźaśa ni źoñiki lhokhźtan tiñta śkiti kuthchitaćha, xalla ni źoñź thüki tïćha: Yöś Taqu. 14 Niźaśa ni tsewkta chawkh śultatunakaki walurchiś śkiti kuthchi ni apźnatćha, niźaśa śapamayni chiw kawallkiś yawchikamataćha. 15 Niźaśa ni źoñźkiśtanaki tshi ar paqh kuchillu ulnatćha, xalla ni kuchillźtan ni chawkh wathanaka śhoxrichśxapa. Niźaśa ni źoñiki jir lantiźtan irpakićha. Niźaśa nïpachaź ni uwanaka thekźnakićha ni thapa aśśiś Yöś źaxwta winu jesxapaki. 16 Niźaśa ni źoñiki nïź qharkiś niźaśa nïź qomkiś ti khjirtichtaćha: “Irpiñi jilirźkiśtan tshan Irpiñićha, niźaśa tatanakźkiśtan tshan Tataćha.” 17 Neqhśtan werhki tshi anjila ni thuñkin tshithchi cherchinćha, xalla ni anjilaki thapa aśtan qhawatćha tuź khikan, thappacha ti pachkiś layñi weźlanaka: “¡Tikhuź thona, niźaśa akhsna ni Yöś thäta ćhheri lulhśxapa, 18 niźaśa anćhukki ni irpiñi jilirinakź xañchi lulhśxapa, niźaśa ni śultatunaka irpiñi jilirinakź xañchi luśhxapami, niźaśa ni walxa thup źoñinakź xañchi luśhxapami, niźaśa ni kawallunakź xañchimi niźaśa ni kawallunakkiś yawchi źoñinakź xañchi lulhśxapami, niźaśa thapa xañchi lulhśxapami: Manta päñi źoñinakź xañchi lulimi ana źoñź manta päñinakź xañchi lulimi, niźaśa okhalź xañchi lulimi chawk źoñź xañchi lulimi!” 19 Neqhśtan werhki ni anawal tsukhchuk uywa cherchinćha, niźaśa ti yoqa irpiñi jilirinakami ninakź chawkh śultatunakźtan, xalla ninakaki ni chiw kawallkiś yawchi źoñźtan niźaśa nïź śultatunakźtan qichasxapa akhsitaćha. 20 Neqhśtan ni anawal tsukhchuk uywaki ni Yöśkiśtan chïñinakźkiśtan toskara chïñiźtan chika tantataćha, xalla ni toskara chïñiki ni chiw kawallkiś yawchiź tukkiś chimpunaka niźaśa milajrunaka pätqalćha. Xalla ni Yöśkiśtan chïñinakźkiśtan toskara chïñiki ni chimpunakźtan ni anawal uywiź chimpu chimpisqatqalćha niźaśa ni anawal uywa irata päta amtisqatqalćha. Neqhśtan ni anawal uywaki ni Yöśkiśtan chïñinakźkiśtan toskara chïñiźtan źethñipacha ni ujźtan asufriźtan asñi qotkiś thxotźtaćha. 21 Niźaśa ni yaqha źoñinakaki ni chiw kawallkiś yawchi źoñź atkiśtan ulañi paqh kuchillźtan kontaćha, niźaśa thappacha ni chhiświ lulhñi weźlanakaki ni źoñinakź xañchiźtan chheqhchićha. 1 Neqhśtan werhki ni tsewkta yoqkiśtan tshi anjila śhujźkiñi cherchinćha, ni anjilaki ni sumchi laqh phet llawi tanśi niźaśa tshi chawkh karina nïź qharkiś tanśitaćha. 2 Xalla ti anjilaki ni towqu achchiś ñexw uywa tanśićha, xalla nïki ni tukita śqora Saxra khitaćha, neqhśtan ni anjilaki watha watxapa ni karinźtan ćhelhśićha. 3 Neqhśtan ni anjilaki ni sumchi laqh phetkin thxotchićha, niźaśa ni śankiś tshi teqś chimpuźtan chimpiśśićha ana iya ni chawkh wathanaka q'otaxu ni watha wata watśkama, neqhśtan ni thuñiź irantiźkitan ni Saxraki tshi upakamalla jerźtaź khekićha. 4 Neqhśtan werhki wakchi chawkh julśnaka cherchinćha, niźaśa ni julśnakkiśiki ni juchjiptayś jiliri tanśi źoñinaka julśi cherchinćha. Niźaśa werhki ni Jesusiźkiś niźaśa Yöś śuma taqukiś thapa quśtan khen acha murźinta źoñinakź animu cherchinśaqaśtćha. Xalla ti jilanakaki anaź ni anawal uywanaka amtitqalćha niźaśa ana ni irata pätanakkiśimi, niźaśa ninakaki anapanź ninakź aykiśimi ninakź qharkiśimi chimpisqatqalćha. Neqhśtan ninakaki wilta źethchiś khissićha niźaśa Criśtuźtan watha wata irpichićha. 5 Ans ni yaqha tikhśi źoñinakaki ana wilta jakatatchićha ni watha wata phxoqśkama. Xalla tïćha tukkin jakatatśki. 6 ¡Añcha walićha ni tukkin jakatatskiś jakatatñi źoñinakaki, xalla ni jilanakaki ni ch'uwa wathchiś źoñinakźtan qamś wakiśićha! Xalla nïxarpacha tikhśki ninakźkiś anaź ćhhul aśśiś khekićha, ans ninakaki Yöś niźaśa Criśtuź manta päñi jilirinakaź khekićha, niźaśa ninakaki ninakźtan watha wataź irpakićha. 7 Neqhśtan ni qhaluwatha wattanaki, ni Saxraki ćhelhtikiśtan jerźtaź khekićha, 8 neqhśtan ni Saxraki ni chawkh wathanaka q'otiź ulnakićha, xalla ni Gog khita niźaśa ni Magog khitami niźaśa ninakź chawkh śultatunakami, xalla ni źoñinakaki ni chawkh qot philaźtaqaś ana qanchuka khekićha. 9 Neqhśtan ni tama źoñinakaki thapa ti yoqkiś oqhchićha, ni ch'uwa quśśiś źoñinakź watha muyuntiśxapa, niźaśa ni Yöś pekta chawkh watha. Ans ni tama źoñinakźkiśiki tsewktan ujź thxotskichiki neqhśtan ni ujki thappacha ninaka ujchićha. 10 Neqhśtan ni ninaka q'otñi Saxraki ni ujźtan asufriźtan asñi ujkin thxottaćha, xalla nikhuki ni anawal uywanaka niźaśa ni Yöśkiśtan toskara chïñi źoñinakami thxottaśaqaśtaćha. Xalla ni thaqhiśiśkin ninakaki watay wata wënami maxiñami t'aqhiśakićha. 11 Neqhśtan werhki tshi chiw chawkh julś cherchinćha, niźaśa xalla ni julśkiś julśi źelhñi źoñimi. Xalla ni julśi źelhñiź tukkiśiki ti yoqami ni pachami thappacha qatchićha, neqhśtan ti yoqami ni pachami ana xaqsikinami iya chertaćha. 12 Niźaśa werhki qolta khiñimi paqhi khiñi tikhśimi ni chawkh julś tukkiś tshithchi cherchinćha, neqhśtan tshi liwru khetźta cherchinćha, xalla ni liwruki źetchiś liwru khitaćha. Xalla ni tikhśi źoñinakaki ninakź pätaxamkiśtan juchjiptaytataćha, niźaśa ni liwrukiś ninakaź pätanakaki khjirtaśaqaśtaćha. 13 Niźaśa ni chawkh qotaki, ni chawkh qotkiś tikhśi źoñinaka thächićha, niźaśa ni sumchi laqh tikhś phetaki neqhś tikhśi źoñinaka thächiśaqaśa; neqhśtan thappacha ni źoñinakaki ninakaź pätaxamkiśtan juchjiptaytaćha. 14 Neqhśtan ni sumchi laqh tikhś phetaki ni uj asñi chawkh qotkin thxotźtaćha. Xalla ti chawkh qotaki piśkkiś tikhś khitaćha, 15 niźaśa ni źetchiź liwrukiś ana thü katoqsqatchinakaki, ni uj asñi chawkh qotkin thxottaćha. 1 Neqhśtan werhki ew pacha niźaśa ew yoqa cherchinćha; xalla ni tukkin khiñi yoqami tukkin khiñi pachami watchićha, niźaśa ni chawkh qotami anaź iya źelatćha. 2 Neqhśtan werhki ni ch'uwa quśśiś watha cherchinćha, xalla nïki ew Jerusalén watha khitaćha, niźaśa ni wathaki ni tsewkta yoqkiśtan Yöś tukkiśtan śhujźkatćha. Xalla ni wathaki tsha śalśñin turźtaqaś muspa ew śkiti kuthśiñźtaqaśtaćha näźa thowźtan śalśxapa. 3 Neqhśtan werhki ni chawkh julśkiśtan thapa aśtan tuź khikan chïźkiñi nonśintćha: “Xalla teqhśićha Yöś ni źoñinakźtan qamś yoqaki. Niźaśa ni Yöśki ninakźtan qamakićha, niźaśa ninakaki nïź wathaź khekićha, niźaśa ni Yöśpachaź ninakź Yöś khekićha. 4 Niźaśa ni Yöśki thappacha ninakź qax źhujźinakićha, niźaśa anaź iya tikhśmi, qayimi, t'aqhiśiśmi, niźaśa xañchi miśqatśmi źelakićha; xalla ni tuki źelhñi ćhhultaqinakaki lijw watchićha.” 5 Neqhśtan ni chawkh julśkiś julśiki tuź khichićha: “Werhki thapa ćhhultaqi ewukama khisqatinćha.” Neqhśtan wiltaśaqaś khichićha: “Amki ti taqunaka khjira, ti taqunakaki cheqpacha werarapanćha.” 6 Neqhśtan nïki wethkiś tuź khichićha: “Thapa watchićha. Werhćha alfitki niźaśa ni omegitki niźaśa ni qallantiñitki niźaśa ni źerninki. Niźaśa werhki ni qhaś pekñi źoñźkiśiki ni źetchiś xalśur qhaśkiśtanl thäćha ana ćhhul pakuñami. 7 Xalla ni atipñi jila kullakinakaki thappacha ti tshi pataźtaqaś tanźnakićha; niźaśa werhki nïź Yöś khećha, niźaśa nïki weth matiź khekićha. 8 Ans ni jiwjatñi źoñinakami, ana kirïñinakami, źoñźtan ćhhaxwqatñinakami, ni źoñi konñinakami, ni iźiwirinakami, ni źoñi layqiñinakami, ni źoñiź päta yöś amtiñinakami, niźaśa thappacha ni toskara chïñi źoñinakami ni asufriźtan asñi chawkh qotkin thxottaź khekićha, xalla nïki piśkkiś tikhśa.” 9 Neqhśtan towqukiśtan khiñi anjilźkiśtan tshïsuña wethkin thonchićha, xalla ni anjilanakaki towqu taskiś llaki śhipchiśtaćha, neqhśtan wethkiś tuź khichićha: “Pichay, werhki amkiś ni Üśiź thunl thëźnaćha.” 10 Neqhśtan ni Espirituki wethkiś qhanan cherqatchićha, ni anjilaki werh tshi paqh chawkh kurkin chhichchićha, xalla nikhu wethkiś ni ch'uwa quśśiś Jerusalén chawkh watha thëśićha, xalla ni wathaki ni tsewkta yoqkiśtan ni Yöśkiśtan śhujźkatćha. 11 Xalla ni chawkh wathaki Yöś qhanźtan llijatćha; xalla ni llijñiki tshi k'achha maśtaqaś llijatćha niźaśa ni jaspe maśtaqaś, niźaśa chiw putillaźtaqaśtaćha. 12 Niźaśa ni chawkh wath muytataki, tshi chawkh paqh uyźtan muyuntitataćha, xalla ni uyuki qhalu piśkchiś śanchiśtaćha, niźaśa śapa śankiś tshi anjila źelatćha; niźaśa śapa śankiś ni Israel qhalu piśkchiś t'aqź thünaka khjirtataćha. 13 Niźaśa chheph śanaki tuwntuñtantaćha, niźaśa chheph śanaki uźatuñtantaćha, niźaśa chheph śanaki wartuñtantaćha, niźaśa chheph śanaki taxatuntantaćha. 14 Niźaśa ni chawkh wath thulźta śuyluki qhalu piśkchiś maśtantaćha, xalla ni maśkiśiki ni Üśiź qhalu piśkchiś apuśtulanakź thü khjirtataćha. 15 Niźaśa ni wethtan parliñi anjilaki, ni chawkh watha tupśxapa tshi qor tuñchiśtaćha, niźaśa ni chawkh wath śananaka niźaśa ni pirqanaka tupśxapa. 16 Xalla ni chawkh wathaki iskinatutaćha; niźaśa porapqhuttan tshi tupuqaśtaćha. Neqhśtan ni anjilaki ni chawkh watha nïź tuñźtan tupchićha: Xalla ni chawkh wathaki 2.200 tuputaćha, niźaśa nïź śhoqqhutñimi, karqhutñimi, tsekchukmi tshi qaśtaćha. 17 Neqhśtan ni anjilaki ni chawkh uyu tupchićha: Ni uy karaki 140 qharataćha, xalla ni anjilaki źoñź tupśnakaź tupatćha. 18 Xalla ni uyuki jaspe maśkiśtan pirqitataćha; ans ni chawkh wathaki oltim qorkiśtantaćha, xalla nïki tshi źkayi putilla iratataćha. 19 Xalla ni pirqita śuylu maśnakaki thapaman k'achha maśnakźtan t'ikhachitataćha: Xalla ni qallantiñiki jaspe maśtantaćha, ni piśkkiś khiñiki zafiru khita maśkiśtantaćha, ni chhephkiś khiñiki ágata khita maśkiśtantaćha, ni paqhpikkiś khiñiki esmeralda khita maśkiśtantaćha; 20 ni taxśnukukiś khiñiki ónice khita maśkiśtantaćha, ni taqchukukiś khiñiki rubí khita maśkiśtantaćha, ni towqu khiñikiśki crisólito khita maśkiśtantaćha, ni towqu khiñikiśki berilo khita maśkiśtantaćha, ni sanqu khiñikiśki topacio khita maśkiśtantaćha, ni qhalu khiñikiśki crisoprasa khita maśkiśtantaćha, ni qhalu tshichiś khiñikiśiki jacinto khita maśkiśtantaćha, ni qhalu piśkchiś khiñikiśiki amatista khita maśkiśtantaćha. 21 Niźaśa qhalu piśkchiś śananakaki champikiśtantaćha; niźaśa śapa chawkhśki tshi champikiśtanqaś pätataćha. Niźaśa ni chawkh wath cheqan kalliki oltim qorkiśtantaćha, tshi chiw putillaźtaqaśtaćha. 22 Neqhśtan werhki ni chawkh wathkiś anapan ćhhul timlumi cherchinćha, ans ni thapa aśśiś Yöś Tataćha ni chawkh wath timluki niźaśa ni Üśami. 23 Xalla ni chawkh wathaki anaź thuñimi jïśmi qhanñixapa pekćha, ans ni Yöś qhanaqaś qhanatćha, niźaśa nïź michaki ni Üśataćha. 24 Xalla ni źoñinakaki ni chawkh wathź qhankiś oqhlayakićha, niźaśa ti yoqkiś irpiñi jilirinakaki ninakź źelinśnaka ninakźkiś thäkićha. 25 Niźaśa ni chawkh wathź śananakaki maxiñaki anapanź chawkhźta khekićha, niźaśa ni wathkiśiki anaź wën źelakićha. 26 Niźaśa ni źelinśnakaki ni chawkh wathkin thätaź khekićha, niźaśa ni alt'iśnakami; 27 ans xalla ni chawkh wathkiśiki anaź anaśum quśśiś źoñinaka luśhakićha, niźaśa ana ćhhaxwqatñi, toskara chïñi źoñinakami. Ans ni Üśiź źetchiś liwrukiś katoqta thüchiś źoñinakaź luśhakićha. 1 Neqhśtan ni anjilaki wethkiś tshi ch'uw puju źethñi qhaśśiś thëśićha. Xalla ni qhaśki tshi putillaźtaqaś ch'uwataćha, niźaśa ni pujuki ni Yöś chawkh julśkiśtan niźaśa Üśiźkiśtan ulnatćha. 2 Niźaśa ni chawkh wath cheqan kall taypikiś niźaśa ni puj porap atqhuttan, tshi źetchiś munti paqatćha, xalla ni muntiki śapa jïś ćhheri poqatćha, niźaśa watkiś qhalu piśkchiś wilta ćhheri poqatćha; niźaśa ni muntiź chhañinakaki ni chawkh wathanakkiś źelhñi źoñinakź konkiśtan ćhhetinś qullxapataćha. 3 Niźaśa ni wathkiśiki anaź iya layqiśki źelakićha. Niźaśa ni chawkh wathkiśiki Yöś chawkh julś niźaśa ni Üśiź julś źelakićha, niźaśa ninakź manta päñi źoñinakaki ninakź mantaź päkićha. 4 Niźaśa ni źoñinakaki Yöśtan yukhporaź chersasakićha, niźaśa Yöś thüki ni źoñinakź aykiś khjirtaź khekićha. 5 Niźaśa ni wathkiśiki wën anaź iya źelakićha, niźaśa ni wathkiś qamñi źoñinakaki anaź iya mich qhana pekakićha, niźaśa ana thuñ qhanami, ans Yöś Tataqaź ni źoñinakźkiś qhanakićha, neqhśtan ni źoñinakaki watay wataź qamakićha. 6 Ni anjilaki wethkiś tuź khichićha: “Ti taqunakaki cheqpacha werarapanćha. Xalla ni Yöśpachaź nïźkiśtan chïñinakźkiś thaxźkichiki, niźaśa nïź anjila kuchanźkichićha nïź manta päñinakźkin ćhhulut waxilla wataćhaxa ni maśxapa.” 7 “¡Werhki waxillal thonućha! ¡Ti liwrukiś khjirta Yöś śuma kintu kaśñi źoñinakaki añcha walix khila!” 8 Werh Juanki ti ćhhultaqinaka cherchinćha niźaśa nonśintćha. Neqhśtan tinaka cherźku niźaśa nonźku ni wethkiś thëśñi anjilź tukkiś amtiśxapa killśintćha. 9 Ans ni anjilaki wethkiś tuź khichićha: “Amki ana nuź pälla werhki am irata Yöś manta päyintćha, niźaśa am jila kullakinakami, Yöśkiśtan chïñinakami niźaśa thappacha ti liwrukiś khjirta kaśñinakaki. Yöś amtićha.” 10 Niźaśa ni anjilaki wethkiś tuź khichiśaqaśśa: “Amki ti liwrukiś khjirta Yöś śuma kintu ana xamaśit śhowalla, ti kumliś thuñiki waxillaź thonćha. 11 Niźaśa ni ana śuma päñi źoñiki ana śumaqax päla, niźaśa ni ana ch'uwa quśśiśki ana ch'uwaqax khila; ans ni śuma päñi źoñiki śumaqax päla, niźaśa ni źkayi quśśiś źoñiki tirapanx źkayinsla.” 12 “Werhki waxillal thonućha, niźaśa śapamayniźkiś nïź lanqźtikiśtanxama thäśxapa tshi onanś śhikhućha. 13 Niźaśa werhtćha alfitki niźaśa omegitki, niźaśa qallantiñimi źerśñimi, niźaśa tukkin khiñimi wirkin khiñimi.” 14 Niźaśa ni źetchiś munti tanśxapa perśun śkitinaka axuñi źoñinaka, niźaśa ni chawkh wath śankiś luśh pekñi źoñinakami añcha walix khila. 15 Ans ni ñexw źoñinaka, ni layqanakami, ni iźiwirinakami, ni źoñi konñinakami, ni źoñiź pata yöś amtiñinakami, niźaśa thappacha ni anaśumanaka päś pekñi źoñinakami niźaśa ni q'otñi źoñinakami śankuź eklakićha. 16 “Werh Jesusitki, Yöś kirïchi jila kullakinakźkin ti maśnaxu weth anjila kuchanźkichintćha. Werhtćha ni Davidźkiśtan oqintki. Niźaśa werhtćha ni qhantat qhanñi warawartki.” 17 Ni Espíritu Santu niźaśa ni Üśiź thunmi tuź khićha: “¡Pichay!” Xalla ni nonśñi źoñiki tuź khila: “¡Pichay!” Niźaśa ni qhaś pekñi źoñikix thonla; niźaśa ni qhaś pekñi źoñiki ni źethñi qhaśkiśtan ana pakśuñx likhźla. 18 Niźaśa werhki thappacha ti liwrukiś khjirta nonśñi źoñinakźkiś tuź maśnućha: Niźaśa xaqhsilta źoñit ti ćhhultaqkiś yapaćhaxa, Yöśśaqaś ni źoñź llaki tshanti yapśinakićha ti liwrukiś khjirtikiśtan. 19 Niźaśa xaqhsilta źoñit ti Yöś śuma kintu khjirtikiśtan t'upźnaćhax nïki, Yöśśaqaś nïź źetchiś muntikiśtan t'upźinakićha, niźaśa ni ch'uwa quśśiś watha ti liwrukiś khjirtikiśtanami. 20 Xalla ti chïñi źoñiki tuź khićha: “Werhki waxillal thonućha.” Xalla nuźux khila. ¡Jesús Tata thonalla! 21 Niźaśa ni Jesús Tataki thapatiźkiś nïź onanśx thäźkila. Xalla nuźox khila. |